Project ‘Orthese handboek’ Dr. Merel Brehm en prof. dr. Frans Nollet Academisch Medisch Centrum, afd. Revalidatie
[email protected]
Projectgroep • Dr. Merel-Anne Brehm
(senior onderzoeker afd. Revalidatie AMC, Amsterdam; projectcoordinator)
• Prof. dr. Frans Nollet
(revalidatiearts; hoofd afd. Revalidatie AMC, Amsterdam; projectleider)
• Dr. Carine van Schie
(senior onderzoeker afd. Revalidatie AMC, Amsterdam)
• Drs. Viola Altmann
(revalidatiearts Sint Maartsenkliniek)
• Dr. Mark Nederhand
(revalidatiearts Roessingh Research & Development)
• Dr. ir. Jaap Harlaar
(hoofd bewegingslaboratorium afd. Revalidatiegeneeskunde VUmc)
• Kees Noppe
(Noppe Orthopedietechniek, Noordwijkerhout)
• Ing. Garik Khatschatrian
(orthopedisch technoloog POM B.V. Orthopedie, Nijmegen)
• Eric Hoekman
(orthopedisch instrumentmaker LIVIT Orthopedie, Haarlem)
• Ing. M.Sc. Fred Holtkamp
(teamleider en associate lector Orthopedische Technologie Fontys Hogeschool)
• Dr. Yvonne Heerkens
(bestuurslid ISPO Nederland, senior onderzoeker NPi, lector HAN)
• Ir. Theo Bougie
(directeur BRT advies, lid ISO/TC168/WG1 en ISO/TG168/WG2)
• Martin Houben
(inkoper hulpmiddelen VGZIZA)
• M.Sc. Bert Brocking
(patientvertegenwoordiger van de VSN Werkgroep Polio)
In het kort •
Ontwikkeling en implementatie van een klinisch handboek voor de orthesebehandeling van patiënten met blijvende ernstige zwakte en verlammingen van de beenspieren.
•
Dit handboek dient ter ondersteuning van de klinische besluitvorming, om zodoende het indiceren en vervaardigen van beenorthesen te verbeteren.
•
De verwachting is dat gebruik`van het handboek zal leiden tot eenduidigere en doelmatigere orthese interventies door revalidatieartsen en orthopedisch instrumentmakers.
•
Een dergelijke optimalisatie heeft aangetoond positief effectief te zijn in het verbeteren van het fysieke functioneren. (Brehm et al 2007; JRM)
Procesbeschrijving hulpmiddelenzorg
RICHTLIJN BEENORTHESEN
Hoofdstuk 2 Probleem signaleren
Diagnosen groepen
Poliomyelitis en het postpolio syndroom (PPS) Spinale musculaire atrofie, type 3 (SMA 3) Hereditaire motorische & sensorische neuropathie (HMSN) Duchenne spierdystrofie (DSD) Becker spierdystrofie Inclusion Body Myositis (IBM) Perifere zenuwletsels
Hoofdstuk 3 Zorgvraag formuleren
Anamnese
Gerichte anamnese met een specifieke indeling: - Administratieve anamnese - Speciele anamnese - Tractus anamnese - Sociale anamnese Anamneseformulier
Lichamelijk onderzoek
Gericht lichamelijk onderzoek met een specifieke indeling: - Antropometrie - Inspectie in stand - Mobiliteit onderzoek - Spierkracht onderzoek - Functionele testen - Status lokalis - Sensibiliteit onderzoek Lichamelijkonderzoeksformulier
Hoofdstuk 3 Zorgvraag formuleren
Mobiliteit onderzoek
Spierkracht onderzoek
Functionele testen
Hoofdstuk 3 Zorgvraag formuleren
Gangbeeld onderzoek
Theoretische achtergrond - Het normale gaan - Registratiemethoden van het gaan De beoordeling van het gaan bij slappe verlammingen: -afwijkingen vaststellen -ernst van de afwijkingen vaststellen -afwijkingen begrijpen (oorzaken achterhalen) -zorgvraag formuleren Gangbeeldformulier
Hoofdstuk 3 Zorgvraag formuleren
Hoofdstuk 4 Zorgplan maken
Definitie van orthesen
-geprefabirceerde orthesen -orthesen naar maat gemaakt
Functies van orthesen
-voorkomen, verminderen of accepteren van standafwijkingen -verminderen of vergroten van bewegingsuitslagen -verlengen of vormverbetering van een segment -compenseren of beheersbaar maken van spierwerking -ontlasten of herverdelen belasting
Typen orthesen
-EVOs, KOs, KEVOs
Zorgplan maken
-oplossingsrichting definieren
Hoofdstuk 5 Selecteren, aanmeten en vervaardigen van de orthese
