VRIJZINNIGEN OOST-TWENTE. De Nienduur. 22e JAARGANG NR. 113 winter 2015 verschijnt 4 keer per jaar

VRIJZINNIGEN OOST-TWENTE

De Nienduur 22e JAARGANG NR. 113 winter 2015 verschijnt 4 keer per jaar

Inhoud in dit nummer: 8 9 11 12

20 22 23 24 25 26 29 30 30 31 31 33

Verademing In memoriam Akke Wabeke Bloemen en andere collecte Uit de dienst van 25 oktober waarin Jeanne Traas-Hageman voorging. Najaarsautotocht Even voorstellen Voorbereidingsgroep Vieringen Vingerwijzingen Puer nobis (Christmas Carol) Immergroen Koffiedrinken AZC Azelo Een kort verslag van de lezing van Jacqueline van der Zee Wonend Horizon Een toost op het nieuwe jaar Was God maar net als Sinterklaas

vaste rubrieken: 3 Agenda 5 Van de voorganger 6 Van de bestuurstafel 8 van de redactie 22 Het bloemenfonds en de aandachtsgroep 32 Uit-Tips 34/35 Namen, adressen en contributie Kopij voor het volgende nummer kunt u voor 1 maart zenden aan Alfred de Vries, Paul van Kempenstraat 11, 7558 HB Hengelo, tel. 0742772868, e-mail: [email protected] De redactie behoudt zich het recht voor kopij te plaatsen. Ook kunt u hier aangeven de Nienduur in pdf formaat per e-mail te willen ontvangen. 2

Agenda Vrijdag 25 december 2015, 1ste Kerstdag Kerstdienst in de Johanneskerk Voorganger: Nicoline Swen Met medewerking van het koor “Chantons” Aanvang:10.00 uur

Zaterdag 9 januari 2016 High Tea Locatie: Kulturhus naast de Johanneskerk U ontvangt nog een uitnodiging, met nadere informatie Aanvang: 14.30 uur Zondag 17 januari 2016 Bezinningsdienstdienst in de Johanneskerk Voorganger: Ali Manenschijn, voorgangster “Aan de Regge” Aanvang: 10.00 uur Zondag 31 januari 2016 Filmmiddag “The Shawshank Redemption” Locatie: Kulturhus naast de Johanneskerk Aanvang: 14.30 uur Kosten: Vrijwillige bijdrage U ontvangt nog een uitnodiging, met nadere informatie Zondag 21 februari 2016 Bezinningsdienst in de Johanneskerk Voorganger: Foekje van Dijk, Vrijzinnig theologe uit Dalfsen. “ Ze is het liefst bezig met het vragen naar de onbekende weg”. Schrijfster van “Bijbelse vrouwen”. Aanvang: 10.00uur 3

Zondag 28 februari 2016 Muziekmiddag o.l.v. Janroel Salomons In het Kulturhus naast de Johanneskerk Aanvang: 14.30 uur Zaterdag 12 maart 2016 Stamppotbuffet In het Kulturhus naast de Johanneskerk Aanvang: 14.30 uur Kosten: Worden vermeld in de uitnodiging. Zondag 27 maart 2016 Paasdienst in de Johanneskerk Voorganger: Nicoline Swen Aanvang: 10.00 uur Zondag 10 april 2016 Zout-de-Aarde bijeenkomst In het Kulturhus naast de Johanneskerk Aanvang: 14.30 uur Kosten: Nog niet bekend. Adres Kulturhus en de Johanneskerk: Twekkelerweg 110 Enschede (hoek Twekkelerweg, Hellerweg)

Verlangen naar Kerstfeest... Het feest van wachten op het Licht in de duisternis. Het feest van verwachten wat er nog steeds niet is. Verlangen naar de vrede, hopen op een veilig jaar. Kerstmis brengt gevoelens van respect voor elkaar.

Verlangen naar de tijd dat woorden bemoedigen, met warmte uitgesproken en zo het leven verrijken. Verlangen dat wordt geboren in het hart van ieder mens, het is kwetsbaar krachtig precies wat ik met Kerstfeest wens 4

Van de voorganger Op mijn bureau ligt een bijbeltje. Het is van mijn grootvader geweest. Op het schutblad staat geschreven dat hij dit aangeboden kreeg in herinnering aan de slaagde kennismakingsavond door het bestuur van de Vrijzinnig Christelijke Studenten Bond, afdeling Delft. Datum: 8 oktober 1957. Er zit een vel papier in, al zolang ik het heb. Ooit door mijn grootmoeder erin gedaan. Het is een gedicht van Ben van Eijsselsteijn. Het begint zo: O Kerstnacht, die straalt door de eeuwen neem weer van ons hart bezit; laat het sneeuwen, Heer, laat het sneeuwen, maak een donkere wereld wit. Het vraagt om sneeuw die de stap van soldaten verstilt, Het beschrijft dat geen van ons 'zonder zonde' is, wij noch de soldaat. De koningen, uit 'aller koningen landen', zoeken vertwijfeld naar de ster en de stal en het kind. En eenmaal gevonden staat daar 'de menschheid, met lege handen, want verspild werden wierook en goud.' Wierook en goud de geschenken die de koningen meebrachten. Samen met mirre. Samen staan ze symbool voor lichaam, ziel en geest. Waarbij goud altijd in de oude legenden en symbolenleer als het symbool van de geest beschouwd wordt. De mens die wijs geworden is, offert goud aan de Christus als symbool van zijn verlangen om naar de Universele geest van de liefde terug te keren. Goud verliest nooit zijn waarde: de ziel is eeuwig. En zo manifesteert die Universele geest van de liefde zich ruim 2000 jaar geleden in een kind in een stal. Zoals in ieder mens, bij iedere geboorte. Laat die wetenschap weer bezit nemen van ons hart. Laten we het samen laten sneeuwen. Laten we met elkaar die wereld een beetje minder donker maken. Goede dagen gewenst, Nicoline 5

Van de bestuurstafel. Op zaterdag 7 november hebben onze jaarvergadering gehouden. Van Greet Dijstelberge hebben we als bestuurslid afscheid genomen. Als nieuwe bestuursleden hebben we Ellie Moonen en Wim Zaalberg kunnen verwelkomen. Wim heeft heb secretariaat van Janroel over genomen en Ellie doet al vanaf september de leden administratie. Voor beide zijn dit nieuwe taken. Er kan in het begin dan wel eens iets mislopen. Trek dan even aan de bel. We zijn blij dat Herma Bosch nog voor een jaar heeft bijgetekend. Haar kennis en ervaring kunnen we nog niet missen. Om haar iets te ontlasten hebben Janroel en Wies Salamons het sleutelbeheer van het Johanneskerkje over genomen. Het landelijk bestuur heeft het afgelopen jaar de zorgen die bij de lokale afdelingen leven geïnventariseerd. Dit heeft ze vertaald in een aantal projecten, waarvoor 60.000 € vrijgemaakt is. Het zijn: Vrijzinnige gereedschapskist: Hierin komen allerlei praktisch zaken te zitten oa protocollen werving nieuw voorganger, voorbeelden van overeenkomsten, tips over subsidie mogelijkheden etc Nieuw toekomstbestendig verdienmodel: Inventarisatie van inkomstenbronnen bij 3-6 afdelingen. Advisering hoe er door een andere invulling of door een andere organisatie verdiend of bespaard kan worden. Hierbij wordt ook gekeken naar de berekeningsmethode voor de bijdragen van de afdelingen aan de landelijke vereniging. Communicatie: Via facebook en twitter meer bekendheid te krijgen voor ons vrijzinnig geluid. Hiervoor is een communicatie medewerkster aan getrokken. Dit project wordt vanuit een extra subsidie vanuit het fonds van de Vrijzinnig Protestantse Stichting voor Bejaardenzorg gefinancierd. Publiek debat: Er wordt een “Vrijzinnig elftal” gevormd van uitgesproken vrijzinnigen, die proberen het vrijzinnig geluid meer in 6

de publieke media te brengen. Bestuurskracht bij de afdelingen: Het aanbieden van verschillende alternatieven om een afdeling aan te sturen en te beheren door middel van het aanreiken van modellen en het uitdragen van kennis van bestuursmiddelen die direct toepasbaar zijn voor een afdelingsbestuur.

