Chemie Park Delfzijl Het Chemie Park Delfzijl is een dynamisch en duurzaam bedrijvenpark met diverse ondernemingen die elkaar direct voorzien van grond- en hulpstoffen, energie, stoom en overige utilitaire voorzieningen. Het beschikt over natuurlijke grondstoffen, goede logistieke verbindingen en biedt de mogelijkheid om onderling industrieel vervaardigde chemische hulpstoffen uit te wisselen.
Algemeen De gemeenschappelijke basis van het Chemie Park Delfzijl ligt in de winning van duurzame grondstoffen, zoals zout en aardgas, en de verwerking hiervan tot chloor, waterstof, natronloog, bleekloog en (bio)methanol voor industriële verwerking. Deze hoogwaardige grond- en hulpstoffen worden toegepast door industriële afnemers op het gebied van voeding, farmacie, textiel, papier, kunststoffen en groene brandstof. Ongeveer 1000 goed opgeleide medewerkers dragen de zorg voor een veilig en ongestoord verloop van de hoogwaardige, industriële processen. Het Chemie Park Delfzijl grenst aan het stroomgebied EemsDollard. Dit estuarium kent een grote natuurwaarde aangezien er zoet rivierwater met zout zeewater wordt vermengd en er een bijzonder overgangsgebied met brak water ontstaat. Aan
de andere zijde van het Chemie Park bevindt zich een belangrijk gebied met onder andere een woonfunctie. De aanwezigheid van het Chemie Park tussen deze twee gebieden brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Er is daarom een gezamenlijke beleidsverklaring opgesteld waarin deze verantwoordelijkheid wordt verwoord. De bedrijven geven aan een aantrekkelijke en duurzame vestigingsplaats te willen zijn, gewaardeerd door omgeving, medewerkers en anderen die werkzaamheden op het Chemie Park verrichten. Economisch gezien was er sprake van herstel. De ontwikkeling die zich in 2009 inzette, kon worden vervolgd, waardoor de activiteiten geleidelijk aan het niveau van voor de crisis bereiken.
Jaaroverzicht Chemie Park 2010 Februari
September
• De strenge winter leidt ertoe dat er een tekort ontstaat aan strooizout. Klanten werden op rantsoen gezet en de zoutmedewerkers draaien overuren.
• Stork brengt met zelf ontwikkeld stopsysteem Prince op de markt voor het beheersen en bijsturen van grote stops. Het is een enorme database waar de klant de gewenste gegevens samengevoegd uit kan halen.
April • Teijin Aramid zet de interne organisatie op orde door middel van sprint- en marathonteams. Dit was nodig na jarenlange groei en uitbreidingen. • De participanten op ons Chemie Park hebben gezamenlijk een Service Level Agreement ondertekend waarin ze afspreken gemeenschappelijke diensten af te nemen. • MCA realiseert een forse reductie van de vuillast door grondstoffen en energie efficiënter te gebruiken en door de output van de fabriek te verbeteren.
Juni • De eerste cavernes die zijn uitgeloogd voor het project Aardgasbuffer Zuidwending worden overgedragen aan de Gasunie, die ze vult met aardgas. • De nieuwe en vierde zoutfabriek in Delfzijl is vlekkeloos opgestart. Daarna is het project afgerond. • Een unieke intentieverklaring wordt getekend door Provincie, Rijkswaterstaat en AkzoNobel om te komen tot beter toezicht en controle op het gebied van milieu, waarbij veel informatie met elkaar gedeeld wordt en waar mogelijk de regeldruk te verlagen. • BioMCN werd officieel geopend door CdK Max van den Berg. BioMCN is de grootste tweede generatie brandstoffenfabriek ter wereld.
• De koelwateruitlaat van AUB in het Zeehavenkanaal is vervangen. In de loop van de jaren was er corrosie ontstaan, want de koelwateruitlaat was sinds de 70-er jaren niet uit gebruik geweest. • Teijin Aramid kreeg een eervolle vermelding Responsible Care van de VNCI vanwege een film die gemaakt is met medewerkers van het bedrijf. Het doel is meer bewustwording van veilig en onveilige situatie te creëren.