Inleiding
-classificatie van orthesecomponenten -werkingsprncipes en eisen aan de orthese -Biomechanische principes t.a.v. het vervaardigen van de orthese
Programma van eisen
-PvE bij indicaties op enkelniveau -PvE bij indicaties op knieniveau -PvE bij indicaties op enkel, knie en heupniveau
Vervaardigen van de orthese
-maatneming op basis van de gipstechniek -maatneming op basis van de CAD/CAM techniek -typeringen van het marktaanbod -orthesen en scharnieren
Tunen van de ortheseschoen combinatie
-kinematica van het onderbeen in het proces van tuning -het proces van tuning
Hoofdstuk 5 Selecteren, aanmeten en vervaardigen van de orthese
Hoofdstuk 6 Afleveren, instrueren en gebruiken van de orthese
Afleveren van de orthese
-het passen van de orthese -het afleveren van de orthese -voorlichting en instructie
Looptraining
-basislooptraining, -opbouw van looptraining -training van specifieke vaardigheden -training in de thuissituatie -gebruiken van de orthese
Hoofdstuk 6 Afleveren, instrueren en gebruiken van de orthese
Hoofdstuk 7 Evaluaren van de orthesezorg
Evalueren van de orthesezorg
-evalueren van de ervaringen in het gebruik van de orthese -evalueren van het zorgplan -evalueren van de hulpvraag
Meetinstrumenten (Brehm et al 2011; POI)
-biomechanica van het lopen (3D GBA) -stijfheid van de orthese (BRUCE) -pijn (VAS of pijnsubschaal van de SF-36 -vermoeidheid tijdens lopen (ambulante O2 meting) -struikelen/vallen (dagboekregistratie, BBS, FES) -verminderde actieradius (2MWT/6MWT of activiteiten monitoring)
Conclusies en aanbevelingen •
Het handboek “Orthese behandeling bij patienten met verlammingen van de beenspieren” is ontwikkeld. Het handboek is uitgewerkt conform de Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg en gaat uit van de functiegerichte aanspraak op hulpmiddelen.
•
Het handboek geeft inzicht aan revalidatieartsen en instrumentmakers in het keuzeproces t.a.v. het indiceren, vervaardigen en evalueren van beenorthesen. Fysiotherapeuten geeft het handvatten voor de opbouw van looptraining bij patienten die gebruik maken van beenorthesen.
•
Wij bevelen aan om het handboek op te nemen in het orthesezorgproces. Dit houdt in dat de ontwikkelde formulieren en beslisschema’s onderdeel worden van het orthesezorgdossier van de patient en dat voor het invullen van de formulieren de instructies in het handboek worden gevolgd.
•
De gegevens uit de formulieren zouden gebruikt moeten worden bij formuleren van de zorgvraag en het zorgplan, het opstellen van het behandelplan en het evalueren van de behandeleffecten.
Projectgroep • Dr. Merel-Anne Brehm
(senior onderzoeker afd. Revalidatie AMC, Amsterdam; projectcoordinator)
• Prof. dr. Frans Nollet
(revalidatiearts; hoofd afd. Revalidatie AMC, Amsterdam; projectleider)
• Dr. Carine van Schie
(senior onderzoeker afd. Revalidatie AMC, Amsterdam)
• Drs. Viola Altmann
(revalidatiearts Sint Maartsenkliniek)
• Dr. Mark Nederhand
(revalidatiearts Roessingh Research & Development)
• Dr. ir. Jaap Harlaar
(hoofd bewegingslaboratorium afd. Revalidatiegeneeskunde VUmc)
• Kees Noppe
(Noppe Orthopedietechniek, Noordwijkerhout)
• Ing. Garik Khatschatrian
(orthopedisch technoloog POM B.V. Orthopedie, Nijmegen)
• Eric Hoekman
(orthopedisch instrumentmaker LIVIT Orthopedie, Haarlem)
• Ing. M.Sc. Fred Holtkamp
(teamleider en associate lector Orthopedische Technologie Fontys Hogeschool)
• Dr. Yvonne Heerkens
(bestuurslid ISPO Nederland, senior onderzoeker NPi, lector HAN)
• Ir. Theo Bougie
(directeur BRT advies, lid ISO/TC168/WG1 en ISO/TG168/WG2)
• Martin Houben
(inkoper hulpmiddelen VGZIZA)
• M.Sc. Bert Brocking
(patientvertegenwoordiger van de VSN Werkgroep Polio)
