CODEX CIVICUS Horen, zien masseren en zwijgen van distaal naar normaal COK. Gemiste kans? De vetzuurmythe

CODEX CIVICUS Horen, zien masseren en zwijgen van distaal naar normaal COK Jelles Gemiste kans? Licht verteerbaar De vetzuurmythe

Nummer 2, april 2009

U kent Chemodol, de hypo-allergene afwasbare massage-olie. Maar Chemodis heeft meer massage-oliën. Zoals Chemotherm, een massage-emulsie met milde en ver­ antwoorde warmtewerking. Het zuiver plantaardige Olivine, zonder conserveermiddelen en emulgatoren. Chemovine, speciaal voor de sterk behaarde huid.

En, speciaal voor de overgevoelige huid, Chemoderm met natuurlijke werk­ stoffen en de ongeparfumeerde Baselin Emulsion met biologische eigenschappen. Uw leveranciers kunnen u er alles over vertellen. Of bel voor meer informatie: 0800-chemodis (0800-24 36 63 47). www.chemodis.nl

BMS MESSAGE



Chemodis B.V. Postbus 9160, 1800 GD Alkmaar. Telefoon (072) 520 50 83, fax (072) 512 82 14.

Colofon BMS Message, jaargang 17, nummer 2

Drukke tijd

BMS Postbus 29 3360 AA Sliedrecht [email protected] Redactie Passiebloem 16 3068 AK Rotterdam [email protected] Leden administratie Postbus 29 3360 AA Sliedrecht [email protected] Verschijning Februari April Juni September November

Kopijdatum 12 januari 15 maart 10 mei 16 augustus 25 oktober

Drukwerk en vormgeving Romec Designs [email protected] Drukkerij de Potter Weg en Land 8 2661 DB Bergschenhoek [email protected] Advertentie-index Chemodis Visrestaurant Marktzicht Massage Nijkerk Stehmann Lopharm Heathlove Therapeuten-Register.nl Meersport Mariële Broeders Spaarwinkelen.nl Toco Tholin Zilveren Kruis Achmea

2 7 10 12 14 14 14 16 16 21 22 28

Adverteren Telefoon: (078) 6314466 Email: [email protected] © 2009 BMS BELANGENVERENIGING

Voor veel van onze leden staat er een drukke tijd voor de deur: het is de tijd waarin veel lange afstandslopen worden georganiseerd zoals de marathon van Rotterdam en de Roparun. Deze laatste, een jaarlijks terugkomend, estafetteachtig, sponsorloopfestijn vanaf de euromast in Rotterdam naar de eifeltoren in Parijs, is zo langzamerhand uitgegroeid tot een gigantische happening. Het mooie van de Roparun is natuurlijk het goede doel dat hiermee wordt gesteund. De gelden stromen naar de Dr. Daniël den Hoedstichting in Rotterdam, die daarmee projecten uit kan voeren in relatie tot de kankerbestrijding. Zeker een evenement waar je als deelnemer of verzorger aan mee moet doen als je de kans krijgt. Een periode dus, waarin er weer heel veel gevraagd wordt van onze kennis en energie. Ook de nodige veldcompetities lopen ten einde en wordt er weer hard gestreden om kampioen te worden of om juist een degradatie te ontlopen. In deze periodes wordt er dus erg veel geëist van de sporters en inherent daaraan ook weer veel kennis en kunde van jullie. Wij gaan er vanuit als belangenvereniging dat het met de energie en het enthousiasme dat jullie in deze werkzaamheden stoppen wel snor zit, maar hoe zit het met de kennis? Wij begeven ons in een vakgebied waar nogal eens wat veranderingen plaatsvinden of waar er opeens iemand opstaat die beweert dat koelen niet meer nodig is of dat rekken en strekken averechts werkt. En wat vinden jullie van al deze zaken? Natuurlijk spelen de bij onze belangenvereniging aangesloten scholen hier adequaat op in door diverse workshops of applicaties neer te zetten die jullie kennis op peil houden of verbreden. Ook je (eventuele) aansluiting bij de BATC kan er toe leiden dat je zo af en toe in het lijstje met aankomende applicaties gaat snuffelen. Houd je kennis op peil en onderscheid je op die manier van de grijze massa. De BMS en haar aangesloten leden staan voor kwaliteit en laten dat ook zien! Wij wensen onze aspirant-leden sportmassage veel succes bij de aankomende examens. Het bestuur

Inhoud Codex civicus Horen, zien, masseren en zwijgen

4

Workshop Van winkelwagen tot koekenpan

5

Lekker fris!

6

Vlees past in gezond eetpatroon

6

Reunie IVS Opleidingen

6

Warming-up

7

MLD voor sportmasseurs

8

Hoge bloeddruk en sporten

11

Licht verteerbaar De vetzuurmythe

12

Jelles Gemiste kans?

15

Boekbespreking

17, 23

Oefensessies

18

Van distaal naar normaal COK

18

Hersenletsel

20

Sportverzorging

23

Uit de pers

24

Ziekte van Sever

25

Voorzichtig met zoethout

26

Alternatief bekeken Enzymtherapie

27

Kalender

27

 BMS MESSAGE

Met het verzamelen van informatie over eventuele klachten en (massage)wensen als doel, starten therapeuten en masseurs de behandeling van een nieuwe cliënt in de meeste gevallen met een anamnese of intake-gesprek. Daarnaast wordt er vaak ook nog wat informeler gekeuveld en tasten beide partijen op zo’n manier elkaar, ter verdere inventarisatie, figuurlijk nog wat verder af want het letterlijk aftasten blijft uiteraard voorbehouden aan de behandelaar.

Aftasten en screenen

Het figuurlijke, “De Codex Medicus, formele en informele het handschrift of handboek van de aftasten tijdens zo’n gesprek voorafgaand geneeskunde was de inspiratiebron voor het aan de behandeling levert een schat aan ontstaan van de naam informatie op. De ‘Codex Civicus’, het behandelaar luistert en handschrift van een burger. In deze rubriek kijkt op een professionele manier naar behandel ik diverse onderwerpen bekeken de cliënt op zoek naar informatie die van door een Westerse of belang kan zijn voor door een Oosterse bril.” zijn of haar behandelplan. De cliënt zoekt, meestal onbewust, naar informatie omtrent de professionaliteit van de behandelaar. Hierbij wordt gescreend wat de behandelaar precies zegt, hoe het behandelplan wordt neergezet en uitgelegd, hoe hij of zij zich gedraagt en hoe de omgeving, als verlengstuk van de behandelaar, er uit ziet (behandelruimte, schone lakens en handdoeken, kleding van de behandelaar). Dit alles geeft een bepaald beeld van de professionaliteit van de therapeut en zal medebepalend blijken te zijn in het effect van de behandeling. De klik als je geraakt wordt

Wanneer een cliënt eenmaal op de behandeltafel is geïnstalleerd en de behandeling begonnen is gaat het gesprek meestal verder. Het gesprek kan dan een informeel karakter hebben en houden (het weer, maar ook over het werk en/of de kinderen) maar kan ook een hele serieuze wending nemen.

Codex civicus

Horen, zien, masseren en zwijgen

Naarmate de behandeling vordert en de ‘boel’ (huid, spieren, gewrichten) loskomt, wordt ook de kans dat er nog meer loskomt groter. Het is dan niet denkbeeldig dat een cliënt steeds meer de behoefte heeft om de daadwerkelijk belangrijke, dwarszittende zaken te delen met de persoon die tijd voor hem of haar heeft en hem of haar (aan)raakt. Ook dan gaat het vaak ook over het werk of de kinderen (niet zo vaak het weer) maar in een andere, meer serieuze, context. Het fenomeen van geraakt worden door de behandelaar heeft zijn basis in de tot dan toe opgebouwde relatie. De tijd die daarvoor nodig is, is variabel. Dat kan een kwartiertje zijn of een half uur, maar het kan ook een ‘klik op het eerste gezicht’ zijn. Uiteraard kan het gevoel van vertrouwen ook helemaal niet aanwezig zijn en de behoefte tot delen van persoonlijke informatie zal dan ook meestal uitblijven.

BMS MESSAGE



De kwaliteit van de professionele relatie met de behandelaar is voor de cliënt van zeer groot belang. Dit blijkt uit onderzoek naar de variabelen die patiënten belangrijk vonden bij een consult bij een arts of fysiotherapeut. Aandacht, luistervaardigheden, begrip, empathie en respect blijken veruit op nummer 1 te staan als het gaat om wat belangrijk wordt gevonden in een relatie met een arts of therapeut. Daarnaast is natuurlijk de inhoudelijke kennis, waarmee de behandelaars tot een ideale behandeling komen ook zeer belangrijk.

stem af op de cliënt, verzamel uitgebreid informatie én geef blijk van inhoudelijke vakkennis. Zorg dat je komt tot een strak behandelplan voor een optimale behandeling en deel dit voorafgaand aan de behandeling op een professionele, verbale wijze met de cliënt.

Laten we deze twee zaken nu eens letterlijk apart nemen; dus ten eerste de professionele relatie met de behandelaar en ten tweede de behandeling.

Genoeg gekletst nu. Behandel de cliënt volgens plan en laat je handen (en eventueel onderarmen, ellebogen en voeten) spreken. Leg de focus op het ondergaan en ervaren van de behandeling door de cliënt en het genieten dankzij het gevraagde lichaamsbewustzijn. Durf als therapeut te zwijgen en wees geconcentreerd op het geven van een professionele behandeling. Als de cliënt de

Scheiding tussen relatie en behandeling

Zorg ervoor dat al tijdens het intake-gesprek of de anamnese de toon wordt gezet. Straal aandacht, respect en begrip uit naar de cliënt,

Spreken is zilver, masseren is goud.

behoefte heeft om te praten over persoonlijke zaken probeer dit dan, indien mogelijk, te beperken en bijvoorbeeld uit te stellen tot een moment na de behandeling of voorafgaand aan een volgende behandeling. Niet omdat je het niet wil of omdat het niet mag, maar omdat uit onderzoek (University of Wisconsin en Illinois, 2008) is gebleken dat door het tijdens de massagebehandeling praten over problemen/emoties/depressie van de cliënt het therapeutisch effect van de behandeling minder positief wordt beïnvloed. Het gesprek beïnvloede het effect van de behandeling niet, integendeel zelfs, maar het moment van praten bleek beter niet tijdens de behandeling plaats te vinden. Dit werd nog eens bevestigd door het feit dat de kwaliteit van de behandeling dan ook als beter werd ervaren. Reageren? [email protected]

Van winkelwagen tot koekenpan Het assortiment van de gemiddelde supermarkt bevat meer dan 10.000 artikelen. Keuze genoeg dus, maar wat kan er in de winkelwagen en welke prodcuten kan je misschien maar beter in het schap laten liggen?

workshop Op 23 en 24 april organiseert IVS Opleidingen te Dordrecht de workshop ‘Van winkelwagen tot koekenpan’. De workshop duurt 3 uur. Deelnemers aan de workshop krijgen diverse handvatten aangereikt waarmee betere keuzes gemaakt kunnen worden. Na de workshop zullen de deelnemers meer bewust zijn over wat voedingsmiddelen, zowel positief als negatief, met of voor de gezondheid kunnen doen. Naast advies worden ook praktische tips gegeven over de bereiding van voeding. Voorbeeld

Veel mensen denken gezond te koken door te bakken met zonnebloemolie, dit is echter zeer ongezond. Zonnebloemolie is niet geschikt om te verhitten.

De volgende onderwerpen komen aan bod: • Is Becel echt zo gezond? • Feiten en fabels over brood en margarine • Goede een slechte E-nummers. • Light producten. • Geraffineerde producten? • De bio-industrie • De voedingswaarde van hedendaagse voeding, macro- en micronutriënten • Het lezen van een ingrediëntendeclaratie • Lichamelijke en geestelijke beperkingen die medeveroorzaakt worden door voeding • Vermoeidheid • Hypoglycemie • Hart- en vaatziekten

• Allergieën en eczeem • Overgewicht • Gedragsproblemen • Individuele belastbaarheid • De suikermaffia • Voedingsindustrie • Het nut van voedingssupplementen • De koelkastanalyse Kosten

Deelname kost E 45,00. Voor BMS-leden is dit E 41,50. Link www.ivsopleidingen.nl  BMS MESSAGE

Lekker fris! Douche, WC, deodorant, dagelijks schoon ondergoed en stromend water zijn lang niet zo vanzelfsprekend als we denken. De tentoonstelling Lekker fris!, tot en met 25 oktober te zien in het Schielandhuis in Rotterdam, brengt de ontwikkeling van lichaamsverzorging van top tot teen in beeld.

