Commissie van Toezicht Penitentiaire Inrichting Rotterdam Locatie De Schie
Jaarverslag 2014
Inhoudsopgave 1.
Inleiding .......................................................................................................................... 3
2.
De inrichting ................................................................................................................... 4
3.
Samenstelling en mutaties van de Commissie van Toezicht ...................................... 4
4.
Cijfers over 2014 ............................................................................................................ 5 Aantal beklagzittingen ................................................................................................... 5 Aantal bezette detentieplaatsen 2014 ........................................................................... 5 Aantal contacten met de Gedeco in 2014 ..................................................................... 5 Aantal medische klachten in 2014 ................................................................................ 5 Managementoverzicht 2014 .......................................................................................... 6 Overzicht soorten klachten per onderwerp over 2014 ............................................... 6
5.
De toezichthoudende taak ............................................................................................. 7
6.
De adviestaak.................................................................................................................. 9
7.
De bemiddelingstaak...................................................................................................... 9
8.
De rechtsprekende taak ................................................................................................. 9
9.
Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen .................................. 10
10.
Algemene conclusies .................................................................................................... 10
11.
Bijlagen ......................................................................................................................... 11 Managementoverzicht 2014 ........................................................................................ 12 Managementoverzicht 2013 ........................................................................................ 13
2
1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag 2014 van de Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Rotterdam, locatie De Schie. Het jaarverslag geeft naast enige statistische gegevens over omvang en aard van de ingediende klachten een impressie van de waarnemingen die de leden van de Commissie van Toezicht hebben opgedaan tijdens hun werkzaamheden voor P.I. De Schie. Ook zijn de belangrijkste gesprekspunten opgenomen die tijdens de vergaderingen van de Commissie van Toezicht, al dan niet in aanwezigheid van de directie, de revue hebben gepasseerd. De bezuiniging op de Rijksfinanciën leiden tot bezuinigingen in het gevangeniswezen. Er is een dalende trend voor de landelijke behoefte aan celcapaciteit zichtbaar. Er zullen inrichtingen gesloten worden en enkele honderden ontslagen volgen. De druk op het personeel, dat zoveel mogelijk herplaatst wordt, neemt daardoor toe. Daarbij komt de versobering van het regime dat begeleid wordt door een puntensysteem. De gedetineerden kunnen voorzieningen en bewegingsvrijheid verdienen maar ook verliezen. Zowel voor de gedetineerden als voor het personeel zijn de omstandigheden stressvoller geworden. Ziedaar de achtergronden van het klachtrecht waarmee de Schie in 2014 te maken heeft gehad. De Commissie van Toezicht streeft ernaar de klachten van gedetineerden zoveel mogelijk door bemiddeling af te doen. De bemiddelingen vinden plaats tijdens het weekcommissariaat. Indien de bemiddeling niet succesvol wordt afgesloten wordt de klacht tijdens een beklagzitting behandeld en wordt een uitspraak gedaan. Om de bemiddeling meer effectief te laten zijn is er een maal per jaar een intervisiebijeenkomst voor de weekcommissarissen waar ervaringen uitgewisseld worden. In dit streven past ook het overleg met directie en afdelingshoofden om door betere samenwerking en communicatie tot vermindering van klachten te komen. De toezichthoudende taak staat centraal tijdens de maandelijkse commissievergaderingen. De commissie is dan in gesprek met de directie over aandachtspunten die door beiden op tafel gelegd worden.
Commissie van Toezicht, februari 2015
3
2. De inrichting Penitentiaire Inrichting Rotterdam, locatie De Schie kent een Huis van Bewaring, een Gevangenis en is een van de twee in Nederland bestaande Penitentiaire inrichtingen voor van terreur verdachte personen. Daarnaast beschikt De Schie over een afdeling voor beheersproblematische gedetineerden (BPG) en een extra zorgvoorziening (EZV).
