De apotheker en de gemeente

De apotheker en de gemeente Veranderingen in de zorg: de wijk aan zet!

Neemt u het initiatief?

Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie

De apotheker en de gemeente

De apotheker en de gemeente Veranderingen in de zorg: de wijk aan zet!

Inhoud Voorwoord

5

Even kennismaken: De gemeente

6

KNMP voorzitter Rik van der Meer: ‘Een avontuur, dat om pro-actief handelen vraagt’

8

Decentralisatie van zorgtaken: ‘Waar praten we precies over?’

10

Frans Rutjes en Mark Bruijnzeels: ‘Iedereen weet waar de apotheek zit. Buit dat nog meer uit’

12

Laurens Klappe en Marga van Weelden: ‘Wij zien veel samenwerkingsmogelijkheden’

14

Daphne Louwerier en Janet Kroon: ‘Maak je zichtbaar voor de gemeente’

16

Gespreksonderwerpen met de gemeente: - Wat heeft de apotheker te bieden?

- Wat wil de apotheker graag van de gemeente weten?

18 18

- Welke (patiënten)groepen zijn interessant om met de gemeente te bespreken?

18

Tips voor samenwerking met andere zorgverleners en de gemeente

19

Best practices

20

Relevante websites

21

3


Voorwoord De zorg in Nederland is onderhevig aan grote veranderingen. Per 1 januari 2015 gaat het Rijk belangrijke taken op het gebied van (jeugd)zorg en participatie decentraliseren richting gemeente. Voor de dagelijkse praktijk van de apotheker betekent dit onder andere dat veel meer mensen langer de apotheek blijven bezoeken omdat zij thuis blijven wonen. Ook krijgt de apotheker meer te maken met patiënten met meervoudige, complexe aandoeningen die vanuit huis zorg nodig hebben. Tegelijkertijd biedt de decentralisatie kansen om de zorg in de buurt op maat te organiseren. De gemeente heeft hiervoor veel beleidsvrijheid gekregen, maar de kennis over de zorg ontbreekt vaak. Al met al is er dus nog heel veel onbekend. Voor u de kans om proactief te laten zien wat u allemaal in huis heeft en doet om de zorg in de buurt op peil te houden. Het devies is dan ook: Laat zien wat u de wijk of buurt te bieden heeft op het gebied van farmaceutische patiëntenzorg en help mee om de zorg in de buurt voor de toekomst in te vullen. Zelfstandig, maar ook vooral in samenwerking met de huisarts, de verpleegkundige en andere zorgverleners /en instellingen. Dit boekje ´De apotheker en de gemeente´ is het startschot om kansen te verkennen, met elkaar in de zorg, maar ook zeker in gesprek met de gemeente. Maak zichtbaar wat de apotheker de gemeente te bieden heeft en wat zij in samenwerking met andere zorgverleners kan bijdragen om de gezondheid van de mensen in een bepaalde gemeente te verbeteren. Ga het gesprek aan! De KNMP daagt u uit om deze handschoen op te pakken en ter ondersteuning starten wij met de uitgave van dit boekje met de eerste tips and tricks om het contact op gang te brengen. Ik wens u veel succes! Leon Tinke Directeur KNMP

5

Even kennismaken: De gemeente Nederland telt ongeveer 415 gemeenten. Met ‘de gemeente’ contact hebben of samenwerken is een rekbaar begrip. Bij wie (welke beleidsafdeling of welke ambtenaar) binnen de gemeente moet u zijn? Gaat het om een dienst van de gemeente of een organisatie die in opdracht van de gemeente (zorg)taken uitvoert? Of zoekt u juist een politieke invalshoek? Om te weten tot wie u zich het beste kunt richten, is het goed om zicht te hebben op de structuur van de ambtelijke en politieke organisatie van uw gemeente en de taken die de gemeente in de zorg op zich neemt.

