CATALOGUS LESMATERIAAL Voortgezet Onderwijs
Januari 2013
VOORWOORD Deze catalogus geeft een overzicht van de lesmaterialen die bij de GGD aanwezig zijn op het gebied van gezondheidseducatie in het voortgezet onderwijs. De GGD heeft dit overzicht gemaakt om docenten ondersteuning te bieden De lesmaterialen zijn onderverdeeld in diverse thema's (alfabetisch gerangschikt), zoals rouwverwerking, genotmiddelen, mondgezondheid, seksualiteit, voeding, etc. Van al het lesmateriaal wordt kort beschreven wat de inhoud is en hoe het toegepast kan worden. Ook is aangegeven voor welke doelgroep de materialen zijn ontwikkeld. Het is mogelijk de lesmaterialen bij de GGD in te zien en kosteloos te lenen. In het documentatiecentrum zijn naast lespakketten en leskisten ook folders en brochures over diverse gezondheidsthema's opgenomen. Zie www.ggdgooi.nl >publicaties > documentatiecentrum. Om de uitleen voor ons werkbaar te houden hanteren we een uitleenprocedure. Hiertoe is een reserveringsformulier ontwikkeld waarmee u materialen kunt reserveren. Zie de laatste bladzijde van de catalogus. Onderwijsleermaterialen kunnen geleend worden voor een periode van 4 weken. Wanneer u materiaal leent ontvangt u een “contract uitleen” met de periode en uitleenvoorwaarden. Het materiaal dient u zelf bij de GGD op te halen en terug te brengen. Bent u geïnteresseerd in bepaald lesmateriaal dan kunt u het reserveringsformulier ingevuld terugsturen. U kunt ook telefonisch of per e-mail reserveren. Heeft u vragen neem dan contact op met de documentalist op dinsdag en donderdag van 08.30 17.00 uur en woensdag van 13.00 tot 17.00 uur. Adres: Burgemeester de Bordesstraat 80, 1404 GZ Bussum Telefoon: (035) 69 262 41 E-mail:
[email protected]. Wij hopen dat dit overzicht u helpt bij de invulling van lessen over gezondheid. Henny van Ochten-Lourens, Documentalist GGD Gooi & Vechtstreek Afdeling GBBO
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
1
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
Inhoudsopgave Lesmateriaal te leen bij de GGD rondom bepaalde thema's
Voorwoord ...............................................................................1 Dood en verdriet .......................................................................5
Verdrietkoffer
5
Genotmiddelen .........................................................................6
Project ‘De gezonde school en genotmiddelen’ DE MATERIALEN De gezonde school en genotmiddelen Lesmateriaal E-learningmodules alcohol, roken en blowen (digitaal) Roken?! Onder invloed onderweg? digitaal Find out Roes Happy Drink Bar Alcoholtester Out of your mind – drugs No way – roken Bee free – over roken
6 6 6 7 7 8 8 8 9 9 9 10 11 11
Pesten ....................................................................................12
Internet kwartet Sociale weerbaarheid: Stop de pestkop! Ruziewijzer-Doewijzer tegen ruzie en geweld No limits Niet pesten maar aanpakken!
12 12 13 13 14
Seksualiteit ..............................................................................15
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
Anticonceptie-voorlichtingskoffer SOA simulatiekit – klein maar niet fijn Lang leve de liefde lang leve de liefde : Jij en de media lovebox Find out Let’s talk Girls’ choice Boys r us Soaids kennisquiz Carrouselspel Dobbelspel Biobits – voortplanting Begrijp me goed?! Internetsoa.nl - digitaal Vrienden & vrijers Veilig vrijen en seks meer informatie Geen kind meer - VSO
2
15 15 16 16 17 17 17 18 18 19 19 19 20 20 20 21 21 21 22
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
Praten over seks – verstandelijke beperking Loverboys Lessen over loverboys
22 23 23
Veiligheid ................................................................................24
Split the risk Brein & branie
24 24
Voeding en bewegen ..................................................................25
Overgewicht Dik & dun - overgewicht Actieve leefstijl – onder- en bovenbouw Do-it Weet wat je eet - digitaal
25 25 26 26 27
Zelfbeeld, omgaan met gevoelens ..................................................28
De wappies – de wereld van jongens
28
Reservering lesmateriaal V.O. .......................................................29
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
3
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
4
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
DOOD EN VERDRIET VERDRIETKOFFER Leskoffer Categorie: Dood en verdriet Samengesteld door Stichting "In de wolken" en de GGD Gooi & Vechtstreek, 2012
DOELGROEP
Leerkrachten, ouders en leerlingen van het voortgezet onderwijs, intermediairen die werken met kinderen van 12 jaar en ouder.
