De Golf-oorlog en de vrijzinnigen

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Uitgegeven door de vzw Liberaal Vlaams Verbond, Stichting A. Vanderpoorten Redactie. Em. Jacqmainlaan 105 1000 Brussel Hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever Piet Van Brabant, Zeelaan 1248670 Koksijde Administratie. Tel. 021230.37.73 Eburonenstraat 33 1040 Brussel

Liberaal Vlaams Tijd chrift Maandblad - Jaargang

113,

nr.

2,

februari

1991

De Golf-oorlog en de vrijzinnigen In dit nummer

De vergeten mislukking

•

De Schaamte van België

•

Gedecentraliseerd overleg

•

Vlaams Parlement in wording

•

Wallonië tussen gewest en gemeenschap

•

Censuur maakt murw

Het Humanistisch Verbond (H.V.)gaat andermaal de politieke toer op. Gedurende veleJ·aren wierp het zich op als woordvoer er van links Vlaanderen. Socialisten en communisten die niet geheel gelukkig waren met de traditionele partijpolitieke hiërarchie, hebben er een veilig onderkomen gevonden. Sommige liberalen hebben door hun aanwezigheid in de rangen van het H.V. gepoogd tegen de linkse stroom op te roeien. Tevergeefs echter. Telkens weer werden zij in hun hemd gezet. PVV-volksvertegenwoordiger Willy Cortois heeft aan zijn ontgoocheling lucht gegeven. Hij schreef een (open) brief aan H.V.voorzitter Silvain Loccufier, waarin hij zich distantieert van diens jongste motie inzake de Golf-oorlog. Volgens het Humanistisch Verbond hebben de Verenigde Naties geen ernstige pogingen ondernomen om door een open gesprek het Golf-conflict te vermijden. De geallieerden zouden aldus het internationaal recht alleen maar inroepen om eigen belangen te dienen. In de lange tekst van het H.V. is er geen woord van afkeuring voor de aanval van Irak op Koeweit. Geen veroordeling van de Saddam-dictatuur, geen eis dat Irak zich uit Koeweit zou terugtrekken. Het verbond doet (zoals sommige linksen) alsof het niet weet dat Saddam op 2 augustus met de oorlog begonnen is. Het kiest telkens weer de kant van degenen, die al jaren in oorlog zijn tegen Europa en Amerika. Tot vóór een jaar stonden deze linksen aan de zijde van de (communistische) Sovjetunie en haar bondgenoten, nu staan zij in het Arabisch kamp, aan de zijde van de Islamitische fundamentalisten. Het verbaast dus niet dat de liberaal Willy Cortois bezwaren heeft tegen de gang van zaken in het Humanistisch Verbond. Opnieuw rijst de vraag naar de bestaansreden van het verbond, dat als het ware een politieke drukkingsgroep is, die eerder uitgaat van negatieve dan van positieve waarden. Het Humanistisch Verbond is antidogmatisch, anticlericaal, anti-Amerikaans, anti-Westers, ... Vele liberalen zijn dit links negativisme kotsbeu. Zij verkiezen positieve uitgangspunten: de vrijheid van geweten, de vrijheid van mening, de openheid, de ver-

draagzaamheid, de eerbied voor andermans geloof. Het is trouwens de vraag of zo'n «anti»verbond zin heeft. Degenen die de vrijheid en de verdraagzaamheid hoog in het vaandel voeren, trachten deze beginselen zoveel als mogelijk in hun familiaal en sociaal leven te doen gelden. Zij hebben geen behoefte aan een verbond, dat bovendien de allure aanneemt van een gepolitiseerde kerk van antikerksen, met lekenconsulenten die zich gaan gedragen als «vrijzinni~e» pastoors, die het vrije woord in een vrijzinnig dogma knellen. (De Kamer besprak onlangs het wetsontwerp « betreffende de morele consulenten bij de Krijgsmacht, die tot de niet-confessionele gemeenschap van België behoren», dit is een oude eis van het Humanistisch Verbond. Maar niet alle vrijzinnigen delen de vreugde om de verwezenlijking ervan.) Verenigingen van gelijkgezinden versterken daarbij de verzuiling, dit «stukje feodaliteit in volle moderniteit, dit stukje horigheid in volle democratie, dit stukje geheimdiplomatie in volle openbaarheid ...», zoals ze omschreven wordt in «Zonder Zuilen. Stappen naar een open samenleving», door Leo Apostel, Gerda de Bock, Kris de Boel en anderen, uitgegeven bij Kritak, Leuven. Vrijheidlievende burgers kiezen voor verscheidenheid in de samenleving, zij zoeken de waarheid, zij hebben een afkeer van eenzijdige benaderingen en hekelen de onverdraagzaamheid. De motie van het Humanistisch Verbond zegt meer over de mensen die ze opgesteld hebben dan over het Humanistisch Verbond zelf: zwartkijkers, die in de vrijheidsbeginselen vooral de misbruiken zien die mensen er kunnen van maken en die dus maar al te vaak het kind met het badwater uitgieten; personen ook die niet bekwaam zijn tot relativeren en tot nuanceren en zich maar al te gemakkelijk in een ideologisch getto opsluiten. Is een open confrontatie van ideeën en meningen in een sfeer van positieve verdraagzaamheid niet vruchtbaarder dan de afzondering achter een omheining van vooroordelen en misverstanden ? Hiermee stoten zij slechts degenen af die gehoopt hadden in het Humanistisch Verbond de behoedster te vinden van de vrijheid, de gelijkheid en de broederlijkheid. Piet VAN BRABANT


De vergeten mislukking Hoewel niemand zich daar nog erg druk blijkt om te maken. is de regering mislukt in een van haar eerste opdrachten, nl. de sanering van de staatsfinanciën. Het jaarlijks tekort op de staatsbegroting bedraagt nog steeds ongeveer 400 miljard fr. De procentuele vermindering tegenover het bruto nationaal produkt komt enkel en alleen door de stijging van het BNP. Het sneeuwbaleffect is door de economische ~oei tijdelijk gestopt tot verbazing van de regering zelf. want ze heeft daar geen enkele verdienste aan. Deze politieke mislukking is dus ~ecamoufleerd door de econornlsche expansie en de belangstelling voor de sanering van de staats financiën is verdrongen door de blunders, die de regering van Wilfried Martens op andere terreinen heeft opgestapeld en door de aandacht voor de Golfoorlog. Maar met de weerbots van die Golfoorlog 0.l?, de economie blijkt al dagelijks welke hinderpaal het is, dat de staatsfinanciën nog niet meer gesaneerd zijn en welke beleidsvergissing Martens heeft begaan door niet meer inspanningen te leveren in de voorbije vette jaren om de overheidsuitgaven aan te passen aan de vereisten en de mogelijkheden. Dit politiek immobilisme van de jongste jaren heeft er reeds toe geleid. dat ons land als een van de eerste in Europa in de helft van vorig jaar een vertraging in de economische groei en een verslechtering van de tewerkstelling moest vaststellen. Die tendens is alleen versterkt door de Golscrisis van 2 augustus en nu door de Golfoorlog sinds 17 januari. Aanvankelijk wilde de regering doen geloven. dat er niet veel aan de hand was en dat de stijging van de olieprijzen geen nadelige ~evolgen zou hebben. Thans blijkt reeds welke verkeerde inschatting dit was. Indien regeren vooruitzien is. dan heeft Martens hier weer hopeloos gefaald. Hij was toen ook zo druk doende met andere «taken» in Afrika ! Maar wanneer bij de start van de jaarlijkse budgetconrtole bleek. dat de weerslag erger was dan vermoed. kwam aan het licht dat de ministers in deze neo-interventionistische rege-

