ComeON! project Handboek voor begeleiders

ComeON! project Handboek voor begeleiders

The ComeON! project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. 538254-LLP-1-2013-1-IT-GRUNDTVIG-GMP

Index Voorwoord.................................................................................Errore. Il segnalibro non è definito. Inleiding .....................................................................................Errore. Il segnalibro non è definito. Het ComeON! traject...............................................................Errore. Il segnalibro non è definito. Methodiek ........................................................................................................................................... 5 Het handboek voor begeleiders: hoe te gebruiken ............Errore. Il segnalibro non è definito. Unit 0: Introductie van het ComeOn! project ............................................................................... 10 Unit 1: Persoonlijke, lokale en globale uitdagingen van de 21e eeuw.................................... 12 Unit 2: Naar een Leven Lang Leren ............................................................................................. 15 Unit 3: Sociale vernieuwing en vrijwilligers in de 21e eeuw ..................................................... 18 Unit 4: Sociaal Innovatieve Projecten ter verbetering van lokale Gemeenschappen . Errore. Il segnalibro non è definito. Unit 5: Met het project de gemeenschap in ................................................................................ 29 Annex I: Methodologische toelichting ..................................Errore. Il segnalibro non è definito. Annex II: Tabel van achtergrond materialen per Unit ................................................................ 39 Annex III: Units evaluatie formulier ............................................................................................... 40 2

www.comeon-project.eu This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ComeON! is an intergenerational learning project funded by the European Commission, within the Lifelong Learning Programme, Grundtvig Multilateral Projects Action.

Agreement N°: 2013 – 3209 /001 – 001 Project N°: 538254-LLP-1-2013-1-IT-GRUNDTVIG-GMP

Voorwoord Dit handboek is bedoeld voor de begeleiders van het ComeON! project en geeft alle noodzakelijke informatie om het traject succesvol te doorlopen. De methodiek, de verschillende onderdelen en activiteiten zijn hierin beschreven Het is een experimenteel project, en dit traject is een pilot. Begeleiders staan dan ook vrij om zelf activiteiten te verzinnen en een eigen manier van werken door te voeren – aangepast naar de groep. Ook het aangegeven tijdsschema is slechts indicatief, en mag naar eigen inzicht worden aangepast. Als begeleider is het van belang de verschillende deelnemers in de groep te leren kennen. Hun kwaliteiten en leerdoelen, en wat zij van elkaar kunnen leren – in de breedste zin van het woord. De begeleiders die het project coördineren moeten zich bewust zijn van dit belangrijke intergenerationele aspect om hun rol zo goed mogelijk uit te kunnen oefenen. De kennis en ervaring die wordt opgedaan binnen ComeON! zijn belangrijke lessen om het traject en andere toekomstige vergelijkbare initiatieven te verbeteren en handvaten te geven.



3

Inleiding De wereld van vandaag biedt ongekende uitdagingen voor kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Snelle vooruitgang in wetenschap en technologie hebben een grote invloed op de manier van werken, organiseren, financieren, leren, en, in het algemeen, het leven. Tegelijkertijd worden we geconfronteerd met een aantal maatschappelijke uitdagingen, zoals de vergrijzing en een diepe economische crisis. Om sociale verandering te bevorderen, moeten we de behoeften van gemeenschappen leren kennen en een bijdrage leveren om hen te ondersteunen. We moeten nieuwe manieren vinden om elke persoon – ongeacht leeftijd – het gevoel te geven dat hij of zij onderdeel is van, en een actieve rol kan spelen in de samenleving. Het ComeON! project bouwt voort op de mogelijkheden van nieuwe vormen van vrijwilligerswerk om actief burgerschap van zowel ouderen en jongeren te bevorderen. Om innovatieve antwoorden op de uitdagingen te geven en een verschil te maken op alle niveau binnen de gemeenschap is de solidariteit tussen generaties een belangrijk aspect van het ComeON! project Het project streeft ernaar om nieuwe mogelijkheden voor persoonlijke en sociale groei te creëren voor jonge en oudere vrijwilligers en hen te ondersteunen met het opzetten van intergenerationele initiatieven gericht op ontwikkelen van nieuwe oplossingen die de gemeenschap nodig heeft. ComeON! ontwikkelt samen met een lokale begeleider een pilot en verfijnen de vernieuwende intergenerationele training. De cursus biedt spannende mogelijkheden voor jong en oud, door over interactieve face-to-face ('fysieke') methoden en geavanceerde virtuele platforms leren. De deelnemers zullen bovendien leren over de manier waarop het fysieke en het virtuele aspect kunnen worden samengevoegd om sociaal innovatieve projecten op wijkniveau tot stand te brengen. Deelname aan ComeON! zal het potentieel van zowel oudere als jonge buurtbewoners laten zien om samen actief bij te dragen aan actuele uitdagingen.



4

Het ComeON! traject De ComeON! cursus is ontwikkeld om door jongeren, senioren buurtbewoners en een belgeleider vrijwilliger te worden uitgevoerd. Het doel van de ComeON! cursus is om docenten te voorzien van een specifieke methodologie gebaseerd op intergenerationeel leren en sociale innovatie door middel van een "phyrtual 'didactische aanpak die fysieke en virtuele activiteiten combineert (zie Methodologie hieronder). Het virtuele aspect maakt gebruik van een innovatieve en interactief forum om kennis en ervaringen te delen, zodat iedereen kan participeren in de processen van sociale innovatie en leert in het belang van hun gemeenschap. De cursus duurt 30 uur en bestaat uit 2 delen met 6 eenheden. Elke eenheid bestaat uit een of meer sessies van twee uur en wordt georganiseerd zowel met online als offline materialen, leeractiviteiten, specifieke evaluaties, zoals beschreven staat in de "phyrtual" methodologie. Het eerste deel ‘Ideevorming’ bestaat uit activiteiten gericht op kennismaking, discussie, reflectie en werken in teamverband. Dit eerste deel is van groot belang voor het project gezien intergenerationeel leren een belangrijk aspect is van ComeON! 5 Het tweede deel ‘Implementatie’ is gewijd aan de realisatie van de praktische activiteiten en sociaal innovatie samenwerkingsprojecten. De belangrijkste doelstelling is om de lokale gemeenschap projecten te laten ervaringen die niet alleen fysiek kunnen worden ontwikkeld, maar ook virtueel door de "phyrtual" elektronisch platform te verbeteren. De samenwerking tussen jonge en oude deelnemers zorgt voor een toegevoegde waarde in de kwaliteit van de projecten, doordat verschillende aspecten, behoeften en invalshoeken van dezelfde problemen worden belicht.

Methodiek ComeOn! volgt niet de traditionele methode of benadering van leren, waar een leraar voor de klas staat en de groep studenten passief luistert. De cursus vraagt een actieve betrokkenheid van de deelnemers, alle leden van het team creëren en implementeren projecten om hun buurt te verbeteren. Dit heeft betrekking op een aantal nieuwe concepten die kort worden beschreven in onderstaande vakken. Deze concepten worden verder uitgelegd in bijlage I - Methodologische nota, te vinden aan het eind van deze handleiding.