INHOUD
De leskoffer bestaat uit boeken voor ouders en leerkrachten en boeken voor jongeren, checklisten, voorbeeldbrieven, omgaan met dood en rouw op school, steun voor ouders en kinderen na zelfdoding, werkvormen, literatuurlijst,muzieksuggesties, brochures, condoleancekaarten en vermelding websites.
OMSCHRIJVING
Op elke school komt wel eens een sterfgeval voor. Men is niet altijd voorbereid op het overlijden van een leerling, docent of naaste familieleden van hen en wat komt kijken bij de opvang daarvan op school. Wie hoort op welke plaats wat te doen? Wat doe je juist wel of niet met de betrokken klas? Deze "Verdrietkoffer" geeft daarvoor handreikingen. In de boeken zijn checklisten opgenomen, die men kan hanteren bij de vormgeving van het rouwproces op school. Er zijn leesboeken opgenomen voor de leerlingen en er worden lessuggesties gedaan. De "Verdrietkoffer" kan ook worden gebruikt als vóórbereiding op een overlijden van een ernstig zieke leerling of docent. Daarnaast kan de koffer gebruikt worden als ondersteuning bij het ontwikkelen van een calamiteitenprotocol van de school.
TOEPASSING
Leerkrachten steun en richtlijnen geven in het omgaan met een sterfgeval op of rond school, en achtergrondinformatie hierover.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
5
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
GENOTMIDDELEN PROJECT ‘DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN’ De GGD biedt het project ‘De gezonde school en genotmiddelen’ aan, dat landelijk is ontwikkeld door het Trimbos-instituut. Dit project is er op gericht om een schoolgezondheidsbeleid rond genotmiddelen op te zetten.
DOEL DOELGROEP INHOUD
Terugdringen van riskant experimenteergedrag bij leerlingen in het Voortgezet Onderwijs. Schoolleiders, docenten, leerlingbegeleiders en leerlingen. Scholen kunnen ondersteuning krijgen bij de opzet van een schoolgezondheidsbeleid genotmiddelen. Dit omvat lessen over genotmiddelen, een beleid rond het signaleren en begeleiden van leerlingen met problemen en een reglement rond genotmiddelen. Voor verschillende onderdelen van het project zijn materialen ontwikkeld om de invoering op school te ondersteunen.
DE MATERIALEN
DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Categorie: Genotmiddelen Uitgave: Trimbos-instituut, Utrecht,
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Schoolleiders, docenten en leerlingbegeleiders Dealen op het schoolplein. Leerlingen onder invloed in de klas. Wel of geen alcoholgebruik bij schoolfeesten. Als school komt u voor verschillende vraagstukken en problemen te staan rondom alcohol, tabak en drugs. De gezonde school en genotmiddelen (DGSG) kan deze vraagstukken niet allemaal voor u oplossen. Wel helpt DGSG u zich zo goed mogelijk bij het opzetten van een gedegen schoolbeleid en het voorkomen van incidenten. Dit gebeurt door: leerlingen voorlichtingslessen te geven, ouders te betrekken, duidelijke regels te stellen en de juiste zorg te bieden aan leerlingen met problematisch gebruik.
TOEPASSING
De GGD of instelling voor verslavingszorg ondersteunt u graag bij de uitvoering van DGSG!