De organisatie van de gemeente De gemeenteraad De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan in de gemeente. Zij benoemt de wethouders, stelt de beleidskaders, jaarrekening en begroting vast en agendeert kwesties die zij belangrijk vindt. De raad heeft een controlerende taak. De raad heeft de gelegenheid haar mening over voorgesteld beleid te laten horen of wijzigingen aan te brengen, waarna zij het beleid - vaak voor meerdere jaren - vaststelt. De gemeentesecretaris leidt de gemeentelijke organisatie als algemeen directeur. De wethouder Het college van burgemeester en wethouders (B&W) vormt het dagelijks bestuur van de gemeente. De wethouder is de politiek verantwoordelijke voor de uitvoering van een ‘portefeuille’, bijvoorbeeld zorg en volksgezondheid. Hij initieert het beleid en legt daarover verantwoording af aan de gemeenteraad. De wethouder redeneert primair vanuit een politieke context en opdracht: om goede resultaten te boeken voor de burgers - zoals het realiseren van goede voorzieningen - of oplossingen te vinden voor problemen in stad of dorp. De wethouder legt beleid aan de raad voor. Hierin zijn prioriteiten, acties en de verdeling van gemeentelijke middelen verwoord. De gemeenteambtenaar Ambtenaren bereiden het beleid voor en organiseren de uitvoering ervan. Daarnaast ondersteunen en adviseren zij de wethouder over het te voeren beleid. Ambtenaren zijn daardoor voor apothekers en andere zorgpartijen een laagdrempelige ingang voor informeel overleg over zorggerelateerde vraagstukken. U kunt beleidsmedewerkers benaderen over bijvoorbeeld het ontbreken van bepaalde voorzieningen in een wijk of het signaleren van maatschappelijke trends. Wmo-raad In bijna alle gemeenten zijn ook Wmo-raden. Deze kunnen het college van B&W gevraagd en ongevraagd adviseren. De Wmo verplicht gemeenten/wethouders om cliëntorganisaties bij de

6


voorbereiding van Wmo beleid te betrekken (vaak in vorm van een Wmo-raad) en om over het gevoerde Wmo-beleid verantwoording af te leggen aan gemeenteraad en burger. GGD Iedere gemeente is op grond van Wet publieke gezondheid (Wpg) verantwoordelijk voor het in stand houden van een GGD. De GGD beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid van de burgers. De meest zichtbare activiteiten van de GGD zijn:

• uitvoering van infectieziektebestrijding,

• het opzetten en doen uitvoeren van preventieprogramma’s.

Daarnaast zorgt de GGD voor het monitoren van de gezondheid van de inwoners en adviseert deze het college van B&W proactief over gezondheidsaspecten van beleid. Gemeentelijke taken De gemeente heeft op diverse beleidsterreinen voornamelijk een financiële en kaderstellende rol: welke hoeveelheid geld wordt aan welke taken besteed en wat zijn de regels voor de uitvoering daarvan? Daarnaast heeft zij op veel domeinen een regierol: bijvoorbeeld ervoor zorgen dat verschillende partijen op het gebied van zorg, welzijn, onderwijs en jeugd moeite doen gezamenlijk tot optimale resultaten en onderlinge afstemming van activiteiten komen. De uitvoering van diverse taken doet de gemeente vaak niet zelf: deze ligt in handen van private zorginstellingen en partijen. De gemeente stuurt hierop via opdrachtverlening en het beschikbaar stellen van subsidie. Met de invoering van de Wmo, hebben gemeenten nieuwe taken gekregen op gebied van hulp en ondersteuning van burgers. Het gaat bijvoorbeeld om ondersteuning van (overbelaste) mantelzorgers en voorzieningen tegen eenzaamheid. Ook heeft de gemeente taken op het gebied van preventieve ouderenzorg. Soms heeft de gemeente daarnaast een loket of stichting in eigen beheer, zoals het Wmo- of bijstandsloket. Tenslotte heeft de gemeente een beleidsrol: zoals het ontwikkelen van beleid voor gezondheid, Wmo-taken en sport. In nota’s legt de gemeente vast welke ambities zij heeft voor de komende jaren en hoe zij haar doelen wil verwezenlijken. Steeds meer zoekt de gemeente naar een samenhangende aanpak van preventieve en curatieve doelen. Gemeenten werken veel met andere gemeenten samen, zowel inhoudelijk als facilitair. Het kan nuttig zijn te verkennen welke regionale samenwerking uw gemeente heeft op het gebied van zorg en welzijn; wellicht wilt u als apotheker eens aansluiten bij een regionaal overleg over volksgezondheid, of een regionaal platform voor de uitvoering van een leefstijlprogramma.

Bron: Huisarts en gemeente: Samen in de wijk.

