EVA: Educatie van Verpleegkundigen door de Apotheker
Apr. Charlotte Verrue, doctoraatsstudente Nele Verhaeghe, studente farmacie UGent, Faculteit Farmaceutische Wetenschappen
1
Medicatievergissingen in het rusthuis: Algemeen •
Feiten: o o
Steeds meer ouderen in het rusthuis Geneesmiddelengebruik zeer hoog (gemiddeld 8 per dag)
•
Toenemende bezorgdheid rond kwaliteit van geneesmiddelengebruik
•
Naast kwaliteit van voorschrijven (arts), is ook juiste toediening van geneesmiddelen belangrijk! 2
Medicatievergissingen in het rusthuis: Algemeen •
Verpleging verantwoordelijk voor geneesmiddeltoediening in rusthuis
•
Belang van correct gebruik van geneesmiddelen
•
Vergissingen kunnen een negatieve impact hebben op de levenskwaliteit van bejaarden en hun gezondheidstoestand
3
Medicatievergissingen in het rusthuis: Rol van de apotheker? •
In apotheek: Apotheker adviseert patiënt over correct gebruik van geneesmiddelen
•
In ziekenhuis: Ziekenhuisapotheker geeft informatie aan verpleging m.b.t. correcte geneesmiddeltoediening
•
In rusthuis: Rol van apotheker beperkt tot leveren aan rusthuis, zonder extra advies Wie adviseert en informeert de verpleegkundigen?
4
Medicatievergissingen in het rusthuis: Rol van de apotheker? •
Doel van deze infosessie: o
o
•
Aandacht vestigen op enkele frequent voorkomende problemen m.b.t. geneesmiddeltoediening Kwaliteit van geneesmiddelgebruik nog verder verbeteren in de toekomst
Doel van EVA-studie: Nagaan of apotheker daadwerkelijk een rol kan spelen bij de advisering van verpleegkundigen in het rusthuis 5
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 6
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 7
Pletten van medicatie • •
Bewoners met slikproblemen Is pletten altijd de juiste oplossing? Neen!!! A. Maagsapresistente formulaties B. Preparaten met vertraagde vrijstelling (Retard-preparaten) C. Preparaten met antibiotica, hormonen, steroïden, cytotoxische stoffen 8
Pletten van medicatie: A. Maagsapresistente formulaties •
Op verpakking: E.C. (Enteric Coated)
•
Doel van formulatie: Geneesmiddel wordt pas vrijgesteld in de darm o
Geneesmiddel tast de maag niet aan bv. Asaflow®: etsend voor de maag
o
Geneesmiddel kan zijn werking t.h.v. darm uitoefenen bv. geneesmiddelen voor behandeling van inflammatoir darmlijden
o
Geneesmiddel wordt niet afgebroken door het zure maagsap bv. omeprazole
9
Pletten van medicatie: A. Maagsapresistente formulaties •
Werking: Gecontroleerde vrijstelling in darm door speciale film rond tablet
•
Bij pletten: breken van film
Geneesmiddel komt ook al in maag vrij: o Maaglast o Minder werking t.h.v. darm o Afbraak van geneesmiddel
•
Wat doen bij slikproblemen? o o
Niet pletten!!! Arts contacteren: zoeken naar alternatief bv. vloeibare vorm, poeder, ander geneesmiddel met zelfde werking,…
10
Pletten van medicatie: B. Retard-preparaten •
Op verpakking: o o o o o
o
o o
Chrono CR (Controlled Release) Diff (Diffucaps) Dur (Durettes) FAS (Facilitated Absorption System) HBS (Hydrodynamic Balance System) LA (Long Acting) OROS (Oral Resorption Osmotic System)
o o o o o o
o
Perlongettes PL (Pro Longatum) Retard SA (Slow Action) UNI UNO (gewijzigde vrijgifte, slechts 1 inname per dag) ZOK (Zero Order Kinetic)
11
Pletten van medicatie: B. Retard-preparaten •
Doel van formulatie: Geneesmiddel wordt niet in één keer vrijgesteld, maar wordt over een langere periode (bv. 24 uur) gecontroleerd vrijgesteld Bewoner moet minder frequent geneesmiddel innemen, door lange werking van formulatie
•
Werking: Geleidelijke vrijstelling door aangepaste formulatie bv. speciale film rond tablet
12
Pletten van medicatie: B. Retard-preparaten •
Bij pletten: film wordt verbroken
Geneesmiddel komt in één keer vrij: o Toxiciteit (want dosis bestemd voor bv. 24 uur komt nu in één keer in het bloed terecht) o Beoogde vrijstellingspatroon wordt verhinderd
Inname van een Retard-preparaat
Inname van een geplet Retard-preparaat
13
Pletten van medicatie: B. Retard-preparaten •
Voorbeeld: Adalat Oros® (nifedipine): o o
•
Bij pletten: Risico op ernstige bloeddrukdaling en vertraging van het hartritme Beter van helemaal niet te geven, dan van te pletten!!
