Conferentie ‘Detailhandel als strategie voor leefbaarheid in krimp- en anticipeergebieden’.
24 april 2014 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Den Haag
Beeld - Legenda Beeldschoon plaatje
Onder de loep
Indrukwekkend plaatje
Ongemakkelijk plaatje
Toekomstbeeld
Volgende plaatje
Dubbele plaatje
Raadselachtig plaatje
Plaatjes
De ‘Magische’ Vraag
Ruimte voor innovatie
Hoe komen we tot vitale winkelgebieden in krimp- en anticipeergebieden? Over regionale samenwerking, het maken van keuzes en creativiteit.
‘Zorg dat er ook ruimte is voor innovatie en vernieuwing, maar wel op basis van visie en keuzes.’ René Cimmermans (provincie Limburg)
Winkelcentra van de toekomst
Vragen
‘Blijf niet stilstaan bij de constatering “We hebben problemen met leegstand”, maar werk aan vitale gebieden vanuit de vraag “Hoe zien onze winkelcentra er in de toekomst uit?” Karel Trommelen (DTNP)
‘Alles begint met de vragen: hoe zit de voorraad in elkaar en hoe gaan we die inzetten? Stel dat je niks doet: wat betekent dat? En als alle plannen doorgaan: wat zijn daarvan de consequenties?’ Evert-Jan de Kort (STEC)
Winkelcentra afstoffen
‘Wij stoffen deze winkelcentra af, halen er de positieve verhalen uit en zoeken verbinding met de mensen die er wonen en werken’ Thierry van der Weide (Expertteam Gebiedsbranding)
Ga eerst de straat op
‘Begin niet met plannen en analyses, maar ga eerst de straat op. Wat beleef je als je door het winkelcentrum loopt? Waar zie je schoonheid? Hoe zitten de gevels in elkaar? Aan welke kant lopen de mensen? Klopt de beleving dan nog met wat je aanvankelijk dacht? Na vijf minuten lopen, heb je honderd ideeën hoe de krimp te lijf te gaan.’ Ben ten Hove (Urban Breezz)
Ogen open door standswandeling ‘We constateerden dat er veel schoonheid is die je aanvankelijk niet ziet. Door de stadswandeling werden onze ogen geopend.’ Marcel de Paauw (gemeente Sluis)
Commitment !
‘Zorg dat bewoners zich committeren.’
Samen aan de slag
Pimp de krimp
‘We moeten gezamenlijk aan de slag. Ondernemers wezen aanvankelijk naar de gemeente, maar na de stadswandeling bleek dat ook de ondernemers zaken lieten liggen.’
Pimp de krimp ‘Er is veel creativiteit bij de mensen zelf. Het gaat er dus om de mensen aan de praat te krijgen.’
Zorg voor een positieve framing
Zijn winkelgebieden nodig
‘Ik hoorde een wethouder ooit zeggen: “Wij hebben geen krimp, maar we hebben genoeg ruimte.” Er is dus ook meer ruimte om de problematiek creatief op te lossen.’
‘Nergens wordt de vraag gesteld: waarom zijn er winkelgebieden nodig?’
Tekst Leefbaarheid en vitale detailhandel
Wie zit er boordevol goeie ideeën, in welke regio worden echt keuzes gemaakt en wie kan het woord krimp niet meer horen? Dagvoorzitter Eelco Koolhaas (Ministerie van Verhalen) zette op deze manier de toon op het plenaire gedeelte van de conferentie ‘Detailhandel als strategie voor leefbaarheid in krimp- en anticipeergebieden’.
Leegstand
Een vijfde van de zaal zat boordevol goeie ideeën, echt keuzes maken bleek nog spaarzaam te gebeuren en er waren enkelen die het woord krimp niet meer konden horen. Krimp blijkt namelijk een negatieve connotatie te hebben. ‘Veel gemeenten willen winkelgebieden met veel leegstand het liefst uitgummen op de kaart’, is de ervaring van het Expertteam Gebiedsbranding van het Ministerie van BZK.
