© Yde Bouma Foto: david noton/the travel library/hh
Eeuwenlang was noordelijk Engeland een geïsoleerd gebied. Nog altijd heeft het een geheel eigen, zeer gevarieerd karakter: het ruige Yorkshire wekt ontzag, Cumbrië en het Lake District vormen een levend schilderij. Tekst Hans Bouman
NoordEngeland
FoTo: visiT BriTain
D
landschap, maar ook door de reputatie die het tot de dag van vandaag heeft behouden. De levensomstandigheden in dit deel van Engeland waren vanouds lastiger dan in het zuiden; een geïsoleerde ligging, minder welvaart en slechte arbeidsomstandigheden in de fabrieken. Zowel buitenstaanders als locals mogen het ‘ruige’ imago van de regio graag een beetje aandikken. De sketch ‘Four Yorkshiremen’ van Monty Python, waarin vier rijk geworden arbeiderskinderen opscheppen over hun buitensporig naargeestige jeugd, is een aardig voorbeeld. De ‘dark satanic mills’ zoals dichter William Blake de helse fabrieken van
70 5 - 2011
de Industriële Revolutie ooit noemde, zijn een zaak van het verleden, al zijn de armoedige arbeidersdorpjes van weleer nog wel degelijk te vinden en zijn verschillende fabrieken bij wijze van cultural heritage geconserveerd en heringericht als museum of winkel. Robin Hood en Dracula De uiteenlopende gezichten van het Yorkshire landschap komen het best tot uiting in de twee nationale parken van het graafschap. In het noordoosten liggen de North York Moors, een schitterend ruig heidegebied dat helemaal tot aan de woeste kustlijn loopt. Dwars erdoorheen
Yorkshire dwingt ontzag af. Dat komt door het soms barse landschap, maar ook door de reputatie die het tot de dag van vandaag heeft behouden
FoTo: ©WienTourismus/PeTer riGaud FoTo: anP
e geschiedenis van York gaat terug tot het jaar 71, toen er op die plek een Romeinse legerplaats werd gesticht. Sindsdien is de stad altijd een rol van betekenis blijven spelen in de Engelse geschiedenis. Denen, Vikingen, Normandiërs, een burgeroorlog, de Industriële Revolutie: allemaal lieten ze er hun sporen achter. Gevolg is dat er weinig boeiender steden zijn in Groot-Brittannië. En het mooie is dat alles beloopbaar is. Een bezoek aan de Minster, zetel van de aartsbisschop van York en het grootste gotische bouwwerk van het land, laat zich perfect combineren met een wandeling door de stokoude binnenstad, waar vooral in het steegje The Shambles de vakwerkhuizen kreunend naar elkaar toebuigen en de bewoners elkaar bij wijze van spreken vanaf de bovenverdiepingen door het raam een hand kunnen geven. Yorkshire is een streek die ontzag afdwingt. Dat komt door het soms barse
voert de North Yorkshire Moors Railway, een opnieuw tot leven gewekte 19deeeuwse spoorverbinding, compleet met stoomlocomotieven. De kust van Yorkshire is er een van verhalen. In het kustplaatsje Robin Hood’s Bay wordt de herinnering levend gehouden aan de beroemde boogschutter die stal van de rijken en gaf aan de armen. De lokale legende wil dat Robin en zijn Merry Men zich hier verkleed als vissers een tijdlang schuilhielden, toen de grond in het ruim 200 km verderop gelegen Sherwood Forest hen te heet onder de voeten werd. Het nabijgelegen Whitby is trots op zijn zoon kapitein James Cook, die hier in 1728 werd geboren. De cottage waar
FoTo: ©imaGno/sChloß sChÖnBrunn kulTur- u. BeTrieBsGes.m.B.h. FoTo: reX/hh
FoTo: ©WienTourismus/Gerhard Weinkirn FoTo: anP
de ontdekkingsreiziger ter wereld kwam is al in de 18de eeuw afgebroken, maar gelukkig bevindt zich nu op dezelfde plek het Cook Birthplace Museum, dat hard zijn best doet om de sfeer van toen te doen herleven. Whitby wordt ook geassocieerd met een minder nobele persoonlijkheid: graaf Dracula. Auteur Bram Stoker situeerde het verhaal in het havenstadje, dat in het boek duidelijk herkenbaar is. Tot droefenis van de plaatselijke VVV is echter niet één van de talloze Draculaverfilmingen op locatie in Whitby geschoten. De kust van Yorkshire is een tikje ruiger dan die van zuidelijk Engeland. Vooral in het noordelijk deel lopen de Moors bijna door tot aan de zee. Onder aan de steile kliffen bevinden zich, onder meer bij Whitby en Scarborough,
