INFORMATIEBOEK VOOR BEGELEIDERS VAN BUITENLANDSE TAALASSISTENTEN Sinds begin jaren ‘90 biedt het Europees Platform de mogelijkheid om Duitse of Franse taalassistenten aan Nederlandse scholen te bemiddelen. Het programma wordt gesubsidieerd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Doel van de programma’s “Taalassistenten Duits” en “Taalassistenten Frans” is een positieve bijdrage te leveren aan de positie van vreemde talen in het onderwijs, in het kader van internationalisering. Basisscholen, of scholen voor voortgezet onderwijs met een aanbod Duitse of Franse taal en cultuur, of lerarenopleidingen Duits / Frans komen in aanmerking voor een taalassistent Duits / Frans (m/v) voor één schooljaar (tien maanden). Deelnemers Solliciteren kunnen studenten of afgestuurde van een moderne vreemde taal en/of lerarenopleiding in Duitsland/Oostenrijk of Frankrijk/België. De deelnemers worden geselecteerd op motivatie voor het onderwijs en de bereidheid de Nederlandse maatschappij te leren kennen. Verder wordt er gekeken of de sollicitant creatief en leerling gericht is. Deelnemende scholen Geïnteresseerde scholen dienen voor 1 februari een aanvraag bij het Europees Platform in. Ieder jaar vragen meer scholen assistenten aan als plekken te vergeven zijn. Ook hier zal dus een selectie plaats vinden. Wij zoeken secties: - die tijd willen vrij maken en het belang inzien van een goede begeleiding; - die willen bemiddelen bij de huisvesting; - die de eventuele reiskosten woon-werkverkeer vergoeden; - die een begeleider aanwijzen welke de eerste aanspreekpersoon voor de assistent is en die aan drie bijeenkomsten per jaar willen deelnemen; - die enthousiast en positief ingesteld zijn; - die openstaan voor vernieuwing; - het principe 'doeltaal = voertaal' op alle niveaus onderschrijven; - het belang van kennis van land en cultuur onderkennen; - communicatief onderwijs hoog in het vaandel hebben staan; - inzien hoe belangrijk en waardevol internationalisering binnen de school is; - die steun van de schoolleiding ervaren. Echter spelen bij de toewijzing ook nog andere factoren, zoals de ervaring met taalassistenten in het verleden, ligging van de school en individuele wensen van de taalassistenten een rol. Doelstelling Het programma bedoeld om een positieve bijdrage te leveren aan de positie van vreemde talen in het onderwijs, in het kader van internationalisering. Verdere doelstellingen van het programma zijn: 1. Gebruik van de doeltaal in de klas; 2. Kennis van land en cultuur als belangrijk onderdeel van de lessen; 3. Gebruik van zoveel mogelijk leerling-gericht materiaal; 4. Gebruik van authentiek materiaal
5. Meer aandacht voor gespreksvaardigheid
Opzet van het programma De programma’s “Taalassistenten Duits” en Taalassistenten Frans duren 10 maanden en beginnen in september. De scholen ontvangen in twee termijnen geld van het Europees Platform om de 10 beurzen (€ 800,- netto per maand), de afdrachten van de werkgeverslasten en enkele kleinere bedragen te kunnen betalen, die de taalassistenten mogen declareren (eenmalig € 250,- voor de verhuiskosten naar Nederland, € 50,- voor een Dal Voordeelkaart van de NS, de Franse taalassistenten mogen gedurende het schooljaar voor maximaal € 700,- taallessen Nederlands volgen bij een officieel erkend taleninstituut). Voor de school ontstaan er nauwelijks kosten. Het Europees Platform verwacht dat de school helpt bij de bemiddeling van huisvesting en voor een goede begeleiding van de taalassistent zorgt. Indien de taalassistent reiskosten woon-werkverkeer maakt, dan worden deze normaliter door de school vergoed. Het Europees Platform selecteert de deelnemers en de scholen en koppelt deze met mekaar. Tijdens het schooljaar organiseert het een start-, tussen- en eindbijeenkomst. Bij vragen of problemen is het Europees Platform aanspreekpersoon. Verder organiseert het Goethe-Institut / het Institut français i.s.m. het Europees Platform thematische bijeenkomsten voor de taalassistenten. Sommige nascholingsactiviteiten van het Goethe-Instituut mogen gratis door de taalassistenten worden bezocht. De assistenten worden op basisscholen, middelbare scholen of de lerarenopleidingen ingezet. Ze zijn tijdens 12 lesuren (0,4 – 0,5 fte) aan 3 of maximaal 4 dagen aanwezig en ondersteunen de hele sectie. Bij de 12 uren komt natuurlijk ook nog voorbereidingstijd (daar staan ook 12 uur per week voor). Naast de inzet op hun school blijft voor de taalassistenten nog genoeg tijd om de taal en het land te leren kennen.