Kennisdeling
De conferentie ‘Detailhandel als strategie voor leefbaarheid in krimp- en anticipeergebieden’ vond plaats op donderdag 24 april 2014 in het Auditorium bij het Ministerie van BZK. Het was de tweede conferentie over het thema. Doel van de conferentie was het onderwerp op de agenda te houden, kennis te delen en nieuwe initiatieven te bevorderen. De plenaire bijeenkomst vormde de aanzet, ’s middags vonden er themasessies plaats.
Gebiedsbranding
Gebiedsbranding kan krimp- en anticipeergebieden helpen om onderscheidend te zijn, concludeerde de dagvoorzitter na verschillende reacties uit de zaal. Een van de aanwezigen vertaalde het zo: ‘Wij hebben geen krimp, we hebben genoeg ruimte.’ Verschillende initiatieven spelen daarop in. Thierry van der Weide van het Expertteam Gebiedsbranding: ‘Wij stoffen deze winkelcentra af, halen er de positieve verhalen uit en zoeken verbinding met de mensen die er wonen en werken’. Urban Breezz probeert met quickscans gebaseerd op stadswandelingen het imago van probleemgebieden op te poetsen: klopt de (negatieve) beleving nog als je echt goed om je heen kijkt? Waar zit schoonheid en hoe maak je die onzichtbare waarde weer zichtbaar?
Samenwerken
Om vitale winkelgebieden in krimp- en anticipeergebieden te realiseren, moeten partijen samenwerken, stelt Inge Vossenaar, directeur Wonen en Leefbaarheid van het ministerie van BZK. ‘Het is een complex vraagstuk en er is geen ultiem antwoord, maar partijen kunnen het niet alleen. Zoek naar nieuwe spannende combinaties, zowel in de samenwerking als in de functie van het betreffende gebied, daagt zij uit. ‘Denk bijvoorbeeld aan publieke diensten in private omgevingen.’
Menselijke maat
De menselijke maat moet terug, betoogde Dolf Kloosterziel, regiomanager MKB Noord-Holland, tijdens de plenaire bijeenkomst. ‘We hebben het vooral over mensen als we winkelcentra een goede toekomst willen bieden. Menselijk maatwerk is de toekomst.’ Een winkelgebied is immers meer dan een symbiose van ondernemers, stelt hij. ‘Het gaat met name om de klanten en ook om de identiteit van een gebied. Bovendien is een winkelcentrum een levende cultuur’, stelt hij, waarin verwachtingen, vragen en behoeften voortdurend veranderen.
Visie ontwikkelen
Naast samenwerking en de menselijke maat, is visie nodig. Cees-Jan Pen van Platform 31 merkt op dat visies en gedegen analyses vaak ontbreken bij gemeenten en provincies. ‘Maar partijen vragen er om.’ Een visie formuleren, betekent volgens hem kiezen en accepteren. ‘Kiezen betekent dat je andere zaken niet doet en dat ook accepteert.’ Zijn devies: ‘Zorg voor een integrale focus. Een combinatie van historisch erfgoed, winkels, horeca en culturele voorzieningen geeft een prettige interactie.’
Sprekers Inge Vossenaar, directeur Wonen en Leefbaarheid van het ministerie van BZK:‘Spreken we van krimp- of kansgebieden?’ De must van samenwerking ‘Er is geen ultiem antwoord op de problematiek van krimpgebieden. Het is een complex vraagstuk. Maar partijen kunnen het niet alleen. Je komt er alleen uit als je samenwerkt.’
Kleinere aanloopstraten ‘Nieuwe keuzes leiden soms tot pijnlijke besluiten, zoals aanloopstraten die je kleiner maakt.’ ‘Het vraagt lef om met creatieve oplossingen te komen en tegen de stroom in te roeien. We hebben helden nodig die dat aandurven. Zoek bijvoorbeeld naar spannende combinaties van publieke en private functies in winkelgebieden.’
Dolf Kloosterziel, columnist: De menselijke maat ‘We hebben het vooral over mensen als we winkelcentra een goede toekomst willen bieden. Menselijk maatwerk is de toekomst.’
