Inleiding Stichting Vluchteling kent een Strategisch Meerjarenplan (SMJP) dat een looptijd van drie jaar omvat. Het strategisch meerjarenplan wordt elk jaar geactualiseerd, waarna het Bestuur het vaststelt en de Raad van Toezicht het plan goedkeurt. Het SMJP geeft een toelichting op de missie en visie van de organisatie. Daarnaast bevat het SMJP een analyse van de huidige positie van de organisatie, inclusief de financiële stand van zaken/fondsenwerving en de samenwerking met International Rescue Committee (IRC). De jaarlijkse werkplannen worden vastgesteld op basis van het SMJP, en goedgekeurd door de directie van de organisatie.
1. De Organisatie 1.1 Historie De wortels van Stichting Vluchteling liggen in het verzet in de Tweede Wereldoorlog. Vanaf begin jaren vijftig zamelden voormalig verzetsstrijders Cees Brouwer en Gerrit Jan van Heuven Goedhart op basis van ad hoc acties geld in voor vluchtelingen wereldwijd, dat voornamelijk via UNHCR besteed werd. Het ad hoc karakter van de inzamelingsacties verdween in 1976 met de oprichting van Stichting Vluchtelingenhulp. Via een statutenwijziging in 1981 werd de naam van de organisatie in 1981 veranderd in Stichting Vluchteling. De organisatie maakt reeds sinds 1956 gebruik van het gironummer 999.
1.2 Missie De missie van Stichting Vluchteling is het verlenen van hulp aan vluchtelingen en ontheemden wereldwijd. In de hulpverlening aan vluchtelingen en ontheemden baseert de organisatie zich op het Vluchtelingenverdrag van 1951 en het Verdrag van Addis Abeba van 1969. Stichting Vluchteling maakt bij het verlenen van hulp geen onderscheid naar ras, afkomst, etniciteit of religie. De organisatie is de enige organisatie in Nederland die zich exclusief richt op de ondersteuning van vluchtelingen en ontheemden wereldwijd.
1.3 Missiedoelstellingen De missie van de organisatie wordt uitgevoerd aan de hand van drie doelstellingen, die statutair zijn vastgelegd: Box 1: Missiedoelstellingen Stichting Vluchteling
1. Hulpverlening in de regio 2. Voorlichting over vluchtelingen en ontheemden aan het Nederlandse publiek 3. Het behartigen van de belangen van vluchtelingen en ontheemden richting politici en beleidsmakers.
1.4 Visie De manier waarop de organisatie invulling geeft aan de missie is gebaseerd op de statuten van de organisatie, bestuursbesluiten en Strategische Meerjarenplannen van de afgelopen jaren. In het afgelopen jaar zijn binnen SV een aantal uitgangs- c.q. verbeterpunten benoemd, die doorwerken in de manier waarop invulling gegeven wordt aan de missiedoelstellingen. 1. Een efficiënte en doelmatige hulpverlening door de samenwerking te optimaliseren VN-organen, overheden en hulporganisaties moeten zoveel mogelijk coördineren en samenwerken om een optimale hulpverlening te garanderen. In de samenwerking is doelmatigheid/het bereik van zoveel mogelijk slachtoffers te allen tijde leidend. Dit geldt zowel voor de donoren/overheden in hun kanaalkeuze (VN-(I)NGO’s) als wel voor de hulporganisaties onderling. 2. Verantwoording over de hulpverlening door optimale transparantie De verantwoording die hulporganisaties afleggen dient tweeledig te zijn: Hulporganisaties hebben de verplichting om slachtoffers een maximale hulpverlening te bieden van het geld van de donateurs. Donateurs hebben het recht om erop te mogen vertrouwen dat hulporganisaties van hun bijdrage een maximale hulpverlening bieden. Alleen met een optimale transparantie kan het draagvlak voor de hulpverlening op lange termijn worden behouden. 3. Hulpverlening op basis van nood en urgentie i.p.v. zichtbaarheid. De beslissing om hulp te verlenen dient gebaseerd te zijn op de werkelijk noden, en niet op de mogelijkheden hier media aandacht voor te krijgen dan wel fondsen voor te kunnen werven. Box 2: Visie van de organisatie op de hulpverlening
ONPARTIJDIGHEID Hulp wordt geboden zonder onderscheid naar ras, religie, afkomst of etniciteit en met het grootst mogelijke respect voor de doelgroep. URGENTIE: De hulpverlening wordt geboden op basis van de grootste noden; zichtbaarheid in de media is hieraan ondergeschikt, evenwel worden de media actief ingezet voor crises waar weinig aandacht voor is. DOELMATIGHEID/IMPACT De hulp wordt op de meest efficiënte manier geboden. Hiertoe wordt de hulp afgestemd op bestaande initiatieven en heeft samenwerking indien mogelijk de voorkeur; ONAFHANKELIJKHEID: De organisatie kan te allen tijde op een onafhankelijke wijze kan bepalen hoe de doelgroep het beste geholpen kan worden, politieke of fondsenwervende motieven mogen hierbij geen rol spelen. TRANSPARANTIE: De organisatie legt op een eerlijke en toegankelijk wijze verantwoording af over de hulp aan het Nederlandse publiek, de donoren en de hulpvragers.