3. Samenstelling en mutaties van de Commissie van Toezicht De commissie bestond per 31 december 2014 uit 12 leden t.w.:
Naam lid
Functie in Commissie van Toezicht
Lid sinds
Maatschappelijke achtergrond
Portefeuille
Dhr. R. Klaassen
Voorzitter/ weekcommissaris
1-1-2011
Commercie
Dhr. H. van der Sijden
Vice-voorzitter/ weekcommissaris
1-7-1999
Hulpverlening
Mw. mr. A.M.H. van der Hoeven
Weekcommissaris / Plv. voorzitter beklagcommissie voorzitter beklagcommissie/ voorzitter beklagrecht Weekcommissaris
1-1-2008
Ombudswerk
Externe contacten; voortgangscontrole (grote) technische zaken Arbeid/Algemene zaken; Jaarverslag Gedeco
1-7-2010
Advocatuur
1-102011
Bibliotheek
Weekcommissaris
1-2-2012
Rechterlijke Macht
Geestelijke verzorging (deels/tot 1 juli 2014)/voeding Bibliotheek, onderwijs en sport; jaarverslag BSD/hygiëne
Weekcommissaris
1-8-2012
Justitie
Mentoraat
Weekcommissaris
1-2-2012
Reclassering & ggd
Weekcommissaris
13-82013
Medicus
Geestelijke verzorging (vanaf 1 juli 2014 volledig) Medische zaken
Voorzitter beklagcommissie Voorzitter beklagcommissie Voorzitter beklagcommissie
1-9-2013 1-4-2013
Wetenschappelijk onderwijs Rechterlijke Macht
1-4-2013
Rechterlijke Macht
Mw. mr. A.J.H.M. Hopmans Mw. C.M.M. Huis in ´t VeldVan der Heijden Mw. E. RambaldoZegers de Beijl Mw. mr. W.M. de JagerBouwman Dhr. mr. H.G. Vis
Dhr. drs. B.J.C.J. Terstegge Mw. mr. dr. S. Struijk Dhr. mr. W.J. van Boven Mw. mr. C.P.E.M. Fonteijn-van der Meulen
Veiligheid
4
Ambtelijk secretaris is mw. ing. P. van den Berg. In maart 2014 is op passende en feestelijke wijze afscheid genomen van voormalig secretaris mw. mr. S. Holland. Het gezamenlijk secretariaat van de Commissies van Toezicht is per 1 april 2014 verhuisd naar de rechtbank Rotterdam, locatie Dordrecht. De heer H. Vis is eind 2014 benoemd als lid van de landelijke Klankbordgroep; de landelijke vraagbaak van het Kenniscentrum en antenne voor de Commissies van Toezicht.
4. Cijfers over 2014 Aantal beklagzittingen In 2014 zijn er 32 beklagzittingen gehouden (gemiddeld genomen drie per maand). Vanwege het grote aantal klaagschriften volstaat het al enkele jaren niet meer om eens in de twee weken beklagzittingen te houden. Aantal bezette detentieplaatsen 2014 formele bestemming specificatie capaciteit
gemiddelde bezetting 2014
Bezettingspercentage* opmerking
HVB
1 p. cel
72
66,56
92,44%
HVB
2 p. cel
48
46,72
97,33%
EZV
24
22,91
95,46%
gevangenis
1 p. cel
112
109,89
98,12%
gevangenis
2 p. cel
16
15,95
99,69%
BPG
7
6,73
84,13%
TA
7
2,27
37,83%
* uitgaande van de formele capaciteit
Aantal contacten met de Gedeco in 2014 In 2014 zijn drie vergaderingen van de Gedeco bijgewoond. Aantal medische klachten in 2014 Overzicht medische klachten PI Rotterdam/locatie De Schie Totaal aantal klachten Aantal grieven voorbemiddeld en afgehandeld, zijn geen klacht geworden/niet doorgezet naar CvT/MA Aantal organisatorische klachten gezonden aan CvT Aantal door beklagcommissie gegrond verklaard Aantal medische klachten gezonden aan medisch adviseur Aantal doorgestuurd naar RSJ
aantallen 28 19
0 0 8 1
5
Aantal klachten gegrond verklaard door RSJ
1