Oktober • In media ontstaat ten onrechte het beeld dat het Chemie Park Delfzijl verantwoordelijk zou zijn voor de stankoverlast in Borgsweer. Het site management heeft met het actiecomité ‘Lekkerlevenaanzee’ en Dorpsvereniging Borgsweer een goed gesprek gevoerd. • De derde editie van de Zoutexpress is van start gegaan. De Discoverytruck van de Rijksuniversiteit Groningen trekt weer door de noordelijke provincies met mister Salt Theo Jurriens, die de kinderen o.a. door het doen van proefjes de ins en outs van zout bijbrengt. Belangrijke interne mijlpaal voor het Chemie Park betrof het afsluiten van een driejarig contract tussen alle bedrijven met het Shared Services Center voor het leveren van een aantal gemeenschappelijke diensten. Hiermee zijn de spelregels voor de onderlinge samenwerking en dienstverlening voor de komende drie jaar zijn vastgelegd. Alle AkzoNobel-bedrijven, BioMCN, Delamine, Delesto, Lubrizol, SGS, Stork en Teijin Aramid hebben zich verbonden aan deze overeenkomst.
DUURZAAMHEIDSJAARSVERSLAG
2009
|
5
‘Ook voor buitenwacht is deze overeenkomst van belang’
Voor het eerst sinds vele jaren ligt er een getekende overeenkomst tussen participanten op het Chemie Park en het Shared Services Center. De afspraken omvatten de levering van een aantal gemeenschappelijke diensten voor de komende drie jaar. Naast de dienstverlening zijn ook afspraken gemaakt over de verdeling van de kosten. Doorberekening hiervan is gebaseerd op het aantal medewerkers en op de vervangingswaarde van de installaties. Daarin is nu ook een staffel opgenomen. De overeenkomst heeft al met al een waarde van vele miljoenen euro. “Een evenwichtig en transparant basisdocument”, zo bestempelt Ton Luijks, manager External Affairs en verantwoordelijk voor de onderhandelingen, de overeenkomst. “We hebben de spelregels voor de onderlinge samenwerking en dienstverlening vastgelegd.” Terugkijkend vindt hij het niet verwonderlijk dat er veel discussies nodig waren om tot een overeenkomst te komen. “Het gaat om veel geld en je moet allerlei financiële en juridische aspecten op een
Veiligheid Incidenten Een compleet pakket van richtlijnen, voorzorgsmaatregelen, procesbeheersing, hulpverlening en technische ondersteuning draagt bij aan het handhaven van de veiligheid en gezondheid op het Chemie Park. Helaas zijn incidenten en ongevallen, die soms leiden tot schade of letsel, niet altijd te vermijden. Voor elk gemeld incident wordt de calamiteitenorganisatie ingeschakeld. In 2010 was dat 64 keer het geval. Hierbij betreft het gas- en brandalarmen, milieuklachten en verzoeken om hulpverlening. In bijna de helft van de gevallen was er sprake van loos alarm, bijvoorbeeld door de gevoelige (rook)detectiesystemen. Verder waren er zeven kleine gasalarmen (effecten blijven binnen het
goede manier regelen. En je hebt met meerdere partijen te maken die allemaal hun eigen visie, beleid en belangen inbrengen. Bovendien worden dergelijke zaken niet alleen lokaal besproken, maar ook beoordeeld door mensen op hoofdkantoren. Het heeft dus even geduurd.”
Cement Het contract omvat diensten, zoals Brandweer, Security, Infra, Communicatie, HSE, Catering en Post & Copy. “Die gemeenschappelijke diensten vormen toch het cement op het Chemie Park. Ik wil het belang hiervan nogmaals onderstrepen. Het biedt ons de komende jaren stabiliteit, maar ook eenheid naar buiten toe. Ook voor de buitenwacht is deze overeenkomst van belang. De afspraken, bijvoorbeeld over de brandweer, liggen vast in een contract. Dat is voor de overheid ook een belangrijk signaal. Zij zijn daarmee in staat te beoordelen of en zo ja, hoe de zorg voor veiligheid op een adequate manier door het bedrijf is opgepakt.”
Chemie Park) en zeven interne gasalarmen (effecten blijven binnen een afdeling of fabriek). In acht gevallen werd een beroep gedaan op medische hulpverlening, bijvoorbeeld omdat iemand onwel was geworden, voor een beenbreuk, letsel aan de pink na een val en pijn op de borst. De prestaties van het Chemie Park Delfzijl lagen in lijn met de landelijke ontwikkelingen. In het kader van het vernieuwde Handboek Bedrijfsnoodplan is meermalen geoefend. Deze oefeningen verliepen naar tevredenheid. Het Handboek kent een meer procesgerichte benadering.