1.5 Governance De vaststelling van het beleid van de organisatie gebeurt door het Bestuur, het toezicht hierop is in handen van de Raad van Toezicht. De uitvoering van de genomen beslissingen geschiedt vervolgens door een titulair directeur, die inhoudelijk leiding geeft aan de verschillende afdelingen van de organisatie. Wekelijks overlegt de directeur met alle afdelingen over het beleid, de financiën en de geplande activiteiten. Het financiële en personele management is belegd bij het hoofd interne bedrijfsvoering.
1.6 Huidige financiële positie en prognose, inclusief particuliere fondsenwerving 1.6.1 Financiële stand van zaken in 2013 De inkomsten zijn momenteel iets hoger dan begroot, in totaal circa €10 miljoen. Dit is terug te voeren op een gestegen aandeel uit de nalatenschappen en de mailingen naar achterban die een goed resultaat hebben gesorteerd. Daarnaast is de bijdrage van de Nederlandse overheid gestegen door financiering van de noodhulpactiviteiten van IRC in Syrië. Belangrijke aandachtspunt voor de komende jaren betreft de manier hoe er met de reserves wordt omgegaan. Een bedrag van € 0,9 miljoen zal gefaseerd worden vrijgegeven vanuit de reserves, waarvoor een bestemming in een noodhulpproject zal worden gezocht. Daarnaast zal vanuit de projectreserves de continuïteitsreserve worden opgehoogd met € 0,8 miljoen. Hiermee zal de uiteindelijk projectreserve dalen van € 2,7 miljoen naar € 1 miljoen. Deze bijstelling is ingegeven vanuit de principiële overweging dat een organisatie die zich nadrukkelijk op de noodhulpverlening profileert, geen grote reserves op de bank kan hebben staan.
Box 3: Financiële cijfers 2012-2013, begroting 2014
1.6.2 Financiële prognose en fondsenwerving 2014-2016 Richtlijn voor wat betreft de herkomst en verdeling van de middelen is dat ernaar gestreefd wordt dat 50% van de middelen afkomstig is uit de eigen fondsenwerving en dat het percentage van de NPL en de overheid elk ongeveer 25% bedraagt. Het percentage BuZa is een maximum dat is vastgesteld door het bestuur, gericht op het waarborgen van de onafhankelijke positie van de Stichting. Voorts is het streven een zo hoog mogelijk percentage van de middelen aan de doelstellingen toe te kennen, met als richtlijn tenminste 85%. De aanvraag voor de overheidsfinanciering voor ‘Protracted Crises’, op jaarlijkse basis € 1,25 miljoen voor een periode van drie jaar, is afgerond en ingediend. Extra toewijzingen vanuit de NPL of de samenwerking met de SHO zijn niet te begroten. Een lichte groei van de inkomsten uit de particuliere fondsenwerving wordt de komende jaren na gestreefd. Momenteel bedragen de inkomsten uit de particuliere fondsenwerving circa € 6 miljoen, de beoogde groei is ongeveer € 250.000.
Box 4: Kengetallen
1.7 De samenwerking met International Rescue Committee (IRC) Vanaf 1 oktober 2009 tot en met eind 2011 had SV een strategische alliantie met IRC. Voor de jaren 2012 en 2013 is deze alliantie omgezet in een Framework Agreement ter ondersteuning van projecten van IRC in de noodhulp en daar buiten. Belangrijk uitgangspunt bij de totstandkoming van beide overeenkomsten was het versterken van het noodhulpprofiel van Stichting Vluchteling. Dit krijgt zijn beslag door de aanwezigheid van een alliantiemanager van IRC op het kantoor van Stichting Vluchteling die ook onderdeel is van het Emergency Preparedness and Response Unit van IRC (EPRU). Thematisch wordt het noodhulpprofiel verder versterkt op het gebied van water en sanitatie, stedelijke vluchtelingen. Dit geld ook voor het thema ‘seksueel geweld als oorlogswapen’, hoewel dit geen thema is dat in de agreement specifiek benoemd is.