Winkelgebied is levende cultuur in verandering ‘Een winkelgebied is veel meer dan een symbiose van ondernemers. Het is een levende cultuur in verandering. Klanten stellen steeds weer andere vragen. Ondernemers zijn niet gewend daarmee om te gaan.’ ‘De menselijke maat is de sleutel van het nieuwe ondernemerschap: luister naar de klant en neem hem serieus. Wat verwacht hij? Klanten stellen tegenwoordig andere vragen. Hoe kun je helpen? Samenwerking met andere ondernemers kan daarvoor een oplossing zijn.’
Cees-Jan Pen, Platform 31: Te veel kerktorenpolitiek ‘Er is te veel kerktorenpolitiek. In plaats van tegen elkaar op te boksen is het beter samen te werken.’ ‘Planoptimisme en groei-denken zit in onze genen.’ ‘Formuleer een visie! Publieke en private partijen vragen er om. Maar we zien weinig gedegen analyses en visies.’
Exploitatie en winkels ‘Gewetensvraag: heb je alleen winkels nodig om de exploitatie rond te krijgen?’ ‘Een stad/dorp heeft een vitale binnenstad/dorpskern nodig.’
Publiek-private opgave ‘Het oplossen van het probleem is een publiek-private opgave. De overheid moet daarin realistisch en nuchter zijn.’ ‘Geef het MKB, diversiteit en regels de ruimte.’
Integrale focus graag ‘’t Gaat in een dorpskern of stadshart om energie. Een combinatie van historisch erfgoed, winkels, horeca en culturele voorzieningen geeft een prettige interactie. Zorg dus voor een integrale focus. De consument geeft bovendien meer geld uit bij een goeie mix.’ ‘Veel gemeenten willen winkelcentra opknappen. Er zijn hoge verwachtingen bij het opknappen van de gevels, het aanbod van wifi en het verbeteren van parkeergelegenheid, maar we constateren dat er weinig pijnlijke ingrepen worden gedaan. Bovendien: om winkelcentra adequaat op te knappen, moet je eerst de behoefte helder krijgen.’ ‘Politiek en consumenten moeten meer regionaal gaan denken.’
Kiezen en accepteren ‘Visie hebben betekent kiezen en accepteren.’ ‘Bezuinig niet op schoon, heel en veilig.’
Ansichtkaarten Kaart 1 Regionale afspraken!
Met regionale afspraken wordt lokaal en regionaal vertrouwen gewonnen. Bestuurders, neem op regionaal niveau je verantwoordelijkheid, daar heb je op lokaal niveau gemak van! Als er externe gelden zijn kun je regionale afspraken beter afdwingen
Kaart 2 Een visie graag!
Maak keuzes op basis van kennis Lange termijn visie is verplicht Werk integraal; voorkom versnippering
Kaart 3 Er moet ..
Er moet een duidelijke urgentie zijn Er moet een verbinding zijn met de gebruiker... (vergeet niet) Na regen komt zonneschijn
Kaart 4 Groeten uit de Marne
Samenwerken is de nieuwe winst !
Kaart 5 Aai over de bol
Met frisse ogen Open oren Bij de hand Aai over de bol Naar een aantrekkelijk perspectief (nota bene: van Puinhoop naar Parel, “Groenlo”, vestiging van wijn, bier, brood en spelen !)
Kaart 6 Frisse blik
Frisse blik Blijf in gesprek met mensen die er toe doen Maak keuzes
Kaart 7 Groeten uit Zeeland Identiteit Vertrouwen Tijd Energie Waarde
Kaart 8 Instrumenten
MKBA’s helpen keuzeprocessen Stedelijke herverkaveling goed instrument! Matrix toekomstbestendige plekken = subliem en nuttig! ‘’VAKER BIJ ELKAAR KOMEN OVER KEUZEPROCESSEN NA VANDAAG”
Tekst Roxana Chandali (ministerie van BZK), Sandra Taal (RVO.nl) en Matthijs van Gent (RVO.nl) Redactie Eelco Koolhaas (Ministerie van Verhalen) Vormgeving: Machiel Pleijsier