ring nog niets geleerd hebben uit de fouten. die in de jaren zeventig werden begaan en nog minder uit de politieke omwenteling in Oost-Europa. Toen einde januari de stijging van de werkloosheid de aandacht vestigde OJ> het verloren gaan van werkgelegenheid in de tertiaire sector. werd van regeringszijde onmiddellijk ~eopperd, dat opnieuw initiatIeven zouden moeten genomen worden om bedrijven te verplichten tot tewerkstelling met wellicht nog een nieuw nepstatuut en dat de overheid ook zou moeten aanwerven. Nochtans heeft de ervaring uit de jaren zeventig geleerd, dat daarmee de werkloosheid niet opgelost wordt en dat de tewerKstelling er niet door bevorderd wordt, doch integendeel er door gehinderd wordt omdat de bedrijven bijkomende lasten worden opgelegd en de overheid bijkomende uitgaven. Bij de aanvang van de budgetcontrole werd van regeringszi]de ook geopperd, dat om het tekort te dekken wel een beroep zou kunnen gedaan worden op een «Golfbelasting» , aangezien de kosten van áe schoorvoetend toegestane Belgische deelneming aan deze militaire UNO-operatie toch moet betaald worden. Er werd terechtvaardiging van deze nieuwe enl of hogere belasting niet alleen verwezen naar de Kosten van de Golfoperatie, maar ook werd herhaald, dat de belastingopbrengst zou achterblijven en dat vooral de bedrijven aanzienlijk minder belastingen zouden betalen dan in de begroting verwacht werd. Na het fabeltje over de achterblijvende fiscale ontvangsten van vorig jaar bij het opmaken van de begroting 1991, dat sindsdien door de opbrengst van de belastingen is weerlegd, gelooft niemand nog aan deze bewering van de regering. De cijfers, die ze voorlegt, zijn door niemand te controferen en bijgevolg ongeloofwaardig. De staat lieeft vorig jaar 8,2 % meer inkomsten opgestreken. Dat is aanzienlijk meer dan de .groe! van het BNP. Er is bijgevolg geen reden om te gewagen over een achterblijven van de belastingopbrengsten. Een «Golfbelasting» heffen is in de huidige omstandigheden van economische vertraging een foute politiek, die het pro-

bleem van het financieel tekort niet zou oplossen, maar de economie nog verder zou verzwakken door de verslechtering van het reeds aangetast concurrentievermogen van de Belgische bedrijven. Het behoud van dit concurrentievermogen is van primordiaal belang voor de Belgische economie. Het verlies van de economische competitiviteit wegens het potverteren in de jaren zeventig heeft geleid tot de devaluatie in 1982, die precies nodig was om het concurrentievermogen van de economie te herstellen. Thans zou een verzwaring van de lasten indruisen tegen de koppeling van de Belgische frank aan de Duitse mark en het beleid van monetaire stabiliteit rond een sterke frank. Dit houdt in, dat de kosten in ons land moeten in de pas blijven van die in Duitsland. De regering zal bijgevolg andere maatregelen moeten treffen om de overheidsfinanciën niet verder te laten ontaarden. Dat wordt nu moeilijk, omdat de re~ering in de goede [aren verZUImd beeft de noodzakelijke ingrijpende maatregelen te treffen voor de beheersing van de uitgaven. Ze wilde toen zogezegd een groot hart hebben. Nu

zit ze opnieuw in nauwe schoenen. Om de economie te helpen bij het opvangen van de huidige vertraging, had de regering nu de fiscale en sociale lasten moeten kunnen verlagen. De noodzaak daarvan is reeds jaren duidelijk. De regering heeft dit zelf toegegeven door de truuk met de maaltijdcheques uit te halen, waardoor ze zelf de wetten omzeilt om de sociale bijdragen op de toegestane premies niet te moeten betalen. In plaats van deze fraude te plegen had Martens beter de sociale lasten verlaagd. De blunder van de maaltijdcheques in de illustratie van de mislukking van de financiële en economische politiek van deze regering. De truuk met de maaltijdcheques zal wellicht niet meer herhaald worden met de verkiezingen voor .de deur. Die verkiezingen zullen wellicht ook voorkomen, dat Martens het zal aandurven de belastingen nOBeens te verhogen. Maar ze zullen niet kunnen voorkomen, dat de regering faalt in een van haar belangrijkSte opgaven: zorgen voor gezonde staatsfinanciën. Leo VERBIST

1

\'}-~Q~

f

Buitengewone algemene vergadering vzw. Liberaal Vlaams Verbond - Stichting Arthur Vanderpoorten De vzw, Liberaal Vlaams Verbond - Stichting Arthur Van derpoorten nodigt haar leden uit de algemene vergadering bij te wonen die plaats heeft op woensdag, 20 maart ek., te 18 uur, in de vergaderzaal van «Het Laatste Nieuws», ingang St. Pietersstraat 32, (7e verdieping) te 1000 Brussel. Agenda - Financieel verslag 1990 - Begroting 1991 - Ontlasting bestuurders. Deze algemene vergadering gaat gepaard met een bijeenkomst van de Raad van Bestuur, ter gelegenheid waarvan het woord zal gevoerd worden door PVV-voorzitter G. Verhofstadt.

DIT BERICHT GELDT ALS ENIGE UITNODIGING.


Een Vlaams parlement in wording

Tijdens de voorstelling van hun prestigieus nieuw halfrond voor de vergaderingen van de Vlaamse Raad in 1993. antwoordden enkele Vlaamse parlementsleden op vragen van journalisten. dat zij alles in het werk zullen stellen om een einde te maken aan het dubbelmandaat. «Wat er politiek ook moçe gebeuren. ae huidige schizofrene situatie is onhoudbaar». zo werd gezegd. In het feestgedruis tijdens de academische zitting voor het tienjarig bestaan van de Vlaamse Raad, klonk dezelfde bezorgdheid. Alle fractieleiders. zowel van meerderheid als oppositie vroegen de afschaffiiig van het dubbelmandaat.

ViRUSSEN

«De geschiedenis zet nooit een stap achteruit. Alle tekenen wijzen erop dat een gebeurtenis als deze (...) zich onder een nog krachtiger impuls en in een versneld tempo in al haar gevolgen zal laten voelen en mtussen voortduren». Bij het herlezen van de woorden van 73-jarige Leon Elaut, ouderdomsdeken tijdens de openinçszitting van 21 oktober 1980. rijst meteen de vraag of de huidige Vlaamse Raad wel die kraclitige impuls heeft kunnen verwezenlijken. Men kan immers niet ontkennen dat het Vlaams {lariement is aangetast door Belgische parlementaire virussen. zoals absenteïsme. Na de staatshervorming van 1980 kregen de 8,emeenschappen. zoals de geWijzigde Grondwet het voorschreef een eigen volksvertegenwoordiging. SPkamerlid en oud-minister Rik Boel werd voorzitter van de Vlaamse Raad. Na Boel zaten de liberalen Jean Pede (1982-1985) en Frans Crootians (1985-1988) de Vlaamse Raad voor. Nu waakt de socialist Louis Vanvelthoven over het Vlaams parlement. Het werd al die jaren vaak gezegd dat het Vlaams parlement enkel met de Belgische Kamer verschilt door de leeuwevlag die naast de voorzitter staat en uiteraard het feit dat er nooit Frans wordt gesproken. Meteen rijst de vraag of de Vlaamse Raad al die jaren aan prestige won. een plaats was waar de

problemen aan bod kwamen die onder de Vlaamse bevolking leven.