1.8 Overige samenwerkingsverbanden Stichting Vluchteling is lid van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO). Dit verband van hulporganisaties werft ten tijde van grote crises en rampen gezamenlijk fondsen voor de humanitaire hulpverlening. Op basis van een vooraf vastgestelde verdeelsleutel krijgen Nederlandse hulporganisaties een gedeelte van de actieopbrengsten. De verdeelsleutel is gebaseerd op de omvang van de hulpverlening op het gebied van noodhulp en wederopbouw en de eigen fondsenwerving van de afgelopen drie jaar.
2.1 HULPVERLENING 2.1.1
Strategische doelen 2014-2016
Doelmatige Noodhulp SV streeft ernaar het grootste deel van de middelen (circa 80%) die beschikbaar zijn voor de hulpverlening te bestemmen voor noodhulp. De belangrijkste partner hierbij is IRC, meer specifiek via de Emergency Preparedness and Response Unit (EPRU) van IRC. Via een speciale procedure kunnen zij flexibel en snel beschikken over middelen, waarmee de hulpverlening in nieuwe gebieden onmiddellijk kan worden opgestart. Wanneer IRC niet in staat is, of niet de beste partner is om te werken in een bepaald gebied, selecteert SV een andere internationale of lokale partner. Uitgangspunt is dat de organisatie die de doelgroep het beste kan bereiken de hulpverlening namens SV uitvoert. Hoogwaardige expertise in hulpverlening voor specifieke noden Vluchtelingen en ontheemden krijgen soms te maken met specifieke problemen zoals de inzet van seksueel geweld als oorlogswapen en de aanwezigheid van mijnen die een veilige terugkeer belemmeren. Hulpverlening voor deze problematiek geschiedt via partners die de juiste expertise hebben op het gebied van deze problematiek. Inzet op duurzaamheid van de hulpverlening d.m.v. lokale partners Naast de noodhulp besteedt SV ook aandacht aan hulp die erop gericht is de doelgroep na beëindiging van het conflict in staat te stellen hun leven zelf weer ter hand te nemen. Duurzame inbedding van de hulpverlening in lokale structuren heeft hierbij de specifieke aandacht. Hulpverlening op basis van urgentie op basis van urgentie i.p.v. zichtbaarheid In de hulpverlening streeft SV ernaar de hoogste noden prioriteit te geven. Dit betekent dat de hulpverlening, ook als een crisis niet meer zichtbaar is in de media, voortgezet wordt. 2.1.2 Concentratielanden & thema’s & implementerende partners Concentratiegebieden - De Hoorn van Afrika - Het Grote Merengebied, - Syrië en omringende landen Strategische thema’s - Noodhulp - Stedelijke vluchtelingen - Water & Sanitatie - Seksueel geweld als oorlogswapen Samenwerkingspartners Internationaal (87%) - IRC, IMC, MAG Lokaal (13%) - Backpack Health Workers, Mao Tao Clinic, Himalayan Society for Youth and Women Empowerment, Chad Solaire, Panzi Ziekenhuis
Strategische Kansen 2014-2016 Bestendigen en uitbouwen noodhulpexpertise SV was een van de eerste Nederlandse NGO’s die de mogelijkheid had om in Syrië hulp te verlenen. Ook nu verleent SV nog altijd op behoorlijke schaal hulp in uiterst gevaarlijke gebieden in het noorden en oosten van Syrië. Hiermee is SV in staat de meest kwetsbaren in een moeilijk toegankelijk gebied te ondersteunen, en wordt tevens het noodhulp-profiel van de organisatie verder bestendigd richting donoren en het Nederlandse publiek. Relatie Nederlands overheidsbeleid versus strategische thema’s Zowel seksuele en & reproductieve gezondheidszorg als water zijn benoemd tot speerpunten binnen het beleid van de Nederlandse overheid. Hiermee sluiten de prioriteiten van SV/IRC naadloos aan bij het beleid van BuZa. Intensivering van de samenwerking op deze thema’s richting BuZa zou de hulpverlening voor en het bereik van vluchtelingen kunnen verbeteren. 2.1.4 AANDACHTSPUNTEN In het kader van de onafhankelijkheid heeft het bestuur van de Stichting enige jaren geleden besloten dat maximaal 25% van de inkomsten afkomstig mag zijn van de Nederlandse overheid. Nu de overheidsfinanciering in het kader van Syrië groeit, is het van belang dat ook de andere inkomstenbronnen meegroeien. Bijstelling van het bestuursbesluit is evenwel ook denkbaar. Per 2016 zal een ECHO-accreditatie als eis worden gesteld om in aanmerking te komen voor een aanvraag uit het ‘Protracted Crises’ fonds. Indien SV besluit om mee te doen aan MFS 3 zal ook nagedacht moeten worden over een lange termijnvisie op de hulpverlening, naast de visie op de noodhulpverlening. Voor SV is urgentie leidend i.p.v. zichtbaarheid/mediabelangstelling; oprichting van een ‘stille rampen-fonds’ o.i.d. moet verder onderzocht worden. Verdeelsleutel SHO kan optimale doelmatigheid/impact van hulpverlening in de weg staan.
