VRIJZINNIGEN OOST-TWENTE. De Nienduur. 22e JAARGANG NR. 112 herfst 2015 verschijnt 4 keer per jaar

VRIJZINNIGEN OOST-TWENTE

De Nienduur 22e JAARGANG NR. 112 herfst 2015 verschijnt 4 keer per jaar

Inhoud in dit nummer:

8

Uit de dienst van 25 mei 2015 (Pinksteren) waarin Nicoline Swen - Fischer voorging. Luisteren Voelbaar als een windvlaag Koffie ochtend op zondag 16 augustus. Het vakantieverhaal van de familie Overbeek. Mijn weg naar Santiago de Compostela. Van jou is er maar een Vrede verbindt – van dromen naar doen

15 16 18 15 21 23 24 25 Bron van Zijn 26 Uitgangspunten 27 Gevaar & Schoonheid, Turner in de traditie van het sublieme 28 De zachte krachten

vaste rubrieken: 3 Agenda 5 Van de voorganger 6 Van de bestuurstafel 7 van de redactie 22 Het bloemenfonds en de aandachtsgroep 29 Uit-Tips 30/31 Namen, adressen en contributie Kopij voor het volgende nummer kunt u voor 1 December zenden aan Alfred de Vries, Paul van Kempenstraat 11, 7558 HB Hengelo, tel. 0742772868, e-mail: [email protected] De redactie behoudt zich het recht voor kopij te plaatsen. Ook kunt u hier aangeven de Nienduur in pdf formaat per e-mail te willen ontvangen. 2

Agenda Zondag 4 oktober 2015 Zout-der-aarde lezing in het Kulturhus Spreker: Jacqueline van der Zee 'En toch is het leven schoon en zinrijk'. Aanvang: 14.30 uur Leden €5,-, niet-leden €6,50 Donderdag 8 oktober 2015 Najaars autotocht Inlichtingen en opgave bij familie van Hemert Telefoon: 053-4351795 Email: [email protected] Zondag 25 oktober 2015 Bezinningsdienst in de Johanneskerk Voorganger: Hermien Bleumink Aanvang: 10.00 uur Zaterdag 7 november 2015 Algemene ledenvergadering Locatie: Kulturhus naast de Johanneskerk Aanvang: 14.30 uur Zondag 22 november 2015 Herdenkingsdienst in de Johanneskerk Voorganger:Nicoline Swen Aanvang: 10.00 uur Zondag 13 december 2015 Adventsmiddag Locatie: Kulturhus naast de Johanneskerk Aanvang: 14.30 uur Kosten: Vrijwillige bijdrage Vrijdag 25 december 2015 Kerstdienst in de Johanneskerk Voorganger: Nicoline Swen Aanvang: 10.00uur 3

Zaterdag 9 januari 2016 High Tea Locatie: Kulturhus naast de Johanneskerk Aanvang:14.30 uur Nadere informatie volgt Zondag 17 januari 2016 Bezinningsdienst in de Johanneskerk Voorganger: Ali Manenschijn Aanvang: 10.00 uur Zondag 31 januari 2016 Filmmiddag: “Film The Shawshank Redemption” Locatie: Kulturhus naast de Johanneskerk Aanvang: 14.30 uur Vrijwillige bijdrage Zondag 21 februari 2016 Bezinningsdienst in de Johanneskerk Voorganger: Foekje Dijk Aanvang: 10.00 uur Adres Kulturhus en de Johanneskerk: Twekkelerweg 110 Enschede (hoek Twekkelerweg, Hellerweg)

4

Van de voorganger Zondagochtend 6 september verzamelden we met z'n tienen bij de parkeerplaats van de theetuin Op 't Oorbeck, voor een wandeling met gesprek. Het was droog en prachtig! Het eerste stuk van de tocht vertelden we elkaar wie of wat de God van onze jeugd was. Was dat die man met een witte baard op een wolk? Misschien meer een moederfiguur? Of nog heel anders. En nu, hoe is dat nu voor ons? We zijn de concrete beelden (als we die al hadden) gaandeweg ons leven veelal verloren, maar is er ook iets voor teruggekomen. Waardoor voelen wij ons nog (aan)geraakt? In tweetallen spraken we hierover, terwijl we de route liepen die Herma en Ellie zo mooi hadden uitgezet. Af en toe bleven we staan voor een mooi doorkijkje of de eerste paddestoel. Na een uur lopen keerden we terug en troffen de groep koffiedrinkers in het mooie zaaltje van de theetuin. Samen waren we met 20 mensen, een mooie opkomst! Met een voldaan gevoel stap ik even later in de auto; een mooie wandeling, een goed gesprek en daarna heerlijke koffie met taart, wat wil je nog meer? Een zinnetje van het gesprek is bij mij blijven hangen en neem ik met mij mee: Het gaat niet om wat je ervan vindt, maar om wat je er mee doet! Ik vind het een moeilijke tijd, ik heb dat al wel eens eerder gezegd en geschreven. De wereld is zo waanzinnig. In een wereld die ik heel vaak niet kan begrijpen of duiden, helpt dit mij om het oordeel los te laten, de analyse van het waarom te laten voor wat ' ie is, en te doen. Het komende seizoen zullen wij ook weer werken met 2 thema's. Het eerste thema zal zijn 'vrijheid', het tweede thema staat nog open. Mocht u suggesties hebben, laat het alsjeblieft weten! Hartelijke groet, Nicoline 5