Tentoonstelling Gedurende de laatste honderd jaar zijn opvattingen over gezondheid, schoonheidsidealen, fatsoensnormen en kennis over ons lichaam in een razend tempo verandert. Schoon en schoonheid blijken relatief. Lekker fris! belicht hygiëne binnenskamers én in de stad. Het lichaam is hierbij de leidraad. Van top tot teen

De tentoonstelling begint bij het haar, dat in handboeken als ‘sieraad van het hoofd’ naar voren komt. De bodyscan eindigt bij het been en de voet, ‘de onderste extremiteiten van den mensch’, waarmee het volgens diezelfde boeken meestal erbarmelijk is gesteld. Grote vitrines met ferme uitspraken laten zien hoe schoonheid en gezondheid in de stad worden aangepakt. Ze herbergen voorwerpen over de aanleg van riolering, de halfjaarlijkse gang naar de tandarts of de plannen van de gezondheidscommissie. Intieme opstellingen in het midden van de expositieruimte doen denken aan toilettafels. Ze zijn gewijd aan het gezicht, de neus of bijvoorbeeld de spieren. Sfeervolle citaten uit populaire handboeken staan naast portretten van mensen op hun best en de gebruiksvoorwerpen waarmee een schoonheidsideaal bereikt moet worden. Boek

Over de tentoonstelling is ook een boek, met dezelde naam, verschenen. Dit boek is geschreven door Mayke Groffen, de conservator moderne stadscultuur van het Historisch Museum Rotterdam. Meer informatie over dit boek is te lezen in de boekbespreking op pagina 23. BMS MESSAGE



Vlees past in gezond eetpatroon Na een aantal oproepen van kabinetsleden om minder vlees te eten klinkt in de voedingsnota van de ministers Klink (VWS) en Verburg (LNV) een ander geluid. De kritische geluiden van ministers in Den Haag om de vleesconsumptie te beperken hadden te maken met het milieu. De voedingsnota, die onlangs werd gepresenteerd, behandelt echter de gezondheidsaspecten. Aan de zin dat vlees in een gezond eetpatroon past wordt wel direct toegevoegd dat ook zonder vlees een gezond voedingspatroon mogelijk is. De nota stelt verder dat bij het eten van vlees de voorkeur uit moet gaan naar magere varianten. Dit omdat vlees en vleeswaren veel verzadigde vetzuren kunnen bevatten. In voedingsvoorlichting moet aandacht worden besteed aan de mogelijkheden om

te variëren in eiwitcomponenten als rooden witvlees, vis en vleesvervanger. Op die manier kan goed worden voorzien in de behoefte aan eiwitten, mineralen als ijzer en calcium, B-vitaminen en visvetzuren. In de nota staat ook het doel om in de strijd tegen hart- en vaatziekten de visconsumptie flink te verhogen, vooral bij mensen die geen of weinig vis eten. Het ligt voor de hand dat als er meer vis gegeten wordt de vleesconsumptie daar onder lijdt.

Reünie IVS Opleidingen

Op vrijdagavond 3 juli a.s. organiseert IVS Opleidingen voor het eerst in 28 jaar een reünie! De feestelijkheden zullen plaatsvinden in de ‘Ambachtsherenzaal’ van zalencentrum ‘De Lockhorst’, Sportlaan 1 te Sliedrecht. Omdat deze zaal een maximale capaciteit

van 400 personen heeft en om teleurstelling te voorkomen, wordt u vriendelijk verzocht om u via de website van IVS Opleidingen aan te melden voor deze spetterende feestavond met live muziek. Het meenemen van 1 introducé is toegestaan. Een toegangsbewijs zal, na aanmelding, naar u worden verstuurd. Link www.ivsopleidingen.nl

Warming-up Twee hardlopers maken zich klaar voor een wedstrijdje over 10 kilometer. Hardloper A loopt 10 minuten warm en doet daarna een uitgebreide rekses-

een warming-up haten kunnen overigens ook gewoon beginnen met rustig te gaan sporten. Zodra het lichaam dan lekker op temperatuur raakt is het tijd voor dynamisch rekken. ‘Stretchen’ terwijl je beweegt, verbetert de kracht van de spieren, de bewegingsuitslag en de flexibiliteit namelijk wel.

sie. Elke rekoefening houdt hij aan het einde nog even vast en daarna pro-

De warming up oude stijl

beert hij nog wat te veren. Hardloper B loopt langzaam wat warm en voert

is compleet achterhaald

het tempo na ongeveer tien minuten op. Rekken vindt hij maar onzin.

Een warming-up ‘oude stijl’ hoeft niet helemaal fout te zijn. Eén van de doelen van een warming-up is voorbereiden van lichaam en geest op de aankomende inspanning. Statisch rekken werkt ontspannend en als men zich daar lekker bij voelt... Bij topsporters luistert het allemaal wel wat preciezer. Wanneer de activiteit die uitgevoerd moet worden een explosief karakter heeft zou ik zeker niet voor de oude manier kiezen. Doe dan je voordeel met de wijze informatie uit dit artikel. Statisch rekken en daarna een sprintje gaan trekken voelt niet fijn!

Veel sporters geloven heilig in een warmingup. Lekker rekken en strekken en zo hier en daar een muurtje of een hekje ‘omver duwen’. Laatst nog, zag ik iemand dat doen en vroeg ik hem of ik mee moest helpen. Helaas snapte hij mijn humor niet. Dynamische oefeningen, dus terwijl je beweegt, die zijn toch veel beter? Statisch rekken helpt niet

Hardloper A volgt de traditionele methode. Maar het idee dat statisch rekken goed is tegen spierpijn en blessures, is door de wetenschap allang achterhaald. Sporters die braaf rekken krijgen net zo veel spierpijn als sporters die dat niet doen. Uit recent onderzoek is gebleken dat statisch rekken, waarbij de ‘stretch’ een tijdje wordt vastgehouden, de spierkracht zelfs doet afnemen. De rek zorgt voor druk op de spieren, die daarop reageren door de spierspanning af te laten nemen. Het resultaat is dat de spieren ongeveer 30 minuten na het rekken zwakker zijn dan daarvoor. Niet zo handig dus als je juist een explosieve prestatie moet gaan leveren. Het is beter om goed warm te worden waardoor de kemtemperatuur stijgt en de hartslag

Cooling down

Een cooling-down is eigenlijk pas echt nodig na een hele intensieve training of wedstrijd. Dan is het lekker om het lichaam tot rust te laten komen, rustig uitlopen en statisch rekken is dan een goede optie.

omhoog gaat. De spieren worden dan warm en de energievoorziening beter. Sporters die

De zee... daar ligt onze kracht

Voor diegenen die na het sporten het liefst direct onder de douche stappen: daardoor krijg je echt niet meer spierpijn. Het kan het herstel van spieren bevorderen, maar als je de dagen daarna gewoon weer achter je bureau gaat zitten, dan maakt het eigenlijk niet zoveel uit.

www.visrestaurant-marktzicht.nl Gratis culinaire surprise bij uw diner op vertoon van uw carte d’identité!

Een visje. Rauw, gegrild, gestoomd of gebakken. Ach, het maakt eigenlijk niets uit. Als het maar bij Visrestaurant Marktzicht te Dordrecht is!

Diner vanaf 18.00 uur. Lunch op afspraak. Parkeren in de buurt. Gesloten op zondag en maandag. Varkenmarkt 17 3311 BR Dordrecht  (078) 613 25 84

Kreeft en oesters uit eigen homarium.

 BMS MESSAGE

De laatste jaren is de belangstelling voor Manuele Lymfedrainage (MLD) in verschillende beroepsgroepen flink toegenomen. Inmiddels wordt deze massagetechniek binnen de sportmassage, de schoonheidsverzorging/huidtherapie, de natuurgeneeskunde en de fysiotherapie in toenemende mate toegepast bij een breed scala van lichamelijke problemen en aandoeningen. MANUELE LYMFEDRAINAGE Désirée Groen

Ook voor de sportverzorging zijn er dus ruime toepassingsmogelijkheden, te meer daar de MLD zich goed laat combineren met de gangbare behandelingen binnen de sportverzorgingspraktijk. Dit artikel beoogt een globaal overzicht te geven van de aard van de MLD techniek, haar werkingsmechanismen en de voor de sportverzorger relevante toepassingsmogelijkheden. Het lymfesysteem

De mens bestaat voor het overgrote deel uit een ‘zeewaterachtige’ vloeistof. Een deel van dit vocht bevindt zich in en rondom de miljoenen cellen van ons lichaam, een ander deel bevindt zich in het lymfatische systeem en in de bloedsomloop. Voor een optimale celstofwisseling is een voortdurende verversing van de weefselvloeistof noodzakelijk. Het interstitium (de ruimte tussen de cellen van een weefsel) is namelijk de doorgangszone voor zuurstof en voedingsstoffen vanuit de bloedsomloop naar de cellen en voor de afvalstoffen zoals CO2 vanuit de cellen naar de bloedbaan. Niet alle bloedvloeistof die bij de uitwisseling betrokken is, keert echter terug in de bloedsomloop. Ongeveer 10% ervan wordt afgevoerd en gefilterd via het lymfestelsel. Het lymfestelsel begint ‘blind’, met een soort open eindjes, in de weefsels. Gaandeweg worden deze aanvankelijk zeer fragiele vaatjes wat groter en steviger en bevatten zij ook kleppen die ervoor zorgen dat de lymfe niet terug kan stromen. Uiteindelijk komt alle lymfe terecht in het bloed, in de beide ondersleutelbeenaderen. Het grootste lymBMS MESSAGE



MANUELE LYMFEDRAINAGE

MLD voor sportmasseurs

Désirée Groen is massagetherapeut met als specialisatie manuele lymfedrainage. Désirée is in het bezit van het diploma lymfoedeemtherapie van de Vodderacademie in Oostenrijk.

fevat waar alle lymfe van voeten, benen en buikgebied samenkomt is de ductus thoracicus. Voordat deze in het bloed terecht komt, wordt de lymfe eerst gezuiverd. Dit gebeurt in lymfeknopen waarvan ieder mens er ettelijke honderden bezit. In de lymfeknopen bevinden zich ook speciale afweercellen zoals B- en T-lymfocyten en macrofagen die ziekteverwekkers of lichaamsvreemde stoffen onschadelijk kunnen maken.

Een goed werkend lymfestelsel is dus essentieel voor een goede gezondheid. Manuele lymfe drainage kan in belangrijke mate bijdragen aan het goed (blijven) functioneren van het lymfesysteem. Door het op een speciale manier uitvoeren van lymfemassagegrepen wordt de motoriek van de lymfevaten reflectoir gestimuleerd waardoor het lymfetransport verbeterd; per etmaal kan dit oplopen van 2 tot wel 24 liter! Manuele lymfedrainage

Manuele lymfedrainage is in de dertiger jaren van de vorige eeuw ontwikkeld door Dr. Emil Vodder (1896 - 1986). De massagetechniek richt zich op het stimuleren van het afvoersysteem van het weefselvocht en van lymfevloeistof. Met zachte, ritmische, pompende bewegingen van hand en duim wordt er ingewerkt op de huid en het direct daaronder liggende weefsel. Daarbij loopt bij iedere beweging de druk geleidelijk op van 0-30/40 Torr en weer terug, gevolgd door een uiterst kort moment zonder enige druk voordat de volgende beweging wordt ingezet.Dit ‘nulpunt’ moet niet gezien worden als een pauzemoment; daardoor zou de vloeiende continuïteit van de bewegingen verstoord raken. Toch staat iedere beweging in de lymfedrainage op zichzelf. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de rotaties in de klassieke massage, die elkaar aaneengesloten opvolgen. De tijdsduur van een lymfegreep ligt tussen de 1 en 3 seconden, afhankelijk van de greep die wordt uitgevoerd en van de conditie van het te behandelen weefsel. Tijdens een lymfedrainage wordt iedere beweging 5 tot 7 keer uitgevoerd om een maximaal effect te creëren op de lymfangionen. Ieder behandeltraject wordt 3 keer herhaald om er zeker van te zijn dat de kleppen zich minstens eenmaal geopend en weer gesloten hebben, en de vrij stroperige lymfe optimaal in beweging is gebracht. Hieruit blijkt direct dat ‘even’ een paar lymfegrepen uitvoeren zinloos is; de

minimale behandelduur bedraagt ongeveer 15 minuten voor een lokale drainage. Ritme, tempo en herhalingen van de grepen vormen samen het zo kenmerkende, en daardoor afwijkende, bewegingspatroon van de MLD, door sommigen omschreven als monotoon, door anderen als een dans van de handen. Er wordt gewerkt zonder massagetussenstof zodat de noodzakelijke huidverschuiving- en rekking optimaal tot stand kan komen. De techniek van de MLD is dus niet te vergelijken met andere massagevormen, zoals bijvoorbeeld sportmassage, waarbij vrij stevig op spieren en gewrichten wordt gewerkt met effleurages en petrissages. Zelfs effleurages kunnen door hun druksterkte de initiele lymfevaatjes geheel of gedeeltelijk dichtdrukken en daardoor de lymfestroom hinderen. De manuele lymfedrainage kent vier werkingsgebieden, te weten: • vochtafvoering • ontspanning • pijndemping • immuniteitverbetering De bewegingen van de MLD worden door de cliënt/patiënt vrijwel altijd als aangenaam ervaren. Door de invloed van de bewegingen op het vegetatieve zenuwstelsel (parasympaticus) vallen sommige mensen tijdens een behandeling zelfs (bijna) in slaap. Pijndemping treedt op langs reflectoire weg in het ruggemerg en is werkzaam bij lichte tot middelzware pijnprikkels.