Managementoverzicht 2014 Een overzicht van het aantal ingediende beklagschriften die via bemiddeling of behandeling op beklagzittingen zijn afgedaan is achterin dit jaarverslag opgenomen. Een vergelijkbaar overzicht van 2013 is tevens achterin opgenomen. Voor een volledig overzicht van de statistische gegevens wordt derhalve verwezen naar de bijlagen. Overzicht soorten klachten per onderwerp over 2014 (in vergelijking met 2013) Soort klachten Activiteiten (arbeid) Activiteiten (diversen) Activiteiten (luchten) Activiteiten (sport) Bejegening Compensatie Contact buitenwereld (bellen) Contact buitenwereld (bezoek) Contact buitenwereld (media) Contact buitenwereld (post) Controle Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat (DBT) Disciplinaire straf Geweld Informatie/procedure Nog onbekend Ordemaatregel Persoonlijke voorwerpen Regime Rekening courant/zak- en kleedgeld Rogatoir verzoek Schadeverhaal Selectie/overplaatsing (extern) Selectie/overplaatsing (intern) Transport Verlaten inrichting Verzorging (diversen) Verzorging (godsdienst/levensovertuiging) Verzorging (medisch) Verzorging (persoonlijk)
Aantal 2013 32 14 12 12 37 0 13 48 0 8 6 -
Aantal 2014 26 24 16 25* 59* 3 17 48 2 11 23* 44
81 0 57 0 20 54 59 30 90 0 9 7 3 25 16 8 28 13
109* 1 83* 2 10 57 27 21 81 0 12 13 3 29 39* 8 38 35
Totaal
682
866
* significante toename van het aantal zaken in 2014.
6
5. De toezichthoudende taak a.
In de maandelijkse vergaderingen van de commissie staat de toezichthoudende taak centraal. Door gedachtewisselingen met de directie over actuele aangelegenheden wordt gestreefd naar het voorkomen van klachten en het verbeteren van het begrip tussen gedetineerde en medewerker binnen de inrichting. Regelmatig vraagt de commissie aan de directie hoe de stand van zaken is betreffende de aanbevelingen die gedaan zijn. In het personeelsblad van De Schie ‘Nultien’ is aandacht besteed aan deze belangrijke taak van de Commissie met een link naar Intranet van het DJI naar het artikel ‘Commissie van Toezicht: spiegel voor ons dagelijks werk’. De beide voorzitters, de heer L. van der Geest van P.I. Hoogvliet en de heer R. Klaassen van P.I. De Schie geven hierin een toelichting inzake de werkzaamheden van de Commissie van Toezicht. De portefeuillehouders hebben regelmatig overleg met de hoofden van de diverse sectoren en doen daarvan indien nodig verslag in de maandelijkse Commissievergadering.
‐
De portefeuilles zijn onder andere: Gedeco: de maandelijkse vergaderingen worden door een commissielid als waarnemer bijgewoond. Aan de orde ondermeer.: plaatsing lcd-tv schermen, plaatsing magnetrons, extra speelgoed in de spreekkamers, de winkelprijzen, opnames voor het tv-programma Buch in de Bajes, activiteiten met kerstmis.
‐
Bibliotheek, onderwijs en sport (BOS): er is een informatief bezoek gebracht aan de onderwijsgevende van de Schie waarvan verslag gedaan is. De huidige en komende bezuinigingen voor de bibliotheek zijn aan de orde geweest. Ook de sport, met name de personele bezetting komt regelmatig ter sprake.
‐
Medische zaken: Met de psycholoog is gesproken over de zorgen die voor die discipline leven. Dat betreft onder andere het feit dat er weinig support is van extramurale zorgverleners zoals de Bouman (verslaafden)en DOK (zwakzinnigen). De contacten met De Waag (forensische psychiatrie) lopen het echter wel goed. Deze zorgen zijn aan de directie gemeld ter vergadering. Tijdens een gezamenlijk overleg van de portefeuillehouders van Hoogvliet (B. van Doorn) en De Schie met het waarnemend hoofd Medische Dienst is ondermeer gesproken over de afhandeling van medische klachten, de controle bij ziekmeldingen in verband met arbeid en de huisartsenzorg. Daarbij waren geen knelpunten. De tandartskamer is niet meer in gebruik en is geheel vervangen door een tandartsbus, die een aantal inrichtingen bedient.