Wat doen bij slikproblemen? o o
Niet pletten!!! Arts contacteren: zoeken naar alternatief bv. vloeibare vorm, poeder, ander geneesmiddel met zelfde werking,…
14
Pletten van medicatie: C. Preparaten met antibiotica, hormonen, steroïden, cytotoxische stoffen •
Pletten in principe geen probleem
•
MAAR…
Bij pletten kan poeder verstuiven o Inhalatie door de verpleegkundige o Gevaar voor eigen gezondheid o Vooral opletten bij zwangerschap!! •
Oplossing: o o
Voorzorgen nemen bij pletten bv. mondmaskertje Arts of apotheker contacteren bij twijfel omtrent eigen gezondheid 15
Pletten van medicatie: Hygiëne bij het pletten
•
•
Indien verschillende geneesmiddelen moeten worden geplet: elk apart pletten, niet samen Pletmateriaal telkens goed afkuisen na gebruik
16
Noot : Openen van capsules •
Een aantal geneesmiddelen zijn beschikbaar o.v.v. capsules
•
Echter niet alle capsules mogen worden geopend!!!
•
Reden: idem als bij pletten van tabletten (verstoren van maagsapresistente werking, van vertraagde vrijstelling of vrijkomen van toxische stoffen)
•
Bv. Omeprazol EG, Omeprazol Sandoz, Merck Omeprazol, Aggrenox, Redomex Diffucaps, Prolopa HBS 17
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 18
Breken, splitsen van medicatie • •
•
Stel: tablet van 200 mg; patiënt moet maar 100 mg krijgen Mag tablet altijd worden gebroken? Neen!!! Breken van tabletten, kan gepaard gaan met aantal problemen: o
Breken van maagsapresistente formulaties en preparaten met vertraagde vrijstelling Breken van film, dus beoogde effect van formulatie verdwijnt (zie: pletten)
19
Breken, splitsen van medicatie o
Breken geeft zelden aanleiding tot gelijke helften bij breken kunnen grote dosisafwijkingen ontstaan ! Vooral gevaar bij geneesmiddelen met nauwe therapeutische index, bv. Lanoxin® (digoxine) ! Dus: Splitsen zoveel mogelijk vermijden. Indien toch: best met splitsapparaat bv. Pilomat®
20
Breken, splitsen van medicatie Studie naar dosisafwijking bij breken van medicatie:
o
•
Bij breken met mes: gemiddelde afwijking tot 20,5 % Bij breken met schaar of via breukgleuf: gemiddelde afwijking tot 24,5 % Bij breken met Pilomat®: gemiddelde afwijking tot 14,9 %
Door breken kan ook de afbraak worden versneld: Verhoogde lichtgevoeligheid Verhoogde luchtgevoeligheid
Algemeen: bij twijfel omtrent het breken van tabletten: Contacteren van arts, apotheker 21
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 22
Interacties Voeding & Drank •
Pompelmoessap o
o
o
Mag met aantal geneesmiddelen niet worden gecombineerd bv. Diazepam, Simvastatine, Valium Normaal: geneesmiddel wordt na inname afgebroken in lichaam: kan via verschillende systemen (o.a. in lever) Pompelmoessap werkt in op 1 van de systemen die tussenkomt bij de afbraak van bepaalde geneesmiddelen Remt dat systeem Geneesmiddel wordt minder snel afgebroken Hoeveelheid geneesmiddel in bloed stijgt Risico: toxiciteit 23
Interacties Voeding & Drank •
Alcohol o
o
Bejaarden: verminderde lever- en nierfunctie kunnen alcohol sowieso al niet zo goed verdragen Voor heel wat geneesmiddelen wordt alcohol afgeraden als de patiënt wordt behandeld met dat bepaald geneesmiddel. Reden: ↑ sederend effect (bv. alle benzodiazepines) ↑ maagtoxiciteit (bv. Asaflow®) ↑ levertoxiciteit (bv. Dafalgan®) ↓ bloeddruk (bv. Cedocard®)
o
…
Dus: Best alcohol zoveel mogelijk vermijden, indien bewoner geneesmiddelen inneemt. 24
Interacties Voeding & Drank •
Melk o
Mag met aantal geneesmiddelen niet worden gecombineerd bv. Fosamax, Coversyl
o
Reden: Calcium kan reageren met sommige geneesmiddelen Calcium vermindert absorptie van Fosamax®
25
Interacties Voeding & Drank •
Cafeïne (koffie, cola) o
Benzodiazepines: sedatief en anxiolytisch effect
o
Benzodiazepines + cafeïne: vermindering van sedatief en anxiolytisch effect
o
Dus: cafeïne vermijden bij benzodiazepines en andere stoffen met sedatief effect
o
Bv. Diazepam®, Temesta®, Xanax®
26
Interacties Voeding & Drank •
Voeding rijk aan vitamine K (broccoli, spinazie, wortelen, cornflakes, orgaanvlees) o
•