DUURZAAMHEIDSJAARSVERSLAG
2009
|
6
Nieuw Bedrijfsnoodplan blijkt echte verbetering
“We hebben er al mee geoefend en het is goed ontvangen. Gelukkig verandert er voor de mensen in het veld, de hulpverleners, niets”, aldus Pieter Bakker. Als eindverantwoordelijke voor Brandweer en Veiligheid overhandigde hij het nieuwe Bedrijfsnoodplan officieel aan site manager Fester Oosterhuis. “Dank voor het leveren van een grote prestatie. Inderdaad, wij hebben er al mee geoefend. Het is even wennen, maar dat we op één scherm op de computer een compleet overzicht hebben, is écht een groot voordeel. We zien meteen welke acties in gang zijn gezet, wie daarvoor verantwoordelijk is en wat de stand van zaken is. Een echte verbetering. Ik hoop alleen dat we het zo weinig mogelijk in het echt nodig hebben. Want dat zou betekenen dat we met succes weten te werken aan een nul-visie.” Procesmatig denken staat centraal in de nieuwe aanpak,
waarbij ieder proces een duidelijke eigenaar kent die van begin tot eind verantwoordelijk is. Verder werden een ontruimingsoefening en een alerteringsoefening gehouden. De verbeterpunten die hieruit naar voren zijn gekomen, worden door de afdeling Security opgepakt. In dat kader is bijvoorbeeld het toegangsbeleid aangescherpt. Medewerkers die hun klokpas zijn vergeten dienen zich persoonlijk te melden bij Poort 2. Een melding via de intercom is niet langer afdoende. Verder zijn medewerkers, bezoekers en contractors verplicht om hun passen zichtbaar te dragen. Met de invoering van nieuwe toegangspassen voldoet ons Chemie Park aan landelijk geldend veiligheidsbeleid binnen de chemische industrie.
DUURZAAMHEIDSJAARSVERSLAG
2009
|
7
‘We hebben onze toelatingsprocedures nog eens onder de loep genomen’ In het kader van een nationale alerteringsoefening trachtten mensen van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB) op verschillende manieren het terrein op te komen. Het bleek een goede proeve van bekwaamheid voor de Beveiliging van ons Chemie Park Delfzijl. Opzet was om samen met overheden en politie passende maatregelen te nemen, bijvoorbeeld met verscherpte toegangscontroles. Een stevige klus, want dagelijks passeren vele bezoekers, medewerkers van buitenfirma’s en (vracht)auto’s onze poorten. Adrie Winkelaar, sectionhead Security & Firebrigade. “We hebben de oefening gecombineerd met de invoering van de draagplicht voor de nieuwe toegangspassen. We hebben kunnen vaststellen dat medewerkers hun pas ook zichtbaar droegen. En dat nog steeds doen. In dat opzicht was de oefening voor ons geslaagd en was er intern sprake van een groter veiligheidsbesef. Tegelijkertijd leverde de oefening voldoende leermomenten op. We hebben onze toelatingsprocedures nog eens onder de loep genomen. We willen dat bezoekers eerder worden aangemeld. Verder gaan we medewerkers van Security extra hierop trainen, maar blijven we ook werken aan de bewustwording van de risico’s onder alle medewerkers op ons Chemie Park.”
Besluit Risico’s Zware Ongevallen
Maatschappij
Het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) is de Nederlandse uitwerking van de Europese Seveso-richtlijn. Deze richtlijn betreft het voorkómen van ongevallen met gevaarlijke stoffen en het beperken van de gevolgen daarvan voor mens en milieu. Een vijftal bedrijven op het Chemie Park Delfzijl stelt ter uitvoering van dit Besluit een veiligheidsrapport op. Een dergelijk rapport beschrijft de bedrijfsactiviteiten en de risico’s hiervan buiten de inrichtingsgrenzen. Jaarlijks vindt een inspectie hierop plaats door toezichthouders van de Regionale Brandweer Groningen, Arbeidsinspectie, Rijkswaterstaat en de Provincie Groningen.
De Klankbordgroep, die fungeert als spreekbuis voor de omwonenden van het Chemie Park, kwam in het verslagjaar drie keer bijeen. Onderwerpen die de revue passeerden waren onder andere het milieu en Natura 2000, externe veiligheid, de bedrijfsbrandweer en de toekomst van het Delfzichtziekenhuis. Er werd in het kader van de uitbreiding van het Zoutbedrijf een bezoek gebracht aan de nieuwe zoutfabriek.
Milieu De aandacht voor mens, milieu en maatschappij maakt integraal onderdeel uit van de bedrijfsvoering van de bedrijven. Bovendien conformeren zij zich aan het internationale ‘Responsible Care’programma. Dit betekent dat de bedrijven zich verplichten om de prestaties op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu voortdurend te verbeteren. De inspanningen op dit terrein staan vermeld bij de hoofdstukken van de diverse bedrijven.