DUBBEL PETJE Het antwoord is enigszins genuanceerd. De Vlaamse Raad is lang gehinderd geworden door de onafgewerkte staatshervorming. Terecht vragen alle fracties een afschaffing van het dubbelmandaat. Het dubbele petje (lid van het nationaal parlement en de Vlaamse Raad) is. gezien de almaar groeiende werkzaamheden van de raad onhoudbaar. Politici kunnen maar half werk afleveren. hollen van de ene commissie naar de andere en leveren onvoltooid werk. Daarover bestaat ruime eensgezindheid. Voorzitter Vanvelthoven stipte in zijn toespraak de controlerende taak van het Vlaams parlement aan. Ook daar stokt het groeiproces. De huidige Vlaamse regering wordt gekenmerkt door «canàpépolitiek», gemonkel binnenskamers. Neem bijvoorbeeld de mst van ontwerpen en voorstellen van decreet: de balans helt steevast over naar de uitvoerende macht. De Vlaamse Raad heeft plannen om die uitvoerende macht beter te controleren. maar ook daarvoor is een afschaffing van het dubbelmandaat nodig. Pas dan kunnen de leden eclit decreetgevende initiatieven ontwikkelen die het bespreken waard zijn. Waarachtige democratie vereist afbakenin~ van macht en verantwoordelijkheid. Een ander gevaar dat boven de Vlaamse democratie han~. is de politisering en de verzuiling. Zaf het Vlaams parlement zijn taak als forum kunnen waarmaken waar vragen over «waar staat Vlaanderen in België». «wat is de inhoud van de Vlaamse identiteit» niet uit de weg worden gegaan ? Op dit ogenblik lijkt het erop dat het de Vlaamse Raad aan intellectueel vermC?8en ontbreekt om de problemen een Vlaamse dimensie te geven. De Vlaamse gemeenschap heeft anders recht op een democratisch halfrond waar de Vlaamse problemen in hun wezen aan bod komen.

VOORSPRONG Het kabinet Martens 8 beloofde in 1988 het dubbelmandaat afte schaffen. Die belofte moet ingelost worden. Veel tijd is er niet meer. Indien de regerinç niet slaagt in haar opzet. dreigt de Vlaamse democratie op de lange baan te worden geschoven. Vlaanderen heeft een voorsprong te verdedigen. die door getalm kan verloren worden. En dan is er nog het probleem van de proportionaliteit in de Vlaamse regering. Trekt men de federale gedachte door dan moet een deelregering autonoom van een nationaal kabinet leetbaar zijn. De val van een centrale regering en de ontbinding van Kamer en Senaat kunnen de raden niet meesleuren. Dat de Belgische politici niet

rijp zijn om met verschillende coalities op verschillende niveaus te leven. bewees vorig jaar de samenstelling van de Brusselse Executieve. Zij moest zo nodig ook een afspiegeling zijn van de nationale regering. Het geeft aan het federalisme geen geloofwaardigheid. Zelfs vele ministers van de Vlaamse regering moeten na 3 jaar tot de vaststelling komen dat de proportionaliteit niet steeds voordelen biedt. De nefaste inbreuk van Vlaams-nationalisten en socialisten in de Vlaamse regering heeft. wat men ook moge beweren. de samenwerking niet bevorderd. Volgende keer dus best een democratisch samengestelde executieve die de wil van de kiezer respecteert.

B.C.

Sirene In Antwerpen loeien de sirenes elke eerste donderdag van de maand. 's Middags om twaalf uur precies. Antwerpen is Bagdad niet. De Sinjoor weet dat het om een test gaat en .ervaart de schrijnende klank enkel als een onaangenaam geluid. Dat bij de eerste donderdag van de maand hoort. Onder impuls van de Golfoorlog heeft het Nederlands ministerie van Binnenlandse Zaken onlangs laten uitzoeken hoe de modale Nederlander reageert op alarm. In de eerste plaats denkt hij aan een overstroming. Het jongetje hield het vingertje NIET in de dijk, en vlam. In de tweede plaats vreest de Hollander een kernramp of .een instortende tunnel. Maar hoe dan ook: hij blijft knus in de zetel zitten. Daar waar hij, luidens de richtlijnen van Binnenlandse Zaken, «deuren en vensters zou moeten sluiten en de radio aanzetten om naar het nieuws te luisteren» Overigens heeft de gemiddelde Nederlander toch het meeste vertrouwen in de NOS-nieuwslf:zers, meer dan in politie of andere geüniformden. Zou je je bij ons kunnen vootstelletudet wij ons volste vertrouwen schenken aan een mediafiguur ? Aan het stukje speknek van Reddy De Mey dat in elk interview te zien is ? Aan een piek van fambers, die in staat is zelf een kleine ramp te organiseren ? Aan Felice, die zelf een kleine ramp is ? Bij alarm knippen wij het licht uit, stoppen onze oorwatjes in en gaan slapen. Wij zullen morgen wel de krant lezen. - B. v.

3

De schaamte van België (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Golf-oorlog onthult gezagscrisis

De oorlog in de Golf bracht voor velen een pijnlijk ontwaken uit de droom van Europese politieke eenheid. Het is een doel dat ieder bewust Europeeër zal blijven nastreven, maar wie had gehoopt, dat na de verblijdende gebeurtenissen in Midden- en Oost-Europa ons continent weldra uit één mond zou spreken en een doorslaggevende, democratische invloed op de wereldpolitiek zou krijgen, is bedrogen uitgekomen. En temidden die Europese ontreddering heeft België de oppergaai afgeschoten. Ons land heeft zich. onderscheiden als het meest stuurloze, meest bedremmelde element. De onhandigheden in verband met ons aandeel in de diplomatieke en militaire inspanningen van de bondgenoten en vooral de Walid Khaled-affaire hebben ons wereldwijd belachelijk gemaakt. Maar de weigering om granaten aan de Britten te leveren was erger. Dat wordt ons als een onvergeeflijke fout aangerekend.

«Cowboys»

We hebben het bij onze Britse bond~enoten, met wie de verhoudingen in de loop van de jaren toch al traag maar bestendig verkoelden, grondig verkorven. De Amerikanen hebben in het openbaar niet zo fel uitgehaald, die hebben wel andere zorgen aan het hoofd en ze kregen trouwens als «compensatie» 972 automatische FN-geweren cadeau. Maar het incident met de Britse granaten en het Belgische geknoei is hen zeker niet ontgaan en zal later nog wel eens te berde komen. Zoals men zich in de VS ook zal weten te herinneren hoe in zekere Belgische media de Amerikaanse militairen steevast met het grootste misprijzen werden afgeschilderd als «cowboys», domme vechtjassen die nooit zullen weten waarom het gaat. Zo bekeken is het monument in Bastenaken, ter herinnering aan de 70.000 Amerikaanse soldaten die sneuvelden om Hitiers Ardennen-offensief af te slaan, misschien wel het «graf van de onbekende cowboy» ? De Fransen, onze rivalen in de strijd om de zetel van het Europese parlement, en die na de Britten toch nog een belangrijk militair aandeel nemen in de Golf-oorlog. hebben niet de minste reden om enige sympa4

thie voor België op te brengen. President Mitterrand zal het integendeel erg kwalijk nemen dat hij door zijn Belgische en vooral Vlaamse socialistische «partijgenoten» in het verdomhoekje van de oorlogsstokers werd geduwd.

Duitsland

.

Dat de Belgische regering vooral onder linkse druk een poosje de Duitsers is achternagezwalpt zal ze ook al niet veel krediet opleveren bij de Duitsers die zozeer met hun eenmaking bezig waren dat ze maandenlang de crisis in de Golf niet hebben ~ezien of niet wilden zien. Het ironische van de zaak is dat die Duitsers uiteindelijk hebben gereageerd in pure «kapitalistisch.e» stijl, namelijk met scheppen geld. Zij betalen de Russen de prijs voor de Duitse eenmaking, zij kopen invloed in OostEurofa en nadat Genscher in Israë werd onthaald op kreten van «Germania - Gasmania» werd de portefeuille nog maar eens bovengehaald. Genscher werd er in Israël ook aan herinnerd, dat «de moeder van alle raketten» tijdens de Tweede Wereldoorlog in HitierDuitsland werd vervaardigd en dat de beruchte Scud-raketten, die Saddam Hoessein kwistig over Israël en Saoedi-Arabië uitstrooit, weliswaar door de Russen werden geleverd, maar dat die tuigen werden gebouwd volgens Duitse plannen. Meer nog, de Scuds werden «verbeterd» door het communistische regime van de toenmalige DDR, waar overigens drommen terroristen, waaronder talrijke Irakezen, werden opgeleid voor de strijd tegen het «westerse imperialisme». In de Bondsrepubliek heeft Saddam Hoessein zich anderzijds de middelen aangeschaft voor het vervaardigen van gifgas. En als om de oude Duitse neiging tot uitersten te beklemtonen, is Duitsland het land van . de EEG en de NATO waar de . pacifistische, lees anti-Amerikaanse agitatie het radicaalst, giftigst en massaalst is ~eweest. Allerlei soorten integnsten en fundamentalisten, van uiterst links tot uiterst rechts manifesteren tegen het «Yankee-imperialisme».