Niet combineren met Marcoumar® en Marevan®
Sojarijke voeding (sojamelk,…) o
Niet combineren met Elthyrone®, L-Thyroxine®, Marevan®
27
Interacties Voeding & Drank •
Sommige geneesmiddelen moeten nuchter (= op een lege maag) worden ingenomen bv. Adalat Oros®, Fosamax®
•
Sommige geneesmiddelen moeten mét voeding (tijdens of na eten) worden ingenomen om ongewenste effecten te verminderen bv. Asaflow®, Daflon®
28
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 29
Interacties Roken •
Roken: rustgevend
•
Xanax® (alprazolam): sedatief
•
Echter: combinatie roken en Xanax® o o
•
Roken kan hoeveelheid alprazolam in bloed tot 50% laten dalen Vermindert sedatief effect
Dus: combinatie van roken en Xanax® vermijden! 30
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 31
Interacties Andere geneesmiddelen •
Het vermijden van deze interacties is in de eerste plaats de taak van de arts.
•
Ander geneesmiddel kan afbraak van geneesmiddel verhogen of verlagen door inwerking op systemen die bij afbraak in lichaam betrokken zijn (vgl. interactie tussen pompelmoessap en sommige geneesmiddelen)
32
Interacties Andere geneesmiddelen •
Andere geneesmiddelen kunnen een invloed hebben op de opname van het geneesmiddel in het lichaam
•
Gelijktijdig gebruik van 2 of meer geneesmiddelen met een zelfde werking kan een additief effect veroorzaken
•
Gelijktijdig gebruik van 2 of meer geneesmiddelen met een tegengestelde werking kan leiden tot een opheffing van het effect
•
Algemeen: Bij twijfel omtrent mogelijke interacties: o Contacteren van arts, apotheker o Raadplegen van bijsluiter, Compendium,… 33
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 34
Opletten met Fosamax® (alendronaat) •
Alendronaat is etsend voor de slokdarm
•
Belang van juiste houding bij toediening o
Fout: Fosamax toedienen aan bewoner in liggende houding slokdarmletsels
o
Goed: Zittende houding van bewoner bij toediening Pas 30 min na toediening mag de bewoner weer neerliggen Nuchter toedienen (‘s morgens) 35
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 36
Opletten met Marevan® (warfarine) •
Vitamine K: Aanbeveling: Eénmaal iemand is gestabiliseerd op een bepaald warfarine-regime: geen plotse, grote dieetveranderingen
•
Vitamine E o o
•
Kan antistollend effect van warfarine verhogen Opletten met toedienen van vitaminen
Alcohol: vermijden of enkel gebruiken in zeer kleine hoeveelheden 37
Opletten met Marevan® (warfarine) •
Aantal geneesmiddelen kunnen interageren met warfarine o o
Indien beïnvloeding van effect van warfarine: dosis aanpassen Opletten met combinatie warfarine-aspirine en warfarine-NSAID (vb. Voltaren®, Brufen®): aspirine en NSAID’s bevorderen het antistollend effect van warfarine Dosisvermindering van warfarine nodig Vooral opletten bij bewoners die aspirine of NSAID’s als zelfzorgmedicatie bij zich hebben 38
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 39
Andere voorkomende vergissingen •
Toedienen van verkeerd geneesmiddel, verkeerde dosis, verkeerde vorm o
Bij klaarzetten van medicatie, opletten voor: Naamsverwarring tussen geneesmiddelen Geneesmiddelen die in verschillende dosissen bestaan
o
Belang van dubbel controleren, vlak voor toediening aan bewoner
40
Andere voorkomende vergissingen •
Geneesmiddel toedienen aan verkeerde patiënt o o o o
•
Bij klaarzetten: Medicatie van elke bewoner goed afscheiden van de rest Voor toediening: Nog eens naam van bewoner controleren In eetzaal: Opletten dat bewoners elkaars geneesmiddelen niet gaan innemen Nagaan of bewoner daadwerkelijk geneesmiddel inneemt
Vergeten schudden voor gebruik bv. suspensie, inhalator,…
41
Andere voorkomende vergissingen •
Geneesmiddel niet juist bewaren bv. koelkast, blootstelling aan lucht,…
•
Geneesmiddel te lang op voorhand klaarzetten o o o
•
Siropen, druppels: mogen maar kort voor toediening worden klaargezet Idem voor koel te bewaren geneesmiddelen Reden: invloed op stabiliteit, vliegjes die in siroop terecht komen,…
Vervallen geneesmiddelen: Regelmatig vervaldata controleren!