7

Rik van der Meer, apotheker te Den Haag en Voorzitter KNMP

‘Een avontuur, waar we ons pro-actief in moeten opstellen’ Natuurlijk maakt hij zich zorgen. Hoe gaat de gemeente straks de zorg organiseren? Wat zijn risico’s voor de continuïteit in de zorg voor kwetsbare patiënten? Hoe gaat het met de kwaliteit? Maar er zijn ook kansen. ‘Laten we deze transitie aangrijpen om de intergale zorg goed aan te pakken.’ Apotheker Rik van der Meer in Den Haag is al jaren actief in de zorg rondom psychiatrische patiënten in een beschermde woonomgeving. Goede afspraken over – de kwaliteit van leveringen, protocollen, werkafspraken met instellingen en zorgverzekeraars. ‘Dat loopt al jaren goed,’ zegt apotheker Rik van der Meer. ‘Het gaat om kwetsbare patiënten voor wie het essentieel is dat de continuïteit in de zorg goed wordt bewaakt. Nu worden deze zorg en infrastructuur nog door de AWBZ vergoed. Maar per 1 januari 2015 wordt de gemeente ook voor deze groep patiënten – tot een bepaalde zorgzwaarte - verantwoordelijk. Op dit moment is het voor alle partijen, zorgverleners én gemeente, nog een grote zoektocht hoe dit in het vat te gieten.’ Hij maakt zich zorgen, vanzelfsprekend. Want hoe gaat de gemeente het straks organiseren? Welke zorg gaan zij inkopen? Bij wie van de gemeente moet je als zorgverlener zijn? Hoe lopen de vergoedingen? Wordt juist deze kwetsbare groep psychiatrische patiënten straks niet de dupe van een marktgerichte benadering, omdat er fors bezuinigd moet worden? Vragen, vragen, vragen. Van der Meer: ‘Maar juist omdat het allemaal nog niet vastligt is er ruimte om kansen te benutten. Het is een avontuur waar we ons pro-actief in moeten opstellen.’ Integrale zorg, kansen benutten! Pro-actief, kansen benutten, ruimte pakken. Hoe vertaal je dat als apotheker naar de praktijk? ‘Het is in deze fase heel belangrijk dat partijen elkaar opzoeken,’ is de overtuiging van Van der Meer. ‘Ga om de tafel zitten met lokale bestuurders en andere zorgverleners, zoals huisartsen, wijkverpleegkundigen en lokale zorginstellingen. Probeer afspraken te maken hoe je straks samen integrale zorg kunt organiseren, hoe je deze kunt toetsen en welke resultaten je wilt bereiken. In deze samenwerkingsverbanden ligt de grote kracht. Die slag moeten we echt gaan maken. Doe zaken met zorgverleners die dit samenwerkingsmodel omarmen en koester de driehoek huisarts - wijkverpleegkundige - apotheker. Daarvoor hoef je echt niet in één pand te zitten. Als je elkaar maar kunt vinden en goede afspraken kunt maken. Als je een eenheid vormt, ben

8


je een krachtige, betrouwbare en deskundige gesprekspartner voor de gemeente en heb je ook een betere onderhandelingspositie. Elke gemeente heeft de vrijheid om de zorg straks naar eigen inzicht in te richten. Zorg dus dat je er al in een vroeg stadium betrokken bent bij de voorbereidingen. Want we willen allemaal dat de zorg op een kwalitatief hoog niveau blijft.

© 2014 www.aukeherrema.nl

Dat zijn we aan onze patiënten verplicht.’

9

Decentralisatie van zorgtaken: Waar praten we precies over? In 2012 kregen 402.000 personen zorg zonder verblijf in een instelling en 345.000 personen zorg met verblijf. Met de veranderingen in de langdurige zorg zullen er per jaar 10.000 ouderen, 13.000 gehandicapten en 800 psychiatrische patiënten zelfstandig moeten gaan wonen. Het aantal 80plussers zal de komende 10 jaar verdubbelen naar 1,3 miljoen en het aantal personen met zorg met verblijf neemt vanaf 2014 verder af. Per 1 januari 2015 staan er ingrijpende veranderingen in de zorg op de agenda, zoals: • De AWBZ verdwijnt en er blijft slechts een kern-AWBZ over voor de meest kwetsbaren in de samenleving die de meest, zware zorg nodgig hebben. De Kern-AWBZ wordt de Wet Langdurige Zorg. • Lichtere zorg wordt gefinancierd vanuit de Wmo (gemeenten), zorgverzekering of private middelen. • Persoonlijke verzorging en verpleging (wijkverpleging) gaat onder de Zorgverzekeringswet vallen. • Dagbesteding en maatschappelijke ondersteuning wordt de verantwoordelijkheid van de gemeente en zij hebben hierin een ruime beleidsvrijheid. Deze taken gaan uit de AWBZ en naar de Wmo. • Het budget in de gemeente krimpt: er moet dus meer met minder gebeuren. • Meer inzet van mantelzorgers en vrijwilligers. Het budget voor het mantelzorgcompliment gaat over op de gemeente en de gemeente bepaalt de invulling ervan. • Meer kwetsbare ouderen blijven in een thuissituatie wonen. • In de Wmo 2015 zijn zorgaanbieders verplicht om een verzoek om informatie te honoreren, wanneer de patiënt hier toestemming voor heeft gegeven. Hierbij moet de zorgaanbieder het BSN van de patiënt vermelden. • Gemeenten worden verantwoordelijk voor alle jeugdhulp met de invoering van de nieuwe Jeugdwet. Nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015 De gemeente gaat zorgen voor de ondersteuning van burgers. De nieuwe Wmo 2015 is gericht op deelname in de samenleving. De wet regelt hulp en ondersteuning, die past bij de persoonlijke omstandigheden van mensen. Nieuw in de Wmo: ondersteuning bij zelfredzaamheid en participatie en mantelzorg, beschermd wonen en opvang, cliëntondersteuning.