Begeleiding op school Het is de bedoeling dat er een begeleider, een docent Duits of Frans voor de taalassistent aangewezen wordt. Deze begeleider is het aanspreekpunt voor de taalassistent en voor het Europees Platform. Deze begeleiding zal (vooral in het begin van het schooljaar) enige tijd in beslag nemen. De begeleider: - neemt zo vroeg als mogelijk contact op met de taalassistent. - helpt bij praktische en administratieve dingen, bv. - zoeken naar huisvestiging; - hulp bij de aanmelding bij de gemeente; - hulp bij het openen van een Nederlandse bankrekening; - geeft informatie over de stad, openbaar vervoer, vrije tijdsbesteding, etc. - plant de inzet van de assistent, bv. - kijkt met collega’s naar lesroosters en plant inzet; - legt het schoolreglement uit; - bespreekt de werkzaamheden met de taalassistent - coördineert de begeleiding van de taalassistent - helpt bij de planning van lesonderdelen die de assistent uitvoert; - helpt bij ordeproblemen - fungeert als contactpersoon voor het Europees Platform - neemt deel aan drie bijeenkomsten voor de begeleiders; - houdt contact over het functioneren van de taalassistent; - vult twee keer per jaar een schriftelijke evaluatie in.
Daarnaast is het de bedoeling dat de taalassistent sectiebreed wordt ingezet. De redenen hiervoor zijn: - uit evaluaties is gebleken dat de assistenten zich meer thuis voelen als ze contact met de hele sectie hebben; - de assistent leert meer als hij bij verschillende docenten en verschillende klassen aan het werk is;
-
alle leerlingen hebben op deze manier profijt van het feit dat er een native speaker aanwezig is op school; als het programma door de hele sectie wordt gedragen, ondervindt de assistent meer steun op school
Voor vele assistenten zal het gaan om de eerste lange periode in het buitenland. Soms zullen de assistenten steun op persoonlijke vlak nodig hebben. Ook hiervoor zal de begeleider op school het eerste aanspreekpunt blijven. Verder moeten de docenten zich realiseren dat de meeste assistenten geen, of nauwelijks leservaring hebben. Inzet van de taalassistent De taalassistent geeft niet zelfstandig les. Taalassistenten hebben geen of weinig leservaring en spreken in het begin de Nederlandse taal niet of onvoldoende. Ze kunnen daarom niet met een Nederlandse leraar in opleiding vergeleken worden. De taalassistenten ondersteunen de sectie Duits / Frans bij verschillende activiteiten zoals spreekvaardigheidstraining met kleine groepjes leerlingen of bij het opzetten en begeleiden van uitwisselingsprogramma's met een partnerschool in het thuisland van de taalassistent. De taalassistent kan belast worden met een taak die vergelijkbaar is met twaalf contacturen (0,4 - 0,5 fte), verdeeld over in principe drie en maximaal vier dagen per week. Het is aan te raden de taalassistent minimaal een week en maximaal 3 weken de lessen te laten observeren. Op deze manier kan de taalassistent wennen aan de manier van lesgeven in Nederland en op uw school. Na deze eerste periode is het voor alle betrokkenen het prettigst als de taalassistent een vast rooster heeft en er duidelijke afspraken gemaakt worden welke werkzaamheden de taalassistent wil en kan uitvoeren. Mogelijkheden voor de inzet zijn bv. overname van kleine lesonderdelen, deelname aan een lesgesprek of team-teaching. Bij verschillende evaluaties kwamen volgende mogelijkheden tot het inzetten van taalassistenten naar voren: Praktische inzetmogelijkheden • 5-minutenactiviteiten met de hele klas • Projecten over een of meerdere lesuren met de hele klas • Werken met kleine groepen leerlingen • Voorbereidende werkzaamheden • Begeleiding voor activiteiten buiten de les • Goethe Certificaat / DELF junior Communicatieve en mondelinge vaardigheden • Doeltaal = voertaal • Interviews • Rollenspel • Taaldorp • Theater • Liedjes • Filmfragmenten Land en cultuur • Feestdagen • Presentatie / tentoonstelling over land van doeltaal • Talenquest • Krant / tijdschrift maken Internationalisering • E-mailproject
• •
Schoolpartnerschap Studiereis
Tips voor een geslaagd jaar: De volgende 10 tips werden geformuleerd door docenten die een taalassistent begeleid hebben. 1. Geef de taalassistent het gevoel dat hij/zij welkom is en waardeer hem om zijn of haar bijdrage. 2. Vraag aan de taalassistent of hij/zij actueel materiaal (film, artikelen, persberichten enz.) uit Duitsland / Oostenrijk / Frankrijk / België kan verzorgen. 3. Spreek de inzet van de taalassistent goed af zodat hij/zij weet wat de verwachtingen zijn en hoe hij/zij zich hierop het beste kan voorbereiden. Vraag ook naar zijn of haar wensen. Maak in samenwerking met je collega’s en de taalassistent elke periode een lesrooster!!! 4. Informeer de sectie over afspraken met de taalassistent/e en vraag je collega’s om actieve medewerking. 5. Informeer de taalassistent/e over evenementen op school en geef hem/haar zo mogelijk een actieve rol in de organisatie of uitvoering. 6. Plan elke week een overlegmoment in met de taalassistent/e en geef feedback. Kijk of de taalassistent/e voldoende verantwoordelijkheid krijgt. 7. Informeer hoe het werk bevalt en of het goed gaat. Bied zo nodig steun. 8. Vraag hoe het gaat met de taalassistent/e en of hij/zij leuke dingen onderneemt in de vrije tijd. Nodig de taalassistent/e eventueel een keertje ‘t huis uit. 9. Zorg dat er een ruimte beschikbaar is waar de taalassistent/e (met groepjes leerlingen) kan werken. 10. Pas het principe voertaal = doeltaal toe tijdens sectievergaderingen. Nodig de taalassistent uit om hieraan deel te nemen!