‐
Geestelijke verzorging Er zijn 2 pastores van katholieke en protestantse herkomst, er is een imam, een pandit, een humanist, een rabbijn en een boeddhist. Deze 7 professionals verklaarden te vrezen voor negatieve gevolgen van het bezuinigingsbeleid voor het welzijn van gedetineerden. Minder bewegingsvrijheid en aandacht zouden sommige gedetineerden eerder in de gevarenzone kunnen brengen. Gemeten aan het aantal suïcidepogingen is deze vrees in 2014 niet bewaarheid. Ook met minder faciliteiten blijft het uitoefenen van geestelijke verzorging en mentaal herstel goed mogelijk onder de versoberde omstandigheden.
‐
Arbeid
7
De Schie beschikt over diverse arbeidszalen, waaronder één voor metaalwerk met onder andere poedercoating. Er is een regionaal bedrijfsbureau met drie acquisiteurs. Het verkrijgen van nieuwe opdrachten is arbeidsintensief, maar de resultaten zijn redelijk tot goed. Qua prijsindicatie is De Schie concurrerend. Opvallend is het veelzijdige takenpakket van de werkmeesters: coaching, veiligheid, productiviteit, kwaliteit en levertijden bewaken. De werkmeesters onderhouden een zeer intensief contact met de gedetineerden. ‐
Het mentoraat Een van de aandachtspunten binnen de commissie van Toezicht is het mentoraat. Tijdens de weekdienst vragen de leden van de commissie standaard of de gedetineerde de klacht besproken heeft met de mentor. Ook tijdens de vergaderingen van de commissie vraagt de portefeuillehouder mentoraat aandacht voor dit onderwerp en is het mentoraat een terugkerend agendapunt in het overleg van de commissie met de directie. Over het mentoraat wordt ook gesproken tijdens het periodieke overleg met de afdelingshoofden.
‐
Technische zaken Nota nemen van structurele technische problemen waardoor de dagelijkse gang van zaken verstoord zou kunnen worden. Een voorbeeld: het disfunctioneren van een verwarmingsinstallatie waardoor een hele afdeling niet verwarmd wordt. Alsmede communicatiestoornissen.
‐ ‐ ‐ ‐
Voorts zijn er nog de portefeuilles: Contact BSD Hygiëne Veiligheid Verzorging en voeding
b.
“De Schie in de schemering; verslag van een onaangekondigde visitatie” Hoe gaat het eraan toe in De Schie in de avond en de nacht, met name in het weekend? Dat vroeg een aantal commissieleden zich af. Het plan werd bedacht om een keer onverwacht langs te gaan. De directie wist van de plannen maar wist niet wanneer. Twee leden van de Commissie zijn in de avond van 30 augustus 2014 naar De Schie gegaan. Dit onderzoek naar de paraatheid van het personeel bij een noodsituatie is positief uitgevallen.
c.
Het nieuwe regime (dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat/DBT) dat in maart 2014 in werking trad was vaak onderwerp van gesprek en van overleg met de directie: het nieuwe dagprogramma, de gewijzigde bezoektijden (veel klachten) en het promotie- demotiebeleid.
d.
Een terugkerend agendapunt en een punt van zorg was de regelmatige overbelasting van de BPG afdeling door een bepaald persoon die pendelt tussen De Schie en Vught.
e.
Voorafgaand aan de Commissievergadering vinden regelmatig themabijeenkomsten plaats waarbij een deskundige de Commissie over bepaalde zaken voorlicht zoals: elektronische detentie, het re-integratiecentrum, de Stichting MEE, Rotterdam als proeftuin verstandelijk gehandicapte gedetineerden en het DBT rooster voor de gedetineerden. Informatie wordt verstrekt, vragen worden gesteld en aanbevelingen worden meegenomen.
8
6. De adviestaak Ook in 2014 zijn een aantal adviezen aan de directie voorgelegd. a. b.
c. d.
e. f. g. h. i. j. k.