Openen van het uitmondingsgebied van de lymfe in de bloedbaan, de terminus.

Behandeling van de achillespees en het distale deel van de kuit.

Behandeling van de lymfeknopen in het hals- en nekgebied vanuit buiklig.

Toepassingsmogelijkheden voor de sportmasseur

Er is een groot aantal toepassingsmogelijkheden buiten het gebied van de therapeutische lymfedrainage bij kanker, wat voorbehouden is aan specialistisch geschoolde lymftherapeuten. In dergelijke situaties wordt namelijk sterk afwijkend van de basisschema’s gedraineerd, omdat essentiele lymfebanen- en knopen door operaties en/of bestralingen blijvend beschadigd zijn geraakt. Voor de (sport)masseur valt te denken aan: • Afvoeren van vocht bij zwellingen die het gevolg zijn van: • een slechte circulatie bijvoorbeeld door spataderen of rusteloze benen (lymfodynamisch oedeem); • een door aanleg zwak functionerend lymfestelsel (primair lymfoedeem). • een tijdelijke beschadiging van het lymfestelsel bijvoorbeeld na operatie, trauma, sportletsel (lymfostatisch oedeem). • een overbelasting van spieren/gewrichten (bijvoorbeeld kramp en RSI);

Behandelen van het scheenbeen en de kuit met de pomp-schep techniek.

Behandeling van de lymfeknopen in de knieholte met schepbewegingen van de vingers.

 BMS MESSAGE

• een tekort aan lichaamsbeweging (bijv. door lange reizen, ziekte). • Regeneratie en ontspanning • Antistress behandeling (parasympatische omschakeling) • Bevorderen wondgenezing/littekenvorming • Soepel houden van gewrichten • Tegengaan van spierverslapping • Bij chronisch eczeem • Versterken van de afweerfunctie van het lichaam • Verbeteren van de celstofwisseling (een ‘schoner’ interstitium) • Vergroten activiteit van witte bloedcellen (o.a. B- en T-lymfocyten) • Versneld afvoeren van toxische afvalstoffen Wanneer er sprake is van een blijvend slechte veneuze- en/of lymfecirculatie is het vaak noodzakelijk een therapeutische elastische kous (TEK) aan te meten, om het effect van de lymfedrainagebehandelingen te ondersteunen en te continueren. De maat van een dergelijke TEK luistert erg nauw en moet dus door een gecertificeerde bandagist aangemeten worden. Contra-indicaties

Natuurlijk zijn er ook omstandigheden waaronder het niet wenselijk is MLD toe te passen. Contra-indicaties zijn onder meer koorts, acute ontsteking, sommige kwaadaardige aandoeningen, zwak hart en trombose. Daarnaast zijn er een aantal relatieve contraindicaties zoals lage bloeddruk, chronische ontstekingen en diabetes. Bovenstaande laat zien dat een MLD behandeling veel processen in het menselijk

BMS MESSAGE

10

lichaam kan beïnvloeden. Lymfedrainage vereist dan ook een goede theoretische en praktische kennis van MLD. Een onjuist toegepaste lymfedrainage kan tot stuwing en soms tot dagenlang durende klachten leiden! Een goede opleiding zal dan ook aan zowel theorie als praktijk veel aandacht besteden. Wetenschappelijk onderzoek

diverse beroepsgroepen. De scholingsmogelijkheden voor MLD-lichaam zijn echter nog steeds beperkt. Fysiotherapeuten kunnen in aanvulling op hun basisopleiding een cursus Oedeemtherapie volgen, vooral gericht op de behandeling van kankerpatiënten. Huidtherapeuten beheersen de MLD van het gehele lichaam, alsmede de Oedeemtherapie.

De manuele lymfedrainage neemt in de massagewereld een geheel eigen plaats in. Hoewel al sinds het midden van de vorige eeuw wetenschappelijk onderbouwd, wordt er nog steeds voortdurend verder onderzoek gedaan naar met name de processen op microniveau, met name Duitsland en Oostenrijk lopen hierin voorop; in Duitsland bestaat zelfs al enkele jaren een leerstoel Lymfologie. Steeds duidelijker wordt dat de effecten van een MLD behandeling intensief zijn en zich uitstrekken over vele processen in het menselijk lichaam.

Daarnaast is er een beperkt aanbod opleidingen van MLD-lichaam voor oa. sportmasseurs, natuurgeneeskundigen, etc. In deze cursussen komt de behandeling bij kanker niet aan de orde, maar ligt het accent op de hierboven beschreven toepassingsmogelijkheden. De fysio-en huidtherapeuten die in MLD geschoold zijn vallen onder het vergoedingenstelsel van de Zorgverzekeraars; hetzelfde geldt in toenemende mate voor natuurgeneeskundige/alternatieve therapieën mits de behandelaar lid is van een gecertificeerde beroepsorganisatie.

Een van de uitkomsten van uitgebreid onderzoek heeft geleid tot de ontdekking van de zgn. ‘schildwachtklier’, de eerste lymfeknoop die vanuit een kwaadaardige tumor aangetast kan zijn. Bij de keuze voor de te volgen strategie bij de behandeling van borstkanker is deze nieuw verworven kennis van onschatbare waarde gebleken.Veel vrouwen blijven hierdoor gespaard van een onnodige verwijdering van de oksellymfeklieren, met alle oedeem-ellende vandien. Een ander succes is de mogelijkheid om twee lymfevaten met elkaar te verbinden door middel van een zgn. shunt ; hierdoor kan de vorming van vaak omvangrijk oedeem beperkt worden.

Persoonlijke ervaringen

Situatie in Nederland

In Nederland wordt er de laatste jaren in toenemende mate aandacht besteed aan MLD en de toepassingsmogelijkheden in de

Na ruim 15 jaar praktijkervaring met MLD ben ik nog steeds met een zekere regelmaat verbaasd over de grote effecten van een zo subtiele massagemethode. Na mijn opleiding tot MLD-therapeut aan de Dr. Vodderschule in Walchsee (Oostenrijk) ben ik in mijn eigen massagetherapiepraktijk intensief aan de slag gegaan met lymfedrainagebehandelingen; aanvankelijk vooral bij zuiver fysieke problemen zoals spataderen (pre-en postoperatief ), knieletsels (na kijkoperaties, bij knieprothesen), spier/peesaandoeningen (tennisarm) en stressgerelateerde klachten zoals b.v. obstipatie. Na in contact te zijn gekomen met enkele privéklinieken ben ik mij ook gaan bezighouden met MLD-behandelingen na cosmetische ingrepen (liposuctie, facelift, etc.). De laatste jaren behandel ik ook mensen in burn-out situaties, en daarbij

blijkt lymfedrainage ook op psychisch vlak een sterke doorwerking te hebben, door de grote invloed op het parasympatische zenuwstelsel. Sinds drie jaar werk ik één dag per week met MLD bij kankerpatiënten, veelal borstkanker; hoewel emotioneel soms zwaar, beleef ik deze ervaringen als zeer verrijkend. Kort na het behalen van mijn MLD-diploma ben ik ook als docent actief geworden, met name bij Opleidingsinstituten voor massagetherapie, natuurgeneeskunde en schoonheidsverzorging. Mijn vroegere ervaring als docent Lichamelijk Opvoeding komt mij hierbij weer goed van pas! Het geeft mij elke keer weer veel voldoening wanneer het een cursist door intensief oefenen lukt om de gecompliceerde technieken van de MLD in de vingers te krijgen en zij met enthousiaste verhalen komen over de verrassende effecten van een behandeling. Ook mijzelf heeft het in het begin vele uren ‘training’ gekost om de eerste techniekbeginselen in de vingers te krijgen; de omschakeling vanuit de klassieke massage en de voetzoolreflex waren moeilijk en soms zelfs frustrerend. Afleren blijkt vaak moeizamer dan iets nieuws aanleren! Mijn tastzin heeft zich door het veelvuldig werken met MLD sterk ontwikkeld, wat positief doorwerkt in mijn andere massagetechnieken. Inmiddels is de MLD niet meer weg te denken uit mijn dagelijks leven. Om up-todate te blijven ga ik jaarlijks naar bijscholingen/congressen in Duitsland, Oostenrijk en Nederland. Steeds weer blijkt het zinvol om alert te blijven op nieuwe inzichten- en ontwikkelingen. Het sterkt mij ook in mijn opvatting dat het voor iedere lymfemasseur/ therapeut noodzakelijk is om van tijd tot tijd op herhaling te gaan. Het correct uitvoeren van de technieken van de MLD luistert erg nauw en foutjes sluipen er gemakkelijk in, met alle gevolgen vandien. Tenslotte

Voor sportmasseurs met affiniteit voor een zachte, maar diep doorwerkende benadering is de MLD zeker een verrijking. Masseurs die liever met een stevige aanpak werken raad ik aan eerst eens kennis te maken met deze bijzondere technieken alvorens in te schrijven voor een cursus.

Hoge bloeddruk en sporten De website www.e-gezondheid. be meldde recentelijk dat sporten preventief, maar ook curatief, kan helpen bij een te hoge bloeddruk. De keuze dient dan bij voorkeur te vallen op ‘duursporten, beoefend met een matige fysieke inspanning, die zowel het boven- als onderlichaam doen werken.’ Dus bijvoorbeeld: stappen, joggen, fietsen, langlaufen, indoorskiën en alle vormen van cardiotraining zoals het roeitoestel of een langlaufsimulator. Pompende spieren

Duursporten met een matige fysieke inspanning verbeteren de bloeddruk omdat bij activiteiten die op uithouding werken heel wat spieren aangesproken en intensief getraind worden, vooral die van de onderste ledematen. Bovendien werkt de geactiveerde spiermassa bij elke beweging, elke pas of elke trap op de fiets, in een snel ritme waarbij de spieren afwisselend licht samentrekken en weer ontspannen. Om dat proces uit te voeren pompen de spieren het bloed actief en zuigen het aan, waardoor het hart zelf nog maar weinig inspanningen moet leveren om het bloed voort te stuwen. De druk stijgt dan ook amper. Ook in rusttoestand raken het hart en de bloedvaten eraan gewend om bij een lagere druk te werken. Ook de manier waarop telt

Reageren? [email protected]

De frequentie en de kracht van de beweging spelen een belangrijke rol. Langzaam fietsen met een stevige tred (hard duwen dus)

bijvorbeeld, werkt eerder een hoge bloeddruk in de hand. Krachtige en langdurige spiersamentrekkingen (spiertraining) zijn te mijden. Er moet net naar het tegenovergestelde toe worden gewerkt: minder krachtige, maar sneller opeenvolgende spiersamentrekkingen. Kies dus bij fietsen voor een kleinere versnelling en trap sneller. Beginnelingen of ouderen kiezen op beter een fiets die is uitgerust met een versnelling met meerdere tandwielen zodat zij sneller en met minder inspanning kunnen trappen. Hartfrequentie

Duursport, de naam zegt het al, moet gedurende langere tijd worden volgehouden en vergt dan ook een matige krachtinspanning. Het is helemaal niet de bedoeling dat iemand buiten adem of aan het einde van zijn of haar krachten raakt. Sporten met een hartfrequentiemeter zou helemaal ideaal zijn. Er dient dan op ongeveer 75% van de maximale hartfrequentie (220 - leeftijd) te worden gesport. Huisarts

Iemand met een uitgesproken verhoogde bloeddruk dient altijd eerst de huisarts te raadplegen. Een sportactiviteit volgt een regel van 3: - 3 keer per week (ideaal om de 2 dagen). - 30 tot 60 minuten per keer. - 3 maanden is de minimumtijd om concrete resultaten (op de bloeddrukmeter) te zien. Maar sporten is, ongeacht of uw bloeddruk te hoog is of niet, voor het leven! 11 BMS MESSAGE

Het ultieme recept voor vetzucht en welvaartsziekten is de Amerikaanse voedselpiramide, aldus hoogleraar humane voeding Walter Willet. Laat onze schijf van vijf nu het eeneiige tweelingbroertje zijn van deze Amerikaanse voedselpiramide. En wij maar denken dat we lief zijn voor lijf en leden. We bakken ons magere tartaartje volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum in een vloeibaar bak- en braadproduct. Dit is rijkelijk bedeeld met meervoudige onverzadigde vetzuren, waaronder linolzuur (omega-6 vetzuur). Onze bloedvaten zijn ondertussen collectief in opstand gekomen.