Neo-Nazi's Toen de neo-Nazi's zich uit vijandschap tegen de VS en Israël

uitbundig bij die zogenaamde pacifistische betogingen aansloten ontstond er wel enige verwarring. Want hadden de linksen die neo-Nazi's niet altijd automatisch onder de bondgenoten van Amerika en de NATO gerangschikt? Het is niet de eerste keer dat de SPD en hun meelopers een bok van belang schieten. Toen het voor iedereen toch duidelijk moest zijn, dat de DDR en de Bondsrepubliek met een sneltreinvaart op hun eenmaking toestormden, vond de socialistische kandidaat-kanselier Oskar Lafontaine het gepast om onderhandelingen van staat tot staat te bepleiten. Geen wonder dat hij een stembusrammeling kreeg. Nog in mei 1989 vonden de socialisten het zinvol om te onderhandelen met de Oostduitse communistische partij (SED), de SED van potentaat Honecker, van de Stasi en van de «muur van de schande». . De aansluiting van de neo-Nazi's bij de zgn. vredesbeweging was trouwens te voorzien, als men de gedragingen van hun Franse geestesgenoot Le Pen in het oog had ~ehouden. La Pen heeft met zijn Parti National resoluut de kant gekozen van Saddam Hoessein. En dat is niet zo maar een bevlieging. Le Pen is altijd dikke maatjes geweest met de «christelijke» en sedert eind vorig jaar van het toneel verdwenen Libanese generaal Aoun en die op zijn beurt genereus werd gesteund door Saddam Hoessein.

Verloren moeite Dat is dus het gezelschap dat volgens enkele illustere figuren van de Belgische politiek te verkiezen is boven bondgenoten van twee wereldoorlogen en van de koude oorlog. Bondgenoten die ons tweemaal hebben bevrijd, die ons er economisch hebben bovenop Beholpen en die ons hebben behoed voor de Stalinistische ellende waarvan de Oosteuropeanen thans eindelijk zijn verlost, dank zij een vastberaden door de VS geschraagde NATO. De blunderende regering spant zich nu in om zowel op het binnenlandse als het buitenlandse front aan te tonen dat België wel degelijk een inspanning levert. En dan blijken we inderdaad tot de middenmoot te behoren. Maar wat we ook nog zullen doen of zeggen, het

zal niet meer baten. De nadruk waarmee de Belgische schepen en vliegtuigen buiten schot worden gehouden zou nog zijn begrepen - er zijn trouwens nog Europese landen die dergelijt( stand innemen. Maar dit had zeker louter defensieve taken - zoals een veldhospitaal in het strijdgebied - niet mogen uitsluiten. België zond geneeskundig personeel naar Cyprus. Zelfs Tsjechoslowaki]e heeft specialisten ter bestrijding van chemische wapens naar Saoedi-Arabië gestuurd en het berooide Roemenië zette er een veldhospitaal op. Noorwegen, dat minder bijdraagt dan België en dat geen vliegtuigen zond om een eventuele aanval te~en Turkije af te weren, heeft Zich niettemin gunstig in de kijker gewerkt door het zenden van specialisten om in de Golf de door Sassam Hoessein uitgelokte olieramp te bestrijden. Zelfs tot een ietwat fatsoenlijke public relationsinspanni:p.g is onze broddelende, kibbelende, door parochiale verkiezingsberekeningen in beslag genomen regering niet in staat gebleken en zo kreeg België onder alle EEG-partners, ten dele onverdiend, het grootste verwijt van lafheid en egoïstische bereke-. ning toegestuurd. En dit terwijl toch een ietwat doortastender beleid mogelijk was geweest. Dat betekent niet dat België militairen naar het front moest sturen, dat doen de Nederlanders ook niet, maar die hebben wel fregatten in de oorlogszone en Patriotraketten in Israël. Ne-· derland heeft trouwens de kant van de Britten gekozen tegen de 10 andere landen-leden van de EEG toen die Saddam ter elfder ure nog een Midden-Oostenconferentie wilden aanbieden in ruil voor de terugtrekking uit Koeweit. Ook het Beneluxoverleg ging blijkbaar de mist in door de Belgische knoeiboel.

Verbijstering België ~enoot intussen een twijfelachtige belangstelling in de internationale pers. De weigering om granaten aan de Britten te leveren haalde overal de grote titels. En in de populaire Britse pers maar ook in de serieuze bladen moesten de Belgen het ontgelden. Uiting gevend aan een in GrootBrittannië wijd verbreid gevoelen van afléeuring en verbijstering beschuldigde het con-

servatieve Lagerhuislid Anthony M. Beaumont-Dark de Belgen ervan zich te gedragen als «bange mussen». Hij spoorde de Britten er toe aan om Belgische producten te boycotten en niet meer in vakantie te ga~ naar ons land.


Terloops moge er hier worden op gewezen dat de Britse socialiSten bij monde van Labourleider NeiI Kinnock de conservatieve regering in haar oorlo&~inspanning in de Golf ten vólle steunen, enkele uiterst linkse dwarsliggers niet te na ~~~Jmen. Labour heeft via herde klinkende verkiezingsnederlagen eindelijk geleerd, dat het achternalopen van de radicale strekkingen de partij alleen maar naar de afgrond drijft. Ook de Britse liberaaldemocraten steunen de regering in haar Golf-politiek. Het kari er bij de overgrote meerderheid van de Britten niet in, dat men de eigen troepen, die in het vuur gaan, de vereiste morele steun zou onthouden. Dat die troepen s~ leveren in opdracht van áe Verenigde Naties en tenslotte ook Europese en Belgische belangen verdedigen staat voor hen als een paal boven water. Het blijkt eens temeer, dat er in Groot-Brittannië, waar de wieg van de parlementaire democratie stond, niettegenstaande het verlies van het Imperium, nog genoeg staats zin aanwezig is:

Wallonië tussen gewest en gemeenschap

Maandenlang voerden de franstalige leraars acties om een loonsverhoging te krijgen van de Franse Gemeenschap, die in geldnood zit. Het rijkere Waalse gewest zou kunnen bijspringen, maar dat zou op termijn het einde van die gemeenschap betekenen. Voorlopig trekt de Waalse PS niet ten strijde tegen de gemeenschap. Maar die moet wel bevoegdheden inleveren, zo besliste recent het PScongres in Ans. De ontwikkeling aan de andere kant van de taalgrens dringt nauwelijks in Vlaanderen door. Toen vorig jaar de Franse Gemeenschap niet in staat bleek voldoende middelen vrij te maken voor haar onderwijsbeleid, na de maandenlange stakingen en acties, belandde de discussie tussen gewest en gemeenschap in een stroomversnelling. Het Waals gewest wou wel de last van de gemeenschap verlichten, maar dat kon alleen indien ook bevoegdheden van de gemeenschap naar het gewest werden overgeheveld. Voorlopig leidde dit binnen de Waalse en Franse executieven tot een akkoord. Een soort van gemengde executieve «L'Etablissement» genoemd, neemt voortaan de bevoegdheden toerisme, leerlingenvervoer en het toezicht op de OCMW's waar. Voor de PS is dit echter een tijdelijke toestand, in afwachting van het compleet verdwijnen van de gemeenschap.

bewijst dit alleen maar dat beide landsgedeelten flink uitelkaar zijn gegroeid en hoe uitgesproken verschillend de publieke opinie op bijvoorbeeld bijkomende mihtaire steun van ons land aan de geallieerden in de Golf reageerde. Wat er in Wallonië gebeurt, heeft echter ook gevolgen voor Vlaanderen. Het zou aan ook tijd worden dat onze Vlaamse excellenties in Wallonië wat meer poolshoogte gingen nemen.