Vrijwilligers inzetten om het Reïntegratiecentrum langer open te kunnen houden dan één dag per week. Twee weken na het verzoek om verweer wordt de zaak op zitting gepland ongeacht of er dan verweer is. Er wordt wekelijks een lijst aan de directie verzonden met openstaande verzoeken om verweer. De directie is gevraagd om cijfers met betrekking tot het degraderen en promoveren. Bij levering van de nieuwe huisregels de oude exemplaren meteen afvoeren om verwarring te voorkomen. Voorts gewijzigde huisregels extra onder de aandacht brengen via bijvoorbeeld een prikbord. Betere bereikbaarheid van de Medische Dienst. Een gesprek met het Hoofd Zorg aangaan naar aanleiding van veel medische klachten. Aandacht voor het hogere ziekteverzuim en de lagere beloning. Het stroomlijnen van de bezoektijden door het DBT. Aandacht voor niet gebruikte maaltijden en de versheid van speciaal brood. De spreekkamers en de BZT kamers zijn erg gehorig. Er wordt gewerkt aan geluidsdichtheid. De directie wil één gezamenlijke Commissie van Toezicht voor De Schie en Hoogvliet om te bezuinigen. Het advies is om toch twee Commissies te handhaven omdat dit beter werkt en omdat één Commissie geen besparing op zal leveren.
7. De bemiddelingstaak De Commissie van Toezicht streeft ernaar zoveel mogelijk klachten te bemiddelen. Een maal per jaar intervisie voor de weekcommissarissen, twee maal per jaar overleg met afdelingshoofden en directie en het noteren van de gemaakte afspraken worden hiervoor ingezet. a.
b. c.
d. e.
f.
“ Tips voor de weekcommissaris” is samengevoegd met besluiten uit diverse overleggen tot een document “logistiek van de klachtafhandeling; een praktische handleiding”. Afspraken worden opgenomen in de afsprakenlijst. Op 11 maart 2014 was er in Hoogvliet een landelijke RSJ bijeenkomst over het voorkomen van klachten en bemiddeling. Een aantal commissieleden was aanwezig en er is verslag van gedaan. Op 19 juni 2014 was de intervisie-bijeenkomst voor de weekcommissarissen Op 13 november 2014 was de bijeenkomst met de afdelingshoofden en directie waarbij is afgesproken dat de afdelingshoofden vaker betrokken zullen worden bij bemiddeling van klachten. De aanbevelingen gemaakt in de overleggen en ter zitting worden vastgelegd in de aanbevelingenlijst.
8. De rechtsprekende taak Gemiddeld een maal per twee weken vindt een beklagzitting plaats. De beklagcommissie, bestaande uit de beklagvoorzitter, twee commissieleden en de secretaris, beoordeelt en beslecht klachten na hoor en wederhoor.
9
Om ook het personeel dit eens mee te laten maken werd er in juli 2014 een zogenaamde live beklagzitting voor het personeel onder grote belangstelling van deze Commissie georganiseerd in Hoogvliet. De voorzitter was hierbij. Over de uitvoering van de rechtsprekende taak zijn binnen de commissie in 2014 en 2013 afspraken gemaakt. Het zijn inmiddels zo’n 40 afspraken van veelal praktische aard, bijvoorbeeld wat te doen met klachten van gedetineerden die reeds ontslagen zijn, niet reageren op een oproep of die geen vaste woon- en/of verblijfplaats hebben. Deze afspraken dienen om uitspraken door de verschillende beklagcommissies gelijkluidend te laten zijn en vormen de “interne jurisprudentie”.
9. Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen a. b. c. d. e.
f.
g. h.
i. j.
Op 11 maart 2014 bracht de RSJ een bezoek aan De Schie. Drie commissieleden waren hierbij aanwezig. Er is verslag gemaakt van de bevindingen. De “Toetsingscriteria” van de RSJ zijn besproken. Een brief met het commentaar hierop is naar de RSJ gestuurd. Er was geen aanleiding voor commentaar op de conceptnotitie “Kwaliteitsontwikkeling Commissie van Toezicht” van de RSJ. De interne cursus “Van klacht tot uitspraak” werd door bijna alle commissieleden bijgewoond maar voldeed helaas niet volledig aan ieders verwachtingen. Op 30 juni 2014 heeft de voorzitter een bijeenkomst van de Commissies van Toezicht in Nieuwersluis bijgewoond. Deze was georganiseerd door het DJI en ging over ontwikkelingen in het gevangeniswezen. Op 3 november 2014 waren 4 commissieleden aanwezig bij de landelijke dag voor Commissies van Toezicht te Amersfoort in het teken van 200 jaar Commissie van Toezicht. In november 2014 zijn de tv-opnames gestart voor het programma ‘Buch in de Bajes’. Dit heeft tot enkele klachten geleidt. Nieuw is dat er door de secretaris een afsprakenlijst en aanbevelingenlijst wordt gemaakt. Dit om alles dat besproken en besloten wordt zo goed mogelijk toe te passen en te handhaven. De commissie heeft zich gebogen over de concept huisregels (versie september 2014) en commentaar hierop gegeven. Eerste kerstdag bezocht onze voorzitter de kerstviering. Dit werd als positief ervaren.