2.2 VOORLICHTING 2.2.1
Strategische doelen van de voorlichting
Vergroten van de kennis over vluchtelingen- en ontheemdencrises onder het Nederlandse publiek SV stuurt actief op mediabelangstelling voor internationale vluchtelingen- en ontheemdencrises onder andere door middel van reizen van de directeur. Daarnaast worden jaarlijks twee publieksevenementen georganiseerd die in het teken staan van vluchtelingen en ontheemden, te weten de Van Heuven Goedhartpenning/lezing en de Nacht van de Vluchteling. Profilering van SV als noodhulporganisatie met behoud van historische wortels In het grootste deel van de media en communicatie uitingen die SV doet staat de noodhulpverlening van SV centraal. Daarnaast wordt gedurende het jaar en in het bijzonder de maand mei de verbinding gelegd tussen actuele vluchtelingencrises en de Tweede Wereldoorlog. Dit krijgt zijn beslag in uitzendingen van Tijd voor Max op 5 mei en de banden met herinneringscentrum Westerbork. Vergroten van het draagvlak voor noodhulp & vluchtelingen en ontheemden onder het Nederlandse publiek SV is in haar communicatie naar het publiek en donateurs zo transparant mogelijk. Dit uit zich in een apart loyaliteitsprogramma voor donateurs, als ook het feit dat de directeur voor een ieder gemakkelijk toegankelijk is via de sociale media en het telefonisch spreekuur. Ook is SV regelmatig aanwezig op beurzen, festivals en andere evenementen. Voorts werkt SV met ambassadeurs die op een transparante en toegankelijke manier vluchtelingencrises bij het Nederlandse publiek onder de aandacht brengen. Een belangrijk aandachtspunt van het vergroten van het draagvlak voor vluchtelingen en ontheemden is het bereiken van een jongere doelgroep vanwege het verouderende donateurs bestand. Hiertoe wordt actief gebruik gemaakt van de sociale media, zowel voor de communicatie als de fondsenwerving. Het zijn van een vraagbaak en ‘kennisinstituut’ op het gebied van noodhulp en vluchtelingenen ontheemden vraagstukken Op verzoek houdt de directeur van SV lezingen over crises, waarbij dieper wordt ingegaan op de achtergronden en oorzaken van vluchtelingen en ontheemdenvraagstukken. Ook de media wordt op verzoek inhoudelijk ondersteund. Voorts gebruikt SV de website om te communiceren over vluchtelingencrises en hier nadere duiding aan te geven. Het vergroten van de inkomsten voor vluchtelingen en ontheemden De media en communicatie zijn in hoge mate ondersteunend aan de fondsenwerving. Op reizen met media-aandacht volgt doorgaans een mailing naar de achterban. Ook via spotjes op tv en radio wordt de fondsenwerving gestimuleerd. Tot slot speelt het vergroten van de zichtbaarheid van de organisatie via de sociale media een belangrijke rol in het stimuleren van de fondsenwerving.