Rondje inhoud: Het organiseren van een aantal gespreksbijeenkomsten over visie en identiteit op afdeling/regionaal niveau. “Wat is levensbeschouwelijk vrijzinnigheid in deze tijd?” Op de laatste kringvergadering gaf iedereen aan dat het landelijk bestuur onze zorgvragen goed oppakt en dat we het gevoel hebben dat er naar ons is geluisterd. We hopen dat deze projecten een positief effect hebben op onze afdelingen. Tijdens de jaarvergadering hebben we er ook over gesproken of het een idee is om per viering te vragen wie voor de bloemen van de volgende viering wil zorgen. De bloemen worden dan betaald en gekocht door diegene. Dit werd positief ontvangen. De 2e collecte willen in vanaf januari bestemmen voor een goed doel dat we dan voor een langer periode ondersteunen. Verder werd ingebracht of het een idee is om niet-leden uit te nodigen voor de adventsviering. Na inventarisatie van de meningen, komen we tot de conclusie dat de viering zoals altijd plaats vindt in het Kulturhus. Maar bij het uitnodigen voor deze bijeenkomst vragen we de leden wel om mensen buiten onze vereniging uit te nodigen om bij deze adventsviering aanwezig te zijn. Onlangs hebben Hannah en Joop van Ruiven zich aangemeld als nieuw lid. De redactie van de Nienduur was nog op zoek naar een nieuw redactielid en Hannah is bereid gevonden om deze plaats in te vullen. Ook draait ze al mee in de voorbereidingsgroep, die samen met Nicoline de vieringen voorbereidt. Al met toch weer allemaal nieuwe ontwikkeling. Dit geeft het bestuur ook een positief gevoel om zich te blijven inzetten voor onze vereniging.

Het bestuur wenst u goede Kerstdagen en inspirerend 2016 toe. 7

Van de redactie Beste leden,begunstigers en belangstellenden. Hierbij alweer de laatste Nienduur van dit jaar,het winternummer. Echt winteren doet het nog niet,maar de bomen zijn kaal,de dagen korter en wat niet is kan nog komen. De gezelligste dagen van het jaar zijn weer aangebroken, al geldt dat niet voor iedereen. Dit was me wel een jaar : dreiging, aanslagen en al die vluchtelingen die onze vrijheid en welvaart komen delen nadat ze alles wat ze hadden en wie ze waren , achter hebben moeten laten.We hopen dat hun leven weer wat lichter wordt.Laten we er een kaarsje voor opsteken en een welkomstkrans aan de deur hangen. Voor nu en volgend jaar: We houden ons aan de Gouden regel ( zie preek J.T ) en : “Ver langs het pad van goed en fout, meningen en oordelen, is een open plek, ik ontmoet je daar graag. Rumi ( sufidichter 13e eeuw) Wij hopen dat deze Nienduur u weer de informatie geeft, die u van ons verwacht. We wensen u als redactie hele fijne, warme, gezellige feestdagen toe, Hannah

Verademing De wereld en de vragen even laten wachten m’n gedachten richten op mijn wezenlijke zijn daar in het goddelijk domein is stilte voor ‘t doorvoelen van verborgen pijn is ruimte om los te komen van wat bindt groeit vrede waardoor ik mezelf hervind. Minke Zwaan, Uit de bundel Dag dag 8

In memoriam Akke Wabeke Op zeven mei jl. is Akke Wabeke op bijna 94 jarige leeftijd overleden. Ze werd geboren op 21 mei 1921 in Friesland waar ze opgroeide met haar oudere broer in een warm gezin. Nog voor de oorlog verhuisden ze naar Steenwijk. Daar leerde Akke haar grote liefde Rien Wabeke kennen. Beiden zaten in die tijd zoals de meeste jeugd bij de protestantse jeugdbeweging. Rien studeerde theologie in Leiden en Groningen – vanwege de oorlog ging Leiden in het begin van de oorlog dicht- en was in 1943 afgestudeerd. Ze trouwden in november dat jaar en vertrokken naar Drimmelen in Brabant, waar Rien predikant werd in een protestantse enclave, ingebed in het overwegend katholieke Brabant. Na de oorlog verhuisde het gezin – inmiddels met een kind – naar het Drentse Anloo waar ze te maken kregen met de naweeën van de oorlog. Er woonden in het dorp nogal wat NSB'ers waarvan de kinderen het in die tijd zwaar te verduren kregen. Ze hebben zich vol overgave gestort op de opvang en begeleiding van vooral die jonge mensen. Het was een moeilijke tijd en voorzieningen die nu volstrekt normaal zijn zoals radio, tv, telefoon, auto, etc., ontbraken ten ene male. Na de oorlog, in 1950, verhuisde het gezin – inmiddels met drie kinderen – naar Enschede en het was daar dat Akke tot volle ontplooiing kwam als stuwende kracht bij de werkzaamheden van haar man. Rien werd predikant van de vrijzinnige gemeente in de Westerwijkkerk in Twekkelerveld, eind jaren zestig verhuisde de kerk naar de Apostel Thomaskerk, ook in Twekkelerveld. Het waren drukke en intensieve jaren, iedere wijk had twee predikanten: een rechtzinnige en een vrijzinnige. Mede daardoor werd er ook veel vergaderd o.a. de bekende kerkraadsvergaderingen. Daarnaast waren er de vele catechisatielessen, gespreksgroepen, huisbezoeken, ziekenhuisbezoeken en de godsdienstlessen op scholen en vele andere activiteiten. De vrijdag en zaterdag werden besteed aan de voorbereidingen voor de dienst op zondag. Als kinderen werden we geacht ons op z'n minst rustig te houden voor de nodige concentratie. 9