10


Zorgverzekeringswet (Zvw) Wijkverpleegkundigen gaan thuis meer verpleging en verzorging leveren. Via de Zorgverzekeringswet (Zvw) is medische en de verpleegkundige zorg geregeld. Nieuw in de Zvw: wijkverpleging, persoonlijke verzorging, langdurige GGZ met behandeling, extramurale behandeling, extramurale palliatieve zorg, intensieve kindzorg. Nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz) De Wlz is er voor mensen die behoefte hebben aan permanent toezicht. Zij hebben 24 uur zorg nodig in de directe nabijheid. De Wlz gaat de huidige AWBZ vervangen.

D L D Nieuwe prestaties in de Zvw

Jeugdwet

Wijkverpleging • Extramurale behandeling zintuiglijk beperkten •

• Alle jeugdhulp aan kinderen tot 18 jaar en hun ouders i.v.m. opgroei- en

Wlz

Wmo 2015

toezicht en 24-uurs zorg nabij • Permanentpakket aan zorg • InIntegraal • een instelling of thuis

zelfredzaamheid • Ondersteuning bij bij participatie • Ondersteuning • Beschermd wonen en opvang • Overig:

opvoedproblemen

• ondersteuning mantelzorg • cliëntondersteuning

Bron: rijksoverheid.nl, Kamerbrief over samenhang hervormingen langdurige zorg, 4 maart 2014.

Hoofdstuk 2

Het stelsel van (langdurige) zorg en ondersteuning per 2015

Om te kunnen voorzien in de veranderende behoefte zijn de zorg en ondersteuning die op grond van de huidige Wmo, de AWBZ en de Wet op de 11 Jeugdzorg wordt verleend, opnieuw gedefinieerd en belegd. De aard van de zorg en ondersteuning is bepalend geweest voor de positionering ervan in het nieuwe

K

1

Frans Rutjes van de VNG en Mark Bruijnzeels van het Jan van Es Instituut geven hun visie

‘Iedereen weet waar de apotheek zit. Buit dat nog meer uit’ Per 1 januari 2015 gaat de zorg ingrijpend veranderen. De AWBZ wordt fors uitgekleed en veel zorgtaken gaan naar gemeente of zorgverzekering. Wat gaat er precies veranderen? En wat betekent dit voor apothekers? Ouderenzorg, jeugdzorg, GGZ, zorg voor andere kwetsbare groepen: vanaf volgend jaar komt het allemaal op het bord van de gemeente. De AWBZ, waar deze zorg nu nog uit wordt gefinancierd, moet fors - 25% - gaan bezuinigen en wordt vervangen door een nieuwe wet, de Wet Langdurige Zorg. Deze wet is alleen voor diegenen die zeer ernstige en langdurige zorg nodig hebben. Alle overige zorgtaken die nu nog onder de AWBZ vallen, worden overgeheveld naar gemeente of zorgverzekeraar. Steun voor begeleiding aan kwetsbare groepen gaat naar de gemeentelijke Wet Maatschappelijke Ondersteuning, het onderdeel Persoonlijke verzorging valt straks onder de zorgverzekering. Frans Rutjes is vanuit de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG) nauw betrokken bij de komende veranderingen. ‘Gemeenten zijn straks redelijk vrij om het Wmo-budget naar eigen inzicht te besteden. Dat levert hen op dit moment veelal de nodige hoofdbrekens op. Hoe pakken we de zorg aan? Met wie doen we zaken? Er zal bijvoorbeeld met zorgverzekeraars moeten worden afgestemd en samengewerkt, omdat de diverse zorgvoorzieningen sterk samenhangen. En er zal zaken moeten worden gedaan met de eerste lijn, om de kwaliteit van zorg te bewaken.’ De huisarts heeft een spilfunctie, omdat hier de problemen vaak als eerste aan de orde komen. Maar ook wijkverpleegkundige en de apotheker zijn belangrijke schakels in de zorgketen. Rutjes: ‘Voor de gemeente is het dus belangrijk om te weten wat de apotheker doet en vice versa. Juist omdat er binnen gemeenten nog wordt gebrainstormd hoe een en ander aan te pakken, biedt dit voor zorgverleners, dus ook apothekers, kansen om zichzelf meer op de kaart te zetten.’ Hoe, daar heeft Mark Bruijnzeels wel ideeën over. Hij werkt bij het Jan van Es Instituut, Kenniscentrum Geïntegreerde Eerstelijn. Apothekers als ondernemers Bruijnzeels geeft regelmatig cursussen aan apothekers, onder meer over populatiebekostiging. ‘Dan benadruk ik tevens dat apothekers ondernemers zijn. Ik spreek hen er op aan: “Dóe er iets mee.” Zeker met het oog op alle veranderingen die er aan komen. Ik zie ze knikken, maar of ze echt beseffen welke geweldige kansen er voor hen liggen…’