Je leven lang leren in de praktijk We zijn gewend om te denken dat onderwijs op scholen en universiteiten plaatsvindt, waar leerkrachten kennis uit boeken in een klas overbrengt. De ComeON! cursus biedt een veel rijkere educatieve ervaring in de navolging van de nieuwste trends in het onderwijs. Deze trends richten zich op het aanleren van vaardigheden zoals creativiteit en communicatie en erkent dat deze geleerd zijn in een verscheidenheid van plaatsen, bijvoorbeeld door te werken in projecten in de gemeenschap (niet alleen in scholen). Je leven lang leren in de praktijk bestaat uit drie soorten inhoud en drie vormen van leren: (1) Inhoud: (a) gestandaardiseerde kennis (al genoemd), (b) het levensvaardigheden of competenties (bijvoorbeeld het oplossen van problemen, creativiteit, innovatie) en (c) positieve fundamentele waarden (maatschappelijke verantwoordelijkheid, integriteit, solidariteit). (2) Leren: (a) een leven lang leren, (b) ‘leven-breed’ leren (leren in alle aspecten van het leven, en (c) het ‘leven-diep’ leren (leren die leidt tot een transformatie waarop hij/zij de wereld ziet). Sociale Innovatie In het ComeOn! project staat sociale innovatie voor het creëren en implementeren van een project; een proces of ervaring voor het verbeteren van het welzijn van de gemeenschap. Het kan een nieuwe een dienst of product zijn, een nieuw gebruik van een bestaand initiatief, of een verbetering ten opzichte van iets dat niet goed werkt of beter zou kunnen werken. Intergenerationeel leren en solidariteit tussen de generaties Het ComeOn! project is vrij uniek omdat het de nadruk legt op de educatieve waarde van de solidariteit tussen de generaties. Mensen leren voortdurend van elkaar en dit zou ook het geval moeten zijn tussen de verschillende generaties. Sterker nog, we weten dat de solidariteit tussen de generaties en het intergenerationeel leren gebeurt in gezinnen en op scholen, maar over het geheel ontbreekt een systematische en wijdverspreide aanpak van dit soort intergenerationele relatie. In tegenstelling, in het kader van leven lang leren in de praktijk en sociale innovatie; intergenerationele solidariteit en leren zijn van grote waarde, vanwege de innovatieve antwoorden op maatschappelijke uitdagingen die het verschil maken in het welzijn van de buurt. Vrijwilligerswerk in de 21e eeuw en ‘Phyrtual’ Vrijwilligerswerk wordt erkend als een belangrijke activiteit voor de verrijking van de ontwikkeling van een persoon in de zin van levenslang leren in de praktijk. ComeOn! bestaat uit vrijwilligersactiviteiten van jongeren, begeleiders en senioren. We spreken van vrijwilligerswerk in de 21e eeuw, echter, omdat het meeste vrijwilligerswerk nu toe is



6

uitgevoerd zonder een systematische en expliciete pedagogische aanpak. In die zin is het systematisch nastreven van levenslang leren in de praktijk, zoals hierboven beschreven, een nieuw type vrijwilligerswerk. Phyrtual De opkomst het internet heeft gezorgd voor een nieuwe van de manier waarop we leren, werken en leven. Deze wereld wordt vaak aangeduid als de virtuele wereld om hem te onderscheiden van de fysieke wereld van, bijvoorbeeld, de buurt, het klaslokaal. Vandaag de dag is het van belang deze twee werelden te gebruiken en de mogelijkheden te combineren. Dit is de reden voor het woord "phyrtual". "Phyrtual" is het resultaat van het Engelse "physical" (fysiek/in de praktijk) + "virtual" (virtueel/online). Het is een nieuwe levenscompetentie voor vrijwilligerswerk in de 21e eeuw. Dit is de verzameling van de fundamentele concepten van het ComeON! project. De rest van deze handleiding beschrijft de inhoud en activiteiten van het ComeOn! traject.

Het handboek voor begeleiders: hoe te gebruiken U hebt als de begeleider, een belangrijke rol als bemiddelaar van het ComeOn! project. Dit handboek is er om u te ondersteunen in deze rol. Alle activiteiten worden in detail beschreven, in de volgende onderwerpen: - Leerdoelen - Totale tijd - Didactische aanpak - Capaciteiten - Materialen - Activiteiten en tijdsbesteding - Beoordeling Online en offline materialen zijn beschikbaar. Echter, uw kennis en ervaring met de groep is essentieel voor het project, haar leerdoelen en prestaties. Om deze reden vragen wij u tijdens het traject na te denken over uw ervaringen en suggesties te doen of wijzigingen aan te brengen om het project te verbeteren.

Structuur van het traject De cursus is opgebouwd uit 6 onderdelen die zijn samengesteld uit een totaal van 15 sessies. Deze worden door de begeleider georganiseerd voor een groep vrijwillige jongeren en senioren (zie bijlage II voor een tabel met de achtergrond informatie verstrekt per product).



7

De cursus bestaat uit twee overkoepelende delen: Eerste deel: Project Ideevorming (Unit 0-4): 9 sessies van ieder 2 uur (18 uur in totaal) Tweede deel: Project Implementatie (Unit 5): 6 sessies van 2 uur elk (12 uur in totaal) Eerste deel – Project Ideevorming Unit 0 – Introductie van het ComeOn! project (2 uur) Activiteit 1: Overzicht van het trajact Activiteit 2: Teambuilding stap 1: maken van de intergenartionele teams

Unit 1 – Persoonlijke, lokale en globale uitdagingen van de 21e eeuw (2 uur) Activiteit 1: Samenwerken aan de uitdagingen volgens de jongeren en ouderen van vandaag Activiteit 2: Vergelijken met voorgaande ervaringen door de oudere generatie Activiteit 3: Discussieren over huidige uitdagingen

Unit 2 – Een Leven Lang Leren (2 uur) Activiteit 1: Teambuilding stap 2: spelvorm (tower-building) Activiteit 2: Teamwork gericht op de rollen die jongeren en ouderen kunnen spelen om de uitdagingen van vandaag de dag aan te gaan Activiteit 3: Creëren van voorlichting voor verantwoordelijke burgers (groepsdiscussie en reflectie)

Unit 3 – Sociale vernieuwing en vrijwilligers in de 21e eeuw (2 uur) Activiteit 1: Teambuilding stap 3: spelvorm (creative story) Activiteit 2: Sociale vernieuwing en vrijwilligerswerk in de 21e eeuw: intergenerationele reacties op de uitdagingen van vandaag de dag (groepsdiscussie en reflectie)

Unit 4 – Sociaal Innovatieve Projecten ter verbetering van lokale Gemeenschappen (10 uur) Sessie 1: Teambuilding stap 4 – spelvorm. Identificeren van problemen in de buurt Activiteit 1.1: “Messenger game” Activiteit 1.2: Identificeren van buurtproblemen

Sessie 2: Ontwikkelen van oplossingen die leiden tot het projectplan Activiteit 2.1: Discussie over het oplossen van problemen Activiteit 2.2: Groepsreflectie op problemen in de buurt Activiteit 2.3: Samenwerken aan de analyse van de oorzaak Activiteit 2.4: Presentaties

Sessie 3: Leren om gebruik te maken van het online project Phyrtual.org Activiteit 3.1: Inzicht krijgen in de functies van het platform Activiteit 3.2: Maken van teams op basis van de projecten



8

Sessie 4: Het projectplan uitwerken in phyrtual.org Activiteit 4.1: Ontwikken en overbrengen van het project Activiteit 4.2: Presentatie van het project

Sessie 5: Het projectplan definieren Activitieit 5.1: plan van aanpak Activiteti 5.2: Groepsreflectie op toekomstige projecten gebaseerd op implementatie

Tweede deel – Project Implementatie

Unit 5 – Unit 5: Met het project de gemeenschap in (12 uur) Sessie 1: Voorbereiden van het team om de buurt in te gaan Sessie 2 : Testen van de haalbaarheid van het project met buurtbewoners Sessie 3: Analyseren van de feedback en verwerken in het plan Sessie 4: Het plan uitvoeren Sessie 5: Het project en het traject evalueren Sessie 5: Presentatie van de resultaten De volgende paragrafen bevatten een gedetailleerde beschrijving van deel.



9

Init 0: Introductie van het ComeON! project Unit 0 Introductie van het ComeON! project Leerdoelen (a) Om de deelnemers te informeren over het achterliggend idee van ComeON! (b) Om de betrokkenheid bij het project uit te leggen (c) Om een kijk op het team te krijgen Tijdsduur 2 uur Aanpak Intergenerationele groepswerk in de vorm van teambuilding in spelvorm en groepsdiscussie. Kennis en vaardigheden Samenwerken, analytisch en kritisch denken, persoonlijke en sociale verantwoordelijkheid, intergenerationele communicatie en begrip. Materialen Begeleiders kunnen dit handboek gebruiken om de cursus te beschrijven en de activiteiten uit te voeren. Registratielijst om de aanwezigheid van de deelnemers vast te leggen. Achtergrondmateriaal: Powerpoint slides over ComeOn! project en teambuilding; met concepten, foto's, video's, cartoons, citaten, etc. Andere bronnen: afhankelijk van beschikbaarheid, kunnen de begeleiders hun eigen mix van elementen kiezen zoals zachte ballen, papier en pennen, flip-over, Post-it, computers, beamer, camera.