prachtige stranden. Zoals meer badplaatsen hier aan de kust, hebben ze een wat nostalgische uitstraling, een sfeer van liefderijk gekoesterde vergane glorie. Literair bedevaartsoort Verder naar het westen ligt Yorkshire’s tweede nationale park, de Yorkshire Dales (dat overigens deels in het graafschap Cumbrië ligt), waar sobere stenen dorpjes liggen te midden van lieflijke valleien en kale kalkstenen heuvels. In de zuidelijke uitlopers ervan bevindt zich een van de beroemdste literaire bedevaartplaatsen van Groot-Brittannië: Haworth. Hier vestigden zich in de vroege 19de eeuw een Ierse dominee en zijn Engelse vrouw. Het paar kreeg vijf dochters en een zoon, die nogal geïsoleerd opgroeiden en in de sombere pastorie een levendige fantasiewereld schiepen. Twee meisjes stierven op jeugdige leeftijd, de jongen raakte als puber verslaafd aan drank en opium, maar de drie andere kinderen behoren sinds jaar en dag tot de beroemdste
Tips voor literatuur- en filmfans 1. Vlak bij Yorkshire ligt Castle Howard, dat schitterde in de tv-serie Brideshead Revisited, www.castlehoward.co.uk. 2. In Whitby is een Dracula Trail uitgezet, www.whitbysights.co.uk/whitby-attractions/draculatrail.html. 3. Vanaf Haworth voert een wandeling naar Brontë Falls & Bridge en de ruïneuze boerderij Top Withens, die
begrijpelijk (hoewel niet terecht) als inspiratiebron voor Wuthering Heights wordt beschouwd. 4. Scarborough. Altijd al benieuwd geweest naar de door Simon en Garfunkel bezongen Scarborough Fair? Het Rotunda Museum vertelt erover. Verderop, met jaloersmakend uitzicht op zee, ligt Anne Brontë begraven. 5. In de jaren dertig woonde
<
Vorige pagina’s: Yorkshire Dales. Boven van links naar rechts: Lake District in Cumbrië; stoomtrein over het viaduct van Ribblehead; Robin Hood’s Bay waar Robin Hood zich schuil zou hebben gehouden. Linksonder: het haventje van Whitby.
Beatrix Potter (van de Peter Rabbit-boeken) in Yew Tree Farm in Coniston. De boerderij werd ook gebruikt als filmlocatie in Miss Potter, starring Renee Zellweger, www.yewtree-farm.com. 6. In Grassmere bevindt zich Dove Cottage waar William Wordsworth een aantal van zijn belangrijkste werken schreef, www.wordsworth.org.uk.
Praktisch
Noord-Engeland is het snelst te bereiken per ferry Rotterdam - Hull of IJmuiden - Newcastle. Wie wil vliegen, kan het beste kiezen voor Leeds Bradford of Newcastle. Beste reistijd is van mei t/m september (met dien verstande dat het Lake District in de zomermaanden voor Engelse begrippen tamelijk druk kan zijn).
Aanbevolen
Elke avond worden in York Ghost Walks georganiseerd. Ze zijn sfeervol en leren je niet alleen iets over mythen en folklore, maar ook over de rijke geschiedenis van deze fascinerende stad. In de kustplaatsjes van Yorkshire worden, zo stellen kenners, de beste fish & chips van Engeland geserveerd. De Captain Cook Country Tour is een 113 km lange autoroute die niet alleen langs alle relevante plekken van Cooks jeugd voert, maar ook een mooie introductie tot landelijk Yorkshire vormt, www.captaincook. org.uk. Misschien wel het fraaiste spoorviaduct van de Settle-Carlisle Railway is het Ribblehead Viaduct. Informeer op het stationnetje van Ribblehead naar vertrektijden en de beste locatie om viaduct en treinen te bekijken. Vlak bij Keswick in het Lake District bevindt zich de Castlerigg Stone Circle: Stonehenge in het klein. Een boottocht op Lake Windermere, vanaf de pier in Bowness-on-Windermere, www.visitcumbria.com.
5 - 2011 71
VvAA
ledenreis
Noord-Engeland
9-daagse (8 nachten) autorondreis
Prijs € 625,- p.p. (bij vertrek op maandag, bij vertrek op andere dagen geldt een toeslag van € 22,- p.p.). Inbegrepen Retourovertocht Rotterdam - Hull (personenauto + 2 passagiers + 2-pers. binnenhut met douche/toilet), 6 overnachtingen o.b.v. 2-psk, dagelijks Engels ontbijt, reisinformatiesetje. Bijzonderheden Geldig van 1 mei t/m 31 oktober 2011. U kunt deze reis ook in omgekeerde richting boeken. U vaart met een van de luxe cruiseferries Pride of Rotterdam/ Pride of Hull met aan boord o.a. lounges, shops, restaurants en de nieuwste films. Tip! Boek uw maaltijden aan boord vooraf met voordeel: diner + ontbijt combinatietarief € 32,25 p.p. enkele reis (normaal € 35,-). Kindertarieven/familiekamers/ 1-psk toeslag op aanvraag.