12

De apotheker en de gemeente Apothekers hebben als farmaceutisch specialist een cruciale rol in de “voedselketen”, zoals Bruijnzeels het noemt. In het samenspel tussen gemeente en huisarts - dat straks realiteit is -, zijn apothekers een onmisbare schakel. Sterker nog: zijn misschien zelfs in veel gevallen het eerste aanspreekpunt. Want de apotheek is zeer laagdrempelig. Iedereen weet waar in de buurt de apotheek zit, vaak beter dan waar de huisarts praktijk houdt. ‘Patiënten komen er vaker dan bij de huisarts,’ weet Bruijnzeels. ‘Ook mensen zonder recept. Buit dat nog meer uit. Signaleer, geef advies, uiteraard in nauwe samenwerking met de huisarts en wijkzorg.’ Zelf komt Bruijnzeels om de paar maanden in de apotheek met een herhaalrecept voor hoge bloeddruk. ‘Je zou zeggen: dé gelegenheid bij uitstek om mij aan te spreken op gewichtscontrole en gezonde leefstijl. Maar daarin wordt geen positie ingenomen. Terwijl ik denk: bouw die rol uit.’ Of neem het feit dat - in de algehele beweging van decentralisatie en bezuinigingen - zelfmanagement in de zorg wordt gestimuleerd. Kunnen apothekers óók veel meer mee doen, is zijn mening. ‘Bied bijvoorbeeld nog meer zelftests aan en speel daar een actieve adviesrol in.’ Maar er is meer. ‘Apothekers beschikken over een buitengewoon mooi databestand. Zoals over ouderen met een paar chronische aandoeningen. Gegevens die de gemeente zou kunnen inzetten om te kijken waar wijkzorg wenselijk is.’ Vervolgt, enthousiast: ‘Of neem trajecten waar de gemeente actief in is, zoals Tafeltje dekje. Ook daar kunnen apothekers fantastisch mooi op inspelen. En die


gemeentelijke initiatieven nemen na 1 januari 2014 alleen maar toe. Pak je kans, zou ik zeggen.’

13

Wethouder Laurens Klappe en apotheker Marga van Weelden

‘Wij zien veel samenwerkingsmogelijkheden’ Elkaar kennen. Elkaar voeden met informatie. Expertise en ervaring waar mogelijk aan elkaar koppelen. Of het nu om thuiszorg, jeugdzorg, ouderenzorg of preventieprogramma’s gaat. In Ermelo zien gemeente en apotheker volop kansen.

Klappe: ‘Zoals wij nu hier om de tafel zitten dat moet dus gewoonte gaan worden. Er komt ongelofelijk veel op de gemeente af. We gaan steeds meer van landelijk naar lokaal. Het is van belang dat wij regelmatig contact houden met partijen in de zorg, zoals huisartsen en apothekers. De apotheker staat midden in de wijk. Weet daardoor welke zorgbehoefte speelt bij verschillende doelgroepen.’

Van Weelden: ‘Mensen blijven bijvoorbeeld steeds langer thuis wonen. Verzorgingshuizen sluiten, zelfredzaamheid wordt steeds belangrijker. Daar kunnen wij met elkaar op inspelen.’