Van de bestuurstafel Aan het begin van het nieuws seizoen heb ik meestal nog niet zoveel nieuws te vertellen vanuit het bestuur. Op onze laatste bestuursvergadering in juli deelde Ellie Moonen mee dat ze toch ging meedraaien in het bestuur. In november wordt ze dan officieel bestuurslid en vervangt ze Greet Dijstelberge. Wim Zaalberg is vanwege gezondheidsreden eerder teruggekomen van zijn wandeling naar Santiago de Compostela. Hij heeft jammer genoeg deze niet kunnen voltooien. Dit betekend wel dat we nu eerder met hem om tafel kunnen gaan zitten. In september hebben we een gesprek met hem. Nu zijn gezondheid hem toch parten speelt gaan we dan bekijken welke taken in het bestuur hij kan overnemen. Zo komt geleidelijk aan het bestuur toch weer op volle sterkte. Dit biedt voor onze vereniging weer perspectief. Zoals u verder in deze Nienduur kunt lezen heeft Jeanette van Loenen –Venema aan gegeven om te stoppen met de redactie van de Nienduur. Het bestuur wil haar bedanken voor haar inzet. Gelukkig blijft ze nog wel kopij aanleveren. Zoals we vorig jaar hebben afgesproken werkt Nicoline Swen nu 4 uur per week. Dit betekent dat ze o.a. minder aanwezig zal zijn bij bestuursvergaderingen. Verder zal ze in een aantal diensten voorgaan als “gastspreker”. Bij het landelijk bestuur zullen we bij een aantal “nieuwe activiteiten” subsidie op project basis aanvragen, zodat we haar nog wat meer uren kunnen bieden. Naast dat een aantal leden per 1 september opgezegd hebben kan ik u ook mede delen dat er een begunstiger bijgekomen is. Annette de Leng heeft zich nu aangemeld. Het bestuur heet haar dan ook van harte welkom. Als bestuur hebben we contact gehad met de groep Diversitas van de PKN in Enschede. Zij organiseren al langer spirituele wandelingen. Het was een heel positief gesprek en hun inbreng passen we al toe bij onze wandeling in september. In oktober ontmoeten we elkaar opnieuw en gaan dan bekijken of we dingen samen kunnen organiseren. Zo zijn er toch steeds weer nieuwe ontwikkelingen binnen onze geloofsgemeenschap. Voorzitter, Henk Eijgelaar 6

Van de redactie De scholen zijn weer begonnen, het verenigingsleven is weer gestart en ook het leven rondom het Johanneskerkje is weer in volle gang. Een wandeling, een bezoekje aan de theetuin, een koffieochtend, de eerste dienst en hier voor u de eerste Nienduur van dit seizoen. Een seizoen wat zal bestaan uit twee thema's, waarvan het eerste thema al vast staat, n.l. vrijheid. Terwijl ik dit typ denk ik, deze zin heeft iets tegenstrijdigs, vrijheid en vast staan. Ineens denk ik aan de boom die ik afgelopen week op een prachtig, in bloei staand, heideveld zag staan. Een mooie volle boom, die stevig met de wortels in de grond verankerd is, maar de vrijheid/ruimte heeft gekregen om te groeien. Ikzelf zoek nu, na drie jaar redactielid te zijn geweest, ook even de vrijheid. (zonder druk van op tijd kopij in leveren). Hartelijk dank aan Alfred, Hermi en Anneke voor de fijne Nienduur bijeenkomsten! Wie neemt mijn plekje in???? Hartelijke groet Jeannette van Loenen-Venema

7

Uit de dienst van 25 mei 2015 (Pinksteren) waarin Nicoline Swen - Fischer voorging Het zaallicht dimt, de verwachting neemt toe, op het podium klinkt chaos: de musici stemmen voor de laatste keer hun instrument. De klarinet doet nog één keer een riedeltje. Een roffel hier, schuivende stoel daar, gekuch. Dan tikt de eerste violist, de concertmeester af. Stilte. De dirigent. Applaus. Stilte. Contact. De inzet. Als één man. En dat enorme symfonieorkest, wellicht zelfs met een groot koor erbij, met al die verschillende mensen en instrumenten, die chaos van zojuist, wordt een eenheid. Samen brengen ze die ingewikkelde partituur tot leven. Sommigen luid en duidelijk te horen, anderen veel minder opvallend, maar zeker wèl belangrijk. Want als ze niet spelen, mis je dat wel degelijk. Is het orkest niet meer voltallig. En zo spelen we samen dat 'concert des levens', dat concert van die tegeltjeswijsheid. En allemaal doen we mee. Allemaal zijn we één van die stemmen, één van die instrumenten. De strijkers, de houtblazers, de koperblazers, het slagwerk, de alten, de bassen, enfin, alle instrumenten en stemmen die je je kan voorstellen. En jij bent wie je bent; dat instrument of die stem van de ander beheers jij niet. Je kan een sopraan niet plotseling vragen de baspartij te doen of een viool te pakken en mee te spelen; je beheerst niet elkaars instrument. Maar je beheerst wel je eigen instrument. En dan is de opdracht: Jouw partij zo goed mogelijk spelen. En zo ook de ander zijn eigen partij laten spelen, omdat je anders samen niet tot die mooie uitvoering komt. Je bent daarin afhankelijk van elkaar. En natuurlijk zijn er in het leven hele getalenteerde mensen, die moeiteloos hun partij uitvoeren (al kunnen ook zij nooit twee partijen tegelijk spelen), en er zijn er ook die er grote moeite mee hebben om er iets van te maken; hij haalt het tempo niet, zij is voortdurend uit de maat en de meeste inzetten zijn net niet goed, soms kan het zelfs 8