We bewoonden de grote pastorie aan de Thorbeckelaan dat voor velen een open huis was en waar men te allen tijde binnen kon komen voor een luisterend oor en een kop koffie. Daarnaast was er de vrouwenvereniging, een 14 daags terugkerende gebeurtenis; die avonden waren er om vrouwen uit de wijk uit hun dagelijkse huishoudelijke beslommeringen te halen en gelegenheid te bieden om met elkaar van gedachten te wisselen en over maatschappelijkeen geloofsproblematiek te praten. Vaak werden die avonden ook gebruikt om creativiteit te ontplooien en dat was mede dankzij de bezielende leiding van Ger Willemsen die bij de familie op kamers woonde. Kerst- en Paasversieringen maken werden legendarisch. Naast haar gezin – inmiddels met vier kinderen- woonden er altijd wel een of meerdere personen op kamers in dat grote huis. Vaak ook nog in de kost, wat de nodige werkzaamheden met zich mee bracht. Menig keer zaten gasten mee aan tafel. Ondanks dat het financieel bepaald geen vetpot was stond ze altijd klaar voor een ander, opgewekt en vrolijk. Domineesvrouw en de verbindende factor willen zijn was haar lust en haar leven. Humor stond hoog in het vaandel voor beiden. Naast het drukke werk- en gezinsleven namen ze jaarlijks de tijd om met z'n tweeën een aantal weken op vakantie te gaan. Tekenend was hun vakantie in 1950 op de solex naar Zwitserland en terug. De Zwitserse douane stond toe de grens over te gaan mits ze wel achter elkaar bleven rijden op deze “levensgevaarlijke monsters“. Daarna volgden nog vele reizen naar hun geliefde Italië, liftend en kamperend. Eind jaren zestig werd Rien ziek en kon zijn beroep niet meer uitoefenen. Akke zorgde voor hem met niet aflatende inzet en energie. Rien overleed op 59 jarige leeftijd in november 1976. Dankzij haar enorme optimisme en opgewektheid herpakte ze zichzelf en stond jaren later weer open voor een nieuwe relatie. Inmiddels was ze verhuisd naar de Kamerlingh Onneslaan en Ds. Hans van Beek werd haar nieuwe levenspartner met wie zij nog vele mooie jaren heeft beleefd. Helaas werd ook hij een aantal jaren later ernstig ziek en overleed op 69-jarige leeftijd. Opnieuw bleef ze alleen achter. Maar ze bleef actief, geïnteresseerd in de wereld om haar heen, haar kinderen en kleinkinderen. 10

Na haar tachtigste werd het allemaal minder, de eerste tekenen van dementie hadden zich al aangekondigd en toen het niet meer ging verhuisde ze naar Het Lindenhof waar ze nog twee gezellige jaren heeft gehad. Helaas kwam daar ook een eind aan en moest ze zeven jaar geleden worden opgenomen op een beschermde afdeling van het Dijkhuis in Borne, dichtbij haar dochters. Een verdrietige periode voor haar en haar dierbaren. Akke zou Akke niet zijn als we niet na haar overlijden in haar trouwboekje een door haar geschreven tekst vonden: “Wees dankbaar, wees vooral blije mensen, waaraan anderen zich zullen warmen, Maar bovenal wees eerlijk tegenover elkaar en diegenen die aan je liefde en trouw zijn toevertrouwd”. Iet van Ommeren - Wabeke Liesbeth Wabeke

Bloemen en andere collecte Tijdens de Algemene Ledenvergadering is het besluit genomen dat niet meer het bestuur, maar de leden zorgen voor de bloemen in de vieringen. Aan u zal daarom gevraagd worden wie er een van de volgende vieringen voor de bloemen wil zorgen. Er zal dus geen bloemencollecte meer zijn. Dit geeft de ruimte om naast de vaste collecte voor de dienst, aan de tweede collecte een andere bestemming te geven. Gedacht wordt aan een diaconaal doel voor langere termijn (bv. een jaar). Welk doel dat zal worden is nog niet bekend, maar bij voorkeur een kleinschalig project en gericht op Enschede, Hengelo en/of de regio. Weet u zo'n project, kent u iemand in uw omgeving die daar direct bij betrokken is of heeft u andere suggesties, dan horen wij dat graag van u. U kunt uw voorstel doorgegeven of mailen aan een van de bestuursleden. Wim Zaalberg 11

Uit de dienst van 25 oktober waarin Jeanne Traas-Hageman voorging. Het thema was “Vrij, én verbonden” We lazen: uit de profeet Ezechiël 36 : 24-26 uit de brief van Paulus aan de Galaten 2: 20 Als intro luisterden we naar “Il Passerotto”, (de kleine mus), uit “Una Odissea”, door het Nederlands Blazersensemble, Alfio Antico en Marco Beasly. Odysseus We hoorden hier de man Odysseus zingen: “Laatst heb ik lange tijd gekeken naar een vogel op de takken van de olijven en de amandelbomen. Hij trippelde en kwetterde en zijn gefluit klonk als een lieflijk lied. Ik was bijna afgunstig op zijn manier van leven, zo onbezorgd. Het vogeltje daalde naar de grond, liep naar een plasje water in een holle steen. Toen vloog hij weg en in de lucht genoot hij van het warme zonlicht. Wat mooi, hoe heerlijk is de liefde voor het leven!” De held uit het Epos van de griekse schrijver Homerus is oud geworden en na 20 jaar te hebben gezworven over de zeeën komt hij terug op het eiland Ithaca, waar zijn trouwe echtgenote Penelope al die tijd op hem gewacht heeft. Hij denkt na over zijn leven, hij heeft veel avonturen beleefd, heeft oorlog gevoerd, hij was de bedenker van de list van het beroemde paard van Troje, waarmee hij zijn soldaten de stad Troje binnenvoerde en de strijd won, hij heeft angsten en ontberingen, verleidingen ook, doorstaan, en was dus 12

lange tijd afwezig in het leven van zijn vrouw en zoon, waardoor zij de zaak op Ithaca draaiende moesten houden. Het verhaal van Odysseus staat eigenlijk model, is een beeld van ons aller leven dat we kunnen benoemen als een reis. Met alle ups en downs. Odysseus, aan het einde van zijn leven, beseft hoe bijzonder het is dat hij er nog is, en dat hij tijdens zijn levensreis veel ervaring heeft kunnen opdoen. Ook als die ervaring pijn doet en littekens oplevert. Het hoort er allemaal bij! Zijn slotconclusie is ondanks alles: Wat mooi, hoe heerlijk is de liefde voor het leven! Het is een universeel gegeven, dat we onszelf die vraag voorhouden, waarop het antwoord steeds helderder wordt naarmate we ouder worden: wat is bij mij nu het belangrijkste gebleken? Het overkomt me regelmatig dat ik mezelf die vraag stel. Ik denk dat het bij U ook gebeurt. We leven immers in een bewogen tijd, in een wereld met vele vraagstukken over politiek, ecologie en over oorlog en vrede. De vraag die we ons allen in ieder geval regelmatig zullen stellen is: hoe verhoud ik mij daartoe? Wat doen de normen en de waarden van deze samenleving nog aan ons, en zijn ze nog van kracht? Wie zijn wij als we even stil vallen en er geen afleiding meer is? Wat komen we dan tegen in onszelf aan vragen, innerlijke strijd en verlangen? En: is wat binnenin mij plaatsvindt nog wel van betekenis in een tijd waar zoveel wordt gericht op uiterlijkheid? Als je eens even de tijd krijgt om ze toe te laten houden zulke kwesties je flink bezig. Bijvoorbeeld doordat je gepensioneerd raakt. Je krijgt meer en meer tijd voor reflectie. Delft en de Gouden Regel Omdat onze kleinkinderen nu de leeftijd hebben dat ze interesse tonen voor geschiedenis, zijn we enige tijd geleden met ze naar Delft 13