10. Algemene conclusies a. b.
Het aantal klachten is ten opzichte van 2013 aanmerkelijk toegenomen. Het invoeren van het nieuwe regime is een duidelijke oorzaak hiervoor. Niet onvermeld mag blijven dat de samenwerking tussen de directie, afdelingshoofden en de leden van de Commissie van Toezicht goed is, waarvoor dank van de Commissie.
10
11. Bijlagen
11
Managementoverzicht 2014
Uitstroom uitstroom door loop tijd
2014
begin voor raad
instroom
Januari Februari Maart 1e kwartaal April Mei Juni 2e kwartaal Juli Augustus September 3e kwartaal Oktober November December 4e kwartaal Totaal
191 202 242 191
78 67 68 213
67 27 64 158
122 84 81 99
1 3
13 9 6 28
246 226 223 246
53 69 60 182
73 72 82 227
121 127 114 120
17 6 6 29
9 27 24 60
201 208 241 201
97 94 84 275
90 61 81 232
93 62 40 66
8 4 2 14
25 10 11 46
244 233 246 244
75 64 57 196
86 51 96 233
129 60 114 108
5 4 9
19 5 22 46
191
866
850
98
55
180
gegrond ongegrond
deels overnietgegrond gedragen ontvankelijk
ingetrokken
ingetrokken na bemiddeling
2
1
1
1 2
2 3
7 3 11 21
28 5 23 56
1 5 2 8
18 13 21 52
5 6 5 16
24
1
1
3
7 5 6 18
afdoening na rogatoir verzoek 8 5 14 27
eindvoorraad
202 242 246 246
5 8 19 32
11 6 6 23
12 7 4 23
226 223 201 201
24
17 24 50 91
8 11 11 30
2 6 2 10
208 241 244 244
2 4 3 9
19 2 44 65
25 29 12 66
6 5 3 14
10 6 8 24
233 246 207 207
36
162
245
85
84
207
Managementoverzicht 2013
Uitstroom 2013
begin voor raad
instroom uitstroom door loop tijd
gegrond ongegrond
deels overnietgegrond gedragen ontvankelijk
5 17 6 28
ingetrokken ingetrokken afdoening na na bemiddeling rogatoir verzoek 5 13 2 12 12 3 3 7 1 20 32 6
Januari Februari Maart 1e kwartaal April Mei Juni 2e kwartaal Juli Augustus September 3e kwartaal Oktober November December 4e kwartaal Totaal
287 291 212 287
71 58 44 173
67 137 63 267
113 176 118 136
2 3 2 7
35 85 38 158
1 1 0 2
4 4 6 14
193 175 113 193
47 45 67 159
65 107 33 205
145 103 82 110
3 16 2 21
27 30 5 62
1 0 1 2
147 136 150 147
57 66 44 167
68 52 23 143
59 82 52 64
3 4 3 10
14 16 5 35
171 202 189 171
69 62 52 183
38 75 50 163
114 63 44 74
1 2 5 8
287
682
778
96
46
eindvoorraad
291 212 193 193
3 2 3 8
16 9 1 26
8 45 18 71
4 0 3 7
3 5 0 8
175 113 147 147
0 0 1 1
4 3 5 12
25 3 0 28
14 14 2 30
2 2 6 10
6 10 1 17
136 150 171 171
17 24 9 50
1 2 0 3
0 4 6 10
5 1 1 7
4 10 3 17
5 24 7 36
5 8 19 32
202 189 191 191
305
8
44
89
138
85
63
191