DRAAIBOEK TAALASSISTENTEN VOOR COÖRDINATOREN ACTIVITEIT
BEGELEIDER(S) SCHOOL
TAALASSISTENT
CONTACTOPNAME
- begin mei bemiddeling door Europees Platform - school neemt contact op met de taalassistent(e); indien onbereikbaar inschakelen Europees Platform - actief op zoek gaan naar woonruimte voor de taalassistent(e) volgend schooljaar - informeren van de taalassistent(e) d.m.v. brochures over de school en voorgangers
- assistent neemt contact op om een eerste kennismakingsbezoek af te spreken.
EERSTE BEZOEK
- onderdak aanbieden/afspraken zoeken kamer - rondleiding en informatie over de school - kennismaking begeleiderteam (nooit 'persoonlijk assistent' laten worden) - een mentor aanwijzen (vast contactpersoon) - lesmateriaal bekijken - bereikbaarheid zomervakantie
- reiskosten zijn voor rekening assistent - vragenlijst school meebrengen - ter plekke informatie verzamelen over woonplaats, vervoer, bank, inschrijving cursussen, op zoek gaan naar woonruimte (in bijzonder in Amsterdam en in grote steden)
VOORBEREIDING
- contract tussen school en taalassistent (concept contract wordt door het EPF opgestuurd) - taakverdeling mentor/taalassistent(e) bespreken - overleg directie - informeren sectie - taakverdeling begeleiderteam - voorlopig rooster (12 uur, in principe 3, max. 4 dagen) - onderdak helpen regelen - tips geven voor integratie in Nederland
- verhuizing regelen - verzekeringen - lesmateriaal zoeken - taalkennis verbeteren
ONTVANGST BEGIN SCHOOLJAAR
- evt. ophalen station en vervoer naar kamer - samen naar school - voorstellen aan collega’s, directie en overig personeel
- afspreken aankomsttijd
PRAKTISCHE ZAKEN OP SCHOOL
- interne administratie: ervoor zorgen dat de assistent v.a. september maandelijks zijn beurs ontvangt - eigen postvakje, sleutels - nummer/pasje kopieerapparaat - toegang computer, (e-mail adres) - positie taalassistent duidelijk maken (géén vervangend docent, wél volwaardige collega) - rondleiding gebouw - kennismaking conciërge - vaste plek assistent (lessen voorbereiden, kleine groepen opvangen) - contact leggen beginnende docenten/stagiairs - inwijden ‘schoolcultuur’ (ongeschreven regels) - eventueel verslag/interview in schoolkrant
- taalassistent checkt of W.A.-verzekering en ziektekostenverzekering voldoende gedekt zijn in buitenland
HOSPITEREN
- minimaal 1 week, maximaal 3 weken - rol afspreken: wel of niet zelf introduceren, wel of niet meedoen bij activiteiten - volle lesdag van 1 klas laten volgen - volle lesdag van 1 docent laten volgen - beoogd vak op alle niveaus volgen - desgewenst 2e of 3e vak van assistent laten volgen - betrekken bij lopende projecten, uitwisselingen - bijwonen docentenvergaderingen - gesprek met alle begeleiders over de 'schoolcultuur' (orde, straf, hiërarchie, e.d.), over verwachtingen t.a.v. assistent, gewenst taalgebruik
- logboek schrijven - waargenomen verschillen met onderwijs thuis in sectievergadering toelichten; over en weer uitleg - toelichting eigen opleiding en ervaringen
AFSPRAKEN INZET
- wensen school duidelijk maken - doelstellingen en taken samen schriftelijk vastleggen - rooster maken - procedure bij wijzigingen rooster afspreken - lijst met namen scholieren, zo mogelijk met foto
- eigen ideeën inbrengen, gevraagd en ongevraagd
START WERKZAAMHEDEN
- blijven informeren over ontwikkelingen op school
- logboek bijhouden - activiteiten afstemmen op overige lessen - materiaal ontwikkelen
BEGELEIDEN