10

Activiteiten en tijdsbesteding Dit deel bestaat uit 1 sessie, bestaande uit de volgende activiteiten: Activiteit 1. Overzicht van de cursus (45 min) Beschrijf de cursus en zijn doelstellingen. Beschrijf de structuur en de uit te voeren activiteiten. Activiteit 2. Teambuilding Stap 1 – De intergenerationele teams (1 uur) Dit deel leidt tot de vorming en versterking van verschillende intergenerationele teams van ieder 5 a 6 personen. Selectie van de teams De groepen kunnen zelf worden gevormd of willekeurig, door bijvoorbeeld namen te trekken. De begeleider staat vrij hier een eigen methode voor te gebruiken. Zodra de teams zijn gevormd kan een ijsbreker "namen" memory spel worden gespeeld. Zodra iedereen elkaars namen weet, gaan de teams op hun plek zitten en de begeleider initieert een korte analytische sessie op de kenmerken van effectieve teams. De begeleider vraagt de deelnemers om na te denken over een team dat volgens hen effectief is. Op basis daarvan vertellen ze: (a) wat is een team, en (b) wat zijn de kenmerken van effectieve teams. Wanneer dit eenmaal is voltooid, kan de begeleider de Powerpoint slides met de definitie en kenmerken van effectieve teams laten zien. Deze worden tegenover de vorige oefening gezet en vergeleken. De docent de volgorde van de oefeningen ook omkeren. Evaluatie Unit 0 De begeleider nodigt de deelnemers uit om na te denken over de sessie en wat ze denken dat ze hebben geleerd, en beoordelen het nut van een intergenerationele aanpak. De evaluatie duurt 15 minuten en alle punten die kunnen helpen ter verbetering van het traject worden opgeschreven en verzonden naar de coördinatoren van de ComeOn! project. Een kort evaluatie formulier is beschikbaar voor de begeleider (zie bijlage III van dit handboek).



11

Unit 1: Persoonlijke, lokale en globale uitdagingen van de 21e eeuw.

Unit 1 Persoonlijke, lokale en globale uitdagingen van de 21e eeuw. Leerdoelen Het krijgen van het begrip van de uitdagingen (problemen en kansen) waarmee jongeren en ouderen in de huidige samenleving van de 21e eeuw te maken hebben. Tijdsduur 2 uur Aanpak Intergenerationeel groepswerk in de vorm van spellen, groepsdiscussie, online onderzoek, etc. Kennis en vaardigheden Samenwerken, analytisch en kritisch denken, persoonlijke en sociale verantwoordelijkheid, intergenerationele communicatie en begrip, kennis en begrip over andere tijden en samenlevingen. Materialen Begeleiders kunnen dit handboek gebruiken om de cursus te beschrijven en de activiteiten uit te voeren. Registratielijst om de aanwezigheid van de deelnemers vast te leggen. Achtergrondmateriaal: Powerpoint slides over ComeOn! Persoonlijke, lokale en globale uitdagingen van de 21e eeuw; met concepten, foto's, video's, cartoons, citaten, etc. Andere bronnen: afhankelijk van beschikbaarheid kunnen de begeleiders hun eigen mix van elementen kiezen zoals zachte ballen, papier en pennen, flip-over, Post-it, computers, beamer, camera.



12

Activiteiten en tijdsbesteding Deel 1 leidt tot inzicht en begrip van de uitdagingen (problemen en kansen) waar de diverse generaties vandaag de dag mee geconfronteerd worden. De focus ligt op technologie, nieuwe manieren om dingen te doen, en de problemen of uitdagingen in de buurt. Dit deel bestaat uit 1 sessie, bestaande uit de volgende activiteiten: Activiteit 1. Samenwerken aan de uitdagingen volgens de jongeren en ouderen van vandaag (1 uur) De eerste 15 minuten worden de teams uitgenodigd om te reflecteren en 4 uitdagingen en mogelijkheden te identificeren (2 voor de jeugd en 2 voor de senioren) in verband met (1) technologie (bijvoorbeeld hardware, software), (2) nieuwe manieren om dingen te doen (bijvoorbeeld in werk, onderwijs, verkoop / marketing, spelen, etc.) en (3) de plaatselijke gemeenschappen (bijvoorbeeld relaties van mensen, diensten, milieu, verkeer, etc.). De begeleider zorgt voor sjablonen voor deze oefening voor elke groep. Het werk kan worden gedaan op een computer of op papier. Aan het einde van de oefening presenteert per team iemand de resultaten aan de rest van de groep. De begeleider kiest drie van de uitdagingen die door de senioren is aangedragen en nodigt de jongeren uit om na te denken over de oorzaken van deze uitdagingen om hun begrip van de oudere generatie te verbeteren. Daarna wordt de oefening omgedraaid, en worden de senioren uitgenodigd om na te denken over de redenen voor de 3 aangegeven uitdagingen van de jongeren. Activiteit 2. Vergelijken met voorgaande ervaringen door de oudere generatie (30 min) In een klas setting worden de senioren uitgenodigd om terug te gaan naar de tijd toen ze nog zo jong waren als de jongeren in hun teams. Het herinneren van de uitdagingen en mogelijkheden van (1) de belangrijkste technologieën die ze toen gebruiken (bv voor communicatie), (2) de manieren waarop dingen werden gedaan op het moment (bijvoorbeeld werk, onderwijs, ontspanning), en (3) het leven van de lokale gemeenschappen (bijvoorbeeld maatschappelijke activiteiten, verkeer). Activiteit 3: Discussieren over huidige uitdagingen (15 min) Zodra de oefeningen zijn afgerond, stimuleert de begeleider de teams om over de bevindingen te discussiëren. Hiervoor kan de begeleider achtergrondinformatie gebruiken (bijvoorbeeld in de vorm van video, foto etc.) om de reflectie te stimuleren en van het inzicht in de uitdagingen van vandaag te versterken.



13

Evaluatie Unit 1 De begeleider nodigt de deelnemers uit om na te denken over de sessie en wat ze denken dat ze hebben geleerd, en beoordelen het nut van een intergenerationele aanpak. De evaluatie duurt 15 minuten en alle punten die kunnen helpen ter verbetering van het traject worden opgeschreven en verzonden naar de coördinatoren van de ComeOn! project. Een kort evaluatie formulier is beschikbaar voor de begeleider (zie bijlage III van dit handboek).

14



Unit 2: Naar een ‘Leven Lang Leren’

Unit 2 Naar ‘Een Leven Lang Leren’ Leerdoelen: a) om een goed begrip te krijgen van de rol die jong en oud samen kunnen spelen binnen de besproken uitdagingen in Deel 1. (b) een begrip van het concept van het Leven Lang Leren te krijgen. Tijdsduur: 2 uur Aanpak: Intergenerationeel groepswerk met fysieke en virtuele activiteiten in de vorm van spelletjes, groepsdiscussie, online onderzoek, etc. Kennis en vaardigheden Samenwerken, analytisch en kritisch denken, persoonlijke en sociale verantwoordelijkheid, intergenerationele communicatie en begrip, kennis en begrip over het begrip ‘Een leven lang leren’. Materialen Begeleiders kunnen dit handboek gebruiken om de activiteiten uit te voeren. Registratielijst om de aanwezigheid van de deelnemers vast te leggen. Achtergrondmateriaal: Powerpoint slides "Naar een Leven Lang Leren" met concepten en voorbeeld (het voorbeeld van Hong Kong). Andere bronnen: afhankelijk van beschikbaarheid, kan de docenten kiezen hun eigen mix van elementen zoals spaghetti packs, meetlint, pen en papier, flip-over, Post-it, computers, beamer, camera. Activiteiten en tijdsbesteding Dit deel bestaat uit 1 sessie, bestaande uit de volgende activiteiten: Activiteit 1: Teambuilding stap 2: spelvorm (tower-building) (30 min) Deze activiteit is een voorbeeld van een leuke afwisseling voor de intergenerationele