De vetz LICHT VERTEERBAAR Margriet Udding

Meervoudige onverzadigde vetzuren zijn instabiel en veranderen tijdens verhitting in transvetzuren. Deze transvetzuren zijn zeer slecht voor onze hart– en bloedvaten. Daarnaast bevat onze huidige voeding een overdaad aan linolzuur en te weinig omega-3 vetzuren. Teveel linolzuur bevordert de klontering van het bloed en ontstekingen. Als er een Arbo-wet zou gelden voor hart- en bloedvaten dan mochten ze onder de huidige omstandigheden ons bloed niet verder transporteren. BMS MESSAGE

12

zuurmythe

Margriet Udding geeft in haar praktijk voor voeding en welzijn in Rotterdam voedingsadviezen, bio- en neurofeedback. Daarnaast is zij parttime docent bij Zadkine Sport en Bewegen en verzorgt zij bij IVS Opleidingen in Dordrecht diverse voedings-gerelateerde workshops en cursussen.

een krukje bij het aanrecht deeg te kneden. Het sprak dan ook voor zich dat ik na de middelbare school, levensmiddelentechnologie in Bolsward zou gaan studeren. Hoe ik deze studie moest combineren met het studentenleven wist ik niet. Het combineren van lol en studeren is wel gelukt tijdens mijn studie food en business in de leukste studentenstad van Nederland: Groningen. Bij TNO heb ik vervolgens geleerd dat smaak vaak onderschikt is aan verpakking en uiterlijk. Bij Laurus zag ik hoe het supermarktassortiment werd gereduceerd tot een aantal cijfertjes en grafiekjes. Bij International Flavour en Fragrances ontdekte ik dat 2 druppeltjes smaaken geurstof een nietszeggend ijsje konden omtoveren in een uitgesproken aardbeienijsje.

Belangen

Hoe kan het nu toch dat deze informatie onze oren niet bereikt? Een mogelijke verklaring voor deze vreemde gang van zaken is dat de voedingsindustrie niet altijd belang heeft bij de waarheid. Het Voedingscentrum heeft financiële banden met de voedingsindustrie. Het Voedingscentrum stimuleert wetenschappelijk onderzoek over voeding door het instellen van bijzondere leerstoelen. Deze leerstoelen worden gefinancierd door de voedingsindustrie. Het Voedingscentrum zegt zelf dat het vrijwel geheel gefinancierd wordt door de Nederlandse overheid, en geen financiële bijdragen accepteert van bedrijven of andere instellingen in ruil voor het overnemen en/of uitdragen van een bepaalde stellingname. maar wie ben ik dan om de vetzuurmythe in twijfel te trekken? Even voorstellen

Mijn naam is Margriet Udding en mij wordt regelmatig gevraagd: ‘Eet jij nu nooit een koekje?’ Ik ben gek op koekjes! Maar dan wel koekjes zonder geharde vetten, en dus met roomboter. En niet elke dag. Mijn visie op voeding en welzijn is dat voeding één van de vele factoren is die bepalend is voor de gezondheid. Emotionele gezondheid, milieufactoren en genetisch invloeden hebben ook een enorme impact op de gezondheid. Als ik de keuze heb tussen gefrustreerd een stengel bleekselderij weg kauwen of genieten van een paar heerlijke glazen Prosecco, dan kies ik voor het laatste. Zover als ik mij kan herinneren ben ik altijd al geïnteresseerd geweest in voeding. Op zeer jonge leeftijd stond ik wiebelend op

Orthomoleculaire geneeskunde

Een interessante opleiding over voeding en gezondheid heb ik onlangs afgerond: orthomoleculaire geneeskunde. Hier wordt het verband gelegd tussen voeding en ziekte. En nog belangrijker; op welke manier kun je door voeding ziekte voorkomen en fit zijn. Door het gebruik van vele wetenschappelijke onderzoeken is de orthomoleculaire geneeskunde een wetenschap die serieus genomen wordt. Het grote schemergebied tussen ziek zijn en jezelf fit voelen wordt beetje bij beetje ontgonnen. De orthomoleculaire geneeskunde ziet vele mensen met overgewicht die toch ondervoedt zijn. Hierover meer in de volgende column. Doorsudderen

Het verhaal over de vetzuren zal in de media nog wel blijven doorsudderen. Hier een praktisch advies voor de lezers: - Vermijd olieën en vetten met meer dan 30% linolzuur, zoals zonnebloemolie, maisolie en dieetmargarines. - Gebruik olijfolie of roomboter om in te bakken. Ik hoop dat ik de vetzuurmythe lichtverteerbaarder voor jullie heb gemaakt. Vergeet niet te genieten van het eten. Reageren? [email protected] 13 BMS MESSAGE

Gratis vermelding op www.therapeuten-register.nl!

Therapeuten-Register.nl is een onafhankelijk, doorzoekbaar, register voor therapeuten en andere specialisten in de para- en perimedi­sche gezondheidszorg. Therapeuten-Register.nl is uitstekend te vinden met o.a. Google.  . Met uw (gratis) vermelding bent u dat dus ook! Plus-vermelding Een plus-vermelding valt extra op en biedt vele extra’s. Met de kortingscode: BMSMSSGE krijgen lezers van de 'Message' 40% korting op de kosten van een Plus-vermelding. BMS MESSAGE

14

Heel erg om dit te moeten bekennen, maar niets is voor mij zo inspirerend als tv-programma’s waarin huizen en tuinen worden opgeknapt. Borrelend van de inspi-

Van distaal naar normaal

Herfstperikelen

ratie rol ik na het kijken van zo’n programma m’n bed in om vervolgens de gehele nacht (let wel in m’n slaap) mijn eigen verbouwingsprojecten uit te voeren. Wel even slikken als ’s-ochtends dan blijkt dat er nog steeds geen enkel likje verf op m’n nog te verven kozijnen zit, terwijl ik me bij het ontwaken voelde alsof ik er echt net een complete verbouwing op had zitten.

JeLLES Mariële van Broekhoven-Broeders

Jelles

Gemiste kans?

Onlangs bleek dat ik al even erg begon te stuiteren van een programma van een geheel andere aard. SBS 6 zond het programma: ‘De 25 meest opmerkelijke dikkerds aller tijden’ uit met daarin ook een aantal terugblikken op diverse Nederlandse afvalprogramma’s. Ontzettend knap om daarbij mensen te zien die hun levensstijl drastisch veranderd hadden en ongelofelijk veel waren afgevallen. De ene fitnessruimte na de andere flitste over het scherm voorbij en bijna.. bijna werd ik overspoeld met het euforische gevoel van: ‘ik ga ook fitnessen, lijkt me heerlijk!’ De aangrenzende nacht werd in mijn dromen echter niet zwetend op stoere fitnesstoestellen doorgebracht. Deze werden gevuld door hele andere gedachtekronkels. Als massagetherapeute kom ik regelmatig mensen in mijn praktijk tegen die letterlijk en figuurlijk in beweging gezet moeten worden. Voor mijzelf geldt dat uiteraard niet! 15 BMS MESSAGE

volop in beweging. Ik heb/neem nooit de tijd om zomaar op het gemakkie (ook niet voor een ‘bakkie’) eventjes te gaan zitten. Loop niet, maar ren altijd de trap op hier in huis en krijg volop beweging tijdens het doen van mijn werk, het huishouden, de tuin en dus m’n verbouwingsklussen die ik dan ook daadwerkelijk zelf uitvoer en waarbij ik niet terugschrik voor het werk van een sterke vent. Maar dat geld uiteraard alleen voor mij! Voor sommigen van mijn patiënten zou het juist heel erg goed zijn als ze naar de sportschool zouden gaan. Begeleiding

Nou ben ik, uiteraard alleen beroepsmatig, ahum, natuurlijk altijd ontzettend benieuwd hoe het de dapperen onder mijn patiënten vergaat tijdens en na het sporten en zaag ze daar dan ook gemoedelijk over door. Steeds vaker loop ik daarbij echter tegen hetzelfde fenomeen aan. Of beter gezegd, daar lopen zij nog al eens tegenaan. Namelijk, het gebrek aan goede begeleiding!

Beweging

Ik ben geen sportief type. Nooit geweest ook. Afgezien van een uurtje klassiek ballet per week tijdens m’n eerste paar lagere schooljaren (ik was een ballerina type strijkplank!), de verplichte sporturen op school en me een aantal jaren heerlijk op een pony rond te laten rijden heb ik ook nooit gesport. Een

paar jaar geleden bereikte ik daarin zelfs mijn persoonlijk jubileum van 20 jaar lang niks aan sport te hebben gedaan. Foei Jelles! Ach, ik zie het altijd maar zo (ik ben wel heel creatief met redenen om dat voor mezelf goed te praten): ik sport dan misschien wel niet georganiseerd maar ben wel de hele dag

MeerSport GROOTHANDEL IN SPORTVERZORGINGS-, EHBO/BHV- EN PEDICURE ARTIKELEN

Als u het niet vraagt zult u het nooit weten, dus vraag naar onze prijslijst of kom gerust eens langs in onze winkel/showroom. Leverancier van o.a. Biofreeze, Chemodis, Volatile, Toco Tholin, @Serve, BSN Medical, Mueller, Gehwol en Laufwunder, Curetape en Kinesiotape en ook draagbare en vaste massagebanken/stoelen en de diverse toebehoren.

