DdofttAe Delotte Accou ants B \.1. Jaarverslag Lauwers j2eems. Scho$en soor P0 en VO SCHOOLBESTUUR L&E

]aarverslag Schoolbestuur L&E 2013 Versie 20mei 2014 Lauwers 5&or

PC) V()

Jaarverslag 2013 SCHOOLBESTUUR L&E

Lauwers j2Eems Scho$en soor P0 en VO

Schoolbestuur L&E Noorderstraat 13 9989 ZG WAR FFUM Telefoon: 0595-424955 E-mail: schoolbestuur © lauwerseneems.nl Website: www.lauwerseneems.nl

DdofttAe Delotte Accou

ants B

\.1.

Voor identifi atiedoeLirden laring Bohorend bij DfltCc d.d .

Voorwoord en versiag van de toezichthouclers De wet “Goed onderwijs, goed bestuur” verplicht onderwijsorganisaties een scheiding aan te brengen in het bestuur en het toezicht houden. Het schoolbestuur Lauwers & Eems werkt sinds 2011 volgens het ‘one-tier’ model. In dit model zijn bestuur en toezicht functioneel gescheiden. Het college van toezichthouders oefent onafhankelijk van de directeur-bestuurder zijn toezichthoudende functie uit. De directeur-bestuurder en de toezichthoudende bestuurders werken in de praktijk als een College van Bestuur, respectievelijk een Raad van Toezicht. Het schoolbestuur hanteert de Codes voor goed bestuur in het Primair en Voortgezet Onderwijs, als opgesteld door de PO-raad en de VO-raad. In 2013 hebben wij als Raad van Toezicht, vijf vergaderingen gehouden. De belangrijkste gespreksonderwerpen tijdens deze vergadering waren: • De ontwikkeling van de leerlingaantallen in het P0 & VO • Jaarverslag en jaarrekening van 2012 • Het ontwikkelen van een visie op de toekomst van L&E in relatie tot krimp; • Het verkennen van mogelijke toekomst scenario’s voor de basisscholen in de reglo in relatie tot die krimp; • De gevolgen van de invoering van passend onderwijs; • De samenwerking tussen L&E en andere onderwijsbesturen in de reglo en de provincie; • De samenwerking en samenvoeging van de basisscholen in Wehe-den Hoorn; • Het Koersplan 2014-2018 voor L&E; • De leeropbrengsten en resultaten van Het Hogeland College en de basisscholen; • De Jaarplannen en de begroting voor 2014; • De verschillende nieuwbouw projecten; • De begroting en de uitputting daar van. Als Raad van Toezicht hebben wij geInvesteerd in onze eigen professionalisering, door deel te nemen aan de “Dag van het Toezicht” van de (VTOI), door het uitvoeren van een zelfevaluatie en in gesprekken over de invulling van ons toezichthouderschap. De periodieke toezicht journalen, financiële rapportage en specifieke beleidsdocumenten en notities hebben ons in staat gesteld onze toezichthoudende taak naar behoren in te vullen. Wi] zijn van mening dat het jaarverslag en de jaarrekening over 2013 zorgvuldig zijn samengesteld en een goede weergave zijn van de activiteiten en het gevoerd beleid in 2013. De toezichthouders gaan dan ook over tot goedkeuring van dit jaarverslag.

Aldus goedgekeurd op

2014

Namens de toezichthouders,

Drs. H.G. Hoek, voorzitter

Deoitte Accof ntants B V.

Voor identifi atiedoeleinden. Behorend Fprtviarin9 d.d

1

Voorwoord clirecteur-bestuurder Formeel gezien bestaat Schoolbestuur L&E uit twee schoolbesturen; Schoolbestuur L&E (Noord Groningen), statutair: Stichting Schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eems, en Schoolbestuur L&E Uithuizermeeden en Godlinze, statutair: Stichting Schoolbestuur voor Neutraal primair onderwijs tussen Lauwers en Eems.

-

-

Laatstgenoemde stichting is bevoegd gozag van Neutrale basisschool Do Sterren in Uithuizermeedon. In praktische zin wordt or gewerkt als één geheel. Daar waar do wet- of regelgeving dit vereist, is or voor beide besturen eon aparte uitwerking gemaakt. In dit jaarverslag zijn do bestuursbrede doelsteflingen en activiteiten en meer algemene informatie opgenomen in hoofdstuk 1. In hoofdstuk 2 en 3 zijn voor de sectoren Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs, do onderwijskundige doelstellingen, hot personeelsmanagement en de besteding van do middelen getoetst aan de doelen en activitoiten zoals die waren vastgestold in het jaarplan en do begroting voor 2013. De verantwoording van hot onderdeel “Bestuur & Financiën”, waaronder hot treasurybeteid is beschreven in hoofdstuk 4. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 eon toelichting gegeven op do Private Middelen. Met trots op wat in 2013 is bereikten, met grote bereidheid om hot minder goede met eon kritischo blik to bezien on daar iets aan to doen, presonteren wij u hot jaarverslag over 2013. Aldus vastgesteld op

2014.

drs. A.M.G. VoIp-Kortenhorst, Directeur-bestuurder Schoolbestuur Lauwers en Eems

W%% Deloitte AccoJtefltS B.V. .1

Voor identifi atiedoelenden janng rot Behorend

d.d

2

Inhoud Bestuursverslag 1.1. Karakterisering Schoolbestuur L&E 1.2 Organisatiestructuur 1.3 Beleidsdoelstellingen L&E Breed voor 2013 en de realisatie daarvan 1.4 Horizontale en verticale verantwoording 1.5 Klachtrecht Samenvatting jaarrekening en kengetaHen 2013 1.6 1.7 ContinuIteitsparagraaf 1.8. ToekomstparagraafBestuur 2. Sector Primair Onderwijs 2.1. Koersplan 2009-2013 2.2. Primair Proces Management en besturing 2.3. 2.4. Personeel 2.5. M,ddelen 2.6. Continuiteitsparagraaf 2.7. Financiën 2.8. Toekomstparagraaf Voortgezet Onderwijs Het Hogeland College 3. 3.1 Visie en Koers 3.2 Ontwikkeling van de eerlingaantallen 3.3 Het Hogeland College sector brede doelstellingen en activiteiten 2013 3.4 Doelstellingen en activiteiten 2013 per vestiging 3.5 ContinuIteitsparagraaf 3.6 Financiën 3.7 Toekomstparagraaf 4. Bestuur&Financiën 4.1 Samenvatting exploitatie 4.2 Treasury Toedeling resultaat aan de sector P0 en VO 4.3 5. Private middelen Bijiage a: Overzicht effectenportefeuille Bijiage b: Jaarrekening 2013 (inclusief controleverkiaring) als apart document toegevoegd —

.4 4 6 8 13 14 14 15 22 25 27 29 42 46 54 56 61 68 71 71 72 74 84 94 97 104 107 107 109 110 111 112 113

Deloitte AccoLnants B.V.

Voor idenifi atiedoeeinden, Bohorendb controieerkring d.d

3

1 1.1.

Bestuursverslag Karakterisering Schoolbestuur L&E

Schoolbestuur L&E (Noord Groningen) is het bevoegd gezag van 21 basisscholen en 1 school voor voortgezet onderwijs met 3 vestigingen. We verzorgen het openbaar onderwijs in de gemeenten De Marne, Winsum en Eemsmond en zijn eveneens verantwoordelijk voor het Neutrale Primaire Onderwijs in Uithuizermeeden en het voortgezet onderwijs in een groter gebied. De basisscholen zijn voornamelijk gesitueerd in kleine kernen, waar kinderen van aNe gezindten de desbetreffende openbare school bezoeken.

Goed onderwijs, goed bestuur Ons schoolbestuur is opgericht op 1 januari 2000 en heet officieel Schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eems. Om het makkelijker te maken, noemen we onszelf in de dageHjkse praktijk Schoolbestuur Lauwers en Eems, Scheiden bestuur en toezicht Het schoolbestuur en het toezicht zijn bi] ons functioneel gescheiden. We werken volgens het “one tiermodel”. Essentieel daarbij is dat het college van toezichthouders onafhankelijk van de directeur bestuurder hun toezichthoudende functie uitoefenen. Zij werken in de praktijk als een Raad van Toezicht en een College van Bestuur. Met deze bestuurlijke structuur voldoet Lauwers en Eems aan de verplichting uit de wet ‘Goed onderwijs, goed bestuur”. Onderwijs, leerlingen en ouders Onderwijs is het primaire proces binnen onze organisatie. De organisatie en processen zijn daarom zo ingericht dat zij ondersteunend zijn aan het primaire proces. We bieden algemeen toegankelijk en kwalitatief hoogstaand onderwijs aan leerlingen in een uitdagende en inspirerende omgeving. Naast de interactie tussen leerlingen en leerkrachten vinden we de betrokkenheid van en de samenwerking met ouders van groot belang. Personeel Onze personeelsleden zijn de belangrijkste spelers binnen onze scholenorganisatie. Zij zijn het die dagelijks onderwijs geven aan onze leerlingen vanuit de maatschappelijke opdracht, die wij als schoolbestuur hebben voor het verzorgen van openbaar onderwijs in de gemeenten De Marne, Winsum en Eemsmond en daar buiten. Continue ontwikkeling van ons personeel zien wij als een belangrijke voorwaarde om de kennis en vaardigheden op peil te houden, die nodig zijn voor de verdere verbetering van de onderwijsresultaten en de ontwikkeling van onze leerlingen. Dat is oak wat ouders en leerlingen van ons mogen verwachten als het gaat am kwalitatief goed onderwijs. Goed werkgeverschap zien we oak als onze verantwoordelijkheid. Met bijna 300 personeelsleden zijn we één van de grotere werkgevers in Noord Nederland. Omgeving en maatschappij Als schoolbestuur opereren we binnen een maatschappelijke context. Om verbinding te houden met onze omgeving betrekken we de omgeving op allerfei manieren bij ons onderwijs. Zo voeren wij projecten en stages uit bij plaatselijke ondernemers, werken wij nauw samen met gem eenten en warden de bewoners van de dorpen betrokken bij onze activiteiten. Onze scholen staan midden in de samenleving.

Financiële resultaten en gevoerde financiële beleid We willen onderwijs geven in een financieel gezonde arganisatie. Om financieel gezond te blijven anticiperen we op (toekomstige) ontwikkelingen zoals de dahng van het potntie1e Ieerngen aantal in ons gebied, de dalende bekostiging en de veranderende vraag vanuit de máatshapij; Delcftte

Accob/ntants By.

Voor identif/catfedoeiejflden

Behorendo controe\rkarjng ad 34

Als schoolbestuur met ruim 3100 leerlingen hebben we 300 personeelsleden in eigen dienst. Daarnaast hebben zijn wij verantwoordehjk voor de exploitatie van een groot aantal schoolgebouwen en hebben we relatief veel kleine scholen. Deze ontwikkelingen vragen om een zorgvulclig en verantwoord meerjaren perspectief. Aan de ene kant vraagt dat am een financiële buffer am de risico’s die daarmee gepaard gaan op te kunnen vangen, aan de andere kant Ieidt dit meer en meer tot het besef dat wij de komende jaren naar verdergaande vormen van samenwerking met gemeenten en andere schoolbesturen zullen moeten zoeken. Boekhoudkundig hebben we onze financiële administratie in vijf onderdelen onder gebracht; Primair Onderwijs (PC), Voortgezet Onderwijs (VO), Bestuur & Financiën en Private Middelen (schoolbankrekeningen). n dit jaarversag warden per onderdeel de baten en lasten verantwoord.

De!ojte AccLint 5 v.

//

Voor behorend ij dd

1.2

Organisatiestructuur

In de onderstaande figuur is het organigram van L&E weergegeven, zoals deze per augustus 2013 geldt. In onderstaande paragraaf wordt in het kort een toelichting gegeven. Bestuursondersteuner

P0 = primair onderwijs VO = voortgezet onderwijs LMT = Ieidinggevend managementteam SDO = sectordirectie overleg Stuu rg roep= overleg onderwijsteamdirecteuren met sectordirectie BDO = breed directie overleg MR = medezeggenschapsraad (VO) GMR = gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (PC) VCPO

=

Figuur 1:

Vereniging voor Christelijk Primair Onderwijs Organigram Lauwers & Eems

DeMtte Deloitte AC(OU7tantS

Voor

By.

idenifjcltjedoelejnden

Behorenhji Icrot-’rk!arjng d.d ‘.

6

College van toezichthouders Het college van toezichthouders van L&E werd in 2013 gevormd door de volgende personen: Naam Functie Dhr. mr. G.A.F.P. Giunta d’ Albani Voorzitter & lid van de auditcommissie (financiën) Dhr. R.J. Brands Lid & lid van de auditcommissie (financiën) Mevr. drs. A.I. Sijpkens-Luitjens Lid Mevr.. E.M. Rodenburg Lid Dhr. G.H. Dijksterhuis Lid Tabel 1: Samenstelling Raad van Toezicht Bestuur & Management Per 1 januari 2012 is mevrouwdrs. A.M.G. Volp-Kortenhorstde directeur-bestuurder van Schoolbestuur L&E. Vanaf 25 april 2013 tot 1 januari 2014 is zij als gevolg van ziekte afwezig geweest. De functie van directeur-bestuurder is gedurende deze periode op interim basis ingevuld door de heer drs. H. ter Buurkes de Vries. Directie sector Primair Onderwijs Functie Lam Mevr. A.M. Machielsen I Sectordirecteur Dhr. K. Parent Adjunct-sectordirecteur Onderwijsteams Functie Mevr. M. LuimstralDhr. H. Frik (a.i.) Directeur onderwijsteam Mevr. S. Sietsema Directeur onderwijsteam Dhr. J. Rosema Directeur onderwijsteam Directeur onderwijsteam Dhr. Osinga /Dhr. F. Nijhuis (a.i.) Tabe! 2: Samenstel!ing directie sector primair onderwijs -

De Marne ‘t Hogeland Winsum Eemsmond

Directie sector Voortgezet Onderwijs De sectordirecteur Voortgezet Onderwijs is de rector van Het Hogeland College. De rector vormt samen met de conrectoren de schoolleiding. Naam Functie Mevr. L.G. de Haan Rector (sectordirecteur) alle vestigingen Mevr. E.J. Holsteijn Conrector Kwaliteit, Personeel en Organisatie Dhr. T.A Nanninga Conrector VMBO Dhr. G.K. Vlak Conrector onderbouw HAVONWO Dhr. P.C. Wageman Conrector bovenbouw HAVONWO Tabe! 3: Samenste!Iing directie sector voortgezet onderwijs —

—

—

-

(Gemeenschappelijke) medezeggenschap Primair Onderwijs ledere school heeft één vertegenwoordiger in de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). Het dagelijks bestuur van de GMR bestaat uit: [Naam Mevr. Y. lrJsinga /Uhr. h. (ivermars Dhr. H. Schouten/Mevr. L. Sleumer Vacature Tabe! 4: Samenstelling dagefijks bestuur --

Functie Voorzitter Secretaris Personeels!id GMR P0

-

DeIotte Acc

ntnts By.

7 \foor identi catiedoejeinden Beho-end i controlev..r-rjpg d.d .

ledere afzonderlijke basisschool heeft een MR, bestaande ult vertegenwoordigers van het personeel en ouders.

Voortgezet Onderwijs Het Hogeland College heeft een medezeggenschapsraad (MR), waarvan de zestien gekozen leden de diverse geledingen binnen de school vertegenwoordigen: 6 leden van het onderwijzend personeel, 2 eden van het onderwijsondersteunend personeel, 4 ouders en 4 leerlingen. Naam H.A. Warmelink [i5fr. S. Koning Tabel 5: Samenstelling dagelijks bestuur MR

LPir.

1.3

Functie Voorzitter (personeelslld) Secretaris (personeelslid) VO

Beleidsdoelstellingen L&E Breed voor 2013 en de realisatie daarvan.

1.3.1 In 2013 is het Koersplan 201 4-2018 afgerond en vastgesteld. In 2013 hebben we een nieuw Koersplan voor L&E vastgesteld. In dit plan, dat geldtvoor de jaren 2014 tot en met 2018 hebben we de strategische en inhoudelijke koers van L&E vastgelegd. We hebben daarmee richting gegeven aan de ontwikkeling die L&E de komende jaren door zal moeten maken am de kwaliteit van het onderwijs en de continulteit daarvan in de regio Noord-Groningen te kunnen blijven garanderen. Missie en visie Lauwers en Eems (L&E) staat voor het bieden van algemeen toegankelijk (openbaar en neutraal bijzonder) en kwalitatief hoogstaand onderwijs met het doel leerlingen maximale ontwikkelingskansen te bieden. ledere leerling heeft het recht zichzelf te zijn en krijgt de kans am zijn of haar aanleg te ontplooien. Het is de verantwoordelijkheid van L&E am leerlingen, en medewerkers, een zo goed mogelijke basis te bieden zodat zij hun talenten optimaal kunnen ontplooien. In de ogen van L&E kan kwalitatief en hoogstaand onderwijs alleen gegeven worden in een omgeving waar drie elementen terugkomen: veiligheid en stabiliteit, ruimte voor eder individu en verbondenheid met elkaar en de omgeving. Het is dan ook de missie van L&E om deze elementen terug te laten komen in het onderwijs dat zij biedt.

Een veilige en stabiele omgeving

Th

Ruimte voor ieder individu

U Figuur2:

Kern waarden Lauwers & Eems

çe. r

Delojtie AccJintani-s s.V.

Voor identj[icatiedoelejflden enorerj n’I•ver
d.d.

.

8

Een stabiele en veilige omgeving ledereen heeft een veilige en stabiele basis nodig om te kunnen groeien. Een omgeving die mensen opvangt als het tegen zit, die hen overeind heipt en die richting geeft. Ruimte voor het individu Hoe mensen zich ontwikkelen is per persoon verschillend. leder mens is uniek. Dat erkennen, respecteren en stimuleren we. Uiteindelijk zal iedere leerling in de toekomst een andere plek in de maatschappij krijgen die past bij zijn of haar aanleg. leder kind zal hier dus op een andere manier op voorbereid moeten worden. Aandacht voor elkaar Alleen in een omgeving waar aandacht is voor elkaar kan lemand tot bloei komen. Daarom werken we aan goede onderlinge relaties. Samen bouwen wij aan effectieve leer- en leefgemeenschappen.

De’ Deloftte Ac r untants By.

Vnor iden ificatiedoe(pjnden

Bnhored bj ccntroieverkaring d.c

9

KOERSPLAN L&E

RUIMTEVOOR LEREN •

•;

2014 -2018 soon.

assist P tat

voner c-cia r

c-rruser-s at

Kwaliteit

1 e t L ir MISSIE ENVISIE

ZIchadaw matan rise rralnrma as kenrreaade, I, ad hsle eegasssreieddlteaet tree made aanarnr laadeadrtea leepairs rises leealrsrgen onigea, ii ale rranreralaarnp rnedeiertars nsatetkaarerrgaarr nerd deinrarien uaaage hat beratrer attling genII ass dsshrdrdng

LtEscem cccr-lriet&dc- na- alFerneen anegsrkjk en kwalrtadt toagatraid cerniareiiji. -ira bet anal leedajee animate anln’Als kiecgs&nar tabieder. laden leeitrg PeaS ha radiI zldrzaS te alp as kniglde karrsasa zgr &baaiaanlegte ailplaeen Dear nenatniar tej bet am cam naranlanirdet jtceid err aiim made cretan ranges dresden Ic Ideden Lii terraIn, Icainhirkkeiaft In aracgerr truss, ei allen, kis-altallet grad aur;taws gins II ten crrqeerag dledeli as aerial is. wear nrrrle a sonar eden r-rdledu ni arna amoadrt swan e&aan Met arrears ens-ire- I saner eta rnsefes.arsefparmnisclrma

Autttennticftell is de bass area reerirsjen rae a * a’

zags-n en-rear italic has’ a-gas baadrt lena, lrearas Vial der burner a rams metres din deata’ passea. Dam ages k-am at aaheseenreirers-rmode trans ass, rim dnaeeaicesaiaeredia

KERNWAARDEN rOrere kaaraaeadaor aija ssaadan die ‘as sjleiraa aaarscnrsen ar the ten grendsiag Iiger aenorste wei1iisze ii ad stageir lee crakayt Se acirrer sacs-en ri-el errs ctrerrbn baa-tartar cares darbtrit Data ke-rreaarrnn air

tmijwen gave, Ardiertcdeit pont eileen tat hi veabrelirig aataidasensla dear irnuarasie Mardi €arnserrde arvtaadiannt zalrthaar Dan renralaceaw, Ia gear nralardecea retainair rcdg ‘J-erynnawen is lad fine gears teat tan werrerbisaaear leaden ii a-edema. rrdlerrzij dl aerbrrarria-r ret sadreindes Sat lranateierr isrm once leeubigets.

*abnele leaiaeerr beet ant slarrele a’ saibga llamas nedr ti-a Is Iranarren grassier-i Fear arr-geurng the her ajraarrl tan he Is-per cit die ban neacairri- harp err We rirrhdrq geet

Riimte noOn edt,- in&vft)i i-tree narrse’roialr an kiralails FaIre-suer aesdimld-mi. lade- raters is renaL D naeslaiwealrarcre,, reenacerene’ en slirrirteren

en

Vefwar van medewerters

lenheld met claw

Aaidacht soor tile

Onnenasan tazergen dat arm bern— eiaarttnzdstaa-aaedei. statear aiij lage eden aaaainraerssedeeae’Sers. We wawaditen daIs tsar sent met pestle ricer iect-.rnrmt zijn suer a-rdemeir ear dzzij tinge elena staten ass hen ergei amneilbeling err ri-re resroiltegas Etrabinra ear direates nalirerene-r kiauiteren snadaars-bes herlrj.

-i..’

Pliant near ria-igecrig eaaraarcarda is r’c-rr e’traa,Iain’ren me-we’ mIdas! beaten. Daaarneredrer era ear garde cerdealnge relates. Tamnne-r earlier edj ePsaisre leer- a’ ketganrwenrdrwer.

flcr5r’

-

Fe “Fr—i.’ rras,nue tehe

4-s

41

a

waeara*ai

labeml ti le.eisvat.baw oncdrraiijs ii tie reo

Net ends-np up ad basiasadsatar ear Hal Hagima’sa OutIngs PINt) aareth eptfanata ap elkam a gasle-nd. Die t geldl canal Sam ad hears- ad ale kn selwrkhalinrg. 1 pearcre

Net l:eimrnattmagsbarrvear—ter wijsaartad aettatatiecli in rraacrrrae isernrtremsgstar. Daze warder fit baa ganraabt r- nc Cia—ames ate lstssed,calen} en ate eiadenarsen ‘radIates a, hat H-to We tb-rear eniaa an beam tariarlqke gansddel den te tresterner

i>n ear sblre4 leaeraaalbrai en lassaltalel gal aed.eeijnaarbtd ar tined-adarbage, as gasrsiean awttseaa.e anna’ nat anna’s salted batiema Oaabraa’nrnba, we rare rrir.gallhiadnir air arm idanarteir drtn’e-d calmer Is las-i can

Beetjinstaduur Steer steel ar drurnarwn near wisarbcd hart ear panserde aesiereenfractuir. We anduessetai am-tue snraalrJanlrie beats pant bij ear aleve tecarIralkkelee ansennija • eatheP

Kwaliteit san Ieerkrachterr -Once traerbrardtn anbeflairar bra didadisshe an iagsgrvdre sraardigbeaae canIne Zlj 5n up de bangle eameni aitrelkedingen err passer naranalg han trsgnrea-r sea-up ear. Netrude srsnanlrsvnthetijhhen awl de- tsalasdand ca-a zirsaseble arreilkelen. Die behaarslal hat ratniartjtr sandals,,.

Gezomtk tednjc-aavr rig rae tsijaaii wrrkai ear sea gezraele tedratsmaerbrg We rnceillnien wad tna,aale kengatatesen drnm’a cc Sen br-intends begartng Yr iced rae crgarssalle-nnderdelet is ale std,rrig sIn galto

I I

Kwaltteat stun bestuLur en J5 a- ‘ret bnsbrurnr san de tarring gavearrirer tgdesdrda’r saiaadrber medal kweile-henrsaar nadg achier warden arrlyikh&d

Passed Vile sterrenen errs arderstetrnrgs asahi-el at cyr arm daekjrciep Sanest ‘set terdace nndeewpearableaera cat oars we rear sea deklresi aartred on an regis We normausiseen his-tier qr ear halters a pieradiene maria ‘rear audera snransdassijwraters. t-laxrrurale aynrergne P0 enO We st-seer near nrradssraie strrerge tinner helm en bet VU. Wailer It tr saneaveekmng. beimsulsia ng em utwraeehag ems hulpnid 5 sr edemas cnsdaslsening We agate aegasrsate-ardednles aedetanabea pa wake nemnereaetall,rtmr han

Gebnutc tan dEflate lesematdelen We nielsen gelasib can drgtale leer nniddalerr Dl isgeen dual npiedr. rrrarrermi mdtet a-rod leeraqrlrrer-g stan be niedinalineren rOe dgilae erddaleada nectar lagezat adler zsanirvn.dnaarlrjrlrtgerr a-. de tarnalr let ear bet andreiejs

lnabonaknerl%

D,rrAtelt the

rhle sreirgrrslen ce arterrratarrrle be esusirsarding ear arcs heelrrgei ear strraieresr lea, acrtaclea be lagger rrrreh teenlagen sitaideeutrragsenel ardlisess. Want laefngrer stiles her steeds WIre ireele maIm bijgcn.

t%tsandesnaelren I-ne at are iwila patrons tan gad aarbnam i-sr grIlleprairie binrdtanaieanirqen ni-el dig acreangncct-hinnderenewnaftemejaat tar carder gadedeed. We eraser rear deteailetia andenmihseaaasepten

4 rdiâtthgmbelaa

Conrinuireit elrjrrms

r

-

á tpvan Ifrfld

Debsfgan*ixwSgevajeerd enhsdm naëgaa’t Itaa jne dL.J...akbwrt LiEwndrbaanflisings

kI

mated thinat de neo 1k 6’aicte keqje4eiIse qws

-

wd..allen eamumabisg

-

— sva*sc*daainIa.&iénWn

--

w)7gpylere,-s’

Pm-

-

-

-

Figuur 3: koersplan 2014-2018 Deicitte Ac

Untants By. 10

\‘oor id-en rficat-iedoegeifl.den P horenj 1 2’ llfQitaye-kfa -4 1

c.o

-:

--u

‘_r _:

L&E heeft zich in het Koerspian verbonden aan elf doelstellingen, die geformuleerd zijn vanuit drie invalshoeken: Identiteit, Kwaliteit en Continuiteit. Identiteit heeft betrekking op de kernwaarden van L&E, de uitgangspunten die we centraal willen stellen in ons onderwijsaanbod. Kwaliteit heeft betrekking op de kwaliteit van het primaire proces (het onderwijs) maar zeker ook op de kwaliteit van de medewerkers, bestuurders en toezichthouders die verbonden zijn aan L&E. Bij continulteit gaat het om de duurzaamheid van het onderwijsaanbod in do regio en de continuIteit van onze eigen organisatie.

1.3.2. Het verkennen van de mogelijkheden tot samenwerking, onder andere in relatie tot krimp Bestuurlijk Eind 2013 hebben de besturen van L&E en de Vereniging voor Christelijk Primair Onderwijs Noord Groningen een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden om ook in de toekomst een kwalitatief good en stabiel onderwijsaanbod aan to kunnen blijven bieden in de regio. Hoe wij dat kunnen realiseren is een simpele maar tegelijkertijd ook complexe vraag Eon vraag die ons, maar zeker oak andere aanbieders van basisonderwijs in do reglo bezig houdt. Om die reden hebben we contact gezocht met do VPCO Noord-Groningen en afgetast of wij samen op zouden kunnen trekken in hot formuleren van eon visie op do toekomst van hot basisonderwijs in ons voedingsgebied. Hot samen optrekken vanuit eon gezamenlijke visie en daarmee ook antwoord geven op do uitdagingen van do krimp leek ons eon goode zaak. Eon extern bureau heeft onderzoek voor ons gedaan en in kaart gebracht hoe do vraag naar onderwijs als gevolg van demografische krimp or in do komende 15 jaar uit gaat zion. We hebben hon oak gevraagd om in eon aantal scenario’s to schetsen hoe we met deze krimp om zouden kunnen gaan. Dit onderzoek heeft geleid tot eon rapport Toekomstscenario’s scho!enspreiding Noord Groningen. Hot onderzoek is tot stand gekomen mot botrokkenheid van veel verschillende belanghebbonden. Zo zijn or interviews gehouden met vertegenwoordigers van medezeggenschapsorganen, toozichthouders, directeuren, management en bestuurders uit beide organisaties en met do wethoudors van Onderwijs van do vier betrokken gemeenten Do Marne, Eomsmond, Winsum en Bedum. Ult doze interviews zijn do criteria naar voren gekomen voor do mogelijke spreiding van de scholen, zoals die in de toekomstscenario’s nader zijn uitgewerkt. Hot rapport gaat ook uitvoerig in op de juridische mogelijkheden en boperkingen die or zijn om als besturen van twee verschillende denominaties binnen hot onderwijs samen to werken. Uitgangspunt voor de geschetste scenario’s is de ‘kwaliteit van onderwijs’. Op 8 januari 2014 is het onderzoeksrapport gepresenteerd. Hot gaat om een onderzoeksvorslag en heeft nadrukkelijk do status van discussiestuk. Hot rapport zelf bovat goon bestuurlijko adviezen en evenmin bestuurlijko keuzos of besluiten. Hot oorsto kwartaal van 2014 willon we gobruiken am intensief in gesprek to gaan met do verschillende geledingen binnen onze organisaties. Daarna verwachten we dit proces at to kunnen sluiten on onze eigen conclusies to kunnen trekken uit het rapport en ult do consultatieronde. Daarna kunnon we ook do vortaalslag maken waar hot gaat over do consequenties van die visie en keuzes voor onze elgen organisatie en formatie, zowel wat betreft hot scholenlandschap als do bestuurlijko structuur. Op hot torrein van samenwerking met gomoenton 2013 Is ook hot jaar geweost waarin wij onder invloed van oxtorne ontwikkelingon tot de conclusie zijn gekomen dat wij ook op andere terreinen moor en meer samen willen werken met do verschillonde gemeenten. Do overhoveling van de Jeugdzorg naar de gemoonten vorsterkt hot bosef van gemeenschappelijke vorantwoordelijkheid van school en gomoonto. Daarnaast bindt do ontwikkeling dat scholenhuisvesting steeds moor eon boloidsrijk thema wordt, zekér.in ierb’à rnt niouw denken 0

De!oitte Accontants By.

1

Voor denff catiedoe!einden Senorend b] controkterkiaring dd ‘:‘

11

over samenwerking met andere partijen in schoolgebouwen. Ook krimp en nieuwe gedachten over onderwijs raken het thema scholenhuisvosting. Op het terrein van de huisvesting zijn wij op verschillende plaatsen in do gemeenten bezig nieuwe veelbelovende huisvestingprojecten neer to zetten. Het gaat dan om het realiseren van geIntegroerde kindcentra in Baflo/Rasquert, Winsum en Leens en om het realiseren van een brede school in Uithuizen. Daarin werken wij samen met andere schoolbesturen. Apart waar het kan, samen waar het moet. Naast huisvesting hebbon we ook andere gemeenschappelijke besproekpunten met do gemeente zoals de transitie jeugdzorg, passend onderwijs en do gezamenlijke verantwoordelijkheid voor goeddraaiende centra voor jeugd en gezin. Zorgafstemming is in toenemende mate een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor scholen en gemeenten. Op het terrein van personeel en de formatie Aanpassingen van het personeelsbestand is vanwoge de krimp noodzakelijk. In 2013 hebben we in do sfeer van porsoneel gowerkt met taakstellende begrotingon en hebben wij wezenlijke nvesteringen gedaan in hot geleidelijk aan terugdringen van do formatie door hot inzetten van flankerend beleid, hot sociaal plan faso 0. Op provinciaal niveau participeren wij met een groot aantal besturen, hot Arboidsmarktplatform P0 en do vakorganisaties in hot opzetten van eon regionaal mobiliteitscentrum.

1.3.3. Investeringen in ICT In 2013 is voor de gehele organisatie eon lOT scan uitgevoerd om to bepalen wat do staat van do CT binnen de organisatie was, wat do gewenste situatie op dit terrein is en op welko wijze we die gewenste situatie kunnen bereiken. Hot ging daarbij om de hard- en software positio, maar ook om do bijbehorende tormatie, rollen, taken en het ICT-beheer. Do CT scan hooft geleid tot eon uitgebreid projectplan dat de komende jaren gefaseerd uitgevoord en gerealiseerd zal worden. Do investeringen die daarvoor nodig zijn, zijn fors maar noodzakelijk om ook op hot torrein van lOT mee voorop te kunnen blijven lopen. Do benodigde investeringen worden voor eon groot deel gehaald uit de reserves van hot bestuur. 1.3.4. Project Onderwijs Ondersteunde Organisatie Binnen dit project onderzooken wij de mogelijkheden om onze organisatie en bedrijfsvoering en de verschillende procossen daar binnon efficiënter in te richten. Bostuursbreed hebben wij in dit vorband vooral gekekon naar efficiency binnon hot contractbeheer. Binnon do bedrijfsvoering van hot P0 en VO zijn per sector concrete maatregelon doorgevoerd cm ook daar tot grotoro efficiency in de bedrijfsvooring te komen. 1.3.5. Jan Millekamp conferentie Bij hot afscheid van directeur-bestuurdor Jan Millekamp in 2011 is afgesproken dat er elk schooljaar een inspireronde onderwijsconferentie zal worden gehoudon. We zoeken daarbij steeds naar een conferontie die zowel voor PC als voor VO interessant is on die de cohesie binnen L&E bevordert. Wij dagon onze medewerkers uit om in dit verband plannon in te dienen voor activiteiten die de kwaliteit van en de onderwijskundige synergie tussen hot PC en VO bevordoren. In 2014 vindt de eerstvolgende conferentie in dit verband plaats. 1.3.6. Risicoanalyse Door analyses to maken van ontwikkelingen als de eerlingenkrimp, hot samen ontwikkelen van eon vislo op de toekomst van het basisonderwijs en initiatioven in do sfeer van huisvosting en personoel on vanuit onze eigen bedrijfsvoeringgegovens, krijgen wij steeds moor inzicht in do personele on financiële uitdagingen waar onze organisatie voor staat en do maatregelen die wij in dat verband moeten treffen.

De!otze

B V

Jcor Behorend d.d

I•

.4

12 COflroeCF.

1.4

Horizontale en verticale verantwoording

Als schoolorganisatie bostaan en werken we binnen een maatschappelijke omgeving. Diverse interne en externe belanghebbenden worden beinvloed door de activiteiten die we als schoolorganisatie uitvoeren. Voor deze belanghebbenden is het van wezenlijk belang dat zij geInformeerd worden over onze activiteiten en toekomstplannen. Op die manier kunnen zij inschatten wat voor invloed deze activiteiten en plannen op hen en op de organisatie zeif (kunnen) hebben. Daarnaast is het van belang om ontwikkelingen in en signalen uit de omgeving te signaleren en daar waar nodig op te acteren. Op die manier is er over en weer sprake van beInvloeding. We onderscheiden twee groepen betanghebbenden de interne en de externe. Met deze groepen wordt op verschillende wijze gecommuniceerd. Afhankelijk van hun rot is er sprake van horizoritale of verticale verantwoording vanuit de organisatie naar doze belanghebbenden.

Interne belanghebbenden Onder nterne belanghebbenden verstaan we de personen binnen onze organisatie, die beInvtoed worden door datgene wat we doen. Binnen L&E onderscheiden we do volgende belanghebbenden: Leerlingen interne horizontale verantwoording interne horizontale verantwoording Porsoneel Personeelsgeleding (G)MR interne horizontale verantwoording interne verticale verantwoording Bestuur -

-

-

-

Met de interne belanghebbenden communiceren we door middel van bijeenkomsten (werkoverleg, vergaderingen), nieuwsbrieven, weekmails, (school)jaarplannen, de schoolgids en do website. Verantwoording aan do (G)MR on hot bestuur vindt hoofdzaketijk plaats door middel van vergaderingen en do daarbij bijbehorende vergaderdocumenten. De website neemt een steeds prom inentere rot in als communicatiemiddel. Als onderdeel van onze CT infrastructuur is in 2012 do website van heel L&E vernieuwd. Do website heeft daarmeo zowel intern als oxtorn nadrukkelijk een rot gekregen als portaal voor atle betanghebbenden. Binnen onze huisstijl hebbon we gekozen voor verbinding van alle organisatieonderdelen met hot geheel. Wet is er sprake van differentiatie naar hot bestuur, do sector Primair Onderwijs en Hot Hogoland College.

Externe belanghebbenden Onder oxtorno belanghebbenden verstaan we mensen en organisaties buiten onze elgen organisatie, die direct of indirect worden beinvloed door onze activitoiten of die anderzijds belang hebben bij do prestaties die we leveren. Do belangrijkste externe belanghebbenden zijn: Ouders/verzorgers externe horizontale vorantwoording externe horizontale verantwoording Samenwerkingspartners externe verticale vorantwoorcling Ministerie van OCW externe verticate verantwoorcling CFI externe verticate verantwoording emeente G

-

-

-

-

-

Do communicatie met en verantwoording aan do extorne belanghebbenden vindt ondor andere plaats door middol van officiële documenten zoals jaarverslagen, jaarplannen en nieuwsbrieven. De communicatiekanafen variëren van de websites van do schoten tot schoolgidson en pubtieksvriendelijke versies van hot jaarverslag. Waar nodig en gowenst is or natuurlijk ook sprake van communicatie en verantwoording via vergaderingen en bijeenkomsten.

o DeIoite Acc#untants B V.

/ ‘Joor dentIticatjedoeiejrdn iro e -

13

1.5

Klachtrecht

Leerlingen van een school, ouders of voogden/verzorgers van die Ieerlingen en personeelsieden die zich in hun belang getroffen achten door gedragingen, handelingen en beslissingen van medeleerlingen, personeolsieden of andere bij do school betrokkenen, of die zich gekwetst voelen door een benadering die zij niet op prijs stellen, kunnen zich daarover bekiagen. Het Hogeland College kent eon algemene klachtenregeling en een klachtenregeling inzake ongewenste intimiteiten. Schoolbestuur L&E is aangesloten bij de Landelijke Bezwarencommissie Schoolbestuursbeslissingen (LBS), ondergebracht bij de Stichting Onderwijsgeschillen. De klachtenregoling en bijbehorende procedures worden jaarlijks gepubliceerd in de schoolgidsen en zijn tevens te vinden op de website. In het jaar 2013 zijn geen klachten vanuit het VO behandeld door de LBS. Vanuit het P0 zijn twee klachten ingediend. Daarbij is de ene niet behandeld en bij de andere is do school in hot gelijk gesteld. Daarnaast heeft eon personeelslid van hot PD een bezwaar ingediend. Do behandeling resulteerdo in hot gelijk voor hot schoolbestuur.

1.6

Samenvatting jaarrekening en kengetallen 2013

In hot onderstaande overzicht is do balanspositie op 31 december 2012 en op 31 december 2013 weergegeven. Voor een toelichting op do precieze cijfers (voor afronding) wordt verwezen naar de bijgevoegdo jaarrekening. Activa (x € 1.000,-)

2013 C

Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

3.531 5.925

Viottende activa Vordoringen Liquide middelen

2.109 3.080

Totaal activa Tabel 6:

14.645

2012 Passiva C Eigen vermogen 3.735 Algemene reserve 4.742 Privaat

2013 €

2012 €

10.231 651

10.604 678

621

555

3.142

5.465

14.645

17.302

1.097 Voorzieningen 7.728 Langloponde schulden Kortlopondo schulden 17.302 Totaal passiva

Balanspositie L&E op 31 december2012 en 2013

Onderscheid publiek en privaat (voor 1-8-2006) Binnen hot elgen vermogen van Schoolbostuur L&E is onderscheid gemaakt tussen publieke middelen (algemeno reserves) en private middelen. Do private middelen op de balans betreffen midcfelen die onder andere door ouderraden zijn verworven on waar doze ouderraden zeggenschap over hebben (de schoolbankrokoningon). Doze middelen vallen formeel onder do verantwoordelijkheid van hot bevoegd gezag. Naast do schoolbankrekeningen zijn er binnen Schoolbestuur L&E ook andere middelen die eveneens als private middelen kunnen worden aangemerkt. Hot betreffen hier do middelen die op 1-8-2006 binnen hot schoolbestuur al voor de sector Primair Onderwijs aanwozig waren (do poriode voor do start van do lumpsum) en do opbrengsten van do in 1994 verkochte gobouwen. Private middelen worden door hot ministerie niet als ‘onderwijsgelden’ aangemerkt en mogen buiteçicle k?pitaIiatiofactor worden gelaten.

1

DeJoitteAcc4ntants By.

1’

Voor ident icatiedoeleirdn E3ehorer4 i cqrtroJ,erk r ) ad

14

Samenvattend exploitatieresultaat op bestuursniveau In onderstaande tabel is een samenvatting opgenomen van het exploitatieresultaat per sector (inclusief financiële baten en lasten). Voor een toelichting op de precieze cijfers wordt verwezen naar de bijgevoegde jaarrekening.

Samenvatting Schoolbestuur L&E (mci. financiële baten en lasten) (bedragen x € 1.000,-) t-’rimairunderwjs VoortgezetOnderwijs Bestuur Financiën Private Middelen

Baten

Lasten

2013 €

2013 €

2013 €

2013 €

2013 €

11.616

11.636

-20

-293

273

10.316 40 67 473

10.327 358 91 500

-11 -318 -24 -27

-318 0 120 0

307 -318 -144 -27

22.912

-400

-491

91

Saido exploitatie 22.512 Tabel 7: Exploitatieresultaat 2013 per sector

Realisatie Begroting

Verschil

1.7 ContinuIteitsparagraaf Naast het in kaart brengen van de huidige financiële situatie en de verantwoording van het gevoerde beleid, waarvoor dit jaarverslag onder andere dient, is bet 00k goed om inzicht in bet meerjarig perspectief te geven. Een belangrijk onderdeel van de planning en controlcyclus is meerjarenbegroting en de consequenties daarvan. Ook het tussentijds bijsturen van het gevoerde beleid op basis van de meest recente inzichten is een belangrijk aspect van de planning en controlcyclus. Tevens geeft het ministerie steeds meer richtlijnen voor de jaarverslaggeving op dit gebied. Ook de inspectie heeft vanaf 1 september 2013 het financieel continuIteitstoezicht aangescherpt. In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de huidige meerjarenprognose, het effect daarvan op de balanspositie en de kengetallen. Daarnaast wordt de financiële positie afgezet tegen de ingeschatte risico’s.

Deloitte

Accountants B.V.

Joor dentificatiecloeleinden. Behorend hii controleverklaring d.d

/

30 JUNI 2014

15

Meerjarenprognose Op basis van de meest recente eerlingprognoses en regelgeving is de volgende meerjarenprognose voor de komende drie jaren opgesteld:

3.1 3.2

(Rijks)bijdragen OCW Overige overheidsbijdragen

3.5

Overigebaten Totaal baten

WTiii 4.1 4.2 4.3 4.4

1.174

20.354 571 112

19.974 502 105

19.454 495 104

22.442

21.037

20.581

20.053

20.901 367

Zi1Ic Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige insteIingsIasten Totaal lasten Financiële baten en lasten Saldo baten en lasten

.Z1fi

17.030 551

2.898

1.457 1.979

17.487 539 1.457 1.945

22.912

21.566

21.429

20.940

-529

-848

-887

17.904 553 1.557

17.606 524

‘.[‘1I

1.457 1.902

70 -400

n bovenstaande meerjarenprognose is in het bijzonder het effect van de krimp zichtbaar. Op dit moment worden diverse oplossingsrichtingen verkend. Een sluitende financiële begroting is daar een onderdeel van. In de jaarlijkse cyclus van de begroting worden de meest recente ontwikkelingen doorgerekend. Daarbij is de kadernotie begroting 2014 leidend. In oktober 2013 zijn de speiregels van het tot stand komen van een begroting vastgelegd. Zo is de relatie tussen schooljaar en kalenderjaar, hoe om te gaan met investeringen, Ieerlingprognoses en de krirnp, het allocatiemodel en ook de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de schooldirecteuren en overige budgethouders besproken. In de sectoren basisonderwijs en voortgezet onderwijs wordt hier meer aandacht aangeschonken.

,Th Deo e ccour ants By,

‘ioo d.

dentic tdo&&nden. 16 cuntreverkaring

De meerjarenbegroting heeft haar effect op de ontwikkeling van de balanspositie. Het volgende overzicht wordt gegeven over de komende drie jaar:

Materiële vaste activa Financiële vaste activa

3.531 5.925

3.608 5.925

3.559

3.474

5.925

5.925

Viottende activa Vorderingen Liquide middelen

2.109 3.080

1.856 2.472

1.856 1.67 1

1.856 870

10.231 651

9.555 678

8.707 678

7.82 0 678

621

621

621

621

3.142

3.006

3.006

3.006

14.645

13.860

13.012

12.125

A[gemene reserve Bestemmingsreserve privaat

Voorzieningen Kortlopende schulden Totaa passiva

Ook hier zijn de effecten van de meerjarenbegroting goed zichtbaar. Door de verwachte tekorten op de exploitatie neemt de agemene reserve de komende jaren af, evenats de liquide middelen. Uiteraard zijn dit de huidige cijfers zonder ingrijpen. Het nadrukkelijk befeid is om de kornende jaren met een sluitende begroting te werken. De cijfers zullen dus ook positiever uitkomen dan hier boven gepresenteerd.

ieo te cctu ants By. ( L LI

r

‘ oe’ndon ar ng

Voor hot inzicht wordt eon aantal kengetallen gepresenteerd. Deze kengetallen worden afgezet tegen de normen van do commissie Don en tegen normen die het inspectiekader aangeeft.

Solvabiliteit 2 Rentabiliteit Liquiditeit

74,0 73,0 71,0 69,0 >30% -2,51% -4,12% -1,76% -4,42% tussen 0 en 5% 1,65 1,52 1,26 0,99 tussen 0,5 en 1,5 61,30 18,91 13,86 28,53

63,57 20,39 14,29 28,89

60,85 20,84 14,61 25,40

58,03 21,39 14,99 21,65

Weerstandsvermogen 1

48,0

49,3

46,3

43,1

Personele lasten/rijksbijdragen Personele lasten/totale baten

86% 80%

86% 84%

88% 85%

88% 85%

Kalitalisatiefactor Financieringsfunctie Transactiefunctie Bufferfunctie

-

-

-

35,00 11,45 18,55 5,00

>95 >90

Op basis van de bovenstaande kengetallen en de signaleringsgrenzen die de commissie Don en het inspectiekader aanhouden, kunnen we concluderen dat we over voldoende middelen beschikken om aan onze verplichtingen op zowel de korte als de lange term ijn te voldoen en dat we risico’s op zowel de korte als de middellange termijn op kunnen vangen. Eveneens is de conclusie te trekken dat de meeste kengetallen zich aan de goede kant van de normen bevinden. Een uitzondering hierop is hot kengetal rentabiliteit. Voor een gezonde bedri]fsvoering zou dit kengetal zich tussen de 0 en 5% moeten bevinden. Op dit moment bevindt dit kengetal zich onder de nullijn hetgeen ongewenst is. Zoals al is opgomerkt is hot beleid erop gericht te werken met een sluitende meerjarenbegroting. Solvabiliteit

Bij de solvabiliteit gaat het erom in hoeverre eon bevoegd gezag op lange termijn, ook in tijden van tegenspoed, aan haar verplichtingen kan voldoen. Dit blijkt ult de verhouding tussen eigen vermogen en het totaal van do passiva. Absolute normen voor solvabiliteit zijn moeilijk te geven. Beoordeling van het eigen vermogen kan niet los worden gezien van do beoordeling van do hoogte van de voorzieningen. Immers, wanneer die niet toereikend zijn om do toekomstige verplichtingen te dekken, zal aanvulling vanuit hot eigen vermogen mooten plaatsvindon. In geval van een gezonde financiële positie, is een ondergrens van 30% wenselijk, L&E zit hier ruim boven. Rentabiliteit Als indicator is de rentabiliteit eon waardevol trendgegeven. Rentabiliteit geeft de verhouding weer tussen hot exploitatieresultaat in relatie tot de totale baten. Te grote positieve verschillen roepen vragen op betreffende hot bestedingspatroon. Negatieve verschillon duiden op een te ruim financieel management, met mogelijke consequenties in de komende jaren. Liquiditeit

Het kengetal liquiditeit geeft aan in hoeverre hot bestuur in staat is om op korte termijn aan haar verplichtingen te voldoen. Dit blijkt uit de verhouding tussen vlottende activa en de kortlopende schulden. Voor een goede liquiditeit moet dit getal minimaal tussen de 0,5 en 1,5 liggen. De komende jaren loopt dit kengetal sterk terug en heeft de nodige aandacht van het bestuur. Defotte Accoi

tanl:s B.V.