Verder zijn er bezoeken geweest van het nieuwe College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Delfzijl. Tijdens dit kennismakingsbezoek werd van gedachten gewisseld over externe veiligheid, de stankoverlast elders op het industriegebied, afsluiting van het fietspad over de Zeedijk en de Milieu Effect Rapportage inzake het industriegebied Oosterhorn. De Vereniging Dorpsbelangen Borgsweer en het actiecomité ‘Delfzijl lekker leven aan zee’ werden uitgenodigd. Aanleiding was de stankoverlast door een extern bedrijf en de daarmee gepaard gaande (media)aandacht voor het Chemie Park. In het overleg werd duidelijk gemaakt dat het Chemie Park Delfzijl niet verantwoordelijk is voor deze overlast. Onze pro-actieve houding werd door betrokkenen zeer op prijs gesteld.
Op het gebied van milieu was er sprake van tien meldingen, waaronder een lekkage van pekel, aniline en olie (2). Tevens waren er gedurende het jaar diverse stankklachten die terug te voeren waren op de bedrijfsvoering van een extern bedrijf. Tijdens een presentatie voor de Klankbordgroep kwam naar voren dat in het kader van Natura 2000 de overheden en industrie goed met elkaar hebben samengewerkt voor wat betreft de natuurdoelen in het Waddengebied. .
DUURZAAMHEIDSJAARSVERSLAG
2009
|
8
‘Ik word hier als locatiedirecteur op aangesproken in mijn omgeving’ De inwoners van Borgsweer zijn in de afgelopen tijd in het geweer gekomen tegen de stank die met enige regelmaat zorgt voor overlast in het dorp. Uit berichtgeving in de media ontstond een beeld alsof ons Chemie Park voor deze overlast verantwoordelijk was. Echter, ook wij hadden in de afgelopen periode te maken met stankoverlast. Overlast die niet door één van de bedrijven op ons Chemie Park werd veroorzaakt. Voor site manager Fester Oosterhuis was de berichtgeving voldoende aanleiding om het actiecomité ‘Lekker leven aan zee’ uit te nodigen voor een gesprek. Het actiecomité maakte duidelijk dat het zeker geen kwestie was van ‘fabriekje pesten’. “We ervaren als inwoners al enige tijd stankoverlast. Dat gaat ten koste van de leefbaarheid in ons dorp. Uit een door ons gehouden enquete blijken er nogal wat gezondheidsklachten onder de mensen te zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om benauwdheid en klachten aan de luchtwegen. Dat is wat ons drijft. We weten niet wat er allemaal in de lucht wordt gebracht en we zijn van mening dat er iets moet gebeuren.” Het actiecomité gaf aan het Chemie Park niet te zien als veroorzaker van de recente stankoverlast. “De term Chemie Park kan leiden tot verwarring. We praten over het industriegebied en gebruiken de naam Chemie Park niet . Bewust niet.”
Chloorfabriek Fester Oosterhuis gaf aan geraakt te zijn door de berichtgeving. “Ik word hier op aangesproken in mijn omgeving, terwijl wij als Chemie Park ons uiterste best doen om elke vorm van overlast, op gebied van veiligheid en milieu, te voorkomen.“ Als plant manager van de chloorfabriek illustreerde hij
dat onder andere met de opstart van de chloorfabriek. “Ons uitgangspunt was dat geen enkele omwonende er iets van mocht merken dat wij een chloorfabriek zouden opstarten. En daarin zijn we geslaagd. We hebben daar van tevoren goed over nagedacht en vervolgens alles in het werk gesteld om die opzet te laten slagen.” Tijdens een bezoek van een delegatie van de gemeenste Eemsmond ging de aandacht vooral uit naar de wijze waarop de veiligheid en onze bedrijfsbrandweer zijn georganiseerd. Dit past in een oriëntatie van de gemeente op de wijze waarop de brandweerzorg in de Eemshaven georganiseerd zou kunnen worden.
Verwachtingen voor 2011 Op het gebied van Veiligheid zal een breed veiligheidsonderzoek worden uitgevoerd. Hierbij wordt gekeken naar alle facetten van veiligheid, zoals toegangscontroles, passeerkaarten, verkeersveiligheid tot en met de commando- of crisisruimte. Daarnaast zal de locatie aan de slag gaan met het verbeteren van het Calamiteiten Afhandeling Systeem. Voor wat betreft het alarmeren van storingsfunctionarissen zal een nieuw systeem (Nerve Center) worden ingevoerd. Een ander aandachtspunt is het nieuwe handboek Arboregels. Dit totaaloverzicht van gemeenschappelijke regels voor het gehele Chemie Park krijgt een update. Naast de algemeen geldende regels worden ook de verantwoordelijkheden en de onderlinge communicatie bij wijzigingen binnen de plants aan de orde gesteld. Daarnaast is het streven een contractor safety dag te organiseren.
DUURZAAMHEIDSJAARSVERSLAG
2009
|
9