42
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 43
Generieken •
Bevatten hetzelfde actief bestanddeel als het oorspronkelijk geneesmiddel, in dezelfde dosering en dezelfde vorm Zijn ± identiek aan oorspr. geneesmiddel (enkel verschil mogelijk in hulpstoffen)
•
Opletten voor naamsverwarring! bv. Loramet®: actief bestanddeel Lormetazepam Temesta®: actief bestanddeel Lorazepam
•
Bij twijfel: Arts, apotheker contacteren!
44
Infosessie: Overzicht • • •
Pletten van medicatie Breken, splitsen van medicatie Interacties geneesmiddelen met: o o o
•
Opletten met: o o
• • •
Voeding & Drank Roken Andere geneesmiddelen
Fosamax® (alendronaat) Marevan® (warfarine)
Andere voorkomende vergissingen Generieken Inhalatietechnieken 45
Inhalatietechniek Algemeen •
Waarom inhalatie (bij astma, COPD)? o o o
Geneesmiddel direct waar het moet zijn, nl. in de luchtwegen Snellere werking van medicatie (i.v.m. orale toediening) Minder nevenwerkingen
•
Belang van goede inhalatietechniek, zodat voldoende geneesmiddel in de luchtwegen komt, en de behandeling effect heeft!
•
Types inhalatoren: Dosisaërosolen, poederinhalatoren en vernevelaars
46
Inhalatietechniek Dosisaërosolen •
•
•
Spuitbus onder druk, die drijfgas bevat met daarin geneesmiddel Bij indrukken: bepaalde hoeveelheid drijfgas afgevuurd (“puffen”) Belangrijk: op zelfde moment dat dosisaërosol wordt ingedrukt moet er diep worden ingeademd, zodat geneesmiddel in longen terecht komt
47
Inhalatietechniek Dosisaërosolen 1. 2. 3. 4. 5. 6.
7. 8. 9.
Dopje van dosisaërosol verwijderen Dosisaërosol goed schudden voor gebruik!!! Dosisaërosol rechtop houden met opening naar beneden Rustig en volledig uitademen Hoofd rechtop houden en iets achterover; mondstuk tussen tanden en met lippen omsluiten Langzaam en diep beginnen inademen door de inhalator. Aërosol indrukken en verder traag en diep inademen Inhalator uit mond nemen en 5 à 10 sec adem inhouden Langzaam uitademen door de neus 1 min wachten voor volgende inhalatie en herbeginnen vanaf stap 2
48
Inhalatietechniek Dosisaërosolen •
Opmerkingen: o
Grote hoeveelheid geneesmiddel blijft hangen in mond: kans op nevenwerkingen Bij gebruik van corticosteroïden (Pulmicort®, Flixotide®, Seretide®) : Mond spoelen met water en steeds spoelwater uitspuwen, ter voorkoming van lokale infecties (o.a. schimmels) en heesheid
o
Na gebruik telkens mondstuk reinigen met droog doek en dopje terugplaatsen
o
Bij eerste gebruik eerst twee keer in lucht verstuiven alvorens te inhaleren 49
Inhalatietechniek Dosisaërosolen •
Probleem: o o
•
Goede coördinatie vereist tussen indrukken van puffer en inademen Vaak drukt men te vroeg of te laat of stopt men met inademen na indrukken
Dit probleem kan opgelost worden door gebruik van voorzetkamer o o o
Indrukken van dosisaërosol en inademen hoeft niet tegelijkertijd gebeuren Aangeraden bij ouderen Bovendien is kans op nevenwerkingen kleiner (want geneesmiddel blijft nu hoofdzakelijk hangen in toestel i.p.v. in mond)
50
Inhalatietechniek Dosisaërosolen 1. 2. 3. 4. 5.