gegaan. Het vieren van 200 jaar koninkrijk was daar een mooie aanleiding voor. Maar daar in Delft ging het vooral over de 80-jarige godsdienstoorlog, onze vrijheidsstrijd onder leiding van Willem de Zwijger, we gingen naar het Prinsenhof, naar de trap waar het fatale schot viel, en we stonden in de Nieuwe Kerk bij het grafmonument, toen ons jongste kleinkind mij opeens vroeg: “Oma, wat geloof jij nu eigenlijk”? Dát was een Gouden moment! Hij bepaalde mij rechtstreeks bij mijn innerlijk gesprek! Mijn overtuigde antwoord was, en is: “ik geloof in de Gouden Regel!”: “Doe een ander niet aan wat je niet wilt dat jou wordt aangedaan, dat is de inhoud van de Tora. De rest is commentaar. Ga nu en leer dit” De kinderen knikten instemmend, ze begrijpen dat immers heel goed. We hadden het er al vaker over gehad. Met lange uiteenzettingen over geloof bereik je ze niet, zo'n Gouden Regel is kennelijk net genoeg om te onthouden. Maar daar, op die plek in Delft, met mijn kleinkinderen voor me, besefte ik vooral hoe belangrijk voor mijzelf die oude geschiedenis van vrijheid en hoop is geweest, en steeds belangrijker wordt! En die al veel ouder is dan de 80 – jarige oorlog van Nederland! Herkomst Gouden Regel Weten we nog waar die regel vandaan komt? Ooit was er een groepje heidenen op bezoek gekomen bij rabbi Hillel: (een tijdgenoot van Jezus van Nazareth). Zij zeiden tegen Hillel: “We bekeren ons als je de complete joodse leer, staande op éen been, kunt opzeggen”. Hillel ging toen als een ooievaar op éen been staan en reciteerde de Gouden Regel. Geen speld tussen te krijgen. 14

Het is ook een woord van Jezus van Nazareth geworden, alleen formuleerde hij het nét even anders. Hij zei: “Doe anderen wat je wilt dat zij jou doen”. Wellicht doet de manier waarop Hillel het formuleerde nog een beter beroep op ons gevoel voor discipline. Het vergt in cruciale situaties immers meer van je wanneer je ervan afziet om anderen kwaad te doen. Maar hoe het zij, Jezus, én Hillel, herinnerden hun geloofsgenoten in ieder geval aan die oude traditie van Wet en de Profeten, die tot hun eigen moreel kompas werd, en die als vertrekpunt de vrijheid heeft! Die traditie kan leiden tot doordacht handelen! De Gulden Regel is in feite de samenvatting van de Tora. De Tora, zo gaat het verhaal, de tien geboden, werd ontvangen door het Oude Volk toen ze vrij kwamen uit Egypte, het land waar het leven destijds voor 100% voorgeschreven was. Het volk kon daar niet ademen. Ze voelden zich onderdrukt. De bevrijding van onderdrukking bracht het nieuwe inzicht over mens-zijn voort, dat je als volgt kunt beschrijven: “Je bent als levend mens bemind, en je mag er zijn. In vrijheid, omdat je die nodig hebt om te kunnen ademen. Onderdrukking en dwang belemmeren het vrije ademen! Ze kleineren de mens. Maar denk erom: de ander mag er ook zijn! Houd daarom rekening met elkaar. En vooral: blijf vertrouwen op die onbenoembare kracht die het jou gunt om er te zijn, zodat jij vanuit je innerlijke kracht iets kunt bijdragen aan deze wereld”! Het gaat dus om het ambacht van het samenleven, om het juiste handelen tussen mensen! En dat is niet eenvoudig, het vergt immers discipline om een ander mens te behandelen zoals je zelf behandeld zou willen worden. Je moet er bij nadenken, je moet soms jezelf tot de orde roepen om niet al te impulsief te handelen, spontaniteit is heus niet altijd effectief, terughoudendheid in de omgang met de ander is soms beter. Je bent altijd aan het leren! 15

Ik merk altijd weer hoe die boodschap belangrijk voor me is, van dag tot dag. Flavius Josephus Deze week kwam een boek uit van de bekende schrijver over de oudheid, Fik Meijer, met de titel “Jezus en de vijfde evangelist”. Omdat er tegenwoordig weer stemmen opgaan die zeggen dat Jezus van Nazareth helemaal niet bestaan heeft, dat het verhaal over hem alleen maar verbeelding is, is het een verademing om dit boek te lezen. Fik Meijer schrijft over de joodse geschiedschrijver Flavius Josephus, die als enige uit de tijd aan het begin van onze jaartelling over Jezus schrijft, buiten de evangelisten om. Zijn historische berichten zijn zelfs ouder dan die van de evangelisten! We moeten erbij vertellen dat Flavius zelf uit een joodse familie stamde, maar dat hij lange tijd werkte als militair voor de Romeinen. Kun je hem een opportunist noemen? Later werd hij geschiedschrijver. Was het misschien ook uit schuldgevoel dat hij over Jezus schreef? Jezus komt bij Flavius Josephus naar voren als een man die in ieder geval een authentiek antwoord probeerde te vinden op de talloze problemen waarmee de samenleving van zijn tijd te kampen had. Het is alsof Flavius Josephus wil zeggen: “Jezus maakte het trouw leven volgens de wet, de Tora en de Profeten, pas écht waar”. Hij schrijft in zijn “Oude Geschiedenis van de Joden”: “in die tijd leefde Jezus, een wijs man voor zover het geoorloofd is hem een man te noemen. Hij verrichte namelijk daden die onmogelijk geacht werden, en hij was leermeester van mensen die met vreugde de waarheid tot zich namen. En veel Joden alsook veel Grieken bracht hij tot zich. Hij was de Christus. Ook nadat Pilatus hem op aanwijzing van de eerste mannen bij ons de straf van het kruis had opgelegd, gaven zij die het eerste in liefde waren gaan leven niet op. Hij was namelijk aan hen verschenen op de derde dag, opnieuw levend. De goddelijke profeten hadden die dingen en ontelbare andere wonderbaarlijke dingen over hem gezegd. Tot op de dag van vandaag is de naar hem genoemde groep van de Christenen niet verdwenen”. Dat vind ik opmerkelijk. Die groep bestaat vandaag de dag nog 16

steeds, al is ie kleiner geworden! Echt waar, ik ontmoet ook vandaag de dag mensen die hun innerlijke vrijheid niet opgeven en gehoor geven aan de oproep om de ander te behandelen zoals jezelf. Ik ben dus niet zo somber over mensen die vanuit hun geloof leven. Maar het wordt vrijheidslievende mensen niet makkelijk gemaakt in onze dagen, die zo vol dreiging en intimidatie zijn door de acties van allerlei fanatici! De impact van de rabbi uit Nazareth Het blijft mijns inziens zinvol om de héle geschiedenis te vertellen, vanaf de uittocht uit Egypte van het Oude Volk, over de woestijnperiode waarin zij zich hun morele kompas, de Tora, bewust werden, via de profeten zoals Ezechiël ,die, ondanks het feit dat hij zelf in de rouw is, in de buurt blijft bij zijn mensen om ze moed en hoop in te spreken. We luisteren naar de berichten van de geschiedschrijver Flavius Josephus , die waarnam en vol bewondering beschreef hoe groot de impact was van de rabbi uit Nazareth. En we nemen ook op waarom de vier evangelisten Marcus, Mattheus, Lucas en Johannes over Jezus wilden vertellen: “dit voorbeeld van zijn levenshouding mag nooit verloren gaan, voor ons is hij levend tot aan het einde der dagen!” Dat alles verduidelijkt voor ons hoe trouw hij vasthield aan het behouden van de innerlijke vrijheid, en hoe hij de hoop niet opgaf. Voor mijzelf is het altijd weer een kompas dat mij helpt mijn weg te vinden. Paulus En ook van de brieven van Paulus leren we veel; Paulus, die aanvankelijk fanatiek de volgelingen van Jezus ging bestrijden, maar tot het inzicht kwam dat het aanstekelijk voorbeeld van Jezus betekende dat je innerlijk vrij en vol vertrouwen het leven en de mensen kunt liefhebben! Vooral bij Paulus komt het belang van innerlijke vrijheid naar voren. En dus de vraag waar je voor kiest! En Paulus, 9e eeuw de latere verhalen over de woestijnvaders, die de stilte opzochten om na te denken over hoe belangrijk het is je 17