Klappe: ‘Ik denk nu aan iets heel concreets. Door met zorgverleners in gesprek te gaan, kunnen wij het bestemmingsplan heel gericht en op maat inrichten. In welke wijk wonen veel ouderen? Waar is de beste locatie voor een apotheek? Is het geen goed idee als we op de route van de ouderenwoningen naar die apotheek om de honderd meter een bankje zetten, zodat ze even kunnen uitrusten?’

Van Weelden: ‘Hier word ik hélemaal blij van. De apotheek is voor ouderen vaak een ontmoetingsplek. Zo blijven ouderen in beweging, ze maken een praatje. Alles wat dat kan faciliteren is natuurlijk prachtig.’

Klappe: ‘Of neem het Steunpunt Mantelzorg, dat op het bord van de gemeente komt. Ook daar kunnen we op elkaar inspelen. Bijvoorbeeld door een cursus aan te bieden waar apothekers iets vertellen over verantwoord medicatiegebruik. Hoe belangrijk therapietrouw is, enzovoorts.’

Van Weelden: ‘Of preventie, een belangrijk speerpunt in het hele zorgveld. Ook daarin kunnen we veel voor elkaar betekenen. Neem de landelijke Prikweek Diabetes. Samen met huisartsen maken we een plan van aanpak. De resultaten zijn een basis om patiënten te selecteren die in aanmerking komen voor leefstijlprogramma’s. Hiermee kun je behandeling of verergering

14


van de ziekte zolang mogelijk uitstellen of zelfs voorkomen. De gemeente heeft een uitgebreid aanbod aan beweegprogramma’s. Onderlinge afstemming tussen alle partijen zal bijdragen aan het welslagen van zulke programma’s.’

Klappe: ‘De kennis van de apotheker, samen met die van andere zorgverleners, helpt bij het maken van keuzes voor ons beleid. Overgewicht, alcoholgebruik, roken en jongeren met psychische klachten zijn allemaal terreinen waar wij straks de verantwoordelijkheid voor dragen. Door geaggregeerde wijkgegevens uit te wisselen, kunnen wij wijken adequater benaderen.’

Van Weelden: ‘Een andere belangrijke partij in deze keten is de zorgverzekeraar. Ook zij hebben een verantwoordelijkheid in de lokale zorg en hebben er belang bij dat preventieprogramma’s goed gaan werken. Willen we dit goed met elkaar van de grond krijgen dan zullen we ook met


hen om de tafel moeten zitten.

15

Apothekers Daphne Louwerier en Janet Kroon

‘Maak je zichtbaar voor de gemeente’ De gemeente Maarssen nodigde eind vorig jaar huisartsen, apothekers en andere zorgverleners uit voor een eerste verkenning. Als vervolg hierop gaven zorgverleners – waaronder apothekers Daphne Louwerier en Janet Kroon - begin dit jaar een presentatie over samenwerken in de ouderenzorg. ‘De gemeenteambtenaar was verrast toen hij hoorde wat de apotheker allemaal doet.’

Louwerier: ‘Sinds begin 2013 zitten wij in een projectgroepje met een huisarts hier in de wijk, om de zorg voor kwetsbare ouderen samen aan te pakken. Een enthousiaste Praktijkondersteuner huisart (POH) was begonnen met intakes bij mensen thuis en nam tevens medicatie-anamneses af.’

Kroon: ‘Toen zeiden wij: goed dat je dat doet, maar misschien kunnen wij die medicatieanamneses overnemen. Dat is meer onze expertise en bovendien houden wij zo het totaaloverzicht van het medicatiegebruik. Plus dat we meteen voldoen aan de voorwaarden van zorgverzekeraars ten aanzien van polyfarmacie.’

Louwerier: ‘De huisarts en wij spelen sindsdien steeds meer op elkaar in, en signaleren over en weer zaken of problemen die leven bij kwetsbare ouderen. Tijdens een informatie/ kennismakingsavond die de gemeente eind vorig jaar organiseerde voor zorgverleners van Maarssen, heeft de betrokken POH iets over ons project voor de ouderenzorg verteld.’

Kroon: ‘De insteek van die avond was vrij algemeen, oriënterend en aftastend. Wat gaat er in 2015 op ons – gemeente, zorgverleners - afkomen, wat kan iedere zorgverlener vanuit zijn professie betekenen, met name op het punt van ouderenzorg en vergrijzing? Veel antwoorden werden toen overigens niet gegeven.’

Louwerier: ‘Naar aanleiding van deze bijeenkomst volgde begin dit jaar nog een avond, georganiseerd door het kernteam huisartsen van de projectgroep Ouderenzorg Stichtse Vecht. De titel van deze avond was: Samen werkt het beter. Verschillende disciplines vertelden wat hun bijdrage is of kan zijn binnen de zorg rondom kwetsbare ouderen.’