6.
7. 8.
Dopje van dosisaërosol verwijderen Dosisaërosol goed schudden voor gebruik!!! Dosisaërosol rechtop, met opening naar beneden, op voorzetkamer plaatsen Rustig en volledig uitademen Hoofd rechtop houden en iets achterover; mondstuk van voorzetkamer tussen tanden en met lippen omsluiten Dosisaërosol indrukken en binnen de 5 sec daarna traag en diep inademen (bij langer wachten slaat geneesmiddel neer op wand van voorzetkamer) Adem 5 à 10 sec inhouden en daarna langzaam door het mondstuk uitademen Nog 5 maal traag in-en uitademen in voorzetkamer 51
Inhalatietechniek Dosisaërosolen •
Opmerkingen: o
o
o
Ondanks voorzetkamer blijft er toch nog een zekere hoeveelheid geneesmiddel hangen in mond: kans op nevenwerkingen Bij gebruik van corticosteroïden (Pulmicort®, Flixotide®, Seretide®): Mond spoelen met water en steeds spoelwater uitspuwen, ter voorkoming van lokale infecties (o.a. schimmels) en heesheid Na gebruik telkens mondstuk van voorzetkamer reinigen met droog doek en dopje terugplaatsen Voorzetkamer: 1 maal per week schoonmaken met lauw zeepsopje en laten drogen aan de lucht (niet droogwrijven!) 52
Inhalatietechniek Dosisaërosolen Andere vorm van dosisaërosol: Autohaler: (Inademingsgestuurd: door inademen komt 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
een dosis geneesmiddel vrij) Kapje verwijderen en goed schudden Autohaler rechtop houden met opening naar beneden en rode hefboom omhoog duwen Rustig en volledig uitademen Hoofd rechtop en iets achterover; mondstuk tussen tanden en met lippen omsluiten Traag, rustig en diep inademen Inhalator uit mond en adem 5 à 10 sec inhouden Langzaam uitademen Rode hefboom naar beneden 1 min wachten voor volgende inhalatie en herbeginnen vanaf stap 2
53
Inhalatietechniek Poederinhalatoren •
Toestellen waaruit de patiënt het inhalatiepoeder zelf moet “opzuigen”
•
Van belang dat de patiënt voldoende diep en krachtig inademt Vandaar: Poederinhalatoren minder geschikt voor ouderen, want kunnen meestal niet zo krachtig inhaleren
•
Verschillende types: o o
Poederinhalatoren met meerdere doses Poederinhalatoren met losse capsules 54
Inhalatietechniek Poederinhalatoren •
Poederinhalatoren met meerdere doses
Turbohaler®
Novolizer®
Diskus®
Easyhaler®
55
Inhalatietechniek Poederinhalatoren •
Poederinhalatoren met losse capsules
Aerolizer®
Diskhaler®
Handihaler®
56
Inhalatietechniek Poederinhalatoren Basisstappen: 1. 2. 3.
4. 5.
6. 7.
Laden van de poederinhalator Krachtig en volledig uitademen Hoofd rechtop houden en lichtjes achterover; mondstuk tussen tanden en omsluiten met lippen Zeer krachtig, snel en diep inademen Poederinhalator uit mond nemen en adem 5 tot 10 tellen inhouden Langzaam uitademen door de neus 1 min wachten voor volgende inhalatie en herbeginnen vanaf stap 1
57
Inhalatietechniek Poederinhalatoren •
Opmerkingen: o
Hoeveelheid geneesmiddel blijft hangen in mond: kans op nevenwerkingen Bij gebruik van corticosteroïden (Beclophar®,
Miflonide®, Pulmicort®, Flixotide®, Seretide®, Symbicort®) mond spoelen met water en steeds
spoelwater uitspuwen, ter voorkoming van lokale infecties (o.a. schimmels) en heesheid
o
Correct laden van inhalator zeer belangrijk Voor elk type inhalator verschillend (zie: demonstratie)
o
Belangrijk van regelmatig te reinigen (ook afhankelijk van type inhalator)
58
Beschikbare informatie •
Pletten: zie fiche “Medicatie die niet geplet mag worden”
•
Interacties met voeding en drank: zie fiche
•
Generieken: zie fiche “Stofnaam, merknaam en generieken”
•
Inhalatietechnieken: zie map “Instructie inhalatietechnieken”
59
Bedankt voor Uw aandacht!
60