innerlijk leven op peil te houden, leren ons veel. De geschiedenis der kerk, met daarin het belangrijke verhaal over de Reformatie, leert ons dat er een beroep op onze persoonlijke verantwoordelijkheid wordt gedaan, om vanuit innerlijke vrijheid hoop te koesteren en uit te dragen, en het “ambacht van het samenleven” te blijven beoefenen. Kleiner worden van de kerk Op 20 september waren wij namens U aanwezig tijdens de opening van de Ontmoetingskerk in Enschede. De enige overgebleven protestantse kerk in de stad. We werden opnieuw bepaald bij de afname van het aantal kerkleden. Het is overal een probleem. Mijn visie is niettemin: Ook hier moeten we de hoop niet verliezen. Als we een lerende gemeenschap blijven, geinspireerd door de geschiedenis, kunnen we ons innerlijk leven op peil houden, ons moreel kompas hanteren, en het gesprek over vrijheid doorzetten, omdat een in vrijheid genomen beslissing om verbonden te blijven met de wereld om ons heen vruchten zal afwerpen. Al vormen we maar kleine kringen, het met elkaar in gesprek blijven betekent ook dat je elkaar voortdurend inspireert! Oefenen dus, blijven oefenen! In onze tijd blijft dat toch een noodzaak, in onze turbulente wereld vol vraagstukken over politiek, ecologie, oorlog en vrede, waarin je zomaar kunt worden meegesleept in een pessimistische levenshouding. Een andere oude profeet, Jesaja, had het ook al over de kracht van de kleine groep: “Er blijft een rest onder de mensen over die die traditie van hoop en innerlijke vrijheid vasthouden zal. Die traditie is de traditie van innerlijke kracht”. Ten diepste is die traditie ook het verhaal van het overwinnen van angst, en van steeds weer moed vatten. 18

Kent U deze uitspraak? Hij is van de schrijfster Marianne Williamson: “Als we ons eigen licht laten schijnen, (dwz. ons vermogen te blijven hopen en ons innerlijk vrij te leren gedragen) geven we anderen onbewust toestemming om dat ook te doen. Wanneer we bevrijd zijn van onze angst worden ook anderen door onze aanwezigheid automatisch van angst bevrijd. Hoe verbindend is dat!” In onze gepolariseerde tijd blijft dat voor mij wezenlijk. Vrijheid beleven en uitstralen, én verbinden. Politiek focust mij te veel op de verschillen tussen mensen, gaat vaak over wat de mensen verdeelt. Een belangrijke taak voor een geloofsgemeenschap is te zoeken naar wat mensen verbinden kan. En proberen de lange termijn voor ogen te houden. De wereld van onze kinderen en kleinkinderen leefbaar houden, door hoopvol te blijven. Het is een beetje een credo geworden, hoe ik er tegen aan kijk. Ik heb de conclusie getrokken dat we een traditie zullen moeten voortzetten: de hoop niet opgeven en taai volhouden om ons als vrije mensen te bewegen en te werken aan verbinding. Creatief bezig blijven met het zoeken naar werkvormen die die kwaliteiten op peil houden! Zodat ook wij tenslotte kunnen zeggen: Wat mooi, hoe heerlijk is de liefde voor het leven!”

Collega Hermien Bleumink was ziek geworden. Ik heb met plezier voor haar waargenomen. Jeanne Traas-Hageman

19

NAJAARS-AUTOTOCHT donderdag 8 oktober 2015 In het verslag over de lentetocht 2015 hoopte ik dat we voorlopig nog op de zelfde voet voort zouden gaan. Daarom verzamelden zich 14 vrijzinnigen op donderdag 8 oktober j.l. bij 't Slagman om in 5 auto's in noordelijke richting te rijden. Het echtpaar Ten Kate en Gerda Pasman voegden zich in Deurningen bij de groep. Het deed ons veel genoegen dat onze voorzitter Henk E. en zijn vrouw Tineke ook van de partij waren ! Via allerlei omzwervingen langs o.a. Vasse, Albergen enz. kwamen we voor de pauze uit bij de Molen van Bels voor een goede kop koffie met wat lekkers er bij. Er was volop te genieten van mooie herfstkleuren en langs de wegen stonden diverse stalletjes, waar o.a. pompoenen en appels te koop waren. Mij vielen de grote boerderijen en de enorme lappen grond in Noord Twente op, waardoor het landschap toch een ander karakter heeft dan bij ons. Door o.a. via de Heggelkampsweg te rijden en zo veel andere straten en wegen – weer bijna kunstig door Arie van Hemert uitgedacht – komen we uit bij Het Hulsbeek in Oldenzaal, waar we al eerder waren en waar we in de z.g. Pronkkamer werden ondergebracht. Cultuur en vrijzinnigheid maakten dat we trek kregen, en daarin kon door het Hulsbeek goed worden voorzien. Hennie van Hemert kon helaas door omstandigheden niet mee dit keer, reden waarom wij haar een beterschaps-kaart hebben gestuurd ! Er is over gesproken, dat we misschien al wel 25 keer een dergelijke tocht maakten; toevallig kwam ik in oude geschriften een notitie tegen van de volgens mij eerste tocht op dinsdag, 3 september 1996, toen we het Lutterzand bezochten, waar we koffie dronken om daarna een lus te rijden 20

om in hetzelfde paviljoen uit te komen om pannekoek te eten ! Dus toen ook al! Dat was dus nu 19 jaar geleden en ofschoon we vanaf toen misschien niet telkens twee keer per jaar op stap gingen, had deze laatste mooie herfsttocht qua aantal zeker een hoger cijfer dan 25 ! De geschiedenis vermeldt verder dat we toen in 1996 ook met 5 auto's reden, die in totaal 25 personen vervoerden. Zoveel is er dus niet veranderd ! 'k Wens ons toe dat we goed de winter doorkomen om ook van de lentetocht 2016 te kunnen genieten ! Onderstaande foto laat ons zien bij Het Hulsbeek; een toevallige passant maakte de foto. 11 november 2015