gebeuren dat je zo de tel kwijt bent dat je een heel stuk overslaat. Maar hoe je ook speelt, je doet altijd mee. Wellicht niet helemaal vooraan maar wat onopvallender op de achterste rij, misschien niet de belangrijke solo's, maar wij horen er allemaal bij en iedereen mag mee blijven doen. Want het is onze opdracht in het leven om onze partij zo goed mogelijk te spelen, en als er dan toch dingen misgaan, dan is dat vergeeflijk. Dan kan je daar samen aan werken! Ik zei eerder: ieder beheerst zijn eigen instrument. Maar dat is natuurlijk ook iets dat je moet leren. Dat is een proces. Ook in ons kan het soms een flinke chaos zijn. Allerlei stemmen klinken door elkaar heen en willen de boventoon voeren. Ik ken het bij mij zelf. Ik weet nu al, aan het eind van de vakantie ga ik goede voornemens maken: bewuster leven, eerder naar bed, korter douchen (gewoon net als met zo'n muntje op de camping 2 ½ minuut), herkent u dat? En soms kan je zelfs bedenken heel iemand anders te willen zijn dan je bent. Dat kan je heel erg onrustig maken. Wie ben ik eigenlijk. Hoe kan ik leven met mijzelf? En dan is het belangrijk heel zorgvuldig te luisteren naar jezelf om te horen wat je klankbron is. Luisteren naar de zuivere toon die zich in jou manifesteert. En die naar boven halen. Zoeken naar de harmonie in jezelf; Waar jouw kern zich verbindt met De Eeuwige, de grote componist, met De Geest, met GOD. Leren leven in het vertrouwen dat de zachte krachten zullen winnen. Leren leven in het vertrouwen dat de dirigent de juiste aanwijzingen geeft, mits je er naar luistert. En als dat niet lukt, als je je vertrouwen kwijt bent en wellicht in paniek tèrug bladert in je partij of afgeleid bent en zodoende afdwaalt, dat je dan de aanwijzingen in het NU mist. Daarom is het belangrijk dat je steeds weer terugkeert bij de dirigent. Als je je ogen daarop gericht houdt, blijf je in de maat. En daarnaast kan je jouw partij in het leven nooit los zien van het grote geheel. Je kan niet je eigen stuk uit het hoofd leren, dat spelen, zonder je iets aan te trekken van degene die naast je zit te toeteren en dan denken dat het mooi wordt. Want het stuk hoor je er nauwelijks in terug, de harmonie is weg, je zit meer te tellen dan te spelen en het resultaat is een fractie van het geheel. Al die verschillende instrumenten, elk met zijn eigen klankbron, zijn eigen unieke geluid, vormen sàmen de polyfone, veelstemmige 9

klank van het orkest. En dat grote geheel ontstaat alleen door de verhouding van de een tot de ander. Je moet je realiseren: Het gaat om het stuk, NIET om mij! Zoals eens een beroemde violist zei na een geslaagd concert: “Ik heb een prachtige partituur, een fantastische viool en een geweldige strijkstok. Wanneer ik deze drie bij elkaar breng, hoef ik alleen nog maar opzij te treden.Onze nieuwe denker des vaderlands is Marli Huijer. Ze noemt zich geen tegen-, geen meedenker zoals haar twee voorgangers, maar een tussendenker. Zij zegt: 'Ik denk vanuit dat wat nu actueel en belangrijk is. Trek ik me terug in een berghut, dan weet ik niet wat er in de samenleving speelt. Ik moet te midden van mensen zijn, weten waar mensen over praten, met welke vragen zij en ik zitten. Een van die vragen is: hoe kunnen we de publieke ruimte vormgeven? Hoe zorgen we dat iedereen meepraat en daaraan bijdraagt?' Dus 'tussen' nadrukkelijk niet als 'contra', de één tegen de ander, maar als overbrugging. Kijken hoe twee verschillende mensen toch harmonisch , symfonisch kunnen samengaan. Hoe kunnen we de publieke ruimte, het leven zo vormgeven dat er harmonie kan zijn? Tussendenken heeft te maken met alles wat er tussen mensen is. Wij zijn geneigd altijd het ik centraal te stellen. Denk maar aan die tekst op de etalage: 'in het midden van alles sta jij'. (Ook vaak binnen de vrijzinnigheid draait het om die 'ik': veel draait om de 'eigen kern', jezelf leren kennen, je eigen diepste wezen. En ik zei al, je eigen instrument/stem ontdekken en ontwikkelen is belangrijk, mooi, noodzakelijk, maar daarmee stopt het niet. Dan ben je er nog niet! Er wordt een appèl op ons gedaan om iets te gaan doen! Mee te spelen, om jouw stem te laten klinken.) Want die ik, die mens staat altijd in contact met zijn omgeving. Altijd tussen mensen Dat is accepteren dat het gaat om het stuk en niet om jou. Dat is harmonie, symfonie nastreven. Niet omdat het moet, maar omdat het als een innerlijke noodzaak voelt. Als je merkt dat iemand vreselijk zit te knoeien met z'n partij een keertje zeggen: Joh, ik zie dat je er moeite mee hebt, zullen we het een keer samen doorspelen. Zal ik eens bij je langsfietsen, dat we er samen even naar kijken. Dat is … naastenliefde. Ter wille van het 10

stuk, dat ons van God gegeven stuk. Als Denker des Vaderlands wil Huijer kijken of ze stemmen van anderen, die op een minder goed hoorbare positie zitten dan zij zelf, kan laten klinken.' Haar opdracht is mensen aan het denken te zetten. Filosofie, en zij, Huijer, noemt specifiek de speculatieve filosofie, heeft de vrijheid om te denken hoe het leven ook zou kùnnen zijn, als het niet zou zijn zoals het nu is. En dat geeft vrijheid, je kan ook anders leven dan je nu leeft. De ordening zoals die er nu is, is niet een statisch iets, waarvan je kan denken het is er nou eenmaal, niets meer aan doen. Die ordening moet steeds opnieuw worden vormgegeven. Steeds opnieuw moeten we bedenken hoe ziet die ruimte tussen ons eruit? Hoe richten wij die in? Wat vinden wij belangrijk? Kortom, het vraagt betrokkenheid, een houding van luisteren, praten, dialoog. Zachte krachten. Optimisme, noemde de voorganger van Huijer, Gude, het. Kijken naar de wereld en kijken wat er beter kan. Hoe je met je eigen gedachten/handelen de wereld beter kan maken. Denk niet dat 'ie uit zichzelf beter wordt. Dat is onderkennen dat het gaat om het stuk en niet om jou. En dat is alleen mogelijk als je geïnspireerd bent. Als er iets van dat visioen in je hart is geland en is geworteld. De diepe, intrinsieke motivatie om het grote stuk met elkaar te spelen. Ook als dat betekent dat soms een ander de solorol speelt en jij maar een heel klein accentje legt in de baslijn. Betrokkenheid, optimisme, inspiratie, visioen. Dan zijn we bij Pinksteren en bij de tekst van vandaag. Het moment dat de dirigent voor het orkest gaat staan, contact maakt: “Jongens, we gaan er iets van maken, zet 'm op!” 'Onder de bezielende leiding van …' Ik had het er laatst met mijn ouders over, hoe geweldig het is om tijdens een concert zo te zitten dat je de dirigent aan kan kijken. Hoe hij communiceert met zijn orkest. hij kent de kracht en de zwaktes van zijn mensen en probeert 11