Doe meer met MeerSport! Openingstijden: Woensdag 09.30 - 17.00 uur 19.00 - 21.30 uur Donderdag 09.30 - 17.00 uur Vrijdag 09.30 - 17.00 uur Zaterdag 09.30 - 13.00 uur

BMS MESSAGE

J.A. Beyerinkstraat 5a 2912 AA Nieuwerkerk a/d IJssel Telefoon (0180) 310750 Fax (0180) 311941 Email [email protected] Website www.meersport.nl

16

Uit de verhalen die mij ter ore komen lijken sportscholen soms meer tijd en aandacht te besteden aan het binnenhalen van de klant en te zorgen dat er een zo lang mogelijke tijd vooruit betaald wordt dan aan het daadwerkelijk begeleiden van de klant. Veelal bestaat deze begeleiding uit een gezamenlijk rondje uitleg langs alle apparaten en een intake gesprek waarbij de op dat moment relevante gegevens worden ingevoerd op een pasje wat vervolgens ingevoerd in de apparaten een trainingsschema uit laat voeren. Begrijp me niet verkeerd, ik ben er helemaal voorstander van als de techniek ons ook kan helpen bij het verbeteren van onze gezondheid. Maar mensen blijven mensen en apparaten nu eenmaal apparaten. Geen apparaat

Mariëlle van Broekhoven-Broeders is in juni 2007 afgestudeerd als massagetherapeut bij IVS Opleidingen. Sinds 2004 heeft zij een eigen praktijk: ‘Mariëlle Broeders Natuurgeneeskundig Therapeute’ in Dongen. “Deze rubriek is voor mij een leuke manier om eens over vanzelfsprekendheden na te denken, zaken vanuit de kant van de student te belichten of dingen uit te werken waar jij vanuit jouw optiek meer duidelijkheid over zou willen hebben.”

dat rekening houdt met de mogelijkheid dat je door veranderingen in je privé- en/of werksfeer die dag of week bijvoorbeeld je rechterschouder eigenlijk al op de grens van overbelasting zit. Maar sporten is toch gezond en we hebben onszelf eindelijk zo ver gekregen dat we trouw op de dinsdag de sportschool bezoeken dus doen we dat nu ook maar om te voorkomen dat het klad erin komt. Het is maar een simpel voorbeeldje natuurlijk maar wat zou het mooi zijn als je ook op die bewuste dinsdag aangesproken zou worden door de begeleider die juist weer zijn ronde doet tussen de toestellen door, ondertussen scherp oplettend of iedereen wel op de goede manier/met de goede houding zijn of haar oefeningen staat te doen. Deze zou ter plekke persoonlijk advies kunnen geven om je trainingsschema deze dag op een andere manier aan te pakken. Helaas hoor ik, misschien toevalligerwijs, veel verhalen in mijn praktijk van mensen dat ze, na dat eerste sportschoolbezoek

meestal aan hun lot (en de apparaten) worden overgelaten (zelfs bij sportscholen die speciaal fysiotherapeuten ter begeleiding van hun cliënten in dienst hebben) en dat er aan verdere, wat persoonlijkere begeleiding nog heel wat zou kunnen worden verbeterd. Natuurlijk snap ik dat het waarschijnlijk ondoenlijk is voor sportscholen om al hun cliënten iedere keer persoonlijk te begeleiden. Maar het voelt zó als een gemiste kans. Individuele begeleiding

Soms gaat het juist wel heel erg goed zoals bij een gedreven fysiotherapeute in mijn woonplaats die zelf kleine gymklasjes was begonnen speciaal voor mensen met nek- en rugklachten. Ze was natuurlijk goed op de hoogte van de klachten van iedere deelnemer en paste de oefeningen al naar gelang op iedereen individueel af. Dit werkte fantastisch en mensen waren zeer tevreden... totdat ze het hier zo druk mee kreeg dat ze niet meer zelf alle klassen kon draaien, mensen aannam om het gedeeltelijk van haar over te nemen die echter niet over dezelfde bezieling en ervaring beschikte als zijzelf en de klanten voor hun gevoel niet meer dezelfde resultaten behaalden via deze gymlessen dan voorheen. En da’s dan ook weer zo ontzettend jammer. Nu ga ik graag uit van het beste in de mens dus geloof ik graag dat sportschoolhouders afgezien van dat het hun werk is en ze er hun boterham mee moeten verdienen ook werken vanuit een passie om mensen gezond (en) aan het sporten te krijgen. Volgens mij zijn er nogal wat sportscholen in Nederland en is er ook nogal wat concurrentie. Wel sportschoolhouders van Nederland... zie hier uw kans! Zet uw cliënten een kroontje op en investeer in goede begeleiding. Erg spannend hoeft dat allemaal niet te zijn. Als mensen weten dat er tijdens hun training altijd wel een keertje iemand binnen komt lopen om even te checken hoe het allemaal gaat, doet dat volgens mij al wonderen. Het zal wellicht ook de animo bij mensen om te gaan sporten aanzienlijk verhogen. Natuurlijk mag ik niet alles over een kam scheren en zijn er vast ook een heleboel sportscholen die wat dit betreft wel op een goede weg zitten.

Boekbespreking Anatomie van de beweging

Anatomie is een studiegebied dat niet slechts voorbehouden is aan enkele specialisten, maar ook interessant is voor degenen die zich in beroep of sport bewust met beweging bezighouden. De auteur behandelt in dit boek op een speelse manier de botten, gewrichten en spieren in relatie tot bewegen. Het bijzondere aan deze uitgave is dat de meer dan 1000 afbeeldingen de rode draad vormen. Daarmee nodigt het boek uit tot studie van de anatomie. Er is gekozen voor een goede mengvorm van de Nederlandse en de officiële terminologie (Terminologia Anatomia). Anatomie van de beweging is een compleet boek over de anatomie van het bewegingsapparaat en speciaal geschreven voor studenten fysiotherapie, lichamelijke opvoeding, CIOS, sportmassage, mime en yoga. In het leven van Blandine Calais-Germain staat de dans centraal, zij was zowel danseres als danslerares. Dit heeft geleid tot een intensieve studie van de complexe bewegingen van het lichaam. Zij studeerde fysiotherapie en ontwikkelde een innovatieve lesmethode voor de fysieke/lichamelijke studie van anatomie in relatie tot bewegen.. Type Auteur(s) Uitgever ISBN Pagina’s Prijs

Paperback B. Calais-Germain Bohn Stafleu van Loghum 9789031345083 270 E 40,80 (bol.com)

Sporten, het is dan wel niks voor mij maar ik moedig het vooral aan. Ik moedig iedereen aan om te gaan sporen... behalve mezelf dan natuurlijk. Vanaf de zijlijn moedig ik jullie dan aan. Reageren? [email protected] 17 BMS MESSAGE

COK staat voor chronisch onverklaarbare klachten. De term als alleenstaand

Oefensessies

ziektebeeld is, denk ik, bij de meesten niet bekend. Als lastig onderwerp is

Masseurs i.o. kunnen op vertoon van hun carte d’identité, tegen een kleine vergoeding, deelnemen aan de oefensessies sportmassage die door de BMS worden georganiseerd. Het grote voordeel is dat je, onder begeleiding van een docent, praktische aanwijzingen krijgt en daar waar nodig vakkundig gecorrigeerd wordt.

het waarschijnlijk wel herkenbaar. Wanneer je gaat zoeken naar synoniemen voor dit fenomeen dan schrik je behoorlijk, het zijn er circa 40!

Kortom, een ideale ondersteuning om goed voorbereid naar het examen toe te werken. Het is mogelijk, op vertoon van de carte d’identite, de oefendagen in zowel Dordrecht als Rotterdam bij te wonen. Bij minder dan 10 aanmeldingen behoudt de BMS zich het recht voor een oefensessie te annuleren. Dit wordt dan op de vrijdag voor de oefensessie (per email) aan de deelnemers kenbaar gemaakt. IVS Opleidingen, Dordrecht (Spuiweg)

18 april; 9, 16 mei; 6 juni.

Kosten: € 7,50 te voldoen op de dag zelf. Aanmelden via www.ivsopleidingen.nl. 1eNVVS, Rotterdam (Mathenesserlaan)

18 april; 2, 9, 16, 23, 30 mei.

Kosten: € 10,00 te voldoen op de dag zelf.

VAN DISTAAL NAAR NORMAAL Hans van der Weijden

Als je de term COK wat beter tot je door laat dringen is de term ‘onverklaarbaar’ op zich al wat vreemd gekozen. Dit zou suggereren dat er nooit een verklaring gevonden kan of zal worden voor de klachten van de patiënt. Sommige onderzoekers zien dit dan ook liever veranderd in OCK (onverklaarde chronische klachten). Veel onderzoekers hanteren ook MOCK (medisch onverklaarde chronische klachten). Dit suggereert echter weer dat er wel een niet-medische verklaring zou zijn. Zo blijf je dus op zoek naar een sluitende term en kom je dus op de eerder genoemde circa 40 mogelijkheden uit. Somatisch

Medisch onverklaarde symptomen zijn vrijwel altijd somatisch van aard. De meest voorkomende zijn: vermoeidheid, rugpijn, hoofdpijn, pijn in armen of benen, pijn op de borst, maag-darmklachten, gewrichtsklachten, jeuk, allergie en duizeligheid. In een aantal gevallen zijn voor deze clusters van symptomen specifieke classificaties in het leven geroepen zoals fibromyalgie, het chronisch vermoeidheidssyndroom, het prikkelbare darmsyndroom, enz. In de literatuur en zeker ook op internet vind je echter regelmatig artikelen alsof er weer een totaal nieuwe ontdekking is gedaan naar de samenhang en behandeling van COK. Twee interessante tegenstrijdige stukken kwam ik onlangs tegen en zal daar de hoogtepunten uithalen. Stress

Op zich is het wel bij de meesten bekend dat vele lichamelijke klachten een oorzaak-gevolg reactie is van stressoren, waarbij onjuiste BMS MESSAGE

18

opvattingen van de patiënt de behandeling en een voorspoedig herstel in de weg kunnen staan. Dit kan nog versterkt worden door coördinerings processen zoals ziektewinst. Door dergelijke psychosociale processen kunnen klachten lang blijven bestaan, lang nadat het oorspronkelijke letsel is hersteld. Zolang de zorgverlener dus alleen aandacht besteedt aan de somatishe klacht is de kans op herstel gering. Dit verhaal kun je echter ook andersom stellen. Ik las onlangs een artikel over een boek, waarbij de onderzoekers zich uitspraken over het feit dat met name bij huisartspraktijken men te veel is gefocust op de psychische kant. Volgens deze onderzoekers richten de huisartsen zich te vaak en te snel op situaties als werk, stress, privésituaties en laat men lichamelijk onderzoek te veel achterwege. Deze onderzoekers zijn van mening dat er te veel verbale therapie wordt beoefend. De arts hoort te beginnen met lichamelijk onderzoek, eventueel gevolgd door wat vervolgonderzoeken. Hier is naar hun oordeel veel winst uit te halen. Het is de taak van een arts om eerst lichamelijke zaken uit te sluiten. Pas daarna moet je verder kijken en niet andersom. Het is naar hun mening dus zaak dat iedere arts begint met een pakketje medisch onderzoek. Dit past natuurlijk geheel in de westerse denkwijze van ziektebeelden. Ik las het volgende artikel van een onderzoek uitgevoerd door het NIVEL. Hierin wordt nadrukkelijk gezegd dat artsen zich bij onverklaarbare klachten te nadrukkelijk richten op de lichamelijk kant. Zelfs als een patiënt signalen afgeeft die wijzen op een emotionele of psychische oorzaak. Volgens dit

Hans van der Weijden is van oorsprong radiodiagnostisch laborant. Na de opleiding sportmassage heeft hij zich gespecialiseerd in echografie. Zijn beroep als laborant heeft hij inmiddels ingeruild voor het docentschap. Hans is docent bij het Albeda College in Rotterdam en IVS Opleidingen in Tilburg en Den Bosch. Hij geeft les in de vakken anatomie, fysiologie, pathologie, EHBO en reanimatie.

onderzoek verrichten artsen dan een totaal lichamelijk onderzoek en verrichten zelfs in feite onnodige ingrepen uit angst een ernstige aandoening over het hoofd te zien. Dit onderzoek wijst dus uit dat de lichamelijke aard van klachten door de artsen benadrukt wordt en wordt ook hierdoor veelal de ongerustheid van patiënten over een lichamelijke afwijking benadrukt. Dit is te voorkomen volgens deze onderzoekers, door na te gaan of de klacht ook van psychische aard kan zijn. Volgens deze onderzoekers gaan artsen vaak wel in op ongerustheid van een patiënt maar alleen vanuit een medische invalshoek. Veelal worden dan ook nog medicijnen voorgeschreven, echter die nemen de ongerustheid niet weg. De onderzoekers geven het advies niet alleen oog te hebben voor de lichamelijke kant maar ook voor de psychische. Verrassende ontdekkingen, niet? Twee conclusies die we volgens mij al wisten, maar wat betreft de individuele onderzoeken staan ze lijnrecht op elkaar Moeten we dit zo samenvatten, dat uit onderzoek blijkt dat er teveel artsen zijn die klachten alleen met stress en omgevingsfactoren in verband brengen en dat weer andere artsen alle klachten alleen maar lichamelijk zien. Zijn beide onderzoeken onbetrouwbaar of hadden de onderzoekers wellicht hun conclusies kunnen bundelen, zodat men dichter bij de waarheid komt?

Van distaal naar normaal

COK

De conclusie moet denk ik zijn dat je altijd als zorgverlener beide kanten van klachten moet bekijken. Leuk om ook nog te melden is dat de VU in Amsterdam hier wat explicieter mee bezig is, want daar heeft men sinds enige tijd een poli geopend voor COK, waar alle facetten van mogelijke aard nadrukkelijk bekeken worden om tot een oplossing te komen. Naar ik verneem schijnt het daar storm te lopen. Ik wil eindigen met een opmerking welke ik las over een ander ziekenhuis in Nederland (waar ik de naam niet van zal noemen) en waar ik wel om moest lachen. Dit ziekenhuis gaat ook iets beginnen in die trend, want de ziekenhuis psycholoog was van mening na onderzoek, dat lichaam en geest waarschijnlijk alles met elkaar te maken hebben. Verrassend vinden jullie niet?