VODr icier :vFic EtiedoCiCjflden ntrieverkiaring j

)

J4J

4

18

Kapitalisatiefactor Met de kapitalisatiefactor wordt aangegeven in welke mate een organisatie haar kapitaal efficient inzet. Een kapitalisatiefactor ver boven de bovengrens kan, volgens de Commissie Don, duiden op het niet of niet efficient benutten van het kapitaal van de stichting in het vervuflen van haar taken. De kapitalisatiefactor kan op twee verschillende manieren berekend worden. Het versohil tussen beide methodes betreft de gebouwen en terreinen (G&T) die in de ene berekening wel en de andere niet in mindering wordt gebracht op het totale kapitaal. De kapitalisatiefactor wordt berekend op basis van de form ule: (balanstotaal -I- boekwaarde G&T) I totale baten). Ten aanzien van de kapitalisatiefactor hanteert het ministerie de volgende signaleringsgrenzen: • Kapitalisatiefactor PO/VO (exci. gebouwen en terreinen): ondergrens geen, bovengrens 3560% (van groot naar klein bestuur); • Kapitalisatiefactor PO/VO (mci. gebouwen en terreinen) en kapitalisatiefactor BVE, HBO en WO: De commissie Don heeft hier nog steeds geen signaleringsgrenzen voor aangegeven. Om een bestuur in te kunnen delen in groot of klein zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd. • Groot: 8 miljoen in het P0 en 12 miljoen jaarlijkse baten in het VO; • Klein: 5 miljoen in het PC en 6 miljoen jaarlijkse baten in het VO. Doordat binnen een gezamenlijk bestuur (VO en P0) uitgegaan wordt van het grootste onderdeel, geldt de signaleringsgrens van de sector Primair Onderwijs, te weten 35%. De Commissie Don verdeelt de kapitalisatiefactor van 35% onder in drie verschfllende percentages: 1. Materiële vaste activa (exclusief gebouwen en terreinen) I financieringsfunctie 21,2% 2. Bufferliquiditeit I financiële buffer 5,0% 3. Transactieliquiditeit / transactiefunctie 8,8% De transactiefunctie betreft de middelen die moeten worden aangehouden om de kortlopende schulden te voldoen. De transactieliquiditeit wordt berekend door het bedrag van de korfiopende schulden te delen door het totaal van de jaarlijkse baten. De financieringsfunctie betreft de middelen die moeten worden aangehouden om de materiële vaste activa (niet zijnde gebouwen en terreinen) te zijner tijd te kunnen vervangen. De financiële buffer is het resterende deel van de kapitalisatiefactor en is bedoeld voor het opvangen van bijvoorbeeld terugloop in leerlingaantallen, financiële gevolgen van arbeidsconflicten, instabiliteit in de bekostiging en onvolledige indexatie van de bekostiging. Voor grotere schoolbesturen geldt voor de financiële buffer een bovengrens van 5%. In het onderzoek van het ministerie naar besturen met een te hoge kapitalisatiefactor wordt gefocust op deze bufferfunctie. Alleen aan de hand van deze functie kan namelijk onderzocht worden welke middelen ‘overtollig’ zijn, ofwel nog besteedbaar. Ook is in het kader van het continuIteitstoezicht door de inspectie, het toezicht vereenvoudigd, maar tegelijkertijd ook aangescherpt. De inspectie hanteert met ingang van 1 september 2013 nog twee toezichtarrangem enten: • Het basistoezicht • Aangepast financieel continuIteitstoezicht. De financiële continulteit is binnen afzienbare term ijn in het geding. De inspectie vraagt dan aan het desbetreffende bestuur een verbeterplan op te stellen en volgt de uitvoering daarvan met de intensiteit passend bij de ernst van de situatie. Op dit moment voldoet het kengetal rentabiliteit niet aan de normen van de inspectie. Zoals al is opgemerkt is het beleid erop gericht te werken met een sluitende meerjarenbegroting. L

DeIotte A 1 ountants .V. Voor dec tficatiedoel&nden, 19 ehorej-y bjontrceverkarjng d.d .....1 .

De commissie Don adviseert om het weerstandsvermogen niet anger als sturingsgetal te gebruiken, rnaar in plaats daarvan eon ondergrens aan de solvabiliteit van 30% en een bovengrens aan de kapitalisatiefactor van 35% te stellen. Als schoolbestuur hebben we echter besloten om zowel de kapitalisatiefactor als het weerstandsvermogen te hanteren vanwege de helderheid van dit Iaatste kengetal en om zodoende op nog een andere wijze na to kunnen gaan of we de ingeschatte risico’s (in financieel opzicht) op kunnen vangen en of we de continuItoit van onze organisatie kunnen waarborgen. In onderstaande tabel is de kapitaIisatefactor op totaal niveau L&E weergegeven. Totale Gebouwen & Totale baten (bedragen x C 1.000) kapitaal Terreinen (mci fin baten) Kapitalisatiefactor Totaal L&E 14.645 744 22.676 61,30% (mci. Bestuur & Financiën) Weerstandsvermogen L&E totaal per 31-12-2013 Tabel 10: Zowel voor het Primair Onderwijs als hot Voortgezet Onderwijs geldt, hoewel daling in hot VO ten opzichte van 2012, dat de kapitalisatiefactor niet onder de signaleringsgrenzen komt die het ministerie hanteert in do beoordeiing van do financiële positie van een organisatie. Voor het kalenderjaar 2012 heeft dit geresuiteerd in eon onderzoek van de onderwijsinspectie Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen drukt uit in weike mate de organisatie in staat is om risico’s to ondervangen en om do continuIteit van de organisatie to waarborgen. Hot ministerie heeft voor hot weerstandsvermogen een onder- en bovengrens opgesteld (10% en 40%). In do onderstaande tabel zijn doze signaleringsgrenzen en hun betekenis woergegeven. Do definitie van het weerstandsvermogon die hier gebruikt is: hot eigen vermogen uitgedrukt in eon percentage van alle baton in eon jaar inclusief do financiëIe baton en exciusief do buitengewono baton.

Kleiner dan 10%

mogolijk to woinig reserves

Tussen 10 en 40%

zit waarschijnlijk wol good, maar dat hoeft niot zo to zijn

—

kan duiden op eon risicovolie situatie

de kans is groot dat de financiëie reserves to hoog zijn Groter dan 40% Tabe! 8: Beoordeling weerstandsvermogen vanuit ministerie van 0GW (Bron: Reservepositie bevoegde gezagen VO, kenmerk V0/F/2007/2051)

e aitcE

ACQ

nants By,

20 kIaring ..

:

Het weerstandsvermogen van het Schoolbestuur L&E ultimo 2013 kan als volgt worden weergegeven: Vermogen* (bedragen x € 2013 Vermogen Baten jWeerstands 1.000) 31-12-2012 Resultaat 31-12-2013 2013 (incL tin. vermogen baten) P0 5.489 -20 5.469 VO 5.115 -11 5.104 Bestuur& -341 -341 0 Financien Privaat 678 -27 651 Totaal 11.282 -399 10.883 22.676 48% Tabel 9: Weerstandsvermogen 1 L&E (Eigen vermogen / Totale baten) Vermogen op 31-12-2013 na resultaatbesternming resultaat onderdeel Financiën 2013 gecorrigeerd met resultaat op het onderdeel Bestuur. *

Zowel bij de beide sectoren als op het niveau van het Schoolbestuur L&E niveau Iigt het weerstandsvermogen boven de signaleringsgrenzen van het ministerie (zie tabel 8). We kunnen concluderen dat we de risico’s en toekomstige ontwikkelingen (zie hoofdstukken P0 en HHC) op korte en middellange termijn kunnen opvangen. Het totale weerstandsvermogen van L&E is dalende ten opzichte van de situatie ultimo 2012. In 2011 bedroeg het weerstandsvermogen 68%, in 2012 51% en in dit jaar 48%

g [eo te —,

-.-.J-,—--.—

E no

ntn1 B.V, -i.,

._I_

.

rming

1

Toekomst paragraaf Bestuur

Het Koersplan 2014-2018 is geeft de Lutgangspunten voor en de weg aan waarlangs wij in de komende 4 jaren onze ambities en doelstellingen willen bereiken. Hieronder staan onze visie en de doelstellingen, die wij in 2014 bereikt willen hebben, nog eens beschreven. IDENTITEIT Zichtbaar maken We maken onze kernwaarden in de hole organisatie zichtbaar: in de manier waarop Ieerkrachten lesgeven en met leerlingen omgaan, in de manier waarop medewerkers met elkaar omgaan en in de manier waarop het bestuur richting geeft aan do stichting. Authenticiteit is de basis We leren leerlingen wie ze zijn en zorgen ervoor dat ze hun elgen kracht leren kennen. Want dan kunnen ze keuzes maken die daarbij passen. Deze eigen kracht of authenticiteit vormt de basis voor do inrichting van ons onderwijs. Vertrouwen geven

Authenticiteit komt alleen tot bloei in verbinding met anderen. Want door interactie wordt iemands authenticiteit zichtbaar. Cm een relatie aan to gaan met anderen is vertrouwen nodig. Vertrouwen is lets wat we geven. Want als we vertrouwen hobben in anderen, zullen zij dit vertrouwen niet schenden. Zo benaderen wij onze leerlingen. Verwachtingen van medewerkers Cm ervoor te zorgen dat onze kernwaarden zichtbaar worden, stellen wij hoge eisen aan onze medewerkers. We verwachten dat ze hun werk met passie doen, motiverend zijn voor anderen en dat zij hoge elsen stellen aan hun elgen ontwikkeling en die van collega’s. Bestuur en directies motiveron en faciliteren medewerkers hierbij. KWALITEIT Doorgaande ontwikkellijnen Het onderwijs op de basisscholen en Hot Hogeland College (HHC) wordt optimaal op elkaar afgestemd. Dat goldt zowel voor do kennis- als do persoonlijke ontwikkeling. Onderwijsopbrengsten Hot kwalitatief hoogstaande onderwijsaanbod vertaalt zich in maximale eeropbrengsten. Doze worden zichtbaar gemaakt in do Cito-scores (op de basisscholen) en do eindexamenresultaten op het HHC. We streven ernaar om boven Iandelijke gem iddelden te presteren. Kwaliteit van Ieerkrachten Onze leerkrachten ontwikkelen hun didactische en pedagogische vaardigheden continu. Zij zijn op de hoogte van de ontwikkelingen en passen zo nodig hun lesgeven hierop aan. Het is de verantwoordelijkheid van de professional om zichzelf te ontwikkelen. Dat behoort tot het natuurlijk handelen. Kwaliteit van bestuur en management Van het bestuur en van de eidinggevenden op de scholen verwachten we dat kwaliteiten waar nodig verder worden ontwikkeld.

e. -.

Deicitte

V.

Vior CEtflT:C t(e!Cfldfl. 22 :r rkLwinq

Gebruik van digitale leermiddelen We maken gebruik van digitale leermiddelen. Dit is geen doel op zich, maar een midd& om de eeropbrengsten te maximaliseren. De digitale midde?en die worden ingezet, zuHen aantoonbaar bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs. Internationalisering We vergroten de internationale bewustwording van onze leerlingen en stimuleren hen contacten te leggen met leerlingen uit andere (Europese) culturen. CONTINUITEIT Stabiel en Ievensvatbaar onderwijs in de regio Om een stabief, evensvatbaar en kwalitatief goed onderwijsaanbod in Noord-Groningen te garanderen, werken we samen met andere schoolbesturen. Daarbinnen zoeken we naar mogelijkheden om onze identiteit bfijvend zichtbaar te laten zijn. Bestuursstructuur Bij een stabiel en duurzaam onderwijsaanbod hoort een passende bestuursstructuur. We onderzoeken welke structuur het beste past bij een nieuw te ontwikkefen onderwijsaanbod. Gezonde bedrijtsvoering We bfijven werken aan een gezonde bedrijfsvoering. We monitoren op de financiële kengetallen en sturen op een sluitende begroting van zowel de organisatieonderdelen als de stichting als geheel. Passend onderwijs We stemmen ons ondersteuningsaanbod af op onze doelgroep. Samen met andere onderwijsaanbieders zorgen we voor een dekkend aanbod in de regio. We communiceren hierover op een heldere en proactieve manier naar ouders en onderwijspartners. Maximale synergie P0 en VO We streven naar maximale synergie tussen het P0 en het VO. We zien dit terug in samenwerking, uitwisseling kennisuitwisseling en van hulpmiddelen De aparte en ondersteuning. organisatieonderdelen onderzoeken op welke manieren efficiënter kan worden samengewerkt. Diversiteit in onderwijsaanbod We onderzoeken hoe en met welke partners een goed aanbod van geIntegreerde kindvoorzieningen, met dagopvang voor kinderen vanaf twee jaar, kan worden gerealiseerd. We streven naar diversiteit in onderwijsconcepten.

‘H: De!ote Ac•:o

tents B’!.

23 “ocr icient,FL aticdoeirnden. B orenc Lj ccntru’v-r:Iring J,d

In 2018 willen wij de volgende doelen bereikt hebben:

IIIT Onze scholen en afdelingen scoren mlnimaal voldoende 1 Vier van onze scholen/afdelIngen behoren tot de top van Nederland 2 De resultaten van rekenen en Nederlandse taal zijn hoger dan het landelilk gemiddelde 3 4 5 6 7 8 9

10

Do kern waarden zijn bif medewerkers aantoonbaar geInternaliseerd De bekwaamhoidsdossiers van medewerkers zijn up-to-date AlIe scholen/afde!!ngen of clusters van scholen realiseren tenminste één internationaal programma Er is een stable!, duurzaam en gevarleerd onderwijsaanbod gerealiseerd in de reglo De bestuursstructuur is geevalueerd en indien nodig aangepast In het kader van passend onderwijst levert L&E eon aantoonbaar ondersteuningsaanbod binnen de regio De financiële kengotallen zijn op bestuurs- en sectorniveau conform do algemeen geldende normen Er zijn tenminsto twee geIntegreerde kindvoorzieningen gerealiseerd

11 Tabel 12: Doelstellingen Lauwers & Eems breed.

Deojite Acc?fltants By,

Vnnr denti tiedoefenden 24 F j coritr(.leverkIarng ccL .

2.

Sector Primair Onderwijs

Als elk jaar een eigen woord mee zou krijgen, zou 2013 het woord “gevoel” meekrijgen. Terugblikkend was 2012 hetjaar van de kwaliteitsimpuls. In sneltornpo werd een inhaalslag gemaakt. Een jaar waarin heel hard is gewerkt, veel scholing is gevolgd en veel is opgezet. De onderwijsteams zijn gevormd, collega’s gingen in nieuwe verbanden samonwerken, ontdekten elkaar en hun expertise. Een impuls, die in korte tijd eon hoop teweeg bracht bij onze mensen, maar zeker ook bij onze ouders. In 2013 moest doze kwaliteitsimpuls landen. We wilden er meer gevoel aan toevoegen. Na de eerste “wittebroodsmaanden” van de onderwijsteams hebben we getracht meer lading te geven aan wat ons verbindt en boeit. Dat hebben we gedaan door ons to bezinnen op onze waarden. Want good onderwijs is niet waardenvrij. Goed onderwijs is gestoeld op dieper liggende waarden, die richting geven aan ons handolen en die collega’s met elkaar verbinden. Altereerst hebben we met de onderwijsteamdirecteuren bezinnende gesprekken gevoerd over onze eigen waarden en die van de organisatie. Vervolgens hebben we eon tweedaagse conferentie georganisoerd met alle Iocatiecoördinatoren, do B-ers en alle LB-specialisten. Tijdens doze zeer inspirerende bijeenkomst kwamen we tot vijf waarden, die ons verbinden. We constateerden tegelijkertijd dat hot van groot belang was om elk personeelslid werke$ijk in do gelegenheid te stellen over doze waarden mee to praten. Pas dan kun Jo je ook echt verbinden aan dezo waarden! Daarom hebben we aan hot begin van het nieuwe schooljaar voor elk onderwijsteam een eigen tweedaagse georganiseerd. Hot gesprek aangaan over do waarden die ons verbinden, appelleert aan het gevoel van mensen. Enerzijds was daar hot positieve, energie gevende gevoel van samen bouwen aan onze toekomst en samen gaan voor prachtig onderwijs, geInspireerd worden door olkaar. Anderzijds moest or ook ruimte gemaakt worden, voordat or eon stap gezet kon worden. Mensen kokon oprecht in hun eigen ziel, op zoek naar wat hen belemmerde om eon stap vooruit to zetten. Dit werd op tafel gelegd, vond gehoor, werd omgozot in acties of plannen of word opgeruimd. De tweedaagsen gaven enerzijds lucht en ruimte, andorzijds word duidelijk dat er nog veel work to verzetten is. Aan hot eind van do tweedaagse hadden we vijf kernwaarden, die voor odoreon lading hadclen gekregen: authenticiteit, verbondenheid, passie, talent ontwikkeling en vakmanschap. Doze vijt kernwaarden hebbon we vorvolgens meegenomen naar het L&-E-brede gesprek dat we voerdon over ons koerspian, In onzo niouwo L&E koers voor do komende vier jaren zijn doze waarden oak terug to vinden. 2013 als Jaar van hot gevoel. In het onderzoek dat gehouden is over werkdruk speelde gevoel oak een groto rol. Do deelnemers aan het onderzoek werkten samen in een Community of Practise. Hot Jo bewust worden van je gevoel, Je paradigma’s, je verwachtingen en verondorstellingen en het vervolgens ombuigen van al die govoolens en paradigma’s vragen om hard werken. Do uitkomsten van dit onderzoek worden in 2014 opgeleverd en besproken. Dat zal wellicht leiden tot eon vorvolg. Het workon in de onderwiJsteams en daarbij hot voorzichtig loslaten van het oudo on hot ontdekken van het nieuwe vraagt veel van hot gevoelsmatige incasseringsvermogen van mensen. Dat was (en is) lang niet altijd eenvoudig. Het werken in deze teams vraagt om een andere kijk op tradities en patronen, op rollen en gewoontes. En eigenhijk zitten we daar nog middenin. Met het overgaan naar een nieuw kalenderjaar veranderen immors niet alle gevoelens, dilemma’s en vraagstukken in één keer moe. Hot vorm en inhoud geven aan do opbrengsten van do tweedaagse leiddo ook binnen do groep van onderwijsteamdirecteuren en sectordirectie tot vordere ref lectie en gesprek, beginnend vanuit het gevoel Dat zal in 2014 tot neuwe inzichten leiden In eder geval willen ë hetIitnderwijsteams uitbreiden am daarmee do span of support naar de teams te vergroter 0 fJ ,

25 Ji

1.

c

ng

Met het form uleren van onze waarden hebben we een eerste stap gezet naar het gevoelsmatig dieper en gezamenHjk beleven van onze pedagogische opdracht. Het gevoel dat het delen van de waarden die ons binden bij velen heeft opgeroepen, is een gevoel dat we graag willen vasthouden. Het is een gevoel dat vraagt om verdere verdieping. Het is een gevoel dat vraagt am gekoesterd te worden. Het is een gevoel dat vraagt am de verbinding van uit vrijheid met elkaar aan te gaan. Het is een gevoel dat vraagt om (steeds opnieuw) keuzes te maken. Namens de sectordirectie, Annemarie Machielsen

Ddtte. DeIote Ac untants B.V, Voor den: t; 26 jI. c toaranng

In deze sectie van het jaarverslag wordt verantwoording afgelegd over het kalenderjaar 2013 van de sector Primair Onderwijs van L&E. In dit deel komen het strategische beleid, het gevoerde beleid en de financiën over 2013 aan bod. Eveneens zijn de risico’s voor do sector in beeld gebracht en is vooruitgeblikt naar toekomstige ontwikke!ingen binnen de sector Primair Onderwijs (P0).

2.1.

Koersplan 2009-2013

De missie van de sector Primair Onderwijs is hot bieden van algemeen toegankelijk en kwalitatief hoogstaand onderwijs met het doel kinderen maximale ontwikkelingskansen te bieden. Deze missie wordt gedragen binnen a! onze scholen. Onze scholen verschillen in grootte, situering, leerling-populatie, historie en ondorwijsconcept. Verschillen tussen scholen mogen. Sterker nog: L&E stimuleert dat de scholen een eigen gezicht en profiel hebben of deze ontwikkelen. Tegelijkertijd willen we dat onze scholen samen optrekken en krachten bundeten. Ons motto daarbij is: ‘stork door samenhang in verscheidenheid’. Net zoals scholen verschiHen, doen kinderen dat ook. Waar alle kinderen in overeenkomen is hun natuurlijke drang tot eren en ontwikkelen. Afstemming van hot onderwijs hierop is cruciaal voor hun ontwikkeling en onderwijssucces. Dat geldt vooral voor de basisvaardigheden taal, ezen en rekenen/wiskunde. Hierbij wit Schoolbestuur L&E toonaangevend zijn in de regio door uitdagende en vernieuwende initiatieven to stimuleren en door een aantrekkelijke partner te zijn voor (potentiele) leerhngen en hun ouders. De hoofdlijnen van het strategische beleid van het Schoolbestuur L&E, de sector Primair Onderwijs, zijn beschreven in het Koersplan 2009-2013. In dit koerspian heeft hot schoolbestuur, samen met do scholen, zeven centrale ambities geformuleerd. De eerste twee ambities vormen do kern van ons streven. Deze kernambities kunnen wij echter niot waarmaken zonder de avenge vijf ondersteunende en voorwaardelijke ambities. Onderstaand is een beschrijving van de zeven ambities gegeven: 1.

Bi] ons gaat het om elk kind

Onze scholen sluiten in het onderwijs aan bij de verschillen tussen kinderen. Wij hebben vertrouwen in de wil van kinderen om zich to ontwikkelen. De behoeften van het zich ontwikkelende kind zijn uitgangspunt voor hot handelen van onze leraren. 2.

Resu/taten tel/en De scholen worken aan eon brede algemene vorming van hun leerlingen met hoge teerlingresultaten voor taal, Iozen en rekonon.

Cm bovenstaande kernambities te kunnen realiseren is eon organisatie-, leer- en ontwikke!klimaat in do scholen nodig, waarin kinderen en personeel zich optimaal kunnen ontwikkelen. Hiervoor zijn in het Koersplan 2009-2013 vijf voorwaardelijke en ondersteunende ambities vastgesteld. 1.

Wi) hebben oog voor iedereen

Op school komen we tegemoet aan do basisbehoeften van leerlingen, leraren en ouders: autonomie, competentie en relatie. 2.

Ons personee/ inspireert De leraren in de scholen zijn inspirerend en stimulerend ten opzichte van de aan hun zorg toevertrouwde Ieerlingen. Wij streven naar eon hoge kwaliteitsstandaard voor de leraren op het terrein van effectieve instructie, klassenmanagement en betrokkonheid bij kinderen.

te. Dece AcrunLants \f. !r

bhuie

I

27 :tefoeeinden. frcr.:.. rk4ing

Wi] zijn ondernem end 3. Onze directeuren zijn inspirerend en stimulerend ten opzichte van het team waaraan zij Ieidinggeven. Zij zijn sterke onderwijskundige leiders en bewaken de onderwijskwallteit. 4. Ouders zijn onze partners Ouders zijn de natuurlijke partners in de schoolse ontwikkeHng van kinderen. De schoolteams betrekken ouders actief bij het onderwijs en de ontwikkeling van hun kind(eren). Wij houden onze kwaliteit hoog 5. Wij streven naar een L&E-eigen kwaliteitssysteem, passend bij onze kernambitios en ingericht op alle niveaus van de organisatie: leerling, leraar, groep, school, sector en bestuur. In 2011 en 2012 hebben we do bovenstaande ambities geconcretiseerd en verwoord in hetjaarplan 2013. Do thema’s die de rode draad vormen in onze doelstellingen en plannen zijn hieronder opgenomen. In dit deel van hot jaarverslag keert onderstaande schema terug als een rode draad. In ditjaarverslag beperken wij ons tot do doelstellingon, activiteiten en resultaten die we in hot jaarplan 2013 geformuleerd hebben. In elk hoofdstuk wordt allereerst eon bondige algemene beschrijvingon gegeven. Vorvolgens worden samengevat do doolstellingen op hot desbetreffende organisatiogobiod gepresonteerd. Waar nodig worden aanvullingen gedaan. Tenslotte wordt kort en bondig per doelstelling eon uitwerking van hot resultaat in 2013 gogoven. In ditjaarverslag wordt voor hot laatst vorwozen naar het Koersplan 2009-2013. In 2013 is samen met alle geledingen eon niouw koersplan geform uleerd.

Leerlingaantal Onderwijs

Benutten van talenten, kwaliteit, opbrengst gericht werken, taal en rekenen, sociale vaardighedon, leerlingonzorg

Management & Besturing

Efficiëntie, effoctivitoit, onderwijskundig leiderschap, inrichting organisatio, onderwijsteams, planning on control, samenwerking

Personeel Middelen

Vakmanschap, professionalisering, gesprokkoncyclus, vorwachtingenmanagement, strategische personeolsplanning CT, energie, huisvesting, invostoringen, exploitatie

Tabel 13: Resultaatsgebieden sector P0

4

De!o;tte Acuntants BV.

/

‘oor idsr1icatedoeIenden e c1L udcv.i h dci I.

28 ng

22.

Primair Proces

2.2.1

Strategie en Beleid

Samenvatting doelstellingen strategie en beleid In 2013 is het strategische beleid van de sector Primair Onderwijs herijkt en zijn strategische doelstollingen voor de komende vior jaar vastgesteld In hot voorjaar van 2013 is do sector brede analyse van hot waardering -on tevredenheidonderzoek uit 2011 afgerond In 2013 is een nieuw waardering -en tevredenheidonderzoek uitgevoerd Per augustus 2013 is beleid ontwikkeld ten aanzien van educatief partnerschap In 2013 is hot digitaal ouderportaal van ParnasSys voor alle scholen ingericht en operationeel Het versterken van onze communicatie met belanghebbenden door het gobruik van CT (o.a. niouwe websito, social media). Tabel 14: doelstellingen sector P0 strategie en beleid

Gerealiseerd

De kleuron in do tabellen in doze paragrafen, hebben de volgende betekenis: Rood: Niet gerealiseerd. Oranje: Loopt nog. Groen: Gerealiseerd

Herijking strategische doelstelllngen Sector P0 Gedurende het jaar 2013 is op verschillende momenten en binnen verschillende gremia gesproken over de strategische koers voor de komende jaren. Dit heeft aan het einde van het jaar het Koersplan 2014-2018 voor L&E opgeleverd. Voor do sector PC is do bevolkingskrimp eon belangrijk thoma. Jarenlang is getracht alle scholen open to houdon en ook in kleine dorpskernen onderwijs aan to bieden. Do afgelopen jaren zijn we, op bescheiden schaal, al overgegaan tot hot sluiten (Godlinzo) of fuseren (Weerborg) van scholen, eind 2013 is hot moment gekomen om echte strategische en duurzame beslissingen to nemen. Do kernwaarden in hot niouwe Koerspian zijn:

C

) Ruimte voor eder individu

Figuur 5: Kern waarden Koersplan 2014-2018

Veilige en stabiele omgeving: ledereen heeft eon veiligo on stabiele basis nodig om to kunnen grooien. Eon omgeving die mensen opvangt als hot tegon zit, die hen overeind helpt en die richting geoft, Ruimte voor het individu: Hoe mensen zich ontwikkelen is per porsoon verschillond. leder mens is uniek. Dat erkennen, respecteren en stimuleren we. Uiteindelijk zal ledere leerling in do tookomst een andere plek in do maatschappij krijgon die past bij zijn of haar aanleg. leder kind zal hier dus op eon andere manior op voorberoid mooten worden.

tI Vnor 9 de.tIctedQ&lnden? c b conto!evrkiaring cLcJ

Aandacht voor elkaar: Afleen in oen omgeving waar aandacht is voor elkaar kan iemand tot bloel komon. Daarom worken we aan goede onderlinge relaties. Samen bouwen wij aan effectieve leer- en eefgem eenschappen. Continulteit Voorop staat dat we als sector PC willen proberen onderwijs aan to bieden op die plekken waar ook op de langere termijn sprake Iijkt to zijn van een duurzame vraag naar onderwijs. We willen daarbij verder kijken dan de huidigo opheffingsnorm. Op dit moment lijkt de Minister de opheffingsnorm niet te willen veranderon, maar tegelijkertijd wil hij do wijze van bekostiging wel aanpakken. Daarmee wil hij schoolbesturen via de financiële kant dwingen om grotere scholen to maken. Overigons vindon wij dit een gezond streven. Wij vinden het in hot licht van de sociaal-emotionole ontwikkeling van eon kind van belang dat or voldoende kinderen in eenzelfde leeftijdscategorie zitten. Eon kind ontwikkelt zich in wisselwerking on verbondenheid met zijn omgoving. Als daar goon of nauwolijks kinderen van do oigon leoftijd zitten, is dit voor eon goode ontwikkeling van hot kind niot verstandig. In 2014 willon we komen tot eon concreot plan voor do sproiding van hot onderwijsaanbod binnen ons holo gobiod. In dit plan moot duidelijk worden welke scholen gaan samenworkon, in wolke dorpon hot onderwijsaanbod zal blijvon, wolke maatregelen we gaan treffen om tot eon optimale situatie to komen en welk tijdspad we daarvoor in godachton hobben. In dit plan wordt ook duidelijk op welko manior wij tot samenwerking komen met scholen van andero denominatios. We hopen dat we in overlog met andero schoolbesturen kunnen komen tot eon hoogwaardig onderwijsaanbod in onzo rogio. Allereorst zijn we in gesprek gegaan met do VCPO Noord-Groningen om tot eon good plan to komen. Eind 2013 heeft daartoe een onderzoek plaats gevonden. Do uitkomsten van dit onderzoek en do scenario’s zijn in januari 2014 in een rapport opgeleverd. Daarnaast hebben wij zeif do afgelopen twee jaar met diverse groepon binnen ons schoolbestuur gesproken over de toekomst. Do GMR is hierin nadrukkelijk gesprekspartner goweest, maar ook met individuele MR-en is gesproken. Ook schoolteams, onderwijsteams en hun directeuren zijn in doze gesprekken betrokken gewoost. In januari 2014 verwachten we met do eorste ontwerpscenario’s voor de regio to kunnen komen. Do relatie met do gemeentelijko Integrale Huisvestingsplannen (IHP) mag duidelijk zijn. Do drie gemeenton zijn nadrukkelijk onze partners. Dit geldt niet alleen op het gebied van huisvesting. Ook op het gebied van Passend Ondorwijs en op hot gebied van hot sluiten of samenvoegen van scholen is do gemeente nadrukkelijk gesprekspartner. We zion hot als onze gezamonhijke verantwoordelijkheid om kwalitatief goed onderwijs te bieden voor do hole reglo, dat duurzaam is en waar oudors van nu later do kinderen van hun kinderen ook nog naar school kunnen brengen. Meer balans in tinanciën Voor do continuIteit van onze organisatie is hot van belang maatregelon to treffen om de financiën meer in balans to brengen. Hot moorjarenporspectief laat zion dat er maatregelen nodig zijn. Als we door do oogharen heenkijken, vinden we dat we ons gold nu veel to vorsnipperd uitgoven. De verdoling van do formatie is nu niet in ovonwicht en gaat soms ton koste van onzo grotore scholen. We willen onzo grotere scholen versterkon on onzo kleine scholon mindor klein en kwetsbaar maken. Eon iets grotoro school of lever gezegd: eon iedor minder kloino school heeft zowel porsonool, financioel als kwalitatief moor to biodon.

Dc: Deote Ac ountanls V,

‘/r:r drf.!. tk..doeTinthn 30 bij cc L)ivrkr!ng

Zorg voor personeel en behoud van werkgelegenheid Voor ons personeel vinden we grotere scholen ook van belang. Het Iesgeven aan een combinatiegroep is over het algemeen veel zwaarder dan het lesgeven aan een homogene groep. Daarnaast moeten op een klelne school de taken verdeeld worden over slechts enkele mensen; ook dat is zwaar. Als Schoolbestuur L&E hanteren wij werkgelegenheidsbeleid. Werkgelegenheidsbeleid houdt in dat al ons personeel een werkgelegenheidsgarantie heeft. Mochten wij deze garantie niet meer kunnen bieden dan moeten we Decentraal Georganiseerd Overleg (DGO) voeren met de vakcentrales om te komen tot een sociaal plan. Het sociaal plan voorziet in deels vrijwillige en deels verplichte maatregelen, alle gericht op het voorkomen van gedwongen ontslag. Als werkgever streven wij naar behoud van werkgelegenheid en proberen we gedwongen ontslag te voorkomen. De ontwikkeling van het leerlingaantal en de meerjarenbegroting 2014 t/m 2018 laten zien dat we moeten anticiperen. In het 2013 zijn we daarom in gesprek gegaan met de vakbonden om een sociaal plan op te stellen en uit te gaan voeren. Vanuit het oogpunt van goed werkgeverschap vinden we een sociaal plan wenselijk en noodzakelijk. Alvorens we een sociaal plan kunnen starten hebben de bonden aangegeven dat we eerst zeif aanvullend beleid moeten starten, gericht op externe mobiliteit: dit wordt ook wel sociaal plan fase 0 genoemd. Er is om die reden in 2013 mobiliteitsbeleid ontwikkeld en een aantal stimuleringsmaatregelen genomen.

In 2013 (en doorlopend in 2014) hebben wij samen met andere schoolbesturen in Groningen en Noord Drenthe gewerkt aan het opzetten van een gezamenlijk mobiliteitscentrum. Kern van dit centrum is het behoud van werkgelegenheid voor ons personeel. Waar een individueel schoolbestuur soms moet overgaan tot het laten afvloeien van mensen (of dit flu in vaste dienst is of tijdelijk personeel) kan in gezamenhijkheid wel aansluitend werk worden geboden. De één krimpt wat en de ander groeit wat. Ook het vervangen van allerlei verlof bij de verschillende schoolbesturen hoort daarbij. Bij het opzetten van het mobiliteitscentrum zijn niet alleen een zeventiental schoolbesturen betrokken, ook vakcentrales, het arbeidsmarktplatform P0, de provincie en experts zitten aan tafel.

Waardering en tevredenheid In het najaar van 2013 hebben wi] een nieuw waardering- en tevredenheidonderzoek opgestart. In dit onderzoek zal extra aandacht besteed worden aan de omschakeling naar het werken met onderwijsteams. In dit onderzoek worden zowel leerlingen, personeel als ouders meegenomen. De uitkomsten van dit onderzoek komen in 2014 beschikbaar. Waar die uitkomsten daar aanleiding toe geven zullen we die uiteraard gebruiken voor het formuleren van concrete activiteiten.

Educatiet partnerschap Het behouden en verbeteren van de onderwijskwaliteit blijft ook de komende jaren centraal staan, Een belangrijke pijler hierin is het educatief partnerschap tussen school en ouders. We hechten veel waarde aan een goede samenwerking tussen ouders en school. Met name ten aanzien van leerlingenzorg vinden we het belangrijk dat de ouders rechtstreeks betrokken zijn. Educatief partnerschap heeft ook in 2013 op de agenda gestaan. Een aantal Iocatiecoördinatoren heeft van dit thema een onderzoeksopdracht in het kader van hun studie gemaakt. Gezien de drukke gespreksagenda is in goed overleg met de GMR besloten dat dit onderwerp niet de hoogste prioriteit heeft. Daarom is beleidsontwikkeling op sectorniveau achterwege gebleven. Op een aantal locaties zijn hier echter wel goede stappen in gezet, mede door de betrokkenheid van een aantal Iocatiecoördinatoren op dit vlak.

Delote/cc,L tantsB.V. ‘v’or d :i rc h

eccejnc1n itla ng

31

Versterken communicatie door inzet ICT Dit jaar hebben wij onze intranetomgeving Plaza opgezet en ingericht. Werkende weg moet dit een veelgebruikte digitale omgeving worden, waar collega’s elkaar ontmoeten, uitwisselen en samen ontwikkelen. Verder is de website verfrist met een hedendaagse lay-out. Begin 2014 zal deze verder gevuld worden met relevante en up-to-date informatie. Er heeft een evaluatie plaatsgevonden van onze huidige staat van zowel hardware, software als gebruik van ICT middelen. Dit heeft een helder rapport opgeleverd met tal van aanbevelingen voor verbetering. In een concreet plan van aanpak is dit vervolgens uitgewerkt en is eind 2013 een aantal maatregelen getroffen om meteen in 2014 een aantal zaken zowel apparatuur to verwisselen, nieuw aan te schaffen als ook het versterken van de menselijke “infrastructuur”. Hiertoe doet het bestuur eon forse investering de komende jaren.

2.2.2. Leerlingen en onderwijs

Basischokn L4ImFS. .L’

LTS FL)

Optimaliseren gebruik van talenten van en door onze kinderen Leerlingaantal Onderwijs Management & Besturing Personeel Middelen 2.2.2.1 Ontwikkeling leerlingenaantallen Onderwijs is hot primaire proces binnen onze organisatie. Onze organisatie en processen zijn dan ook zo ingericht dat zij ondersteunend zijn aan het primaire proces en de kernambities, als beschreven in het Koersplan 2009-2013. De beschreven resultaten en activiteiten in de hoofdstukken management & besturing, personeel en middelen dienen in deze context gelezen te worden. Alle activiteiten dragen bij aan het onderwijs dat we aan onze leerlingen geven.

In dit hoofdstuk Iigt de focus op de ontwikkeling van het Ieerlingaantal, do opbrengsten en resultaten over 2013 en de kwaliteitszorg. Allereerst geven we een aantal algemene beschrijvingen (kengetallen). Vervolgens worden doelstellingen samengevat de doelstellingen op het gebied van het primaire proces gepresenteerd. In het jaarplan 2013 hebben we de context waarbinnen deze doelstellingen gerealiseerd moeten worden beschreven. Tenslotte wordt kort en bondig per doelstelling een uitwerking van het resultaat gegeven.

DeIORteACCC)/tantSBV

oP1eince ter!.la-ing

CC td

.

:

f’J

2.22.2 Ontwikkeling gerealiseerde Ieerlingenaantallen In de onderstaande tabel is de ontwikkeling van het aantal IeerHngen in de jaren 2006 tot en met 2013 opgenomen. Hierbij geldt dat het Ieerlingaantal op 1 oktober 2013 het Ieerlingaantal s dat aanwezig is in schooljaar 201 3-2014. In de tabel is eveneens de ontwikkeling van het Ieerlingaantal van NBS De Sterren opgenomen. ziI.I;1 ‘I’ Iii1.rti i 1 flrrirn.x P’II’] Onderbouw P0 1060 1064 1038 1035 906 874 838 975 BovenbouwP0 1063 1057 1053 1029 1059 1066 1034 981 Totaal L&E Primair Onderwijs 2123 2121 2091 2064 2034 1972 1908 1819 NBS De Sterren 84 72 73 97 67 61 71 61 Totaal L&E (inclusief NBS De Sterren) 2220 2205 2163 2137 2105 2039 1969 1880 Ontwikkeling Ieerlingaantal onderbouw en bovenbouw 2006 tot en met 2013 Tabel 14: Het Ieerlingaantal op 1 oktober 2013 bedraagt in totaal 1880 (inclusief NBS De Sterren). Het werkelijke aantal leerlingen wijkt daarmee negatief af (-69 leerlingen) ten opzichte van de vorig jaar bijgestelde prognose (1949 leerlingen op 1 oktober 2013). Het aantal leerlingen daalt duidelijk sneller dan waar in de prognose van vorig jaar rekening mee werd gehouden.

Ontwikkeling Ieerlingenaantallen 2500

2000 L____

Totaal PD L&E

1500

—Totaal

1000

NBS De Sterren

-‘Onderbouw L&E

500

—Boveribouw L&E

0

I

,

2006

Figuur 6:

+

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Grafiek ontwikkeling Ieerlingenaantal

Gemiddelde schoolgrootte 2007 2008 2009 2010 Gem iddelde schoolgrootte Tabel 15: Ontwikkeling gemiddelde schoolgrootte (ThcI. NBS De Sterren)

2011

2012

2013

De gemiddelde schoolgrootte van onze scholen is Iaag. De gemiddelde schoolgrootte lag in 2013 op 89 leerlingen en daarmee ruim onder de 145 leerlingen die in de bekostiging als grens wordt gezien van kleine scholen. Wanneer de leerlingendaling zich conform de Iaatste prognoses doorzet zal, zonder ingrijpen, de gemiddelde schoolgrootte van onze scholen in 2019 op 78 leerlingen uitkomen.

2.2.2.4

Ontwikkeling geprognosticeerde Ieerlingaantallen

In 2011 heeft de actualisatie van de leerlingenprognoses en ruimtebehoefte in ons voedingsgebied plaatsgevonden. Het PVG heeft voor de L&E scholen in de gemeenten De Marne, Eemsmond en Winsum nieuwe leerlingenprognoses opgestefd. We hebben deze progiloses, Manwege te grote positieve afwijkingen ten opzichte van de werkelijke Ieerlingaantalleh, bijgetId. poor de nieuwe e

BV,

I ng

prognose hebben we de trend voor de komende jaren doorgerekend met ais vertrekpunt de leerlingentelling per 1 oktober 2013. Daarnaast heeft een extern bureau eind 2013 in het kader van mogelijke toekomstscenario’s ook gekeken naar de ontwikkeling van de leerlingenaantallen in ons verzorgingsgebied. In onderstaande tabel zijn de leerlingenprognoses voor de komende jaren opgenomen op basis van het rapport “Toekomstscenario’s scholenspreiding Noord-Groningen”. efi. ej[ Totaal L&E Primair Onderwijs 1878 1830 Prognose leer/ingenaantallen Sector P0 L&E Tabel 16:

sjI. 1778

‘jy

.{•jf:

1706

1670

-Ze1I 1643

Z’YZe 1619

De nieuwe prognoses van de IeerHngenaantallen van L&E laten een forse krimp zion. Hot totaal aantal leerlingen van L&E daalt de komende 14 jaar naar verwachting met gemiddeld 1,7% per jaar tot 1470 leerlingen in 2028. Do daling zal met name de oersto vijf jaar stork zijn (gomiddeld 2,6% per jaar). In 2019 zal L&E naar verwachting nog 86% van het huidige eerlingenaantal hebben. Dit betekent dat bij gelijkblijvende bekostigingsvariabelen de inkomsten vanuit het ministerie fors zuflen blijven dalen en dat dit bijstellingen in zowel personele als materiële zin tot gevoig moot hebben.

2.2.24 Ontwikkeling marktaandeel

Op basis van de daadwerkelijk Ieerlingaantallen van het gehele voedingsgebied (gemeente Do Marno, Eemsmond en Winsum) en L&E specifiek is het marktaandeel van schoolbestuur L&E berekend. Kengetallen op 1 oktober

2010

2011

2012

2013

Gemeente Do Marno GemeenteWinsum Gemoente Eemsmond Totaal

944 1.512 1.508 3964

902 1.465 1483 3850

883 1439 1443 3765

885 1440 1376 3701

Totaal aantal leerlingen L&E

2105

2039

1970

1878

Marktaandeel L&E in % 53,1% 53,0% 52,3% 50,7 % Tabel 17: Leerlingaantal en marktaandeel L&E over de periode 2009 t/m 2013 (Bron aantal leerlingen per gemeente: www.dataduo.nL) Do cijfers over 2013 zijn afkomstig uit het rapport: Toekomstscenario’s scholenspreiding in Noord-Groningen)

Vanaf 2010 zien wij een afnemend aantal basisschool leerlingen binnen alle drie do gemeenten in ons voedingsgobied. Tegolijk met dit afnemende aantal leerlingen, zion we ook het deelnamepercentage (marktaandeel) voor L&E dalen. Het marktaandeel van L&E bedroeg op 1 oktober 2010 53,1% en is per 1 oktober 2013 gedaald naar 50,7 %. Dit betekent dat de daling in het aantal leerlingen niet alleen wordt veroorzaakt door de afname van het potentielo aantal leerlingen in ons voedingsgebied, maar ook door de overdracht van een school aan een ander bestuur en door het vorlies van leerlingen aan andere denominaties. 2.2.2.5 Doorstroom naar voortgezet onderwijs

Eén van do indicatoren waarmeo do onderwijsinspectie do kwaliteit van hot onderwijs beoordeelt is hot advies van do scholon aan leerlingen over het vervolgonderwijs. De inspoctie richt zich op do vraag of leerlingen hun schoolloopbaan vervolgen op het nivoau dat verwacht mag worden op grond van hun kennis, vaardigheden, motivatie en werkhouding. Dit zijn elementen waar op schoolniveau door loerkrachton do adviozen voor loerlingen worden gebaseerd.

Deoce

B.V,

I1 H!

li

I

34

In onderstaande tabel is de ontwikkeling in de definitieve keuzes voor vervolgonderwijs per onderwijssoort weergegeven. Het betreffen alleen de leerlingen die doorstromen naar het voortgezet onderwijs.

20% 26% 41 45 30% 76 48 Vmbotl (mayo) 65 Havo VWO, (Gymnasium en 49% 51% 101 117 40% 120 121 140 Atheneum) 260 246 100% 100% 100% 253 247 238 Totaal Tabel 18: Ontwikkeling doorstroming near het voortgezet onderwijs 2009-20 13

16%

18%

54% 100%

48% 100%

Een groot deel van onze leerlingen stroomt door naar de HAVO, het VWO of het Gymnasium. Vanaf 2009 is verhoudingsgewijs een stijging in deze doorstroom waarte nemen. Het doorstroom percentages naar het havo/vwo in het schooljaar 2012-2013 (48%) ligt boven het Iandelijke percentage van 44% (bron: De staat van het onderwijs: De staat van het onderwijs ‘onderwijsverslag 2010/2011’, april 2012).

L

2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 59% 53% 58% 51% 47% Uitstroompercentage naar HHC Ontwikkeling uitstroompercentage groep 8 leerlingen naar het HHC Tabel 19:

I

I

In bovenstaande tabel is de ontwikkeling van het uitstroompercentage naar het HHC over de afgelopen 5 jaar opgenomen. Van de lichting leerlingen uit schooljaar 2012-2013 is 59% uitgestroomd naar vervolgonderwijs op het HHC. Vanaf het schooljaar 2010-2011 is er sprake van een stijgende lijn. Dit heeft o.a. te maken met de steeds verder gaande samenwerking met het HHC en het overleg tussen de PO-scholen en het HHC.

jtt, Deo.tte Acaufints

r&v.