ze te ondersteunen, te begeleiden. En als je een inzet verprutst, zal hij je de volgende keer extra bemoedigend aankijken en niet woedend of teleurgesteld. Want om met elkaar iets moois neer te zetten, ìs veel inzet en oefening nodig. We horen de wind, we lazen het vanochtend, we horen de wind, we weten niet waar hij vandaan komt en waar hij naartoe gaat, maar hij blaast door ons heen en neemt ons mee en we besluiten het stuk met elkaar te gaan spelen, onder leiding van die dirigent, die ons begeesterd. Kijk maar naar Nikodemus. Nikodemus, de Farizeeer, de wetgeleerde, de man die de regels heeft bestudeerd en weet hoe het hoort. Ik stel hem mij voor als de zelfbewuste, kritische recensent. Hij is van alle regels op de hoogte, heeft een stuk al 100 keer gehoord, maar dan op een avond zit hij in een concertzaal en het zaallicht dimt, de dirigent komt op, ze beginnen te spelen en hij wordt geraakt. En hij luistert niet meer of hij wellicht een foutje hoort of een valse noot. Nee, hij wordt meegenomen, meegezogen in dat stuk. En ja, natuurlijk zal er af en toe een valse noot klinken, maar de bezieling waarmee gespeeld wordt, is wat hem raakt en roert. En zo vraagt hij aan Jezus hoe dat zit. En die zegt hem dat de wereld niet draait om de juiste regeltjes kennen, maar om bezieling. Inspiratie. Jezelf verbonden weten met het Grote Verhaal, dat horen weerklinken in jou en uitdragen in de wereld om je heen. Harmonie. Harmonie, maar ook het appèl dat hiervan uitgaat. Want samen beperkt zich niet tot de mensen dicht om je heen, met wie je altijd al lekker samen klinkt. Juist als er dissonanten opklinken, als men duidelijk niet op elkaar is afgestemd en het vals klinkt, dan is er werk aan de winkel.Nog even terug naar die dirigent, die bezielende leiding. Je ziet vaak dat zo'n wereldberoemde dirigent niet in de gelegenheid is om alle repetities met het orkest zelf te doen. De concertmeester, eerste violist fungeert dan als repetitor. En ook die rol vraagt meer van je dan een soort levende metronoom te zijn, je bent de tijdelijke absolute dirigent, moet de mensen enthousiast maken voor het stuk, accenten leggen, je bent de belichaming van de grote dirigent die niet altijd erbij kan zijn, maar wel in zijn lijn, uit zijn naam. In zijn Geest. Ik denk dat wij in de tijd verschillende concertmeesters 12

hebben zien langskomen; meester, rabboeni, rabbi. Jezus was er één van. Jezus, de man van de zachte krachten. De man die ons opriep niet op te geven, goed te oefenen, samen te blijven studeren. Met mildheid voor wie minder talent heeft en de overtuiging dat het alleen samen kan. Hij waarschuwde voor mensen die 'dirigentje' willen spelen en voor ons verlangen de grote dirigent te willen zijn. Wij kunnen wel de maat slaan of willen slaan, maar mensen zijn geen poppetjes aan touwtjes, om hen op het puntje van hun stoel te krijgen, om uberhaupt een orkest bij elkaar te krijgen met mensen die alert zijn, betrokken, bereid om zich met hart en ziel in te zetten, is meer nodig. Dat vraagt om Heilig Vuur. Pinkstervuur. I have a dream: Ik heb een droom dat eens kleine zwarte jongens en meisjes hand in hand kunnen gaan met kleine blanke jongens en meisjes om als zusjes en broedertjes samen op te trekken. Maarten Luther King. De tussenruimte overbrugt, verbinding, zachtaardig. Een paar weken geleden, die jonge Sikh Singh uit Nieuw Zeeland. Diezijn tulband afzette, en daarmee een belangrijke religieuze regel van de Sikh's overtrad, om een gewond jongetje te helpen. Geen concertmeester, wel een kleine solo voor deze gewone man uit Nieuw Zeeland. Ik zocht een recenter voorbeeld, maar kon er geen bedenken, maar wellicht weet u er één, dan hoor ik het graag. Want er zijn vele anderen. Grote mensen en wat minder grote mensen die hebben geprobeerd ons dat stuk te laten voelen en begrijpen. Die ons hebben begeesterd om in dit stuk te duiken en naar beste kunnen mee te doen. Van chaos naar harmonie. Niet volgzaam als een soort marionetten maar als levende mensen, die gaandeweg hun leven erachter komen wat hun klank is. Al is die soms niet in één keer zuiver of klinkt hij wel heel erg zacht. En hoe raak je dan gemotiveerd om uberhaupt mee te gaan doen met het concert, om naar de repetities te komen? Huijer zegt dat het inderdaad verleidelijk kan zijn om (tijdelijk) niet mee te doen, 'het 13

zal allemaal wel'. Of om helemaal op te gaan in je zelf. En hoe belangrijk het is dat iedereen juist wel deelneemt. “Zorg dat je bijdraagt aan hoe datgene wat er gebeurt wordt vormgegeven”, zegt ze. En zij vertelt dat als zij college geeft, ze zorgt dat ze binnen het uur alle namen kent. Als er een persoonlijk appel op je gedaan wordt, raak je betrokken, je wordt bij name gekend. De zachte kracht van de tussenstem. De dirigent die jouw zachte geluid toch opmerkt en zegt: Mooi gedaan, hou dat vast. Of gewoon, degene die naast je zit en je aankijkt onder het spelen en een knipoog geeft die wil zeggen: “Dat was echt mooi!”. Jezus heeft met zijn leven niet alleen een voorbeeld gesteld, maar ook een appèl op ons gedaan: God kent ieder kind bij name, zeg maar 'ja' en zeg maar 'amen'; het zij zo. Dit is het stuk waar het om gaat! Probeer maar, doe maar, en als het niet lukt, probeer het met elkaar opnieuw, ik weet dat je het kan! Ook jij, doe maar, je bent nodig. Vind de moed om je instrument te stemmen en te blijven oefenen. Weg van de chaos, de harmonie vinden in jezelf en daarmee in het geheel. Afstemmen op de zuivere toon die klinkt in je hart. En als je heel goed luistert zingt in je hart de bezielende stem van de Dirigent. En hij zingt een lied over Vuur en Verbinding. Moge het zo zijn.