Reageren? [email protected] 19 BMS MESSAGE

Een beetje hoofdpijn of duizeligheid is met een spons uit de wereld

Hersenletsel

Een voetballer produceert gedurende zijn carrière enkele duizenden kopballen. Een doorsnee bal weegt 400 gram en de snelheid waarmee dat projectiel op het hoofd belandt, kan oplopen tot wel 120 km per uur. Het is een open deur intrappen om hieruit to concluderen dat het onstaan van hersenafwijkingen hierbij onvermijdelijk is. Het probleem is echter dat veel voetballers die deur weer onmiddellijk dichtsmijten. Dat het probleem ernstig wordt veronachtzaamd, komt door een gebrek aan kennis maar ook omdat het inwendige kwetsuren betreft. BMS MESSAGE 20

Van een open beenbreuk weet iedereen dat die moet helen voordat de onfortuinlijke voetballer weer fatsoenlijk tegen een bal kan trappen. Een beetje hoofdpijn of duizeligheid is met een spons in ‘no time’ uit de wereld. Erik Matser als neuropsycholoog verbonden aan het Sint Anna Ziekenhuis in Geldrop kent het vooroordeel als geen ander, werd bespot als geen ander, maar ontmoet op zijn Don Quichote achtige kruistocht steeds meer medestanders en begrip. Coma

Het kwaad schuilt in een piepklein hoekje. “De minor head injuries lijken vrij onschuldig, maar ze hebben wel degelijk invloed op het geheugen, de concentratie en de algehele snelheid van de informatieverwerking. De oorzaken van die blessures moeten worden gezocht in contactsporten (boksen, kickboksen, enzovoort), ongevallen en het koppen bij voetbal. Volgt er na het eerste lichte hersenletsel een tweede, dan werkt die cumulatief. Op die manier ontwikkelt zich een zwaarder hersenletsel. Stel dat de som van twee klappen honderd is, dan kan een derde klap eroverheen al dodelijk zijn. Dat heet het ‘second impact syndroom.’ Een sporter die na een klap of een val duizelig is en nog niet hersteld verder gaat, kan bij een volgende klap in coma raken. Dat kan weer de dood tot gevolg hebben. In een levende situatie zijn hersenen zo zacht als boter.”

Koppen gevaarlijk? Wie dat zegt, mankeert iets aan zijn hoofd! “Traumatisch hersenletsel kan worden opgelopen door krachten die inwerken op de schedel en die een rechtlijnige en/of draaiende beweging van het hoofd teweegbrengen, waardoor de hersenmassa wordt verplaatst. Rechtlijnige bewegingen hebben tot resultaat dat de hersenen tegen de binnenkant van de

schedel botsen, wat kan leiden tot kneuzing van het hersenweefsel. Draaiende bewegingen laten ook een draaiing van hersenweefsel zien, waarbij de buitenkant van de hersenen sneller draait dan de meer naar binnen gelegen gebieden. Hierdoor ontstaan in het hersenweefsel scheuren. Vooral de uitlopers van de zenuwcellen raken beschadigd. De beschadigingen na rotationele acceleraties van het brein zijn vaak diffuus van aard. Ook kunnen bloedvaten die veelal subduraal (onder het harde hersenvlies) zijn gelegen, te veel rekken en eventueel door deze rotationele draaiingen afscheuren. Hersenletsels die ontstaan als gevolg van een draaiende beweging kunnen over het algemeen als ernstiger worden beschouwd dan letsels die na lineaire verplaatsingen ontstaan. Matser attendeert in dit geval ook op judo als zijnde een risicosport. Als gevolg van verwurging kan door de anoxische periode (volstrekte afwezigheid van de zuurstoftoevoer) hersenbeschadiging ontstaan.”

In een levende situatie zijnhersenen zo zacht als boter! Kernkoppen

“Afgezien van het lichamelijk leed is de sociaal economische schade van hersenletsel enorm groot. Tien procent van alle, in ziekenhuizen behandelde hersenletsels, is gerelateerd aan sport. Jaarlijks loopt een kwart miljoen mensen in de VS hersenletsel op door recreatieve sportbeoefening. Dat kost de Amerikaanse samenleving tien miljard dollar. Het gaat dus om veel meer dan de tien dodelijke ongevallen in het boksen, veroorzaakt door hersenletsel. De wereld van de pugilistiek lijkt dat als een bagatel te beschouwen. Toen de Nederlandse Boksbond (NBB) heel dapper besloot prof boksers aan een neuropsychologische test te onderwerpen, volgde een exodus naar het buitenland, om daar zonder ‘die rare test’ (aldus oud Europees kampioen halfzwaargewicht Jan Lefeber) de benodigde licentie op te halen.”

“Met betrekking tot de beroepssporters nam de Europese boksunie (EBU) het voorstel niet over. De amateursectie AIBA conformeerde zich wel aan die maatregel. Onder ‘druk’ van de leegloop wilde de NBB de test weer afschaffen, maar na interventie van staatssecretaris Terpstra (VWS) vindt heroverweging plaats van dat besluit. De neuropsycholoog reageert in dit verband terughoudend om te voorkomen dat hersenletsel het exclusieve voorrecht is van het boksen. Het hersenletsel in.die kringen is wel onaanvaardbaar hoog. Van de boksers heeft 45% hersenletsel opgelopen, het dubbele aantal lijdt aan geheugen en concentratieverlies. Maar of je het moet verbieden? In de Skandinavische landen is dit al gebeurd. Dit laatste is in Nederland niet bespreekbaar. Boksen is hier zo oud als de mensheid.” Pretindustrie

“Des te kwalijker vind ik het dat de commercie steeds meer het medisch rationeel denken terugdringt. Veel mensen in de medische sector kunnen niet onafhankelijk werken. Ze leggen wel een eed af, maar in de praktijk worden ze niet zelden voor onredelijke opgaven gesteld. Omwille van de commercie zijn we bezig mensen om te bouwen tot supermachines. Ik ben niet tegen competitie op topniveau, ik ben er wel op tegen medici te gebruiken om onredelijke prestaties en eisen te verwezenlijken. Hierdoor krijg je enorm veel ongelukken. Het moet steeds harder, steeds sneller. Atleten worden door de consument als gebruiksartikel gezien. Wekenlang zit je op tv naar het WK voetbal te kijken. De laatste bal is nog niet getrapt of je vraagt je af hoe de opstelling van Ajax er uitziet. De Vereniging voor Sportgeneeskunde (VSG) is druk doende gedragsregels vast te leggen voor haar leden. Maar op een consensusbijeenkomst in Utrecht, medio mei, kwam ook schrijnend aan het licht dat tal van sportartsen te zeer aan bonden, clubs of organisaties zijn gebonden om geheel objectief hun werk te doen. Of: de leden van de medische commissies opereren niet zelden onder druk van het bestuur en kunnen

Koopt u wel eens iets via het internet? Wist u dat u bij de meeste aankopen geld terug kunt ontvangen?

Spaarwinkelen of ‘cashback shopping’ is een nieuwe, slimme manier van winkelen op het internet waarbij u steeds een gedeelte van uw besteding weer terug kunt ontvangen; een soort ‘korting achteraf’ dus. Als u toch al winkelt op het internet is dat dus makkelijk verdiend!

Ontvang geld terug bij: Bol.com, Free Record Shop, Wehkamp, Expedia.nl, Apple Store, Sport-Thieme, Bruna, KLM en nog veel meer...

21 BMS MESSAGE

daardoor niet de indruk wekken de (in- of uitwendig) geblesseerde sporter als patiënt te beschouwen die rustig de tijd moet nemen om volledig te genezen. ‘The show must go on’ in de grootste pretindustrie ter wereld.” Wie mag Mike Tyson stoppen als hij voor 1 miljard dollar gaat bokzen om de wereldtitel? Wie stop Lance Armstrong als hij in de Tour met een virusontsteking toch zijn gele trui wil verdedigen? Door de commerciële druk komt de medische-etische kant van de zaak ernstig in het gedrang.

‘The show must go on’ in de grootste pretindustrie ter wereld Gelukkig wordt er op het jaarlijkse congres van de Europese neurologische society (ENS) ook gediscussieerd over sportneurologie. Maar aan de andere kant noemt Matser het een teken aan de wand dat het Sint Anna ziekenhuis het enige op het continent is met een specifieke afdeling sportneurologie. Matser: “In de vroegere DDR had je ook neuropsychologie, maar daar werd die wetenschap veel eerder aangewend als selectiecriterium. Werd er bij een sporter hersenletsel vastgesteld, dan ging hij niet meer naar grote toernooien.”

moeten staan, omdat je praat over blessures waarvan mensen levenslang last hebben.

Dan moest hij zijn trainingspak uittrekken en kreeg hij één of andere fantastische staatsbaan als postbode.” Als een nog veel groter probleem ervaart Erik Matser het gebrek aan kennis over hersenletsel in de sportwereld, ook bij de daarin werkzame medici. De sportmedische wereld heeft er heel weinig notie van, stelt hij vast. De kennis zou op een hoger plan

Doodsmak

BMS MESSAGE 22

“Ik vind Finidi George een treffend voorbeeld, hij viel dizzy op het veld en vroeg vervolgens aan zijn trainer welke kant hij op moest voetballen. Zo’ n jongen moet meteen uit het veld. Milde hoofdpijn wordt vaak niet als zwaarwegend beschouwd. Onzin, je zou met her- intreding moeten wachten tot je volledig bent hersteld.” Niet zeiken, maar poetsen, luidt een Nederlands gezegde. Hij wil er maar mee aangeven dat uitvallen wordt gezien als gebrek aan karakter. Op het EK voetbal 1992 in Zweden wierp de Duitser Guido Buchwald de handdoek in de ring, omdat hij in de wedstrijd tegen Schotland na een tik tegen het hoofd even van de wereld was. Prima, maar minder geslaagd was het dat hij drie dagen later alweer vrolijk de volgende wedstrijd speelde. En wat te zeggen van de vele ernstige valpartijen in het wielrennen?. Het herstel van de als

een murw gebeukte bokser ogende Jalabert vergde een paar weken extra, maar ook de Fransman haalde snel de fiets weer uit de schuur. ‘Fietsen gaat wel’, maar ze kunnen er wel chronische gevolgen betreffende het mentale functioneren aan overhouden. Het kan best zijn dat zij heel moeilijk een gesprek tussen drie mensen kunnen volgen. De hogere, complexe mentale functies verdwijnen het eerst. In mentaal opzicht raken ze sneller vermoeid. De motoriek is het laatste dat achteruitgaat. Ringarts

Het koppen verbieden, dat zou hij onrealistisch vinden, maar vraagt wel van de sportbonden dat zij hun spelregels veranderen. Waarom niet, als bij het boksen, een onafhankelijke ringarts bij top voetbalwedstrijden? Waarom zou een scheidsrechter om medische redenen een speler niet van het veld kunnen sturen? Waarom kan er geen regel worden ingevoerd dat de bal na een uittrap van een keeper eerst de grond moet raken, voordat de aanvaller van de tegenpartij hem koppend retourneert? En waarom besluiten bonden niet een grootscheepse voorlichtings-campagne te voeren om hun beoefenaars te attenderen op de gevaren van onzichtbaar (hersen)letsel? Wie maakt een voetballer duidelijk dat hij beter twee weken alleen looptraining kan doen om op die manier zijn carrière eindeloos te rekken? Een van de problemen is echter dat er in het voetbal veel clubartsen, orthopeden en internisten rondlopen die vrij weinig knowhow hebben over hersenletsel. Hadden ze die wel, dan zouden ze niet sponsen en verder laten voetballen.

Sportverzorging binnen de hedendaagse voetbalvereniging Je hebt net je cursus sportmassage afgerond en het lijkt je helemaal te gek om als verzorger aan de slag te gaan bij een sportvereniging. Je begint aardig je draai te vinden. Je hebt zelfs al een aantal boeken en naslagwerken op de kop getikt bij de Slegte en je bekwaamt jezelf bijna iedere week weer in het vakmanschap van de verzorger. De selectie ziet jou als vertrouwde partner en ook de gesprekken die je inmiddels met de trainer had beginnen vruchten af te werpen.