15

teams in de cursus. Het helpt om te reflecteren op de creativiteit en de effectiviteit van teams. "Tower-building" uitdaging: De teams zitten rond hun tafels. Elk team is gevraagd om een pak spaghetti en een pak blauwe tack (tape) mee te brengen. De uitdaging is om binnen 7 minuten de hoogste "spaghetti toren" te bouwen. Na 7 minuten stopt de begeleider het spel en wordt de hoogte van de constructies gemeten en op volgorde van de hoogste tot de laagste gezet. Reflectie: Zodra het spel is voltooid, de teams zitten rond de bouwwerken en de begeleider geeft een eerste analyse op de verschillende manieren van bouwen en bouwwerken. Hij vraagt het team van de hoogte toren na te denken over twee of drie factoren / redenen waarom zij erin zijn geslaagd de hoogste toren te bouwen. Kunnen ze verschillende rollen die de leden van het team hebben gespeeld aanduiden? Vervolgens kan de begeleider aan de andere teams vragen om na te denken over de factoren / redenen voor hun prestaties. Wat zouden ze anders doen? Activiteit 2. Teamwork gericht op de rollen die jongeren en ouderen kunnen spelen om de uitdagingen van vandaag de dag aan te gaan (45 min) Deze activiteit stimuleert de verkenning van de rollen van jongeren en senioren die zij afzonderlijk en samen kunnen spelen binnen de uitdagingen van de 21e eeuw op weg naar de volgende stap, naar een Leven Lang Leren. Analytische reflectie op intergenerationele rollen: De begeleider vraagt de groepen wat de betekenis is van wat zij hebben geleerd in hun leven en dit met elkaar te bespreken. Hiervoor worden door de begeleider sjablonen verstrekt. (1) Wat heb ik nodig om het te maken in een wereld vol veranderingen in tijden van crisis? (2) Welke rol zie ik mezelf spelen? Welke rol ik zou willen spelen? (3) Wat kunnen de verschillende generatie samen doen? (4) Wat heb ik / wij nodig om mij hier beter op te bereiden? Wat moet ik / wij doen om mij hier beter op voor te bereiden? De begeleider vraagt de groep om de antwoorden te lezen en vragen toe te wijzen aan verschillende groepen. Bijvoorbeeld twee of drie groepen kunnen de antwoorden van vraag (1) en (2) geven en de overige twee of drie groepen kunnen hun antwoorden geven van vraag (3) en (4). De vragen worden onderling doorgenomen.



16

De discussie moet geleidelijk op gang komen en uitkomen bij het belang van de voorbereiding en uitwerking van nieuwe manieren van het Leven Lang Leren. Het identificeren van bekende ideeën van een leven Lang Leren en het cruciale belang van sociale vaardigheden in de 21e eeuw binnen het onderwijs. Deze vaardigheden omvatten bijvoorbeeld, de capaciteiten voor creativiteit, probleemoplossend vermogen, innovatie, etc. Dit zet de toon voor de volgende sessie over een Leven Lang Leren.

Activiteit 3 Verkenning van het onderwijs voor verantwoordelijk burgerschap (30 min) Deze activiteit gaat om het concept van een Leven Lang Leren, die essentieel is voor succes in de 21e eeuw, inclusief de bevordering van actief verantwoord burgerschap. Groepsreflectie en discussie over een Leven Lang Leren: Gedurende de eerste 10 minuten, de begeleider introduceert het concept van een Leven Lang Leren met de achtergrond materialen die voor het thema beschikbaar zijn. Hieruit blijkt dat een "Leven Lang Leren" bestaat uit drie geïntegreerde educatieve onderdelen: (1) gestandaardiseerd kennis, (2) sociale vaardigheden en competenties, en (3) de fundamentele waarden in karaktervorming. De PowerPoint slides laten zien dat dit type onderwijs wordt erkend en als belangrijk wordt ervaren. Het laatste deel van de inleiding moet de relatie tussen het concept van een Leven Lang Leren en dat van actief burgerschap tonen. Na de introductie van de begeleider kan de groep hun eigen opvattingen over het idee van een Leven Lang Leren bespreken. Zien zij het ook binnen in het kader van de uitdagingen van de 21ste eeuw? Denken ze dat dit type onderwijs verantwoordelijk burgerschap bevorderd? Evaluatie Unit 2 De begeleider nodigt de deelnemers uit om na te denken over de sessie en wat ze denken dat ze hebben geleerd, en beoordelen het nut van een intergenerationele aanpak. De evaluatie duurt 15 minuten en alle punten die kunnen helpen ter verbetering van het traject worden opgeschreven en verzonden naar de coördinatoren van de ComeOn! project.



17

Unit 3: Social Innovation and 21st Century Volunteering

Unit 3 Sociale vernieuwing en vrijwilligers in de 21e eeuw Leerdoelen (a) Begrip krijgen van het concept ‘sociale innovatie’ (b) Begrip krijgen van het concept ‘vrijwilligers in de 21e eeuw’ Tijdsduur 2 uur Aanpak Intergenerationeel groepswerk in de vorm van spellen, groepsdiscussie, online onderzoek, etc. Kennis en vaardigheden Samenwerken, analytisch en kritisch denken, persoonlijke en sociale verantwoordelijkheid, intergenerationele communicatie en begrip, kennis en begrip over sociale vernieuwing en vrijwilligerswerk in de 21e eeuw. Materialen: Begeleiders kunnen dit handboek gebruiken om de cursus te beschrijven en de activiteiten uit te voeren. Registratielijst om de aanwezigheid van de deelnemers vast te leggen. Achtergrondmateriaal: Powerpoint slides over Sociale vernieuwing en vrijwilligers in de 21e eeuw, met concepten, foto's, video's, cartoons, citaten, etc. Andere bronnen: afhankelijk van beschikbaarheid kunnen de begeleiders hun eigen mix van elementen kiezen zoals, papier en pennen, flip-over, Post-it, computers, beamer, camera, etc. Activiteiten en tijdsbesteding Dit deel bestaat uit 1 sessie, bestaande uit de volgende activiteiten: Activiteit 1: Teambuilding stap 3: spelvorm (creative story) Deze activiteit is een leuke verfrissing van de intergenerationele teams in het traject. Het helpt om te reflecteren op de creativiteit en de effectiviteit van de teams.



18

De uitdaging van het "Creatief verhaal": De teams zitten rond hun tafels. Elk team heeft pen, papier en kleine stukjes papier (genoeg voor alle teamleden). De leden van de teams worden gevraagd om ieder op een klein stukje papier een woord te schrijven. De stukjes worden met de woorden naar beneden neergelegd en geschut. De persoon die begint pakt het eerste papiertje en maakt met het woord wat erop staat een zin. De tweede persoon pakt een ander stuk papier met een nieuw woord en schrijft een nieuwe zin. Met behulp van de nieuwe woord wordt er geprobeerd een leuk verhaal te maken. Dit toont de kracht van de collectieve creativiteit. Aan het einde van de oefening worden de verhalen voorgelezen en wordt gekozen welk team het leukste verhaal heeft. Reflectie Zodra het ‘Creatieve verhaal" is voltooid, vraagt de begeleider om een korte analyse, met de vraag aan het team van het "grappigste verhaal” om twee of drie factoren of redenen te noemen waarom zij er in geslaagd zijn gezamenlijk het leukste verhaal te schrijven. Had elk teamlid een rol? Vervolgens kan de begeleider zich tot een of twee andere teams richten en vragen om na te denken over hun collectieve verhaal-creatie? Is er iets wat ze anders zouden doen? De activiteit eindigt bij het reinigen van de tabellen en verwijdering van alle stukjes papier. Activiteit 2: Sociale vernieuwing en vrijwilligerswerk in de 21e eeuw: intergenerationele reacties op de uitdagingen van vandaag de dag (groepsdiscussie en reflectie) Deze actie beoogt een basiskennis te stimuleren over sociale innovatie, te beginnen met de inzichten van de deelnemers over deze concepten. Deze sessie vergroot daarnaast de kennis en begrip van het concept van intergenerationeel vrijwilligerswerk als onderdeel van een Leven Lang Leren. Aangezien de deelnemers waarschijnlijk zich minder kunnen voorstellen bij "intergenerationeel vrijwilligerswerk," is het handig om hier eerst een korte inleiding in te geven met behulp van de beschrijving in deze handleiding of de achtergrond materialen die voor deze onderwerpen beschikbaar zijn. Groepsreflectie en discussie over sociale innovatie De begeleider vraagt de groepen het concept sociale innovatie te verkennen aan de hand van de volgende vragen: (a) waar doet sociale innovatie je aan denken? (b) kunt je 2 of 3 initiatieven, processen of veranderingen noemen waarvan je denkt dat het sociale innovaties zijn? Kun je zeggen waarom? De begeleider vraagt de groep om hun antwoorden voor te lezen, en merkt zowel de overeenkomstige als verschillende elementen op. Dan worden twee of drie van de voorbeelden van sociale innovatie genoemd die voortgekomen uit de oefening. De coördinator kan dan vragen: past dit voorbeeld binnen jouw het idee van sociale innovatie? Waarom? In een later stadium introduceert de begeleider concepten van sociale innovatie. De begeleider kijkt ook kort naar de verschillende vormen van sociale innovatie: wie