16


Kroon: ‘Naast huisartsen – de spil in het geheel - en apothekers waren die avond onder meer ook diëtisten, fysiotherapeuten en specialisten ouderenzorg aanwezig. Over en weer werd verteld wat eenieders bijdrage en toegevoegde waarde is voor kwetsbare ouderen. Maar ook kwamen vragen naar voren: hoe kunnen we nog meer samenwerken? Aan elkaar doorverwijzen? Waar zit de overlap? De blinde vlekken?’

Louwerier: ‘Er zat die avond ook een vertegenwoordiger van de gemeente in de zaal. Hij was verrast toen hij hoorde wat de apotheker allemaal doet. Hij had gewoon geen idee.’

Kroon: ‘Iedereen roept dat de ouderenzorg straks bij de gemeente terecht komt. Maar in hoeverre dat voor ons geldt en wat de rolverdeling dan wordt, is voor ons - maar overigens ook voor de gemeente - nog totaal diffuus. Is het alleen op het gebied van welzijn? Of ook meer in de medische hoek? Juist daarom is het goed om nu al aan de gemeente zichtbaar te maken welke taken wij allemaal hebben.’

Louwerier: ‘We weten niet precies wat er voor ons gaat veranderen. Bijvoorbeeld in de financiering van de zorg die wij leveren. Wat wij nu doen voor de ouderen – met name de medicatiebeoordeling - kost ongelofelijk veel tijd. Zolang zorgverzekeraars daar garant voor staan, prima. Maar wat als de gemeente dat stuk moet gaan bekostigen? Dat willen wij wel weten natuurlijk.’

Kroon: ‘Maar ook is het voor ons van belang om te weten wie straks verantwoordelijk wordt voor de thuiszorg. Wie bij een patiënt thuis komt en hoe met medicatieverstrekking wordt omgegaan.’

Louwerier: ‘Ik verwacht van de KNMP dat zij ons op de hoogte houden van de ontwikkelingen en de verschuivingen. Ons alert houden en advies geven.’

Kroon: ‘Ondertussen gaan wij gewoon met veel enthousiasme verder in de verdergaande samenwerking met collega-apothekers, huisartsen en andere zorgverleners. De kwetsbare ouderen verdienen die optimale zorg.’

17

Gespreksonderwerpen met de gemeente: Wat heeft de apotheker te bieden? • Wat doet de apotheker eigenlijk: welke zorg leveren zij in en buiten de apotheek • Wat doet de apotheker voor bepaalde groepen patiënten: ouderenzorg, psychiatrische

patiëntenzorg etc.

• Wat kan de apotheker betekenen in het ondersteunen van bepaalde leefstijl,

taalproblemen en achterstandsproblematiek

• De populatie van de apotheek: trends en ontwikkelingen, probleemgroepen • Ketenzorg voor specifieke patiëntengroepen zoals COPD, CVA, obesitas, kwetsbare

ouderen (dementie)

• Samenwerking met zorgverleners in de buurt, gezamenlijke initiatieven • Dienstverlening voor mantelzorgers vanuit de apotheek • Ondersteuning apothekers bij medicatieveiligheid in de care

Wat wil de apotheker graag van de gemeente weten? • Wie is mijn contactpersoon? • Welke wethouder heeft dit in portefueille? • Wat zijn de speerpunten van het gemeentelijke zorgbeleid? • Welke knelpunten ervaart de gemeente in de zorg in de buurt? • Welke ambities heeft de gemeente op zorg en welzijn gebied? • Wat weet de gemeente over farmacie en/of de apotheek/apotheker? • Op welke wijze kan ik mijn diensten aanbieden

Welke (patiënten)groepen zijn interessant om met de gemeente te bespreken? • (Kwetsbare) Ouderen • Oud-GGZ patiënten in de thuissituatie • Psychiatrische patiënten • Patiëntengroepen met mogelijkheden voor ketenzorg: COPD, CVA, obesitas • Patiënten met taalachterstanden • Mantelzorgers

18


Tips voor samenwerking met andere zorgverleners en de gemeente • Leg contact: bel elkaar, leg contact, maak een eerste afspraak. Verken wie wat doet

en of u iets voor elkaar kunt betekenen.

• Maak je zichtbaar voor de gemeente • Ga om de tafel zitten met lokale bestuurders en andere zorgverleners, zoals

huisartsen, wijkverpleging en lokale zorginstellingen.