INGEZONDEN Vorige week na de training komt de trainer ineens bij je binnen met de vraag of hij ook niet even op de bank mag want hij heeft wat last van zijn kuit. “Tuurlijk trainer, geen probleem. Om een uur of tien?” zeg je. “Dat is goed, ik zal er zijn” en hij loopt een beetje trekkebenend weg.

Een beetje onverwacht zo ineens maar je bent al een tijdje voorbereid op deze vraag. “Nou kijk, als je nou een echte blessure zou hebben aan je kuit, een spierscheuring ofzo, dan laat ik je echt liever niet volledig met de groep mee trainen, te zwaar weet je. Misschien is het dan wel beter om apart van de groep een aantal oefeningen te doen en als de speler of jij er een tijdje uit zijn geweest doordat ze moesten rusten, kan een beetje looptraining wonderen doen voor het herstel van de algemene conditie”.

Boekbespreking Lekker fris!

Hoe heeft de mens door de eeuwen heen zijn lichaam verzorgd? In het boek Lekker fris! geeft Mayke Groffen hierop antwoord. Talrijke illustraties brengen opvattingen en dilemma’s in beeld. Lichamelijke schoonheid en reinheid, fitness, cosmetische verzorging en gezondheid, al deze thema’s die in onze huidige tijd een prominente plaats innemen in het publieke en private leven worden in een verrassende historische context geplaatst. Daarnaast wordt ingegaan op belangrijke stedelijke ontwikkelingen, zoals de oprichting van badhuizen en zwembaden, en de aanleg van riolering en waterleiding. Type Auteur(s) Uitgever ISBN Pagina’s Prijs

Paperback M. Groffen SUN 9789085066071 390 E 19,90 (bol.com)

Om vijf voor tien die avond wordt er op de deur geklopt. “Ken die?” klinkt het door de deur heen. “Zeker trainer, trek de broek en de sokken maar uit en ga maar op je buik liggen met je enkels op die rol.” Voorzichtig voel je over zijn kuit wat er aan de hand is en voelt dat de kuit flink stijf is. Vergelijk met de andere kuit leert je dat ook hier sprake is van een stijfheid die er niet hoort te zijn. “Al langer last van?” vraag je. “Nou nee, eigenlijk is dit de eerste keer dit jaar” is het antwoord op je vraag. “Wat voor schoenen heb je aan tijdens de training” vraag je verder. “Nou gewoon mijn oude trainingsschoenen, hoezo?” is het antwoord. “Mag ik er even naar kijken na de massage” vraag je langs je neus weg en je krijgt een vragende blik van de trainer in de trant van: wat gebeurt hier nou? Zachtjes begin je de kuiten aan beide kanten te behandelen en vraagt regelmatig hoe het voelt. “Goed hoor”, hoor je uit het kussentje dat je onder zijn hoofd legde. Na een minuut of vijf bezig te zijn klinkt ineens de stem van de trainer onder het gekreun: “Zeg, een tijdje terug vroeg je of we niet eens moesten doorpraten over hersteltrainingen na een blessure. Wat bedoelde je daarmee precies?”

“Ja maar kost dat niet veel tijd?” is de niet onverwachte repliek. “Nou in mijn optiek niet, trainer. Hoe sneller een speler weer met de groep meetraint hoe eerder het gevaar van een blessure weer optreedt. Kijk maar naar die gasten van de eredivisieploegen. Willen ook allemaal te snel, niet volledig hersteld en dan weer aan de bak. Rekken doen die van ons ook niet voor de wedstrijd en dan knallen ze er vol in. In zo’n situatie is het alleen maar wachten op een nieuwe blessure”. “Zo hoe voelen die kuitjes nu, een beetje soepeler zijn ze wel toch?” zeg je na afloop. “Ja, prima joh, bedankt, en eh... we komen er nog wel op terug. Ik zal het aan de TC voorleggen, maar geloof wel dat er wat inzit in wat je zei, de mazzel”. Goed gedaan jochie zeg je tegen jezelf. Ingezonden stukken vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie. 23 BMS MESSAGE

Uit de pers Donor zonder littekens

Transplantatiechirurgen van John Hopkins University School of Medicine hebben voor het eerst een nier via de vagina uit de donor verwijderd. De methode was al bekend bij nierkanker en nierfalen. De donor herstelt zo met minder pijn en heeft nauwelijks littekens. Dat verlaagt de drempel om een nier te geven, denken de medici. Geluk kun je gewoon kopen

Geluk is toch te koop, blijkt uit onderzoek van San Francisco State University. Levenservaringen kopen, leidt tot meer geluk voor de consument en zijn omgeving dan die auto of een sjieke jurk, denken de psychologen. Ze laten zien dat theaterbezoek of een etentje het gevoel van welzijn versterkt. Het bevordert gevoelens van vitaliteit en om je verbonden te voelen met anderen, - het gevoel te leven, zeggen de wetenschappers. Eenmaal voorbij, blijkt de ‘gekochte herinnering’ aan dat etentje ook langer mee te gaan dan dat jurkje of die cabrio. Een goede herinnering verveelt nooit, concluderen de psychologen. Jonge atleten eten slecht

Jonge sprinters hebben slechte eetgewoontes. Uit onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel blijkt dat de meeste talentvolle atleten een tekort vertonen aan vezels, mineralen en zo’n beetje alle vitaminen. Gedurende het onderzoek, dat drie jaar duurde, volgde de VUB de ontwikkeling van een groep talentvolle sprinters. De meesten drinken te veel frisdrank en kiezen vaak voor ongezonde, vetrijke voedingsmiddelen, wat zorgt voor een teveel aan geraffineerde suikers en verzadigde vetten. Bovendien bereikt slechts een handvol atleten de hen aanbevolen hoeveelheid van 250 gram fruit en 300 gram groenten per dag. 37 procent van de aankomende topsporters neemt wel extra voedingssupplementen, maar ironisch genoeg

zijn dit vooral de atleten die er al een goed voedingspatroon op nahouden. Suiker en nicotine, net zo verslavend

Levensmiddelen die grotendeels uit geraffineerde suikers bestaan, hebben dezelfde verslavende eigenschappen als nicotine. Volgens onderzoeker Simon Thonley van Auckland Regional Public Health Service (NieuwZeeland) wordt de drang naar suiker door dezelfde hersendelen gestimuleerd als nicotine en andere drugs. Tennisballen tegen Parkinson

Tennisballen helpen bij het tegengaan van de symptomen van de ziekte van Parkinson. In de Engelse regio East Midlands maken honderden patiënten bij oefeningen gebruik van oude tennisballen, die ze krijgen van een plaatselijke tennisclub. De artsen hebben ontdekt dat ze door simpele oefeningen met de ballen veel minder stijve vingers krijgen en ook minder last hebben van trillingen in de handen. Patiënten moeten de ballen bijvoorbeeld over tafel of over de handpalmen laten rollen. Door de stijfheid van hun vingers en de trillingen worden simpele, alledaagse taken zoals aankleden, eten en schrijven moeilijk. Golfen met oordopjes

Golfen kan beter met oordopjes in. Vooral moderne golfclubs van titanium maken zoveel herrie, dat volgens artsen van het Norfolk en Norwich University Hospital kans bestaat op permanente gehoorbeschadiging. In het British Medical Journal vertellen ze over een 55-jarige patiënt met gehoorbeschadiging aan zijn rechteroor. De man had 18 maanden lang, drie keer per week golf gespeeld met titanium golfclubs. Het geluid van de club klonk alsof een pistool afging. Zijn gehoor bleek zwaar beschadigd. Vervolgens lieten ze een professionele golfspeler

BMS MESSAGE 24

met diverse clubs slaan en werd de hoeveelheid geluid die werd geproduceerd gemeten. De lawaaiigste club gaf een knal van 130 decibel. Dat is ongeveer evenveel als een opstijgende straaljager. Mannen reageren snel op koffie

Cafeïne heeft sneller effect op mannen dan op vrouwen. Dat beweren onderzoekers van de Universiteit van Barcelona. 668 vrijwilligers dronken espresso met vijf milligram cafeïne. De mannen voelden na tien minuten al een ‘cafeïne-cick’, vrouwen veel later. Na 45 minuten blijkt alle cafeïne in het bloed te zitten.

bereikt door de toevoeging van Hoodia Gordonii en vitamine B3, die de bloedtoevoer naar de lippen stimuleren. In de lipgloss is bovendien een eetlustremmend stofje gestopt, waardoor het afslankend zou werken. Het zou de sportschool zelfs overbodig maken, claimt bedenkster Karen Robinovitz. De uitvinding van de eeuw, noemen de Britse damesbladen de nieuwe lippenstift daarom. De lipgloss kost ongeveer 20 euro en is er in zes kleuren, met benamingen als Love your thighs (hou van je dijen), No panty lines (geen inlegkruisjes) en Kitty Poledancer (Kitty paaldanser) Prikkelend menu

Afvallen? Pak de telefoon!

Afvallen lukt het best met begeleiding via telefoon of internet, concluderen onderzoekers van VU medisch centrum. Zij verdeelden bijna 1400 te dikke mensen in drie groepen: één groep kreeg alleen zelfhulpbrochures, één had telefonische hulp en één werd begeleid via internet/e-mail. Na een half jaar bleek dat de telefoongroep de meeste kilo’s kwijt was, de sterkste verbetering in het voedingspatroon had en het meeste aan lichaamsbeweging was gaan doen. Degenen die zonder begeleiding wilden afvallen, deden het het slechts. Dikke lippen, slanke billen

Altijd al de volle lippen van Angelina Jolie willen hebben? In Engeland is een nieuwe lipgloss op de markt die het opvullende effect heeft om een Jolie-mond te krijgen. Het effect zou worden

Cactussen die in het westen van de Verenigde Staten en in Mexico voorkomen, blijken gezonde bommen vol anti-oxidanten en vezels. Woestijnbewoners en indianen weten al eeuwen dat de rode vrucht, de cactuspeer (prickly pear), goed is. Zij gebruiken de vrucht bij allerlei kwaaltjes, van hoofdpijn tot allergieën. De stoffen in de cactuspeer zouden zelfs bij kanker en diabetes type 2 heilzaam kunnen zijn. De grote groene plakken met stekels bevatten volgens de universiteit van Arizona mineralen als calcium, ijzer, magnesium en vitamine A en C. Het olieachtige sap van de cactussen lijkt op aloë vera en heeft dezelfde verkoelende en hydraterende werking voor de huid. Slapen kun je leren

Een training via internet kan mensen die slecht slapen helpen bij hun strijd tegen slapeloosheid. Want slapen kun je leren, volgens de Universiteit Utrecht. Insomnie is de meest voorkomende slaapstoornis; 5 tot 10 procent van de Nederlandse bevolking heeft er last van. De voornaamste klachten van insomnie zijn: moeite hebben met inslapen, niet doorslapen of niet uitgerust zijn na de slaap.

Ziekte van Sever

De ziekte van Sever is een overbelastingsblessure van jonge sporters. Vooral jonge sporters (tussen de 7 en 15 jaar) die vaak sprinten en springen zijn er gevoelig voor. Ze hebben hierbij last van pijn aan de hielen, meestal aan beide zijden. Deze pijn is continu aanwezig en wordt erger tijdens het sporten zelf.