19

profiteert, wie deelneemt, en hoe het zich verhoudt tot het proces van het Leven Lang Leren. De klas wordt aan het denken gezet over sociale innovatie binnen een Leven Lang Leren? Waarom? Groep reflectie en discussie over 'intergenerationele 21e eeuw vrijwilligerswerk " In de eerste 15 minuten introduceert de begeleider de concepten van vrijwilligerswerk en "vrijwilligerswerk in de 21e eeuw”. Welke verbinding is te leggen tussen dit type vrijwilligerswerk en een Leven Lang Leren? Waarom en op welke manier is dit belangrijk voor een Leven Lang Leren. Is het waardevol voor de maatschappij, en met name de bevordering van intergenerationeel vrijwilligerswerk? Hebben de deelnemers in de gaten dat door deelname aan dit project zij in zeker mate de vrijwilligers van de 21e eeuw zijn?! Evaluatie Unit 3 De begeleider nodigt de deelnemers uit om na te denken over de sessie en wat ze denken dat ze hebben geleerd, en beoordelen het nut van een intergenerationele aanpak. De evaluatie duurt 15 minuten en alle punten die kunnen helpen ter verbetering van het traject worden opgeschreven en verzonden naar de coördinatoren van de ComeOn! project. 20



Unit 4: Sociaal Innovatieve Projecten ter verbetering van lokale Gemeenschappen

Unit 4 Sociaal Innovatieve Projecten ter verbetering van lokale Gemeenschappen

Leerdoelen: (a) om een fundamenteel begrip te krijgen van de vraagstukken die leven binnen lokale gemeenschappen (b) om een basiskennis voor het oplossen van problemen te krijgen, met gebruik makend van Root Cause Analysis (RCA). (c) om een goed begrip te hebben van de wisselwerking tussen en gebruik van fysieke (lokale, territoriale) en virtuele (digitale, online) dimensies van het project. Kennismaken met en gebruik van website www.Phyrtual.org (d) het in de praktijk brengen van een projectplan. Een projectplan omvat aspecten als technologie, organisatie, financiën, medewerkers, etc. Totale tijd: 10 uur in totaal - 5 sessies van 2 uur Didactische aanpak: Intergenerationele groepswerk met fysieke en virtuele activiteiten in de vorm van spelletjes, lezingen, groepsdiscussies, online activiteiten, etc. Benodigde capaciteiten / vaardigheden Teamwerk, analytisch en kritisch denken, persoonlijke en sociale verantwoordelijkheid, solidariteit, intergenerationele communicatie en begrip, creativiteit, probleemoplossend denken, innovatie, ondernemerschap, werken met materialen en techniek. Benodigde Materialen: • Docenten kunnen dit handboek als leidraad gebruiken om de activiteiten met leerlingen en senior vrijwilligers te organiseren.



21

•

Presentielijst om de aanwezigheid van de deelnemers te verifiëren.

• Achtergrondmateriaal: Powerpoint presentaties over www.comeon-project.eu met concepten, video's, foto's, cartoons, gereedschappen, sjablonen, citaten en anekdotes. • Andere bronnen: afhankelijk van de beschikbaarheid, papier en pennen, flip-overs, Post-its, computers, beamer, camera. Activiteiten en tijdsbesteding: Deze Unit bestaat uit de volgende sessies: Sessie 1: Team-building -stap 3 - speelse activiteit: Identificatie problemen in de gemeenschap Sessie 2: Opstellen van scenario’s voor project ideeën. Sessie 3: gebruikmaken van website Phyrtual.org Sessie 4: Uitwerken van project idee in Phyrtual.org Sessie 5: Uitwerken implementatie van het project plan -----------------------------------------------------------------22 Sessie 1: Team-building -stap 3 - speelse activiteit: Identificatie problemen in de gemeenschap Deze sessie is bedoeld als een leuke afwisseling voor de intergenerationele teams. De oefening, "de boodschapper spel" zinspeelt op het belang van effectieve communicatie binnen groepen mensen. Deze sessie streeft er naar om inzicht te krijgen in de problemen en vraagstukken die leven binnen lokale gemeenschappen. Activiteit 1.1. "De Boodschapper spel" (45 min) Er worden twee grote teams gevormd. De docent deelt een stuk papier met een zin ("bericht") aan een persoon uit elk team die het spel moet starten. De twee zinnen verschillen van inhoud. De eerste persoon leest de zin en fluistert naar de volgende persoon. En deze persoon fluistert het aan de volgende persoon op de en zo verder tot de laatste persoon.



De eerste persoon leest de “correcte zin” voor en de laatste persoon leest de zin voor die hij/zij heft gekregen. de andere groep doet hetzelfde. Het verwachte resultaat is een dat de zinnen heel anders zijn geworden. Analyse: Zodra de "Messenger Game" is voltooid, wordt gekeken welke factoren / redenen een rol gespeeld in de transformatie van de eerste zin. Was de transformatie opzettelijk or per ongelijk? In het onwaarschijnlijke geval van de eerste zin intact blijft, wat zou De verklaring hiervoor zijn? De activiteit klaar is en de teams gaan terug naar hun oorspronkelijke samenstelling.

Activiteit 1.2. Identificeren van problemen in de gemeenschap(1 uur) De leraar vraagt de groepen twee of drie problemen die te identificeren die leven in hun gemeenschappen. Templates worden uitgereikt aan de deelnemers hun antwoorden te noteren We stellen de volgende vragen: (a) kunt u denken aan twee of drie belangrijke problemen die uw gemeenschap? (b) Is sociale innovatie nodig om deze problemen aan te pakken? De leraar vraagt de groep om hun antwoorden te presenteren, waarna een lijst met problemen wordt opgesteld. Vervolgens vraagt de leerkracht de groepen om een probleem te kiezen waar zij het liefst verder mee werken. De leraar vraagt groepen uit te leggen: Waarom hebben ze gekozen dit specifieke probleem? Welke criteria ten grondslag liggen aan de keuze voor dit probleem? Discussie over de identificatie van het probleem: Tijdens de eerste 15 minuten, introduceert de leraar verschillende methoden om een probleem te identificeren (met behulp van de achtergrond materialen over het thema



23

(titel: probleem identificatie). Hierna wordt een discussie gevoerd over wat de beste manier is om een probleem te identificeren. Sessie 2 Het formuleren van project ideeën In deze sessie wordt getracht een fundamenteel inzicht te krijgen in het oplossen van problemen. Het concept van de oorzaakanalyse, samen met een aantal instrumenten om dit uit te voeren, wordt behandeld. Activiteit 2.1. Discussie over het oplossen van problemen (30 min) Tijdens de eerste 15 minuten, gebruikt de leraar de achtergrond materialen om het oplossen van problemen, oorzaak analyse te bespreken. Activiteit 2.2. Groep reflectie op problemen in lokale gemeenschap (25 min)

De leraar vraagt de groepen te de lijst met twee of drie geïdentificeerde problemen in hun gemeenschappen te bespreken. Templates worden verstrekt aan de deelnemers hun antwoorden te noteren: Activiteit 2.3. Groepswerk rond Root Oorzaak Analyse (25 min) De teams kiezen twee problemen om mee te werken. Zij maken gebruik van de templates en tools die ze hebben gekregen. Indien twee of meer teams besluiten aan dezelfde problemen te werken dan kunnen zij parallel werken, met dezelfde tools / templates. De resultaten kunnen later worden samengevoegd. Zodra de tools / templates zijn ingevuld, dan, zullen de teams werken aan het formuleren van een scenario of voor hun sociaal innovatieve interventies.