- geadviseerd wordt 1 begeleidingsuur per week. In het begin zal dat waarschijnlijk meer zijn, later iets minder - maak duidelijke afspraken met de assistent - zo nodig concrete afstemming voor/na lessen - af en toe navragen persoonlijk bevinden - vast 'functioneringsgesprek', regelmatig - betrekken bij activiteiten sectie - negatieve ontwikkelingen z.s.m. direct met assistent bespreken
- actief contact onderhouden met collega's - negatieve waarnemingen z.s.m. bespreken
TUSSENEVALUATIE
- december/januari met begeleiderteam
- schriftelijk vasthouden
BIJSTELLEN WERKZAAMHEDEN
- meer verantwoording geven - minder overlegmomenten - gewijzigde afspraken op schrift
- meer verantwoording overnemen, 'visie' ontwikkelen - logboek bijhouden
AANVRAGEN
- indien gewenst voor 1 februari bij het Europees Platform assistent voor volgend schooljaar aanvragen, met formulier
EINDEVALUATIE
- vóór 1 april schoolverslag naar Europees Platform
- vóór 1 april assistent-verslag naar Europees Platform
AFSCHEID
- certificaat/getuigschrift - eventueel presentje - eventueel afscheidseten met sectie
-
bedanken
Jahrprogramm deutsche Sprachassistenten Beispiel Anfang September
Starttreffen mit Mentoren Goethe-Institut Amsterdam Sprachassistenten ab 11.00 Uhr Mentoren ab 15.30 Uhr
Oktober
13.00-16.00 Uhr Treffen mit deutschen und französischen Sprachassistenten (Dünenwanderung)
November
Zentrales Treffen Goethe-Institut Amsterdam
Ende November/ Beginn Dezember
Regionales Schultreffen in Kleingruppen
Januar
Zwischenevaluation Goethe-Institut Amsterdam Sprachassistenten ab 11.00 Uhr Mentoren ab 15.00 Uhr Vormittags und abends mit französischen Sprachassistenten und Mentoren. Nachmittags getrennt.
März
Regionales Schultreffen in Kleingruppen
April
Zentrales Treffen Goethe-Institut Rotterdam
Juni
Abschlusstreffen mit Mentoren Goethe-Institut Amsterdam Sprachassistenten ab 11.00 Uhr Mentoren ab 15.00 Uhr
Assistanat FLE Planning de l’année scolaire (exemple) Mois/date Début – misep. Mi-sep. de 14 à 17:30 h + restaurant Octobre 1317 h Novembre 11-16 h Novembre Décembre Janvier Janvier Mi-janvier 11 – 17:30 h + restaurant ier Avant le 1 février Février-mars Mars Mars Début avril Fin mai + restaurant Juin Juin Fin août
Activité Cours de langue intensif à UvA Talen à Amsterdam Pour les assistants FLE et leurs tuteurs: introduction à l’institut Français à Amsterdam. Diner au restaurant. Promenade à travers les dunes (assistants français, allemands, VADD 1 et VAD2). Programme culturel + introduction DELF junior à l’Institut français à Amsterdam. Réunion thématique sur une école (en petits groupes régionaux). Vacances de Noël (du 24-12-11 au 8-1-12) Première évaluation par écrit (individuel) avec les assistants et les tuteurs. Stage d’habilitation à l’Institut français à Amsterdam (stage de trois jours). Evaluation et réunion à mi-temps (le matin et le soir on sera avec les assistants allemands). Les tuteurs seront invités dans l’après-midi (Institut français). Candidature pour le programme VAD2 + demandes des écoles intéressées. www.europeesplatform.nl/talen - le site sera renouvelé au mois de novembre. Réunion thématique sur une école (en petits groupes régionaux). Jour des examens Delf junior Jour de correction des examens Delf junior Envoi des rapports d’évaluation individuels (les assistants FLE et leurs tuteurs). Evaluation et réunion finale avec le groupe d’assistants et leurs tuteurs à l’Institut Français à Amsterdam. Jour des examens Delf junior 2 jours de correction des examens Delf junior. Comptes rendus financiers des écoles