Gelukkig groeien de meeste kinderen over de ziekte van Sever heen. Dit neemt niet weg dat het vervelend en beperkend is. Daarom zijn er enkele maatregelen bedacht die de pijn kunnen verminderen en zelfs kunnen wegnemen. Rust, voorzichtig opgebouwde kracht- en rekoefeningen en inlegzolen bieden meestal uitkomst. Krachten

De enkel en hiel zijn veel geplaagde plekken bij sporters. Op de onderste lichaamsdelen zijn namelijk de grootste krachten actief. De enkel is een gewricht dat goed functioneert terwijl je hele gewicht erop leunt. De hiel is nog zwaarder belast, hier is namelijk de pees van de kuitspieren aangehecht, de achillespees. De kuitspieren kunnen met gemak je hele gewicht optillen en zelfs op laten springen. Als je sprint, komt er een kracht van 12,5 keer je eigen lichaamsgewicht op de achillespees te staan. Dat komt overeen met de kracht die nodig is om een kleine auto helemaal op te tillen. Bij sporters die vaak sprinten, wordt de pees vaak met deze grote kracht belast. Er kan zo een overbelastingsblessure ontstaan. Jonge sporters tussen de 7 en 15 jaar zijn hiervoor in het bijzonder gevoelig. Dit komt doordat het bot waarop de achillespees is aangehecht (hielbeen) nog niet helemaal is uitgerijpt. Groeicentra

Botuitrijping van het hielbeen verloopt vanuit groeicentra. Vanuit deze groeicentra wordt nieuw bot gevormd. De meest geac-

cepteerde verklaring voor de ziekte van Sever is dat de groeicentra in het hielbeen de grote krachten niet aan kunnen. Hierdoor ontstaan er als het ware kleine scheurtjes rondom de groeicentra van het hielbeen. Deze ontstane schade geeft de vervelende pijn. Het lichaam kan de scheurtjes zelf goed repareren. Hier kan alleen behoorlijk wat tijd overheen gaan. Dit geldt zeker in het geval van topsport, waar de belasting van het lichaam erg groot kan zijn. Met de leeftijd gaat de aandoening altijd vanzelf over. Als het hielbeen is uitgegroeid, verdwijnen de groeicentra en daarmee verdwijnt gelukkig ook de schade rondom de groeicentra. Tot die tijd is er een aantal maatregelen dat de pijn kan verminderen of zelfs kan doen wegnemen. De maatregelen zijn te verdelen in een viertal stappen. Bij deze 4 stappen is het van belang te onthouden dat het herstel van een bot- en peesblessure veel tijd kan kosten. Neem daarom goed de tijd voor alle stappen, zo kan een terugval voorkomen worden. Overbelasting zoals bij deze ziekte van Sever beschreven, is het gevolg van erg veel sporten. De overbelasting die hierdoor optreedt wordt versterkt als er een standafwijking van de benen is. Zo worden soms O-benen, X-benen, knik-, plat-, of holvoeten gezien bij kinderen die veel last hebben van deze blessure. Voordat dan overgegaan wordt op het stappenschema, is overleg met een arts gewenst. Deze kan eventueel speciale zooltjes of schoenen aanmeten die de standafwijking opvangen. 25 BMS MESSAGE

Gedoseerde rust

niet te lang en stop voordat het pijn doet. Door regelmatig te blijven rekken, voorkomt u dat de klachten terugkomen.

Bij lichte klachten betekent dit minder intensief sporten en minder vaak loopoefeningen. Tijdelijk stoppen met sporten is niet nodig bij beginnende klachten. Bij ernstigere- of lang aanhoudende klachten dient het sporten wel gestaakt te worden, er kan wel getraind worden door middel van zwemmen of fietsen. Bij verergering van de pijn door activiteit kan de hiel met een icepack worden gekoeld.Gebruik stevig schoeisel met een goede zool en wigvormige inlegzolen voor de hak. Bij twijfel aan de blessure of bij ernstige pijn moet een huisarts geraadpleegd worden.

Als de spanning op de achillespeesaanhechting afneemt, kan begonnen worden met het opbouwen van de belasting. Doe dit ook voorzichtig en stop als er weer pijn ontstaat.

De eerste stap van de behandeling is het wegnemen van de overbelasting zelf.

Voorzichtige rek- en krachtoefeningen

Als de pijn is afgezakt, kan begonnen worden met het herstel van de functie van de hiel. Allereerst moet begonnen worden met het oprekken van de kuitspieren. Dit zorgt voor verlenging van de spieren waardoor de spanning op de achillespeesaanhechting afneemt. Ga echter niet te ver met rekken want dan kan de kracht op de achillespeesaanhechting ook groot worden. Doe de rekoefeningen

U kunt dit doen door op en neer op de tenen te gaan staan, op tenen lopen, op hakken lopen of de kuitenwip te doen (op een rand gaan staan met de hakken los en vervolgens op en neer te bewegen). Starten met looptraining

Bij hervatting van de looptraining kunnen de kuitspieren langzaam belast worden. Begin hierbij met een laag tempo en probeer gedurende een paar weken steeds verder op te bouwen in loopsnelheid. Als dit goed gaat kunnen ook draaioefeningen en oefeningen waarbij van looprichting wordt veranderd, geprobeerd worden. Ga alleen naar de volgende stap als de pijn niet terugkomt. Hervatten van sport

Wanneer de voorgaande stappen doorlopen zijn zonder dat de klachten zijn teruggeko-

men, kan begonnen worden met de beoefening van de sport. Begin ook nu niet voluit, maar bouw weer rustig op en spreek met de trainer, coach of verzorger een aangepast opbouwend trainingsprogramma af. Doe een goede warming-up en cooling-down en blijf goed rekken. Meestal zijn de klachten binnen 3 tot 6 maanden verdwenen. Mochten de klachten toch opnieuw optreden of blijft men steken in dit herstelprogramma, raadpleeg dan de huisarts. Mocht dit stappenplan geen uitkomst bieden, dan heeft de arts nog een aantal opties achter de hand. Zo kan gedurende een aantal weken een ontstekingsremmend middel zoals Ibuprofen gegeven worden. Daarbij moet worden opgemerkt dat artsen over het algemeen wel terughoudend zijn met het voorschrijven van deze medicijnen omdat ze maagklachten kunnen geven. De laatste mogelijkheid is het aanmeten van een tijdelijke spalk. Dit is echter maar zeer zelden nodig.

BRON KNLTB

Voorzichtig met zoethout Zoethout, de wortelstok van de zoethoutstruik (glycyrrhiza glabra), is een ingrediënt van levensmiddelen als drop, hoestsiroop en (kruiden)thee. De zoetstof in zoethout, glycyrrhizinezuur, is 30 tot 50 keer sterker dan suiker. Mensen met een hoge bloeddruk of die hiervoor aanleg hebben zouden de dagelijkse consumptie van levensmiddelen met zoethout moeten beperken of vermijden vanwege de in zoethout aanwezige stof glycyrrhizinezuur. Dit geldt ook voor mensen met of aanleg voor vochtophoping. Consumptie van te veel glycyrrhizinezuur kan namelijk tot gevolg hebben dat de bloeddruk stijgt en er zich vocht ophoopt in het lichaam (oedeemvorming). De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) waarschuwt dat veel levensmiddelen die zoethout bevatten hiervan geen melding BMS MESSAGE 26

maken op het etiket. En dat terwijl dat wel verplicht is. Van de bemonsterde en geanalyseerde levensmiddelen voldoet een derde hier niet aan. Dit blijkt uit eind november gepubliceerde resultaten van onderzoek van de VWA. De betreffende bedrijven hebben een waarschuwing gekregen. De manier waarop de aanwezigheid van zoethout moet worden vermeld is afhankelijk

van de aanwezige hoeveelheid glycyrrhizinezuur in het levensmiddel. Vanaf 100 mg/kg of 10 mg/l moet het woord zoethout voorkomen in de lijst van ingrediënten of als aanduiding op de verpakking. Als dat niet het geval is, moeten de woorden ‘bevat zoethout’ worden toegevoegd. Bij grotere hoeveelheden moet de volgende vermelding worden aangebracht: ‘bevat zoethout - mensen met hoge bloeddruk dienen overmatig gebruik te vermijden’.

Alternatief bekeken

Kalender 1eNVVS

Enzymtherapie Enzymen zijn lichaamseigen stoffen. Ze zijn overal in ons lichaam aanwezig en werkzaam. Enzymen hebben een regulerende functie. Geen enkel

Kalender IVS Opleidingen

proces in ons lichaam kan verlopen zonder tussenkomst van enzymen. Enzymen kunnen worden vergeleken met de bougies in een auto. U kunt de duurste auto met de sterkste motor vol met de beste benzine stoppen, maar als de bougies niet vonken, dan zal de auto niet rijden. Zo werken enzymen in ons lichaam. Ze brengen omzettingen tot stand en regelen alle processen. Een meer officiële definitie van enzymen is: enzymen zijn eiwitachtige stoffen, die richting en snelheid geven aan biochemische processen in ons lichaam, zonder dat zij daarbij zelf veranderen. Enzymen worden doorlopend gevormd uit bouwstoffen die in het lichaam aanwezig zijn: aminozuren, vitaminen en mineralen. Enzymen kunnen werkzaam zijn in de cel als cellulaire enzymen. Buiten de cel werkzame enzymen in het speeksel en maagsap noemt men humorale enzymen, zoals pepsine, lipase, pancreatine. Als alle soorten enzymen in voldoende hoeveelheden in ons lichaam aanwezig zijn en hun werk doen, is de gezondheid optimaal. De therapie

Helaas gaat er wel eens iets mis. Door aangeboren aanleg, verouderingsprocessen, verarming van de voeding, stress, milieu-invloeden en chemische toevoegingen aan ons voedsel, kan het voorkomen dat de enzymwerking tekort schiet en bepaalde functies niet meer uitgevoerd kunnen worden zoals het behoort. Ziekteverschijnselen zijn dan het gevolg. Enzymtherapie berust op het aanvullen van ontbrekende enzymonderdelen. In 1947 begon de Nederlandse biochemicus G.H. van Leeuwen te experimenteren met de ontwikkeling van cellulair werkende enzymen. Humoraal werkende spijsverteringsenzymen, bestonden al. Uiteindelijk is het hem gelukt een aantal preparaten te ontwikkelen die de celwand kunnen passeren en hun werkzaam-

Stoelmassage 7 en 14 juni Reflexzone voetmassage 5 november Bindweefselmassage 7 januari 2010 Meer informatie: 1eNVVS Telefoon: (010) 4217788/4256357 Emailadres: [email protected] Website: www.eerste-nvvs.nl

heid kunnen ontplooien in de lichaamscellen. Een revolutionaire uitvinding, die wereldwijd is gepatenteerd. De medische wereld staat er nog wat sceptisch tegenover, in de praktijk worden met de enzymtherapie echter opzienbarende resultaten behaald, daar kan niemand omheen. Resultaten

De toepassing van enzymtherapie gebeurt door deskundige artsen of therapeuten. Er zijn goede resultaten geboekt bij de meest uiteenlopende ziekten, vaak bij patiënten die uitgedokterd zijn. Symptomen bij chronische ziekten verminderen of verlopen minder heftig. Belangrijk is de afwezigheid van schadelijke bijwerkingen. Dat maakt het mogelijk om deze preparaten langdurig te gebruiken. Ze werken niet meteen want er moet een voorraad van worden opgebouwd in het lichaam. De patient moet dus ook wat geduld hebben en niet onmiddellijk resultaten verwachten. Advies is 3 maanden te proberen. Enzymtherapie richt zich meer op de oorzaak van een ziekte en deze wijze van genezen heeft meer tijd nodig dan alleen de symptomen bestrijden. Ondanks het feit dat er veel ‘uitbehandelde’ patiënten bij de enzymtherapie terechtkomen, zijn de resultaten erg goed te noemen. Bij hart- en vaatziekten bijvoorbeeld heeft 80% van de behandelde patiënten uitstekende resultaten. Niet elke ziekte reageert op enzymtherapie, maar er kunnen toch tientallen ziektebeelden met enzymtherapie worden behandeld. De informatie in deze rubriek wordt u ter kennisgeving aangeboden en mag niet worden gezien als een oordeel over de effectiviteit door de BMS of haar vertegenwoordigers.

Ademtherapie en ontspanning 14 april Ademtherapie en ontspanning 17 april Van winkelwagen tot koekenpan 23 april Van winkelwagen tot koekenpan 24 april Hotstone massage 7 mei MLD bij sportblessures Start 8 mei Het starten van een eigen praktijk 4 juni Hotstone massage 5 juni Anamnestische vaardigheden Start 8 juni PR en marketing 17 juni Oefentherapie start 4 september Theorie van de sport- en massagetherapie start 7 september Theorie van de sport- en massagetherapie start 8 september Medische kennis HBO-niveau start 9 september Lymftaping en MLD bij littekenbehandeling 11 september Medische kennis HBO-niveau start 11 september Personal health coaching start 16 september Manuele lymfedrainage start 18 september Massagetherapie (3-jarig) start 22 september Massagetherapie (2-jarig) start 24 september Haptonomische ontspanningsmassage start 29 september Gespecialiseerde tape- en bandagetechnieken start 29 oktober Meer informatie: IVS Opleidingen Telefoon: (078) 6144934 Emailadres: [email protected] Website: www.ivsopleidingen.nl 27 BMS MESSAGE