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
6
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
LESMATERIAAL Serie ‘Wat je kunt verwachten van...’ Categorie: Genotmiddelen Uitgave: Trimbos-instituut, Utrecht, 2009
OMSCHRIJVING
Materialen onderbouw Voor klas 1,2 en 3 van het voortgezet onderwijs is er lesmateriaal over alcohol, roken en blowen. Scholen kunnen kiezen uit de:
•
e-learning modules over alcohol, roken, blowen
•
lesboekjes Wat je kunt verwachten van Alcohol/Roken/Blowen
Als aanvulling op het lesmateriaal zijn er verschillende dvd's ontwikkeld. Bijvoorbeeld de dvd Alcohol of de dvd Roken?! Materialen bovenbouw Voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs is de e-learning module Onder invloed onderweg ontwikkeld. Deze module gaat over alcohol en drugs in het verkeer. Ook is er voor de bovenbouw aanvullend audiovisueel materiaal: de dvd's Roes en Find Out!. In de docentenhandleidingen zijn tips opgenomen die kunnen helpen bij de bespreking van het alcohol, tabak- en drugsgebruik.
E-LEARNINGMODULES ALCOHOL, ROKEN EN BLOWEN (DIGITAAL) Digitale lesmethode Categorie: Genotmiddelen Uitgave: Trimbos-instituut, Utrecht
DOELGROEP
onderbouw VMBO/HAVO/VWO – alcohol en roken 3e-jaars leerlingen - blowen
INHOUD
De digitale methoden bestaan uit lessen van 50 minuten. Alcohol 4 x 50 minuten; Roken 3 x 50 minuten; Blowen 3 x 50 minuten.
OMSCHRIJVING
De methode is afwisselend en sluit aan bij de leefwereld van jongeren. Jaarlijks wordt het materiaal geactualiseerd. Kosten per module in 2013: € 34,= (zie www.dgsg.nl). Hiermee kunnen max. 35 leerlingen werken, te gebruiken binnen één schooljaar. Het lesmateriaal en de docentenhandleiding is te bestellen via de GGD.
TOEPASSING
Te gebruiken bij de vakken maatschappijleer, biologie of mentorles
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
7
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
ROKEN?! Lespakket Categorie: Genotmiddelen Uitgave: SchoolTV en Stivoro, 2009
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Onderbouw voortgezet onderwijs.
TOEPASSING
Tijdens de lessen biologie en verzorging.
Het lespakket bestaat uit een handleiding en een DVD Roken?! adembenemende afleveringen. De Schooltv-serie Roken?! informeert leerlingen over de risico's van het roken. Begrippen als gezondheid en verslaving staan hierbij centraal. Roken?! bevestigt leerlingen in hun keuze om niet te roken of zet ze aan om te stoppen met roken. De DVD serie bestaat uit twee afleveringen van elk vijftien minuten. De afleveringen bestaan uit korte informatieve blokjes over de geschiedenis van tabak, de verslavende werking van nicotine en de lichamelijke gevolgen van roken. De handleiding bevat extra achtergrondinformatie en werkbladen met vragen en opdrachten die aansluiten bij de afleveringen.
ONDER INVLOED ONDERWEG? DIGITAAL Alcohol en drugs - Digitale lesmethode Categorie: Genotmiddelen Uitgave: Trimbos-instituut, Utrecht, 2008
DOELGROEP INHOUD
bovenbouw VMBO/HAVO/VWO
OMSCHRIJVING
‘Onder invloed onderweg’ heeft als doel jongeren bewust te maken van de risico’s en dilemma’s van het gebruik van alcohol en drugs in het verkeer. Er wordt aandacht besteed aan kennis, houding en gedrag.
De methode bestaat uit 2 lessen en een opdracht. Kosten per klas (max. 35 leerlingen) in 2013: € 34,=.
Lesmateriaal te bestellen via de GGD.
TOEPASSING
Te gebruiken bij de vakken maatschappijleer en biologie.
FIND OUT DVD: seks, drugs en alcohol Categorie: Genotmiddelen Uitgave: SOAIDS Nederland, 2006
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
VMBO klas 2/3 en Havo/VWO klas 3/4.