14

Luisteren Als ik je vraag naar mij te luisteren en jij begint mij adviezen te geven dan doe je niet wat ik je vraag. Als ik je vraag naar mij te luisteren en jij begint mij te vertellen waarom ik iets niet zo moet voelen als ik het voel, dan neem je mijn gevoelens niet serieus. Als ik je vraag naar mij te luisteren en jij denkt dat jij iets moet doen om mijn problemen op te lossen, dan laat je mij in de steek, hoe vreemd dat ook mag lijken. Misschien is dat de reden waarom voor sommige mensen bidden werkt, omdat God niets terugzegt en hij geen adviezen geeft of probeert dingen voor je te regelen, Hij luistert alleen maar en vertrouwt erop dat je er zelf wel uitkomt. Dus, alsjeblieft, luister alleen maar naar me en probeer me te begrijpen. En als je wilt praten, wacht dan even en ik beloof je dat ik op mijn beurt naar jou zal luisteren.

Leo Buscaglia

15

Voelbaar als een windvlaag Soms, zomaar onverwacht, voel je een hand op je schouder, zie je ogen vol begrip, terwijl je net gedacht had dat niemand je begreep. Het is als een streep zonlicht achter een dunne wolk. Het geeft een beetje hoop. het geeft een beetje houvast. Iets van God, lijkt hetwel. Tenminste, iets in die geest.... Soms, als alles tegenzit en je niet weet wat je moet, word je getroffen door iets wat speciaal op jou lijkt te slaan: Een opmerking, een regel, een lied waarmee je verder kunt. Het wijst een weg die jij nog niet gezien had. Het geeft een beetje houvast. Iets van God, lijkt het wel. Tenminste, iets in die geest.... Soms weet je het zeker: Dat is geen toeval meer. Maar veel vaker twijfel je: Was dat nou God of niet? Want God is zo ongrijpbaar. Voelbaar als een windvlaag die de wolken uiteenblaast, en je lucht geeft en licht. Hij geeft een beetje houvast. Soms, even, voel je het. Dan merk je iets van zijn Geest

16

Zondag 4 oktober 2015 Zout-der-aarde lezing in het Kulturhus Spreker: Jacqueline van der Zee 'En toch is het leven schoon en zinrijk'. Aanvang: 14.30 uur Leden €5,-, niet-leden €6,50 17

Koffie ochtend op zondag 16 augustus. Op deze 16e van de maand was het een gezellige drukte aan de Twekkelerweg. De vrijzinnigen OostTwente hielden hun jaarlijkse koffieochtend, het begin van het nieuwe seizoen. Het was een ochtend waar de koffie rijkelijk vloeide, het gebak, gemaakt door Dinie Overbeek, met enige gulzigheid werd gegeten en de gesprekken aan tafel zeer geanimeerd verliepen. Door de verhalen heen speelde de “ontmoeting” een rol. Het hoogtepunt van de ochtend was zonder meer het vakantieverhaal van Dinie Overbeek. U vindt het verhaal hieronder. Kortom als u elders was heeft u een gezellige ochtend gemist. Diverse leden hebben er elkaar inderdaad ontmoet Het vakantieverhaal van de familie Overbeek. Onze eerste buitenlandse vakantie met de kinderen was in 1973 naar het Schwarzwald in Hochschür vlak bij de Zwitserse grens. Ons vakantieadres daar was een soort vakantiehuis met slaapkamers en een grote eetzaal met kookgelegenheid. Er waren hier meerdere mensen gehuisvest. Onze Gertin was 3 1/2 en 'smorgens heel vroeg wakker. De kinderen sliepen bij elkaar op één kamer. Christine en Hank sliepen dan nog, maar Gertin dwaalde door de gang en klopte op iedere deur of keek zelfs naar binnen. Als wij hem bij ons in bed namen draaide dat uit op een kussengevecht met ook het nodige lawaai. In de kamer naast de onze bivakkeerden 2 oudere dames, die, zoals ze zeiden, een Stecknadel konden horen vallen als ze sliepen. Jullie begrijpen, dat we 's morgens heel vroeg aan onze dagtochten begonnen! Trouwens, toen ik eens, samen met onze afwas, ook een beetje van hen had afgewassen, kon ik met ze lezen en schrijven. Toch was dat gedoe een reden om het jaar erna, dus in 1974, over te stappen op "Feriën auf den Bauernhof'. We gingen naar Saarburg in de omgeving van Trier. Het is ons zo goed bevallen, dat we met de kinderen niet vaak iets anders hebben gedaan. Het vond en vindt 18

trouwens bij Christine en Hank ook wel eens navolging, ze hebben het kennelijk wel leuk gevonden. Maar nu ons eerste jaar in Saarburg. Het was dus 1974 en de tijd van het WK-voetbal. Snappen jullie het al ? We waren op een boerderij, waar de kinderen naar de zolder moesten verhuizen om de gasten te kunnen herbergen. We kregen elke morgen een ei bij het ontbijt van scharrelkippen, die samen met de varkens in de drek scharrelden, waardoor de smaak niet positief werd beïnvloed, maar die zondag was het grandioos. We werden uitgenodigd om TV te kijken samen met het hele gezin. De tafel stond vol gebak, bowl, enz. Weten jullie nog, hoe snel het eerste doelpunt, een strafschop van Johan Neeskens, viel? De boer zelf had normaal behoorlijk wat praatjes, maar toen werd het heel erg stil.Gelukkig voor hem, maar niet voor onze jongens, werd het voor rust al 2-1 voor die Mannschaften na rust bleef dat zo. Wij maakten dagelijks tochten met onze Ford en namen dan om de beurt één van de kinderen van het gezin mee. Soms had Christine een vriendinnetje en soms hadden Gertin en Hank een vriendje. Ons gele nummerbord had toendertijd nog veel bekijks en de dag na het WK. stonden de straatwerkers aan de kant met 3 vingers omhoog. van één hand 2 een de an dere 1. Onze kinderen balen natuurlijk ! In 1988 waren ze dat nog niet vergeten. Toen maakten we met familie een huifkartocht in Buurse. Er reed een Duitse auto achter ons en de jongens hingen uit de kar ook met de vingers omhoog. Nederland had toen de EK van Duitsland gewonnen. We zijn in 1976 weer naar hetzelfde adres geweest en of het toen was of in 1974 weet ik niet meer, maar één van die jaren zijn we geinterviewd door een krant. Ze wilden o.a. weten waarom we Ferien auf den Bauernhof hielden. Nou, om de rust natuurlijk en bovendien komt moeders ook van een boerderij. Het bloed kruipt toch altijd waar het niet gaan kan ! We woonden in Enschede toen aan de Otto van Taverenstraat met de Lambertus Buddestraat vlak langs ons huis. Gertin is daar ooit door een auto gelanceerd, die hem de veters uit de schoen reed. Zelf heb ik het gelukkig niet gezien, maar Diny Schoppink, die destijds tegenover ons woonde, zag hem door de lucht vliegen. Bij dat interview werden er foto's gemaakt van de kinderen met de grote st. bernhardhond. Toen we er jaren later met z'n beidjes nog eens terugkwamen bleek die foto in hun nieuwe folder te prijken. Ik zei al, dat we veel tochten maakten, zo ook eens naar de 19