2.2.2
Samenwerkingsverbanden en thema’s
Communicatie thema’s
Samenwerkingsverbanden
2.2.3
Vluchtelingen & ontheemden Noodhulp Doelmatigheid & transparantie van de hulp Grote Meren, Hoorn van Afrika, Syrië en omringende landen Seksueel geweld Tweede Wereldoorlog Verschillende media partners/Tijd voor Max Nationale Postcode Loterij Humanity House
Strategische kansen 2014-2016
Verder uitbreiding profiel van SV als noodhulporganisatie Via IRC heeft SV snel toegang tot het veld. Dit is een belangrijke kracht omdat SV vaak als een van de eerste organisaties via de media het publiek kan informeren over actuele crises. Dit is van belang voor het verbeteren van de hulp aan vluchtelingen, omdat de media-uitingen gekoppeld zijn aan de fondsenwerving. Inzetten lokale partners voor communicatie en fondsenwervende doeleinden Lokale partners zoals Mukwege en de Back Pack Health Workers geven een toegankelijk en goed beeld van de uitdagingen waar hulpverleners ter plaatse mee te maken krijgen. SV heeft de ambitie om het werk van deze ‘lokale helden’ meer in beeld te brengen bij de Nederlandse bevolking. Dit draagt bij aan de doelstelling voorlichting en vergroot het draagvlak voor het geven van hulp aan vluchtelingen en ontheemden in de regio. 2.2.4
AANDACHTSPUNTEN
Verjongen van de achterban De achterban van SV veroudert. Om duurzaamheid voor de toekomst te waarborgen moet geïnvesteerd worden in het bereik van een jongere achterban. Dit is van belang met het oog op het behoud van het draagvlak en het vergroten van de inkomsten uit de particuliere fondsenwerving ten behoeve van de hulpverlening. Het gebruik van sociale media zal hier een belangrijke rol bij spelen. Meer aandacht voor minder mediagenieke rampen genereren, conform aanbeveling Van Heuven Goedhart-lezing
2.3 PLEITBEZORGING 2.3.1
Strategische doelen van de pleitbezorging
Beleidmakers en politici zijn op de hoogte van internationale vluchtelingen- en ontheemdencrises Beleidsmakers worden door middel van briefings, ‘beleidsbrieven’ , actualiteitenprogramma’s, radio-uitzendingen en opinieartikelen geïnformeerd over actuele vluchtelingen- en ontheemden crises. Hierbij worden handelingsperspectieven benoemd. Beleidsmakers en politici kennen de dilemma’s en mogelijkheden binnen de noodhulp Door middel van briefings, ‘beleidsbrieven’ en media wordt informatie gegeven over de noodhulp. Hierbij worden aanbevelingen gedaan om de humanitaire toegang, doelmatigheid en transparantie van de hulp te vergroten. Ook het vergroten van de beschikbare financiële middelen kan een aanbeveling zijn. Beleidsmakers en politici zijn op de hoogte van de specifieke problematiek van vluchtelingen Via voorgenoemde kanalen wordt informatie gegeven over stedelijke vluchtelingen, water/sanitatie en seksueel geweld als oorlogswapen. Beleidsmakers en politici zijn op de hoogte van de activiteiten van lokale partners en hun noden Indien de situatie hier aanleiding toe geeft, wordt actief informatie verstrekt over de noden/veiligheid van lokale partners. Randvoorwaarden voor pleitbezorging
Beleidsmakers en politici zijn in staat iets te veranderen aan de situatie; SV is via een partner actief in de desbetreffende crisis of op het desbetreffende thema; Indien mogelijk wordt samengewerkt met gelijkgestemden.
2.3.2. Samenwerkingsverbanden en thema’s Thema’s
Samenwerkingsverbanden
-
Vluchtelingen en ontheemden Doelmatigheid en transparantie Noodhulp Syrië en omringende landen Hoorn van Afrika Grote Meren Gebied Seksueel geweld als oorlogswapen Stedelijke vluchtelingen IRC Refugees International IKV Pax Christi Congo Platform Platform Humanitaire Actie Panzi Foundation
2.3.3 Strategische kansen 2014-2016 SV is inzake Syrië goed gepositioneerd om de manier waarop de noodgelden van BuZa geïmplementeerd worden kritisch te volgen en te wijzen op de lacunes in de hulpverlening en de ontheemden die hierdoor niet bereikt worden. SV is actief op de niche seksueel geweld als oorlogswapen. Gezien de focus in het Nederlandse beleid op seksuele en reproductieve gezondheidszorg liggen er goede kansen om hierbij samen te werken met BuZa te en de hulpverlening op dit thema te verbeteren of op te schalen indien hiervoor middelen beschikbaar zijn. 2.2.4 AANDACHTSPUNTEN Zonder ‘voeding’ uit het veld is het lastig om de pleitbezorging zowel inhoudelijk als praktisch gestalte te geven; investeren in goed relatiebeheer met organisaties die deze informatie wel kunnen aanleveren. Gezien de beperkte inzetbaarheid van de Raad voor de Vluchteling is het van belang de pleitbezorging op een andere manier te structureren zodat hier ook enige regelmaat in wordt aangebracht. Dit wordt nu voorzien door het uitbrengen van ‘Beleidsbrieven’ namens het Bureau i.p.v. namens de Raad. In deze ‘Beleidsbrieven’ worden regio’s en thema’s onder de aandacht gebracht en worden concrete beleidsaanbevelingen gedaan gericht op beleidsmedewerkers en politici, zowel in Nederland als de EU. Op de website kan op een meer inhoudelijke manier aandacht worden besteed aan vluchtelingen- en ontheemdencrises door middel van de publicatie van opiniestukken en beleidsaanbevelingen.