Henk Bollen

21

Even voorstellen Ik vind het altijd moeilijk om zo'n stukje te schrijven. Wat deel ik wel en wat niet? Ik vraag me daarbij dan af: wat zullen de lezers belangrijk vinden? Wat is interessant genoeg om te vermelden en wat niet? Vind u het interessant om te lezen hoe oud ik ben, dat ik nu acht jaar met mijn vrouw Els in Borne woon, dat wij vier volwassen zonen hebben en inmiddels bijna vijf nog jonge kleinkinderen? Vindt u het belangrijk om te weten wat voor werk ik gedaan heb? Allemaal zaken waarbij ik me afvraag: wat is belangrijk in het leven? Waar gaat het in het leven werkelijk om? Waar het mij persoonlijk in het leven om gaat is: wie ben je echt, wat betekent het Leven voor jou. De ander, de natuur, het milieu zijn belangrijk voor mij. Ik richt mij als vanzelf op de mindere medemens. Daar wil ik graag iets over schrijven. Na mijn studie Cultuurtechniek zijn Els en ik van 1973 tot 1975 uitgezonden geweest door de Stichting Nederlandse Vrijwilligers naar Ivoorkust (West-Afrika). Het was een leerzame tijd. Ik gaf voorlichting aan Ivoriaanse planters over de teelt van koffie en cacao, het opzetten van coöperaties en het ontwikkelen van nieuwe plantages. Dat hield in dat ik regelmatig vergaderingen hield in de dorpen in de regio. Els werkte daar als verpleegkundige. Onze oudste zoon is daar geboren. Voordat wij acht jaar geleden in Borne kwamen wonen hebben we bijna 20 jaar in de leef- en werkgemeenschap De Bondgenoot in Barneveld gewoond. Samen met acht gezinnen vormden wij de basis aan twaalf mensen die door omstandigheden (tijdelijk) niet zelfstandig konden leven. Een hechte gemeenschap van wel vijftig mensen die samen het leven deelden en er voor elkaar waren in goede en moeilijke tijden. Een belangrijke periode in ons leven. In Barneveld waren we ook actief betrokken bij de Oecumenische Streekgemeente, een inspirerende groep mensen in het streng christelijke Barneveld en omgeving. Als gezin hebben wij altijd fietsvakanties gehouden. Toen de kinderen nog klein waren fietsten we een paar keer naar OostEngeland en naar het eiland Wight. Later werden de afstanden wat groter. In 1998 hebben we zonder kinderen onze eerste lange fietstocht gemaakt naar Rome. Daarna volgden er meer, allemaal binnen Europa. Na mijn vervroegd pensioen in 2006 zijn we aan het 22

grote fietsavontuur begonnen. Op de tandem met aanhanger hebben we een half jaar door Oost-Europa getrapt. Tot aan de Zwarte Zee, Bulgarije, Griekenland en Italië en weer terug. 10.000 km!! En zo kwamen we in 2007 in Borne te wonen. Wij zijn lid van de PKN in Borne; zijn daar allebei actief betrokken. Toch zocht ik een andere vrijere invulling van mijn geloofsbeleving en kwam ik al vrij snel in aanraking met de toen nog NPB in Twekkelo. Het geloof is voor mij een levenshouding, een positieve manier van leven. Dat vind ik terug in het de zorg voor de medemens, de zorg voor het milieu, vrede en gerechtigheid. Ik maak me zorgen over de scheefgroei tussen arm en rijk, het grote verschil in ontwikkeling van werelddelen, de manier waarop wij met God´s schepping omgaan, oorlogen en het onrecht dat mensen wordt aangedaan. Toch heb ik vertrouwen in de toekomst. Ik hoop daarin iets te betekenen in het bestuur van onze vereniging. Wim Zaalberg Voorbereidingsgroep Vieringen Het bestuur heeft het initiatief genomen om te komen tot een Voorbereidingsgroep Vieringen. Deze werkgroep kan samen met onze voorganger Nicoline de diensten voorbereiden. Zo is de herdenkingsdienst van 22 november al voorbereid door een paar mensen uit onze gemeente. Er is echter behoefte aan wat aanvulling. Graag nodigen wij u uit om aan de Voorbereidingsgroep deel te nemen. Het kan ook zijn dat u gewoon een keertje een viering wilt helpen voorbereiden zonder daar meteen aan vast te zitten. Wilt u (een keertje) meedoen? Laat dat dan alstublieft even weten. U bent van harte welkom. Namens de Voorbereidingsgroep Vieringen Wim Zaalberg 23

Vingerwijzingen De hond van de meester was dol op zijn avondwandeling met zijn baas.Op de avond van het verhaal nodigde de leraar een van zijn beste leerlingen uit om met hem mee te wandelen. Deze intelligente jongen raakte dikwijls in de war van de tegenstrijdigheden binnen de boeddhistische leer. “Je moet begrijpen,” begon de leraar, “ dat de woorden slechts wegwijzers zijn. Woorden en symbolen mogen nooit de waarheid aan het zicht onttrekken. Kijk, ik zal het je laten zien,” en de leraar riep zijn vrolijke hond bij zich. “Kom, breng me de maan,” zei hij tegen de hond en wees naar de volle maan. “Waar kijkt mijn hond nu naar?” vroeg de leraar. “Hij kijkt naar uw vinger”. “Precies! Wees niet mijn hond. Je moet de wijzende vinger niet verwarren met het voorwerp waar hij naar wijst. Al onze woorden zijn niets dan wegwijzers. Ieder mens zoekt zijn weg door de woorden van anderen om bij zijn eigen waarheid te komen.” Bron Voorbij de woorden, Boeddhistische verhalen en parabels Erich& Leo Kaniok, Asoka,2008

Het bloemenfonds en de aandachtsgroep. De afgelopen maanden zijn de bloemen uit de dienst na afloop aan de volgende leden gegeven: 22 september 25 oktober 22 november

- Anneke Scholten - mw. Weekhout - dhr. Overbeek

De aandachtsgroep bestaat uit de dames Anneke Scholten, Tineke Eijgelaar en Wies Salomons. Hebt u, of kent u iemand, die behoefte heeft aan bezoek van iemand van de aandachtsgroep, of wilt u ook meehelpen met het bezoekwerk, dan kunt u contact opnemen met mw. Anneke Scholten, telefoonnummer: 053 428 22 81 of mailen naar: [email protected]. 24

Puer nobis (Christmas Carol) Unto us a boy is born, King of all creation, Came he to the world forlorn The Lord of ev'ry nation. Cradled in a stall was He With sleepy cows and asses; But the very beasts could see That He all men surpasses Herod then with fear was filled: 'A Prince',he said,ín Jewry,' All the little boys he killed In Bethlem in his fury. Now may Mary's Son,who came So long ago to love us, Lead us all wih hearts aflame Unto the joys above us. Omega and Alpha He! Let the organ thunder. While the choir with peals of glee Doth rend the air asunder.

25

Immergroen De charmante gewoonte om in de kersttijd huizen en kerken te versieren met het levende groen van groenblijvende takken, het rood, wit en zwart van levende bessen, met alle planten die rondom kerstmis bloesem dragen, heeft -zoals alle populaire midwintertradities-een uiterst onchristelijke voorgeschiedenis. In een tijd waarin alle andere bomen grauw en kaal waren, was alles wat groen bleef voor de heidenen een symbool van het zich steeds vernieuwende leven. Vooral díe struiken die bij de meest barre koude bessen droegenhulst, maretak, klimop-werden om hun vruchtbaarheid vereerd. Er was veel religieus bijgeloof verbonden aan deze geheimzinnige bomen, die weigerden in de winter te sterven. Tegen midwinter, als de zon op zijn laagst staat, werden er takken van de altijd groene bomen gehakt en in huis gebracht om de zon bij zijn terugkeer te helpen. In Noord-Europa dienden de takken tijdens de koudste dagen van het jaar bovendien als onderdak voor de bosgeesten. De Romeinen bedekten hun huizen met immergroene takken en gaven elkaar tijdens de Januarius Kalender groene takken en hulst, terwijl ze laurierkransen - symbool van de overwinning- aan hun deurposten hingen. Mistletoe of maretak wordt vooral geassocieerd met geweld. Volgens de noorse legende werd Balder, zoon van Odin, gedood door een pijl van maretakhout, die werd geworpen door de blinde god Hódr, daartoe aangezet door de slechte Loki. Balder keerde tot het leven terug, maar de maretak moest zweren nooit meer een levende ziel kwaad te doen. De Druiden beschouwden de maretak als genezer van alle kwalen. Woekerde hij op een eik, wat zelden voorkomt, dan was hij bijzonder heilig,omdat men geloofde dat hij de eik door de winter hielp. In de loop der 26