Hünnenring. Dat was een begroeide verhoging in het landschap, waar vroeger de Hunnen op woonden. We klauterden naar boven en ontdekten daar, dat we aan de andere kant veel gemakkelijker naar boven hadden gekund, via een geimpoviseerde trap van plat gemaakte stukken rots. Maar dat vond mijn voorzichtige man pas eng en hij ging op zijn achterwerk, tree voor tree, naar beneden. Helaas hadden we toen nog maar één camera en die had hij om zijn nek hangen! De kinderen werden ook altijd gewaarschuwd wanneer een pad of weg naar beneden liep: "Jongens niet hard lopen, want dan kun je niet meer stoppen en dan val je". Maar ooit, tijdens een andere vakantie, overkwam het hem zelf. Onderaan die helling was het echt steil en daarvoor stonden auto's geparkeerd. In gedachten zag ik hem zo al over de daken van die auto's lopen, maar voor hij zo ver was viel hij. Ik heb toen echt in mijn broek geplast van het lachen en ik mocht alleen met een handdoek onder mijn achterwerk naast hem in de auto zitten. Ik heb trouwens wel vaker gelachen om de fratsen van Jan. In Oostenrijk moesten we ooit een ander plekje zoeken om te picknicken, want we zaten op de tocht. Daarom moesten alle spulletjes een bruggetje over, dat bedoeld was om het veebinnen een bepaald gebied te houden. Jan liep met de autosleutels in de hand en hoe hij het voor elkaar kreeg begrijp ik nog altijd niet, maar hij schoot met beide benen tegelijk door die openingen tot op zijn kruis I Ik zei:"Sorry Jan, je hebt je natuurlijk hartstikke zeer gedaan, maar mag ik eerst even lachen?" Het kostte best moeite om hem weer omhoog te hijsen. Toen hij een poosje later de auto aan de kant moest zetten, omdat er een boer met een trekker langs moest waren de autosleutels weg. Gelukkig had mijn voorzichtige op alles voorbereide Jan een reservesleutel bij zich.De rest van de vakantie zonder reservesleutel, dat kon natuurlijk niet, dus moest er één bijgemaakt worden. Volgens de boer, waar we waren, kon dat bij Maschienen Konrad in Neuenkirchen. Wij gingen er met de auto naar toe en Jan ging alleen naarbinnen en vertelde daar: ïch hab den Schlüssel ins Wasser fallen lassen" Die Oostenrijker had echt humor, want hij antwoordde: "Und der konnte nicht schwimmen?" Nou hij was misschien wel te hard met de stroom mee gezwommen ! Toen Jan dat verhaal vertelde, toen hij terugkwam bij de auto was ik gelukkig net naar het toilet geweest, anders had ik weer een natte broek gehad! Diny Overbeek, 20

Mijn weg naar Santiago de Compostela. Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: ik heb mijn tocht naar Santiago de Compostela niet af kunnen maken. Op 30 juni ben ik vanuit Borne vertrokken. Als aanlooproute heb ik gekozen voor het Noaberpad, langs de grens. Dit LAW-pad loopt met een grote boog om Winterswijk heen; het kostte mij een dag, maar daardoor kwam ik wel in contact met een gastvrij echtpaar bij wie ik 's avonds mijn tentje in de tuin op mag zetten. Mijn eerste ontmoeting hoe je als pelgrim verwelkomd wordt. Het is begin juli zeer warm en daarom kies ik er voor om 's morgens erg vroeg op te staan zodat ik aan het begin van de middag mijn geplande 25 à 30 km er op heb zitten. Naast o.a. een flesje water en frisdrank heb ik in mijn rugzak een zgn. camelbag met nog 1,5 liter water. Dat is wel nodig. Als ik aan het eind van een warme dag ergens de tuinsproeiers aan zie staan vraag ik om wat water; ik word uitgenodigd om te blijven eten en mag in een blokhut blijven overnachten. De tweede gastvrije ontmoeting. Er leiden vele pelgrimswegen naar SdC. Ik volg het pelgrimspad dat loopt van Millingen a/d Rijn naar Roermond en daarna vanaf Thorn door de Ardennen naar de Franse grens. Daar sluit de route aan op de pelgrimsweg door Midden Frankrijk om tenslotte de Pyreneeën over te steken en dan naar SdC. De ervaring om als pelgrim onderweg te zijn is heel bijzonder. Het is anders dan gewoon een langeafstandswandeling te lopen. Moeilijk uit te leggen hoe, maar het gaat om de inspiratie die je ervaart tijdens het lopen. Het gaat niet om het aankomen in SdC, maar om de weg die je gaat, de ontmoeting met andere mensen, ook met pelgrims. Om mij te laten inspireren heb ik dankbaar gebruik gemaakt van de vele Nienduurs die ik in de loop der 21

jaren verzameld heb. Zo neem ik een heel stapeltje A5-jes mee met bronnen vol inspiratie. Als ik 's avonds mijn dagverslag heb geschreven probeer ik daarbij iets te zoeken wat past bij die dag. Zo illustreert dit de vele foto's die ik gemaakt heb. Ik kijk terug op een zeer bijzondere pelgrimstocht die mij geleid heeft over vele wegen, door velden, akkers, vlaktes en over bijna ondoordringbare bospaden vol hindernissen. Jammer dat ik door een knieblessure de tocht in Epernay ten zuiden van Reims moest afbreken, maar ik had dit niet willen missen. Ik heb inmiddels besloten om de Camino niet af te maken. Het was goed en het is goed zo. Wim Zaalberg