24

Activiteit 2.4. Presentaties (25 min) Aan de groepen wordt gevraagd een presentatie voor te bereiden van hun geïdentificeerd probleem en ideeën voor een oplossing/sociale innovatieve project. Hierbij wordt ook gevraagd naar de ervaringen met: (a) het systematisch gebruik van oorzaak analyse-instrumenten en (b) het werken in een team Na een groepsdiscussie zijn we klaar om te werken met de virtuele omgeving www.Phyrtual.org

Sessie 3 Leren om de online projectomgeving Phyrtual.org gebruiken In deze sessie wordt het belang benadrukt van het integreren van fysieke (lokale) en virtuele (digitale, online) dimensies in sociaal innovatieve projecten Dit is de betekenis van het woord phyrtual (fysiek + virtueel). 25 Activiteit 3.1. Overzicht van de functionaliteiten van de Phyrtual.org platform (45 min) Deze activiteit geeft een overzicht van de functionaliteit van de Phyrtual.org met gebruikmakend van de Tutorial: "Phyrtual.org" Activiteit 3.2. Aanmaken van project accounts door de teams (1 uur) Dit proces is de teams staat te werken Phyrtual.org. Het omvat het aanmaken van persoonlijke pagina's door elk lid van de teams en, ook, de toewijzing van de rollen en verantwoordelijkheden in het werken met Phyrtual.org. Jong en Oud zullen dit samen doen en elkaar hierbij ondersteunen. Het is een goede gelegenheid voor intergenerationeel leren en uitwisseling.



Sessie 4 Werken uw projectidee in Phyrtual.org Deze sessie richt zich op het gebruik van de virtuele omgeving Phyrtual.org als middel om sociaal innovatieve projecten te bewerkstelligen. Activiteit 4.1. Eerste poging tot het creëren en communiceren van het project (1 uur) De leraar vraagt de teams om te werken aan de ontwikkeling van het concept voor hun respectieve projecten te presenteren en te communiceren aan derden. De teams kunnen kiezen voor het type van de media die ze willen gebruiken om het concept van hun projecten (bijvoorbeeld tekst, video, audio, foto's, etc.). De teamleden kunnen toegang krijgen tot de projectpagina op elk gewenst moment en vanaf elke plaats Werken aan het projectplan. Er zijn geen beperkingen, het komt allemaal neer op motivatie en moet dit worden aangemoedigd. Activiteit 4.2. Verrijken van de virtuele activiteiten en de presentatie van de projecten (45 min) Zodra de concepten zijn voltooid, werken de teams aan hun project pagina’s op Phyrtual.org. Ze kunnen deze verrijken door gebruik te maken van, bijvoorbeeld, nieuws, filmpjes, foto’s, verhalen, etc. Nogmaals, alle teamleden behoren toegang te hebben tot phyrtual.org en op elk gewenst moment en vanaf elke plaats te blijven werken aan het projectplan/webpagina.. Sessie 5 Uitwerken van projectplan Aan deelnemers van het project wordt gevraagd om na te denken over de belangrijkste aspecten en processen om de projecten succesvol te maken. Te denken valt aan taken, organisatie, financiën, technologie, etc. Activiteit 5.1. Ontwikkelingsplan (90 min)

De leraar vraagt de teams om te werken aan de plannen voor hun projecten, met behulp van Phyrtual.org.



26

De teams kunnen besluiten om te kiezen tussen: (1) de freestyle sjabloon (in feite een lege ruimte), (2) de korte template (3) de volledige versie template Aan het einde van deze activiteit zal elk team de projectplannen in Phyrtual.org hebben geplaatst. Activiteit 5.2. Groeps reflectie over de implementatie van de projecten (15 min) De leraar vraagt de groepen om na te denken over de mogelijke toekomst van hun projecten. Templates worden verstrekt aan de deelnemers hun antwoorden op de volgende vragen op te schrijven: (a) hebben de projecten het een potentieel geïmplementeerd in te worden in de gemeenschappen? (b) doen zij denken dat hun projecten het potentieel om te leiden tot een onderneming? (c) wat willen de groepen doen in de toekomst? Deze groep reflectie markeert het einde van de cursus, maar is perse het einde van de projecten. Mensen zijn vrij om extra middelen te zoeken voor de projecten, bijvoorbeeld via crowdfunding. Voor elke sessie de docent nodigt de deelnemers om te reflecteren / evalueren over wat ze hebben geleerd en of ze denken dat de intergenerationele aanpak bruikbaar is geweest. Ook wordt gevraagd om de effectiviteit en kwaliteit van de projectbeschrijvingen te beoordelen. Phyrtual.org. Teams kunnen elkaars werk beoordelen. De evaluaties duren 15 minuten voor elke sessie ( 75 minuten voor Unit 4)



27

Evaluaties kunnen helpen bij het verbeteren van de cursus en kunnen worden opgeschreven en gestuurd naar de coördinatoren van de ComeOn! project. Een korte evaluatie formulier is bedoeld voor de leraren evaluatie van het toestel (zie bijlage III van dit handboek).

28



Unit 5: Met het project de gemeenschap in

Unit 5: Met het project de gemeenschap in Leerdoelen: (a) om een goed begrip van de uitdagingen die je tegenkomt bij de praktische realisatie van sociaal vernieuwende projecten in lokale gemeenschappen. (b) praktische kennis van het verwerven van steun voor het project binnen de gemeenschap (). (c) om inzicht te krijgen in de aanpassing belangrijke stakeholders. (d) om te leren om een instrument te gebruiken om de bijdrage van belangrijke stakeholders beoordelen

Totale tijd: 12 uur in totaal: 6 sessies van 12 uur Let erop dat de uitvoering van de lokale projecten zeker meer tijd kunnen duren dan de voorziene de 12 uur. Ook de evaluatie zal langer kunnen duren dan geraamd. Didactische aanpak: Intergenerationele groepswerk combineert fysieke en virtuele activiteiten in de gemeenschap aan de hand van groepsdiscussies, online onderzoek, online communicatie en evaluatie, etc. Benodigde capaciteiten / vaardigheden Teamwerk, analytisch en kritisch denken, persoonlijke en sociale verantwoordelijkheid, solidariteit tussen generaties communicatie en begrip, overtuigingskracht, persistentie / weerbaarheid, leren te leren, creativiteit, probleemoplossend vermogen, innovatie, ondernemerschap. Materialen: Docenten kunnen dit handboek gebruiken als ondersteuning om de activiteiten met leerlingen en oudere vrijwilligers te coördineren. Presentie lijst-in sheet om de aanwezigheid en deelname van leden van het team te registreren.



29

Achtergrondmateriaal: Project presentaties en materialen zijn te vinden op Phyrtual.org: PowerPoint presentatie over het proces van het creëren van draagvlak voor het project in de gemeenschap. Ook is er een evaluatie formulier om het draagvlak te meten. Andere (eventuele_) benodigdheden: papier en pennen, flip-over, Post-it, computers, internet, projector, camera. Activiteiten en tijdsbesteding: Dit onderdeel bestaat uit de volgende reeks sessies: Sessie 1: Team-voorbereiding Sessie 2: Haalbaarheid van het beoogde project testen in de gemeenschap Sessie 3: Het analyseren van feedback en het verbeteren van projectplan Sessie 4: Uitvoering van het project - volgende stappen Sessie 5: Evaluatie van de vooruitgang Sessie 6: Presentatie van de resultaten Sessie 1: Team voorbereiding (om de gemeenschap om te gaan) Deze sessie is ter voorbereiding om de “ gemeenschap” in te gaan. Wie zijn de belangrijkste stakeholders (belanghebbenden) in de gemeenschap, wat speelt en wat is er nodig om steun te krijgen voor een eventueel project. Hier is "afstemming van de wensen van de belangrijkste stakeholders en partijen in de gemeenschap" een belangrijk begrip. Het van belang om te weten of de gemeenschap het project als een waardevolle bezigheid. Activiteit 1.1. Korte les over het proces van afstemming met belanghebbenden (45 min) De docent introduceert het concept van de "afstemming van de wensen van de belangrijkste stakeholders en partijen in de gemeenschap” ( kan gebruik maken van PowerPoint presentaties). De teams werken met een template waarmee zij de belangrijkste Belanghebbenden in de gemeenschap kunnen identificeren. Alle teams bespreken met elkaar de lijst van stakeholders die ze hebben



30

geïdentificeerd en de leraar leidt een discussie over hun overeenkomsten en verschillen. Discussie over hoe deze mensen best in te zetten en te benaderen.