FoTo: visiT BriTain
Reserveringen Voor meer informatie en boekingen, zie www.vvaareisbureau.nl of bel 030 247 48 97.
72 5 - 2011
Boven: de minster, de zetel van de aartsbisschop van York.
<
Programma Dag 1: Om 21.00 uur per P&O Ferries overtocht Rotterdam - Hull. Overnachting aan boord. Dag 2: U rijdt naar Rudston/Driffield voor 2 overnachtingen in de Bosville Arms Country Inn met uitzicht over de Yorkshire Wolds (ca. 45 minuten). Dag 3: Dag om te wandelen of te toeren door de fraaie countryside. Dag 4: Naar het Lake District voor 2 overnachtingen in het Cumbria Park Hotel in de buurt van Carlisle Castle (ca. 4 uur). Dag 5: Dag voor verkenning Lake District. Dag 6: Terug richting oosten voor 2 overnachtingen in het Monkbar Hotel in York, op loopafstand van het historische centrum. Dag 7: Dag voor York. Dag 8: Laatste dag ter vrije besteding; om 19.30 uur uiterlijk inscheping in Hull. Dag 9: ’s Morgens aankomst Rotterdam/Europoort.
FoTo: visiT BriTain
Samen met Groot-Brittannië-specialist House of Britain stelde VvAA reisbureau een autorondreis samen die u laat kennismaken met de bergen, meren, kusten en woeste hoogten van Noord-Engeland.
Engelse schrijvers: Charlotte, Emily en Anne Brontë. Wie hun boeken heeft gelezen, of een van de talloze verfilmingen heeft gezien, herkent de sfeer, zowel van de nu eens serene dan weer ongenaakbare natuur, als van de dorpen. Natuurlijk is Haworth uitgegroeid tot een populaire toeristenbestemming, rijk aan boetiekhotels, tearooms, restaurants, snuisterijenwinkeltjes en andere faciliteiten die de drie zusjes nooit hebben gezien. Maar ze zijn stuk voor stuk gevestigd in authentieke panden en de hoofdstraat met zijn reusachtige klinkers ligt er nog altijd zo bij als toen de Brontës hem bewandelden. The Black Bull, de kroeg waar broer Branwell zich bezatte, is ook niet wezenlijk veranderd, evenmin als de pastorie waar het gezin woonde. Levend schilderij Meer naar het westen, in Cumbrië, markeren schitterende stenen spoorviaducten de geslaagde 19deeeuwse pogingen om Engelands hoge noorden en Schotland te ontsluiten. Ze maken deel uit van de Settle to Carlisle Railway, die bekendstaat als de most scenic van het hele land. Maar je hoeft niet met de trein te reizen om ervan te genieten. Sterker: eigenlijk is er niets mooiers dan je auto te parkeren in de omgeving van één van de twintig viaducten en daar al picknickend de komst van een
of meerdere treinen af te wachten. Wordt hij door een stoomlocomotief getrokken, dan is het alsof je Harry Potters Zweinstein Express voorbij ziet rijden. In 1847 bereikte een andere spoorlijn het onbeduidende plaatsje Windermere, gelegen aan het meer van dezelfde naam. Het was niet zomaar een gril om een treinverbinding met het grootste van de zestien meren van het Lake District aan te leggen. Sinds een aantal decennia kon de streek zich in steeds meer bezoekers verheugen. De gedichten van lake poet William Wordsworth en de romantische landschapschilderijen van John Constable hadden een heus natuurtoerisme doen ontstaan. Bovendien had de nasleep van de Franse Revolutie een einde gemaakt aan de befaamde Grand Tour door Europa, die de welvarende klasse tot dan toe placht te maken. Vakantie in eigen land werd het nieuwe devies. Hoewel ook het vrij vlakke kustgebied van Cumbrië zijn charmes heeft – met name de Furnessschiereilanden in het zuiden – is het Lake District onmiskenbaar het hoogtepunt van dit graafschap. Het natuurgebied smeekt de bezoeker af en toe de auto aan de kant te zetten en het levende schilderij binnen te wandelen dat hier door de schepping in mooie verzadigde pasteltinten is neergepenseeld. Er zijn, naar goed Engels gebruik, talrijke wandelroutes uitgezet, waarbij je kunt zwerven tussen de dry-stones – de karakteristieke gestapelde muurtjes – en waar je volop recht van overpad hebt. <