Het bloemenfonds en de aandachtsgroep. De bloemen van de dienst van 5 juli zijn naar mw.Boon gegaan. De aandachtsgroep bestaat uit de dames Anneke Scholten, Tineke Eijgelaar en Wies Salomons. Hebt u, of kent u iemand, die behoefte heeft aan bezoek van iemand van de aandachtsgroep, of wilt u ook meehelpen met het bezoekwerk, dan kunt u contact opnemen met mw. Anneke Scholten, telefoonnummer: 053 428 22 81 of mailen naar: [email protected] .

22

Van jou is er maar een

Van jou is er maar een al ben je met miljoenen miljarden wereldwijd jij kind dat groeit en hoe van jou is er maar een Niets kon jij er aan doen je kreeg je naam je leven nog niet zo lang geleden met mensen om je heen verweven niets kon jij daar aan doen Je leert je valt staat op je groeit en hoe die jaren en nu een grote stap je gaat veel nieuws ervaren je leeft je valt staat op In en bij door alles heen geheim van licht en kracht van liefde die jou groeien doet een stille stem soms hoorbaar zacht die zegt van jou is er maar een Herman Koetsveld

23

Vrede verbindt – van dromen naar doen Lieve vrijzinnige vrienden, Tijdens de oergezellige koffie na de wandeling op Twekkelo van vanmorgen geef ik nog even de bijzonderheden door van de bijeenkomst van maandag 21 september 2015, georganiseerd door de Raad van Levensbeschouwingen en Religies, Wereldvredesvlam en Enschede voor Vrede. De spreker is Alexander Rinnooy Kan, voormalig voorzitter van de Sociaal Economische Raad en covoorzitter van de organisatie WorldConnectors. Het thema van de ontmoeting is: "Vrede Verbindt van Dromen naar Doen” Er bestond bij U belangstelling voor, heb ik gemerkt. Ik ga zeker naar hem luisteren, want ik ben zo benieuwd naar zijn aanbevelingen in onze chaotische wereld vol geweld. Plaats: de nieuwe Ontmoetingskerk aan de Varviksingel (de vroegere Vredeskerk) Tijd: 19.30 u., de toegang is gratis en iedereen is hartelijk welkom. Hartelijke groeten, tot ziens, en zegt het voort! Jeanne Traas-Hageman

24

Bron van Zijn, die ik ontmoet in wat mij ontroert. Ik geef u een Naam, opdat ik u een plaats kan geven in mijn leven. Gij die in het verborgene aanwezig bent, maar ons zo nabij wilt zijn als een moeder, als een vader: uw Naam worde zichtbaar in ons. Help ons uw Koninkrijk waar te maken; help ons uw wil te kennen en te doen wat ons gevraagd wordt, zodat wij voor elkaar een hemel op aarde maken. Voedt ons met brood passend bij vandaag; voedt ons met het inzicht dat we niet méér moeten nemen dan we nodig hebben. Vergeef ons als we wonden oplopen aan elkaar; laten we elkaar niet vastbinden aan de fouten uit het verleden. Maak ons bewust van de verleiding om altijd te willen bezitten. Laat ons onderkennen wat het leven schaadt. Beproef ons niet boven onze mogelijkheden. Laat ons wat door boosheid of verdriet in ons verhard is tot stromen mogen brengen. Uit u wordt geboren de alomvattende liefde, de kracht om te handelen en de vreugde om te leven. In eeuwigheid. Amen

25

Uitgangspunten Vrijzinnigen Oost-Twente is een vereniging van mensen die steeds opnieuw vorm en inhoud willen geven aan hun geloof. Zij staat voor een spiritualiteit waarvan de kernen zijn: * verwondering over het bestaan * mededogen met al wat leeft * een onuitroeibaar vertrouwen dat het leven zin heeft. Zij is geworteld in het vrijzinnig christendom, dat wordt gekenmerkt door een houding van vrijheid, verantwoordelijkheid en verdraagzaamheid. Midden in de steeds veranderende samenleving laat zij zich inspireren door die religieuze en wijsgerige bronnen die geloof, hoop en liefde voeden.

Kijk voor meer informatie op onze website: www.vrijzinnigenoosttwente.nl of op de landelijke website: www.vrijzinnigen.nl 26

Gevaar & Schoonheid, Turner in de traditie van het sublieme Tot 3 januari organiseren het Rijksmuseum Twenthe en Museum de Fundatie in Zwolle i.s.m. Tate Britain de tentoonstelling “Gevaar & Schoonheid, Turner in de traditie van het sublieme”. Wat Rembrandt is voor Nederland is Turner voor Groot Britannie. Vandaar dat we even stilstaan bij de persoon Turner. Joseph Mallord William Turner (1775-1851), was een Engelse romantische kunstschilder die veel landschappen en vooral marines schilderde. Vader Turner was kapper, moeder Turner was huisvrouw. De vroege dood van het zusje van William, maakte moeder heel instabiel, zelfs zo dat moeder in een “gesticht” werd opgenomen. Wellicht door deze problemen kwam de jonge Turner bij het gezin van z'n oom in Brentford, aan de oever van de Theems, wonen. Hier toonde hij de eerste belangstelling voor schilderen. Vele schilderijen volgden, de etalage van de kapperszaak van zijn vader diende in die tijd als expositie ruimte. Op 15 jarige leeftijd werd Tu rner toegelaten tot de Royal Academy of Arts. Turner wordt over het algemeen gezien als de schilder van het licht. Naast olieverfschilderijen van zeer grote afmetingen zag men hem ook als een van de grondleggers van de Engelse aquarellandschaps schilderkunst. Turner reisde veel door Europa, hij was erg onder de indruk van zowel de Alpen als Venetië. In de boekenserie Liber Studiorum, beschrijft hij zijn visie op het landschap, geïllustreerd met eigen werk. De latere werken van Turner vertonen steeds meer aquarelachtige vervloeiing van vormen. Door deze werken werd Turner vaak onterecht als de voorloper van het impressionisme gezien. Na het lezen van Goethe's boek over kleurenleer, bracht Turner de levensprocessen in verbinding met kleuren. Deze theorie over de versmelting van kleur leidde tot bijna abstracte werken van grote afmetingen. 27