NIEUWE VRAGEN Het wegvallen van de Franse gemeenschap moet in Vlaanderen nieuwe vragen oproepen. Hoe zal Vlaanderen een sterker Wallonië benaderen? Vlaanderen denkt volop na over zijn identiteit in het nieuwe Europa van de regio's. Hoe zal de verhouding en eventueel solidariteit met onze zuiderburen daar Ook het gevleu~elde woord van verlopen? minister van Bmnenlandse ZaEn wat zal de houding van ken Louis Tobback dat er zich Vlaanderen tegenover Brussel in onsland zaken voordoen die zijn, als Wallonië beslist om het «~nzen aan de waanzin», gewest van de hoofdstad los te haalde de wereldpers. «Waankoppelen? Eén van de redenen zin» is een groot woord, maar er waarom de harde kern het bindoen zich toch bevreemdende nen de PS niet heeft gehaald zaken voor. Zo vond vorig jaar was precies de stem uit Brussel de Belgische regering wel de van vice-eerste minister Moumoed om parachutisten voor reaux. Hij eiste duidelijke waareen tijdje naar de middenborgen opdat de franstalige afrikaanse Republiek Rwanda Brusselaars in de discussie bete sturen, toen het daar hecht trokken blijven. Franstalig met de katholieke kerk verbonBrussel vreest immers de gevolden regime, door rebellen in het gen van een autonoom Waals nauw werd gedreven. Al werd gewest. ook die actie omgeven met een VERSTERKT GEWEST waas van dubbelZinnigheid. Laten de Walen de franstalige De evolutie van versterking van Brusselaars aan hun lot over Wat overigens het meest stoort het gewest en dus ook het terri- dan is Brussel definitief op weg aan het Bèlgisch beleid - of het torialiteitsprincipe is in Wallo- om het zo gevreesd derde gegebrek er aan - is het eeuwige nië niet nieuw. Nationalistische west te worden. Dit wordt hét vis-noch-vleesgedoe, het ver- krachten als José Happart, De- debat van de toekomst, waarin trouwen op de kunstgreep die housse en de Charleroise burge- de Vlamingen dringend positie de kool en de geit moet sparen, meester Van Cauwenberghe moeten nemen. Het doorbreken de achterbakslieid. James 'Ensor prediken al jaren een sterker van de band Wallonië-Brussel legde die kwaal op geniale wij- Waals gewest. Vele Walen zien kan immers voor de franstalimeer en meer in dat een her- gen in Brussel een voorwendsel ze bloot op zijn maskeradeschikking van bevoegdheden doeken. worden om hun Vlaamse stadsen inkomsten en uitgaven onaf- genoten aan te sporen op hun In de Golf-crisis werd de grens wendbaar is, en de structuur, beurt hun gemeenschap los te van dit «slimme» Boerke Naas- zoals Vlaanderen die aanvaardlaten, zodat alle nu verworven beleid getrokken en schoot de de interessanter vinden. verhoudingen op de helling kokunst van de compromis tekort. Op zich staan de Vlamin~en in men te staan. Belg:!ë is tussen twee stoelen deze interessante institutionele evolutie buiten spel. Of toch En als men de gewestconstrucgevallen. Het was potsierlijk, maar niemand heeft ermee ge- niet? In Vlaanderen dringt de tie verdedigt, zoals ze door Walonafhankelijkheidsdrang van lonië voorgehouden wordt, is lachen. de Walen nauwelijks door en Vlaanderen in Brussel niet lanR.S.

ger gewenst. De Waalse PSvoorzitter Collignon opende alleszins die discussie. Uit het «gewestbeginsel» besluit Collignon dat de Vlamingen hun hoofdstad niet blijvend buiten hun gewest mogen vestigen. Met andere woorden, Vlaanderen Brussel niet langer als «administratieve» hoofdstad kan behouden. Daaruit volgt ook dat de franstaligen in Voeren en in de Brusselse rand ook tot Vlaanderen behoren, maar dat de rechten en eigenheden van die inwoners wel moeten geëèrbiedigd worden. INHOUDLOOS Indien deze stelling in Wallonië breder zal verspreid worden, wordt Vlaanderen voor zijn verantwoordelijkheid gesteld. Jaren werd er regionaal gebakkeleid over de Vlaamse hoofdstad en werd Brussel als alternatief aangewezen. Indien uit de institutionele gang van zaken in dit land mocht blijken dat België een drieledig land wordt, wordt het hoogtijd dat de Vlamingen zich daarover beraden. Vanuit de Vlaamse regering bereiken ons te weinig signalen die erop kunnen wijzen dat Vlaanderen de band met de hoofdstad wil bestendigen en verstevigen. Het blijft bij inhoudloze beleidsbrieven en commissies. Zowel op regionaal als nationaal vlak dreigt de Vlaamse Brusselaar een uitstervend ras te worden. Laat men hem wegdrijven in «het derde gewest», of biedt men hem een constructieve en duurzame samenwerkingsvorm? Vlaanderen moet kiezen. Voorzitter Geens van de Vlaamse regering zegt tot de Waalse socialisten dat zij het recht niet hebben zich uit te spreken over de keuze van de hoofdstad van de Vlaamse gemeenschap. Die keuze werd vastgelegd Dij decreet van 6 maart 1984 door de Vlaamse Raad. Geens wijst er verder op dat volgens de Belgische grondwet de Vlaamse gemeenschap in Brussel voor de Vlamingen uitsluitend en volledig bevoegd is inzake cultuur, onderwijs en alle persoonsgebonden materies. Bert CORNELIS (0-0.:

5


Gedecentraliseerd overleg Wie het industrieel leven iets of bindende kracht hebben. Zowel wat van nabij volgt zal zeker een lP"0tegroep - en een steeds vaststellen dat het collectief groeiende groep - van nietoverleg, zowel sektorieel als in- gesyndikeerden als de steeds terprofessioneel, aan een her- belangrijker wo~dende gr~p ziening toe is. van de kaders vmden er ZIch Niet alleen komt men steeds niet in terug. - Een belangrijk nieuw feit is moeilijker tot interprofessionele akkoorden maar ook het over- eveneens de regionalisering. leg op sektorieel niveau loopt Het past zeker zich te bezinnen stroef. over de totale structuur van het overleg. Het kan zeker niet zijn Dit heeft zeker te maken met het dat dit gewestelijk overleg zou oorspronkelijk opzet van het sociaaf overleg, dat als eerste be- opgevat worden als een bijkodoeling had, in een periode van mend intermediair niveau. Het wederopbouw en expansie, de begp.jpelijk doorstromen van de krachten te bundelen om in een besluiten zou hierdoor nog vergeest van sociale vrede en con- der gehypotekeerd worden. sensus snelle resultaten te boeken op industrieel vlak. Het was Een mogelijke oplossing om zode periode dat er nog te herver- welaan te sluiten bij de nieuwe trends in het sociaal overleg als delen viel. om aan deze vermelde bezwaDe snelle wisselingen in de con- ren tegemoet te komen lijkt ons junctuur deden deze oorspron- het gedecentraliseerd overleg. kelijke doelstellingen echter afVooreerst is er het subsidiarizwakken. teitsprincipe dat bepaalt dat alHerhaalde malen dienden de les wat op een lager echelon kan sociale partners dan ook beroep verwezenlijkt worden niet mag te doen op politieke tussen- toevertrouwd worden aan een komsten teneinde tot een resul- hoger echelon. taat te komen. Van zuiver overleg op sociaal vlak evolueerde Het resultaat zal op die wijze men steeds meer naar een bre- beter nauwkeuriger aansluiten der ekonomisch overleg en in- op de doelstellingen. stalleerde de overheid zich als Vervolgens trekt men met het een velwaardige derde partij gedecentraliseerd overleg de principes van de vrije márktewelke de specifieke industriële konomie, met zijn veelvoud van discussie over arbeidsverhouautonome dingen meestal deed afwijken _ecentraliseeroe, tot een meer ideologische en lieslissingscentra, door op het politieke discussie op beleids- vlak van het overleg. Het marktvlak. Bij gecentraliseerd overleg ekonomisch gegeven van de gebesluitvorhaalt de politiek het meestal op decentraliseerde ming per bedrijf is zeker een de bedrijIsrealiteit. Was er trouwens niet direkt po- betere basis dan het gecentralilitieke tussenkomst dan was er seerd overleg aan de top, vaak toch' steeds, door de politieke wildvreemd aan de reële bebinding van de werKnemers- drijfssituaties. syndik8.ten, politieke druk aan- Tevens komt het gedecentraliseerd overleg tegemoet aan de wezig in de discussies. steeds sterker wordende vraag - Naast diealgemene trend in in het bedril'fsleven naar funkhet sociaal overleg was er ook tioneel over eg en overleg «on het feit dat interprofessionele the floor». Trends als «Integrale en sektoriële akkoorden niet Kwaliteitszorg» (IKZ), werkoperationeel waren voor m~näle bedrijven en bedrijven m overleg, het valorizeren van de «human resources» kunnen almoeilijkheden. leen aan bod komen in een De ongedifferentieerde beslui- gedecentraliseerd overleg op ten konden bij deze laatste soort ondernemingsniveau daar oe bedrijven niet toegepast wor- konkrete toepassingen ervan den. Dikwijls hadden ze dan specifiek zijn voor ieder afzonook tot direkt gevolg het in áerlijk bedrijf. faling gaan van deze bedrijven. Alleen via deze vorm van over- Verder is er ook de vaststel- leg. kan ook de nieuwe trend lin& dat deze collectieve ar- aan bod komen van een direkbeidsovereenkomsten niet alle tere relatie tussen de bedrijfstewerkgefJtelden dekken niette- leicJ!ng en de tewer~den: genstaande ze een algemeen de democratisering van de on6