• Maak afspraken hoe je straks samen integrale zorg kunt organiseren, hoe je deze

kunt toetsen en welke resultaten je wil of moet bereiken.

• Doe zaken met zorgverleners die dit samenwerkingsmodel omarmen en koester

de driehoek huisarts - wijkverpleging - apotheker. Als je een eenheid vormt, ben je

een krachtige, betrouwbare en deskundige gesprekspartner voor de gemeente en

heb je ook een betere onderhandelingspositie.

• Benoem één aanspreekpunt namens de samenwerkende zorgverleners • Wees betrokken bij de voorbereidingen van de gemeente. Elke gemeente heeft

de vrijheid om de zorg straks naar eigen inzicht in te richten. Zorg dat je op de

hoogte bent.

• Weet welke wethouder in je gemeente verantwoordelijk is. • Maak gebruik van het netwerk en de kennis van de regionale ROSsen op het

gebied van de Wmo

• Maak een plan met andere zorgverleners om de transitie van onder andere

psychiatrische GGZ patiënten soepel te laten verlopen

• Breng in kaart: wat is het lokale netwerk, welke initiatieven zijn er • Sluit jezelf aan bij lopende initiatieven in jouw wijk, dorp of stad • Organiseer een bijeenkomst voor gemeentelijke contacten en zorgverleners

in de buurt

19

Best practices • Apothekers sluiten samenwerkingsovereenkomst met thuiszorgorganisatie:

www.friesewouden.nl/verdere-samenwerking-drachtster-apothekers-en-de-friese-wouden

• Apotheker zet in op relatie met gemeente:

www.pw.nl/rubrieken/apotheker/2014/zorg-bij-oudere-thuis/view

Wilt u contact met collega-apothekers die de eerste stappen richting de gemeente al hebben gezet? De districtsadviseurs regelen dit graag voor u. Op www.knmp.nl/over-de-knmp/districten/districtsadviseurs staan de contact gegevens van de districtadviseurs per regio. Heeft u een goed voorbeeld waarin het contact met de gemeente u iets heeft opgeleverd? De KNMP hoort graag van u om onze best practices uit te breiden. U kunt uw voorbeeld sturen naar [email protected].

20


Relevante websites: • Actuele informatie decentralisatie: www.knmp.nl/apotheker-en-gemeente • Vereniging Nederlandse Gemeenten: www.vng.nl • Landelijke Huisartsen Vereniging: www.lhv.nl • Kenniscentrum Geintegreerde Eerstelijn: www.jvei.nl/populatiebekostiging • Breng je populatie in kaart: vaam.nivel.nl/vaam./home • SFK Select: www.sfk.nl/select • Huisartsenkringen: lhv.artsennet.nl/Kies-uw-kring.htm • Ketenzorg: www.transmuraalnetwerk.nl/zorgketens/default.apsx • Ketenzorg: www.organisatieketenzorg.nl/index.php • Samenwerking: www.ineen.nl • Wijkscan: www.wijkscan.com • Populatiebekostiging: www.kpmg.com/NL/nl/IssuesAndInsights/

ArticlesPublications/Documents/PDF/Healthcare/Populatiebekostiging-waarom-

wat-en-hoe.pdf (shortlink: http://bit.ly/1sDtnWe)

• Wet –en regelgeving: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/algemene-wet-bijzondere-

ziektekosten-awbz/veranderingen-in-de-awbz

Vragen? Neem contact op met uw KNMP districtsadviseur.

21

Aantekeningen:

22


Aantekeningen:

23

Colofon KNMP Alexanderstraat 11 2514 JL Den Haag Contactpersoon: Corien Boelstra T: 070 - 37 37 319

Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie De KNMP is de overkoepelende beroeps- en branche organisatie van apothekers. Zij is opgericht in 1842 en telt circa 5000 leden. De KNMP streeft naar een goede farmaceutische patiëntenzorg, goede geneesmiddelenvoorziening en bevordert de wetenschappelijke uitoefening van de farmacie. De KNMP behartigt de belangen van haar leden en de farmacie in algemene zin, verricht wetenschappelijk onderzoek en ondersteunt de apotheker met producten en diensten op het gebied van onder meer kwaliteitsbeleid, patiëntenvoorlichting en communicatie. KNMP-website: www.knmp.nl en ook op Twitter via @knmp

Den Haag, mei 2014

Redactie, coördinatie en opmaak: afdeling Communicatie KNMP Interviews: Monique de Ligny Tekstproductie.

De apotheker en de gemeente

Recommend Documents