Bekende werken van Turner zijn o.a. Fisherman at Sea, The Battle of Trafalgar, Snow Storm, Shipwreck off Hastings, Fire at Sea, Clouds and water. Turner is nooit getrouwd geweest, alhoewel hij bij zijn maîtresse, twee dochters had. Op latere leeftijd werd hij excentriek en had hij weinig vrienden, behalve zijn vader die 30 jaar bij hem inwoonde. Hij stierf in 1829 en is in de St Paul's Cathedral begraven.

De zachte krachten zullen zeker winnen in 't eind -- dit hoor ik als een innig fluistren in mij: zoo 't zweeg zou alle licht verduistren alle warmte zou verstarren van binnen. De machten die de liefde nog omkluistren zal zij, allengs voortschrijdend, overwinnen, dan kan de groote zaligheid beginnen die w'als onze harten aandachtig luistren in alle teederheden ruischen hooren als in kleine schelpen de groote zee. Liefde is de zin van 't leven der planeten en mensche' en diere'. Er is niets wat kan storen 't stijgen tot haar. Dit is het zeekre weten: naar volmaakte Liefde stijgt alles mee. Henriëtte Roland Holst (1869-1952)

28

Uit-Tips: ● Moestuindag Twickel Op 20 september zijn er specialisten in de moestuin die u kunnen informeren o.a. over “vergeten” gewassen, leifruit, historische bollen en stinzenplanten. In de bijenstal hoort u de imker over de bijenvolken vertellen. Ook zijn er stands van verschillende groene verenigingen aanwezig. ● Boerenmarkt in Losser In het centrum van Losser is er op 26 september van 9.00 uur tot 15.00 uur een boerenmarkt waar Twentse streekproducten worden aangeboden. ● Twentse Welle Vanaf 20 september is er in het museum een tentoonstelling van dierschilderijen en van opgezette dieren te zien. Dit i.s.m. Rijksmuseum Twenthe en Natura Docet Wonderryck. ● Rijksmuseum Twenthe In het museum is de tentoonstelling van Turner te zien(zoals elders in de Nienduur geschreven), maar er zijn ook schilderijen te bewonderen uit de Gouden Eeuw van Twente. ● Fundatie in Zwolle Zoals elders beschreven in de Nienduur is de tentoonstelling Gevaar en Schoonheid-Turner en de traditie van het sublieme te zien. Bovendien is in kasteel Nijenhuis te Heino een tentoonstelling van fotografie te zien van de middenjaren 60 tot de beginjaren 80 te zien, welke een onthullende kijk geeft op de wereld van Jan Cremer.

29

Namen en Adressen Voorganger: Nicoline Swen Hugo de Grootlaan 18 7241 HM Lochem 0622497969 e-mail [email protected]

Bestuur: Voorzitter: Henk Eijgelaar Vorspoellanden 24 7542 MG Enschede tel. 053-4764975 e-mail

Penningmeester: Herma Bosch-Huve Weerninklanden 32 7542 SC Enschede tel. 053-4765862 e-mail [email protected]

[email protected]

Secretaris: vacant e-mail [email protected]

Leden: Janroel Salomons Parijsstraat 79 7559 KP Hengelo (Ov) tel. 0629279018 e-mail

Ledenadministratie: Ellie Moonen Lansinkweg 11 7553AG Hengelo (Ov) Tel:074-2500746 e-mail [email protected]

[email protected]

Wies Salomons-Hogeveen Parijsstraat 79 7559 KP Hengelo (Ov) tel. 0655873223 e-mail [email protected]

Website: www.vrijzinnigenoosttwente.nl Johanneskerk en Kulturhus Twekkelerweg 110 Enschede

gebruik met routeplanner : Hellerweg 30, Enschede 30

Ere-voorzitter: W. Bongers, * Hattem 27.07.1913 † Enschede 25.02.2004 Ere-lid: B. Pasman, * Neede 15.12.1925 † Hengelo 19.03.2011 Vervoersdienst Wilt u gehaald en gebracht worden of hierbij helpen, neem dan contact op met Janroel Salomons, tel 06-29279018 of e-mail [email protected] Ondersteuning bij het bezoekwerk: Anneke Scholten-Bottema, Saffierstraat 9, 7548 CC Boekelo, tel. 053-4282281, [email protected] Contributie per 1 september 2015: Leden: Enkel: Euro 165,-

Echtpaar: Euro 275,-

Begunstigers: Enkel: Euro 150,-

Echtpaar: 250,-

Bent u geen lid of begunstiger, maar wel geïnteresseerd in ons informatiebulletin “De Nienduur” (4x perjaar), neemt u dan contact op met penningmeester Herma Bosch tel. 053-4765862. Bijdrage per jaar: € 10,00. Betaling en vrijwillige bijdrage t.n.v.: Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB- afdeling Oost-Twente Rekeningnummer: NL68 INGB 0000 861126 Het verenigingsjaar loopt van 1 september t/m 31 augustus. Opzeggen minimaal 1 maand voor de aanvang van het verenigingsjaar. De bedragen werden vastgesteld tijdens de Algemene Ledenvergadering van 9 november 2013. Tarief voor leden en begunstigers voor uitvaarten, huwelijken en doopdiensten €240,- exclusief reiskosten. Gebruik kerkgebouw, vergoeding organist, kosten consumpties en bijkomende kosten zoals bijbel, kaarsen, bloemen volgens het dan geldende tarief. In situaties waarin een collega-voorganger moet vervangen is het tarief €370,- exclusief reiskosten. 31

Vrijzinnigen Oost-Twente secretariaat: p/a Parijsstraat 79 7559 KP Hengelo tel. 0629279018 / 0655873223