tijden werd de maretak een vreemd assortiment van krachten toegekend. De plant zou een remedie zijn tegen gif, mens en dier vruchtbaar maken, boze geesten uitbannen en het huis beschermen tegen blikseminslag. In Scandinavie was de maretak een vredesplant; vijanden die elkaar onder de maretak ontmoetten, lieten hun tegen elkaar opgeheven armen zakken en sloten vrede.De Britse gewoonte om elkaar onder de mistletoe te kussen kan zowel hiervan afstammen als van de associatie van mistletoe met vruchtbaarheid. De eerste christenen probeerden een eind te maken aan de heidense gewoonte om huizen, zalen en zelfs kerken met groen te versieren. Maar aangezien dit niet lukte, probeerde men elke immergroene plant een eigen christelijke betekenis te geven. Zo was hulst geassocieerd met Christus lijden; de blaadjes stelden de d o o r n e n k r o o n vo o r e n d e b e s j e s d e bloeddruppels. In Denemarken was de hulst bekend als Kristdoorn. Alle pogingen van de kerk ten spijt, ging men in de middeleeuwen allerlei nieuw bijgeloof aan de hulst hechten. Zo zou hulst beschermen tegen heksen en het boze oog. In sommige streken werd hulst met een stekelige rand beschouwd als ''mannelijk'' en hulst zonder stekels als ''vrouwelijk''. Van de soort die met kerstmis in huis werd gehaald, zou afhangen wie in het komende jaar de scepter zwaaide: de man of de vrouw. In weerwil van de christelijke mythe dat het kruis gemaakt zou zijn van maretakhout waarna de plant uit schaamte verschrompeld zou zijn tot zijn huidige omvang, bleef het heidense karakter van deze parasiet onuitroeibaar en werd de maretak zelden gebruikt om kerken te versieren. De rozemarijn (herinnering en vriendschap) met haar aantrekkelijke, geurige,grijsgroene blaadjes was ooit één van de populairste planten voor kerstdecoraties. In de negentiende eeuw veranderde dat en werd het kruid alleen nog gebruikt bij de bereiding van de kerstbout. Zijn geur zou de plant hebben aangenomen toen Maria de windsels van het Kindje over de rozemarijn te drogen hing. De traditie om een krans van hulst, sparretakken, denneappels en noten aan de voordeur te hangen is afkomstig uit Skandinavie – 27

waarschijnlijk bedoeld als symbool van vernieuwing, vrede en vriendschap - en werd zeer populair in de Verenigde Staten. De cirkelvormige krans weerhield boze heksen en kwade geesten van een onwelkom kerstbezoek. Aan het ophangen en verwijderen van de kerstversiering zijn alle mogelijke vormen van bijgeloof verbonden. Zo werd het als onheilbrengend beschouwd als de versiering eerder dan op kerstavond werd aangebracht. Bij het verwijderen van het feestelijke groen werd heel omzichtig te werk gegaan. Sommigen geloofden dat dit werk het best op Driekoningen kon gebeuren, anderen stelden het uit tot Maria Lichtmis. Hulst werd begraven of verbrand.Verloor men aldoende een takje,dan bracht dat ongeluk. De legende als zouden op kerstavond bomen bloeien en fruit dragen,leidde tot het oude gebruik om takken of zelfs hele boompjes binnenshuis te brengen en te pogen deze op kerstmis in bloei te krijgen.Hieruit ontwikkelde zich het gebruik om hyacintebollen tegen kerst tot bloeien te brengen. In Engeland heeft het bijgeloof van deze in de kerstnacht bloeiende bomen te maken met Jozef van Arimathea, wiens staf in Glastonbury wortel schoot en elke kerstnacht bloeide. Toen de kalender in 1752 gewijzigd werd en kerstmis twaalf dagen eerder viel, was het feit dat de Doorn van Glastonbury bloeide op 6 januari, voor veel traditionalisten aanleiding om aan de oude datum vast te houden. De zuivere onschuldige kerstroos die rond midwinter schijnbaar wonderbaarlijk uit de naakte aarde opbloeide en die op oude kerstkaarten vaak is afgebeeld, is ook bekend om haar zwarte giftige wortels. Naarmate de viering van kerstmis zich uitbreidde naar landen met een warmer klimaat, werden andere planten – varens, mossen of palmen – bij de festiviteiten betrokken. De eerste Australische kolonisten noemden alles wat met kerstmis bloeide ''kerstboom'''. Jamaica is in het gelukkige bezit van de poinsettia of kerstster ,de euphorbia, de mariadistel en de spathodea. Aan de poinsetta is een Mexicaanse legende verbonden. In een dorpje was het gebruikelijk dat er op kerstavond giften naast de kribbe in de kerk werden gelegd. 28

Een jongetje dat niets bezat om te kunnen geven, knielde buiten in de sneeuw en bad. Waar hij geknield had bloeide een prachtige plant met rode bladeren, die hij als geschenk naar de kribbe bracht. De Mexicanen noemden hem de Bloem van de Heilige nacht en de plant zou lijken op de Ster van Bethlehem.

Koffiedrinken AZC Azelo Als Vrijzinnigen kregen wij een oproep om te komen koffiedrinken met de bewoners van het AZC in Azelo. Er werd kenbaar gemaakt dat er een grote behoefte aan contact. Elke donderdagmorgen worden mensen van buitenaf van harte uitgenodigd om te komen koffiedrinken met de bewoners, van 10.00 – 11.30 uur. Ik ben daar nu een aantal keren geweest en ben onder de indruk van wat daar allemaal gebeurt. Het is er niet alleen een gezellige drukte met de bewoners van het AZC en mensen van buitenaf, samen zo´n vijftig / zestig mensen, maar het wordt ook heel erg gewaardeerd door de bewoners. Zo oefenen zij zich in het Nederlands en leren wij beter hun cultuur begrijpen. De stap om naar een AZC te gaan kan voor sommige mensen lastig zijn. Daarom wordt geadviseerd om met drie of vier mensen tegelijk te gaan zodat de drempel minder hoog wordt. De bewoners van het AZC stellen dit bijzonder op prijs en zijn al blij met een beetje aandacht. Ik ga regelmatig op donderdagmorgen koffiedrinken in het AZC. Gaat u mee ? Neem dan even contact met mij op, dat maken we een afspraak. Het adres is Bornerbroeksestraat 103. Wim Zaalberg

29

Een kort verslag van de lezing van Jacqueline van der Zee over Elly Hillesum ‘En toch is het leven schoon en zinrijk” op zondag 4 oktober 2015. ‘Het Werk’ is een boek dat tot stand is gekomen onder de redactie van K.A.D. Smelik en bevat alle dagboeken en brieven van de joodse Etty Hillesum. Jacqueline van der Zee ontleent hier veel moed, kracht en troost uit. Het geachtengoed van Etty Hillesum is voor haar een grote bron van inspiratie. Jacqueline besprak in haar lezing zes belangrijke thema’s uit het leven van Etty Hillesum en zij sloot ieder thema muzikaal af met een klassieke of een eigen pianocompositie. Het was een indrukwekkende en boeiende middag. De aanwezigen reageerden enthousiast na de lezing en ze waren onder de indruk van de presentatie. Wonend Wonend in het huis van de tijd tel ik mijn dagen en elke dag is er één, wéér kom ik aan het licht. Tijdgenoten. Huisgenoten. Mensen om mens mee te zijn, mededeelzaam, heilzaam mens. Wonend in het huis van de tijd word ik rijker, steeds rijker, rijker aan geschiedenis, geleefd leven, steeds rijker mijn toekomst. Wonend in het huis van de tijd ben ik voorgoed onderdak bij de eeuwigheid Hans Bouma 30