Voor dentifj tid3Fejnden 35 4 Bhorend bijcontroieverHarjng

2.2.3. Ambities onderwijs Samenvatting doelStellingen primair proces 2013 In 2014 vallen alle scholen onder Iet basisarrangement van cle inspectie

Gerealiseerd

In 2013 is geinventariseerd welke scholen naar excellentie willen werken In 2013 is L&E breed een methode voor begrijpend lezen ingevoerd In 2013 heeft de sectordirectie datamuur bijeenkomsten met de onderwsteam directeuren over de resultaten van de onderwijsteam scholen In 2013 is scholing ingezet op het gebruik van het pedagogisch expertsysteem “Zien” In 2013 hebben teambesprekingen op leerling- en groepsniveau plaatsgevonden In 2013 is in hot PO/VO overleg afstemming geweest om zodoende de doorlopende zorg op de onderwerpen hoogbegaafdheid en warme overdracht te verbeteren tussen groep 8 en Het Hogeland College In 2013 krijgt elke leerling van groep 8 de NIO toets In 2013 participeren we in de oprichting en vormgeving van het nieuwe Samenwerkingsverband Passend Onderwijs In 2013 hebben we ons georienteerd op de specialisatie van de scholen op een bepaald zorggebied In 2013 is gestart met de scholing van lB-ers voor betere ondersteuning van vragen van leerkrachten In 2013 is do uitvoer van het hoogbegaafdheidbeleid geevalueerd en eventueel bijgesteld In 2013 is het kwaliteitshandboek geactualiseerd Tabe! 20: Doe!ste!Ifngen primair proces sector P0. De kleuren in de tabellen in deze paragrafen, hebben de volgende betekenis: Rood: Niet gerealiseerd. Oranje: Loopt nog. Groen: Gerealiseerd

2.2.3.1

Onderwijskwaliteit en Ieerresultaten

Onze scholen werken aan een brede algemene vorming van onze leerlingen met hoge leerling resultaten voor taal, lezen en rekenen. Binnen ons onderwijs besteden we op alle scholen veel aandacht aan de kernvakken: taal, rekenen en lezen. In de afgelopen jaren hebben we voor deze vakken eindscores vastgesteld en do realisatie daarvan nauwlettend in de gaten gehouden. Door trapsgewijs de tussendoelstellingen aan te geven, hebben we onszelf gedwongen om te analyseren waardoor bepaalde resultaten wel of niet zijn behaald en hebben we daar nieuwe acties op gezet. Op basis van onze analyses in 2013 zijn we tot de conclusie gekomen dat we bij bovenstaande indeling nog onvoldoende zicht hadden op het aantal leerlingen dat echt uitvalt op deze vakken en dus extra aandacht verdient. Met ingang van het schooljaar 2013-2014 zijn we dan 00k gebruik gaan maken van een andere normering op de kernvakken. Bij de oude normering richtten we onze extra aandacht en inspanningen op de 25 % Iaagst scorende leerlingen. Binnen de nieuwe normering geldt dit voor de 40% laagst scorende leerlingen. Deze nieuwe werkwijze vraagt van ons meer inspanning en extra inzet op deze terreinen. In onderstaande figuur zijn de oude en nieuwe normering tegen elkaar afgezet.

Deiotte

jcountnts B,V.

Vor B rend b cortroleverklaring dd.

Ta bell Verdeling over de groepen bU de nlveau-!ndelingen A tot en met E Ct? I tot en met V I—v

I 20%

20%

20%

20%

V 20%

-

20%hoogst 5orendeIeerhngen 20%bo’en hetlandelljk g emiddelde

A

25%

25%-hooget

scotende Ieerl4ngen

—_____

8 25%

20% brideltik

25% rulm bczven t

net boven het bndelljk gemiddelde

—_______

25%

20% onder het bndelljk gemiddelde

20%Iaagst scorerde leerlingen

0 15% 5 10%

Figuur 7:

De rechterkolommen betreffendeoude dellnker 7 normering kolommen de nieuwe normering.

2S% net tot ruim onderhet bndelljk gemiddelde 15% rulm onder het IandeIkgernddekie 10% bagst

sorndi Ieecllngei,

Vergelijking oude en nieuwe normering uitva/lende leer/ingen Bron: Zorgmakelaar L&E

Om deze doelen op de kernvakken te kunnen bereiken moeten we extra investeringen doen en inspanningen leveren. Binnen de scholen zijn die investeringen gedaan binnen de reguliere onderwijsprogram ma’s.

Cito scores In het onderstaande overzicht zijn de gewogen gemiddelde definitieve CITO scores over de afgelopen vilf iaar opgenomen. Om de gewogen gem iddelde CITO score te berekenen zijn alle CITO scores per leerling opgeteld en gedeeld door het aantal deelnemende leerlingen. Bij de gecorrigeerde score is rekening gehouden met de gewichten van de aanwezige leerlingen. Het hebben van gewichtenleerlingen houdt in dat er leerlingen zijn die in een achterstandssituatie opgroeien. Het CITO corrigeert de ruwe score van de toets voor deze gewichtenleerlingen orn het mogelijk te maken scholen

met elkaar te vergelijken. In de scores zitten aWe leerlingen die meetellen in de opbrengsten. In uitzonderingsgevallen (strikt aan regels verbonden) mag een school een leerling buiten de telling houden. Dit kan onder meer te maken hebben met het intelligentieniveau van het kind of de tijd die het kind in de school/Nederland heeft doorgebracht.

F

LandeHjk gem iddelde ongecorrigeerd

Score L&E ongecorrigeerd

Landelijk gem iddelde correctie

Score L&E gecorrigeerd

2013

534,7

535,0

534,8

535,4

2012

535,1

534,5

535,3

535,1

2011

535,1

534,7

535,3

534,7

2010

534,9

535,1

535,2

534,9

533,4

535,2

534,0

2009 Tabe/ 21:

535,0 Ontwikkeling CITO scores

De gecorrigeerde CITO score van L&E ligt, op bestuurlijk niveau, voor het schooljaar 201 2-2013 rond het Iandelijke gem iddelde en is ten opzichte van de gecorrigeerde scores in de afgelopen jaren gestegen.

Deoa[eA

VDr

di

ntantsV.

I

In 2013 was de kwaliteit op het overgrote deel van onze basisscholen op orde. Bij de start van 2013 hadden we één zeer zwakke school (De Hoim) en twee zwakke scholen. In de loop van 2013 is de kwaliteit op De HoIm zodanig verbeterd, dat deze school ook weer onder het basisarrangemerit valt. Voor de Lydinge en Mandegoud zijn concrete plannen van aanpak gemaakt en uitgevoerd om de opbrengsten, de kwaliteitszorg en bet onderwijsproces te verbeteren. Ondertussen valt de Lydinge weer onder het basisarrangement. In de loop van 2013 heeft obs Onnema, na een basisarrangement met waarschuwing van de nspectie, eveneens het oordeel zwak gekregen. Door het tekenen van een kwaliteitsakkoord met de provincie Groningen, zijn wij in staat geweest extra middelen, schollng en ondersteuning in te zetten om deze scholen weer op niveau te krijgen. Het is de verwachting dat de kwaliteit op deze scholen bij het eerst volgende inspectiebezoek weer in orde wordt bevonden, waarna er geen sprake meer is van zwakke scholen. Binnen de provincie Groningen hebben we, in het kader van kwaliteitszorg, met 15 schoolbesturen afspraken gemaakt over het oprichten en inzetten van auditteams. Met de inzet van deze auditteams geven we in 2014 en daarna een extra impuls aan de kwaliteit van het onderwijs en het gesprek daar over. School Akkerwinde Brunwerd Getijden, de Hoim, de Jansenius de Vries Klinkenborg Kromme Akkers Lyd inge

-

Arrangement

-

Mandegoud

Zwak (basisarrangem ent vanaf 20-3-2014) Zwak (basisarrangement vanaf 22-4-2014)

Math en esse Negen Wieken Octopus, de Onnema Op Wier Roodschoul Schutsluis Solte Campe Sterren, de Tiggeldobbe Usquert Wierde, de lnspectieoordeel per school. Groen & Tabe! 22:

basisarrangement.

De kleuren in de tabellen in deze paragrafen, hebben de volgende betekenis: Rood: Niet gerealiseerd. Oranje: Loopt flog. Groen: Gerealiseerd

2.2.3.2 Taal, rekenen en opbrengstgencht werken

Eén van onze kernwaarden is dat resultaten tellen. Onze scholen werken aan een brede algemene vorming van onze leerlingen met hoge leerlingenresultaten voor taal, lezen en rekenen. Deze kernwaarde hebben we voor de basisvaardigheden uitgedrukt in meetbare doelstellingen Zowel het gedachtegoed van Opbrengst Gericht Werken (0GW) als ons taal- en rekenonderwijs zijn ook in 2013 een belangrijke rol blijven spelen. Goed taal- lees- en rekenonderwijs vormt in onze optiek namelijk de basis van bet cognitieve proces En door een opbrengstgerichte manler van wqrken worden de ontwikkelingskansen voor kinderen in het onderwijs en in de Deo:e Ac.LDf ntans FV.

I

38

:ric cehrnd

flCJ

In 2013 hebben wij daarom L&E breed een methode voor begrijpend lezen ingevoerd en hebben onze Ieerkrachten scholing gevolgd op het gebied van taal en rekenen (bijvoorbeeld Nieuwsbegrip XL en begrijpend lezen). Taal en rekenen blijven de belangrijkste ingredlénten in 0GW. Naast deze basis ingrediënten hebben we onze aandacht in 2013 ook op andere gebieden gericht, met name op het gebied van de sociaal emotionele ontwikkeling van onze leerlingen. Om de resultaten op taal en rekenen te borgen en te verduurzamen, worden deze door de onderwijsteam directeuren met de schoolteams meerdere keren per jaar besproken door het gebruik van een datamuur. De sectordirecteur bespreekt de resultaten van iedere school door met de directeuren van de onderwijsteams. Op deze wijze wordt de het opbrengstgericht werken door de hele organisatie heen zichtbaar en gewaarborgd. 2.2.3.3 Sociale vaardigheden

De vorming van het kind in algemene en brede zin houdt niet alleen de cognitieve ontwikkeling in, maar ook de ontwikkelingsbehoefte van (sociale) competenties van het kind. Een kind is namelijk meer dan alleen taal en rekenen. De sociaal emotionele ontwikkeling is in de afgelopen jaren een onderbelicht punt geweest. Cm de ontwikkeling van de sociale vaardigheden van onze leerlingen meer in beeld te brengen hebben we DORR voor kleuters aangeschaft. Met dit instrument brengen we de verschillende ontwikkelingsgebieden van kleuters in kaart en daarmee tegelijkertijd de aanwezige ontwikkelingsbehoefte. Hierdoor verkrijgt de leerkracht inzicht in de ontwikkelingsbehoefte en kan hij/zij hierop inspelen. Daarnaast hebben we het webbased pedagogisch systeem ‘Zien’ aangeschaft. Dit instrument Iaat aan de hand van een aantal factoren zien hoe het gesteld is met de sociaal emotionele ontwikkeling van een kind. In augustus 2012 is het implementatietraject van Zien gestart. In 2013 heeft de scholing van aIle onderwijsteams in het gebruik van dit instrument plaats gevonden. Voor de volledige implementatie van Zien hebben we drie jaar uitgetrokken. De IBers leiden hun collega teamleden op in het gebruik van Zien. Gaandeweg zullen teams er meer vertrouwd mee raken. Er zal telkens op deelgebieden scholing blijven plaatsvinden. Per school kan hat tempo van de invoering verschillen. Door het gebruik van dergelijke instrumenten verkrijgen we inzicht in de sociaal emotionele ontwikkeling van onze leerlingen en kunnen we ook op dit terrein opbrengstgericht werken. 2.2.3.4 Doorlopende zorg en begeleiding

De doelstellingen op de kernvakken hebben als gevolg dat afstemming tussen de verschillende leerjaren versterkt moet worden. Hierbij ligt de focus niet alleen op de aanwezigheid van dezelfde methodes, maar onder andere ook op het (inhoudelijk) gebruik van de methodes, de overdracht van leerlingen naar de volgende leerkracht en de tussentijdse evaluatiemomenten binnen de schoolteams. Het versterken van de doorlopende leerlijn heeft in 2013 op verschillende manieren plaats gevonden: - In 2013 is tijdens teambesprekingen gewerkt met een datamuur op leerling- en groepsniveau, wat een warme overdracht bewerkstelligt; Daarnaast worden in de onderwijsteams data bekeken op “bouw”niveau. Daarbij bespreken leerkrachten van eenzelfde “bouw”, bijvoorbeeld groep 3 en 4, de data van de verschillende locaties. Door deze gezamenlijke analyse vergroten we de expertise van de individuele leerkracht; In 2013 zijn de doorlopende zorg onderwerpen, zoals hoogbegaafdheid en warme overdracht van groep 8 naar Het Hogeland College, besproken in het PONO overleg; In 2013 heeft elke leerling van groep 8 de NIO toets gedaan (Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau). Een intelligentietoets die het ontwikkelperspectief van leerlingen laat zien en die ondersteunend is aan cia schoolkeuze van de leerlingen van groep 8; Voor leerlingen die extra zorg nodig hebben (onder- of bovenpresteerders) is een individueel ontwikkelperspectief aan de hand van een onafhankelijke toets opgesteld. -

-

-

-

Ote Deote /ccc nta9ts B.V, Vc.nr

tJi an. roI rki ng

39

2.23.5 Leerlingenzorg

Binnen onze loerlingenzorg krijgen we to maken met Passend Onderwijs. Passend Onderwijs betekent dat elk kind onderwijs krijgt dat hot beste bij zijn of haar talenten en beperkingen past. De belangrijkste wettelijke mijlpalen binnon de twee jarige invoeringstraject van Passond Onderwijs zijn: • uiterlijk 1 november 2013: oprichting van do nieuwe rechtspersoon van het samenwerkingsverband • uiterlijk 1 mel 2014: indienen van hot ondersteuningsplan van hot samenworkingsverband • uiterlijk 1 augustus 2014: effectuering van passend onderwijs In augustus 2014 wordt do Wet op Passond Onderwijs ingovoerd. In do aanloop daar naartoe is per november 2013 eon niouw samenwerkingsverband opgericht. Dit samenwerkingsverband betreft de hole provincie Groningen. Via dit niouwe samonworkingsverband zullen de rniddolen voor Passend Onderwijs binnenkomen. Inmiddels is hot groto niouwe samenwerkingsverband opgedeeld in vier subregio’s. Wij makon deel uit van do rogio noord. Binnon deze subregio zullen afspraken gemaakt worden over hot deels inzetton van do middelen op regionaal niveau en het aanbod waarvoor hot schoolbestuur verantwoordelijk is. Daarnaast zal hot oude samenwerkingsverband WSNS worden opgoheven. Do daarin nog resteronde middelon on financiële afspraken worden netjes afgebouwd. Dit proces loopt door tot in 2015. Vooruitlopend op de invoering van hot Passend Onderwijs hebben we do mogelijkhedon tot specialisatie in hot zorgaanbod van onze scholen in kaart gebracht. Op alIe scholen is een onderwijsondorsteuningsprofiel (OOP) aanwezig. In het kader van passend onderwijs en passende zorg werkon we too naar do situatie waarin 80% van do ondersteuningsvragen van leerkrachten intern beantwoord worden. Doze doolstelling moet in 2014 gerealiseerd zijn. In 2013 hebben we onze interne begeleiders (IB-ers) en do zorgmakelaar (bovenschoolse B-er) geschoold. Door dezo ontwikke!ing zijn we beter in staat om moor gebruik to maken van elkaars deskundigheid en vorminderon we hot gobruik van externe deskundigen. 2.2.3.6 Hoogbegaafdheid

In juni 2012 hebbon do stuurgroep, en de GMR hot nieuwe beleid ten aanzien van hoogbegaafdheid vastgosteld. Met hot invoeren van ons nieuwe beleid ten aanzien van hoogbogaafdheid hebben we de signalering van hoogbegaafdheid bij Ieerlingon door alle Ieerkrachten verbeterd. We doen dat in de vorm van het gebruik van signaleringsinstrumenten, hot inzetten van de expertise van de pluskias leerkrachten en binnen de kenniskring hoogbegaafdheid. Met ingang van het schooljaar 2012-2013 hanteren we eon pluskast voor kleuters (inrichting per onderwijsteam), eon plusklas voor leerlingen van groep 4 t/m 6 (één klas voor alle scholen) en eon plusklas voor leerlingen in groep 7 en 8 (één klas voor alle scholen). In januari en juni 2013 hebben we ons beleid on de plusklassen geëvalueerd. We zagen dat or veel meer aanmeldingen waren voor do plusklassen dan we konden plaatsen. Wij zijn er dan ook toe overgegaan meer leerlingen to begoleiden op do eigen school door middel van hot inzetten de plusklas leerkrachten. Plaatsing van leerlingen in de plusklassen vindt nu alleen op basis van een duidelijke hulpvraag. leder half jaar bekijken we do plaatsing van leerlingen in de plusklassen opnieuw.

Deoi e/untantsB.V,

V d

r

11

40

2.2.3,7 Kwaliteitszorg

De gesprekken tussen de sectordirectie en de onderwijsteamdirecteuren en de gesprekken tussen de onderwijsteam directeuren en de teamleden aan de hand van zowel leerling- als individuele resu[taten vormen een belangrijk onderdeel van ons kwaliteitszorgsysteem. Onze kwaliteitszorg is vastgelegd in ons kwaliteitshandboek. In onderstaande figuur is het dynamische proces van kwaliteitszorg schematisch weergegeven. Het betreft hier een versimpelde versie van onze Iijnorganisatie. De dynamiek in ons kwaliteitszorg systeem maakt dat we jaarlijks nagaan of het kwaliteitshandboek aangepast en/of aangevuld dient te worden.

> > > > >

Functioneringsgesprekken Beoordelingsgesprekken Doelstellingengesprekken Voortgangsgesprekken Resultaatgesprekken

> > > > > >

Functioneringsgesprekken Beoordelingsgesprekken Doelstellingengesprekken Voortgangsgesprekken Resultaatgesprekken Ontwikkelgesprekken (POP)

‘4 onderwi

4

Leren van en met elkaar

Figuur 8: Proces kwaliteitszorg binnen onze Iijnorganisatie Bron: Sectordirectie P0 L&E

tte ecte AccontafltS B,\l,

onr c tCtero&eirlden. C:

EI p

ji 1

CC :•

i••_•••

verkiaring

41

2.3.

Management en besturing

8asisscholen &rns P0

lau

Optimaliseren gebruik van talenten van en door onze kinderen

Leerlingaantal Onderwijs Management & Besturing

Personeel Middelen Dit hoofdstuk beschrijft hoe de managementprocessen en besturing binnen schoolbestuur L&E, sector Primair Onderwijs, is geregeld. Zoals we hebben beschreven in figuur 2 wordt binnen de gehele organisatie cyclisch gewerkt (pdca-cyclus) en is de organisatie dusdanig ingericht dat zij op een zo effectief en efficient mogelijke wijze bijdraagt aan onze kernwaarden en het hiermee samenhangende primaire proces. Allereersi presenteren we in dit hoofdstuk de inrichting van onze organisatie. Vervolgens wordt samengevat de doelstellingen op het gebied van management & besturing gepresenteerd. In het jaarplan 2013 hebben we do context waarbinnen doze doelstellingen plaatsvinden beschreven. Tenslotte wordt kort en bondig per doelstelling eon uitwerking van hot resultaat gegeven. 2.3.1

Inrichting organisatie

Het organogram van de sector PC ziet er als volgt uit:

HH

Sectordirectie S

—

GMR1

I

I

I Stafbureau

I I I

Stuurgroep

I

Directeuren onderwijsteam

H

MR-en

Schoolteams (Ieerkracht, Iocatiecoördinatoren, onderwijsbegeleider, onderwijsexpert, administratieve kracht) —

Hiërarchische r&atie

—

Ondersteuningslijn

—

Advies.en/otJIlst.effPlin9srelatie Deo

t Accfrntnts B.V,

V

Be d.d

,..

t!ereinden verkIeing

,..

42

Figuur 9:

Organigram sector Primair Onderwijs L&E per augustus 2012

2.3.1.1 Bovenschoolse organisatie De onderwijsinspecUe spreekt het bestuur aan OP de kwaHteit van hot onderwijs en op de doelmatige en rechtmatige besteding van de financiën. Op bestuursniveau en op sectorniveau zijn onder nvloed van de druk op de financiën en toenemende aandacht voor de kwaiteit van het onderwijs de afgelopen jaren at nieuwe accenten gelegd. De sectordirocteur Primair Onderwijs geeft samen met do adjunct-sectordirecteur Teiding aan gehele sector PC. Op het niveau van de sectordiroctie is door do veranderende omstandigheden en nieuwe uitdagingen een grotere nadruk en vorantwoordelijkheid komen to liggen op het terrein van richtinggevend onderwijskundig beleid en het beleid ten aanzien van een verantwoorde (financiële) bedrijfsvoering. In de ondersteuning van de sectordirectie is eon verschuiving van administratieve naar beleidsmatigo ondersteuning noodzakelijk om deze nieuwe taken en verantwoordelijkheden ook kwalitatief good in to kunnen vuflen. Cm de zorg voor de kwaliteit van hot onderwijs 00k op het niveau van de sectordirectie en de stuurgroep te kunnen borgen on bewaken, wil do sectordirectie begin 2014 eon externe onderwijskundige medewerker kwaliteitszorg aantrekken. Met het aantrekken van externen is het rnogelijk do stafondersteuning ook naar de toekomst toe kwaiitatiof maar tegelijkertijd flexibel in te richten.

2.3.L2 Scholen en het onderwijsteam Het schooljaar 2012-2013 was hot eersto jaar waarin do onderwijsteams volledig zijn gaan draaien. Door do nauwere samenwerking tussen de scholen on door hot instellen van overkoepelend management is de school niet langer de basis van onze organisatiestructuur maar het onderwijsteam. Onze verwachtingen zijn dat het werken in onderwijsteams positieve effecten zou hebben op de kwaliteit van ons personeet, de uitwisseling van kennis tussen do schoolteams, do mogolijkheden voor gezamenhijke scholing, do werkdruk en uiteindelijk eon hogere kwaliteit van ons onderwijs. Nu we dii pad ingeslagen zijn, zijn de eersto signalen positief. Natuurlijk moeten or ook nog do nodige zaken verder uitgewerkt worden. De evaluatie van hot werken in onderwijsteams maakt nadrukkelijk onderdeel uit van do tevredenheidonderzoeken die we oind 2013 hebben uitgevoerd.

DB Onderwijsteamdirecteur

LA Leerkracht

Figuur 10:

Administratieve kracht

LB Locatiecoördinator Onderwijsbeg eleider 0 nderwijsexpert

Organogram onderwijsteam

/3

1

ue!o

/

\Jjo

‘

4L

ndn, t’ lring

20:

43

Samenvatting doe!stellingen management en besturing 2013 In 2013 is in samenspraak met de GMR de medezeggenschap opnieuw vormgegeven binnen onze organisatie In 2013 is de taakverdeling tussen de verschillende spelers in onze organisatie vastgesteld In 2013 werken we met het gewenste managementinformatie systeem In 2013 werken we met de gewenste processen die opgenomen staan in het proceshandboek Onderwijs Ondersteunende Organisatie In 2013 is bestuursbreed een besluit genomen over de organisatie, het proces en de inhoud van het contract beheer In 2013 is een snellere, gestandaardiseerde en meer efficiëntere manier van de overdracht van het overdrachtsdossier tussen het P0 en bet VO gerealiseerd In 2013 heeft samenwerking plaatsgevonden met Het Hogeland College op de onderwerpen; doorlopende zorg, hoogbegaafdheid en doorstroom van leerlingen In 2013 zijn samenwerkingsmogelijkheden met andere schoolbesturen verder uitgekristalliseerd Per augustus 2013 is het katholiek en openbaar basisonderwijs in Wehe den Hoorn onder één dak In 2013 is het nieuwbouwplan onderwijs in Uithuizen vormgegeven In 2013 is integraal beleid ten aanzien van VVE opgesteld en meegenomen in de pilots in de gemeenten Eemsmond, De Marne en Winsum Doelste!!ingen management en besturing sector P0 Tabel 23:

Gerealiseerd

De kleuren in de tabellen in deze paragrafen, hebben de volgende betekenis: Rood: Niet gerealiseerd. Oranje: Loopt nog. Groen: Gerealiseerd 2.3.2.1 Andere vormgeving GMR In 2013 hebben wij samen met de GMR een discussie gevoerd over een meer passende en sIagvaardige vormgeving van de GMR. Het ligt voor de hand om in een organisatiestructuur met onderwijsteams met elkaar te praten over medezeggenschap op het niveau van het onderwijsteam. De regie op het proces waarin toegewerkt wordt naar een kielnere GMR ligt bij de GMR zeif. 2.3.2.2 Helderheid over taakverdeling binnen de organisatie In bet verlengde van het gaan werken in de onderwijsteams is een nieuw functiebouwwerk vastgesteld. De daar in opgenomen functies zijn opnieuw beschreven. Het werken in onderwijsteams zien we nadrukkelijk als een ontwikkelproces. We blijven de ontwikkelingen daarin en de consequenties daarvan voor de verschillende taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden op de voet volgen en zullen deze, waar nodig, opnieuw aanpassen. 2.3.2.3 Gewenste managementinformatiesysteem De managementinformatie binnen L&E is van voldoende niveau. De managementinformatie en daarmee de besturing van de organisatie kan nog aan kracht winnen door het aanschaffen en invoeren van een managementdashboard. In 2013 hebben wij ons georienteerd op een dergelijk systeem. In 2014 wilIen wij daar een vervoig aan geven. 2.3.2.4 Vastleggeri interne processen Wij hebben het vastleggen van de interne processen opgepakt door een handboek administratieve organisatie op en vast te stelten. We blijven de praktische werking daar van volgen en zullen bet handboek, waar nodig, bijstellen. Leo

te countans B.’!.

I

44 V .r :rn,1 :c edeenclen. vrkaing

2.3.2.5 Coritractbeheer Op bestuursniveau is in 2013 in kaart gebracht welke efficiency voordelen er van centraal af te sluiten contracten verwacht kon worden. Waar mogelijk en wenselijk gaan wij de schaalvoordelen van onze organ isatie ben utten am daar voordeel ult te halen. 2.3.2.6 Overdrachtsdossiers De voorwaarden voor een snellere, meer efficiënte en gestandaardiseerde overdracht van leerlingen naar het VO zijn in 2013 tot stand gebracht. Het is nu aan de scholen am daar op een goede manier mee om te gaan. 2.3.2.7 Samenwerking met Het Hogeland College Doorlopende zorg onderwerpen, zoals hoogbegaafdheid en warme overdracht van groep 8 naar Het Hogeland College, warden besproken in het PO/VO overleg. Elke leerling van groep 8 krijgt de NIO toets (Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau), een intelligentietoets die het ontwikkel perspectief van leerlingen laat zien en die ondersteunend is aan de schoolkeuze van de leerlingen van groep 8. Voor leerlingen die extra zorg nodig hebben (onder- of bovenpresteerders) wordt een individueel ontwikkelperspectief aan de hand van een onafhankelijke toets opgesteld. 2.3.2.8 Ontwikkelingen rond samenwerking Op verschillende plekken werken we aan het realiseren van een (gemntegreerde) kindvoorziening. Zowel in Uithuizen als in Winsum/Baflo zijn we daarover met de gemeente in gesprek. In Uithuizen wordt de nieuwe school voor Brunwerd, samen met scholen van het VCPO en Fidarda gebouwd. Het plan is am in 2015 de nieuwe school te betrekken. In Winsum heeft de gemeente het plan am op twee plekken een kindvoorziening te realiseren: in Winsum en in BaflofRasquert. In Eenrum zijn er plannen am een kindvoorziening te realiseren, samen met de peuterspeelzaal en Kid2be. In augustus 2013 zijn de openbare en de katholieke basisschool in Wehe-den-Hoorn samen opgegaan

in één school. Deze basisschool is ondergebracht bij het Katholieke schoolbestuur Fidarda. Aan deze school is een identiteitscommissie verbonden die zorgt draagt vaor het vorm en inhoud geven van zowel de katholieke als de openbare identiteit binnen de school. De besturen van L&E en de Vereniging vaar Christelijk Primair Onderwijs Noord-Groningen hebben eind 2013 een verkenning uitgevoerd naar de magelijkheden am, met het gegeven van de krimp en afnemende leerlingenaantallen, oak in de toekomst een kwalitatief goed en stabiel onderwijsaanbod aan te kunnen blijven bieden in anze regia. Op basis van deze analyse en bestuurlijke gesprekken daarover gaan we ans begin 2014 een beeld vormen van actuele en toekomstige knelpunten in het anderwijsaanbod. In het verlengde daarvan gaan we een cancreet uitvaeringsplan apstellen am dat toekomstbestendige aanbad oak de komende jaren te realiseren. 2.3.2.9 VVE Om een goed beeld te kunnen krijgen van het ontwikkelings- en instroom niveau van onze kleuters, voeren we structureel overleg met onze partners in de voor- en vroegschaolse educatie en de inspectie. De gemeenten Winsum en De Marne pakken hun regierol daarin nu echt op. Binnen een werkgroep waarin alle betrokken samenwerkingspartners plaats hebben genamen, wordt nu gezamenlijk beleid ontwikkeld en komen we tot afspraken. De gem eente Eemsm and heeft gekozen voor een eigen traject.

De ‘I

e Ac ounts B V.

II

2.4.

Personeel

BasischoIen PD I [Qptirnaliseren gebruik van talenten van en door onze kinderen Leerlingaantal Ondorwijs Management & Besturing Personeel Middelen

Onderwijs geven is topsport. We moeten de opdracht om kinderen het beste to bieden uit voeren binnen een context waarin dit steeds mooilijker wordt. Ontwikkelingen op het onderwijskundige vlak, de resuitaatgerichte vraag vanuit de samenleving en het hebben van veel kloine scholen zorgen voor extra druk op onze Ieerkrachten om te presteren. Hot lesgeven aan een combinatiegroep is over het algemeen veel zwaarder dan hot lesgeven aan eon homogene groep. Daarnaast niceten op eon kleine school de taken verdeeld worden over slechts enkele mensen; ook dat is zwaar. Als werkgever willen we onze leerkrachten zo faciliteren dat zij onderwijskundige topsport kunnen bedrijven om zo te kunnen voldoen aan de vraag vanuit do veranderende context. In dit hoofdstuk geven we allereerst een aantal algemene beschrijvingen (kengetallen). Vervolgens wordt samengevat do doelstellingen op hot gebied van personeel gepresenteerd. In het jaarplan 2013 hebben we de context waarbinnon doze doelstellingen plaatsvindon beschreven. Tenslotte wordt kort en bondig per doelstelling een uitwerking van hot resultaat gegeven. 2.4.1

Personele kengetallen

In doze paragraaf beschrijvon we eon aantal personele kengetallen en geven we de ontwikkeling van deze kengotallon weer. Formatieve inzet per functiecategorie, per Ieeftijdscategorie en per geslacht In ondorstaande tabellen is de Ieeftijdsopbouw van de personeelsiedon binnon do sector Primair Ondorwijs opgenomen (excusief vervangingon en inclusief bruto factoren). In do tabellen is eveneens een verdeling naar goslacht en naar functiecategorio gemaakt over de afgelopen jaren. Tevens is in tabel 18 hot aantal leerlingen per fulitime-equivalent (fte) functiecategorie opgenomen om de ontwikkeling van hot aantal fte to verduidelijken. In do tabellen is zowel personeel in vaste dienst als personeel met eon tijdelijke aanstelling opgenomen. Do peildatum van de weergegeven kengetallen is 31 december. In do personele getallen is de inzet van do locatiecoördinator en de onderwijsteam directeur van NBS de Sterren deels meegenomon. Zowel de locatiecoördinator als de ondorwijsteam directeur staan op do loonhijst van sector Primair Onderwijs, maar worden respectievelijk voor de heift (0,5 fte) en één zevende deel van de loonkosten en formatio veraniwoord in do jaarrekening van Schoolbestuur L&E Uithuizermeoden en Godlinze. 31-dec-12 31-dec-10 31-dec-il 31-dec-13 31-dec-08 31-dec-09 12,12 10,12 11,89 1U,12 16,47 15,97 120,18 122,45 116,02 127,17 123,57 126,16 5,23 6,01 5,55 5,90 6,01 5,93 136,20 140,12 148,15 140,69 132,07 149,66 Ontwikke!ing formatie 2008-20 13 per functiecategorie (peildatum 31 december)

-

UIH Op OOP Totaal Tabe! 24:

4

0

De o te A1ountns B.V.

46

cr rr J ng —

De tabel laat op totaalniveau jaarlijks een daling in de formatieve inzet zien. Deze daling is ook noodzakelijk gezien de ontwikkeling van ons leerlingaantal. Voor een deel wordt deze daling overigens gecompenseerd door de inzet van personeel via payroll. Op de peildatum 31 december 2013 wordt vier fte personeel via payroll ingezet. Wanneer we naar het functiebouwwerk (inclusief NBS De Sterren) kijken zien we de volgende formatieverdeling: 6 fte directie, waarvan 2 fte sectordirectie en 4 fte onderwijsteam directeuren. Dit is 4,5% van het totale personeelsbestand. Landelijk bedraagt dit percentage directie 8,4% (bron: www.data.duo.nl, peildatum 1 oktober 2012); 5,93 fte administratieve ondersteuning, is 4,5% van het totale personeelsbestand. Landelijk bedraagt dit percentage 9,5% (bron: www.data.duo.nl, peildatum 1 oktober 2012); 119,46 fte leerkrachtfuncties (inclusief directeuren die de functie van locatiecoördinator vervullen), is 90,6% van het totale personeelsbestand. Landelijk bedraagt dit percentage 80,3% (bron: www.data.duo.nl, peildatum 1 oktober 2012).

-

-

Het verschil in de directieformatie uit de tabel met de bovenstaande beschrijving is gelegen in het felt dat niet alle directeuren de rol van onderwijsteamdirecteur of sectordirectie vervullen. Zij vervullen namelijk de rol van locatiecoärdinator.

3,52 2,7% 25-34 21,47 17,95 14,2% 4,00 22,64 35-44 26,64 3% 17,9% 2,3% 34,93 45-54 3,00 31,93 24,9% 11,88 27,19 55-59 9% 19% 39,07 2,68 7,28 > 59 9,96 2% 4,9% Totaal 25,08 19% 106,99 81% 132,07 Fabel 25: Overzicht formatie per leeftijd en geslacht (peildatum -

-

-

-

-

-

-

-

16,26 17,9% 21% 20,17 20,2% 16% 26,45 27,7% 31% 29,58 29,5% 25% 7,54 3,9% 5% 100% 100,% 100% 31 december2013)

21% 18% 32% 21% 6% 100%

Uit de tabel kunnen we concluderen dat in ons personeelsbestand het zwaartepunt ligt bij personeel vanaf 45 jaar met tevens een behoorlijk aantal in de leeftijd van 55 en 59 jaar. Op basis van natuuriijk verloop zal ruim 34% van ons huidige personeelsbestand in de komende 10 jaar de organisatie verlaten. Eveneens kunnen we constateren dat in de komendejaren lOjaren het grootste gedeelte van onze mannelijke personeelsleden de organisatie gaat verlaten.

IpL.. L-r

DIR OP OOP Tabel 26:

.AI

———

-p —-

.—x-a•..

-p —. L1a’A’J

—pa- L1.’fl

p

—- LI n.j

yp a

L-1 — I

YP a

L1 W

•

133,43 125,33 129,25 173,65 162,69 188,68 179,74 15,70 16,23 16,36 16,70 16,10 15,88 15,68 370,08 343,36 343,36 355,14 394,79 323,61 306,75 Ontwikkeling ratio aantal leer/ingen per functiecategorie (peildatum 31 december)

Het aantal leerlingen per fte OP is dit jaar iets lager dan voorgaand jaar. Deze cijfers geven echter deels een vertekend beeld aangezien op peildatum van 31 december 2013 tevens vier fte aan extern personeel structureel werd ingezet. Daarmee rekening houdend is de ratio per leerling voor OP 15,16. Vanaf 2009 is een sterke stijging in de ratio aantal leerlingen per fte directie. Deze ontwikkeling heeft te maken met de inzet van onderwijsteamdirecteuren. In deze ratio’s zijn de voormalige schooldirecteuren die nu de rol als locatiecoördinatoren vervulln, opgenpmen onder de categorie directie. DeDrLte cf)nants By.

rur eroejflcIfl. m)end H.. hnirKlaina

\j’C)(

47

Verwachte uitstroom in de komende vijt jaren in aantallen fte Cm zicht te krijgen op de hoeveelheid uitstromende formatie in de komende jaren door natuurlijk verloop is in onderstaando tabol de verwachte uitstroom in de komende vijf jaren opgenomen. Hierin is eon scheiding gemaakt in drie groepen personeelsieden. Voor personeolsiedon die voor 1950 geboren zijn geldt dat zij flog gebruik kunnen maken van de FPU-regeling. De verwachting is dat zij gemiddeld op 63-jarige Ieeftijd met FPU gaan. Voor de personeelsioden die na 1949 geboren zijn geldt het ABP keuzepensioen. Hiervoor is de verwachting dat zij op 65-jarige leeftijd uitstromen. Uitstroom

2014

Diroctio

2015

2016

2017

2018

0,00

0,00

0,85

0,00

2,30

0,00

0,99

4,67

—

op Cop

o,oo j

0,00

0,00

0,00

0,00

Schoonmaak

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

Totaal Tabe! 27:

2,30 0,69 0,00 1,85 Verwachte uitstroom op basis van pensioen!eeftijd per functiecategorie per jaar (exciusief alle medewerkers voor bepaalde tijd) Bron: OSG

4,67

In de periode tot en met 2018 wordt een totale uitstroom op basis van do pensioenleeftijd verwacht van 8,65 fte onderwijsgevende functies en 0,85 fte directie functie. De gopresenteerde gegevens laten Zion dat op korte termijn hot natuurlijk verloop van personeel te klein is om do tekorton opte kunnen vangen. In do meerjarenbegroting 2014-2018 hebben we dan ook eon taakstolling opgenomen ten aanzien van personeel. Eon geringe uitstroom van ouder personeel betokent ook dat or minder mogelijkhoden ontstaan voor jonge Ieorkrachton om binnen onze sector aan do slag te kunnen gaan. Met doze constateringen zijn wij genoodzaakt om hot Sociaal Plan fase 0 uit to vooron on Decentraal Georganiseord Overleg to voeren om to komen tot eon sociaal plan.

Aantal fte per functieschaal In hot onderstaando schema is hot aantal fto per functioschaal per 31 december 2012 on 2013 weergogovon. Hot aantal fte is inclusiof bruto factoron on exciusief vorvangingon. Functie 01 04 06 07 08 DA DB DC DE LA LB Totaal Tabe! 28:

Aantal fte 31-12-2012 2,00 1,43 0,81 1,65 0,00 4,26 0,86 3,00 1,00 108,65 12,53 136,20

Percentage 1% 1% 1% 1% 0% 3% 1% 2% 1% 80% 9% 100%

Aantal Li 31-12-2013’ 2,00 1,47 0,81 1,65 0,00 5,12 1,00 3,00 1,00 103,88 12,14 132,07

Aantal fte per functieschaal per 31 december 2012 en 201;3

1% 1% 1% 1% 0% 4% 1% 2% 1% 79% 9% 100%

.

Deot,:Aunt

Vr c

Percentage

tB.\I.

.:.eoeIeirden, :ceverkIa1ng .

..:.:4

48

Gewogen Gemiddelde’

2008 2009 2010 2011 2012 2013 Tabel 29:

40,14 40,14 40,26 40,40 40,42

42,68 42,83 42,75 42,95 42,57

40,43

43,49

Gewogen gemiddelde Ieeftijd 2007 tIm 2013

Uit de tabel blijkt dat de gowogen gem iddelde Ieeftijd (GGL) van do sector Primair Onderwijs de afgelopen jaren rodelijk stabiel is geweest. Tevens is te Zion dat do GGL van de sector P0 van L&E hoger is dan de landelijke GGL. Dit Ieidt tot een nad&ig effect in do beschikbare middelen voor personelo inZet. De vergoeding per Ieerkracht van uit hot ministerie van OCW is namelijk gebaseerd op do gemiddelde personeelsiast van do gehele sector primair onderwijs. GeZien do relatief hoge gomiddelde leeftijd van ons porsonoolsbostand is onze gemiddelde personeelsiast hogor dan do bekostiging GPL vanuit hot ministerie. Do Iooftijdsafhankelijke component in do bekostiging compenseert niot vollodig do hogoro gemiddoldo porsoneelsiast. GeZion do opbouw van hot porsoneelsbestand is de verwachting dat de gewogen gem iddeldo Ieeftijd do komende jaron Zal stijgen. Oorzaak hiervan is do verwachte daling in hot Ieerlingaantal waardoor or geen form atie boschikbaar komt voor jongo oorkrachten on hierdoor ook geen nieuwo instroom in ons porsoneelsbestand.

Instroom en uitstroom personeel In de onderstaande tabel is het vorloop van hot personeelsbestand gedurende hot verslagjaar weergegeven.

Aanvang vorslagjaar In dienst Uit dienst Aanpassing werktijdfactor Einde verslagjaar

Tabel 30::

Aantal personen 186 1 6

In tte 136,20 0,46 3,94 0,65 132,07

181 Instroom en uitstroom personeelkalenderjaar 2013

,

e!o tt/

r

c

eifi

E:c’hoerid b rJ.d

49 .

•

t c;!Jr

no

2.4.2

Doelstellingen personeel 2013

In het onderstaande overzicht zijn samengevat de doelstellingen 2013 ten aanzien van ons personeel weergegeven. Voor een contextrijke toelichting op deze doelstellingen verwijzen we naar het jaarplan 2013. Samenvatting doelstellingen Personeel 2013 In 2013 is een start gemaakt met het integraal personeelsbeleidsplan waarin onder andere beschreven staat: Beleid ten aanzien van dossiermanagement Verzuim (preventie) beleid Leeftijdsfasebewust personeelsbeleid Mobiliteitsbeleid De gesprekken zijn conform de vastgestelde gesprekkencyclus uitgevoerd, waarbij er onder andere aandacht is voor verwachtingen, houding en gedrag Dialoog is gevoerd in alle lagen van onze organisatie over de rol(Ien) die een ieder heeft In 2013 is een scholingsplan voor bet schooljaar 2013-2014 opgesteld In 2013 is collegiale consultatie uitgevoerd op onderwerpen als DIM (00k bij kleuters) en kiassenmanagement In 2013 is voor klassenmanagement en pedagogisch klimaat een kijkwijzer Ontwikkeld Per augustus 2013 is 35% van het lerarenbestand benoemd in de LB functie In 2013 is een analyse uitgevoerd op het verzuim binnen onze organisatie en is aan de hand daarvan verzuim (preventie) beleid beschreven, geImplementeerd en wordt deze gemonitord In 2013 ligt het verzuim van de sector Primair Onderwijs L&E op of onder bet andelijke verzuim percentage Per augustus 2013 is, in samenwerking met de vakbonden en in overleg met de GMR, bet Sociaal Plan van kracht Tabel 31: Doelstellingen personeel sector P0

Gerealiseerd

-

-

-

-

De kleuren in de doelstellingen tabel hebben de volgende betekenis: Rood: Niet gerealiseerd. Oranje: Loopt flog. Groen: Gerealiseerd

2.4.2.1 Integraal personeelsbeleicl De iaatste jaren is het personeefsbeleid van onze sector fragmentarisch tot stand gebracht. We willen deze losse onderdelen met elkaar verbinden en onze personeelsinstrumenten ook verbinden met onze doelen. De omstandigheden waarin we ons als L&E bevinden vragen om die integrale benadering van ons personeelsbeleid. In 2013 hebben we een raamwerk voor het IPB vastgesteld. Aan de hand van dit raamwerk gaan we de komende jaren stap voor stap, inhoud geven aan personeelsinstrumenten die onze visie en strategische doelen ondersteunen. 2.4.2.2 Gesprekkencyclus Het afgelopen jaar hebben we onze gesprekkencyclus geevalueerd. Begin 2014 volgt er een voorstel voor een nieuwe werkwijze. De gesprekken die in 2013 binnen de onderwijsteams plaatsgevonden hebben, waren vooral verkennend van aard. In deze gesprekken is vooral gesproken over de verwachtingen die Ieidinggevenden en medewerkers ten opzichte van elkaar hadden, waar het ging om het werken binnen de nieuwe onderwijsteams.

..e oi

c..DunfntsBV.

entil

1o&efnden irk1aing ,.•

50

24.2.3 Scholing van medewerkers en onderwijsteams In het schooljaar 2012-2013 zijn we gestart met de onderwijsteams. Dit doen we opdat alle Ieerkrachten collega’s hebben met parallelklassen hebben, waarmee expertise kan warden uitgewisseld. Samen met coflega’s kan op die manier gewerkt warden aan individuele-, school- en kwaliteitsontwikkeling. Het werken in anderwijsteams en (in de toekomst mogelijk oak) in nieuwe vormen van samenwerkingsscholen in de dorpen en regio, steft nieuwe elsen aan het personeel. Meer dan ooit komt het daarbij aan op interpersoontijke competenties als samenwerken, afstemmen, aanspreken, reflecteren en het voeren van de professionele diatoog. Pedagogische en didactische competenties en goed kiassenmanagement zijn uiterst belangrijk in een situatie met veel kleine scholen en op scholen met combinatiegroepen. Leerkrachten moeten altos uit de kast halen am de kinderen het onderwijs en de ontwikkeling te kunnen bieden die zij nadig hebben. Daarnaast vraagt het lesgeven aan meerdere jaargraepen am gedegen instructievaardigheden en graepsmanagement. Wij hebben in 2013 fors ingezet op schaling en andersteuning van do eerkrachten am dit te kunnen realiseren. We zien de kwaliteit van de Ieerkracht als de meest bepalende factor voor de kwaliteit van het onderwijs. We verwachten van elk personeelslid dat hij of zij een eigen POP heeft en daar in gesprek met zijn of haar leidinggevende invulling aan geeft. Scholing kan nadrukkelijk onderdeel zijn van dit POP. Daarnaast verwachten we van elk personeelslid dat hij of zij jaarlijks actief meedoet aan scholings- en antwikkelingstrajecten en dat mensen zich door zelfstudie verdiepen in hun yak. Als sectordirectie initiëren we sector brede schalingstrajecten. Daarnaast is in 2013 een start gemaakt met het per anderwijsteam opstetlen van een scholingsptan en zijn aan alte anderwijsteams schalingsbudgetten beschikbaar gesteld. Het gebruik van CT in het dagelijkse onderwijs is gemeengoed geworden. Een groat aantal cotlega’s weet ondertussen ICT-middelen off iciënt in te zetten. Toch kennen we oak nag een flink aantal coltega’s die het astig vindt am de digitate middelen te gebruiken en/of deze maderne faciliteiten good in te zetten voor hun eigen werk (bijv. administratie/ registratie) of het werken met de kinderen. Scholing op het gebied van ICT en het dagelijkse gebruiken daarvan was in 2013 van groat betang.

2.4.2.4 CoIlegiale consultatie en kiassenmanagement In het afgetopen jaar hebben wij do kijkwijzers tat stand gebracht die fungeren als onderlegger voor collegiate cansultatie. We hebben kenniskringen tat stand gebracht voor de kleuter- en de 3 cambigroepen. Do beperkte formatie waarmee we werken maakt het lastig am voldoende tijd vrij te roasteren voor het uitvaeren van collegiate consuttaties. 2.4.2.5 Functiemix [Doelstelling per 1 aug. ISchaatLA Schaal LB Tabe/ 32:

2011

2012 73% 81%I I 27% 19%I Doe/ste/tingen op bestuursniveau conform CAO P0

2013 65% 35%

2014

54% 46%

Het kwaliteitsaspect speelt in onze ogen een belangrijke rat in de benoeming van een LB functie. Hot verplichte tempo van de invaering straakt niet met de snot opeenvalgende antwikkelingen bin non onze organisatie. Met do GMR is afgesproken dat we in augustus 2012 zouden votdoen aan do dan geldende doelstelting van 27% in de LB functie. Dit percentage is niet gehaatd, omdat or nag niet voldoende geschoalde/geschikte personeelsleden aanwezig waren en amdat or te weinig persaneelsleden ziJn die eon LB functie ambiëren. Deic

eA:JryFSB,V.