Activiteit 1.2. Selectie van de methodes en tools om de gemeenschap bij het project te betrekken (75 min) Deze activiteit bespreekt de methoden om de gemeenschap bij een eventueel project te betrekken.

Ze kunnen kiezen uit een aantal alternatieven, zoals (a) focus groep discussies. (b) bezoeken aan openbare plaatsen, waarbij open en gesloten interviews kunnen worden afgenomen bij het publiek. (c) een andere optie.

Sessie 2: project haalbaarheid Testen met de gemeenschap (2 uur) In deze sessie de teams kennis met de gemeenschap na de procedures, methoden en activiteiten geselecteerd in Zitting 1 In dit stadium, de ploegen rekenen op de materialen en presentaties van projecten 'in Phyrtual.org. Zij kunnen deze gebruiken om te communiceren met leden van de gemeenschap en ze kunnen er ook voor kiezen om een folder te maken met een korte presentatie van het project. Tijdens de activiteit, kunnen beelden en video's worden opgenomen en geplaatst worden de website www.Phyrtual.org.

Sessie 3: Het analyseren van feedback en het verbeteren van project Deze sessie wordt gebruikt voor evaluatie van de vorige sessie. Activiteit 3.1. voorbereiding evaluatie van de eerste uitwisseling met de gemeenschap (40 min) Het team bereidt een mondeling verslag/indruk voor over:



31

(a) de waarde van het project voor de gemeenschap, en (b) de belangrijkste lessen geleerd voor de teams. Wat zouden ze anders doen? Activiteit 3.2. Analyse van de resultaten van de eerste koppeling met de gemeenschap (80 min) De teams rapporteren aan elkaar en vertellen over de eerste ervaringen. Na een discussie kan een kort verslag geplaats worden op Phyrtual.org. Sessie 4: Uitvoering van uw project - volgende stappen De eerste uitwisselingen binnen de gemeenschap behoren ergens al tot de eigenlijke uitvoering van het project Deze sessie volgt op resultaten van activiteit 1.1, en werkt met de templates die helpen bij het identificeren van de belangrijkste stakeholders binnen de gemeenschap. Activiteit 4.1. Het beoordelen van de (mogelijke) betrokkenheid van de voornaamste stakeholders (30 min) De teams gebruik maken van de templates uit activiteit 1.1 die zijn ingevuld. Er wordt besproken hoe, wat , wie bij het project kan en moet worden betrokken. Activiteit 4.2. Hier worden eventuele materialen, audiovisuele apparatuur, posters, communicatie middelen verzameld die gebruikt kunnen worden op het project te toetsen en te promoten bij de belangrijkste stakeholders. Neen hier 30 minuten voor. Activiteit 4.3. Interactie met belangrijkste stakeholders, dit gebeurt voornamelijk buiten de klas en op verschillende locaties en tijdstippen binnen de gemeenschap. Dit kan verspreid over enkele weken plaatsvinden.



32

Sessie 5: Evaluatie De verschillende teams komen bijeen en bespreken: a) de interactie met de gemeenschap, b) de belangrijkste lessen, c) de te nemen volgende stappen Activiteit 5.1. Het beoordelen van de (nieuwe) betrokkenheid van de voornaamste stakeholders stakeholders (40min) De teams gebruik maken van de templates uit activiteit 1.1 die zijn ingevuld en vullen die opnieuw in. Activiteit 5.2. Team analyse en verslag (80 min) Evaluatie van de stand van zaken binnen de gemeenschap. Zijn alle stakeholders voldoende benaderd? Wie is er aan bord, wat is haalbaar, welke concrete stappen kunnen er gedaan worden? Sessie 6: Publieke presentatie van het gepland project of activiteit (en). Activiteit 6.1. Voorbereiding (60 min) In deze sessie worden alle voorbereidingen genomen. Waar vinden de activiteiten plaats, wie doe wat, tijdsbestek, etc. Wat wordt er gebruikt aan materiaal, mankracht, ruimten, wie nodigen we uit, etc. Activiteit 6.2. Implementatie van het project Opstellen lijst van genodigden: Hier worden alle mensen geselecteerd die enig belang hebben bij de uitvoering van het project, de denken valt aan ouders, scholieren, deelnemers en hun familie, mensen van publieke instellingen. Presentaties moeten goed voorbereid worden. Teams kunnen elkaar van te voren beoordelen. Het beste is dat jong en oud dit samen doen. Evaluatie van deze sessie en het gehele project (6)

Dit is de laatste activiteit, waarin de deze laatste sessie en het gehele project



33

evalueren. (a) evaluatie van laatste sessie: Was het een waardevolle ervaring. Waren er verschillen in beleving tussen jong en oud? Zijn intergenerationele praktijken nuttig? Wat zouden de deelnemers anders doen? b) Om het gehele project te evalueren worden de deelnemers gevraagd een vragenlijst in te vullen op de website phyrtual,org. Ook zal de website zelf worden geëvalueerd door de deelnemers. De evaluatie duurt maximaal 60 minuten.

34



Annex I – Nawoord betreffende de methodiek Deze gedeelte behandelt de betreffende methodiek van de ComeOn handboek en de onderliggende concepten die eraan ten grondslag liggen. Het zijn concepten die een innovatieve educatieve benadering bepleiten, waarbij gebruik gemaakt wordt van sociale vernieuwing, intergenerationele solidariteit en educatie, vrijwilligers werk in de 21ste eeuw. Hierbij is begrip en kennis nodig over de snelle veranderingen binnen onze samenleving en hoe we als mens steeds snellere veranderingen ondergaan. De vraag is hoe we onze kennis, kwaliteiten en vaardigheden zo kunnen verbeteren dat we klaar staan voor deze veranderingen. Hierbij de belangrijkste concepten waar dit project op gebaseerd is: a. Leven Lang Leren Het Project ComeON! promoot het concept van Leven Lang Leren (LLL) om te kunnen meedraaien in de 21ste eeuw, een eeuw vol ongekende uitdagingen voor individuen, organisaties en maatschappijen. LLL combineert traditioneel leren met levensvaardigheden en fundamentele matschappelijke waarden. Denkers als Delors Report (1996), Mezirow (2000), Banks (2007) and Gardner (2008) stellen een systeem voor wat veel verder gaat dan het huidige onderwijssysteem. Zij benadrukken een constante ontwikkeling van de capaciteiten van mensen, als individu en burgers. Dit gedurende hun hele leven. Delors (1996) stelt dat alle talenten van individuen ontwikkeld dienen te worden. Hij stelt 4 leerdoelen: Leren om samen te leven, kennis vergaren, leren om te doen en leren te zijn. Gardner (2008) identificeert 5 ‘gedachten’ die belangrijk zijn voor het leren: gedisciplineerd denken, het synthetiseren, creativiteit, respect en ethisch.