derneming. Vervolgens is het ook een feit dat overleg op ondernemingsniveau de steeds groeiende solidariteit tussen werkgevers en werknemers in verband met de continuïteit, het overleven van de onderneming, kan versterken. Een strak uitvoeren van aan de top, centraal genomen besluiten, in het beste geval genomen op basis van de gemiddelde draagkracht van de ondernemingen doch meestal op basis van grote en performante bedrijven, kan nefaste gevolgen hebben voor het voortbestaan van een groot aantal onder hen. VOORWAARDEN Het is duidelijk dat, om tot een degelijk gedecentraliseerd overleg te komen, aan enkele goed omschreven voorwaarden moet voldaan worden. Vooreerst is er de noodzaak van een degelijke, permanente en eerlijke informatie aan de deelnemers van het overleg. Vervolgens dient de verantwoordelijkheid van alle deelnemers aan het overleg aangescherpt. Het gaat niet langer dat de individuele bedrijven hun problemen op het sociale vlak systematisch doorschuiven naar de sectoren en deze op hun beurt naar het interprofessioneel overleg en de overheid. De beste vorm van verantwoordelijkheid en betrokkenheid bij het bedrijfsgebeuren is het voorzien van een f'manciële betrokkenheid van de partners. Over de diverse vormen ervan kunnen verschillende opvattingen bestaan. Het toepassen van stock-options lijkt een sterk te verdedigen vorm. POSITIEVE GEVOLGEN Het belangrijkste positief gevolg van het gedecentraliseerd overleg op ondernemingsniveau is zeker dat de besluitvorming het best aangepast is aan de reële bedrijfssituaties. De bedrijven zijn zeer heterogeen, de wensen welke bij de partners leven zeer divers en dikwijls zelfs tegenstrijdig. Het is een vaststaand feit dat gedecentraliseerd overleg de discussies korter bij de realiteit brengen en een positieve voldoening geven aan de deelnemers ervan omdat deze

laatste meer vat hebben op het resultaat van het overleg. Via deze vorm van overleg kan de kompetitiviteit van ieder bedrijf afzonderlijk verzekerd worden. Het is trouwens een feit dat er geen goede en geen slechte sektoren zijn doch wel goede en slechte bedrijven in elke sektor. Een belangrijk nadeel van het collectief overleg, namelijk de maximalisatie van de besluiten per bedrijf, wordt in het gedecentraliseerd overleg voorkomen wegens het feit dat in dit laatste overleg de deelnemers de konsekwenties zien van het volledige akkoord. Meestal worden de centrale CAO's beschouwd als een verworven recht en tracht men in het bedrijfgsoverleg nog bijkomende voordelen te verwerven. De meer autonome loonpolitiek, welke door het gedecentraliseerd overleg wordt gerealiseerd, zal ook deze loonpolitiek als concurrentiefactor tussen de bedrijven uit een bepaalde sektor en in een bepaalde regio laten werken. De beste bedrijven betalen het best zodat ook de arbeidsmarkt als marktkracht gaat werken. Via het gedecentraliseerd overleg kunnen ook alle vormen van rendementsverloning, het deelnemen van alle partners in het resultaat van het bedrijf, beter aan bod komen. Zodoende zal de verantwoordelijkheid van alle deelnemers aan het bedrijfsgebeuren vergroten. Het is duidelijk dat sleclits op ondernemingsvlak een duidelijke band kan gelegd worden tussen prestatie en beloning. Vormen van aandeleneconomie hebben ten andere een arbeidsbevorderend karakter. Ook voor het belan&!ijke probleem van de flexibiliteit van de ondernemingen is het ~edecentraliseerd overleg de Juiste oplossing. De eisen tot flexibiliteit zijn zodanig specifiek en dienen zodanig op maat gesneden te zijn van ieder bedrijf afzonderlijk dat het opzetten van algemeen geldende systemen totaal irelevant is. Het arbeidsbevorderend karakter van deze vormen van flexibiliteit werd voldoende bewezen o.a. in de experimenten Hansenne.


NADELEN Het spreekt vanzelf dat we, bij het vervangen van het huidige centraal overleg door een gedecentraliseerd overleg, oog zullen moeten hebben voor mogelijke nadelige gevolgen. Ze tijdig onderlCennen en zoeken naar aangepaste oplossingen moeten het overleg op ondernemingsniveau op de optimale wijze laten starten. Zo is er het probleem van de tijdwinst van het centraal overl~.· Overleg per bedrijf zal in zijn geheel zeker meer tijd vragen niett~enstaande ook in de huidige situatie meestal het centrial overleg gevolgd werd door een ronde op ondernemingsniveau om het algemeen kader van het centraal akkoord in te vullen op lokaal vlak. Langs de andere zijde zullen voorstellen uit dit verslag in verband met de herdefiniëring en herstrukturering van het 00drijfsoverleg gedeeltelijk voor dit tijds- en kosten probleem een oplossing brengen. Concreet willen we op dit gebied voorstellen de huidige organen van comité veiligheid en gezondheid (VGV), onderne~sraad (OR) en syndikale delegatie samen te smelten tot één inkel o~aan, de «Bedrijfsraad». Dit lieeft naast de tijdwinst in de besluitvorming ook het voordeel dat alle categorieën van werknemers, dus ook kaders en niet-gesyndikeerden, in de besluitvorming kunnen betrokken worden. Tevens wordt hierdoor een correctie aangebracht aan het veelvoud van «beschermden» dat uit de huidige structurering volgt. Ook de niet-gesyndikeerden zouden zich op basis van een s~ek jJrogramma eigen aan iëder bediijf afzonderlijk kunnen kandidaat stellen op zogenaamde «bedrijfslijsten». De besluitvorming van de bedrijfsraad zou op die wijze een stuk democratisCher worden. Terzelfder tijd zou ook de beper~ kunnen ingevoerd worden dat alleen de verkozenen een beschermd statuut bekomen. Een tweede mogelijk nadeel zou het doorbreken zijn van de eenvo~eid op concurrenti.ied tussen bedrijven uit dezelfde sektor. Hierop hebben we reeds gedeeltelijk een antwoord g~even toen we vroeger stelden dat ook de loonpoliûek zou moeten spelen als marktelement. Minder perfermante bedrijven en zeker bedrijven in moeilijkheden zouden o.a. door een aangepaste loonpolitiek hun concwnentiekraclit kunnen herwinnen.