51

In 2014 zouden we op grond van de Iandelijke doelstellingen moeten voldoen aan 46% LB functies in onze formatie. Wanneer wij alleen kijken naar de LB-functies die meetellen voor de functiemix, dan hadden wij op 31 december 2013 9,6 % LB functies in onze formatie. Dit percentage vraagt echter om een nuancering. Bij het bepalen van het landelijke percentage geldt dat alleen leerkrachten die voor 50 % of meer voor de kias staan meetelten. Wij hebben er bewust voor gekozen om bijvoorbeeld de interne begeleiders volledig vrij te stellen van esgevende taken, zodat ze zich volledig kunnen specialiseren in de zorg en begeleiding van kinderen en Ieerkrachten. Ook heeft een aantal ocatiecoördinatoren geen esgevende taken. Zi] zouden dus niet meetellen. Daarnaast hebben wij nog de expert leerkrachten. Deze mensen zijn niet allemaal in een LB-functie benoemd, maar krijgen wel een toelage op hun inschaling, als waren zij benoemd in een LB-functie. Als we al onze mensen met een LB-salariering mee zouden mogen tellen, zou ons percentage LB-functies liggen op 21,4%. We zien dat steeds meer leerkrachten warm open voor het investeren in hun kwaliteiten en vaardigheden. Daarnaast biedt ook de verdere ontwikkeling van de onderwijsteams en de verschillende taken en rollen daarbinnen op term ijn nieuwe kansen voor LB-functies. Daar waar dat bijdraagt aan de kwaliteit van het onderwijs en de Ieerlingenzorg, zulten we doorgaan met het benoemen van Ieerkrachten in een LB-functie. Onze financiële situatie en de te verwachten teruggang in formatie maken echter dat we terughoudend zijn ten aanzien van de streefpercentages en dat we van jaar tot jaar bekijken welke stappen we daar in kunnen zetten. 2.4.2.6 Verzuim en verzuimbeleid Om onze doelen te bereiken hebben we vitale medewerkers nodig. In 2013 zijn wij voor de registratie van ons ziekteverzuim overgegaan op een nieuw administratiesysteem (van Edukaat naar AFAS) waardoor een goede vergelijking van het verzuimpercentage met voorgaande jaren niet meer mogelijk is. Uit de registratie blijkt dat het voortschrijdend gem iddelde van ons ziekteverzuim over 2013 op 9 % lag. Het gemiddelde ziekteverzuim percentage (inclusief langdurig zieken), lag de afgelopen 5 jaren tussen de 6 en 6,44 %. Ons verzuimpercentage ligt daarmee hoog en wordt vooral veroorzaakt door een groot aantal Iangdurig zieken. Op de datum van 31 december 2013 kennen 19 medewerkers met een verzuimduur van langer dan zes weken. Hiervan is bij zeven medewerkers sprake van een verzuimduur van anger dan een half jaar en bij één medewerker langer dan één jaar. De gem iddelde ziekmeldingfrequentie lag op 1,29 keer in 2013. Gemiddeld meidden onze medewerkers zich dus iets meer dan één keer ziek. In 2013 hebben 17 medewerkers hebben zich 4 of meer keer ziek gemeld (kort frequent verzuim). In 2013 is het ziekteverzuimbeleid vooral gericht geweest op het terugdringen van de langdurig zieken. Hier zijn extra middelen voor ingezet voor onder andere coaching, begeleiding enz. Daarnaast hebben we in 2013 onderzocht welke relatie er is tussen werkdruk en ziekteverzuim. In 2014 zullen we onder andere dit onderzoek gebruiken om op een proactieve manier ziekteverzuim tegen te gaan. In de grafiek hieronder geven wij een beeld van het ziekteverzuim per maand in 2013.

UeorLte Accunt, ns B.\J.

de

cIeinden

c verkLng

Jjjj

52

14,00

12,00

10.00

8,52

8,74

2013-10

2013-11

9,01

8,00

600

-

2013-01

2013-02

2013-03

2013-04

2013-05

2013-06

Periode

Figuur 11:

2013-07

2013-08

2013-09

2013-12

——Year-to-date

Grafiek ziekteverzuim percentage in 2013 per maand. Bron: AFAS OSG/Metrium

Een forse belasting in krimpsituaties, gevoelens van overbelasting, het niet moor kunnen overzion van de hoeveelheid werk, hot govoel niet meer te kunnen voldoen aan de elsen van deze tijd en deze omstandigheden zijn allemaal factoren die kunnen loidon tot verzuim en uitval. In 2013 hebben we door oen externe deskundige een onderzoek ult laton voeren naar de werkdrukbeleving van modewerkers. De uitkomsten van dat onderzoek gaan we gobruiken om in 2014 een nieuw ziekteverzuim beleidsplan op te stellen. 2.4.2.7 Uitvoeren sociaalplan fase 0

Uit do begroting voor 2013 en de moorjarenbegroting is de noodzaak tot het zoeken van een nieuwe balans tussen do Ieerlingenaantallon, do omvang van de scholen en do inzet van de formatie nadrukkelijk gebleken. Vooruitlopond op gosprekken met do vakorganisaties over hot opstellen van een sociaal plan om tot verdere inkrimping van do formatie to komen, hebbon we in 2013 zolf een sociaal plan fase 0 opgesteld. Door middel van dit plan en do daarin opgenomen faciliteiten, stimuleren we medewerkers om zich heen te kijken en eventueel te kiezen voor eon niouwe stap in hun Ioopbaan. Tot do faciliteiten behoren onder meer de mogelijkheid van detachering en het aanbieden van loopbaanbegeleiding. In 2013 hebben we voor de uitvooring van do maatregelen in hot sociaal plan faso 0 € 100.000 ult onze reserves ter beschikking gesteld. Omdat er ook do komende jaron nog sprake zal zijn van forse spanning tussen do formatie en de boschikbaro middelen, gaan we in 2014 opnieuw in overleg met do vakorganisatios over hot opstellen van eon sociaalplan.

Leu tAc nttBV.

Voor c ni c.UedoeTsinden.

or’ncl U n.j

•..

..

ti

1eerkIring

53

2.5.

Middelen

Basisscholen

Optimaliseren gebruik van talenten van en door onze kinderen Leerlingaantal Onderwijs Management & Besturing Personeel Middelen Eén van de interne, beheersbare factoren van het managementmodel Instituut Nederlandse Kwaliteit is het middelenmanagernent. Hiermee wordt het management van financiële middelen, materialen, apparatuur, gebouwen, technologie en beschikbare informatie bedoeld. De materiële bekostiging vanuit het ministerie is structureel niet toereikend om de kosten te dekken. Uit onderzoek blijkt dat voornamelijk middelen voor onderhoud, nutsvoorzieningen en CT niet toereikend zijn. Ondanks de achterblijvende bekostiging vinden het Schoolbestuur L&E en de sector P0 het belangrijk om aan te stuiten bij de huidige ontwikkelingen en investeren zij fors in ICT.

2.5.1

Doelstellingen middelen 2013

In het onderstaande overzicht zijn samengevat de doelstellingen 2013 ten aanzien van middelen weergegeven. Voor een contextrijke toelichting op deze doelstellingen verwijzen we naar het jaarplan 2013. [Samenvattlng doelstelllñgen Middelen 2013 In 2013 is een beleidsplan CT opgesteld en is het meerjaren investeringsplan ICT geactualiseerd, in combinatie met het bestuurs brede (CT onderzoek In 2013 heeft elke school een website via Basisonline en is een intranetomgeving voor alle scholen opgezet In 2013 hebben we ons georiënteerd op het gebruik van social media binnen onze organ isatie In 2013 is de pilot met betrekking tot het gebruik van Wi-Fl en laptops uitgevoerd en geëvalueerd In 2013 is per school bepaald of het energieverbruik nog meer positief beInvloed kan worden In 2013 is het nieuwbouwplan in Uithuizen opgesteld Per augustus 2013 vindt openbaar en katholiek basisonderwijs in één gebouw plaats in Wehe den Hoorn In 2013 is een nieuw administratiesysteem ingevoerd In 2013 is besloten welke mogelijkheden van het nieuwe administratiesysteem we in gaan passen in onze organ isatie abel 33: Doelstellingen middelen sector P0

Gerealiseerd

De kleuren in de doelstellingen tabel hebben de volgende betekenis: Rood: Niet gerealiseerd. Oranje: Loopt nog. Groen: Gerealiseerd n

• DeoH:e\c’untantsB.J,

54 c

rkIring

2.5.1.1 ICT intrastructuur Cm een meer evenwichtiger invoering van ICT in ons onderwijs te bewerkstelligen maken we gebruik van het veelgebruikt instrument: het Vier in Balans model. Vier in Balans is een implementatiemodel voor duurzaam gebruik van CT in het onderwijs en maakt gebruik van een aantal bouwstenen (zie onderstaande figuur). De verdere invoering van ICT in ons onderwijs heeft meer kans van slagen bij een evenwichtige en samenhangende inzet van deze bouwstenen.

Visie

Figuur 12:

kt

Deskundigheid

infrastructuur

Visie op ICT

In 2012 heeft de werkgroep ICT vanuit deze visie een houtskoolschets ICT plan ontwikkeld. In 2013 is een bestuursbrede ICT scan voor de gehele organisatie uitgevoerd. De scan is uitgevoerd om te bepalen wat de huidige staat is van de ICT binnen de organisatie, wat de gewenste situatie is en op welke wijze we de gewenste situatie kunnen bereiken. Niet alleen zijn de hard- en software positie in kaart gebracht, maar ook de bijbehorende formatie, rollen, taken en beheer zijn in het onderzoek betrokken. Zoals blijkt uit bovenstaande figuur is niet alleen deskundigheid noodzakelijk op het gebied van beheer, beleid en icenties, maar ook op het gebruik van ICT in het onderwijsproces. In 2013 hebben we het intranet en een website voor ale scholen gerealiseerd. Daarnaast hebben wij een start gemaakt met het aanpassen van onze infrastructuur en met het realiseren van sneller internet en Wifi. Op de scholen hebben we voora geInvesteerd in de deskundigheidsbevordering ten aanzien van het gebruik van ICT.

2.5.1.3 Positief beInvloeden energieverbruik per school Op ale scholen hebben we zogenaamde “slimme meters” geInstalleerd. Met deze meters hebben wij beter inzicht gekregen in het energieverbruik op de scholen. In 2014 gaan we kijken welke maatregelen we kunnen treffen om het energieverbruik positief te beInvloeden. 2.5.1.4 Ontwikkelingen ten aanzien van huisvesting scholen In Wehe-den-Hoorn is de openbare basisschool in augustus 2013 samengevoegd met de katholieke basisschoot en ondergebracht bij het katholieke schoolbestuur. Ten aanzien van Uithuizen geldt dat de nieuwe school voor Brunwerd, samen met scholen van de VCPO Noord-Groningen en Fidarda, gebouwd gaat worden. Het plan is om in 2015 de nieuwe school te betrekken. In Winsum heeft de gemeente het plan cm op twee plekken een kindvoorziening te realiseren: in Winsum en in Baflo/Rasquert. In Eenrum zijn er planqen .om een kindvoorziening te realiseren, samen met de peuterspeelzaal en Kid2be. LeoitteAcou t.ntsBJ,

‘rklring ,

2.5.1.5 Nieuw administratiesysteem In 2013 hebben wij het nieuwe administratiesysteem ingevoerd. In 2014 gaan wij onderzoeken welke extra mogetijkheden van dit systeem we in onze organisatie gaan gebruiken. 2.6.

ContinuIteitsparagraaf

In het algemene voorwoord is ingegaan op de het doe! van de continuIteitsparagraaf. Oak de rol van de inspectie is daar verwoord. Het is goed am oak per sector een aantal aspecten van de financiële bedrijfsvoering te belichten. Eerst wordt een overzicht van de huidige meerjarenbegroting gegeven:

10.985

10.475

10.055

9.605

Overige overheidsbijdragen

315

527

502

495

Overige baten

316

72

66

66

11.616

11.074

10.623

10.166

9.518

9.516

9.379

9.072

3.1

(Rijks)bijdragen OCW

3.2 3.5

Totaal baten

4.1

Personele lasten

4.2

Afschrijvingen

276

268

273

279

4.3

Huisvestingslasten

909

892

892

892

4.4

Overige instellingslasten

933

841

837

810

11.636

11.517

11.382

11.053

-20

-443

-759

-887

BAPO reqelinq

24

0

0

0

ICT

50

76

40

31

Subtotaal toegestane overschrijdinqen

74

76

40

31

Resultaat (incL toegestane overschrijdingen)

54

-367

-719

-856

Totaallasten

Saldo baten en lasten Toegestane overschrijdingen -

-

L

.

i

LeLi.e

B,V.

56 Eho, cci.

‘rkIang

Vervolgons worden ook nog enkele kengetallen getoond.

Realisatie

Prognose

2013

2014

2015 O1

Porsonele bezetting in FTE -

Directie

-Onderwijzendpersonoel

10

1

11

11

116

11

113

103

6

6

-OOP

6

Totaal

132

1

130

120

Weerstandsvermogen

47,1

4

40,3

33,3

Loerlingenaantal

1880

18781

1830

1778

Op dit moment worden de effecten van de krimp zichtbaar. De al doorgevoerde terugloop in leerlingen wordt niet gecompenseord door terugloop in lasten, in hot bijzonder de personeelsiasten. Do komende tijd wordt benut om eon sluitende meerjarenbegroting te krijgen. Dit is één van do b&eidsuitgangspunten van het bestuur. Daarnaast is het good om hot beschikbare eigen vermogen af te zetten tegen de ingeschatte risico’s. Risico-inventarisatie

2.6.1

Risico’s ten aanzien van leerlingen

Ontwikkeling Ieerlingaantal L&E De leerlingenprognoses zijn zorgwekkend

Totaal L&E Primair Onderwijs Tabel 34: Ontwikkeling ieerlingaantal

ziIr

.1l.

.‘1I.

..I*fl’

1878

1830

1778

1706

JZ’)’.Z.

1670

1643 1619

Mocht deze prognose zich daadwerkelijk zo doorzetten, dan Ieidt dit tot fors minder bekostiging vanuit het ministerie. Minder bekostiging zal teiden tot minder formatieruimte. Bij niet ingrijpen, worden wij geconfronteerd met boventallige formatie.. Het risico dat de daling van het IeerIingaanta met zich meebrengt is zeer hoog. Demografische situatie In Noord-Groningen is, net als in de rest van do provincie Groningen en andere specifieke d&en van Nederland, sprake van een sterko bevolkingsdaling. Het aantal kinderen in ons gebied zal het komende docennium met circa 20% dalen, met name in de kleinere dorpen. Niet alleen ons schoolbestuur ervaart hiervan de gevolgen, ook de schoolbesturen van de andere denominaties ervaren hetzelfde, evenals kinderopvang en peutorspeelzalen. In veel dorpen sluiton winkels en andere voorzieningen. Do sector P0 ondorvindt do effocten van concurrentie met hot bijzonder onderwijs. Door do daling van het aantal loorlingon in de gehele reglo zal er echtor steeds meor druk ontstaan bijscFen en besturon om leerlingen to intorossoren voor de eigen scholen. Delocte Accou/tants By.

Voor

d.J

idei iqtedo&encJen.

.d. t:;1c. nirklng LI

57

Door gesprokken aan te gaan met andere (school)besturen en de gemeenten en eon visie te ontwikkolen op het toekomstige onderwijsaanbod in de regio, trachten we maatregelen te nemen om dit risico te beheersen. PR en Marketingstrategie Alvorens tot eon goede PR en Marketing strategie to komen is het van belang dat L&E zelf goed weet waar zij voor staat. Goede resultaten en kwalitatief goed ondorwijs maken uiteraard een belangrijk onderdeel van die PR uit. In 2013 is or op moerdore plaatsen en in meerdere gremia met elkaar over do idontiteit van L&E gesproken. In het Koersplan 201 4-2018 worden de kernwaardon en do ambities van L&E op eon toogankelijke manier verwoord. Deze initiatieven moeten eon vervoig krijgen in de wijzo waarop L&E zich naar buiten presonteort. 2.6.2

Risico’s ten aanzien van onderwijs

Kwetsbaarheid kielne scholen en onderwijskwa!iteit De meeste van onze scholen zijn kleiner dan 145 leerlingen, de norm die hot ministerie hanteort voor een kleine scholen toeslag. De kwetsbaarheid van deze scholen is een belangrijk aandachtspunt, niot alleon vanwege de exploitatie van doze scholen, maar vooral ook vanwege de ondorwijskwalitoit die gelevord moot wordon door relatief kleine teams in combinatiegroepen en lastige splitsingen van groepon. Eind 2013 hebben we negentien scholen die onder het basisarrangement vallen en drie zwakke scholen. Dit is een groot risico voor do organisatie. Beheersmaatregelen zijn onder andere extra investeringen in scholing, extra formatie (via payroll), inhuur onderwijsdeskundige en het uitvoeren van interne audits. Eind 2013 word bekend dat do normoringon die Cito (on do Inspoctie van hot Ondorwijs!) hanteert verhoogd gaan worden als govolg van het steeds betor prestoren van do scholen. Dit zal ongetwijfold gaan betekenen dat er scholen opnieuw onder do norm gaan vallon. Ons streven om per 2014 geen zwakke scholon meer te hebben, wordt dus waarschijnlijk ingohaald door de aangopasto normen. We hebben nog steeds erg veel zeer kleine scholen. Hot aantal kinderen dat binnen do norm moet presteron is heel klein. In dit soort tabellen hebben kleine scholen een grotere kans om zwak te worden. Do verwachting is dan ook dat we in paats van geen, wel meerdere zwakke scholen zullen hebben in 2014. Zorgafstemming Met de komst van hot Centrum voor Jeugd on Gozin, de transitie van de Jeugdzorg naar do gemeenten en de invoering van Passend Onderwijs, waarbij voor allo leerlingen do kansen op do beste ontwikkeling centraal staan on waarbij voor elk kind eon passonde onderwijsplek gevonden moet worden, zal do school een spilfunctie vervullen in do zorgafstomming en zal veel meer binnen do rogio worden afgestemd. De school is hot contrum waar alle kinderen komen on heeft eon laagdrempolige functie voor oudors in do contacton met professionals. Afstemming met andere organisaties en eon heldere taakverdeling zijn hierbij van groot belang. De gemoonton zullen eon belangrijke taak krijgen in do niouwe wet op do Jeugdzorg, die in 2015 van kracht wordt. Door hot goringe aantal inwoners in do huidigo gemeenten, is hot ambtelijk apparaat om do enorme omvang van do Jeugdzorg op to vangen zeer boperkt. Schaalvorgroting op gomoontelijk gobiod zal noodzakelijk zijn. Hierop oriëntoron do gem eonten zich ook, maar concretisering van do plan non zal tijd vragon. Ondertussen wordt do wet op hot Passond Ondorwijs van kracht en gaat eon jaar later ook do wet op do Jeugdzorg in. Hot zal heel wat kunst on vliogwork vragen van alle botrokken partijen om to zorgen dat hier goon kinderen of gozinnen tusson wal on schip rakon. Doorgaande Ieerlijnen afstemming derden Met do invoering van do referentienivoaus, do wet Onderwijskansen door Kwaliteit en Educatio (Wet OKE) en hot toezicht van do Onderwijsinspectie, ook op hot voor- on yroegschoolse traject. is or nadruk gekomon op doorgaando loerlijnen en afstomming met voorschoolse organisattes zoals Accntarts V. ‘Jcr den :i 4 tedoeinden, cr vrk1aring hij .

58

peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, en de scholen voor voortgezet onderwijs. Voor de scholen betekent dit afstemming van de inhoudelijke leerlijnen en overdracht van de individuele leerIing gegevens. De school is hiermee nog nadrukkelijker een schakel geworden in de ontwikkelingsketen van kinderen. Door onder andere de kenniskringen, het versterken van de samenwerking met Het Hogeland College en het opstellen van ontwikkelingsperspectieven van leerlingen wordt getracht dit risico te ondervangen. De gemeenten hebben op dit vlak een regiefunctie. In 2013 is een werkgroep geformeerd die tracht meer lijn in de samenwerking te krijgen. Wij participeren in deze werkgroep, waarin verder vertegenwoordigers zitten van gemeenten, peuterspeelzalen, kinderopvang en andere schoolbesturen. 2.6.3

Ri&co’s ten aanzien van management en besturirig

Jaarlijks moet Schoolbestuur L&E verantwoording afleggen aan do onderwijsinspectie over de kwaliteit van het onderwijs. Moor en meer komt er nadruk te liggen op het afleggen van verantwoording en met name op de leerresultaten. Daarnaast is duidelijk dat het omgaan en werken met elkaar vanuit nieuwe rollen en posities nog meer begeleiding en inwerktijd vraagt. Het overgrote deel van de menson ziet do voordelen van het werken in hot onderwijsteam, maar tegelijkortijd is de nood op de scholen erg hoog (combiklassen, hoge werkdruk, steeds minder kinderen, steeds meer taken op het gebied van planning en vorantwoording van het onderwijs). De goede begeleiding van personeelsleden en wat meer leiding op de scholen zou soelaas kunnen bieden. Dit betekent dat we in 2014 wellicht iets moeten bijstellen in de omvang van de onderwijsteams. Planning en control Het besturingsmechanisme dat we hanteren zit good in olkaar. Een efficiëntie slag kan gomaakt worden door de digitalisering van het management informatie systoem. Dc werking van de bedrijfsvoering is eveneens op orde, maar kan nog off iciënter ingericht worden. Om dit punt op te pakken is hot project Onderwijs Ondersteunende Organisatie gestart.

2.6.4

Risico’s ten aanzien van personeel

Beperkte instroom/doorstroom

Doordat er binnen de organisatie weinig uitstroom is en er tevens een daling van het aantal leerlingen is, worden geen nieuwe Ieorkrachten aangenomen. Hiermee is eon natuurlijke nieuwe input en actuele kennis van pedagogische en didactische ontwikkelingen geen automatisme meer in de teams en zal dit op een andere wijze georganiseerd moeteri worden. Dit is een hoog risico binnen onze organisatie. Beheersmaatregelen zijn met name het invoeren van eeftijdsfasebewust personeelsbe!eid, hot hanteren van mobiliteitsbeleid, scholingsaanbod en het uitvoeren van de vastgestelde gesprekkencyclus. Een hoog risico is eveneens aanwezig in de lage uitstroom van personeel, terwiji de leorlingaantallen fors dalen. Het opstellen van mobiliteitsbeleid, het opstellen van eon Sociaal Plan fase 0 in overleg met de GMR en het participeren in een regionaal mobiliteitscentrum zijn voorbeelden van beheersmaatregolon die zijn getroffen om dit risico op te vangon. Overleg met de vakorganisatios over eon Sociaal Plan is gestart. -

Invoering functiemix Om hot beroep van leerkracht te vorsterken en aantrekkolijker te maken, wordt de functiemix in do periode van 2010-2014 ingevoord. Binnen een schoolbestuur en binnen een school moet onderscheid gemaakt worden in de functie van leerkracht en moet er uiteindelijk in een bepaalde verhouding dit onderscheid worden ingevoerd. Eon schoolbestuur moot beleid maken op de invulling van deze functies, zowel inhoudelijk als kwantitatief. Hieraan zijn diverse randvoorwaarden gesteld door do overheid. Ongeveer 25% van de meorkosten van do functiedifferentiatie komtvoor rekening van do UetOLt A( DUtflt

B.V.

If Vr Ofl

a•iUNt

59

eigen organisatie waardoor, voornamelijk in meerjarig perspectief, financiële druk op de exploitatie kan ontstaan.

Verzuim personeel Het risico van verzuim is voor een deel te ondervangen doordat kosten die warden gemaakt met het vervangen van ziek personeel gedeclareerd kunnen warden bij het Vervangingsfonds. Het hoge verzuim brengt naast onderwijskundige risico’s, oak financiëie risico’s met zich mee. Hot hoge verzuimrisico trachten we te beheersen met de toepassing van verzuimbeleid en leeftijdsfasebewust personeeisbeieid, door aandacht te besteden aan (langdurige) verzuimdossiers, dossiermanagement en onvoldoende functionerende medewerkers. In 2013 hebben wij een onderzoek naar de werkdruk onder medewerkers uitgevoerd. in een tweedaagse bijeenkomst met medewerkers is oak aandacht besteed aan taken, passie, werkbeleving en werkdruk. Over het schooljaar 2012-2013 hebben wij geen malus van het Vervangingsfonds gekregen. Wij voigen de ontwikkeling van het ziekteverzuim maandelijks. in 2014 zal nieuw verzuimbeleid worden ontwikkeid en zal hier intensief aandacht aan warden besteed.

2.6.5

Risico’s ten aanzien van middelen

Vermindering overheidsbijdragen De recessie heeft eveneens zijn weerslag op hot onderwijs. Oak het onderwijs heeft te maken met overheidsbezuinigingen. De stijging van de loonkosten wordt al niet meer (volledig) gecompenseerd middels de Rijksbekostiging. De invoering van de functiemix, waarbij een deel van de eraren hager gesalarieerd moeten warden, zal ook voor een deel uit de huidige exploitatie van de scholen gefinancierd moeten warden. Naast de kortingen op de Iumpsum, hettekort in de materiële bekostiging, ontwikkelingen als krimp en afnemende subsidies van uit de lokale overheid, is er oak sprake van een ‘sluipendo’ bezuiniging. Onderzoek heeft aangetoond dat de personeie bekostiging ieder jaar meer Iijkt achter te open op de personele lasten, wat steeds grotere gevoigen heeft op de begroting van de scholen. Op deze wijze dient er steeds meer gekort te warden op de personele formatie. Onderwijsgebouwen De groepsafhankelijke baten van het ministerie, die voor gebouwonderhoud, energie, tuinonderhoud en schoonmaak zijn lager dan de vaste kosten voor het beheer van de gebouwen. Vooral de energielasten en onderhoudsiasten zijn fors hager dan de baton. Zowel lokaal als landelijk is het complex am deze financiering van de gebouwen in balans te krijgen en te houden. Staat van gebouwen De huidige staat van de gebouwen is niet in alle gevailen in avereenstemming met do onderwijskundige ambities. Dit is een haag risico. Om de risico’s op te vangen warden met do gemeenten en met andere partners gesprekken gevoerd over het realiseren van brede scholen en integrale kindcentra in do regio, als onderdeel van hot integraal Huisvestingsplan van do gemeenten. Hot risico wordt grotor wanneer door doordecentralisatie het buitenonderhoud van de gebouwen per 1 januari 2015, oak ten laste van hot bestuur komt. Met ingang van die datum dragon de gemeenten do verantwoordelijkheid (en ook de financiering) voor hot onderhoud van do buitenkant van de gebouwen over aan de schoolbesturen. Hoge kosten Ieerlfngenzorg Er is een trend waar to nemen dat steeds moor Ieerlingen extra begeleiding nodig hebben. De scholen ontvangen alleen extra middelen voor onderwijsachterstanden en Ieerling gebonden financiering. De middelen die hiervoor beschikbaar zijn blijken in veel gevallen niettoereikend, omdat oak veel leerlingen die niet ondor doze indicaties vallen toch meer specifieke begeIeidingnodighebhen. Do invoering van 0

DotLe

untantsBV.

60 der :doeeinclen, cc overKIaflng flQL

‘f)nr

j

I.u.

Passend Onderwijs Iijkt voor ons op dit moment redelijk budgettair neutraal ult te pakken, mode als gevoig van het age verwijzingspercentage en de verdeling van de middelen binnen het nieuwe sam enwerkingsverband. Het weerstandsvermogen van de sector P0 ultimo 2013 kan als volgt worden weergegeven. (bedragen € 1.000) Reserves ultimo 2012 voor resultaatbestemming Resultaat P0 2012 Resultaatbestemming rente 2012 Stand reserves ultimo 2012 *

Resuftaat P0 2013 Stand reserves ultimo 2013 Baten 2013 Weerstandsvermogen ultimo 2013 in % Tabel 28: Weerstandsvermogen sector PD ultimo 2013

5.567 -270 192 5.489 -20 5.469 11.616 47,1%

Ultimo 2013 bedraagt het weerstandsvermogen 47,1% (berekend exciusief toevoeging resultaat over 2013 vanuit het resultaat van onderdeel Bestuur & Financiën). Gerelateerd aan het minimaal vereiste weerstandspercentage is de conclusie dat ultimo 2013 het weerstandsvermogen van de sector P0 toereikend is om de ingeschatte risico’s op korte en middellange termijn op te vangen. We kunnen eveneens conc(uderen dat we in de komende jaren voldoende middelen voorhanden om de (organisatie) ontwikkelingen, zoals beschreven in dit jaarverslag en het jaarplan 2013, in financiee opzicht op te vangen. Financiën

In hoofdstuk 2.7 is een nadere toelichting gegeven op de ontwikkeling van onze financiën over 2013.

2.7.

Financiën

Afle cijfers die genoemd worden in onderstaande teksten zijn x € 1.000. 2.7.1

Samenvatting exploitatie

Het exploitatieresultaat 2013 bedraagt -€ 20. Dit is een verschil ten opzichte van de begroting van € 273 positief. Begroting Realisatie Afwijking Samenvatting bestuur 2013 2013 (bedragen x € 1.000) Primair Onderwijs Bovenschools Totaal scholen Zorgbegroting Totaal Primair Onderwijs

C

€ 6 -240 -59 -293

€ 344 -268 -96 -20

338 -28 -37 273

Hieronder zijn de grootste (echte) afwijkingen opgenomen. Do lagere vergoeding en de lagere kosten i.v.m. de fusie van de Weerborg zijn in onderstaande opsomming gesaldeerd zodat hot resultaat van de fusie duidelijk wordt maar ook hot beeld m.bt. do resultaten van do ovorig scholen helder is.

D[ De!oite

\Joar B h:n

Ac/i.LIntarits

B,V,

cLtevcrHaring

61

Grootste afwijkingen tussen realisatie en begroot 2013 1 Fusie de Weerborg met Sint Jozef tot het Hoge Holtje. 2 Lagere LGF bekostiging (personeel en materieel) 3 Aanvullende bekostiging 4 Aanvullende bekostiging jonge eerkrachten 5 Overige bate (woalwia belastingdienst) 6 Hogere loonkosten md extern personeel, het effect van de Weerborg uitgesloten 7 Hogere uitgaven P&A-budget scholen 8 Hogere kosten voor BGZ 9 Lagere kosten voor deskundigenadvies 10 Lagere huisvestingskosten 11 Lagere kosten voor PR&Marketing 12 Hogere kosten voor ICT 13 Overige kleine afwijkingen Totale afwijking

€ € € € € €

-24 -53 345 41 38 -109

€ € € € € € € €

-15 -19 56 18 12 -32 15 273

Resultaat tusie de Weerborg Voor de fusie van de Weerborg met Sint Jozef ontvangt L&E fusieformatie van Fidarda. In 2013 is dit € 53. De personele subsidies zijn € 90 lager. Hat personeel wat werkzaam was op de Weerborg wordt gedeeltelijk ingezet op de andere scholen binnen L&E en 1 medewerker wordt gedetacheerd naar het Hoge HoItje. Hier wordt geen vergoeding voor ontvangen. De materiële bekostiging is voor geheel 2013 ontvangen waarbij de materiële kosten ongeveer € 13 lager waren, m.n. door het vrijvallen van de onderhoudsvoorziening. Het totale resultaat door de fusie van de Weerborg is € 24 negatief.

ue!ote Ac)untants

/r renii :tedoeinden.

62

Verschillen analyse begroting & exploitatie 2013

Doze verdere, gedetailleerde analyse is gebaseerd op de verschillende baton en laten van de gehele sector PC en wordt er geen onderscheid meer aangegeven tussen bovenschools, de scholen en de zorgbegroting en is inclusief de afwijkingen die ontstaan zijn door de fusie van de Weerborg. In onderstaande tabel is een vergelijking opgenomen tussen do begroting en de realisatie 2013. Eon verschillenanalyse wordt vervolgens per onderdeel gegeven. Begroting & resultaat 2013 Begroting Realisatie Verschil 2013 2013 (x€1.000)

€

€

Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Overige baton

10.760 222 307

10.985 315 316

225 93 9

9.415 292 939 936

9.519 276 908 933

105 -16 -31 -3

-293

-20

273

Personelo lasten Afschrijvingen Huisvostingslasten Overige lasten Exploitatieresultaat

Tabel 26:

C

Vergelijking begroting 2013 met de realisatie 2013

Rijksbijdragen

Door de fusie van de Weerborg en Sint Jozef is do bekostiging (personele Iumpsum, P&A, impuisbekostiging en prestatiebox) van de Weerborg vanaf 2013/2014 komen to vervallen. Daartegenover staat dat er fusiebekostiging wordt ontvangen van Fidarda (staat bij overige overheidsbijdragen). Per saldo is het effect op de baton in 2013€ 37 negatief. Personele Iumpsum De personele lurnpsum is mede lager door do verlaagde GGL ten opzichte van de begroting. Daartegenover staat dat de bekostigingsvariabelen over 2013/2014 naar boven zijn bijgesteld in verband met de afspraken over do verdere professionalisering van de schoolleicling en do toekenning van hot resterende deel van hot budget actieplan leerkracht. Do afwijking met betrokking tot do urn psum vergoeding heeft daardoor nagenoeg volledig betrekking op het wegvallen van do bekostiging voor do Weerborg € 90 LGF Naast de wijziging in de personele Iumpsum, waren er in 2013 minder LGF leerlingen aanwezig dan ingeschat ten tijde van het opstellen van de begroting. Voor het schooljaar 2012/2013 betreft dit 5 leerlingen en voor 2013/2014 13 leerlingen minder. Daarentegen is hot bedrag per leerling wel verhoogd met € 34,20. Per saldo is de personele LGF € 53 lager dan begroot. P&A De P&A-bekostiging is lager uitgevallen (- € 13) door het vervallen van de bekostiging voor de Weerborg vanaf 2013/2014 en het naar beneden bijstellen van do bekostigingsvariabelen door het Ministerie voor 2013/2014 (-€11).

k: e .

co’e Ac’untants 5.V.

‘

r Hen” I FIctIecj oeenden.

nir:i-nerkIaring cj

63

Aanvullende bekostiging n december 2013 is aanvullende bekostiging toegekend door het Ministerie als extra impuls voor hot onderwijs en voor het behoud van jonge leerkrachten. Het Ministerie heeft voorgeschreven dat het ontvangen bedrag als bate in do jaarrekening 2013 opgenomen moet worden. Samengevat betreffen het de volgende wijzigingen ten opzichte van de begroting 2013 1 2 3 4

Personele lumpsum Leerling Gebonden Financiering Personeel- en arbeidsmarktbeleid budget Vergoeding jonge leraren en aanvullende bekostiging Totale afwijking rijksbijdragen

€ € € € €

-85 -53 -24 387 225

Overige overheidsbijdragen Gemeentelijke bijdragen Do gemeentelijke bijdragen zijn € 11 hoger van begroot. Deze extra ontvangon bedragen hebben betrekking op hogere vergoedingen/afrekening voor gebouwafhankelijke kosten en speeltoestellen. Over/ge overheidsbijdragen Er is een overeenkomst opgestetd tussen Fidarda en L&E waarin is afgesproken dat schoolbestuur L&E de fusiebekostiging ontvangt voor de samenvoeging van de Weerborg met de St. JozefschooL Afgesproken met Fidarda is dat voor 2013/2014 € 126 zal worden overgemaakt. Van dit bedrag is 5/1 2 ad € 53 opgenomen in de jaarrekening 2013 onder de ovorige overheidsbijdragen. Verder is er eon bedrag van de belastingdienst ontvangen € 38 voor WAOIWIA premie over 2013. Samengevat zijn de grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting 2013: 1. Vergoeding gemeente voor gebouwafhankelijke asten € 2. Samenvoegingsvergoeding Fidarda € 3. Ontvangen bedrag belastingdienst (WIA/WAO premie) € Totale afwijking overige overheidsbijdragen C

11 53 38 102

Overige baten De overige baten zijn € 9 hoger dan begroot. Do wijzigingen op do begroting zijn de hogero bijdrage van hot samenwerkingsverband (€ 15) en de lagere opbrengsten voor medegebruik (€ -6). De opbrengsten voor medegobruik zijn nagenoeg gelijk aan de realisatie van 2012. Personele lasten De onen en salarissen over kalenderjaar 2013 vallen lager uit dan begroot (€ 84). Deze daling in de loonkosten van personeel in eigon dienst wordt met name veroorzaakt door daling van het aantal fte’s ten opzichte van begroot. Deze daling wordt o.a. veroorzaakt door de fusie van de Weerborg. Zie paragraaf 2.7.3 voor overzicht met de gerealiseerde fte’s ten opzichte van begroot hot verschil in loon kosten per categorie. Hiertegenover staat echter hogere inzet van onderwijzend personeel via eon payroll constructie (€ 85). Deze constructie hanteren we om to kunnen anticiporen op het dalende leerlingaantal in onze regio en organisatie. Per januari 2013 hebbon zich eon aantal wijzigingen voorgodaan in de werkgeverspremies, to weten do ABP premie, do premies Zorgverzekeringswet (ZVW), de premiepercentage van het Vervangingsfonds en de premievrijstelling oudere worknemers. Deze premiewijzigingen zorgen voor DeIoite AccJnantg BV,

/or deu1F cetedoeInclen, hrdrI

64

verschillen in de gerealiseerde loonkosten ten opzichte van de begrote loonkosten. Per 1 augustus 2013 is de premie van het Participatiefonds gestegen. Dit heeft een negatief effect van ca. € 50. In 2013 is de streefdoelstelling LB in het kader van het Actieplan Leerkracht niet gerealiseerd. Dit heeft geleid tot lagere functiemix kosten. In de begroting is €566 opgenomen aan vervangingskosten die declarabel zijn bij het Vervangingsfonds (inclusief de poolvervangers). De realisatie van vervangingskosten die declarabel zijn bij het Vervangingsfonds, is een bedrag van € 475. De inzet van de vervangingspool is met 0,71 fte lager dan begroot. Deze inzet Ieidt tot lagere loonkosten over 2013. Uitgangspunt is dat de poolvervangers 100% declarabel zijn, omdat zij personeelsleden vervangen die (Iangdurig) ziek zijn. Deze lagere inzet van de poolvervangers is budget neutraal. Naast deze uitkeringen, hebben we uitkeringen ontvangen van het UWV (€ 12) voor personeelsieden die bijvoorbeeld afwezig zijn geweest wegens zwangerschapsverlof en uitkeringen voor de inzet van vervangend extern personeel (€ 77). Totaal is de realisatie van de uitkeringen nagenoeg gelijk aan de begroting. De post extern personeel is € 193 hoger dan begroot door met name de inhuur van vervangende onderwijsteam directeuren (€ 135 waarvan €77 declarabel bij het VVF)) en hogere kosten payroll voor OP (€ 85). Daartegenover staat dat de externe kosten voor inhuur van twee administratief/secretariële medewerkers zijn gedaald (€ 39), omdat zij in dienst zijn gekomen bij het schoolbestuur. De kosten voor bedrijfsgezondheidszorg zijn € 19 hoger dan begroot. Dit heeft betrekking op extra kosten voor verzuimbegeleiding en re-integratietrajecten. De avenge personele lasten zijn € 13 lager dan begroot vanwege lagere lasten bovenschools en diverse afwijkingen (hogere uitgaven) ult het P&A budget per school. Er heeft in 2013 een vrijval van de voorziening jubilea plaatsgevonden van € 4 door verrokken personeel waarvoor geen reservering meer nodig is. Geraamd was een dotatie in de voorziening jubilea van € 10. Samengevat betreffen het de volgende wijzigingen

1. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Lonen en salarissen Extern personeel Reis- en verblijfkosten Bedrijfsgezondheidszorg Overige personele lasten Vrijval voorziening Jubilea Uitkeringen ZW Uitkeringen Vervangingsfonds Totale afwijking persoriele lasten

€ € € € € € € € €

-84 193 4 19 -13 -14 -12 14 105

Afschrijvingen

De afschrijvingslasten vallen voor 2013 € 16 lager uit dan begroot.

Dc1om. Do te Acc

tant .‘J. 65

\Jn iciin

d

tiede!einden.

Huisvestingslasten De huisvestingslasten vallen Ca. € 31 gunstiger uit dan begroot. Dit heeft deels te maken met de vrijval van de voorziening onderhoud op de Weerborg ad € 11. Een aandachtspunt is de nag niet ontvangen eindafrekening voor gas en elektriciteit. De kosten voor energie en water vallen op dit moment € 11 lager uit dan begroot maar er wordt nog een afrekening in 2014 verwacht over het jaar 2013. De betaalde schoonmaakkosten aan het schoonmaakbedrijf zijn lager vanwege bet onderhandelen van gunstigere prijsafspraken. Samengevat betreffen het de volgencle posten: 1. Vrijval voorziening onderhoud 2. Energie en water 3. Schoonmaakkosten 4. Heffingen Totale afwijking huisvestingslasten

€ € € € €

-11 -11 -4 -5 -31

Overige instellingslasten De avenge instellingslasten zijn in 2013 op totaalniveau € 2 lager dan begroot. De post deskundigenadvies is € 56 lager dan begroot. Binnen de post deskundigenadvies zijn voor juridische ondersteuning, ondersteuning onderwijsteams en onderwijskundig advies minder kosten gemaakt dan waarmee rekening is gehouden in de begroting. Er is voor Planmatig onderhoudsbeheer (-€ 7) en PR & Marketing (-€ 12) minder uitgegeven dan de ruimte die was opgenomen in de begroting. Voor de website is een overschrijding van € 12 gerealiseerd wat te maken heeft met bet bouwen van de website. Dit heeft indirect ook een link met de Pr- en marketing kosten maar valt flu onder de post ICT-kosten. Voor drukwerk is € 4 meer uitgegeven dan begroot. Dit komt m.n. door extra aanschaf i.v.m. het nieuwe logo. De telefoon- en faxkosten zijn € 11 hoger dan begroot. Deze forse stijging wordt veroorzaakt door hogere kosten van mobiel telefoongebruik. Er is inmiddels een nieuw contract afgesloten voor mobiele telefonie. Voor reproductie is een overstap gemaakt van Ricoh naar Toshiba. De eindafrekening van Ricoh leidt tot hogere reproductiekosten. Op leermiddelen hebben de directeuren in 2013€ 11 meer uitgegeven. Verder zijn de lOT kosten in totaal € 32 hager dan begroot. Dit heeft voornamelijk te maken met de hogere licentiekosten voor OLP software op de scholen, de hogere kosten voor de website inclusief een eenmalige installatie en een toename van de overige ICT kosten. Tevens zijn er in 2013 meer uitgaven geweest voor cultuureducatieve doeleinden dan begroot. Dit heeft te maken met de eigen bijdragen van scholen voor de provinciale cultuureducatieve gelden. De lagere overige onderwijskosten (€ 6) kunnen deels warden verklaard door de lagere kosten voor leerlingenvervoer bij o.b.s. Usquert, o.b.s. de Schutsluis en o.b.s. de Wierde.

DeotteA cbuntantsB V. Voor do catedo&eden. 66 E orenJ bj conlroieverklarino

dd.

9}4

Samengevat betreffen het de volgende posten: Deskundigenadvies 1. 2. Planmatig onderhoudsbeheer PR & Marketing 3. Drukwerk 5. Telefoon- en faxkosten 5. 6. Reproductie 7. Leermiddelen ICT Kosten 8. 9. Culturele vorming 10. Overige Onderwijskosten 11. Overige Totale afwijking overige instelllngslasten

€ € € € € € € € € € € €

-56 -7 -12 4 11 10 11 32 5 -6 6 -2

Financiële baten en lasten Het financiële resultaat (indien positief) van Schoolbestuur L&E op bestuursniveau zal naar rato van de gemiddelde inbreng van do liquide middelen gedurende het jaar door middel van de resultaatbestemming verdeeld worden naar de sectoren. Deze middelen kunnen, onderbouwd met een plan, en met akkoord van de directeur bestuurder, (deels) ingezet worden. Financiële kengetallen en Iandelijke cijfers Financiële positie P0

2013

2012

Begroting (x € 1.000) Exploitatie (x € 1.000)

-233

-28.

Lasten t.o.v. de totale baten

2013

Ratio personele lasten Ratio afschrijvingen Ratio huisvestingslasten Ratio overige instellingslasten Ratio totale lasten Lasten t.o.v. de totale lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige insteHingslasten Totale lasten

Land. 2012

begrote expIoitateresultaat Gerealiseorde exploitatieresultaat

-20 2012

Definitie

Land. 2012

Definitie

82,3% 2,4% 7,8% 7,7%

2,2% 7,7% 7,9%

82,9% 2,2% 7,1% 8,8%

100,2%

102,4%

101,1%

2013

2012

Land. 2012

Definitie

82,1% 2,4% 7,8% 7,7%

82,6% 2,2% 7,5% 7,7%

82,0% 2,2% 7,1% 8,7%

100%

100%

100%

Personele lasten t.o.v. totale lasten Afschrijvingslasten t.o.v. totale lasten Huisvestingslasten t.o.v. totale lasten Overige instellingslasten t.o.v. totale lasten Totale lasten t.o.v. totale lasten

Personele lasten t.o.v. totale Afschrijvingslasten t.o.v. totale Huisvestingslasten t.o.v. totale Overige instellingslasten t.o.v.

baton baten baton totale baten Totale lasten t.o.v. totale baten

Dotte. Deofte Acccun[cants B.V Voor dentif tedo&enden.

B orend L c ntoevrkIaring

dd ..3,...

67

Verschillen per categorie personeel Primair Onderwijs In dit hoofdstuk wordt per categorie een toelichting gegeven op de verschillen tussen de begroting en de realisatie 2013 in aantal fte’s en loonkosten (uitgeschreven in euro’s en niet x 1000). De indeling qua categorieën is conform de opgenomen indeHng in de begroting 2013. 2.7.3 Samenvatting verschillen begroting en realisatie personeelslasten 2013 Bedragen € 1 Verschil Begroting 2013 Realisatie 2013 FTE Verschil in C *

Administratief personeel BAPO Bovenschools management Detachering ID baan OP Ouderschapsverlof Schooldirectie Subsidie OOP CR Vakleerkrachten Zorgbegroting

85.045 212.380 199.791 0 63.420 6.545.213 35.000 682.698 27.843 60.350 41 6.926

132.829 234.811 200.637 18.182 63.674 6.396.505 31.352 664.923 27.695 68.476 463.991

0,97 0,50 0 0,27 -0,14 -3,49 0 0,24 0 0,34 0,31

-47.784 -22.431 -846 -18.182 -254 148.708 3.649 17.775 148 -8.126 -47.065

Reguliere lonen en salarissen

8.328.665

8.303.075

-1

25590

116.114 450.000

70.361 437.638

-1.32

45.753 12.362

8.894.779

8.811.074

-2.32

83.705

Poolvervanciers Vervanging Totaal lonen en salarissen

Wijziging werkgeverspremies Per januari 2013 hebben zich een aantal wijzigingen voorgedaan in de werkgeverspremies, te weten de ABP premie, de premies Zorgverzekeringswet (ZVW), de premiepercentage van het Vervangingsfonds en de premievrijstelling oudere werknemers. Deze premiewijzigingen zorgen voor verschillen in de gerealiseerde oonkosten ten opzichte van de begrote oonkosten. Per 1 augustus 2013 is de premie van het Participatiefonds gestegen.

2.8.