35

Deze doelen en vaardigheden onderbouwen het Levens Lang Leren. Leren doet men het gehele leven lang. Niet alleen abstract maar, uit ervaring en innovatie. www.comeon-project.eu b. Sociale Innovatie Processen van sociale innovatie bieden de kanalen en kansen voor het Levens Lang Leren. Chris Freeman beschrijft innovatie als het volgende: "[a] n uitvinding is een idee, een schets of een model voor een nieuw of verbeterde product, proces of systeem. Freeman en Soete, 199: 6). Innovatie is samengevat tot een korte formule: Innovatie = creativiteit + Implementatie (Von Stamm, 2003). Het onderscheidend kenmerk van sociale innovatie is het 'sociale' karakter, de innovatie moet gemotiveerd zijn door, en gericht zijn op het vervullen van sociale behoeften Voor Phills et al. (2008) betekent sociale innovatie 'een nieuwe oplossing die effectiever, efficiënter, duurzamer zijn dan bestaande oplossingen en waarvan de waarde toekomt aan de samenleving als geheel in plaats van particulieren '(p.36). Sociale innovatie stimuleert de groei van het maatschappelijk middenveld door het gebruik van nieuwe strategieën, concepten, ideeën en organisaties die verbonden zijn met allerlei sociale noden, en gericht op gemeenschappelijke verbeteringen, onderwijs en leren. Kortom, kan sociale innovatie worden opgevat als strategieën, concepten, ideeën en activiteiten die een positieve verandering in gemeenschappen te brengen, door middel het voldoen aan de behoeften van alle groepen in de samenleving en het versterken van de capaciteit en veerkracht van het maatschappelijk middenveld in het algemeen.

Solidariteit tussen de generaties en Leren (IGL) De intergenerationele dimensie van het project ComeOn! heeft twee met elkaar samenhangende componenten: (a) intergenerationele solidariteit en (b) intergenerationeel leren. (a) solidariteit tussen de generaties. De maatschappelijke uitdagingen vragen om innovatieve antwoorden die energie, kennis, ervaring en middelen beschikbaar brengen om een positief verschil te maken op



36

gemeenschappelijk niveau. Er moet plaats gemaakt worden voor solidariteit – op digitaal, gender-gerelateerde, culturele of intergenerationele niveau. ComeOn! bouwt voort op de ervaring van de deelnemers aan het project op het gebied van intergenerationele solidariteit en leren. De voordelen van intergenerationele solidariteit zijn onder meer de digitale inclusie van ouderen, het verkleinen van de intergenerationele kloof en het aanleren van levensvaardigheden (onderwijs van de 21ste eeuw) voor jonge mensen. Vooral voor jongeren is het een belangrijke kans bieden om -wat Daloz (2000: 110) noemt- een constructieve samenwerking met ‘wat anders is’, in een belangrijke periode in hun ontwikkeling. (b) intergenerationeel leren. Het gaat om samen leren of het leren van elkaar van leeftijdsgroepen in een aantal verschillende situaties. Dit is een belangrijke uitdaging in het hedendaagse Europa omdat het gaat om raakt aan complexe vraagstukken over gezinsstructuren, migratie, technologische veranderingen en toenemende leeftijd segregatie. Interesse in IGL komt voort uit nieuw begrip van onderwijs en leren, zoals leven lang leren. Interesse in IGL is ook gegroeid uit bezorgdheid met betrekking tot de economische implicaties van een vergrijzende bevolking in Europa, die vooral nu behoefte heeft aan een echte solidariteit in elk gebied van het persoonlijke leven. d. Vrijwilligerswerk in de 21ste Eeuw en Phyrtuality Het laatste onderdeel van de didactische methodologie met betrekking tot ComeOn! project is vrijwilligerswerk uit de 21ste eeuw. Samen met de andere concepten vormt het een sterke basis voor het soort onderwijs voor het leven dat het ComeOn project ambieert.

Het concept is strikt gerelateerd aan menselijke ontwikkeling en eigenschappen zoals solidariteit, sociale inclusie, empowerment, tevredenheid met het leven en het individuele en maatschappelijke welzijn "(United Nations Volunteers 2011: xxiii-xxiv). Tegelijkertijd, het systematisch nastreven van Leven Lang Leren brengt een nieuwe dimensie aan het vrijwilligerswerk: een nieuw type vrijwilligerswerk gericht op sociaal leren en innovatie, het samenvoegen van het formele onderwijs met de ontwikkeling levensvaardigheden, normen en waarden. Daarnaast vraagt dit nieuwe vrijwilligerswerk om een nieuwe competentie; namelijk het tegelijker tijd acteren in de virtuele en fysieke wereld. (phyrtuality: de integratie van de



37

fysieke en virtuele (phyrtual) elementen het leren en sociale innovatie (zie Molina voor meer informatie over phyrtual.org (2011).

38



Annex II: Tabel van achtergrond materialen per Unit Unit/Sessie

Achtergrond materiaal

Alle Units

Unit 0: Introductie van het ComeOn! project

UNIT 1. Persoonlijke, lokale en globale uitdagingen van de 21e eeuw

UNIT 2. Naar een Leven Lang Leren UNIT 3. Sociale vernieuwing en vrijwilligers in de 21e eeuw

UNIT 4. Sociaal Innovatieve Projecten ter verbetering van lokale Gemeenschappen 1. Teambuilding stap 4 – spelvorm. Identificeren van problemen in de buurt 2. Ontwikkelen van oplossingen die leiden tot het projectplan 3. Leren om gebruik te maken van het online project Phyrtual.org 4. Het projectplan uitwerken in phyrtual.org 5. Het projectplan definieren

UNIT 5. Met het project de gemeenschap in 1. Voorbereiden van het team om de buurt in te gaan 2. Testen van de haalbaarheid van het project met buurtbewoners 3. Analyseren van de feedback en verwerken in het plan 4. Het plan uitvoeren 5. Het project en het traject evalueren 6. Presentatie van de resultaten

Registratielijst om de aanwezigheid van deelnemers bij te houden; Evaluatieformulier per unit (Annex II). PowerPoint slides over het ComeON! Traject, teambuilding, concepten, foto’s, videos, cartoons, quotes, etc. PPT slides over “Persoonlijke, lokale en globale uitdagingen van de 21e eeuw” met concepten, video’s, foto’s, etc. Template voor activiteit 1. PPT slides “Naar een Leven Lang Leren” met concepten en voorbeelden. PPT slides over het concept van “Sociale vernieuwing en vrijwilligers in de 21e eeuw” met video’s, foto’s, templates, voorbeelden. Template voor activiteit 2.

39 PPT slides over “Identificeren van problemen” met concepten, voorbeelden en templates. PPT slides over “Probleem oplossing en oorzaak analyse” en gerelateerde tools en templates. Zelfstudie over “Phyrtual.org”. Zelfstudie over “Phyrtual.org”. Tools en templates beschikbaar op de website. Middelen en templates zijn beschikbaar op Phyrtual.org (i.e. templates van ontwikkelingsplannen en budgetten, Gantt chart, etc.). PPT introductie van het concept “richten op stakeholder”. Template voor activiteit 1.1 Unit assessment score kaart en Evaluatie vragenlijst.



Annex III: Unit Evaluatie Formulier Dit is een kort evaluatieformulier in te vullen door de begeleider aan het einde van elke sessie (geschatte tijd: 10 tot 15 minuten). Het is bedoeld om een idee te geven over de mate van betrokkenheid, bruikbaarheid van materialen en kwaliteit van activiteiten.

SCHAAL: 1 (Zeer mee oneens), 2 (Mee oneens), 3 (Neutraal), 4 (Mee eens), 5 (Helemaal mee eens) DEELNAME De jongeren hebben actief deelgenomen aan de activiteiten LEERCONCEPTEN De concepten van de sessies zijn begrijpelijk voor alle deelnemers KWALITEIT VAN MATERIALEN De materialen die worden gebruikt ter ondersteuning van de activiteiten zijn van grote waarde LEERACTIVITEITEN De activiteiten worden uitgevoerd binnen de aangegeven tijdsindicatie De activiteiten zijn zonder moeilijkheden uitgevoerd Deelnemers hebben geen moeite gehad met de vragen die gesteld worden in de activiteiten

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

Omschrijf eventuele moeilijkheden: ________________________ Suggesties om volgende sessies te verbeteren: ________________________ Omschrijf de waarde van een intergenerationele werkwijze: ________________________ Overige opmerkingen: ________________________



40

ComeON! project Handboek voor begeleiders

Recommend Documents