Dit systeem zou trouwens ook meer marktconform zijn dan de huidige subsidieverleningen aan de regio's in moeilijkheden. Er dient trouwens vermeld dat aan de regide loonpolitiek welke volgt uit centraal overleg, door veel bedrijven een pragmatische 0.elossmg wordt gegeven door bilkomende specifieke loonvoordelen en het aanpassen van de door bedrijven gehanteerde funktieclassificaties. Als derde nadeel wordt vermeld dat het huidige centrale overleg de «sociale vrede» in de bedrijven bevordert. Hiertegenover staat dat we een steeds verder gaande vervreemding vaststellen tussen top en basis, een reeks bedrijfsvreemde besluiten die tot de meest uiteenlopende interpretaties leiden per bedrijf mede ondermeer wegens het feit dat de gesprekspartners van werkgevers en werknemers totaal bedrijfsvreemd zijn. Via gedecentraliseerd overleg zullen alle aanwezigen bij het overleg echte verantwoordelijken uit het bedrijf zijn zodat een consensus noodzakelijk is. Het is trouwens onmogehjk in de concrete bedrijfssituatie in een voortdurende conflictsituatie te leven. Het samenbrengen van informatie geven, discussie hierover en besluitvorming is ten ander heel wat logischer dan het gefragmenteerde systeem bij eentraal overleg. EEN NIEUWE WEG Het up-down systeem van het huidig centraal overleg met de opeenvolging Interprofessicneeloverleg - overleg op het vlak van de sektoren en bedrijfsoverleg - dient omgekeerd in een systeem dat vanuit de basis, de individuele bedrijven, vertrekt. De besluiten die op' dit niveau genomen worden ZIjn bindend. Alleen bij het niet bereiken van een akkoord op ondernemingsvlak kunnen de sektoren de discussie tot zich trekken onder stringent opgestelde modaliteiten en eerder als een beroepsinstantie. De huidige structuur van de sektoren, en het ressorteren van bepaalde bedrijven onder welbepaalde sektoren, is totaal voorbijgestreefd en is dringend aan herziening toe. Wegens het heterogeen karakter van de bedrijven (dikwijls een gevolg van de nieuwe technologieën) dienen we te opteren voor twee aanpassingen, die gezamenlijk dienen verwezenlijkt te worden: enerzijds het opdelen van de meeste sektoren m verschillende subsektoren zodat de homogeniteit van de deelnemers vergroot wordt en vervolgens het "horizontaal opdelen van de

sektoren volaens bedrijfsgrootte. De problematiek van de KMO's IS meestal totaal verschillend van deze van de grote bedrijven, de KMO's komen onvoldoende aan bod in het huidige centrale overleg zodat afzonderlijk overleg voor bedrijven met minder en meer dan bijvoorbeeld 50 tewerkgestelden aangewezen is. In dit verband dient trouwens nog de specifieke problematiek vermeld welke volgt uit de nieuwe tendens, mede in de hand gewerkt door de nieuwe technologieën, welke o.a. zelfstandig werken en werken «à la carte» mogelijk maken. Door deze verzelfstancIiJdnJE, het werken in eigen, zeTfstandige eenmansbedrijven of bedrijven met een kleine personeelsbezetting zal de door ons voorgedragen idee van gedecentraliseerd overleg steeds meer en meer een noodzaak blijken. G. VAN WICHELEN lid D.B.-LVV

Joumalistenexamen BRT LlRTI, het voor Radio niseert ook stemtest de cursus.

Liberaal Instituut en Televisie, orgavoor deel 2 - de een voorbereiden-

U wenst deel te nemen aan deze cursus, verwittig ons dan op volgend adres: LlRTI P/A Jean VANDENBOSCH Berglaan 50/11 3001 HEVERLEE De kandidaten die slaagden in het eerste gedeelte, zullen worden verwittigd van plaats en datum van de bijeenkomst (nà 7 maart).

Censuur maakt mensen murw Het was al vó?r elk militair c~ntact tot uiting gekomen: de televisie zou in het Golfconflict een belangrijke rol spelen. Maar wat men niet voorzien had zijn de bedenkelijke gevolgen voor de democratie. .Tot h~ januari heeft de «teleplomatie» de ~I!lats ingenomen van de diplomatie. Busch en Saddam hebben de televisiezender CNN gebruikt. Nadat de eigenlijke oorlog uitbrak werd het nog erger: CNN aanvaardde de censuur en de beperkende maatregelen. Sindsdien kregen de kijkers haast ononderbroken oogverblindende shows en electronische stunts te bekijken. Deze schone moderne oorlog, zonder bloed of tranen, kreeg de allure van een grootscheepse lunapark. Maar het vertrouwen in de media verzwond, de geloofwaardigheid van de overheid geraakte zoek. De Bel~sche regering greep de verloedering aan om op haar beurt de democratie aan de leiband te houden. We waren al sinds enkele tijd gewoon geworden aan black outs en andere inbreuken op het beginsel van de openheid en de openbaarheid. De klap op de vuurpijl volgde met de Silco-affaire. Wat premier Martens, die toch de grootste verantwoordelijkheid torst, heeft gepresteerd, grenst aan desinformatie. Hij trok een rookgordijn op om de tekortkomingen te verhullen, alsof het strategische geheimen waren. Onfatsoenlijk ! Eykens beeft zelf erkend, dat hij in een behoorlijk werkende democratischestaat zijn ontslag zou ingediend hebben. Onze minister van buitenlandse zaken verzuchtte echter dat ons land een «hoenderhok» is. Zijn ontslag zou niets opgeleverd hebben, omdat «de volgende dag de hele zaak zou vergeten zijn en men gewoon over andere zaken zou gesproken hebben». Eyskens heeft natuurlijk geen ongelijk. Maar wie heeft deze chaos teweeg gebracht ? De.sj<;lemelaars,die Louis Tob~~ck «~tsela~s» noemt. Deze Leuvense SP-mlmster klaagt er over dat hij zelf met geïnformeerd was over de Khaled-zaak. De regering heeft inderdaad geen kaas gegeten van informatie. Naar mate Martens zich machtiger en ongenaakbaarder acht, verzwakt zijn eerbied voor het Parlement en voor de media. Zijn eigen partij heeft het hele Silco-incident en de affaire Whalid Khaled met de mantel van de eigenliefde toegedekt. Andere regeringspartijen lieten zich dat allemaal zonder morren welgevallen: de VU en Nelly Maes die vragen stelde, die niet werden beantwoord. En de SP van Freddy Willockx, die met een ontstellend gemak het hele onvolledig en ongeloofwaardig verhaal van Martens gelooft. Men heeft het moeten beleven, dat de meerderheid in het Parlement een parlementair onderzoek weigert over een voor eenieder duister gebleven en onwelriekende zaak. Dat de journalisten in dit gedweeë land niet steigeren van verontwaardiging is een veeg teken. Oe internationale federatie van Journalisten (IFJ)beeft op initiatief van de Nederlandse journalisten de beperkende maatregelen in de Golf gehekeld. Maar wij wachten op een zelfde protest tegen de verkapte censuur in België zelf. De beroepsjournalisten kunnen bier al evenmin vrede nemen met datgene wat hen met de paplepel door de overheid wordt voorgeschoteld. Piet van Brabant