Toekomstparagraat

Vanuit de ambities genoemd in het Koersplan en vanuit interne en externe ontwikkelingen zijn door de sectordirectie in het jaarplan 2014 doelstellingen en activiteiten benoemd voor het komende jaar. In deze paragraaf zal hierop voortgeborduurd worden en is beschreven welke ontwikkelingen zich in de komende periode voor gaan doen. 2.8.1

Ontwikkelingen sector Primair Onderwijs

2.8.1.1 Koers Voor de sector PD is de bevolkingskrimp een thema waar we niet onderuit komen. Jarenlang is getracht alle scholen open te houden en ook in kleine dorpskernen onderwijs aan te bieden. De afgelopen jaren is op bescheiden schaal overgegaan tot het sluiten van scholen, nu is het moment gekomen om echte strategische en duurzame beslissingen te nemen. 4 c Deloitte

Voor idenjcatedoeiejnden Ehcrend d.d ....,,

j

68

Voorop staat dat we willen proberen onderwijs aan te bieden op die plekken waar ook op de langere termijn sprake lijkt te zijn van een duurzame vraag naar onderwijs. We willen daarbij vorder kijken dan do huidige opheffingsnorm. Op dit moment Iijkt de Minister de opheffingsnorm niette willen veranderen, maar tegelijkertijd wil hij do wijze van bekostiging wel aanpakken. Daarrnee wil hij schoolbesturen via do financléle kant dwingen om grotere scholen te maken. Overigens vinden wij dit een gezond streven. Wi] vinden hot in hot Iicht van do sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind van belang dat er voldoende kinderen in eenzolfdo Ieoftijdscategorie zitten. Voor ons personeel vinden wo grotere scholen ook van belang. Hot losgeven aan een combinatiegroep is over het algemeen veel zwaarder dan hot lesgovon aan een homogene groep. Daarnaast mooten op een kleine school do taken verdeeld wordon over slechts enkele menson; ook dat is zwaar. In 2014 willen we komen tot een concreet plan voor do spreiding van het onderwijsaanbod binnen ons hole gebied. In dit plan wordt duidelijk welke scholon gaan samenwerken, in welke dorpen het onderwijsaanbod zal blijven, welke maatregelen we gaan treffen om tot een zo optimale situatie te komen en wolk tijdspad we daarvoor in gedachten hebben. In dit plan wordt ook duidelijk op welke manier wij tot samenwerking komen mot scholen van andere denom inaties. We hopen dat we in overlog met andoro schoolbesturen kunnen komen tot een hoogwaardig ondorwijsaanbod in onze regio.

2.8.2.2 Onderwijskundige en personele ontwikkelingen

Samen met hot stratogische plan voor het onderwijsaanbod wordt een niouwo meerjarenbegroting gemaakt. We gaan do verschillonde scenario’s doorrokenen on laten zien welk moorjarenperspectiof er ontstaat. Daaruit zal duidelijk worden wat dit betekent voor onze personelo bozotting. Tot nu toe blijkt dat do loerlingenprognoses die wo gobruiken telkens worden ingohaald door de realiteit. Do daling van ons leerlingenaantal verloopt snoller dan was goprognosticeerd. In dit verband zal 00k hot overleg met do vakbondon hierovor in 2014 weer gopland worden. In 2014 zullon wij naar verwachting een stratogische alliantie op porsoneelsgebied aangaan met een aantal schoolbesturen in de provincie. Op dit moment wordt gewerkt aan het opzotten van eon gezamenlijk mobiliteitscentrum. Kern van dit centrum is hot behoud van werkgelegenhoid voor ons porsoneel. Waar een individueel schoolbestuur soms moet overgaan tot het laten afvloeien van menson (of dit nu in vaste dienst is of tijdelijk personeel) kan in gozamenhijkheid wel aansluitend werk worden goboden. Bij het opzetten van het mobiliteitscentrum zijn niot alloon een zeventiental schoolbesturon betrokken, ook vakcentrales, het arboidsmarktplatform PC, de provinclo en exports zitten aan tafel.

2.8.2.3 Middelen

In de randvoorwaardelijke steer zal in 2014 het CT beleid verder worden geconcretiseerd. In 2013 is eon scan gemaakt van hoe wij er op ICT gebiod voor staan en zijn aanbevelingen gedaan voor te nemen stappen. Dat vraagt een flinke investoring, zowel op het gebied van middelon als op hot gebied van het scholen van onze menson. We zijn ervan overtuigd dat doze investeringen noodzakelijk zijn en zullen leiden tot moor plezier in het digitaal lesgeven van ons personeol en nog veel meer ontwikkolplezier bi] onze kinderen.

2.8.2.4 Financieel beleld

Voor de continulteit van onze organisatie is het van belang maatregolen to nemen om de financiën moor in balans te brengon. We geven teveel uit; dat laat de begroting van 2014 zion. Ook het meerjarenperspectief laat zien dat er maatregelen nodig zijn. Als we door de oogharen heenkijken, vinden we dat we ons gold nu veel to versnipperd uitgevon. Do verdeling van do formatie is flu filet in evenwicht en dit gaat soms ten koste van onze grotere scholen. Dat wilIenweiiiet lariger zo. We willen juist onze grotero scholen verstorken en onze kloine scholen minder klein err wetsbäar maken. Een DeIote AcIJunurts E3V.

69

Vor der i

d

contra ,

‘::kL ing •

lets grotere school of lever gezegd: een leder minder klelne school (100 tot 150 kinderen) heeft zowel personeel, financleel als kwalitatief meer te bieden.

ueo

QintwtsBV

cl :n fi’:t 4doe!&nden it c’vrkIaring I.J.

tt44L.jI4

70

3. Voortgezet Onderwijs

—

Het Hogeland College

3.1 VisieenKoers In het document “Visie en Koers” uit 2009, wat loopt van 2009 tot 2013, hebben we een viertal centrale kernwaarden geformuleerd. Deze centrale waarden zijn als volgt geformuleerd: 1. Het Hogeland College wil een veilig en warm klimaat bieden; 2. Het Hogeland College wil erkende ongelijkheid op het gebied van leren in een uitdagende en nspirerende omgeving; 3. Het Hogeland College wil een open school zijn; 4. Het Hogeland College wil werken vanuit een professionele cultuur. De vier centrale kernwaarden vanuit Visie en Koers vormen samen met de wettelijk verplichte onderwijsvernieuwingen de basis voor de jaarplannen en de activiteiten die hieruit voortvloeien. De schoolleiding werkt aan de samenhang tussen de strategische doelen en de jaarlijkse activiteitenpiannen, met de daarbij behorende financiële afwegingen. Deze samenhang heeft geresulteerd in een balans tussen wat de leiding van de school wenst, en hoe zij sturing wil geven aan realisatie van deze doelen. Het directieteam maakt bewuste keuzes tijdens de ]aarlijkse planvorming en stelt zich open om resultaten achteraf te toetsen en de leerpunten te doorgronden. De jaarlijkse verantwoording van de geplande doelstellingen en activiteiten vindt in het jaarverslag plaats.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Wij willen een school zijn waar leerlingen, ouders en personeel zich gekend en erkend voelen.

Wij willen een school zijn die het onderwijs stoelt op de kernbegrippen: cultureel, intellectueel, technologisch en ondernemend. Wij willen een school zijn die individueel talent maximaal uitdaagt. Wi] willen een school zijn die zich richt op individuele leerling, studie- en Ioopbaanbegeleiding. Wi] willen een school zijn die de nieuwste ICT-toepassingen en communicatiemogelijkheden nzet. Wij willen een school zijn met een uitstekend imago in de hele regio. Wi] willen een school zijn met bij ons onderwijs passende huisvesting en moderne faciliteiten. Wi] willen een school zijn die zich richt op de buitenwereld en wij willen omgekeerd ook deze buitenwereld in onze school halen. Nadere samenwerking zoeken binnen de onderwijskolom met scholen voor primair onderwijs en scholen die vervolgopleidingen aanbieden. Wi] willen een kwaliteitsschool zijn met bekwaam en professioneel handelend personeel.

De notitie “Visie en Koers” en de strategische doelstellingen vormen de basis voor de sector brede activiteitenplannen en de activiteitenplannen op vestigingsniveau. De activiteitenplannen komen tot stand in de dialoog met de teams. Per vestiging kunnen echter verschillende prioriteiten in deze doelstellingen bestaan. De strategische doelstellingen zijn uitgewerkt op basis van de resultaatgebieden onderwijs, leerlingen en ouders, personeel en maatschappij/omgeving. Op basis van de gewenste resultaten worden hiervoor personeel en middelen ingezet, die opgenomen zijn in de begroting 2013. De daadwerkeli]ke inzet voor het nastreven van de doelstellingen in 2013 is verantwoord in dit jaarverslag. 2013 is het laatste jaar in een vier jarige cyclus waarin gewerkt wordt aan de hierboven genoemde strategische doelstellingen. Eind 2013 is er L&E breed een nieuw koersdocument tot stand gebracht voor de jaren 201 4-2018. In het verlengde van dat koersdocument gaan wij, als sector VO, ook ons strategisch beleid herijken door het opstellen van een visie en koers 201 4-201 8. Als onderdeel.van datnieue strategisch beleid zullen wij ook nieuwe strategische doelstellingen form uleren voordé járen2Oije?daarna. Deo

‘c

By. 71

Vi dn

yeiiaiing c d

Als schoolleiding van Het Hogeland College werken we vanuit het volgende besturingsmodel.

Bestuursvisie Sturing door directeurbestuurder/ rector

.

Visie en Koers Veilig en warm klimaat Erkende ongelijkheid Open school Professionele cultuur

Strategie managementteam rector en con rectoren

,

Pedagogische doelen Onderwijskundige en didactische doelen Verbinding met de maatschappij Professionele medewerkers

Onderwijs resultaten leerlingen Strategie per vestiging Conrectoren en coordinatoren

Activiteitenplan per vestiging door de teams

Uitvoerin docente COP e leerL

Leren en verbeteren Figuur 13: Besturingsmodel Het Hogeland College Binnen de organisatie is sprake van ‘getrapte’ ‘leiding en sturing’. Van de directeur-bestuurder naar de rector, van de rector naar de conrectoren, van de conrectoren naar de coördinatoren, van de conrector en de coördinatoren naar de docenten en het onderwijsondersteunend personeel, van de docenten naar de leerlingen. Congruent en consistent gedrag, gebaseerd op de vier kernwaarden uit Visie en Koers is daarbij van groot belang. 32

Ontwikkeling van de Ieerlingaantallen

Onze school heeft een spil- en regiofunctie voor de leerlingen in de kop van Noord Groningen en kenmerkt zich door een breed en thuisnabij onderwijsaanbod op alto niveaus. Wij willen dit brede onderwijsaanbod graag in stand houden. Tot nu toe vormt dit geen probleem. Hoewel het aantal leerlingen in het basisonderwijs daalt, was er op de teldatum 1 oktober 2013 juist sprake van een groei van het aantal leerlingen op alle vestigingen van Het Hogeland College. Op termijn zuilen ook wij de consequenties van de bevolkingskrimp en de dalende leerlingenaantallen in het basisonderwijs gaan ervaren, waardoor er druk op het onderwijsaanbod en de formatie kan ontstaan. Wij volgen deze ontwikkelingen nauwkeurig en spelen daar tijdig op in.

HAVO-VWO Warffum VMBO Uithuizen VMBO Wehe den Hoorn Totaal(inclusiefvavo) Vavo Totaalexciusief(vavo)

364 141 1172 15 1157

372 165 1218 20 1198

360 160 1212 13 1199

354 161 1207 ‘I3 1194

,.

J:((

I

385 168 1241 .i0 1231’

399 182 1312 8 1304 By.

I

72

ffl 1 :

J 1J

1L

‘rkaring

Tabel 42: Ontwikkelingen !eerlingaantal HHC schooljaar 2008-2009 t/m schoo!jaar 20 13-2014 De tabel hierboven laat de ontwikkeling van do leorlingonaantallen in de afgelopen zes schooljaron Op de teldatum 1 oktober 2013 bedroeg hot Ieerlingaantal van Het Hogeland College 1312. Acht leerlingen daarvan volgden het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo). Hot totaal aantal leerlingen laat door de jaren heen eon redelijk stabiol boeld zien. Sinds hot schooljaar 2012-2013 is or echter sprake van eon toenemend aantal leerlingen op allo vestigingen en afdelingen. Doze toename heeft zich in hot schooljaar 201 3-2014 nog sterker doorgezet. In dit schooljaar was or sprake van een groei met in totaal 73 leorlingen. In absolute zin is do grootste stijging van hot aantal leerlingen zichtbaar op do HAVO-VWO afdeling in Warffum (+ 43 leerlingon). Verhoudingsgewijs is hot aantal loorlingen op de VMBO afdeling in Wehe-den-Hoorn het sterkst gestegon. De veronderstolling is dat do nieuwbouw in Warffum en Uithuizen mede eon positief aantrekkend effect op leerlingen uit do regio heeft gehad. zion.

Instroom naar bruçiaar

vmb o

havo

vmb

havo

vmb

havo

vmb

vmb

0

Ivwo

0

Ivwo

0

havo vmb /vwo 0

havo

/vwo

Ivwo

0

havo /vwo

76

83

75

62

71

57

71

64

78

82

77

85

Protestants/ch ristelijk 36 I Katholiek onderwijs

28

39

46

34

38

49

41

51

51

43

81

Neutrale basisschool

3

0

7

2

2

2

6

1

9

4

3

1

Speciaal onderwijs

0

0

3

0

2

0

3

0

6

0

11

0

Totaalperstroming

115

111

124

110

109

97

129

106

144

137

134

167

Totaal per jaar

226

Openbaar onderwijs

234

206

281

235

301

Tabe! 43: Interne- en externe instroom 2008-2009 t/m 2013-20 14

Uit de tabel blijkt dat wij In hot schooljaar 2013-2014 al voor hot dorde achteroenvolgendo jaar te maken hebben met een gostegen instroom vanuit het basisonderwijs. Hot grootste deel van doze stijging wordt veroorzaakt door een sterk toegenomen instroom van leerlingen vanuit hot bijzondor basisonderwijs uit de regio in do brugklas van het HAVO-VVVO. Zij-instroom naar HAVO 4

Intern

I

115

117

21

20

16

Extern

11

12

18

17

21

16

18

Totaal

18

27

35

38

41

22

21

Tabe! 44: Interne- en externe zij-instroom 2007 t/m 2013 De totale zij-instroom in HAVO 4 daalt vanaf hot schooljaar 2012-2013. Hot zelfdo geldt voor de inferno zij-instroom (doorstroom). Do externe zij-instroom stabiliseert zich de laatste twee schooljaren op eon niveau rond de 20 loorlingen. De daling van de zij-instroom wordt mede veroorzaakt door hot scherper neerzetten van do kaders voor do doorstroom van 4 TL naar 4 HAVO en door eon before intakeproceduro voor de oxterne zij-instroom. Deo:teAcc

ntants5V,

\/oor dent

•ren :1 dci

j cniitneverkIaring

3.3

Het Hogeland College sector brede doelstellingen en activiteiten 2013

Binnen de strategische kaders, die zijn geformuleerd in “Visie en Koers”, hebbon de vestigingen van Hot Hogoland College een hogo mate van autonomio en kunnen zij hun elgen prioriteiten stellen in de doelstellingen en de invulling daar van. Vanuit de jaarlijkso beleidsdag ontwikkolt elke vestiging haar eigen activiteiten voor eon komende kalenderjaar. Hierbij worden de landelijko en regionale ontwikkelingen in acht genomon. Naast de HHC brede activiteiton, die golden voor do gehele organisatie, zijn in het jaarplan 2013 dan ook concrete doelstellingen en actiepunten per vostiging geformuleerd. Voor zowel de HHC bredo activiteiten als de vestiging specifieko activitoiten zijn do rosultaten over hot kalenderjaar 2013 weergegeven in onderstaande paragrafen. In de paragrafon wordon alleroerst do doolstellingen per onderwerp genoemd. Vervolgens geven we aan wat in 2013 de resu[taten waren. Waar nodig geven we een toelichting.

3.3.1 Primair proces en kwaliteit De HHC brede doetsteiHngen en activiteiten op het gebied van het primaire proces en de kwaliteit: • • • • • • • • • •

Het verschil tusson het SE on hot CE cijfor is op alle vestigingen rnaximaal 0,5 punt; Alle vestigingon scoren op do overige drie indicatoron van do inspoctie minimaal het landelijke gem iddeldo; Hot leerrendement van do doorgestroomdo 4t1/havo loorlingon naar 4 havo verbeteren; Het periodiek analyseren van do resultaten van onze leorlingon en vervolgacties hiorop; Hot invoeron van stafondersteuning op hot gebied van kwaliteit en opbrengsten; Dialoog voeron en doelgerichter sturen door zowel do conroctoron als de coördinatoren op do leerresultaten, met name richting do sectios en individuele leraron; Via do filosofie van de gotrapte’ ‘leiding/sturing’ is do voortgang van do inhoudolijko doelstellingen besproken met do verschillende gremia binnen do organ satie; Hot uitvooren van eon tevredonheidsonderzoek onder ouders, leerlingon en personeel; Hot verder ontwikkelen en vaststollen van hot kwaliteitshandbook; Hot uitvooren van eon ICT scan;

V

V V V

V V V V

Onderwijs resultaten Do inspoctie booordeelt do kwaliteit van ons ondorwijs met behulp van vier indicatoron over eon tijdspanno van drio jaar. Bij doze indicatoren gaat hot om: • Do doorstroom in do onderbouw; • Do doorstroom in do bovonbouw; • Do scores van do exam ons; • Hot verschil tusson do schoolexamens on do centralo examens. VAII!1._[—v1111!1L.................. voldoonde voldoende

HHC Uithuizen HHC Warff urn voldoende voldoende HHC Wohe-don Hoorn Tabel 45: Opbrengstenoordeel per vestiging

TAII1T)]ifYL.

A’L’L.

voldoende voldoende onvoldoende voldoende

Alle afdelingen op do vestigingon vallon in 2013 onder hot basistoezicht van de inspectie, met uitzondering van hot VWO in Warffum, dat als zwak is beoordeeld. Voor do inspectie houdt hot basistoezicht in dat we goon risico’s voor do kwaliteit van ons onderwijs open on dat do regolgeving wordt nagekomen. Binnen do afdeling vwo zijn maatrogolen genomon om do resultaten to vorbeteron. Eon van doze maatregelon is do aanpassing van do determinatie en do invoering van eon aparto vwo plus klas. Vorder waren or studiedagen met docenten over do vorbotering van het onderwijs en over de begoloiding naar hot exam en. Golukkig waren voor hot vwo do indicatoren in 2013 alIe voldoonde, behalve do doorstroom in do bovenbouw. Do verwachting is, dat we in 2014 weer in hot Vonr ider catoeeinden, 1 rtnd Ii coitc I ‘erkIaing

3

74

Overigens hebben wij in 2013 voor alle vestigingen, sterk ingezet op het verbeteren en bergen van de kwaliteit van het onderwijs en de opbrengsten. Op basis van de opbrengstenkaarten van de inspectie en een gedegen analyse van onze elgen gegevens, zijn wij de professionele dialoog daarover op ieder niveau binnen onze organisatie aangegaan. Alle vestigingen hebben een concreet plan van aanpak gemaakt, met doelstellingen en activiteiten cm hun resultaten en/of leeropbrengsten te verbeteren. 3 ri.

Afd. VWO

‘l Warf

91,9%

6,4

HAVO

Warf

88,0%

6/

6,5

91,4%

6

6,3

0,27

0,2

91,4%

6

6,3

0,21

0,2

VMBO-TL Ujth VMBO-KB Uith

Iandelijk 6,6

Verschil SE-CE 0,09

Iandehjk 0,1

-0,1

-0,10

93,1%

6,70

6,2

-0,25

93,1%

6,43

6,2

-0,32

0,2

VMBO-88 ü100%

96,7%

6,

6,6

-0,10

-0,2

Wehe 1100%

96,7%

6,6

-0,42

-0,2

Gwen Grijs Ro

0,2

25% best presterende scholen score tussen 25 en 75% 25% slechtst presterende scholen

Figuur 15: Examenresultaten 2012-2013

Uit de examenresultaten over de afgelopen drie schooljaren blijkt dat de kwaliteitsverbeteringen die wij vanaf het school 2012-2013 ingezet hebben, tot de gewenste verbeteringen hebben geleid. Onderwijs Verbeteren leerrendement van leerlingen die doorstromen naar 4 HAVO Vanaf het schooljaar 2012-2013 hebben wij de kaders voor de doorstroom naar 4 HAVO scherper neergezet. Waar voorheen alleen een intakegesprek met leerlingen gehouden werd, wordt flu ook een overdrachtsadvies gegeven of gevraagd vanuit het vmbo. De intakeprocedure van leerlingen die zich aanmelden voor 4 HAVO is hiermee verbeterd. Er is sprake van een ‘warme overdracht’ tussen Het Hogelafid College en de aanleverende scholen. De aangescherpte instroomprocedure is van belang voor het studie- succes van de zij-instromers. Binnen het VMBO worden de leerlingen flu beter voorbereid op de doorstroming naar 4 HAVO. Aan de leerlingen die intern doorstromen worden extra lessen aangeboden. —

Onderwijs Invoeren stafondersteuning op het terrein van kwaliteit en opbrengsten Met ingang van het schooljaar 2013-2014 zijn wij gaan werken met een nieuw organisatiemodel. Binnen dit model hebben wij een conrector aangesteld, die zich specifiek richt op de kwaliteit van het onderwijs, het personeelsbeheer en de schoolorganisatie. —

Onderwijs Analyse, aansturing en professionele dialoog In 2013 hebben wij sterk ingezet op het versterken van de analyse van de leerresultaten en opbrengsten. Aanvullend daarop hebben wij op alle niveaus in de organisatie geInvesteerd op het voeren van de professionele dialoog over de leeropbrengsten en de resultaten. Deze dialoog moet de komende jaren als een rode draad door de hele organisatie heen gaan open. Op die manier wiflen wij de leerresultaten verder verbeterefl en concrete afspraken maken over de opbrengsten van ons onderwijs. In het schooljaar 2013-2014 hebben wij een herschikking doorgevoerd in het organisatiemodel. Met deze herschikking zijn wij tot een meer effectieve verdeling van de functies en taken binnen de schoolleiding en de coördinatoren gekomen. Binnen deze nieuwe taakverdeling verwachtefl wij de kwaliteit van het onderwijs nog beter te kunnen volgen en waarborgen. Begin 2013 heeft de MR een positief advies gegeven over deze herschikking en de PMR heeft instemming daaraan verleend. De (nieuwe) taken en functies zijn beschreven en gewaardeerd. In onderstaande figuur is het organigram van Het Hogeland College weergegev.en, zoals dat geldt met ingang van augustus 2013. —

e Acctants B.V,

I,ore

75 ;t

U

Hvrkiaring

iui4

L

680

550

rector -

conrector havolvwo

conrector perkwa,oLq

conrector havo/vwo

j

ri H U

LI

Ill Il L_1

‘

Figuur 16: Organigram HHC per augustus 2013 Wij verwachten van onze leidinggevenden dat zij bijdragen aan een protessionele cultuur binnen de school, waarin aandacht is voor: • samen werken aan dezelfde doelen • saamhorigheid • voortdurende ontwikkeling en verbetering. 3.3.2. Kwaliteit Uitvoeren tevredenheidsonderzoek onder ouders, leerlingen en personeel Om inzicht te krijgen in de tevredenheid wordt cyclisch één maal in de drie jaar een tevredenheidonderzoek gehouden. In het voorjaar van 2013 is dit onderzoek opnieuw uitgevoerd. De uitkomsten van dit onderzoek worden geanalyseerd en per vestiging uitgewerkt in concrete acties. De belangrijkste resultaten uit het onderzoek in 2013 staan hieronder weergegeven. -

-

-

-

De leerlingen geven Het Hogeland College een gem iddeld rapportcijfer van 6.6 De ouders geven Het Hogeland College een gem iddeld rapportcijfer van 7.0 De medewerkers geven Het Hogeland College een gem iddeld rapportcijfer van 8.2 Sterke aspecten Sfeer Sociaal-emotionele ontwikkeling

Leerlingen

Ouders

•

Sfeer

Vasthouden • Rol van de conrector/ coordinator • Voorzieningen

•

• • Medewerkers

Voorzieningen Omgeving van de school Extra activiteiten

Verbeteri ng • Begeleiding • Onderwijs en toetsen • Organisatie op school • Extra activiteiten • Onderwijs • Begeleiding • Informatie over m edezeggenschap • Werkdruk • Comm unicatie • Arbeidsvoorwaarden

lnhoud van het werk • Sfeer • Conrector • Werkomstandigheden • Samenwerking • Direct Ieidinggevende op school • Gesprekkencyclus • onderwijs Tabel 46: Samenvatting resultaten tevredenheid onderzoek leerlingen, ouders en medewerkers. De genoemde verbeterpunten worden in 2014 omgezet in concrete onderdeten van het beleid en opgepakt als aandachtspunten per vestiging. Kwaliteit

—

•

Verder ontwikkelen en vaststellen Kwaliteitshandboek Doi

ACcr’untants B.V.

76 Blicle! J ctCcVrkiaring d.d ,jJ .,

Ais HHC vinden we het van belang onze procedures en protocollen vast te leggen. in 2013 hebben we daar een start mee gemaakt in de vorm van een kwaflteitshandboek. We zien ons kwaiiteitshandboek als eon levend document. Nieuw beleid en innovaties zullen leiden tot het voortdurend aanvullen en vernieuwen van dit handbook. Kwaliteit ICT Ais Het Hogeland College willen we voorop lopen op ICT gebied. Nieuwe ontwikkeiingen willen wij zo good mogelijk intogreren in onze onderwijsconcepten. Wij zijn er van overtuigd dat goed gebruik van ICT-toopassingen en de mogeiijkheden daar van een positieve bijdrage kunnen leveren aan het leeren workklimaat en aan de leorresultaten van leerlingen. in de nieuwe gebouwen is de ICT infrastructuur al zo ingoricht dat doze zo voel mogeiijk toekomst ‘proof’ is. —

In 2013 is er L&E breed en per sector een extern kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. In dit onderzoek zijn allo ICT aspecten tegen hot licht gohouden. in hot verlengde van dit onderzoek hobben wij voor do sector VO eon projectplan gemaakt dat voorziot in een betero inrichting en aansturing van de ICT binnen onze organisatie. Hot gaat in dit plan zowel om do lOT infrastructuur, onze digitale voorzieningen en 1CT-toepassingen, als om hot stroomlijnen van hot facilitaire procos rond lOT, do verschiltende rollen daarbinnen on do aansturing daarvan. Gelet op hot belang van ICT voor onzo organ isatie hebben wij deze portefoullle specifiek toebedeeld aan twoe conrectoren binnen Het Hogeland College. Eén conrector richt zich vooral op do infrastructuur, de hardware en hot applicatiebeheer. De andere conrector richt zich op hot verder ontwikkelen en gebruiken van ICT binnen hot onderwijs en in de lessen. Daarnaast hebben wij in 2013 eon kenniskring ingesteld die do moor onderwijskundige aspocten van hot CT gebruik binnen de lessen op school verder vorm gaat geven. 3.3.3. Mane ment & besturii De HHC brede doeistellingen en activiteiten op het gobied van de planning en control en het project Onderwijs Ondersteunende Organisatie: V • Werken met hot gewenste managementinformatio systoem; V • Werken met do gewenste processen die opgenomen staan in hot proceshandboek Ondorwijs Ondorsteunonde Organisatie; V • Is eon sneilere, gestandaardiseerde en meer officiënte manier van de overdracht van hot overdrachtsdossier tussen hot PC on hot VO goroaliseerd. Door hot strak neerzetten van do planning en control cyclus is er moor transparantie en duidelijkheid gekomon over do uit to voeren taken on wie, wanneer, welke roT daarin heeft. Hierdoor kan, in corn binatie met hot financieel beleid, tijdig worden ingospeeld op interne en oxtorne ontwikkelingen en kan or beter gestuurd worden op do resuitaten. Risico’s binnen do organisatie worden hierdoor verminderd. Instrurnenten binnen do gehantoorde planning en control cycius van Hot Hogeland College zijn onder andoro: de Visie en Koers, het jaarplan en de begroting, de meerjaronbogroting, intograle rnanagomentrapportagos, hot bestuursforrnatieplan (inclusief allocatiemodel) on hot jaarvorslag met do jaarrekoning. Do planvorming en daarmeo samenhangendo personelo en financiëlo consoquontios komen tot stand in do vestigingen in dialoog tussen do directie, do coördinatoren on do teams. Met doze dialoog beogon wij ook eon sterkere verbinding tusson hot bostuur, do rector, do conroctoren, de coärdinatoren, montoren, teams on do medezoggenschapsraad tot stand to brengon, met uitoindolijk zicht op do kwaliteit van do school, do ambitios, do resultaten, do bedrijfsvooring on do optimalisatie daarvan.

Management & Organisatie

—

Werken met het gewenste managementinformatiesysteem Deioiti / \Jo—,r

5 ccufl’tant

V.

77

ide Or; I

:‘karing

We zijn gaan werken met het Magister Management Platform. Dit systeem bevalt goed. Met de output zijn we veel sneller in staat relevante informatie over hot onderwijs met de docenten te delen. Management & Organisatie Interne organisatie Hot proceshandboek Onderwijs Ondersteunde Organisatie gaat vooral over het vastleggen en organiseren van interne organisatieprocessen. Op het gebied van de interne organisatie hebben wij binnon de sector VO een aantal maatregelen genomen die positieve effecten hebben op onze organisatieprocessen en de bedrijfsvoering: Met do invoering van het nieuwe organisatiemodel is or vool meer duidelijkheid gekomen over de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de verschillende leidinggevenden en coordinatoren; De processen in het kader van medezeggenschap zijn verbeterd; De informatievoorziening aan de MR is aanzienlijk verbeterd; Waar hot gaat om boleid waar door de MR instemming of advies op gegeven moot worde, werken wij binnen de wettelijke termijnen; We hebbon eon werkgroep Administratio on Bohoer ingosteld die zich buigt over do inrichting van onzo adm in istratieve processon; De leerlingenregistratio is voor wat betroft do absentie van leorlingen in 2013 stork vorbeterd; We hebben eon pasjessysteem ingovoord voor hot kopiëren en printen en voor gobruik in do kantino; We hebben hot proces van incidentmeldingen rond ICT anders ingericht on zijn daardoor in staat snellor on botor op incidenten to reageren. -

-

-

-

-

-

-

-

Management & Organisatie Standaardiseren overdrachtsdossier Het gestandaardiseerde overdrachtsdossior is klaar en kan gobruikt wordon door de basisscholen. —

3.3.4 Personeel Wij zien onderwijs als hot bolangrijksto procos binnon onze organisatie. Alle andore processon binnen Hot Hogeland College dienen dan ook ter ondersteuning van dit proces. Niot alleen de docenten, maar ook alle andere medewerkers binnen do organisatie hobben daar eon belangrijke roT in. In hot jaarplan 2013 waren do volgende concrete doelstellingen en activiteiten geformuleerd op hot torrein van personeel. Do HHC brede döéIsteIIingen en activitéitnp het gebied van de Ierei4çorganisatie in 20i. V • Ervaring opdoen met training on the job; V • Do bevindingen van do klassenbezoeken zijn besproken met individuele doconton, de socties en hot team; V • Hot scholingsbeloid is geactualiseerd; ged • Het scholingsplan is opgosteld; V • Er is zowel team brede als individuele scholing aangeboden of gevraagd op basis van do inhoud van de persoonlijke ontwikkelingsplannen (POP); ged • Elk COP lid heeft een POP gesprek gehad; ged • Elke docent heeft een beoordelingsgosprek gohad; V • Bij de gesprekkencyclus met de personeelsleden van 60 jaar en ouder spreken over hun toekomstplannen om to bepalen hoe do toekomstige formatie wordt ingevuld; V • De functiemix toedeling is geëvalueerd, zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin; V • Afsprakon gem aakt over de procentuele toedeling van de functiemix; V • Taakbeleid opnieuw ter instemming voorleggen aan de PMR en hot personeel; V • Voor do formatieplanning 2013-2014 wordt onderzocht wat do (financiële) mogelijkheden zijn om personeel in elgen dienst te nemen in plaats van via eon uitzendbureau. Personeel Ervaring op doen met training on the job Wij willen een lerende organisatie zijn waarbij ref lectie op hot oigep n.esultaatgericht werken wordt nagestroefd. Do schoolleiding heeft hierbij eon ondersteuneride&4irnde taak. Docenten Dote Ac:curfr’ants B\J. —

VQi :enLiedOeInden. c)tri everklaring o:e d .

G.d

3..

.,

78

worden uitgenodigd en uitgedaagd zich binnen de gegeven kaders te ontplooien en te ontwikkelen. Deze ontwikkeling kan zowel plaatsvinden binnen het klaslokaal (on the job) als in een context buiten hot klaslokaal (off the job) en zowel individueel als in teams. Verbinding tussen de schooldoelen, de individuele kwaliteiten en de persoonlijke ontwikkeling van de docenten vinden wij daarbij van essentieel belang. In het kader van team leren, hebben docenten geleerd kritisch naar hun elgen essen te kijken, met als doel zichz&f verder to professionallseren. Onderdeel van het teamleren is het maken van video-opnames van de los, waarna tips en tops op een positieve wijze gegeven worden aan elkaar. Training on the job heeft in 2013 ook plaats gevonden door docenten in de lessen van anderen to laten kijken en feedback te geven. Daarnaast heeft training on the job vorm gekregen in do leergang voor do directie en do coördinatoren, waar ook eon aantal docenten aan heeft deelgenomon. Deze leergang was gericht op zelfreflectie en feedback als onderdeel van een professionele cultuur. Personeel Leren van kiassenbezoeken Hot uitvoeren van klassenbezoeken is nu integraal onderdeel van onze werkwijze. In 2013 hebben we onze leidinggevenden geschoold in het gestructureerd uitvoeren en nabespreken van doze bezoeken. In hot afgelopen jaar lag do focus bij de kiassenbezoeken op do verdere ontwikkeling van taal en rekenbewuste doconten, differentiatie en activerende didactiek. Do kijkwijzer die we daar voor gebruiken hebben we bijgesteld. —

Personeel actualisering van scholingsbeleid, scholingsplan en scholingsaanbod Do scholingswensen van do medewerkers zijn deels gemnventariseord vanuit do POP- en voortgangsgosprekken. In principo worden deze scholingswensen gehonoreerd als zij de professionele ontwikkeling van de medewerker en de belangen van het onderwijs op hot HHC dienen. De meeste wensen liggen daarmee in Iijn en worden vrijwel altijd gehonoreerd. —

Personeel Gesprekkencyclus Met het personeel zijn gesprekken gevoerd in het kader van de gesprekkencyclus. Afhankelijk van hot moment in de cyclus, ging hot daarbij om POP-, functionerings- of beoordelingsgesprekken. Vanuit doze gesprekken of op verzoek worden mogelijkheden tot (bij-)scholing geboden. Via doze gesprekken zijn do wensen en de verwachtingen van de groep personeelseden van 60 jaar en ouder ook in beeld gebracht. Met een aantal mensen uit deze groep is gesproken over hun tookomstplannen. In het verlongde van die gesprekken zijn ook concrete plannen voor individuele medewerkers opgesteld. —

Personeet functiemix In 2013 hebben wij de eerste ronde van detoedeling van defunctiemix gerealiseerd. Hot plan zoals dat per augustus 2012 was vastgesteld volgens do landelijko regels omtrent de functiemix is met terugwerkende kracht uitgevoerd in maart 2013. Daarbij zijn 10 medewerkers in de LC-schaal benoemd en 1 medewerker in do LD-schaal. Onze functiemix ziet er na toedeling van doze ronde flu als volgt uit: —

Functiemix

Ifte In

procenten

LB

9 LL

LC 26,0 29,4%

LD 19,2 21,7%

Tabel 47: Realisatie functiemix 2012

u.oit Ac tant.s BV, Vc or H eo

doH&nc1en. r nd H xt olevrk.laring

d.d

79

In 2014 volgt een nieuwe toedeHngsronde in de functiemix, die wordt ingevoerd met terugwerkende kracht vanaf 1 augustus 2013. Na realisatie van de toedelingsronde over 2013 ziet onze functiemix er als volgt uit: LB Per 1-8-2013 4.3,2% Tabel 48: Realisatie functiemix per 07-08-2013

L Realisatie

LC

LD 22,1%

Cm medewerkers in hun functie te kunnen laten groeien en daarna door te laten groeien naar een LD functie, hebben we gekozen voor eon verdeling van de functiemix met de grootste bandbreedte in de LC functies. Voor de verdeling van de LC functies over de vestigingen hebben wij gekeken naar de verhouding in do leerlingenaantallen per VMBO-vestiging en in de onderbouw van Warffum. De LC en LD functies zijn toegewezen door de schoolleiding op basis van tootsing van do criteria uit de functieomschrijving. Docenten hebben kunnen aangeven dat zij voor eon hogere schaal in aanmerking wilden komen. Voor toekenning van een LD functie geldt dat aan do criteria van het entreerecht voldaan moet zijn. Personeel

—

Taakbeleid

In 2012 is eon voorstel tot wijziging van hettaakbeleid gedaan door do rector. Dat voorstel heeft geen instemming gekregen, waarna hot vigerende taakbeleid gehandhaafd is. De uitkomston van het onderzoek naar do modeworkor tevredenheid geven aanloiding om de workdruk en de arbeidsomstandigheden in 2014 opnieuw op do agenda to zetten. Met do loden van do PMR is in 2013 afgesproken dat zij eon onderzoek uit gaan voeren naar do werkdruk onder hot personeel en dan met name waar hot gaat om do werkdrukboleving van de door do medewerkers uit te voeren taken en de tijd die hen daarvoor tor beschikking staat. Do uitkomston van dat onderzoek worden door do PMR gedeold met do schoolleiding, waarna or eon niouwe notitie inzake hot taakbeleid wordt opgesteld. Personeel Atwegingen bij invullen vacatures Tijdons het formatieproces voor hot schooljaar 2013-2014 hebben we per situatie gekekon of hot gunstiger was om iemand via eon payroll constructie in to zetten of via eon dienstverband bij onze organisatie. Waar dat op grond van de formatie on do bovoegdheden mogelijk was, hebben wij er voor gekozen mensen in eigen dienst to nemen. —

Personeel

-

Personeelssamenstelling

In doze paragraaf wordt inzicht geboden in do personele samenstelling van Het Hogeland College in 2013. Waar mogolijk en zinvol worden de cijfers in de tabellen vorgeleken met voorgaande jaren. In de onderstaande tabel is per functiecategorie do ontwikkeling van hot aantal fuiltime-equivalent (fte) weorgegoven. Hierin is zowel personeol in vaste dienst als personeel met eon tijdelijke aanstelling opgenomon. Daarnaast wordt ook inzicht gegeven in aantal externe porsoneolsieden dat werkzaam is bij Hot Hogeland College. Do poildatum van do weorgegevon getallen betreft steeds 31 december van eon jaar.

L’eft,te

ants By,

Dr ide-. :i9c tiedoeIej, •

80

31-dec-07 31-dec-08 31-dec-09 31-dec-10 DIR 5,00 4,00 4,00 4,00 OP 86,73 91,77 87,48 85,85 COP 15,99 15,55 16,75 15,25 Totaal 106,84 106,28 112,52 106,73 Extern 4,50 7,75 5,00 6,60 111,34 111,28 Totaal 119,12 114,48 Tabel 49: Ontwikkeling formatie 2007-20 13 per functiecategorie

31-dec-li 31-dec-12 31-dec-13 5,00 5,00 88,84 88,47 84,54 14,45 14,60 15,32 108,29 105,86 108,07 8,33 8,31 6,0 116,62 116,39 11,46 (peildatum 31 december2013)

F

Boven gepresenteerde inzet aan fte’s is een momentopname per ultimo 2103. Diverse incidentele oorzaken kunnen deze cijfers beInvloeden. Voor een beter beeld van de ontwikkeling van de het gemiddelde aantal fte’s gedurende het verslagjaar verwijzen WI] naar de toelichting onder hoofdstuk 3.6.1.

Personeel Verdeling mannen en vrouwen In onderstaande tabel is de verdeling van het aantal fte naar Ieeftijd en sekse opgenomen. Het gaat hier om personeel in elgen dienst. —

25 34 35 44 45-54 55-59 >60 -

-

6,76 9,06 15,03 15,54 17,84

8,01 12,41 6,76 9,41 4,47

14,77 21,48 21,79 24,95 22,32

15,54 17,32 25,51 22,29 25,18

13,50 17,87 26,56 26,64 20,74

13,22 16,40 30,34 31,45 13,91

19% 30% 16% 23% 11%

14% 16% 24% 21% 23%

It9 64,23 41,63 105,86 108,07 108,29 106,73 100% 100% Tabel 50: Ontwikkeling formatie per leeftUd en geslacht (peildatum 31 december)

12% 16% 25% 25% 19%

12% 15% 28% 29% 13%

100%

100%

In 2013 beyond 20 % van ons personeelsbestand zich in de jongste Ieeftijdsgroepen. Van ons personeelsbestand is 34% ouder dan 55 jaar. Dit is een daling van tien procent vergeleken met 2012. In de groep van 35 tot 45 jaar, die 46 % van ons personeelsbestand uitmaakt, is een duidelijke stijging waar te nemen ten opzichte van 2012. De heift van ons personeelsbestand is nu jonger dan 45 jaar. De opbouw van het personeelsbestand is vrij evenwichtig, zowel qua sekse als qua Ieeftijd.

Personeel Personeet in eigen dienst met een tijdelijke aanstelling Tijdelijk personeel DIR OP Onbevoegden 1,80 Leraar in opleiding 0,38 Tervervanging 1,25 le aanstelling 4,85 >65jaar 0 Tijdelijke uitbreidingen 3,80 Totaal 0,00 12,08 Tabe! 51: Omvang tijdelijke contracten (peildatum 31 december 2013) -

COP

-

-

-

-

1,62

-

-

-

-

-

1,62

Dc©Hte. e

S V.

\‘oor idr c tolenderi. Sc .r, j .r::

81

Personeel

Aantal fte per functieschaal In het onderstaande schema is het aantal fte per functieschaal per 31 december 2011, 2012 en 2013 weergegeven. Het betreft hier de functies die in het kader van de FUWA Voortgezet Onderwijs zijn beschreven en vastgesteld. Voor de functiemix wordt door het ministerie niet gekeken naar de functieschaal maar naar de bezoldigingsschaal met een onderscheid tussen de LB, LC en LD schaal. Bij Het Hogeland College is een aantal docenten met een LB functie aanwezig die bezoldigd worden in een hogere schaal. In de tabel hieronder gaat het om de formatie, inclusief de omvang van de tijdelijke contracten uit bovenstaande tabel. -

Functie 1 2

Aantal fte 31-12-2011 1,25 0,00

Aantal fte 31-12-2012__IAantaI_fte 31-12-2013 1,25 1,25 0,75 0,75

3

0,50

0,50

0,50

4 5,00 5,00 6,00 1,00 5 1,00 1,00 2,80 6 2,80 2,80 1,00 7 1,00 0,62 1,30 8 1,90 1,40 9 1,00 1,00 1,00 12 0 0 1,00 4,00 13 4,00 4,00 15 1,00 1,00 1,00 LB 66,59 44,30 56,31 LC 25,89 15,86 25,85 LD 6,28 6,39 13,99 LIO 0 0 0,38 Totaal 108,07 108,29 105,86 rabe! 52: aantal fte per fun ctieschaal Het Hogeland College (peildatum 31 december2013) In de tabel is de functiemix over 2012, zoals die met terugwerkende kracht is ingevoerd verwerkt. In- en uitstroomcijfers Inzicht in het natuurlijk verloop is noodzakelijk. Op deze wijze kan namelijk geanticipeerd worden op de ontwikkeling van het leerlingaantal, genoemd in hoofdstuk 3.2. Hierbij is het van belang in te spelen op twee belangrijke ontwikkelingen, enerzijds wat de gevolgen zijn van het toenemende dan wel afnemende aantal leerlingen en anderzijds wat het verwachte natuurlijk verloop is op basis van het personeelsbestand van 2013. Cm een beeld te krijgen van hoeveel mensen in de komende jaren waarschijnhijk zullen uitstromen, is in onderstaande tabel de verwachte uitstroom vanwege natuurlijk verloop opgenomen. Hierin is een scheiding gemaakt in twee groepen personeelsieden. Voor personeelsieden die voor 1950 geboren zijn geldt dat zij nog gebruik kunnen maken van de FPU regeling. De verwachting is dat zij gemiddeld op 63-jarige leeftijd met FPU gaan. Voor de personeelsieden die na 1949 geboren zijn geldt het ABP-keuzepensioen. Vanwege het op termijn verhogen van de AOW eeftijd hebben we als uitgangspunt genomen dat personeel geboren in 1950 en 1951 uitstroomt op 65 jarige leeftijd en per 1952 op 66 jarige leeftijd. Gezien het felt dat in het personeelsbestand voor 2013 een aantal personen reeds ouders was dan 63 jaar is het de verwachting dat zij in 2013 uitstromen. Personeel

-

B V.

Vc.r den. ftiedoelejnd E D e rYia -

82 ‘g

Verwachte uitstroom OP oOP DR Totaal rabel 53: Verwachte uitstroom

2013 4,66 0,00 0,00 4,66

In de onderstaande tabel is hot feitolijke verloop van hot personeelsbestand gedurende hot verslagjaar 2013 weergegeven. Het betreft hier al het personeel in eigen dienst. Gerealiseerde uitstroom Aantal personen Aanvang verslagjaar 1133 Indienst 18 Uitdienst 13 Einde verslagjaar 139 abel 54: Instroom en uitstroom personeel

I

In fte 108,07 10,56 12,79 105,86

I

Uitstroom prognose per functiegroep

2014

2015

2016

2017

2018

Directie

0,00

0,00

0,00

1,00

0,00

OP

2,61

3,22

5,12

3,00

3,41

OOP

0,00

1,00

2,00

1,00

1,00

Schoonmaak

0,00

0,00

0,00

0,00

0,75

5,00

5,16

Totaal 2,61 4,22 7,12 Tabel 55: Verwachte uitstroom 2014-2018 door natuurlijk verloop.

In do komende jaren is in hot kader van natuurlijk verfoop een uitstroom in hot onderwijzend personeel to vorwachten van ongeveer 17,4 fte. In het Iicht van een te verwachton toename of daling van hot leerlingaantal en de meerjaren exploitatie zal per vertrekkend personeelslid gekeken wordon naar de noodzaak van en de mogelijkheden tot invulling van de vrijgevaHen formatie. 3.3.5

Middelenmanagement We streven ernaar om goed onderwijs te geven in een financieel gezonde organisatie. Door externe ontwikkelingen komt er druk op do exploitatie te staan. Het gaat daarbij om: • do afname van het potentië!e aantal leerlingon in het voedingsgebied; • do invoering van Passend Onderwijs; • veranderingen in het overheidsbeleid ten aanzien van do bekostiging; • niet dekkende vergoedingen van ult hot ministerie.

Als hot HHC anticiperen we zo goed mogelijk op deze ontwikkelingen. Naast extorne ontwikkelingen is er ook een aantal bolangrijke interno ontwikkelingen op het gebied van het middelenmanagement geweest. Hierbij gaat het met name om: • de exploitatie; • do nieuw- en verbouw; • de aanbesteding van de schoolboeken en digitale content; • het aanbod van vakken; • do groopsgrootto en do daaraan verbonden inzot van docejiten en qnçerwijsondorsteunend personeel. o1teAc.rifltafltssv -.

eho’

.... -

Laneoeeiflden verkiaring e

L

83

De meerjarenbegroting 2014 tIm 2018 benadrukt het belang van de discussie over deze onderwerpen en de aanscherping van het befeid op deze terreinen. De personele nkomsten en uitgaven vormen veruit het grootste deel van de begroting. Dat neemt niet weg dat ook binnen de materiële inkomsten en uftgaven gezocht wordt naar een goede balans en eventuele bezuinigingen. De HHC brede doelstethngen en activiteiten op het gebied van middelen waren • Het implementeren van een digitaal document management systeem; • Per augustus 2013 zijn de schoolboeken en de digitale content aanbesteed; • Het invoeren van een nieuw administratiesysteem; • De nieuw en verbouw in Uithuizen en Warffum is volledig gerealiseerd;

In 2014 V V V

Middelen Digitaal document managementsysteem De implementatie van een digitaal document management systeem hebben wij doorgeschoven naar 2014. In 2014 en daarna moeten de positieve effecten (efficiency) daarvan zichtbaarworden in de exploitatie. —

Middelen Aanbesteden schoolboeken en digitale content Met ingang van augustus 2013 zijn de schoolboeken en de digitale content tegen fors lagere kosten aanbesteed. —

Middelen Nieuw administratiesysteem In 2013 zijn wij overgestapt op AFAS als registratiesysteem. —

Middelen Nieuw en verbouw Uithuizen en Warflum zijn volledig gerealiseerd Met ingang van het schooljaar 2013-2014 is de nieuwbouw in Warffum en Uithuizen nagenoeg afgerond. Zowel in Warffum als in Uithuizen moet nog gewerkt worden aan het egaliseren van de buitenterreinen. In Warffum wordt in 2014 door de gemeente nog een Jongeren Activiteiten Plek aangelegd. -

3.4

Doelstellingen en activiteiten 2013 per vestiging

In dit hoofdstuk behandelen we de doelsteflingen en activiteiten van 2013 per vestiging. Omdat in het beleid en de dagelijkse praktijk intensieve samenwerking plaatsvindt tussen de vestigingen Uithuizen en Wehe-den Hoorn zijn deze samengevoegd. In de opbouw worden allereerst de doelstetlingen en activiteiten ult het jaarplan 2013 samengevat weergegeven. Vervolgens worden de resultaten beschreven.