Horizon: Laten wij ons wenden naar de einder, waar onze blikken samenvloeien in het eeuwig schouwspel van de zon, die voor haar schijnbaar afscheid is gereed, de avondlucht haar kleed omgeeft en luisterrijk doet gloeien. Dan valt in ´t niet wat wij verloren wanen, of verwachten in ´t verschiet. Want heden en verleden en wat komen gaat, versmelten in dit teer moment, dat tijd noch plaats, noch afstand kent. De horizon baadt nu in het licht van ijl en hemels kleurenspel. Wolkenvegen in pastel Het is ademen in ruimte en in tijdelijkheid. Samen even God beleven. Minke Zwaan Een toost op het nieuwe jaar, De nacht is verlicht, Wel duizenden kleuren, Geen hoekje is stil, Het is begonnen : Driehonderd vijf en zestig dagen Vol voor – en tegenspoed, Zal niet durven vragen, Wat het lot dit jaar doet.. Eén ding is zeker We zijn niet alleen, Dus hef dat glas als allen, Allen voor een GELUKKIG NIEUWJAAR 31

Uit-Tips: ● “ Fijne feestdagen “ . In de Twentse Welle. 20 december : twentse tradities rond de feestdagen en kerstverhalen in dialect en demonstraties midwinterhoorn blazen. ● Vanaf 23 januari “Penelope en Odysseus “,een sprookje in textiel van de twentse kunstenares Othilia Verdurme,ook in de Twentse Welle. ● In het Rijksmuseum Twenthe nog tot 3 januari de Turner tentoonstelling en vanaf 20 maart tot 24 juli de volgende heel byzondere tentoonstelling :”Gainsbury in his own words “.Voor de eerste keer in Nederland een tentoonstelling van deze Engelse kunstenaar ( 1727 -1788 ). ● Lunchconcerten,vanaf 4 februari. Jonge talentvolle musici spelen tussen de middag,het begint om 12.30 uur,is gratis en u kunt er ook een broodje en soep kopen.Donderdags,ingang Muziekcentrum Noorderhagen. ● Matineeconcerten van Orchestra Twente,parklocatie “de jaargetijden “Enschede,zondag 6 maart en zondag 29 mei van 15.00 – 16.00. ● 24 januari,Johanneskerk Twekkelo,Karin van Wezel en Ronald Moelker ,klankschalen en blokfluit. ● En 21 februari ook daar het Bassano Kwartet blokfluiten . ● 16 januari,het NJO Synfonie orkest met Isabel van Keulen.Ze spelen o.a “de schilderijententoonstelling”van Moussorgski.Enschede,Muziekcentrum.

32

Was God maar net als Sinterklaas Was God maar net als Sinterklaas Dan waren we gauw klaar. We dienden een verlanglijst in Met wensen voor dit jaar. We zetten “Vrede”bovenaan, Daarna op nummer twee “een beetje liefde voor elkaar “ Want dat valt lang niet mee. En “ niemand honger” ,dat wordt drie ‚'geen tranen en gepest'' die komen op de vierde plaats en daarna komt de rest: ‚'wat meer waardering '' en ''respect'' en graag wat minder druk en ook ‚'voor ieder mens een vriend'' en verder ‚'veel geluk'' Was God maar net als Sinterklaas Dan waren we gauw klaar dan kregen we het zó cadeau, één nachtje slapen maar.. Maar kijk de goede Sint krijgt hulp, want iedereen springt in: Jij maakt een pakje voor je broer, En hij voor zijn vriendin. Wie zet zich ook zo in voor God, het klinkt misschien wel raar, maar toch:wie wil er ''hulp God'' zijn? Wie maakt er iets van waar? Wie wordt er vriend? Wie toont waardering?,wie respect? Breng jij geluk misschien? Dan zijn we vast massaal verrast door wat we morgen zien!!

33

Namen en Adressen Voorganger: Nicoline Swen Hugo de Grootlaan 18 7241 HM Lochem 0622497969 e-mail [email protected]

Bestuur: Voorzitter: Henk Eijgelaar Vorspoellanden 24 7542 MG Enschede tel. 053-4764975 e-mail

Penningmeester: Herma Bosch-Huve Weerninklanden 32 7542 SC Enschede tel. 0651595252 e-mail

[email protected]

[email protected]

Secretaris: Wim Zaalberg Zwenkgras 74 7623 ES Borne Tel 074-2672032 e-mail

Ledenadministratie: Ellie Moonen Lansinkweg 11 7553 AG Hengelo (Ov) Tel:074-2500746 e-mail

[email protected]

[email protected]

Leden: Janroel Salomons Parijsstraat 79 7559 KP Hengelo (Ov) tel. 0629279018 e-mail

Wies Salomons-Hogeveen Parijsstraat 79 7559 KP Hengelo (Ov) tel. 0655873223 e-mail

[email protected]

[email protected]

Website: www.vrijzinnigenoosttwente.nl Johanneskerk en Kulturhus Twekkelerweg 110 Enschede

gebruik met routeplanner : Hellerweg 30, Enschede 34

Ere-voorzitter: W. Bongers, * Hattem 27.07.1913 † Enschede 25.02.2004 Ere-lid: B. Pasman, * Neede 15.12.1925 † Hengelo 19.03.2011 Vervoersdienst Wilt u gehaald en gebracht worden of hierbij helpen, neem dan contact op met Janroel Salomons, tel 06-29279018 of e-mail [email protected] Ondersteuning bij het bezoekwerk: Anneke Scholten-Bottema, Saffierstraat 9, 7548 CC Boekelo, tel. 053-4282281, [email protected] Contributie per 1 september 2015: Leden: Enkel: Euro 165,-

Echtpaar: Euro 275,-

Begunstigers: Enkel: Euro 150,-

Echtpaar: 250,-

Bent u geen lid of begunstiger, maar wel geïnteresseerd in ons informatiebulletin “De Nienduur” (4x perjaar), neemt u dan contact op met penningmeester Herma Bosch tel. 053-4765862. Bijdrage per jaar: € 10,00. Betaling en vrijwillige bijdrage t.n.v.: Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB- afdeling Oost-Twente Rekeningnummer: NL68 INGB 0000 861126 Het verenigingsjaar loopt van 1 september t/m 31 augustus. Opzeggen minimaal 1 maand voor de aanvang van het verenigingsjaar. De bedragen werden vastgesteld tijdens de Algemene Ledenvergadering van 9 november 2013. Tarief voor leden en begunstigers voor uitvaarten, huwelijken en doopdiensten €240,- exclusief reiskosten. Gebruik kerkgebouw, vergoeding organist, kosten consumpties en bijkomende kosten zoals bijbel, kaarsen, bloemen volgens het dan geldende tarief. In situaties waarin een collega-voorganger moet vervangen is het tarief €370,- exclusief reiskosten. 35

Vrijzinnigen Oost-Twente secretariaat: Wim Zaalberg Zwenkgras 74 7623 ES Borne Tel 074-2672032