Reve's «Avonden» krijgen nieuwe kans

F I LJv.[ (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

De Amerikaanse- film «Dead Poets Society» van de Australischeregisseur Peter Weir was het grootste kassucces van het afgelopen jaar, niet alleen bij ons maar in heel West-Europa. Dat bewijst nog maar eens dat het «grote publiek» kwaliteit én inhoud vaak juister weet in te schatten en te waarderen dan de zogenaamde deskundigen. Zo zal het een eeuwige schande blijven voor de Hollywood-professionals, dat ze bij de laatste Oscar-bedeling als één groot blinden-instituut voorbijgingen aan de unieke acteursprestatie van Robin Williams in de rol van de verlichte leraar, die zijn pupillen meer levensinzicht bijbrengt dan dorre boekenwijsheid. Toch zijn er films, die om een of andere reden niet het succes of de waardering krijgen, die ze verdienen. Als voorbeeld bij uitstek nemen we «De Avonden», de merkwaardige verfilming door Rudolf van den Berg van de gelijknamige autobiografische debuutroman van Gerard Reve, die nu een nieuwe kans krijgt in het circuit van de culturele centra nadat hij in de gewone uitbating op een onbegrijpelijke manier geboudeerd werd. Dat is des te verwonderlijker omdat er in Nederland van meetaf een heftige rel ontstond over de verfilming van Reve's boek en het eindresultaat. Voor- en tegenstanders stonden met getrokken messen tegenover elkaar. En ook de acteur Thom Hoffman, die als Frits van Egters gestalte verleent aan de jonge Reve, koos partij. Tijdens de draaidagen van «De Avonden» hield hij zowaar een dagboek bij, dat nu in de boekhandel te verkrijgen is onder de titel «23 Brieven aan Fr. van Egters over het maken van De Avonden» (Uitg. Gerard Timmer Prods. - Amsterdam, prijs 19,5 f1.). Daarin neemt Hoffman, die vroeger ook al deelnam aan een andere Reve-verfilming (<
moeten met hun poten van 'ons' boek afblijven!» Van den Berg heeft zich op bewonderenswaardige manier ontfermd over het lastigste probleem dat het op het witte doek brengen van het beroemdste en wellicht meest betekenisvolle boek uit de na-oorlogse Nederlandse literatuur met zich bracht, met name het ontbreken van een echte plot, zodat het afgerond vertellen van de echte cine-magie (van een intrige een schier onmogelijAntonioni, Fellini en Berto- ke opgave wordt. lucci) is verdwenen: afge- Met een opvallende flair rijgt zien van een minderheid die hij een reeks vaak groteske een bepaalde kwaliteit na- schetsen aan elkaar, waarin het opstandige, cynische streeft, zijn jonge regisseurs tegenwoordig allang tevre- maar ook intelligente persoden als het er lekker uitziet nage van Frits levensecht geen veel over seks gaat. Ze portretteerd wordt, óók in de conformeren zich aan de absurdistische monologen en commerciële dwang en wil- dialogen met zijn omgeving, len goed in het zadel komen die hem tot wanhoop brengt. door het scoren van een hit. Van den Berg gaat uitermate In Nederland, waar een film knap tewerk bij de weerspiezich in drie dagen aan de geling van de onberekenbare kassa moet «bewijzen», is stemmingen, waarin pessideze tendens sterker dan misme en angst voor de dood waar ook. Het gevolg is dat prevaleren, die Frits van Egters tot een van de meest mensen als Orlow Seunke onberekenbare Nederlandse hier nauwelijks kansen krijgt. Hetzelfde gold voor romanhelden maken. Dit almijn overleden vriend Adri- les tegen een achtergrond aan Ditvoorst, die daar diep van raak opgeroepen illustraover teleurgesteld was (en in tieve scènes, waarin de communicatiestoornissen tussen 1987 zelfmoord pleegde)». Het is een analyse die er niet ouders en hun zoon, de dagelijkse sleur en leegheid en om liegt en de Nederlandse filmsituatie, die notabene be- het verlangen naar een beetje geluk en zonneschijn (ontdreigd wordt met ingrijpen.de saneringen (lees fors te- )roerend worden verbeeld. rugschroeven van Aldus wordt men als kijker ook persoonlijk betrokken bij overheidssteun) vlijmscherp en gebalanceerd tussen uitblootlegt. Ondanks (of misschien juist barstingen van uitbundige vrolijklieid en diep verdriet dáárom) zijn scherp uithalen naar de Nederlandse filmkri- en opstandigheid, waarbij de tiek kreeg Hoffman voor zijn typische Hollandse spruit jesboeiende vertolking van Frits lucht en de oliebollen-geur een «Gouden Kalf» en, wat op oudejaarsavond evenmin hij nog méér op prijs stelt, de . weg te denken zijn. zegen van de «Grote Volks- Naast Hoffman hebben Rijk de Gooyer en Viviane de schrijver» zélf, die bijzonder ingenomen bleek met de Muynck als vader en moeder sfeervolle verfilming van zijn (Reve), zonder in de valkuil boek. Naar verluidt was de van het karikaturale te trapauteur bij een eerste privé- pen, een blijvend filmmonuvertoning zelfs tot tranen toe ment voor de «Grote Volksschrijver» opgericht. geroerd door het werkstuk van Rudolf van den Berg. Bij zijn bespreking van het «Alles, de aankleding; de boek had Simon Vestdijk het muziek, de acteurs, draagt bil' over «een roman van zelfopgelegde liefdeloosheid» en tot een film waar ik nee tevreden mee ben. Er komt Anna Blaman vond dat het wel een flinke scheut kitsch vooral over de «absurditeit bij, maar zo hóórt het ook !», van een illusieloos leven» aldus Reve. Deze loyale hou- ging. Als cineast keek Rudolf ding van de auteur staat in van den Berg er zeker niet zó zwaarmoedig tegenaan. schril contrast tot de vooringenomenheid waarvan de «Wat niet kan gezegd worden, kan misschien geschre«Avonds-fanaten en andere extreme Revisten blijk gaven, ven worden», zo leren we uit luidkeels verkondigend «ze het eindbeeld. Of verfilmd,

en dat heeft van den Berg metaforisch op voorbeeldige wijze gedaan.

Alleen thuis?

Zoals dat dikwijls het geval is, zeker in de louter amusementssector, is de eerste kaskraker van het nieuwe jaar ~een superproduktie die miljoenen dollars opslokte maar een dood~ewoon ontspanningsfilmp]e voor gans de familie, waarin niemand veel vertrouwen had maar dat onverwacht zó aansloeg, dat men er in Hollywood nog steeds niet over uitgepraat is geraakt. «Home Alone» van Chris Columbus is andermaal de zogenaamde «sleeper», die tegen alle 10&ica in de grote massa mobiliseert en stormenderhand verovert. Die zegetocht werd ingezet tijdens de Kerst en Nieuwjaarsperiode en gaat thans nog steeds onverminderd door. Columbus die ook de «Gremlins» op zijn actief heeft, voert de 8-jarige Kevin ten tonele die in Cliicago bij vergissing alleen in de ouderlijke woning achterblijft, terwijl de ganse familie met Kerstverlof naar Frankrijk is vertrokken. Dat was dus nog voor de Golfcrisis ... De producer-scenarist John Hughes, die om zo te zeggen de Brat Pack-film «uitvond», fantaseert de meest avontuurlijke voorvallen bijeen, die in al hun vindingrijkheid zo natuurlijk overkomen, dat niemand meer aan hun «echtheid» twijfelt. Terwijl de ouders in Frankrijk de wanhoop nabij zijn over het lot van hun achtergebleven spruit, beleeft zoonlief de tijd van zijn leven o.m. door het eten van junkfood en het kijken naar bedenkelijke video-films. Hij heeft in alle opzichten «het kot vrij» en zelfs het onverwacht bezoek van twee oerdomme inbrekers, die hij op duivelse manier om de tuin leidt, kan de pret niet bederven. Integendeel. Columbus kreeg als godsgeschenk de beschikking over Macaulay Culkin, die er als het egoïstische joch de stukken afspeelt zonder ook maar even het geleerde aapje uit te hangen. Niet te verwonderen dus dat «Home Alone» pa én ma en al de kinderen zo heerlijk laat genieten én doet schateren bij de vele herkenningseffecten. F. PAPON t: ) )

De Golf-oorlog en de vrijzinnigen

Recommend Documents