Dcbtte. c-:o

/ EI

Acc untantsB.V,

cn-t’HoeIeinden. F 0 trc -verklaMng 84

3.4.1

Doelstellingen en activiteiten 2013 Warifum (HAVONWON WO-plus met Latijn)

Scholing van docenten op het gebied van rekenen en taal; oVa. therna training rekenen, intervisie bijeenkomsten taal, lesbezoeken; . Voortzetten participatie in het netwerk ‘doorlopende Ieerlijn’, cm er veer te zorgen dat de doorlopende eerlijnen binnen de vakken en de vakken onderling verbeterd warden; • Uitvoeren en evalueren van de pilot toets rekenen in H4 en A5 in hot schooljaar 20122013; . Invoeren van do rekentoets in de examenklassen per augustus 2013; . Bijspijker en verrijkingsactiviteiten voor taal en rekenen; • Vaardighedenboek invoeren en afspraken formuleren over de didactische omgang met taal in do lessen. .

.

.

. .

. . .

onderwijsresultaten in 13 op de havo zijn minimaal < aan de resultaten van 2011-2012 en zijn waar mogelijk verbeterd; Het verschil tussen het SE en het CE cijfer op het vwa is year het schooljaar 2012-2013 maximaal 0,5 punten; Het CE cijfer in het schooljaar 2012-2013 op het vwo ligt op of boven het Iandelijk gem iddelde; Het slagingspercentage in hot schooljaar 201 2-2013 voor het vwo is minimaat 80%; Onze leerlingen scaren voor hot schooljaar 2012-2013 gelijk aan of hoger op de vaardighedenscores dan het gem iddelde van de Hanze Hogeschool; Ontwikkelen en invoeren van een uniforme kijkwijzer voor lesbezoeken; Dialoog, analyse en vervoig lesbozoeken; Dialoog met de individuele docenten en secties over de resultaten van de leerlingen (zie hiervoor verder hoofdstuk 3.1).

In de vwo 5 Iichting zijn or minimaal 5 leerlingen die participeren in het Pre University College programma via de vrije universiteit Groningen; . In de vwo 5 en vwo 6 lichting zijn er minimaal 7 leerlingen die hot Certificate Advanced English (Cambridge English) behalen; • In bet schooljaar 2013-2014 doen minimaal 2 groepen leerlingen hun profielwerkstuk onderzoek i externe instel .

• .

cog voeren binnen de organisatie over de verbetering van het vwo in Warffum; Er is onderzoek gedaan naar do organisatie van een plusstroom in het vwo (plusklas).

D

L,

Ac o

V V V ged V

V —

V —

V V V

—

V V

V V

8.V.

v’n cl.d

V

85 contrt ‘erk1ring

Verbeteren onderwijsresultaten Determinatieenvervol9op(ekling: De invoering van Havisten Competent in klas 4 is geëvalueerd; . Er zijn nieuwe toelatingseisen voor de doorstroom van de ti/havo leerling naar havo 4 ingevoerd; . De invoering van het programma van toetsing en doorstroming is in de onderbouw havo en vwo afgerond en gepubliceerd; . In kaart brengen van de ontwikkeling die leerlingen doormaken in o.a. de vaardigheden samenwerken, organiseren, presenten en plannen om betere aansluiting te creëren met het vervolgonderwijs. Vernieuwing onderwijs . Per augustus 2013 zijn de verbeteringen in de BiNask vakken ingevoerd. Tabel 56: Doelstellingen onderwijs en kwaliteit vestiging Warifum

V V V In 2014

V

Als vestiging zijn wij trots op de verbeteringen en de vernieuwingen die wij in 2013 gerealiseerd hebben. Ten opzichte van de drie voorgaande jaren laten de opbrengsten en examenresultaten eon duidelijke opgaande lijn zien In 2013 hebben wij als vestiging Wartfum langs drie Iijnen gewerkt: • Het verder verbeteren van de kwaliteit van het onderwijsleerproces; • Hot verder verbeteren van de onderwijsresultaten; • Het verder ontwikketen van een professionele cultuur. Hieronder beschrijven wij de activiteiten die wij in 2013, binnen deze drie lijnen, hebben uitgevoerd. 3.4.2 Versterken kwaliteit van het onderwijsleerproces Versterken taalonderwijs In het afgelopen jaar hebben wij drie studiemiddagen voor docenten georganiseerd in hot kader van “do taalbewuste docent”. In deze studiemiddagen hebben wij ons in eerste instantie georiënteerd op hoe wij verbeteringen aan kunnen brengen in de taalontwikkeling van leerlingen door alle vakken heen. In het vervoig daarop hebben wij in verschillende teams met elkaar gekeken naar welke activiteiten wij in dit verband concreet vorm zouden kunnen geven in de lessen en zijn wij die activiteiten ook daadwerkelijk ult gaan voeren. Initiatieven die hieruit naar voren zijn gekomen zijn onder andere het uitleggen van niouwe begrippen en woorden in aHe lessen, het gebruiken van apps en puzzels om Ieerlingen op eon interessante manier te laten oefenen met taal. Met behuip van taaltoetsen (Diatekst) hebben Wi] het ontwikkelingsniveau van de leerlingen op het terrein van taalvaardigheid vastgelegd en geanalyseerd. Aansluitend hebben wij nieuwe lesmaterialen (waaronder Diaplus) ingezet om de taalontwikkeling van do vorschillende Ieerlingen verder te versterken. Wij hebben lezen ingevoerd als onderdeel van do mentorlessen en de reguliere lessen en meer

aandacht aan spelling gegeven in alle lessen. In de kijkwijzer voor hot uitvoeren van kiassenbezoeken hebben wij in 2013 specifiek aandacht besteed aan hot omgaan met taal in de lessen. Wij hebben bovendien do afspraak gemaakt dat iedere leerling altijd eon leesboek bij zich heeft en we hebben bijlessen en onderstouningsgroepen op het terrein van taal georganiseerd. Hot proces van hot versterken van do taalvaardigheid van Ieerlingen loopt ook door in 2014. Doconten dolon niouwo on good workonde ideeën met elkaar on loron van elkaar. Verhogen leerrendement van de lessen Met behulp van eon studiemiddag “do brein vriondelijke les” hebben wij gekeken naar do opbouw van onze lessen en do manier waarop wij do tijdens do lessen de aandacht van do loorlingen vast kunnen houden. In het verlengde hiervan hobbon Wi] afspraken gomaakt over hoe en goed opgebouwde los or uit ziet en zijn wij Iangs die lijn gaan workon. Deo, te

86 d

,

/

cuflt.r’-

‘

I

aring

Meer differentiatie in de lessen In het verlengde van een studiemiddag hebben wij ons afgevraagd op welke manier wij meer ult onze lessen kunnen halen door differentiatie en hot werken met leorling activerende didactiek. Binnen de secties is vervolgens gekeken naar concrete werkwijzen en methoden om daar ook in de praktijk inhoud aan te geven. Individuele docenten en secties hebben wij uitgenodigd ook bij elkaar en bij andere scholen te kijken naar goede voorbeelden. Ontwikketingen die in dit verband ingevoerd zijn, zijn onder andere, het verzorgen van een goede instructie aan de leerlingen, Ieerlingen lessen zeif voor laten bereiden (Flipping the Classroom) waardoor tijdens de lessen de verwerking van de stof al plaats kan vinden en het hanteren van verschillende rollen in groepswerk door leerlingen. Cm het leren van elkaar te versterken hebben de conrectoren en de docenten samen een scholing gevolgd in het uitvoeren van lesbezoeken op basis van “de vijf rollen van de docent”. Wij hebben onze kijkwijzer daar op aangepast. De conrectoren en de collega’s onderling voeren nu lesbezoeken uit aan de hand van die kijkwijzer, bespreken die lessen samen na en geven elkaar feedback. Met de docenten is afgesproken dat zij verslagen van lesbezoeken verzamelen in hun portfolio. Verder verbeteren o nderwijsresultaten In 2013 zijn de bovenbouw docenten gestart met het opzetten van eon examentraining. Ter voorbereiding op het examen kunnen de leerlingen in blokken van 3 uur inschrijven op de extra training voor de vakken van hun keuze. Tijdens deze lessen trekken de leerlingen samen op naar het examen. Uit een evaluatie in december 2013 is gebleken dat zowel de leerlingen als de docenten de examentraining als zeer positief ervaren. Cm de kwaliteit van do toetsen en de beoordeling daarvan te verbeteren hebben wij een werkgroep ingesteld die dit proces aanstuurt. Hot gaat hior om een doorlopend proces waarin wij do op basis van analyse van de uitkomsten van de toetsen do kennis van docenten over hot toetsten en beoordolen verder willen vergroten. Cm extra ondorsteuning aan leorlingen to bieden, hebben wij ondersteuningslessen georganisoerd op do taalvakken en wiskunde. Leerlingon kunnon via hun mentor of do vakdocent intekenon op doze lessen. Zij volgen doze extra lessen na schooltijd. Tn 2013 is hot aantal bijiessen dat, tegen een goringe vergoeding, door leerlingen uit do bovenbouw aan leorlingen uit do onderbouw wordt gegoven funk uitgebreid. Met name voor de vakken Engels en wiskunde zijn doze lesson zeer gewild. Voor do bovenbouw leerlingen hebben wij speciale planningslessen ingevoerd. In deze lessen leren de leerlingen hun werkzaamheden te plannon als onderdeel van hot leren-leren. Daarnaast hebben wij voor bovenbouw leerlingen ook do mogelijkheid van huiswerkbegeleiding ingevoerd. Leerlingen kunnen daar naar behoefte gebruik van maken. Met behulp van de pilot CITO toetsen en Diacijfor hebben wij do rekenvaardigheden van de onderbouw leerlingon per onderdeel nzichtelijk gemaakt. Op basis van do uitkomsten hebben wij een nieuwe rekenmethode, Rekenblokken, aangeschaft. Een groep docenten uit de biologie, scheikunde, natuurkunde, wiskunde en economie heeft extra scholing op de PABO gevolgd om remediërende activitoiten met leerlingen uit to kunnen voeren. In klas 1 wordt dit vooral ingovuld binnen do soctie wiskunde. Dit project krijgt een vervolg bij de doconten en do leerlingen van do bovenbouw als onderdeel ter voorbereiding op do examens. L&E brood participoren wij in een workgroop rekenen. Samen met de rekencoOrdinatoren van do basisscholen zoeken wij naar mogolijkheden om ook op het terrein van rekenon van elkaar te leron. Cm excollente leerlingen moor uitdaging te kunnen bieden hebben wij do VWO-plus opleiding holemaal opnieuw opgezet. Doze leerlingen vormen nu een aparte klas. --,,.

De.)tz

tdnts B.V.

fc(L

ti 1OCEiflder.

BE?

‘

cc

cl.J.3.4. jj(.i

t ......

rklauing

87

Docenten die lesgeven aan doze leerlingen hebben het afgelopen jaar scholing gevoig in hot leren herkennen van de verschillendo beelden van hoogbegaafdheid en in het inrichten en opbouwen van uitdagonde lessen voor deze leerlingen. Aan deze leerlingen wordt de mogelijkheid geboden om Engels en Duits op een hoger niveau te volgon. Daarnaast bieden wij hen de mogelijkheid om onder begeleiding van docenten een module af te ronden in een studie van hun keuze. De leerlingen doen dit in hun olgen tijd met een flinke extra studielast. In 2012 hebben wij nieuwe normen opgesteld ten aanzien van de overgang naar eon hogere klas, de voorwaarden voor een pakket- en profielkeuze en de overgang van HAVO naar VWO. In 2013 hebbon wij deze nieuwe normen ingevoerd. In 2013 zijn wij gestart met het gestructureerd terugkoppelen van de leerresultaten en opbrengsten aan de verschillende secties. Bij de terugkoppoling van do resultaten krijgen do secties concrete vragen mee. Op die manier dagen wij do secties ult om over do resultaten met elkaar in gesprek te gaan en verbeteringen door te voeren. Voor de Bi/NaJSk vakken heeft dit geleid tot een geheel vernieuwd onderwijsprogramma. Andere vernieuwingen en verbeteringen zien wij met name bij de moderne vreemde talen. Do resultaten laten zion dat deze werkwijze werkt. Versterken professionele cultuur In 2013 is hot nieuwe organisatiemodel ingevoerd. Om do effectiviteit van dit nieuwe model kracht bij to zetten hebben do conrectoren, do coördinatoren en docenten die dat wilden, deelgenomen aan eon serio scholingsbijeenkomsten gericht op leiderschap on Ioidinggeven. Doze leergang heeft eon concrete vertaling gokrogon in do workwijze en dagolijkse gang van zaken binnen do vestiging. Do spinn off van deze leergang is duidelijk merkbaar in do praktijk van alle dag. Do leergang krijgt een vervolg in do vorm van masterciassos. Samen met leerlingen hebben wij geInventariseord welke thema’s van belang zijn waar hot gaat om ‘afspraak is afspraak’. In hot verlengdo daarvan hebben wij hot lik-op-stuk beleid’ weer ingevoerd on laten wij leerlingen, waar nodig, nablijvon. Bij toerbeurt vangen docenten de leerlingen tijdons hot nablijven op. In het kader van persoonlijke effectiviteit van de docenten heeft eon aantal doconton, met onderstouning van eon coach, scholing govolgd op hot terrein van klassenmanagoment, Hot ging daarbij vooral om hot good organiseron en afsluiten van eon los en hot omgaan met hot gedrag van loorlingen tijdons do lessen. Daar waar wij kunnen betrekken wij leorlingon bij do organisatio on hot ondorwijs van do vostiging. Wij vragen hen input en feedback voor kwalitoitsverbetoringen en naar activitoiton waar zij zeif eon rol in kunnen en willen vervullon. In 2013 hebben wij onder andere met hen gosprokon over do kwaliteit van do lessen en do kwaliteit van do organisatie. In hot afgolopon jaar zijn or mode daardoor vool activitoiton uitgevoerd in do sfeor van loerlingen voor loerlingon. Door hot betrokken en inzotton van do loorlingen is or eon onorme dynamiok binnen do vostiging ontstaan on hobben do contacton tussen do loerlingen, do doconten on leidinggevondon aan kwaliteit gewonnon. Do leerlingon komen veel vaker naar ons too met vragen en ideeën.

01 r

Eehc:..n.

J.d,.

h

its

SV,

r’erflefldefl o o ieri
88

3.4.3 Overige doelstelhngen en activiteiten Warifum Oritwikkelen personeel • Scholingsaanbod teambreed en voor docenten op basis van individuele wensen en do speerpunten 2013 (taal & rekenen en resultaten vwo). Realiseren nieuw en verbouw I • In het vooriaar is de vernieuwinci van het praktijkgebouw gerealiseerd. Versterken mentoraat en decanaat • Het mentoraatprogramma van havo 4 is geevalueerd en bijgesteld; • Per auciustus 2013 is een nieuw mentoraatprogrammavoor havo 5 incievoerd. Verhogen Ieerlingen participatie • Er is een klankbordgroep van leerlingen betrokken bij het verbeteren van het taal onderwijs; • De organisatie van Advendo is verstrekt. Tabe! 57: Overige doelstellingen vestiging Warifum

V

I

V In 2014 In 2014 V V

Ontwikkelen personeel In 2013 hebben wij team breed geInvesteerd in do ontwikkeling van hot taal- en rekenbowustzijn van de docenten en in het verbeteren van de resultaten van hot VWO. Daarnaast hebben wij invulling gegeven aan individuele scholingswensen van medewerkers in relatie tot de doelstellingen van do vestiging. Realiseren ver- en nieuwbouw In april 2013 is de officiële opening van onze nieuwbouw in Warffum op spectaculaire wijze gevierd. Met veel culturele activiteiten bij “Kunt & Co” en met de opvoering van eon zelfgemaakt, bijna professioneel spektakelstuk met muziek en dans. Ons nieuwe gebouw en het voor HAVO en VWO geschikt gemaakte praktijkgebouw hebben tot nieuwe impulsen bij docenten en leerlingen geleid. Leerlingen en docenten maken hier vol enthousiasme gebruik van. De nrichting van de Bèta-pleinen hebben or medo toe bijgedragen dat binnen de BiNaSk vakken weer veel meer practica worden gegeven. De wijze waarop de docenten en do technisch onderwijsassistenten daar samen inhoud en invulling aan geven verdient zeker een compliment. Leerlingenactiviteiten Het versterken van do organisatie van Advendo heeft in 2013 haar vruchten afgeworpen. Leerlingen komen zelfstandig en op originele wijze met ideeën voor buitenschoolse activiteiten. Hier past ook eon compliment aan do tutoren die zich vol overgave en zeer professioneel bezig houden met de introductieweken en hot organiseren van andere activiteiten in do lessen. 3.4.4 Doelstellingen en activiteiten 2013 Uithuizen & Wehe-den Hoorn (VMBO, TLIHAVO, TReC en LWOO) Het VMBO heeft in 2013 aan do vooravond gestaan van grote veranderingen in de huisvesting. In maart 2013 hobbon wij op grootse wijze de opening gevierd van ons prachtig nieuwe gebouw en do nieuwe techniekhal in Uithuizen. Evenals in Warffum was hot ook hier eon geweldig cultureel spektakel met “Anders Dan Anders Dagen” en met de opvoering van het zelfgeschreven stuk “Een nieuw begin”. De nieuwe binnentuin van Uithuizen vormde een prachtig decor voor theater, dans en muziek door onze leorlingen. Binnen hot VMBO zal or in do toekomst sprake zijn van nieuwe sectoren. Ook het examen van do Beroepsgerichte en de Kader Beroepsgerichte afdelingen worden veranderd. Als VMBO afdeling van Het Hogeland College zion wij doze ontwikkelingen als een kans om het VMBO en hot Dalton onderwijs opnieuw tegen hot licht to houden.

D

VD( dr E. bi Cu

0

89

:fI

c

‘a:flg

•...

Doelstell ing en activiteiten onderwijs

Uithuizen

Wehe

Gerealiseerd

U

vv

V

Versterken Dalton onderwijs • Versterken activerende didactiek leerkrachten door scholing (5 themabijeenkomsten), ref lectie en klassenbezoeken a.d.h.v. de vijf rollen van de leraar; • Meer differentiatie binnen de Dalton taken en stimuleren samenwerking tussen leerlingen; • Plan van aanpak form uleren voor het verbeteren van de ouderbetrokkenheid_bij_het_Daltononderwijs; . Zowel schriftelijk als mondeling de Dalton principes benadrukken (in schoolgids, vergaderingen, open dagen, oudergesprekken etc.).

U

In 2014

U

W

V

U

W

V

U

W

V

U

W

V

U

W

In 2014

U

W

V

U

W

V

• Uitvoeren jaarplan Leerlingen voor Leerlingen.

U

W

V

• In het schooljaar 2012-2013 zijn alle PTA toetsen voor klas 3 genormeerd; • In het schooljaar 2013-2014 zijn alle PTA toetsen voor klas 3 en klas 4 genormeerd.

U

W

Loopt

U

W

Loopt

• In het najaar van 2013 wordt de invoering van techniek breed geevalueerd.

U

W

V

• In 2012-2013 wordt met de projectgroep een nieuw project ten aanzien van internationalisering_opgestart; • In 2013-2014 wordt het nieuwe nternationaliseringproject uitgevoerd.

U

.

• • •

•

Participeren in de pilot van het CITO met betrekking tot de pilot toetsen voor rekenen in het schooljaar 2012-2013 en voor taal in het_schooljaar_201 3-2014; Bevorderen lezen door de uitleen van boeken en 1 lesuur per week voor taal en rekenen; Vergroten woordenschat leerlingen (nulmeting_moet_nog_plaatsvinden); De scores van de leerlingen op de pilot toetsen voor taal en rekenen analyseren en (eventuele) vervolgstappen/doelstellingen formuleren; Bijspijker- en verrijkingsactiviteiten voor leerlingen organiseren am op deze wijze cie taal- en rekenzwakke en excellente leerlingen te ondersteunen.

• Contacten met HI-iC Warffum intensiveren voor de warme overdracht van de TL/havo leerlingen en zorgen voor de terugkoppeling van de resultaten van de TLlhavo leerlingen op de havo; • De TLihavo leerlingen zijn voorbereid op de nieuwe toelatingseisen voor havo 4; • In het schooljaar 201 3-2014 wordt de huidige tI/havo 1 klas (9 Ieerlingen) een tl/havo 2 klas.

U

U

V

W

V V

II F dcl

W

.

ritt Accotaflt5

\‘

V

dn

.V. 90

Streven naar 100% slagingspercentage op alle afdelingen; . Behouden en waar mogelijk verbeteren resultaten op de indicatoren van do onderwijsinspectie ten opzichte van het schooljaar_201_1-2012; . Verhogen resultaten voor de exacte vakken door o.a. het verbeteren van de examentraining voor de exacte vakken; • Het verschil tussen het SE en het CE cijfer op het vmbo kader Wehe den Hoorn is voor het schooljaar 2012-2013 maximaal 0,5 punten; . Analyseren van het aantal opstromers en afstromers gedurende het schooljaar. Tabel 58: Doe!stellingen en realisatie VMBO vestigingen Uithuizen (U) en .

U

W

V V

U

W

V

U

W

V

W

V

Wehe-den-Hoorn (W)

Toename aantal leerlingen

Over geheel 2013 zijn wij zeer tevreden met hettoegenomen aantal leerlingen en de met het onderwijs bereikte resultaten. Bij dit Iaatste moet wel de opmerking gemaakt worden dat vanwege de relatief klelne aantallen leerlingen, getallen als slagingspercentages heel snel kunnen verschuiven. Versterken Dalton onderwijs

In 2013 hebben wij in de vorm van vijfthemabijeenkomsten, ref lectie en kiassenbezoeken gewerkt aan het versterken van do activerende didactiek aan de hand van de vijf rollen van do leraar. Daarnaast hebben we eon plan van aanpak opgesteld voor het verbeteren van do ouderbetrokkenheid bij het Daltononderwijs. In onze communicatie, zowel schriftelijk als mondeling hebben wij de Dalton principes van onze school benadrukt (schoolgids, vergaderingen, open dagen, oudergesprekken etc.). Onze zorgstructuur wordt door zowel ouders als leerlingen positief gewaardeerd. Er is veel contact met ouders over do beste plek voor iedere leerling en maatwerk leerlijnen. Versterken taal en rekenonderwijs

In het schooljaar 2012-2013 hebben wij geparticipeerd in de pilot van het CITO met betrokking tot pilot toetsen voor rekenen Wij hebben het lezen bevorderd door boeken uit te lenen vanuit de ingehuurde bibliotheek voorraad op school. Hierdoor is de drempel lager. Eén uur per week besteden wij specifiek aandacht aan taal en rekenen. Dc scores van do loerlingen op de pilot toetsen voor rekonen hebben wij geanalyseerd en daar ook vervolgstappen aan vorbonden. Om taal- en rekenzwakke leorlingon to ondersteunen en excellente leerlingen meer uit te dagen hebben wij bijspijker- en verrijkingsactiviteiten op het terrein van taal en rokenon georganiseerd. In het schooljaar 2013-2014 staan vooral de taalactiviteiten contraal. Verbeteren toetsing en beoordeling I nstrumenten

Dc inspectie stelt olsen aan de kwaliteit van de toetsen. In 2013 zijn wij gestart met hot normeren van de toetsen voor klas 3 en 4. Ruim de heift daarvan is nu klaar. De rest volgt in do loop van het schooljaar 2013-2014 Internatiorialisering

Hot projectplan voor do internationalisering is geroed. Dc deadline voor het uitvoeron van het projectplan ligt in het voorjaar van 2014.

Le

iCC

91

Ir

h C

ur

QTeVrkIaring

v

Verbeteren doorstroom TIJHAVO naar HAVO

De contacten met de vestiging in Warffum zijn in 2013 geIntensiveerd. Er is flu sprake van eon gestructureerde en warme overdracht. TLJHAVO leerlingen worden binnen de VMBO vestigingen good voorbereid op de toelatingseisen voor HAVO 4. TLJHAVO leerlingen blijven met ingang van het schooljaar 2013-2014 een jaar langer samen in één klas zitten. Behouden en verbeteren

onderwijsresultaten

Het slagingspercentage bedroeg voor vijf van de zes leerwegen van het VMBO 100 % Alleen de TL richting van do vestiging Uithuizen week daar vanaf met een slagingspercentage van 88,6 %. Het verschil tussen hot cijfer voor hot schoolexamen en het centraal examen voor het VMBO KG in Wehe-den-Hoorn bedroeg in hot schooljaar 2012-2013 0,32 punten en lag daarmee binnen de doelstelling van een verschil van maximaal 0,5 punten. 3.4.5.

Overige doelstellingen en activiteiten VMBO

Uithuizen

Wehe

Gerealiseerd

U

vv

V

U

W

Ontwikkelenpersoneel

• Scholingsaanbod team breed en voor docenten op basis van individuele wensen en speerpunten 2013 (taal en rekenen, Dalton onderws en TLlhavo); . Meeloopmomenten en klassenbezoeken voor docenten (intervestiging). .

Regelen (CT ondersteuning op do vestiging.

U

.

Do lessentabellen onderzoeken en eventueel opnieuw vaststellen.

U

.

Hot concept ‘peermediation’ verder ontwikkelen.

U

V —

W

Gerealiseerd in Wehe den-Hoorn

Tabel 59: Realisatie overige doelstellingen VMBO vestigingen

Ontwikkelen personeel In 2013 hebben wi] team breed scholingsactiviteiten uitgevoerd op het terrein van taal en rekonen, het Daltononderwijs en het versterken van de TLJHAVO klas. Individuele scholingswensen zijn gehonoreerd voor zover die een relatio hadden met de doelstellingen van hot VMBO. De wens cm meeloopmomenten en klassenbezoeken voor docenten tussen de vestigingen te organiseren en te faciliteren is zeker aanwezig. In de praktijk is dit door roostertechnische aspecten en vole personeelswisselingen nog niet van de grond gekomen. Binnen hot VMBO ervaren we een grote betrokkenheid on creativiteit van onze medewerkers. Medewerkers komen veelvuldig met nieuwe creatieve initiatieven, zowel onderwijs inhoudelijk als voor het buitenschoolse leren. Van die ideeën worden de meeste ook gehonoreerd. Bijna wekelijks zijn er activiteiten in het kader van het buitenschoolse leren ICT Do gewenste ondersteuning op ICT-gebied is in 2013 gerealiseerd. ledere dinsdag is er eon ICT-er op de vestiging in Uithuizen aanwezig. ondersteuning

Versterken organisatiestructuur en leiderschap Ook in hot VMBO zijn wij met ingang van augustus 2013 gaan werken op basis van hot nieuwe organisatiemodel. Daarbinnen hebben wij ons vooral gericht op de onderwijskundige ontwikkelingen en verbeteringen. L

dr Behoiend

d.

•fiant .V, iHedoejnden

ij nt Leverklanng f:::i

92

De nieuwe structuur met één conrector voor het totale VBMO, een locatieleider en een coordinator voor de vestiging Wehe-den- Hoorn, een coordinator onderbouw en bovenbouw in Uithuizen en een coOrdinator voor alle beroepsgerichte vakken, moet zich de komende jaren verder uitkristalliseren. Belangrijk aandachtspunt daarbij is het voeren van de diverse gesprekken in het kader van de gesprekkencyclus met het personeel. Het VBMO staat voor een grote verandering. De examens voor de beroepsgerichte en kadergerichte richtingen gaan veranderen en er komen nieuwe sectoren. Binnen het HHC willen wij deze ontwikkeling gebruiken om het Daltononderwijs te versterken en het binnen het VMBO nog meer kansen te geven. Leerling activiteiten Binnen de vestiging Wehe-den-Hoorn is aan het concept van peermediation verder vorm en inhoud gegeven. De ervaringen die met deze vorm van bemiddeling door leerlingen tussen leerlingen zijn opgedaan zijn zonder meer positief. In het kader van buitenschoolse activiteiten hebben leerlingen van onze school restaurants overgenomen en hebben we actief dee! genomen aan NL-Doet en opruimacties. Leerlingen van onze vestiging in Wehe-den-Hoorn hebben de Groninger Onderwijsprijs gewonnen en zijn 2e geworden bij de Nationale Onderwijsprijs. Op een speciaal gala is ook in 2013 weer aan een leerling de titel “Stagiair(e) van het Jaar” uitgereikt. Externe bedrijven en organisaties maken dee! uit van de nominatiecommissie voor deze titel.

L

c itte

D

r,

0

:re9d

$,

n9 ntsB.V.

.iedoeFeinden. nl: oeverkIaring

93

3.5

ContinuIteitsparagraaf

In het algemene voorwoord is ingegaan op do hot doel van de continuIteitsparagraaf. Ook de rol van do inspectie is daar verwoord. Het is goed om ook per sector eon aantal aspecten van do financiële bedrijfsvoering te belichten. Eerst wordt eon overzicht van do huidige meorjarenbegroting gegeven:

jRijks)bijdragen

L.Rj’.

3.2

Overige overheidsbijdragen

3.5

Overige baton Totaal baten

33

44

0

0

366

40

39

38

10.315

9.963

9.958

9.887

Personele lasten 4.2

Afschrijvingen

253

256

266

272

4.3

Huisvestingslasten

627

565

565

565

4.4

Overige nstellingslasten

1.251

1.138

1.108

1.092

10.327

10.049

10.047

9.887

-11

-86

-89

0

BAPO regeHng

60

0

0

0

ISK medewerker

62

40

0

0

Plusprogramma

89

89

89

0

Subtotaal toegestane overschrijdingen

211

129

89

0

Resultaat (mci. toegestane overschrijdingen)

200

43

0

0

Totaal lasten Saldo baten en lasten Toegestane overschrijdingen -

-

-

Zoals uit de meerjarenbegroting is to concluderen is dat de meerjarenbegroting sluitend afgesloten kan worden. Daarvoor is oen aantal taakstellingen verwerkt. In de jaren 2014 tot en met 2016 is eon totaalbedrag van circa € 200.000 aan taakstellingen opgenomen. Jaarlijks bij het opstellen van de begroting en uiteraard daarvoor bij do samenstelling van de formatieplannen worden doze taakstellingen verder uitgewerkt.

iDtte A

L doeeincJe.

rng

94

De volcende ken ietaflen warden gegeven:

)nele bezetting in I- IE Directie

6

5

5

5

85

85

85

82

15

15

15

15

106

105

105

102

Weerstandsvermogen

47,2

49,7

50,6

51,0

Leerlingenaantal

1304

1290

1261

1225

-

-

Onderwijzend personeel

-OOP

Totaal

Oak hier zien wij de gevolgen van do krimp in de leerlingaantallen terug. In de risicoparagraaf wordt hier nader op ingegaan. Risicomanagement Jaarlijks actualiseren wij onze risico’s. De demografische ontwikkelingen in de regio, goede resultaten en goed en tijdig inhoud kunnen geven aan onderwijskundige veranderingen vormen de bolangrijkste risico’s voor het HHC. Daarnaast zijn de risico’s van belang die voorkomen uit de bekostiging. Demografische ontwikkelingen De ligging van de school in een relatief dun bevolkte regio brengt relatief grate risico’s op leerlingendaling met zich mee. De regio waar het HHC is gevestigd heeft te maken met bevolkingskrimp en ontgroening. Een onderzoeksbureau heeft de ontwikkeling van het voedingsgebied van Het Hogeland College (gemeenten Eemsmond, Do Marne en Winsum) in kaart gebracht. Doze ontwikkeling is in onderstaande grafiek weergegeven. OrtwkkHng voedlngsgebled vogens prognose

Index 2010

90

-

—s—.

Eernrsmond

IDe Marne

30 9)

9-cc

9-

-

99

9_

•)‘

<‘ .99)

0’

9

99)

Figuur 17:Grafiek ontwikkeling leerlingen in de voedingsgebieden (bevolkingsprognose van do Provincie Groningen) Do prognoses duiden op eon afnemend potentieel aantal leerlingen vanaf 2017. Deze afname betreft vooral leerlingen afkomstig uit de gemeenten Winsum en Eemsmond. Een op termijn dalend aantal leerlingen heeft gevolgen voor de bekostiging van de school en kan leiden tot druk op de formatie en de exploitatie. De nstroomcijfers in de brugklassen van het HHC lagen de afgelope 3 jaar juist hoger dan geprognosticeerd. Dalende Ieerlingenaantallen vormen op korte termin da oo)8geen tot ?en zeer laag AnnLsL.1. II

nore,1

o !.ever.cIaring

risico voor het HHC. Zicht houden op het de leerlingenaantaflen en goode leerlingenprognoses bHjven belangrijk, zeker waar het primair onderwijs in de regio wet alto maken heeft met deze leerlingendaling. Kwaliteit van het onderwijs en onderwijsvernieuwing Ret Hogeland College heeft te maken met de effecten van concurrentie van andere scholen in do omgeving en n de stad Groningen. Deze scholen profileren zich evenals Ret Hogeland College dat doet, op het terrein van onderwijsvernieuwing en onderwijskwaliteit. Onderscheidonde waarde, goede resultaten en verniouwendo projecten zijn dan ook van groot belang voor Het Hogeland College en daarmee voor do aantrekkelijkhoid van de school voor leerlingen. Om de concurrentiepositie te behouden en versterken is het van belang do reeds in gang gezette onderwijs- en organisatieontwikkeling en vornieuwing door te zetten. De nieuwe gebouwen en de in gang gezette ontwikkelingen op het terrein van de lCTinfrastructuur en het gebruik van CT in hot onderwijs, evonals het doorvoeren van do voorgestane vernieuwing in hot Dalton VMBO kunnen daar do komende jaren een belangrijke rot in spelen. Goode contacten met het primaire onderwijs zowel binnen hot eigen bestuur als in do regio blijven daarbij uiteraard van groot belang. Financiële onzekerheid Uit diverse onderzoeken blijkt dat in vrijwel do gehele sector do materiële bekostiging onvoldoonde is om do bestaansmissie van hot voortgezet onderwijs naar behoren te kunnen uitvoeren. Om te sturen op een dekkende begroting worden de negatieve resultaten op materieel gebied ingebracht op hot personele deel. Het resultaat hiervan in dat er minder formatie ingezet kan worden en dat er minder ‘handen’ in en voor de kias beschikbaar zijn. Voor eon verantwoord financieel beleid is hot zaak om op do lange term ijn naar een evenwicht te streven tussen de inkomsten en do uitgaven. Eén van de structurele problemen waar scholen in het VO bij hun financiële beleid moe kampen, is het gegeven dat pas in do loop van eon jaar duidelijk wordt hoeveel zij aan reguliere en soms ook incidentele bekostiging ontvangen. Dat gold zeker voor hot kalenderjaar 2013. VO-schoien hebben daardoor in do formatie scherpe keuzes moeten, waardoor zij toch mm of meer uitkwarnen met de bekostiging. Eind 2013 heeft OCW in het kader van het Herfstakkoord nog eon aanzienlijko som middelen aan alle scholen overgemaakt. Met dit bedrag kon in 2013 geen rekening meer worden gehouden. Doze werkwijze van het ministerie maakt het tastig om eon verantwoorde keuzes te maken in de bezetting en de bedrijfsvoering. Personele risico’s De gemiddelde leeftijd van hot personeel is relatief hoog. Dit loidt tot hogere kosten voor do formatie. Door wijzigingen in de AOW-leeftijd kan de verwachte uitstroom do komende jaren uit de pas gaan lopen met do daadwerkelijke uitstroom van personeelsleden. Risico’s ten aanzien van do formatie kunnen beheersbaar gemaakt worden door gobruik to makon van eon flexibole schil van personeelsleden en door bij oponvallondo vacatureruimto steeds zorgvuldig de noodzaak tot en de mogelijkhedon voor het opvulien van die vacature af to wegon togen de kosten on do omvang van do formatie. Met personeoisloden van 60 jaar en ouder worden gesprokken gevoord om to bepalon hoe zij hun toekomst Zion Ofl welko consequontios dat heoft voor de tookomstigo formatie. Weerstandsvermogen In do risicoanalyse 2008 is do jaarlijkse reservebuffer vastgesteld, ondorverdeeld in do algemene reserve en de bestommingsreserve. Do conclusie ult do risicoanalyse is dat do algemene reserve van Het Hogeland College 25% van do jaarlijkso oxploitatie (totalo baton) dient te bedragon. Daarnaast bloek hot aanleggen van eon bestemmingsroserve van omstreeks 65% van de jaarlijkse totale baton gewenst. Deze reserve diende om verbeteringen to kunnen realiseren ton gunsto van de kwaliteit van het onderwijs. Do bestommingsreserve is op to splitsen in een nieuwbouw/herprofiloring (55%), onderwijs/omgeving (5%) en eon personoelscomponent (5%). Met do realisatie van do niouwe huisvosting is do benodigde bestemmingsreserve voor nieuwbouw/h€IprofiIring kornen te vervallen.

u iLl

(

end

96 cortrcf

(1

9 rklarn

Gezien de ontwikkelingen die wij tegemoet zien zijn wij van mening dat een weerstandsvermogen van zo’n 35% meer op zijn plaats is dan 25%. Het weerstandsvermogen van de sector VO ultimo 2013 kan als volgt worden weergegeven. (bedraqen € 1.000) Reserves ultimo 2012 voor resultaatbestemming 8.859 Resultaat HHC 2012 -4.065 Resultaatbestemming rente 2012 321 Stand reserves ultimo 2012 5.115 *

Resultaat HHC 2013 Stand reserves ultimo 2013 Baten 2013 Weerstandsvermogen 1 ultimo 2013 in % Tabel 42: Weorstandsvermogen ultimo 2013

-11 5.104 10.316 47,2%

Ultimo 2013 bedraagt het weerstandsvermogen 47,2% (berekend exciusief toevoeging resultaat over 2013 vanuit hot resultaat van onderdeel Bestuur & Financien). Gerelateerd aan het minimaal vereiste weorstandspercentage op basis van de uitgevoerde risicoanalyse is de conclusie dat ultimo 2013 hot weerstandsvormogen van de sector VO toereikend is om do ingeschatte risico’s op korte en middellange termijn op te vangen.

3.6

Financiën

Alle cijfers die in onderstaande teksten genoemd worden zijn x € 1.000. In dit hoofdstuk is een verschillenanalyse tussen de begroting 2013 en do exploitatie 2013 opgenomen. Het exploitatierosultaat van Schoolbostuur L&E sector Voorgezet Onderwijs Iuidt € 11 negatief. Dit is € 307 positiever dan begroot (- € 318). In het resu[taat is een deel van do niouw- en verbouw in Uithuizen en Warffum verwerkt. In het resultaat zit een aantal posten die in 2013 zijn opgenomen, maar die ingezet zullen worden in 2014 en posten die betrekking hebben op de nieuwbouw waardoor het resultaat erg beInvloed wordt Dit resultaat zegt niet veel over do reguliere bedrijfsvoering over 2013. Hieronder worden deze afwijkende posten benoemd even als do toegestane overschrijdingen die nog niet in do begroting zijn opgenomen. 1. 2. 3. 4.

Extra ontvangen aanvullende subsidie (7/12 voor 2014) Extra ontvangen subsidie jonge leerkrachten (7/1 2voor 2014) Extra kosten i.v.m. nieuwbouw (zietabol 40) Extra kosten voor vorvanging Totale afwijkingen buiten regullere bedrijtsvoering

€ € € € €

161 50 -114 -68 29

Het resultaat uit reguliere bedrijfsvoering mci. de toegestane overschrijdingen is dus € 278 positievor dan begroot. Van de extra ontvangen subsidie is het de bedoeiing, dat €211 in 2014 ingezet wordt. Dit is nog niet opgenomen in de begroting 2014.

3.6.1

Verschillenanalyse begroting & exploitatie 2013

In onderstaande tabel is een vergelijking opgenomen tussen de begroting en rea!isatie 2013. Eon verschii!enanalyso wordt vervolgens per onderdeel gegoven. ( :

dcl

/7

ct ntc

oritol

B.V.

einc1n. riaina

24

r

Begroting&resultaat 2013

Begroting 2013

(x€i.000)

€

L

Realisatie 2013 C

Verschil C

Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Overigo baten

9.564 0 71

9.916 33 366

352 33 295

Personele lasten Afschrijvingon Huisvestingslasten Overige lasten

7.913 245 646 1.148

8.196 253 627 1.251

281 8 -19 103

Resultaat financiën Resultaat buitengewone lasten

0

0

0

0

0

0

-318

-11

307

Exploitatieresultaat

Tabel 39:

baten

en

Vergelijking begroting 2013 met de realisatie 2013

Rijksbijdragen

Do verschillen in de rijksbijdragen ten opzichte van de begroting zijn onder te verdelen in de volgende regel in gen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Personele lumpsum Leerling Gebonden Financioring Maatschappelijke Stage Bekostiging voor Nieuwkomers Prestatiebox VO Vergoeding Jonge leraren en aanvullende bekostiging Vergoeding materiële kosten Totale afwijking rijksbijdragen

1.

2.

3. 4. 5.

6.

€

-35 1 -28 5 49 362

€ € € € € €

352

De personele fumpsum is lager dan begroot vanwege één LWOO-leerling minder dan begroot. De bekostigingvariabelen zijn wel lets gestegen (0,17%) maar per saldo is do toegekende lumpsum vergoeding zo’n €35 lager dan begroot. Do gestegen bekostigingsvariabelen zijn bedoeld ter compensatie van de gestegen werkgeverslasten. Deze compensatie is echter niet toereikend. Do Leerling Gebondon Financiering is gostegen vanwege twee roguliere LGF leerlingen moor met daartegenovor 4 LWOO LGF leerlingen minder. De rugzakbekostiging voor eon reguliore leerling is hogor dan voor een LWOO leerling, waardoor het effect uiteindelijk gunstiger is ton opzicht van de begroto baton. De subsidio Maatschappelijko stage is €28 lager dan bogroot omdat het bodrag dat geparkeerd was op do balans (€ 30) niet ingezot is in 2013. Er is in 2013 een bedrag a € 5 ontvangen voor eon buitenlandse leerling wat niet bogroot is. Do prestatiebox subsidie over 2013 volt € 48 gunstigor uit dan begroot doordat hot bodrag per leerling met € 36,- omhoog is bijgestold. De totale baten voor prestatiebox bedragon in 2013€ 266, waarvan € 72 betrokking hooft op eon vrijval van do prestatiebox subsidie vanaf de balans (conform begroting). In 2013 is bekostiging ontvangen voor jonge leerkrachten € 86 en e& aanvullende bokostiging € 276. Doze aanvullende bokostiging is toegekond aan de schoolbesturen om in tijdon van ueo cc untnts B.V.

/

re dcl

oeenden. b cc t crklaring

.......

2

98

krimp vooral do jongo leraren aan het werk te houden. De toekenning van deze budgetton was nog niet bekend bij het opstellen van de begroting en zijn derhalve niet meegenomen in do begroting omdat hiermee nog geen rekening is gehouden. Op korto termijn hebben scholen to maken met krimponde budgetten met eventueel negatieve gevolgen voor de werkgelegenheid. Daarom stelt hot ministerie de komende jaren additionele middelen boschikbaar. Overige overheidsbijdragen De overige overheidsbijdragen bedragen € 33 voor 2013. Hiermee is geen rekening gehouden in do begroting. Er is een bijdrage van € 27 ontvangen voor WAOJWA van de belastingsdienst en or is een bedrag van do Belastingsdienst € 7 ontvangen voor do toruggavo van do voorbelasting (BTW), waarvan € 3 wordt doorgeboekt naar het schoolfonds. Verder is or een aantal kleine bedragen ontvangen waaronder een bedrag voor zorgleerlingen. Overige baten De overige baton zijn hoger dan begroot door met name de hogere bijdrage van hot samenwerkingsverband (VO SVO). Hot Hogeland College heoft in 2013 € 57 ontvangen van VO-SVO Oost Groningen omtront de uitkering van een deel Elgon Vermogen van hot Rogionaal Samenworkingsverband Noord-, Oost- on West Groningon (RSNOWG) Hiormee is goon rekening gehouden in do begroting. Daarnaast is or in 2013 eon jots lagere bijdrage van RSNOWG ontvangen. Do bate is berekend op basis van € 77 inkomsten vanuit hot samenworkingsvorband minus € 49 voor do Rebound. Er is dus eon bedrag ontvangon € 28 ontvangon, dit is € 2 lager dan bogroot Do verhuuropbrengston vallon ongeveer € 2 lager uit dan begroot. Do deelnemorsbijdragen vallen ongeveer € 3 hoger uit dan geraamd vanwoge door eon hogor leorlingonaantal dan begroot. Daarnaast is or eon bedrag van € 239 terug ontvangen van do bolastingdionst. Dit betreft btw in do gemengdo kosten en btw in do ver(nieuw)bouwkosten op de locaties in Warffum on Uithuizen over do jaron 2009 tot en met 2012. Samenvattond betreffon hot do volgende posten: 1. 2. 3. 4.

Bijdrage samenworkingsvorband VO SVO Vorhuuropbrengston Deolnemersbijdragen Teruggave btw Totale afwijking overige baten

€ € € € €

55 -2 3 239 295

Personele lasten Do personele lasten kunnon ondervordoeld wordon in do lonen en salarissen en in do overige personelo lasten. Onder do overige personele lasten vallen onder andere do cursuskosten, extern personeel, bedrijfsgezondheidszorg on schoonmaakpersonool in eigen dienst. Lonen en salarissen Do lonon on salarissen zijn hoger ton opzichto van do begroting door met name hogere formatieve inzot van onderwijzend personeel, stijging van do workgevorspremios on hogere loonkosten voor vorvanging van personeol wogens ziekte.

D1otte Ac

horencl

l7 cci

(Cng

99

Samenvatting verschillen begroting en realisatie personeelslasten 2013 Begroting 2013 Realisatie 2013 Verschil in €1 op 5.495 5.555 60 OOP 574 606 32 DIR 541 550 9 Vervanging 35 103 68 BAPO 468 479 11 Totaal lonen en salarissen 7.113 7.293 180 De formatieve nzet is in 2013 gestegen, doordat het aantal leerlingen per 1 oktober is toegenomen ten opzichte van hetgeen is geraamd. Aangezien deze stijging pas gecomponseerd wordt in do bekostiging vanaf 1 januari 2014, moot over de eerste vijf maand van hot schooljaar do loonkosten voorgefinancierd worden. Bij een stijgend leerlingaantal heeft deze wijze van bekostiging dus een negatief effect of het financiële resultaat van Het Hogeland College. Do verwachting is dat op 1 augustus 2014 het leerlingaantal nog verder zal stijgen en doze manier van bekostiging in 2014 dus ook voor eon negatief effect op hot resultaat zal zorgen. ledere leerling levert ongeveer € 6 bekostiging op de extra bekostiging, die weliswaar later ontvangen wordt, en deze is dekkend voor de extra formatieve uitgaven. Daarnaast is in do begroting 2013, ter dekking van risico’s in de loonkosten, 1% van de loonkosten in de loonkostenbegroting opgenomen. Gezien do prijsontwikkelingen in 2013 (pensioenpremie, functiemix en ziektekostenpremies) is dit verstandig geweest. De stijging bedroeg zelfs moor dan 1%. Do vervangingskosten zijn € 68 hoger dan begroot. Onder de vervangingskosten door personeel in eigen dienst vallen vervangingen voor ziekte, zwangerschap, (on)betaald ouderschapsverlof, spaarverlof, regeling eerstejaars docenten, onbetaald verlof, studieverlof en voor trekkingsrecht.

OverIge personele fasten De overschrijding van do overige personele lasten worden voornamelijk veroorzaakt door do overschrijding op extern personeel en op werving en selectie van personeel. Er is sprake van extra inzet van onderwijzend personoel via eon uitzendbureau en or zijn koston gemaakt voor eon leerkracht die gedotacheerd was vanuit eon ander schoolbestuur (totaal € 96). Deze extra kosten voor oxtorn personeel houden vorband met do stijging van hot leerlingenaantal. Do kosten voor werving en selectie vallen € 50 hoger uit in verband met de werving en solectie van één locatieleider en drie docentcoärdinatoren. Daarentegen vallen do cursuskosten, do reis- en vorblijfkosten, de kosten van do bedrijfsgezondheidszorg on de overige personelo lasten lager uit dan begroot. De cursuskosten vallen lager uit dan begroot doordat or vole activitoiten rondom do nieuwbouw hobben plaatsgevonden waardoor or weinig ruimte was voor scholing. De koston voor bedrijfsgezondhoidszorg vallen lager uit omdat do kosten die begroot waren voor re-integratie (10) niet ingezet hoefden to worden on do ovorige porsonolo kosten vallen lets lager ult In 2013 heeft or een dotatie in do voorzioning jubilea plaatsgevondon van in totaal € 28. Bogroot was eon bedrag van € 15. Do stijging wordt met name veroorzaakt door het oprekken van de ponsioongerochtigde leeftijd naar 67 jaar in de borokening. Daardoor komt eon aantal personoolsieden in aanmerking voor eon uitkoring voor hot 40-jarig jubileum, torwijl dat in do oudo berekening nog niet hot geval was.

A iJtte A

L. ior d C,

B V.

i.:tje o 4 &jnderi 100 co -nl-ing

De post uitkeringen betreffen ZW- en WAO-uitkeringen ontvangen van het UWV. Deze uitkeringen kunnen gebruikt worden am vervangers in te zetten voor medewerkers die met zwangerschapsverlof zijn of (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn. Samenvattend betreffen het de volgende wijzigingen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Cursuskosten Extern personeel Werving personeel Reis- en verblijfkosten Bedrijfsgezondheidszorg Dotatie voorziening jubilea Overige personele asten Uitkeringen Overige kleine afwijkingen Totale afwijking overige personele lasten

-24 96 50 -8 -11 13 -3 -10 3 106

€ € € € € € € € € €

Afschrijvingen De afschrijvingen in 2013 zijn in totaa € 8 hoger dan begroot. Deze afschrijvingslasten zijn hager vanwege een gedeetelijke activering van de nieuwbouw en de hogere aanschaf van inventaris en apparatuur, machines en installaties. Daarentegen vallen de afschrijvingslasten voor meubilair lager uit dan begroat. De afschrijvingslasten van gebouwen zijn hager dan geraamd. Na de vaststelling van de begroting 2013 is besloten am de extra ruimte (bredere gangpaden) van totaal 30Gm 2 ten opzichte van het oude gebouw in Warffum te activeren op de balans. Oak zijn de gebruikersinstallaties in de gebouwen geactiveerd. In de begroting 2013 is rekening gehouden met de aanschaf van circa € 1.300 aan nieuw meubilair. In werkelijkheid zijn er ook gebruikersinstallaties, machines en inventaris en aan andere apparatuur geactiveerd, die een kortere cq. langere afschrijvingsduur hebben. De afschrijvingslasten op rrieubilair zijn hierdoor gedaald, terwiji de afschrijvingslasten op gebouw, inventaris en apparatuur, installaties en CT hager zijn geworden.

Samenvattend betreffen het de volgende posten: 1. 2. 3. 4. 5.

Afschrijvingslasten gebouwen Afschrijvingslasten meubilair Alschrijvingslasten inventaris en apparatuur Afschrijvingsasten machines en instalaties Afschrijvingslasten ICT Totale afwijking afschrijvingslasten

18 -38 11 10 7 8

€ € € € € C

Huisvestingslasten De huisvestingslasten zijn € 19 lager dan begroot voor 2013. De begroting van het klein anderhoud is gebaseerd op berekeningen van Scope en valt € 15 lager uit dan geraamd. De kosten voor tuinonderhoud vallen € 1k hager uit en de huurkosten voor sportaccommodaties zijn € 2 hager dan begroot. Een aandachtspunt is de nag niet ontvangen eindafrekening voor gas en elektriciteit. Er is een overstap gemaakt naar een andere energieleverancier waardaar de kosten op enerie en water nu ca € 58 lager Detc. o VDor id

d..

/‘ oe!4ncr.

f

klarng

101

ult lijken te vallen dan geraamd. Er wordt in 2014 nog een afrekening verwacht van de oude leverancier rnaar hot bedrag is op dit moment niet in to schatten. De schoonmaakkosten vallen eenmalig hager uit door de extra uitgevoerde schoonmaakactiviteiten in verband met het inhuizen van de nieuwbouw. De publiekrechtelijko heffingen vallen lager ult, omdat er een hogere OZB waarde is gehanteerd in do begroting. De betaalde huren vallen hoger uit dan geraamd door kleine overschrijdingen op o.a. de huur van de sporthal (op Roakeldais, Stichting Jongeren Centrum). Onder de post bijdrage huisvestingslasten is de balanspost nieuwbouw 2012 vrijgevallen. Detuinaanleg in Warffum en Uithuizen heeft inmiddels plaatsgevanden. De kosten hiervan zijn ook opgenomen onder de bijdrage huisvestingslasten. Per saldo zijn do extra huisvestingslasten die verband houden met de nieuwbouw € 23 hager dan begroot. In 2013 zijn de onderhoudsplannen na het opstellen van de begroting definitief vastgestetd, waardoor do dotatie aan de voorziening onderhoud is verhoogd met € 11 naar € 126. Samenvattend betreffen hot de volgende posten: 1. Klein onderhoud 2. Tuinonderhoud Energie en water 3. Schoonmaakkosten 4. 5. Publiekrechtelijke heffingen Huren 6. 7. Overige huisvestingslasten 8. Dotatie voorziening onderhoud Totale afwijking huisvestingslasten

€ € € € € € € € €

-15 1 -58 23 -6 2 23 11 -19

Overige instellingslasten De overige instellingslasten zijn € 102k hager dan begroot. Hieronder is hot verschil uitgesplitst over de verschillen posten. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 13. 14. 16.

Deskundigenadvies Telefoon- en faxkosten Drukwerk Planmatig onderhoudsbeheer PR- en Marketing Leermiddelen CT kosten Reproductiekosten Kabeltelevisie en overige rechten Representatie Testen en toetsen Bijdrage VAVO leerlingen Projecten Overige kielne afwijkingen Totale afwijking overige instellingslasten

€ € € € € € € € € € € € € € €

26 3 6 8 14 -40 14 20 15 8 -6 4 28 2 102

Do post deskundigenadvies is hager dan begroot door nagekomen kosten voor bouwbegeleiding door Scope en begeleiding bij aanleg van do tuinen. Do kosten voor drukwerk zijn hager door do hogere kosten voor het drukken van jaargidsen en door do aanschaf van nieuw drukwerk i.v.m. nieuw logo. ALrians B.V.

3 ebrrnj

102

“oendn. pg

Tevens zijn er extra koston gemaakt voor hot actualiseren van de onderhoudsplannen, die voor een negatieve afwijking zorgen op de post “planmatig onderhoudsbeheer”. Verder zijn kosten voor PR- en marketing hoger door kosten voor de niouwe vormgeving en de fotografie van de schoolgids en voor PR- en marketing materialen m.b.t. de nieuwbouw. Do post “leermiddelen” is lager uitgevallen vanwege de overstap naar een niouwe boekenleverancier per augustus 2013 via Europese aanbesteding. Hot Ieerlingenaantal is met 60 leorlingen gestegen wat normaHter voor extra kosten op leermiddelen zou leiden van € 18. De besparing die gegenereerd is door do overstap is naar eon andere boekenleverancier betreft dus € 58. Do (CT kosten zijn toegenomon door hogere koston voor sofware on de aanschaf van systemboards (kielne aanschaffingen). Verder zijn do kosten voor do VPN verbinding hoger doordat er eon overstap gemaakt is naar eon andore leverancier terwiji hot vigerende contact nog eon goringe Iooptijd had en niet eerderte stoppon was. Tovens zijn do reproductiokoston hoger. In 2013 zijn moor kopieën gemaakt dan geraamd mode door do stijging van hot aantal leerlingon on er zijn kopieorpasjos aangoschaft. Verder zijn de representatiekosten hogor door do extra kantinokosten in vorband met do opening van do nieuwe gebouwen. Do kosten voor tosten en tootsen zijn niot volledig besteed omdat er minder dyslexietoetsen afgenomon zijn. Do koston VAVO-leorlingen zijn hoger dan begroot door 1 VAVO-leerling in doeltijd extra. Do deoltijd VAVO-leorlingen zijn niet budgettair neutraal in tegenstelling tot de voltijd VAVO-leerlingen. Onder do post ‘projocten’ wordon do materiële kosten die gemaakt worden voor het project Leerlingon voor Leerlingon geboekt. Onder do subsidio Leerlingen voor Leerlingen vallen ook porsonelo koston. Financiële baten en lasten Hot financiële resultaat (indion positief) van Schoolbestuur L&E op bestuursniveau zal naar rato van de gemiddelde inbreng van do liquide middelen gedurende het jaar door middel van de rosultaatbestemming verdeeld worden naar do soctoren. Deze middelen kunnen, ondorbouwd met een plan, en met akkoord van do directeur bestuurdor, ingezet worden. Elgen bijdrage renovatie, nieuw- en verbouw In do jaarrekening 2013 zijn ongeveer € 114k aan kosten gomaakt voor do nieuwbouw. Hot gaat hier om werkzaamheden waarvoor in 2012 nog goon opdracht was verleend. Doze konden daarom niot meegonomen worden in de jaarrokening 2012. Do grootste poston van nagekomen kosten naar aanleiding van do nieuwbouw zijn als volgt opgenomen in do jaarrekening:

Uitsplitsing grootste kostenposten Ontwerp on aanlog tuin € Kosten begeleiding door Scope contract tuinonderhoud on begeloiding € Bewegwijzering/ontruim ingsborden €

in jaarrekening onder de post 62 overige huisvestingslaston ovorige administratie on 29 beheer 4 overigo huisvostingslasten ovorigo administratie on Begeloidingskoston/toezicht Scope € 36 beheer Eomsmond, verrokoning kosten tijdelijko huisv. € 8 overige huisvestingslasten lnzet balanspost niouwbouw 2012 € 25- ovorigo h u isvestingslasten € 114 Tabel 40: Overzicht grootste kostenposton voor ronovatie, nieuW-efl verb9uw 0 UOIt

1y’nta;s B.V.

/1

1 ‘nr C.

3

103 ng

3.6.2

I

Financiële kengetallen en Iandelljke cijters

Financiele positie VO Begroting (x € 1.000) Exploitatie (x € 1.000)

2013

I -318

2012

I

I

-11

-4.075 -4.065

2013

2012

Land. 2012

79,4% 2,5% 6,0%

83,8% 2,0% 41,6%

77,5% 3,3% 6,3%

12,1% 100,1%

14,9% 142,4%

11,5% 101,1%

Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten

2,5% 6,1%

1 ,4% 29,2%

3,8% 6,4%

Overige nstellingslasten Totale lasten

12,2% 100,0%

10,5% 100,0%

11,6% 100,0%

Ratio lasten t.o.v. de totale baten Hatlo personele lasten Ratio afschrijvingen Ratio huisvestingslasten Ratio avenge instellingslasten Ratio totale lasten

Tabel 41:

3.7

I

Definitie Begrote exploitatieresultaat Gereahseerde exploitatieresultaat

I

Definitie I-’ersonele IaStefl t.O.v. totale baten Afschrijvingslasten t.o.v. totale baten Huisvestingslasten t.o.v. totale baten Overige insteWngslasten t.o.v. totale baten Totale lasten t.o.v. totale baten

F rsonele lasten t.o.v. totale lasten Afschrijvingslasten t.o.v. totale asten Huisvestingslasten t.o.v. totale lasten Overige instellingslasten t.o.v. totale lasten Totale lasten t.o.v. totale lasten

Financiële kengetallen L&E sector VO 2012, 2013 en landelijk 2012* (bron Iandelijke kengetallen: Rapportage financiële gegevens Voortgezet Onderwijs: jaarrekenmgen 2008 tot en met 2018, DUO, nov. 2013)

Toekomstparagraaf

In het jaarplan 2014 hebben we ambities en beleidsvoornemens vastgesteld voor het komende jaar. De vier centrale thema’s ult Visie en Koers vormen samen met de wettelijke verplichte (onderwijs)vernieuwingen de kaders voor de jaarplannen. In de jaarplannen warden de strategische doelstellingen ult Visie en Koers uitgewerkt in Het Hogeland College brede activiteitenplan en in het activiteitenplan per vestiging. De uitwerking van de toekomstige activiteiten van Het Hogeland College breed warden in onderstaande paragrafen beschreven. De in deze paragraaf opgenomen activiteiten en ontwikkelingen hebben, naast de vestiging specifieke activiteiten, geresulteerd in de begroting 2014. 3.7.1

Ontwikkelingen Het Hogeland College breed

Voor de komende periode is een aantal Het Hogeland College sectorbrede activiteiten gepland. Samengevat wordt op de volgende ontwikkelingen de focus gelegd. Koers In 2014 herijken we ons strategisch beleidsplan binnen de kaders van het in het najaar van 2013 gepresenteerde koersplan 2014-2018 van Schoolbestuur L&E. De kern van het strategisch beleidsplan ligt in watwe willen bereiken in de komende jaren. Hoe we dit willen bereiken wordt vervolgens vertaald in do school(jaar)plannen en de bestuurlijke (meerjaren) jaarplannen. Onderdeel van hot strategisch beleidsplan is het bijstellen van onze strategische doelstellingen. eo c un4ns

D: VErkia cI.ci .....

.ng

104

Versterken kwaliteit van het onderwijs, de organisatie en de medewerkers In 2014 zal de focus daarin vooral liggen op hot verder versterken van de kwaliteit van het onderwjs, van onze medewerkers en van onze organ satie als geheel. Professionele dialoog Waar het gaat om het behouden en waar nodig versterken van do kwaliteit van hot onderwijs, zetten we ook het komonde jaar weor sterk in op de professionele dialoog over ons werk en de opbrengsten. Wij doen dit aan de hand van zorgvuldige analyse van zowel do in- en externe managementinformatie. Uitgangspunt daarbij is dat wij willen voldoen aan de olsen van do onderwijsinspectie, maar daarnaast ook onze egen ambities hebben. Wij willen ons onderwijs nog uitdagender en gedifferentieerder maken. In 2014 gaan wij dan ook verder vormgeven aan onze verniouwde VWO-plus opleiding en zullen wij Passend Onderwijs en het vernieuwde VMBO stapsgewijs gaan invoeren. Ontwikkelen van basisvaardigheden bij leerlingen en docenten Voor hot met succes kunnen volgen van alle vakken is voor leerlingen voldoende basiskennis op het terrein van rekenen en taal een belangrijke basisvoorwaarde. Het komende jaar richten wij ons op het verder ontwikkelen van deze basisvaardigheden en op taal en reken- en taalbewustzijn van onze docenten. Daarnaast zullen differentiatie activerende didactiek, hot versterken van het hogere orde denken, hot aanleren van onderzoeksvaardigheden bij leerlingen en hot verbeteren van do kwaliteit van do toetson daar onlosmakelijk moe verbonden zijn. Het verder integreren van do mogelijkheden van CT binnen de lessen zal hier ondersteunend aan zijn. Professionele leer- en werkgemeenschap Vanaf 2012 hebben wij al een ontwikkeling ingezet gericht op hot tot stand brengon van Hot Hogeland College als een professionele leer- en werkgemeenschap. Wi] willen groeien naar eon lerende organisatie waarin leren van elkaar, feedback goven en kennisdelen met elkaar de normaalste zaak van de wereld zijn. Dat geldt voor loidinggevenden, leerlingen en medewerkers onderling, maar vooral ook tussen leerlingen en docenten. In 2014 zullen wij onze personeelsinstrumenten verder afstemmen op wat wij met ons onderwijs willon boreiken en hoe wj dat graag vorm willen goven. Dat geldt met name voor het vorder ontwikkelen van do kijkwijzer, (collegiale-) intervisie en feedback geven en voor de inrichting van onze gesprekkencyclus. Waar het gaat om de versterking van onze organisatie, richten wi] ons in 2014 op hot krachtiger neer zetten van de verschillende secties en schoolteams, op de versterking van en differentiate in het mentoraat en op het pedagogisch on didactisch handelen van de individuele docenten. Sluitende begroting Het is de verantwoordelijkheid van het bestuur om to zorgen voor een gezonde bedrijfsvoering. Hoewel L&E vooralsnog in gunstige financiële omstandigheden verkeort, moeten wij binnen onze sector VO voor eon sluitende begroting zorgen op basis van de bekostiging door 0C&W. Hot verzorgen van kwalitatief goed onderwijs dient dan ook plaats to vinden binnen eon financleel gezonde organisatie, waarbij efficient on effectief gebruik wordt gem aakt van do middelen. Stabiel en levensvatbaar onderwijsaanbod Voronstaande zaken vormen de kerndoelen voor 2014, waarbij per vestiging verschillende accenten worden gelegd. Wi] koersen hiermee voor 2014 en verder op eon stabiel en evensvatbaar onderwijsaanbod in onze reglo Noord-Groningen. In do begroting 2014 zijn do financiële consequenties daarvan verwerkt. Voor do lots langore termijn is do krimp in hot P0 meegonomen, waar WI] als voortgezet onderwijs, in meer of mindero mate ook do gevolgen van zullen ondervinden. Blijft onverkort dat wij ernaar streven cm in nauwe en optimale samenwerking methet P0 kwalitatief good en thuisnabij onderwijs te realiseren. D tte Acco w/nts BV. r cer:

Beh

dd.

105

(1 r

aring

JU[ 2i’

* DW

A;ccun :/ts BV,

H

3

lverdaing

106

4. Bestuur & Financiën 4.1 Samenvatting exploitatie Naast de sectoren Primair en Voortgezet Onderwijs is er een verantwoording voor de baten en lasten van het onderdeel Bestuur en Financiën. Onder Bestuur en Financiên vallen onder andere de organ isatie en het beheer van do bestuursbrede zaken van uit het bestuurskantoor in Warff urn. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het lidrnaatschap van de besturenorganisatie, deskundigheidsadvies, ondersteuning en facilitering van het bestuur, ondersteuning bij calamiteiten, stimulering van nieuwe activiteiten en hot beheer van de financiële middelen. Do aansturing hiervan geschiedt door de directeurbestuurder, ondersteund door do bestuurssecretaris. In deze paragraaf wordt het resultaat van het onderdeel Bestuur en Financën nader toegelicht. 4.1.1

Bestuur

Hot resultaat van het Bestuur over 2013 wijkt met € 332 negatief af van de sluitend geraamde begroting 2013. Deze afwijking wordt veroorzaakt door do volgende onderdelen. Personele lasten De loonkosten voor personeel in eigen dienst zijn verlaagd in verband met uitdiensttreding van de bestuurssecretaris per 1 mei 2013. De opvolger werd in 2013 ingehuurd via eon uitzendbureau. Tegenover do lagere loonkosten voor personeel in eigen dienst staan extra uitgaven voor extern personeel. Naast de gestegen kosten voor do inhuur van eon nieuwe bestuurssecretaris is in verband met ziekte van do directeur-bostuurder eon waarnemer ingehuurd voor do periode van 25 april tot 31 december 2013. Verder wordt voor ongeveer een dagdeel in do week eon advisour van het Advies- en Administratiekantoor ingehuurd voor bestuurlijke ondersteuning. Doze kosten worden onder extern personeel verantwoord bij Bestuur. Daarnaast heeft nog een verrokening van uitkeringskosten plaatsgevonden. Dit veroorzaakt een overschrijding van zo’n € 310 ten opzichte van do begroting. Voor de werving van twee toezichthouders is € 9 uitgeven, waarmee goon rekoning is gehouden in do begroting van Bestuur. Do cursuskosten en reis- en verblijfkosten voor de toezichthouders vallen daarentegon lager uit dan geraamd.

IOit

Benore

,

.

i)Ciflder 107 tm vring

Samengevat betreffen het de volgende wijzigingen: Lonen en saiarissen 1. 2. Cursuskosten Extern personeel 3. 4. Werving personeel Reis- en verblijfkosten 5. 6. Overige personele asten Totale afwijking personele lasten

€ € € € € € €

-52 -1 220 9 -6 140 310

Huisvestingslasten De overschrijding van de huisvestingslasten € 4 wordt grotendeels veroorzaakt door de hogere uitgaven voor klein onderhoud aan het bestuurskantoor. Overige instellingslasten Do post deskundigenadvies valt € 20 hoger uit dan geraamd. Deze extra kosten hebben onder andere betrekking op de verkenning naar samenwerking met VCPO en fiscale werkzaamheden door Deloitte. De onkostenvergoeding aan het bestuur valt voor 2013 € 4 hoger uit. De accountantkosten zijn lager door de lagere eindafrekening over 2012€ 8. en door de niet geraamde doorbelasting van de accountantskosten aan NBS € 6. Er is minder uitgegeven aan PR & Marketing, dan opgenomen is in de begroting 2013. Onder PR & Marketing vallen ook de kosten voor do verplichte verantwoording naar belanghebbenden in de vorm van bijvoorbeeld het Jaarbericht (do publieksversie van hot Jaarverslag). Hiervoor is in 2013 Ca. € 3. aan uitgegeven. Samengevat betreffen het de volgende wijzigingen: 1. 2. 3. 4.

4.1.2

Deskundigenadvies Onkostenvergoeding bestuur Accountant PR & Marketing Totale afwijking overige lasten

€ € € € €

20 4 -11 -9 4

Financiën

Hot resultaat van Financiën over 2013 wijkt met € 144 negatief al van do begroting 2013. Doze afwijking wordt veroorzaakt door de volgende onderdelen. Personele lasten De personele kosten zijn € 19 lager dan begroot. Dit wordt onder andere veroorzaakt door hogere kosten voor extern personeel a €21. Dit heeft bestrekking op do overdracht van werkzaamheden tussen vorige bestuurssecretaris en haar opvolger. Daarnaast zijn do begrote cursuskosten € 30 niet gerealiseerd.

Overige lasten

Oit A

LIfl,ts

B’!.

dent &enden. 108 horend h.fmro’ ‘r!aing

3.

De uitputting van de post deskundigenadvies ten opzichte van het jaarplan 2013 is als vo!gt:

Deskundigenadvies; Onderzoek bedrijfsvoering en management informafiesysteem Strategisch beleidsplan en risicoanalyse CT scan L&E organisatie Invoering nieuw administratiesysteem Overig (overleg met VCPO en onderzoek energie

€

begroot 10.000

€ € €

15.000 15.000 25.000

€ € € €

11.162 21.668 20.000

€

65.000

€ €

2.346 55.176

realisatie

Syplon

In het eerste halfjaar heeft Brunel een lOT-scan gedaan. De uitkomsten van het onderzoek voldeden niet aan de verwachtingen, waardoor QLiCT gevraagd is cm een nieuwe scan uit te voeren. Hoewel 50% van de kosten aan Brunel betaald wordt, is het budget CT-scan overschreden. Financiële baten en lasten De rentebaten zijn € 32 lager dan begroot en rentekosten zijn € 53 hoger dan begroot in verband met meegekochte rente. Daarnaast is er in 2013 sprake geweest van koersverlies (- € 71), en een verkoopverlies bij de verkoop van beleggingen (- € 17) zie onderstaande paragraaf).

4.2 Treasury 4.2 Treasury De effecten (beleggingsportefeuille) worden gewaardeerd tegen de koerswaarde op de balansdatum. De waarde van de effecten van Schoolbestuur L&E bedraagt per 31 december 2013€ 5.924.585. Het overzicht van de effectenportefeuille in bijlage E aat een waarde zien van € 6.041.458. Het verschil tussen beide waarden is de opgelopen rente. De financiële middelen worden beheerd conform het opgestelde treasury statuut. Dit treasury statuut is in 2010 conform de aangescherpte Regeling Beleggen & Belenen 2010 aangepast. Er geldt onder meer dat de organisaties waarbij belegd wordt tenminste een AA-rating van minimaal twee erkende ratingbureaus dienen te hebben indien de Iooptijd van de belegging drie maanden of anger bedraagt. Indien de Iooptijd korter dan drie maanden bedraagt dient er tenminste een A-rating afgegeven te zijn. De nominafe inleg moet gegarandeerd zijn op de expiratiedatum (hoofdsomgarantie). Daarnaast dient de uitgevende partij in de Europese Economische Ruimte (EER) gevestigd te zijn en onder toezicht te staan. Bij het beleggingsbeleid laat de directeur bestuurder zich adviseren door een DSI gecertificeerde beleggingsadviseur, die per kwartaal schriftelijk rapportage verstrekt, waarin de waardeontwikkeling van de effectenportefeuille nauwlettend wordt gevolgd en geanalyseerd.

Overzicht en analyse van de huidige liquiditeits en risicopositie

-

I 1

‘,fcor den Fk:c ec rend, “-.-“

Jn. 1. ng .

109

De asset mix ofwel de verdeling van het belegd vermogen over de twee vermogenscomponenten bepalen het totale risico van de portefeuille van het Schoolbestuur L&E. De verdeling van de portefeullie per 31 december 2012 en 2013 is als volgt. Percentage Bedragen 2013 Percentage Bedragen 2012 2013 Beleggingscategorie 2012 Effecten 65,8% 5.924.585 38,0% 4.741.915 Liquiditeiten 34,2% 3.080.426 62,0% 7.728.180 Totaal 100% 9.005.011 100% 12.470.095 Tabel 43: Portefeullle L&E per 31 december 2012 en 31 december 2013 Het risicoprofiel bij deze verdeling is “zeer defensief”. Bij het treasurybeleid voor het jaar 2013 is er van uitgegaan dat minimaal 40% van de financiële middelen in iquide vorm wordt aangehouden tegen een gunstige rente, zonder enig risico en direct opvraagbaar. De beschikbare middelen zijn ondergebracht in obligaties en obligatieproducten conform de ‘Regeling Beleggen & Belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek’. Realisatie opbrengsten De gerealiseerde opbrengsten van coupons liggen per saldo hoger dan geprognosticeerd vanwege de verkoop van een deel van de portefeuille in 2013. De renteontvangsten vielen aanzienlijk lager uit dan de prognose. Het totale rendement van onze effectenportefeuille over 2013 betrof 1,74% (zie bijiage A)

4.3 Toedeling resultaat aan de sector P0 en VO Het resultaat van het onderdeel Financiën wordt normaliter gecorrigeerd met het resultaat op het onderdeel Bestuur en wordt vervolgens naar rato van de gemiddelde inbreng van de iquide middelen gedurende het jaar 2013 door middel van de resultaatbestemming verdeeld naar de sectoren. Gezien het negatieve resultaat op Bestuur en Financiën over het jaar 2013 zal er administratief een negatieve reserve opgenomen worden bij het Bestuur in 2013. In de komende jaren zal deze negatieve reserve aangevuld worden tot nihil waarna het restant van de positieve resultaten op bovenstaande wijze verdeeld zal worden.

EJLflt,

\J,

t

/

Lor

ói: hij c:’ 3u

110

5. Private middelen De private middelen bestaan uit de opbrengsten van bijvoorbeed inzamelingsacties, fancy fairs en bijdragen voor schoolreizen. Kenmerkend voor deze middelen is dat daze bijeengebracht zijn door bij de schoen betrokken leerlingen, ouders en Ieerkrachten. De private middelen vailen formeel gezien onder verantwoordelijkheid van het schoolbestuur. De middelen staan op diverse bankrekeningen. De schooldirectie is in de praktische uitvoering verantwoordelijk voor de inzet van de middelen. Cm de omvang van de private middelen te bepalen wordt gebruik gemaakt van centrale registratie bij zowel de sector Primair Onderwijs als de sector Voortgezet Onderwijs. Geet op het doel waarvoor de middelen bijeen gebracht zijn, de betrokkenheid van ouders en eerkrachten en de praktische bedrijfsvoering heeft Schoolbestuur L&E besloten de private middelen als apart onderdeel in de jaarrekening te verantwoorden. De omvang en het verschil tussen inkomsten en uitgaven, het zogenoemde resultaat, op de private middelen is inzichtelijk, maar dient niet betrokken te worden bij de vaststelling van het resuftaat per school. De middelen blijven te aMen tijde beschikbaar voor de individuele school. De inzet van de middelen vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de schooldirectie.

Ac

untnt,V.

111 e[

f

w

Verslagperiode: 01-0 7-2013 tot en met3 1-12-2013 Kiant

Naam

Schoolbestuur L & B

Adres

POSTBUS 5

PC/Woonplaa’ts

Effectenrekening

24297429

CD

0

9989ZG WARFFUM

CD Beginpositie Fon dsn roam

Volume

Obiigaties Bank Noderlaoodse Unmoor 2011/2021 European Invesunerit Bank 2004/2020 European InvesIment Bank 2009/2016 European Investment Bank 2009/2019 Ned Watersehapsbarok 2011/2021 Nederland 8998/2020 Nederlond 2005/2015 Nndarlaud 2006/2023 Neclerland 2000/2018 Nednrlond 2009/2019 Nederland 2010/2020 Rabobuok Nederland 2004/2014 Rabobank Nederland 2009/2016

500.000

::oo.ooo 300.000 300.000 400.000 :150. 000 :100.800

Tronsocties Woarde Toevoegingen Onrtrekkingen

Koers 101.26 123.00 10,38 119,44 101.43 -

514.29025 252.740,04 338.604,45 367.417,19 410.798,70

107,05 -

273.38699 358.056,16 -

117.50 -

200.000 300.000

105.02 110.99

Tnraal woarde Obligaeiru 4.914.334

-

Totaalwaurde Liquiditeiten

-

-

215.93178 341.600,14 3.0 72.842,70

Liquiditeiten NL39 R.ABO 0363 753621 CUR

-

-

4.914.333,80 4.9 74333,88

Ove.rigeproducten Rube VAR Coupon 32009/2016 Rubo VAR Coupon 7281 0/2010 ,RABoBA34K RENTF. CLICKER 08/10

LTotoai woarde Over/ge producten Totonl

400.000 1.300.000 300.080

104.40 800.50 102,10

419.400,00 1.017.437,50 314.757,99

Volume

-

-

-

-

-

098.085,03 -

504.730,13 -

595.73517 581.476,71 -

2.460.827,04

-

0,00

207,833.42 328.985,62

1.733.500,00

-

500.000 200.000 300.000 300.000 400.000 500.000 250.000 500.000 300.000 500.000 500.000 -

102.75 II 8.06 107,05 115,04 102,66 133.49 104,58 113,30 113.01 114,31 111.99 -

-

-

2.122.541

-

1.733.580,00

-

301.000,76 300.000,00

400.080 700.000 -

Dividend! Rente

Waarde

536.739,04

-

-

Eindpositie Koers

104.01 101,80

521.740,25 242.709,04 320.629,45 354.217,19 414.027,70 693.019,06 205.211,99 584.079,45 344.586,16 500.810,27 560.052,74 -

9.500,00 9.250,00 10.500,00 12.750,00 7.524,00

Transactiekosten

Resultoat

7.458,00 -10.040,00 -9.975,00 -13.200,00 4.029,00

-

44.71 43,78 48,46 56,90 37.30 2.123,07 39.56 1.847,75 54,09 1.932,71 1.893,71 935,68 1.282,86

-8.175,00 149,32 -13.470,00 -14.924,90 -13.423,97 -0.090.36 -12.694,52

0,00

70340,58

-9 7.43 8,60

Dividendbelastin -

-

-

-

-

-

8.125,00 -

-

12.000,00 20.000,00 17.500,00 0.500,00 83.125,00

4.899.492,10

128.774,00

-

-

-

-

-

-

-5.065,17

2.122.540,72

105,856.48

-

2,731.73

2.1,22.540,72

105,856,48

0,00

2.73 1,73

0,00

420.240,00 721.726,23

12.000,00 22,500.00

54,09 1.252,50 430,96

840,00 5.297,51 -14.757,99

-

-

-

1.751.595,49

0,00

601.008,76

1.141.966,25

44.955,46

9,00

123 7,55

-8.620,48

9.738.772,07

2,460.82 7,04

2.871.247.80

8.763.999,07

279.595,94

0,00

14.809,86

-106.059,08

Totaalrendement

1.74%

Det/nitirlljur

(1) -

——

(3 —,

ts:

--‘-

.

r --I

152

Seals hes round opde beindolum op her begin von drdog,gowoutdeerd regnn niockanra von do var/ge dog Toevoegingen en onflrekhin pen op do elferrrnporrefeuille 1/nit brhenrbelr ondelingen) ensrorringrn en onrrrrkkingrn opdebelrggerarekening Zoom Eindponirie bnnrnnnd op do einddorvn, nun her clod ron do dog. gevvoordeerdnngen dnulotkoern von ale dog Woorde Ann Cal ntokken fonda/n pnrrnfrudlrrennenigvuldigd moidekoers ran herker,effnnde fends per vrrmelde dorum. In gnval van lndlWdaeleobligaoeria dezewnurdeincluslnfdelopendnnfopgnbouwderenre. “flat rendnn, enrwordrmerbehulp von dcMod/OrdOierz-mnthode barekend, woorblj rronsovrien op her vermogen ti/d-en wnordvgewogen wooden meegenomen

“

IRI

Beginpooi6e Toevorgingen/onrr,ekkingrn

fronnacriekosren Resukoor Regdenrenr

Al/c b/f offrctenrronooct/es voorkomendelrooten Rear/tour op pooirie;ke vaezowrl her gereaRneerdeala her ongereoliserde re.oulr008 Rendrmenr over her temple ver,rrogen bromoondeukkorrsben’eginprrr. dir/dead en renrenaokrekvan deingehouden vnnrhe9lng be/mr/na’

j

0

CD

CD C, CD

.—.

V

o

CD CD

Bijiage b: Jaarrekening 2013 (inclusief controleverkiaring) als apart document toegevoegd

L)vltteAccnu •tantsBV.

/

Voor id

113

d h/ conrro Vfk;ng d,d.

:.

f

UNi

Schoothestuur L&E te Warffum

RAPPORT INZAKE DE JAARSTUKKEN 2013

0 Deoite Deloitte Acco ntants BV. Voor identif catiedoeIeinden Behorerci j çpntroleverklaring d.d

INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING Aanbieding

3

JAARREKENING Grondslagen A Balans per 31 december 2013 (na bestemming van het resultaat) B Staat van Saten en Lasten over 2013 B 1 Exploitatierekening Primair onderwijs B 2 Exploitatierekening Voortgezet onderwijs B 3 Exploitatierekening Bestuur B 4 Exploitatierekening Financiën B 5 Exploitatierekening Private Middelen D Toelichting behorencle tot de balans per 31 december 2013 D Met uit de baans blijkende rechten en verplichtingen E Toelichting op de staat van baten en Iasten over 2013 E 1 Toelichting exploitatierekening Primair onderwijs E 2 Toelichting exploitatierekening Voortgezet onderwijs E 3 Toelichting exploitatierekening Bestuur E 4 Toelichting exploitatierekening Financiën F Overzicht verbonden partijen G Geoormerkte subsidies OCW H Wet normering topfunctionarissen -

-

-

-

-

-

-

-

-

-

4 10 12 12 13 14 15 16 18 24 25 29 32 35 37 39 40 41

OVERIGE GEGEVENS Controleverkaring van de onafhankelijke accountant (Voorstel) bestemming van het exploitatieresultaat Gebeurtenissen na balansdatum

42 44 45

BXJLAGE(N) Gegevens over de Rechtspersoon

DeØtte Deloitte countantS B.V. Voor idntificatiedoeIeifldefl :Behorehd ii4optroJeverIarin9 d.d

Schoolbestuur L&E te Warifum

k

Xnleiding

Aanbiedinq Schoolbestuur L&E te Warifum biedt u hierbj het niRapport nzake de jaarstukken over de periode 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013 aan. I-let nRapport inzake de jaarstukken” bestaat ult een balans per 31 december 2013 en een exploitatierekening over de periode 1 januari tot en met 31 december 2013, welke beide zijn voorzien van de benodigde specificaties en toelichtingen. Het Rapport inzake de jaarstukkennl maakt onderdeel uit van het tt Jaarverslag”.

Deote, Deloitte Ac ‘untants B.V. Voor -

3

-

identi9catie.do&einden,

n

Schoolbestuur L&E te Warifum

GRONDSLAGEN Voor de activiteiten die worden uitgevoerd door het schootbestuur L&E wordt verwezen naar het jaarverslag. De balans en de staat van baten en lasten ‘Schoolbestuur L&E te Warifum’ zijn gepresenteerd op bestuursniveau. De organisatie is verdeeld in vijf onderdelen, te weten de sector primair onderwijs (P0), de sector voortgezet onderwijs (VO), Bestuur, Financiën en Private Middelen. In dit rapport zijn de staten van baten en lasten en de toelichtingen daarop ook per onderdeel opgenomen. Op het onderdeel Bestuur vallen de organisatie en bet beheer van de bestuursbrede zaken vanuit het bestuurskantoor in Warffum, Deze bestuursbrede zaken worden gefinancierd door de afdracht aan het bestuur die het oriderdeel Primair Onderwijs en het onderdeel Voortgezet Onderwijs jaarlijks pegen. Vanzelfsprekend worden deze middelen ingezet voor bestuursbrede zaken in bet belang van de onderdelen P0 en VO. Op bet onderdeel Financiën staan de financiële middelen die we hebben uitgezet in obligaties en als Uquide middelen. Van de opbrengsten uit de obligaties en de liquide midd&en worden deels bestuursbrede incidentele activiteiten verricht die in het belang zijn voor de sector Primair Onderwijs en voor het Voortgezet Onderwijs. Mocht bet resultaat van bet onderdeel Bestuur en het onderdeel Financiën positief zijn dan vloeien dit positieve resultaat op basis van een eerfijke verdeelsleutel terug naar het vermogen van het P0 en VO. Het onderdeel Private Middelen bestaat uit de opbrengsten van bijvoorbeeld inzamelingsacties, fancy fairs en bijdragen voor schoolreizen. Kenmerkend voor deze middelen is dat deze bijeengebracht zijn door bij de scholen betrokken leerlingen, ouders en Ieerkrachten.

ALGEMEEN De jaarrekening is opgestelci met inachtneming van de bepalingen opgenomen in de Ministeriële Richtlijn jaarverslaggeving onderwijs. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de bepatingen van Boek 2 titel 9 van het Burgerlijk Wetboek en de Richtlijnen voor de jaarver&aggeving waaroncler Richtijn 660 Onderwijsinstellingen. De waardering van activa en passiva en de bepaling van bet resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondsiag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten warden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong viriden voor bet einde van bet verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. De in de jaarrekening opgenomen bedragen luiden in hele euro’s.

Deoi,te Deloftte A ountants B,V,

-

4

-

Voor de tificatiedoeleinden. Behorenhl bij controjeverkiaring d .d

3

jJ•

Schoolbestuur L&E te Warifum

FINANCIELE INSTRUMENTEN Schoolbestuur L&E maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die L&E bootsteIlen aan risico s. Deze financiële instrumenten omvatten onder andere de kas T en bank, debiteuren en crediteuren en langlopende leningen. Deze betreffende financiële instrumenten zijn opgenomen in de balans. GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingprijs onder aftrek van eventuele investeringssubsidies, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische Ievensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Er wordt een activeringsgrens gehanteerd van € 500,-. Investeringen beneden dit bedrag worden rechtstreeks ten taste van het resultaat gebracht. De jaarlijkse afschrijvingspercentages bedragen voor: Gebouwen Verbouwingen Stoffering

2,5 % 4,0 % 10,0%

Inventaris en apparatuur: Machines en instaHaties Inventaris ICT activeboards VO ICT

10,0% 20,0 % 12,5% 20,0 %

Leermethoden

12,5 %

Voor onderhoudskosten is een voorziening gevormd. Deze voorziening is opgeriomen onder de overige voorzieningen aan de passiefzijde van de baans. Financiële vaste activa De onder de financiële vaste activa opgeriomen investeringen in eigenvermogensinstrumenten betreffen obilgaties die niet behoren tot een handelsportefeuifle en worden (per fonds) gewaardeerd tegen de reële waarde, waarbij de waardeveranderingen direct in de staat van baten en lasten worden verwerkt.

0 t 1 DeIoit e Deloitte Acco .Lntants By 4

-

5

-

Voor identiatiedo&eid Behorend ntrqievrkfaring dd

Schoolbestuur L&E te Warifum

Vorde.ingen De vorderingen en overlopende activa worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reêle waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kosprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van onrnbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nomiriale waarde. Liquide middelen die niet ter directe beschikking staan worden verwerkt onder de vorderingen. Liquide middelen die gedurende langer dan 12 maanden niet ter directe beschikking staan van schoobestuur L&E worden verwerkt onder de financiële vaste activa.

Algemene reserve De algemene reserve betreft een buffer ter waarborging van de continulteit van Schoolbestuur L&E en wordt opgebouwd uit resuftaatbestemming van overschotten welke ontstaan uit het verschil tussen de werkelijke baten en lasten. In geval van een tekort wordt dit resultaat ten laste van de algemene reserve gebracht. Reserves worden geacht uit publieke middelen te zijn opgebouwd tenzij expliciet anders is vermeld in de toelichting op de balans. De private reserve is gevormd ult overschotten welke ontstaari uit het verschil tussen de werkelijke baten en lasten vanuit de schoolbankrekeningen van P0 en VO. In geval van een tekort, dan wordt dit resultaat ten laste van de private reserve gebracht. Voorzieningen De voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen die op b&ansdatum bestaan en waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is, waarvan de hoogte redelijkerwijs geschat kan worden en voor zover deze verplichtingen en niet op activa in mindering zijn gebracht. Eveneens worden voorzieningen gevormd voor verliezen die naar waarschijnlijkheid in de toekomst zullen, worden geboekt maar die voortkomen uit risico’s die op balansdatum aanwezig zijn. Voorzieningen kunnen worden gevormd ter egalisatie van kosten waarbij een deel van de in de toekomst te verwachten uitgaven zijn oorsprong heeft voor balansdatum.

Deloitte DeIotteAcfruntants By.

-

6 -

Vour fktiedo&einden. Behoren bij controleverkiaring d.d I

Schoolbestuur L&E te Warffum

Voorziening onderhoud De voorziening ter gelijkmatige verdeting van lasten voor groot onderhoud van gebouwen wordt bepaald op basis van de te verwachtekosten over een reeks jaren. De voorziening wordt lineair opgebouwd. Het uitgevoerde oriderhoud wordt ten laste van deze voorziening gebracht. Voorziening jubileum Op basis van de Richtlijn 271 van de Raad voor de )aarverslaggevingis een voorziening opgenomen voor verplichtingen uit hoofde van toekomstige uitkeringen bij ambtsjubilea van personeelsieden. De voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk van de ingeschatte blljfkans, gemiddelde salarisstijging en disconteringsvoet. De werkelijke jubilea uitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht.

Pensioen Schoolbestuur L&E heeft voor haar werknemers een toegezegd-pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde eeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij Schoolbestuur L&E. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bectrijfstakpensioenfonds ASP. Schoolbestuur L&E betaalt hiervoor premies waarvan een deel door de werkgever wordt betaald en een deel door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks gemndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dilt toelaat. Naar de stand van ultimo 2013 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 106% (bron: website www.abp.nl). Schooibestuur L&E heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders clan het effect van hogere toekomstige premies. Schoolbestuur L&E heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in cle jaarrekening verantwoord,

Langlopende schulden Schulden met een resterende looptijd van meer dan één jaar worden aangeduid als langlopend. De langlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De rele waarde en geamortiseerde kostprijs zijn g&ijk aan de nominale waarde van de schuld.

Deoite® Deoitte Acc

7

ntants B.V.

Voor identilicatiedoeleinden. Behorend Iij controleverkiaring d.d P,.LW (

Schoolbestuur L&E te Warifum

Kortlopende schulden en overige kortlopende passiva Dit betrefferi schulden met een op balansdatum resterende tooptijd van ten hoogste een jaar. Kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominate waarde van de schuld. De overlopende passiva betreffen vooruit ontvangen bedragen die aan opvolgende perioden worden toegerekend en nog te betalen bedragen, voor zover ze niet onder de andere kortlopende schulden zijn te plaatsen. GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING

Algemeen Bij de bepaling van het exploitatieresultaat gelden de volgende beginselen: lasten (en baten) zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Rijksbijdragen M Inisterie van OCW De ontvangen rijksbijdrage en de niet-geoormerkte OCW-subsidies (vrij besteedbare doef subsidies zonder verrekeningsclausule) worden in het jaar waarop de toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als bate in de staat van baten en lasteri. Geoormerkte OCW-subsiclies met een vrij besteedbaar overschot worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang van de gesubsidleerde activiteiten. Het deel van de subsidies waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum worden verantwoord onder de overlopende passiva. Geoormerkte OCW-subsidies (doelsubsidies met verrekeningsclausule) worden ten gunste van de staat van baten en tasten verantwoord in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de overlopende passiva zolang de bestedingstermijn nog riiet is verlopen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de kortlopende schulden zodra de bestedingstermijn is verlopen op balansdatum.

Overige overheldsbijdragen Onder de overige overheidsbijdragen worden de vergoedingen opgenomen verstrekt door gemeente of provincie. De overige overheidsbijdragen worden ten gunste van de staat van baten en lasten gebracht in het jaar ten taste waarvan de gesubsidleerde lasten komen. Overige baten Onder de overage baten worden de vergoedingen opgenomen die niet verstrekt zijn door het Ministerie van OCW, gemeenten, provincie of andere overheidsinstellingen. De overige baten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben.

DeIote. Deloitte Ac

-

8

-

untants By.

Voor iden ictierfrIeinHn. Behorend biLcontroleverkiaring 0 iu qnq d.d

Schoolbestuur L&E te Warffum

Afschrijvingen

De afschrijvingsduur is gerefateerd aan de aanschafwaarde van de desbetreffende materiële vaste activa. In het jaar van investeren wordt afgeschreven op basis van de door het bestuur gemaakte keuzes. Huisvestingslasten

Onder de huisvestirigslasten worden de uitgaven voor huisvesting opgenomen. De fasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben. Overige lasten

De overige fasten hebben betrekking op uitgaven die voortvloeien uit aangegane afspraken dan wel noodzakelijk zijn voor het geven van onderwijs en worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben.

Financleel resultaat

De rentebaten en -lasten betreffen de op de versfagperiode betrekking hebbende rente-opbrengsten en fasten van uitgegeven en ontvangen leningen.

Delol D e ott e

-9-

B .V. ..c2 LI’J’JIH

Behorend jJ controleverkiaring •‘\1w d.d

-

Schoolbestuur L&E te Warifum

A

BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (NA BESTEMMING VAN HET RESULTAAT)

31 december 2013 €

31 december 2012

€

€

€

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa

(1)

Gebouwen en terrenen Inventaris en apparatuur Leermidd&en MVA in uitvoering

Financiële vaste activa

744.082 2.377.740 408.857

750.236 2.422.922 429.567 131.900

-

3.530.679

3.734.625

5.924.585

4.741.915

9.455.264

8.476.540

(2)

Effecten

Viottende activa Vorderingen

(3)

Debiteuren Ministerie van OCW Overige vorderingen Overiopende activa

Liquide middelen

157.658 521.375 1.363.120 67.114

(4)

104.425 554.829 384.958 52.697 2.109.267

1.096.909

3.080.426

7.728.180

5.189.693

8.825.089

14.644.957

17.301.629

De1oe. Deloitte Acc ntants B.V. -

10

-

Voor identijcatjedoeIejnden Behoretd Iij controleverkiaring dd

31 december 2013 €

31 december 2012

€

€

€

PASS!VA Eigen vermogen

(5)

Elgen Vermogen Voorzieningen

10.882.323

11.281.886

(6)

Onderhoudsvoorziening Overige voorzieningen

373.197 247.445

313.713 240.910 620.642

Kortlopende schulden Credteuren Ministerie van OCW Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake van pensloenen Overige kortlopende schulden Overlopende passiva

554.623

(7)

650.433

1.120.008 12.877

-

733.297

676.856 238.493 541.780 2.875.106

443.237 1.315.025 3.141.992

5.465.120

14.644.957

17.301.629

0 Doe Deloitte Acc Antants B.V.

-

11

-

Voor identificatiedoeteinden. Behorendi cqpLeyrklaring d.d

Schoolbestuur L&E te Warifum

B

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013

C

Reallsatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Baten Rijksbijdragen Ministerie van OCW Overige overheidsbijdragen en -subsidies Overige baten

20.901.143 367.569 1.173.582

20.323.823 240.758 399.458

20.138.508 839.890 564.724

Totaal baten

22.442.294

20.964.039

21.543.122

Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten

17.904.498 553.175 1.557.101 2.897.607

17.227.978 558.302 1.602.847 2.306.095

17.529.212 469.879 4.866.899 2.942.617

Totaal lasten

22.912.381

21.695.222

25.808.607

-470.087

-731.183

-4.265.485

70.524

240.000

557.807

Resultaat

-399.563

-491.183

-3.707.678

Nettoresultaat

-399.563

-491.183

-3.707.678

Lasten

Saldo baten en lasten Financlële baten en lasten

Voor een analyse ten opzichte van begroot en de realisatie 2013 wordt verwezen naar het bestuursverslag.

D&oite, Deloftte Accf/intants 8.V.

-

12

-

\/oor identicatiedoejejnden

dehorend ij controleverkiaring

P0 te Warffum

B 1 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013

Realisatie 2013

Begroting 2013

Re&isatie 2012

€

€

€

Baten Rijksbijciragen Ministerie van OCW avenge overheidsbijdragen en -subsidies Overigebaten

10.985.197 315.395 315.630

10.759.930 222.608 307.130

10.767.950 485.919 66.320

Totaal baten

11.616.222

11.289.668

11.320.189

9.518.357 275.808 908.756 933.540

9.415.165 292.223 939.447 935.598

9.570.783 253.371 872.172 894.271

11.636.461

11 .582.433

11.590.597

Saldo baten en lasten

-20.239

-292.765

-270.408

Resultaat

-20.239

-292.765

-270.408

Nettoresultaat

-20.239

-292.765

-270.408

Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten

DeIoit,e. Deloitte

-

12

AcclJntants B.V.

Voor identjcatjedoeleinden Behorend )41j controleverklaring d.d

VO te Warffum

B 2 STAATVANBATENENLASTENOVER2O13

Reahsatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Baten Rijksbijdragen Ministerie van OCW Overige overheidsbijdragen en -subsidies Overige baten

9.915.946 33.457 366.169

9.563.893 71.028

9.370.558 138.834 73.872

10.315.572

9.634.921

9.583.264

8.195.667 253.493 627.320 1.250.565

7.913.169 245.479 646.400 1.148.291

8.034.783 195.749 3.986.977 1.430.815

10.327.045

9.953.339

13.648.324

Saldo baten en lasten

-11.473

-318.418

-4.065.060

Resultaat

-11.473

-318.418

-4.065.060

Nettoresultaat

-11.473

-318.418

-4.065.060

Totaa baten

-

Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige Iasten Totaal lasten

Deoite, Deloitte Accotants B.V.

-

13

-

Voor identifiatiedoeIeiriden. Behorend bij controleverkiaring d.d

Bestuur te Warifum

B 3 STAATVANBATENENLASTENOVER2O13

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Baten Overige overheidsbijdragen en -subsidies Overigebaten

18.717 21.383

18.150 21.300

18.150 21.255

Totaal baten

40. 100

39.450

39.405

155.356 20.600 17.000 157.206

-104.879 20.519 7.750 153.292

39.450

76.682

Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten

154.766 20.989 21.025 160.960

Totaal lasten

357.740

-

Saldo baten en lasten

-317.640

Resultaat

-317.640

-

Nettoresultaat

-317.640

-

-

-37.277 -37.277 -37.277

Deoitee Deoitte Acc/’üntants B.V. -

14 -

Voor identcatiedoeIeinden. Behorend ij controleverkiaring H H

Financien te Warffum

B 4 STAATVANBATENENLASTENOVER2OL3

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Baten Overige overheidsbijdragen en -subsidies

196.987

-

-

Persone&slasten Overige asten

35.708 55.176

55.000 65.000

28.525 61.723

Totaal Iasten

90.884

120.000

90.248

-90.884

-120.000

106.739

67.323

240.000

547.833

Resultaat

-23.561

120.000

654.572

Nettoresultaat

-23.561

120.000

654.572

Lasten

Saldo baten en lasten Flnanclële baten en Iasten

D1otte, ‘7

Deloitte Ay/ountants n.y.

-

15

-

Vopr iderificatiedoeeinden Behoren bj cpntroeverklaring

dd

Private middelen te Warifum

B 5 STAATVANBATENENLASTENOVER2O13

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Baten avenge baten

470.400

-

403.277

Lasten Afschrijvingen Overige tasten

2.885 497.366

Totaal lasten

500.251

Saldo baten en lasten

-29.851

Financlële baten en lasten

-

-

-

-

3.201

Resultaat

-26.650

Nettoresultaat

-26.650

-

-

-

Deote. Delojtte

-

16

-

Actuntants B.V.

Voor idenfjcatjedo&einden

240 402.516 402.756 521 9.974 10.495 10.495

Schoolbestuur L&E te Warifum

A.1.3. Kasstroomoverzicht 2013 Het onderstaande kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Hierbij wordt het nettoresutaat als uitgangspunt genomen, waarop vervolgens correcties worden aangebracht voorverschillen tussen opbrengsten en ontvangsten en kosten en uitgaven. 2013 € -470.087

2012 € -4.265.485

553.175 66.019

469.879 -333.536

-1.012.358 -2.323.127 -3.186.378

448.816 1.559.533 -2.120.793

70.524

602.423 -44.616 557.807

-1.531.900

-2.200.225 433.637 -240.635 -220.462 -2.227.685

0

-14.158

-4.647.754

-3.804.829

Beginstand liquide middelen Mutatie liquide middeen

7.728.180 -4.647.754

11.533.009 -3.804.829

Eindstand liquide middelen

3.080.426

7.728.180

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Resuitaat Aanpassingen voor Afschrijvingen Mutaties voorzieningen Veranderingen in viottende middelen Vorderingen Kortopende schulden

Ontvangen interest Betaatde interest

164.598 -94.074

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiêle vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Afschrijvingen desinvesteringen Mutatie fmnaciëte vaste activa

-353.858 15.000 -10.372 -1.182.670

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Aflossing langlopende schulden

Mutatie liquide middelen

oitte. Deojtte Accountants

dentificatjedOelejnden Behorend bj controeverkIaring dc]. Voor

38 JUNI .2014

-

17

-

)

B.V. /

Schoolbestuur L&E te Warifum

D

TOELICHTING BEHORENDE TOT DE BALANS PER 31 DECEMBER 2013

ACTIVA

VASTE ACTIVA 31-12-2013

31-12-2012

€

€

1. Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Leermiddelen MVA in uitvoering

744,082 2.377.740 408.857

Totaal materiële vaste activa

3.530.679

-

7 50.236 2.422.922 429.567 131.900 3.734.625

Toelichting gebouwen: Het gebouw aan de Noorderstraat 13 te Warifum is in 2000 aangekocht en gerenoveerd tot bestuursbureau. Het is zowel juridisch als economisch eigendom van de stichting en is opgenomen onder de materiële vaste activa. De gebouwen voor het primair en voortgezet onderwijs zijn slechts juridisch eigendom van de stichting. Het economisch eigendom berust bij de okale overheid. Deze gebouwen zijn derhalve niet opgenomen onder de materiële vaste activa. Vanaf 1 januari 2005 is Het Hogeland College volledig zeif verantwoordelijk voor onderhoud van haar schoolgebouwen. 00k renovaties van gebouwen komen voor rekening van het schoolbestuur. In 2012 is het veroopoverzicht van de materieie vaste activa is onder het kopje mva in uitvoering een bedrag ad € 131.900 opgenomen voor meubilair, machines en inventaris waarbij de verplichtingen in 2012 zijn aangegaan en de facturen in 2013 zijn ontvangen. Inmiddels is in 2013 het onderhanden werk afgerond en zijn de aangegane verpiichtingen gereaiseerd. Deze aangegane verplichtingen zijn in 2013 voornamelijk onder inventaris en apparatuur verantwoord.

bedrag OZB en verzekerde waarde gebouwen en terreinen

€

OZB-waarde Noorderstraat 13 te Warifum Verzekerde wearde Noorderstraat 13 te Warffum

194.000 804700

De atte ADuntantg B.V.

Voor dentificatjedoejejflden Behorend controeverkiaring d.d

30 JUNI 2014

-

18

-

Peiljaar 2013 2012

Schoolbestuur L&E te Warifum

Cum. Aanschafprijs tim 2013

At schnj-

at sclrijvingen tim202

O’ecige inutaties

Boekwaarde

Investeringen

31-13-

2013

2013

€

€

€

€

202 €

880.52

29.925

750237

27.693

Inventaiis en apparatuur

6.894.413

4.471491

2.422.921

247.147

Leermiddelen (P0)

1242.483

82.842

429.567

79.013

01900

0

131.900

0

-131900

5.414.258 3.734.625

353.858

0

Gebol.Men en terreinen

MVA in utvoering

Totaai materiële vaste activa

2.

9.148.877

Cum.

Desinvingen desin Atschrijvesteringen vesteringen vingen 2013 2013 2013 €

€

131900

Aanschafpnjs 31-22 €

€

afschrijvingen

Boek esarde

31-231-22013__2013 € €

0

0

33.848

907.855

53.773

744.082

-5.000

-11.377

413.492

7258.459

4.880.606

2.377.853

0

0

99.835

1321.421

92.677

408.744

0

0

0

0

0

-10.377

553.175

9.487.735

.15%3

5.957.056 3.530.679

Financiële vaste activa

Boekwaarde 31-12-2012

Investeringen 2013 +

Des irivesteringen 2013

Boekwaarde 31-12-2013

Marktwaarde 31-12-2013

€

€

€

€

-

Effecten Obligaties

4.741.915

2.403.375

1.220.705

5.924.585

5.924.585

Het bedrag in de kolom “Investeringen 2013 +“ van de obligaties is inclusief het koersverlies ad € 70.540 (ongerealiseerde herwaardering). Daarnaast is sprake van € 16.550 verkoopverlies door de verkoop van obligaties.

LL2Oitte. Deioitt Accountants By.

Voor Ident)fIctjedoe(einden Behorend bij C’Dntroleverk(arjng

do -

19

-

.30 JIJN-ZO14

‘7 /

Schoolbestuur L&E te Warifum

VLOTTENDE ACTIVA 31-12-2013

31-12-2012

€

€

157.658

104.425

157.658

104.425

3. vorderingen Debiteuren

Voor eventuele oninbaarheid op debiteuren vanuit de schoolfondsadministratie van het HHC is een voorziening getroffen. De stand van de voorziening is per 31 december 2013 € 2.900. Ministerie van OCW

521.375

554.829

Dit beti-eft het verschil tussen het betaalritme en 5/12e deel van de beschikkingen 2013/2014 van de personele lumpsum, impuisgebieden en personeel- en arbeidsmarktbeleid. Overiqe vorderingen Gemeenten 2.795 Gemeente De Marne 7.524 29.356 Gemeente Eemsmond 13.151 270 Gemeente Winsum 2.329 Schoolbegeleiding 26.631 20.006 Rente 37.967 114.295 Vordering terzake pensioenen 614.777 Belastingdienst 305.933 50.487 UWV 62.938 Fidarda 52.576 Afrekeningen energie 11.698 Vervangingsfonds 36.728 Rekening Courant Neutrale Basisschool 141.037 136.530 Vordering Van eekveld & Terpstra 14.044 Overige nog te ontvangen bedragen 47.019 19.987 -

-

-

-

-

-

-

Totaal overige vorderingen

1.363.120

384.958

Overipe overlopende activa Vooruitbetaalde kosten

67.114

52.697

2.109.267

1.096.909

Totaal vorderlngen

Per 24 april is er een interim directeur-bestuurder aangesteld in verband met ziekte van de directeur-bestuurder. Dit contract is in april 2013 afgesloten, hierdoor is er geen sprake van het overgangsrecht. Als gevoig hiervan is de wet WNT volleciig toepasbaar. Om te voldoen aan deze wetgeving is er een vordering opgenomen op van Beekveld & Terpstra, het organisatieadviesbureau van de interim directeur-bestuurder.

4. Llqulde

middelen

Schoolbankrekeningen P0 Schoolbankrekeningen VO Rabobank

215.355 399.772 2.465.299

243.545 467.311 7.017.324

Totaal liquide mlddelen

3.080.426

7.728.180

DeIoite, Deloitte Acuntants B.V. -

20 -

Voor idefjcatjedoelejnden Behoren ljj controleverkiaring d.d

Schoolbestuur L&E te Warifum

PASSIVA

31-12-2013

31-12-2012

€

€

5. Elgen vermogen Algemene reserve Algemene reserve privaat

10.230.927 651.396

10.609.177 672.709

Totaal &gen vermogen

10.882.323

11.281.886

De private middelen op de balans betreffen middelen die door onder andere ouderraden zijn binnengeheald en waar deze ouderraden zeggenschap over hebben (de schoolbankrekeningen). Deze middelen vallen formeel onder de verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag, die echter de volmachten heeft gegeven aan de directeuren en/of ouders. Stand per 31-12-2012

Algemene reserve

Resultaat

10.603.840

-372.913

678.046

-26.650

Totaal eigen vermogen

11.281.886

-399.563

Totaal Elgen vermogen

11.281.886

-399.563

Algemene reserve prlvaat Schoolfonds rekeningen

Overige mutaties

Stand per 31-12-2013

10.230.927

-

651.396

-

10.882.323

-

10.882.323

-

31-12-2013

31-12-2012

€

€

373.197 247.445

313.713 240.910

6. Voorzienlngen Onderhoudsvoorziening Overige voorzieningen

620.642

—

554.623

Stand per 31-12-2012

Dotaties 2013

Onttrek kingen 2013

Vrijval 2013

Stand per 31-12-2013

€

€

€

€

€

Oriderhoudsvoorziening

313.713

350.796

279.950

-11.362

373.197

Overige voorzieningen Voorziening jubilea

240.910

23.925

17.390

-

Totaal voorzleningen

554.623

374.721

297.340

-11.362

247.445 620.642

Deloitte. Deloitte Aountants B.V. -

21

-

Voor idefritificatiedoeleinden. Behore.id bi,cortro[everkIaring ...J d.d

Schoolbestuur L&E te Warifum

De verdeling van de voorzening tussen de sectoren primair en voortgezet onderwijs is per 31 december 2013 als volgt: Onclerhoudsvoorziening Primair onderwijs: € 164.279 (waarvan < 1 jaar € 74.559 en> 1 jaar € 89.720) Voortgezet onderwjs: € 208.918 (waarvan < 1 jaar € 58.926 en> 1 jaar € 149.992) Voorziening jubilea Primair onderwijs: € 136.013 (waarvan < 1 jaar € 7.393 en > 1 jaar € 128.620) Voortgezet onderwijs: € 111.432 (waarvan < 1 jaar € 9.997 en> 1 jaar € 101.435) Totaal voorzieningen

€ 620.642

D&oftt. Deoitte Accouants B.V. 1

-

22

Voor identfi azledoeleinden. bi controleverkiaring 1 Behorepd dd

Schoolbestuur L&E te Warffum

7. Kortlopende schulden

31-12-2013

31-12-2012

€

€

C’

Crediteuren

650.433

Minfsterie van OCW

1.120.008 12.877

-

Betreft de te verrekenen subsidie binnenmilieu 2009/2010 voor het JO. De subsidie is niet volledig besteed. In maart 2013 is dit bedrag verrekend door het Ministerie. Belastingen en premies sociale verzekeringen

733.297

676.856

Schulden terzake van pensloenen

238.493

Overige kort!opende schulden Accountantskosten Gem. Winsum (P0) Nog te betalen bedragen Huurnota gemeente Eemsmond Uitkeringen ontvangen (P0) Te betalen netto salarissen Personeelfonds Vervangingsfonds (P0) UWV WGA eigen risico (P0)

30.000 36.220 251.471 26.413 70.620 106

-

19. 110 32.458 271. 155 50.000 70.620 2.007

28.407 35.719

-

60.711

-

Overloyende øassiva Te betalen vakantie uitkering Binding stoe lage Vooruitontvangen bedragen jonge Ieekrachten en vergoeding dir.best Marne Overige subsidies OCW / geoormerkt Overige subsidies OCW / niet-geoormerkt Vooruitontvangen subsidie OOP Overige subsidies niet- OCW Nog te ontvangen facturen Nieuwbouw

Totaal kortlopende schulden

443.237

541.780

549.256 29.278

546.023

51.613 54.520 528.417 15.974 85.967

20.333 84.940 495.921 53.293 99. 142 1.575.454

-

-

1.315.025

2.875.106

3.141.992

5.465.120

Deoike Deoitte Acc/untants B.V. -

23

-

Voor ident/ficatiedoeleinden.

Behorend,bj controleverklaring J d.d l

Schoolbestuur L&E te Warffum

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen

Huurovereenkomst Dit betreft een verhuurovereenkomst van de geldautomaatruimte aan de Pastorieweg 2 te Warffum. De huurverplichting bedraagt in totaal € 25.000 over vijfjaren. Hiervan vervalt een bedrag van € 5.000 binnen één jaar.

Meerfarige contracten De volgende meerjarige contracten zijn afgesloten door Schoolbestuur L&E: Primair onderwijs Tuinonderhoud, Iooptijd van 1 januari 2008 tot 31-12-2010, wordt stilzwijgend verlengd, bedrag van ca. € 31.000 Energieleverancier, Iooptijd van 1 januari 2012 tot 1 januari 2014, jaarlijks bedrag van Ca. € 270.000 C3LO, looptijd van 8 maart 2012 tot 8 maart 2015, jaarlijks bedrag van ca. € 44.400 Administratiekantoor, looptijd van 1 januari 2013 tot 1 januari 2016, bedrag 2013 € 177.500 Kopieerapparatuur, looptijd van 1 februari 2006 tot 1 november 2012, wordt stilzwijgend verlengd, jaarlijks bedrag van Ca. € 71.000.-

-

-

-

-

Voortgezet onderwijs Administratiekantoor, looptijd van 1 januari 2013 tot 1 januari 2016, bedrag 2013 € 123.000 Kopieerapparatuur, ooptijd van 1 oktober 2012 tot 1 oktober 2014, bedrag 2013 € 43.124. -

-

0 Deoe Deloitte Acc/intants B.V. -

24

-

Voor identjcatjedoeIejnden Behorend tfjj contoIeverklaring d.d

Schoolbestuur L&E te Warifum

E

TOELICHTZNG OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013

Baten Reallsatie 2013

Begroting 2013

€

€

Realisatie 2012

Rljksbijdragen Ministerie van OCW Rijksbijdrage Ministerie van OCW Geoormerkte subsidies Ministerie van OCW Niet-geoormerkte subsidies Ministerie van OCW

19.215.327 54.920 1.630.896

19.206.158 54.920 1.062.745

19.268.709 76.000 793.799

Totaal Rijksbijdragen Ministerie van OCW

20.901.143

20.323.823

20.138.508

Gemeentelijke bijdragen en subsidies Overige overheidsbijdragen

244.677 122.892

240.758

224.176 615.714

Totaal overige overheidsbijdragen

367.569

240.758

Ouderbijdragen

102.230

37.528

Overige personele en materiIe vergoedingen Verhuuropbrengsten Bijdrage schoolreizen Overige

335.334 46.051 190.555 499.412

265.496 54.334

Totaai overige baten Totaal overige baten

Overige overheidsbijdragen en

-

subsidies

-

839.890

Overige baten -

-

47.400

-

-

42.100

517.324

1.071.352

361.930

564.724

1.173.582

399.458

564.724

Deoitte. Deojtte Accntants B.V. -

25

-

Voor identicatiedoelejfldefl Behorend j controleverkiaring d.d

I

Schoolbestuur L&E te Warifum

Lasten Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Personeelsiasten Brutolonen en salarissen Sociale lasten Pensioenfasten

12.359.822 1.983.189 1.901.624

16.220.469

16.244.635

16.220.469

Mutatie personefe voorzieningen Uitzendkrachten, declaranten, e.d. Schoonmaakpersoneel Cursuskosten Overige

1.421.541 35.231 271.369 508.752

902.750 35.123 325.000 310.750

38.233 1.020.253 35.125 273.037 440.909

Totaal overige personele fasten

2.236.893

1.573.623

1.807.557

-577.030

-566.114

-709.803

17.904.498

17.227.978

17.529.212

Af: Uitkeringen

-

-

-

(-I-)

Totale personeelslasten

12.670.386 1.970.957 1.790.115 16.431.458

Uitsplitsing personeel naar fte 2013

Directie Onderwijzend personeef OOP

2012

16 201 21

16 210 20

238

246

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Gebouwen Inventaris en apparatuur Meubilair / Machf nes en installaties Leermictdefen

34.220 299.626 119 .494 99.835

15.700 286.664 149.668 106.270

18.994 261.788 95.204 93.893

Totaal afschrjvingen

553.175

558.302

469.879

Afschrijvingen

0 Deoft,e Deloitte Acco4’ntants B.V. -

26

-

Voor identjjcatjedoeIejnden Behorenc, j, controleverkiaring

d.d

.1....:.

Schootbestuur L&E te Warifum

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

55.752 339.436 174.808 361.994 435.322 39.477

54.500 340.152 187.946 431.160 415.431 49.110

72.748 330.740 167.855 391.180 426.576 40.660

1.406.789

1.478.299

1.429.759

60.033

57.548

Huisvestingslasten Huur Dotatie onderhoudsvoorziening Onderhoud Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen

Tuinonderhoud Renovatielasten vernieuwbouw VO Afboeking boekwaarde gesloopte lokalen VO Overige huisvestingslasten

-

-

90.279

67.000

57.503 3.223.531 139.250 16.856

150.312

124.548

3.437.140

1.557.101

1.602.847

4.866.899

-

Totaal overige huisvestingslasten Totaal huisvestingslasten

Eengroot deel van de investering in de nieuwbouw van VO valt boekhoudkundig gezien onder renovatie en onderhoud. In de voorgaande jaren is dit deel niet op cleze wijze gekenmerkt. Het niveau van de voorziening onderhoud is in de afgelopen jaren hier niet op aangepast. Via de jaarrekening 2012 is dit rechtgetrokken.

0 Deoit,e DeloitteAcc

-

27

-

ntantsB.V.

Voor dent !catjedoelejnden. Behorend ij controleverkiaring d.d

p

...

Schoolbestuur L&E te Warifum

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Administratie en beheer Accountantskosten TeIefoon en portokosten e.d. Overige administratie en beheer

9.396 18.690 85.486 849.046

8.033 30.000 67.691 846.927

14.051 30.000 77.642 782.421

Totaal administratie- en beheerslasten

962.618

952.651

904.114

7.092

4.599

Overige lasten

Inventaris Afboeking boekwaarde meubilair VO Leermiddelen (VO) Bibliotheek / mediatheek Reproductiekosten Vrije leermiddelen (P0) Abonnementen, ICT-kosten en overige kosten

-

-

470.765 36.074 170.382 184.853 271.553

510.340 34.000 138.950 173.914 228.615

157.004 53.754 456.497 35.285 153.735 168.648 290.658

Totaal inventaris, apparatuur en leermiddelen

1.140.719

1.090.418

1.315.581

Representatiekosten Excursies I werkweek Contributies Medezeggenschapsraad Verzekeringen Overige !asten

37.219 190.0 14 32.613 16.837 6.925 510.662

31.000

30.346

30.500 19.004 9.309 173.213

34.608 23.268 6.795 627.905

Totaal overige lasten

794.270

263.026

722.922

2.897.607

2.306.095

2.942.617

Totaal overige lasten

Onder de administratie en beheersiasten zijn de kosten voor de accountantscontrole verantwoord. Deze bedragen voor 2013 en 2012 respectievelijk € 18.690 en € 30.000.

Financiële baten en lasten Finandële baten Rentebaten Koerswinst beleggingen

235.138 -70.540

260.000

164.598

260.000

602.423

92.687 1.387

20.000

34.954 9.662

94.074

20.000

44.616

70.524

240.000

557.807

401.035 201.388

-

Financiële lasten Rentelasten Overige financiele lasten

Saldo financiële baten en lasten

0 Deoite Deloitte Accfintants -

28

-

s.v.

Voor identjcatiedoeleinden Behorend 11j controleverkiaring d.d I1I4 ,

P0 te Warffum

E 1 TOELICHtING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013 Baten Reatisatie 2013

Begroting 2013

Reallsatie 2012

€

€

€

Rijksbijdragen Ministerie van OCW Rijksbijdrage Ministerie van OCW Geoormerkte subsidies Ministerie van OCW Niet-geoormerkte subsidies Ministerie van OCW

10.459.038

10.414.622

-

-

526.159

345.308

10.623.449 10.000 134.501

Totaal Rijksbijdragen Ministerie van OCW

10.985.197

10.759.930

10.767.950

Gemeentelijke bijdragen en subsidies Overige overheidsbijdragen

224.814 90.581

222.608

187.939 297.980

Totaal overige overheidsbijdragen

315.395

222.608

485.919

Overige personele en materiële vergoedingen Verhuuropbrengsten Overige

250.583 22.947 42.100

235.496 29.534 42.100

23.320 43.000

Totaal overige baten

315.630

307.130

66.320

6.475.444 1.347.517 971.961

8.894.779

6.795.278 1.391.920 940.778

8.794.922

8.894.779

Overige overheidsbijdragen en

-

subsidies

-

Overige baten -

Lasten Personeelsiasten Brutolonen en salarissen Sociale lasten Penstoenlasten

Mutatie personele voorzieningen Uitzendkrachten, declaranten, e.d. Sectorbijdrage ABB Cursuskosten Overige Totaal overige personele lasten Af: Uitkeringeri

(-1-)

Totale personeelslasten

29

-

9.127.976

-

-

657.962 190.000 2 16.380 225.987

478.750 190.000 2 15.000 202.750

18.744 422.881 200.000 200.600 277.307

1.290.329

1.086.500

1.119.532

-566.894

-566.114

-676.725

9.518.357

9.415.165

9.570.783

Deojtte -

-

Accouiants B.V,

Voor identifi9 iedoeleiflden 4

P0 te Warifum

ReaHsatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Gebouwen Inventarisenapparatuur Meubilair/ Machines en installaties Leermiddelen

372 146.593 29.008 9.835

-

-

154.555 31.398 106.270

131.819 27.659 93.893

Totaal afschrljvingen

275.808

292.223

253.371

15.128 203.390 117.127 234.671 271.837 28.780

16.000 214.752 117.946 245.660 275.231 33,310

16.000 180.740 118.708 216.961 271.653 30.915

870.933

902.899

834.977

37.823

36.548

37. 195

908.756

939.447

872.172

C

Afschrijvingen

Huisvestingslasten Huur Dotatie onderhoudsvoorziening Onderhoud Energie en water Schoonimaakkosten Heffingen

Tuinonderhoud Totaal hulsvestingslasten

•Dioftte. Deiotte Accaujtants

-

30

-

R.V.

Voor identifi tiedoeleinden. Behorend bi4( controleverkianing id

P0 te Warifum

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Administratie en beheer Telefoon- en portokosten e.d. Overige administratie en beheer

1.753 40.101 341.862

1.333 27.760 405.835

961 38.816 327.353

Totaal administratie- en beheerslasten

383.716

434.928

367.130

Inventaris Reproductiekosten Vrije leermiddelen (P0) Abonnementen, ICT-kosten en overige kosten

5.664 102.798 184.853 173.963

4.599 92.617 173.914 142.015

5.268 85.171 168.648 166.960

Tota& inventaris, apparatuur en leermiddelen

467.278

4 13.145

426.047

Representatiekosten Medezeggenschapsraad Verzekeringen Overige lasten

4.057 14.931 719 62.839

5.000 16.004 2.709 63.812

3.406 21.187 909 75.592

Totaal overige lasten

82.546

87.525

101.094

933.540

935.598

894.271

Overige lasten

Totaal overige lasten

Deote. Delojtte Accft’untants B.V, -

31

-

Voor iden catjedoejejflden 4 Behorend fij controleverkiaring

VO te Warifum

E 2 TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013 Baten Realisatie 2013

8egroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

RIjksbijdragen Ministerie van OCW Rjjksbijdrage Ministerie van OCW Geoormerkte subsidies Ministerie van OCW Nietgeoormerkte subsidies Ministerie van OCW

8.756.289 54.920 1.104.737

8.791.536 54.920 717.437

8.645.260 66.000 659.298

Totaal Rljksbijdragen Ministerle van OCW

9.915.946

9.563.893

9.370.558

Overige overheidsbijdragen en

-

subsidies

Gemeentelijke bijdragen en subsidies Overige overheidsbijdragen

1.713 31.744

Totaal overige overheidsbijdragen

33.457

-

-

-

18.087 120.747 138.834

Overige baten Ouderbijdragen

40.556

37.528

Overige personele en materiële vergoedingen Verhuuropbrengsten Overige

84.751 1.721 239.141

30.000 3.500

Totaal overige baten

325.613

33.500

73.872

Totaal overige baten

366.169

71.028

73.872

-

-

-

2.825 71.047

Dcioftte. Deloftte Acfuntants B.V. -

32

-

Voor iden /ficatiedo&ejnden. Behorenc bij controleverkiaring d.d I

VO te Warifum

Lasten Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Personeelsiasten Brutolonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten

5.755.383 626.721 906.922

7.113,046

7.289.026

7.113.046

Mutatie personele voorzieningen Uitzendkrachten, declaranten, e.d. Sectorbijdrage ABB Schoonmaakpersoneel Cursuskosten Overige

507.658 190.000 35.231 51.329 132.559

399.000 190.000 35.123 75.000 101.000

12.540 561.156 190.000 35.125 63.538 117.826

Totaal overige personele lasten

916.777

800.123

980.185

Af: Uitkeringen

40.136

-

-

-

(-I-)

Totale personeelslasten

8. 195.667

-

7.913.169

5.701.072 564.980 821.624 7.087.676

-33.078 8.034.783

Afschrijvingen Gebouweri Inventaris en apparatuur Meubilair/ Machines en installaties

18.151 147.691 87.651

130.009 115.470

3.297 127.609 64.843

Totaal afschrijvingen

253.493

245.479

195.749

40.624 126.046 52.614 125.90 1 162.410 8.076

38.500 115.400 68.000 184.200 139.300 14.000

56.748 150.000 46.612 172.720 154.012 7.773

515.671

559.400

587.865

21.370

20.000

-

-

-

Huisvestingslasten Huur Dotatie onderhoudsvoorziening Onderhoud Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen

Tuinonderhoud Renovatie vemieuwbouw Afboeking boekwaarde gesfoopte lokalen VO Overige huisvestingslasten

-

-

90.279

67.000

19.475 3.223.531 139.250 16.856

Totaal overige huisvestingsiasten

111,649

87.000

3.399.112

Totaal hulsvestingslasten

627.320

646.400

3.986.977

Deoftte. Dejoitte Accouftants B.V. -

33 -

Voor identjflStjedoejejnden

VO te Warffum

Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Administratie en beheer Telefoon- en portokosten e.d. Overige administratie en beheer

7.087 37.331 337.019

6.000 35.000 282.500

11.181 34.417 322.802

Totaal administratie- en beheerslasten

381.437

323.500

368.400

Overige lasten

Inventaris Afboeking boekwaarde meubilair VO Leermiddelen Bibliotheek / mediatheek Reproductiekosten Abonnementen, ICT-kosten en overige kosten

-

-

470.765 36.074 65.464 92.629

510.340 34.000 45.000 81.000

151.736 53.754 456.497 3 5.285 66.353 118.734

Totaal inventaris, apparatuur en leermicldelen

666.327

670.340

882.359

Representatiekosten Contributies Medezeggenschapsraad Verzekeringen Overige lasten

28.482 23.440 1.906 1.352 147.621

20.000 21.000 3.000 1.600 108.851

21.113 25.204 2.081 1.606 130.052

Totaal overige lasten

202.801

154.451

180.056

1.250.565

1.148.291

1.430.815

1.395

Totaal overige lasten

Financiële baten en lasten Flnanciële baten Rentebaten

-

Financiële lasten Rentelasten

-

Saldo flnanciële baten en lasten

1.126 1.126 -

0 Deo%te Deloitte Accfuntants B.V, 34

-

Voor identi icatiedoeleinden. l3ehorend Iij contpleverkIaring d.d

Bestuur te Warifum

E 3 TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013

Overige overheidsbijdragen en

-

Realisatie 2013

Begroting 2013

Reallsatie 2012

€

€

€

subsidies

Gemeentelijke bijdragen en subsidies Overige overheidsbijdragen

18.150 567

18.150

18.150

Totaal overige overheidsbljdrageh

18.717

18150

18.150

21.383

21.300

21.255

128.995 8.951 22.741

212.644

174.036 14.057 27.713

160.687

212.644

Overige baten Verhuuropbrengsten

Lasten Personeelsiasten Brutolonen en salarissen Sociae lasten Pensioenlasten

Dotatie personele voorzieningen Uitzendkrachten, declaranten, e.d. Sectorbijdrage ABB Cursuskosten Overige

-

-

215.806

-

-

220.213 -380.000 3.660 150.206

-380.000 5.000 7.000

6.949 36.216 -390.000 8.899 17.251

-5.921

-368.000

-320.685

154.766

-155.356

-104.879

Gebouwen Inventaris en appara•tuur Meubilair / Machines en installaties

15.697 2.457 2.835

15.700 2.100 2.800

15.697 2.120 2.702

Totaal afschrijvingen

20.989

20.600

20.519

Totaal overige personele lasten Totale personeelslasten

-

Afschrijvingen

eoit, Delojtte Accou//ants B.V. -

35

-

Voor identifjatjedoejeinden Behorend bi( controleverkiaring d.d

Bestuur te Warffum

Real satie 2013

Begroting 2013

Realisatie 2012

€

€

€

Huisvestingslasten Dotatie onderhoudsvoorziening Onderhoud Energie en water Schoonmaakkosten HeffIngen

10.000 5.067 1.422 1.075 2.621

10.000 2.000 1.300 900 1.800

2.535 1.499 911 1.972

20.185

16.000

6.917

840

1.000

833

21.025

17.000

7.750

Administratie en beheer Accountantskosten Telefoon- en portokosten e.d. Overige adriinistratie en beheer

556 18.690 8.054 107.556

700 30.000 4.931 93.592

1.909 30.000 4.409 82.648

Totaal administratie- en beheerslasten

134.856

129.223

118.966

Inventaris Reproductiekosten Abonnementen, ICT-kosten en overige kosten

33 2.120 4.961

1.333 5.600

2.211 4.964

Totaal inventaris, apparatuuren leermiddelen

7.114

6.933

7.175

Representatiekosten Contributies Verzekeringen Overige lasten

4.680 9.173 4.854 283

6.000 9.500 5.000 550

5.827 9.404 4.280 7.640

Totaal overige lasten

18.990

21.050

27.151

160.960

157.206

153.292

Tuinonderhoud Totaal huisvestlngslasten

-

Overige lasten

Totaal overige lasten

-

‘l

Cekfte Deloitte -

36

-

ountants B.V.

Voor ideftificatiedoeIeinden. 8ehoreni bij controleverkiaring :DLQ

Financien te Warifum

E 4 TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013

Overige overheldsbijdragen en

-

R.ealisatie 2013

Begroting 2013

ReaUsatie 2012

€

€

€

subsidies

Overige overheidsbijdragen

196.987

-

-

Uitzendkrachter, declaranten, e.d. Cursuskosteri Overige

35.708

25.000 30.000

-

-

Totaal overige personele lasten

35.708

55.000

28.525

55.176

65.000

49.618

-

-

55.176

65.000

61.723

228.596 -70.540

260.000

386.369 201.388

158.056

260.000

587.757

89.346 1.387

20.000

30.262 9.662

90.733

20.000

39.924

67.323

240.000

547.833

Lasten Personeelsiasten

-

28.525

Overige lasten Overige administratie en beheer Ove)ige Totaal overige lasten

12.105

Financlële baten en lasten Financiële baten Rentebaten Koerswinst beleggingen

Flnanciële lasten Rentelasten Overige flnanciële lasten

Saldo financiële baten en lasten

-

-

OlOte, Dejotte Accfntants B.V. -

Voor identiljcatiedoelejfldefl Behorend F/il Cofltroleverklaring d.d

Private middelen te Warffum

E 5 TOELICHTXNG OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013 Realisatie 2013

Begroting 2013

Realisatie (012

€

€

€

Overige baten Ouderbijdragen

6L674

-

Bijdrage schoolreizen Overige

190.555 218.171

Totaal overige baten

408.726

Totaal overige baten

470.400

-

2.885

-

-

-

-

-

-

403.277 403.277 403.277

Lasten Afschrijvirigen Inventaris en apparatuur

240

Overige lasten Administratie- en beheerslasten LJitgaven schoolreizen Overige lasten

7.433 190.014 299.919

Totaal overige lasten

489.933

-

Totaal overige lasten

497.366

-

-

-

-

-

-

402.516 402.516 402.516

Financiële baten en lasten Financiële baten Rentebaten

6.542

Frnanciële lasten Bankkosten

3.341

-

Saldo financiële baten en lasten

3.201

-

-

13.540 3.566

9.974

Oebte DeloitteAcfountantsB.v. -

38

-

Voor iderlcificatjedoejeinden. Behoren bij controleverkiaring i.d

Schoolbestuur L&E te Warifum

F

OVERZICHT VERBONDEN PARTEJEN

Naam Elgen vermogeri 31-12-2013

Juridische Statutaire Code vorm 2013 zetel activiteiten Neutrale Basisschool de Sterren te Uithuizermeeden

Stichting

Uithuizer meederi

4

€

392.098

Art

Resultaat jaar 2013

2:403 BW

27.684

n.v.t.

€

Deelname Consolidatie 100%

Op grond van art. 2.407, lid la BW is consolidatie achterwege gebleven vanwege het geringe belang (4%) van NBS de Sterren op het balanstotaal van Schoolbestuur L&E

c

:

(DQ

.

:J

.

:00

:3

w -

-

-‘:3 :3

-39--

Nee

Schoolbestuur L&E te Warifum MODEL G

GEOORMERKTE DOELSUBSIDIES 0GW

GI. Verantwoording van subsidies zonder verrekeningsclausule (Regeling ROSart.13, ltd 2 sub a) ToevijzirigId Omschrving

Ontvalgentim geheel uitgevoerd

Bedrag vande toeNzing

atum

verslagjaar

nog niet geheel afgerond

en afgerond )(

€

-

€

G2. Verantwoording van subsidies gj verrekeningsclausule (Regaling ROSarti3, lid 2 sub b) G2.A: Aflopend per ultimo verslagjaar Toewijzlngld Omsctvijving aturn

Bedrag vande toesijzing

€

Ontvangentlm versiagjasr

€

-

Teverrekeneni.dtimo verslagjaar

Totalekosten

€

-

€

G2B: 000rlopend tot in eon volgend verslagjaar

(0Q

.-+

Onachrtng

ToewzingId alum

inriovatie$mpuis

divers

Bedrag van de toewalng € €

238.440 238.440

Ontvangen tim versiagjaar

Saldo 01-01.2013 € €

52.440 52.440

€ €

235.440 238.440

Lanteninverslagjaar € €

54.920 54.920

Totale kosten 31-12-2013 €

54.920 54.920

Seldo nog te besteden € €

54.520 54.520

-

C)

;:oo L .k- 2

0.

-Z3

40

-

Schoolbestuur L&E te Warffum

Model H Vermelding bezoldiging topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen

Vermolding ails bestuurders met dienstbetrakking Functie of functies Bestuuider

Voorzattersclausule van to epassing (JIN) N

Vermelding ails Voorzlttersinterim-bestuurders clausule van toepassing (JIN) Functie of functies Bestuurder N

Nasm

Drs.A.M.G.Volp-Kortenhorst Naam

N. ter B uurkes deVries

lngangsdatum dienstverband

Einddatum dienstverband

Omvang dienstverband ifl FTE

Beloning

Belastbare vast en variabele 0 nkosten vergoedingen

Voorziening boloning betaalbaar op termlJn

1januari20

oribepaald

0

€)8.968

02

€.448

Ingangsdatum dienstverband

Einddatum dienstvarband

Omvang dienstverband in FTE

Beloning

Selastbare vast en variabe le onkostenvergoedingen

Voorziening belo fling betaalbaar op termijn

24 spill 2014

3ldecember 20t3

0,73

2288

Ultkerlngen wegens beëindiging van het dienstverband

Uitlceringen wegens baëlndiging van hat dlenstverband

Per24 april Is ereen Interim directeur-bestuurderaangesteld in verband met ziekte van de directeur-bestuurder. Dit contract is in april 20’t3 afgesloten, hierdoo riser geen sprake van hat overgangsrecht. Ala gevoig hiorvan is do wet WNT volledig toepasbaar. Om te vo do en aan daze wotgevlng Is or eon vordering opgenomen op van Beekveld & Terpstra, het organisatieadviesbureau van do interim directeur-bestuurder. Vermelding alle Voorzltters- Naam lngangsdatum Einddatum Omvang Beloning Belastbare vast Voorzlenlng Uitkeringen toezichthouders clausule van dienstverband dienstverband dlenstverband en varlabele wegens belo fling toepassing in FTE onkostenbetaalbaar beëindiglng (JIN) vergoedingen op termijn van hat Functie of functies dlenstverband Voorzitter J G.Giunta d’Albani €l1.226 Algemeen bostuurslid,f ii N R. Brands €I1.226 Algemeen bestuurslld N A.Sijpkens .375 Algemeen bestuurslid N G. Dijksterhuis .375 Algemeen bestuurslid N B. Rodonburg p.111<

C

4ermelding gegevens van een,eder van wie de bezoldiging de WNT-norm te boven gaat aftie of functies D

> C

r

2 °‘

QQ


--

lngangsdatum dienstverband

Einddatum dienstverband

I

m

j

3

: c (

-

41

-

Omvang dienstverband in FTE

Beloning

Belastbare vast en variabele onkostenvergoedingen

Voorziening beloning betaalbaar op termljn

Uitkeringen wegens beëlndiging van hat dienstverband

M otivatle Dverschrijding van de norm

D e I o i tte.

Deloitte Accountants By. Laan Corpus den Hoorn 102-4 9728 JR Groningen Postbus 980 9700 AZ Groningen Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9870 wwwdeloitte.nI

Controleverkiaring van de onathankelijke accountant Aan het college van toezichthouders van het Schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eems-stichting te Warffum Verkiaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de (in de jaarstukken opgenomen) jaarrekening 2013 van Schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eems-stichting te Warffum gecontroleerd. Deze j aarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en de staat van baten en lasten over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondsiagen voor financiële versiaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordeiijkheid van de directeur-bestuurder De directeur-bestuurder van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), aismede voor het opstellen van hetjaarverslag in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. De directeur-bestuurder is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de j aarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. De directeur-bestuurder is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht orn het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevoig van fraude of fouten.

Deloitte Accountants By, ingeschreven in het handeisregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.

Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited

31 1366 1060-23590-AvOImd

Deloitte.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over dejaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 171, lid 4 van de Wet op het primair onderwijs en artikel 18, lid 3 van het Bekostigingsbesluit W.V.O. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden, het onderwij scontroleprotocol OCW/EZ 2013 en de Beleidsregels toepassing WNT, exciusief het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevoig van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de j aarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan aismede in het kader van de financiële rechtmatigheid voor de naleving van die relevante wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële versiaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door de directeur-bestuurder van de stichting gemaakte schattingen, aismede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Schoolbestuur voor primair en voortgezet onderwijs tussen Lauwers en Eems stichting per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en de Beleidsregels toepassing WNT. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2013 voldoen in alle van materieel belang zijnde aspecten aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat de bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.3.1. Referentiekader van het onderwij scontroleprotocol OCW/EZ 2013.

31 1366 1060-23590-AvO/md

Deloitte.

Verkiaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:3 93, lid 5 onder e en f van het BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 van het BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392, lid 1 onder b tot en met h van het BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:39 1, lid 4 van het BW. Ten slotte vermelden wij dat het jaarverslag voldoet aan de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.2.5 Jaarverslag van het onderwijscontroleprotocol OCWIEZ 2013. Groningen, 30 juni 2014 Deloitte Accountants B.V. was getekend: J.S. Huizinga RA

31 1366 1060-23590-AvO/md

Schoolbestuur L&E te Warifum

(VOORSTEL) BESTEM MING VAN HET EXPLOITATXERESULTAAT Het nettoresultaat volgens de Staat van Baten en Lasten over 2013 bedraagt negatief € 399563. Overeenkomstig de wettelljke bepatingen is het resultaat over 2013 onttrokken aan de Algemene reserve, cq. toegevoegd aan de Agemene reserve privaat. Dit is in de jaarrekening verwerkt.

0 Ootte Deloitte /Icountants

44

-

B.V.

\!oor idetificatjedoeleifldefl icloren/I controleverklanng

Schoolbestuur L&E te Warffum

GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

Na afloop van het boekjaar hebben zich geen gebeurtenissen voorgedaan die b&angrijk zijn voor de interpretatie van de cijfers in de jaarrekening.

koite. Delortte Accjntantc

B.v.

Schoolbestuur L&E te Warifum

GEGEVENS OVER DE RECHTSPERSOON

C

Bestuursnummer Naam instelling

13683 Schoolbestuur L&E

Postadres Postcode I Plaats Telefoon Fax E-mall Internet-site

Brinnummer

Postbus 5 9989 ZG WarfIum 0595-424955 0595-425131 schooIbestuur@auwerseneems. ni www. lauwerseneems. ni

Naam

Sector

Aantai Ieerllngen 2013

Aantal leerlingen 2012

16ZK

Het Hogeland College

VO

Warffum Uithuizen Wehe den Hoorn

Eemsmond Eemsmond De Marne

O3DF 030G 03E1 O3FQ O4HV O6AL 06A0 O6DD O7GX O8FW 09GB lily I1UJ 12ED 18EG 18GA 18HF 18LG 18MU 19KB 19L1-l

De Kromme Akkers Kllnkenborg Usquert De Hom De Weerborg Samenwerkingsschoo Op Wier Onnema Mathenesseschooi Lydinge De Negen Wieken De Tiggeidobbe Schutsluis Roodschoui Brunwerd De Wierde Jansenius de Vries Mandegoud Soite Campe Akkerwinde De Octopus De Getijden

P0 P0 P0 P0 P0 P0 P0 P0 P0 PC PC P0 P0 P0 P0 PC P0 P0 P0 P0 PC

Garnwerd Kantens Usquert Den Andel Wehe den Hoorn Ezinge Zandeweer Rasquert Leens Winsum Winsum Oldenzijt Roodeschool Uithuizen Adorp Warifum Kioosterbureri Zoutkamp Ulrum Eenrum Pieterburen

Winsum Eemsmond Eemsmond Winsum De Marne Winsum Eemsmond Winsum De Marne Winsum Winsum Winsum Eemsmond Eemsmond Winsum Eemsmond De Marne De Marne De Marne De Marne De Marne

ZoitW. Defoitte Accou/iLants B.V.

-

46

-

Voor 4 IdentJt e doelejnden I Behorend bli/controleverklaring d.d :t’

P