TOEPASSING
Middel om een gesprek over de onderwerpen te stimuleren, b.v. tijdens mentorlessen, biologie, maatschappijleer, lichamelijke opvoeding of verzorging en kan een goede verdieping bieden op de lespakketten Lang leve de Liefde, Safe Sex Files en de Gezonde School en Genotmiddelen.
DVD en een handleiding. De serie bestaat uit 24 afleveringen. Find Out is een tv-serie over seks, drugs en alcohol gemaakt voor en door jongeren. De serie gaat in op zeer diverse vragen zoals: Hoe vertel je je ouders dat je blowt? Rust er nog steeds een taboe op het praten over condooms? Hoe is het om een avond uit te gaan zonder alcohol te drinken? En hoe kun je je voorbereiden op je eerste keer?
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
8
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
ROES DVD: alcohol en drugs Categorie: Genotmiddelen Uitgave: Trimbos-instituut, Utrecht, 2008
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Jongeren vanaf 14-15 jaar.
TOEPASSING
De dvd kan gebruikt worden als aanvulling op voorlichting over genotmiddelen aan jongeren op school. Daarnaast is de dvd ook geschikt voor vertoning in het jongerenwerk of jeugdhulpverlening.
DVD en een handleiding. De serie bestaat uit 11 afleveringen. De dvd van de dramaserie Roes bestaat uit 11 afleveringen over middelengebruik en jongeren. In de dramaserie worden heftige verhalen verteld over ervaringen van jongeren onder invloed van drank en drugs. Alle verhalen zijn geïnspireerd door de werkelijkheid en heel herkenbaar doordat ze aansluiten bij de belevingswereld van jongeren.
HAPPY DRINK BAR Alcohol Categorie: Genotmiddelen Uitgave: Trimbos-instituut, Utrecht, 2011
DOELGROEP INHOUD
Ouders en/of jongeren van 10 – 24 jaar
OMSCHRIJVING
Happy Drinks zijn cocktails zónder alcohol, waarmee iedereen kan ervaren dat er spannende alternatieven zijn voor een hele avond cola of sinas. Het doel is om ouders en jongeren smaakbewust te maken met leuke en lekkere drankjes zonder alcohol. Met de mobiele bar kunnen het jongerenwerk, scholen, (bv. bij ouderavonden of een schoolfeest), en sportverenigingen meer bekendheid geven aan de Happy Drinks. Aan ouders wordt tegelijkertijd een hulpmiddel geboden bij het stellen van de regel : geen alcohol onder de 16.
TOEPASSING
Bij activiteiten gericht op preventie van alcoholgebruik.
Een mobiele Happy Drink Bar met handleiding, in een draagtas met drie panelen. Opgesteld is de bar 180 cm hoog, 75 cm breed en 40 cm diep. Toebehoren: twee banieren, pc tablet, blender en twee Happy Drinks T-shirts, receptenboek ook op www.happydrinks.nl, brochures, magazines en Happy Drinks-viltjes.
ALCOHOLTESTER Blaastest Categorie: Genotmiddelen Uitgave: Dräger, 2004
DOELGROEP INHOUD
Bovenbouw voortgezet onderwijs. De alcoholtester is een nauwkeurig adem-alcoholtest instrument. Met volledige tekstboodschappen in de grafische display en een drie-kleuren LED is de bediening zeer eenvoudig. In combinatie met een mondstuk is een volledig hygiënisch gebruik gewaarborgd. Een gebruiksaanwijzing is bijgevoegd.
OMSCHRIJVING
Bij de ingang van schoolfeesten is het vaak moeilijk om “indrinkers” te signaleren. Door middel van een alcoholcontrole voorafgaand aan feesten kunnen scholen jongeren onder invloed weren bij de ingang en hun ouders waarschuwen. Voor de uitleen en de mondstukjes wordt door de GGD € 30 in rekening gebracht.
TOEPASSING
Bij aanvang van een schoolfeest ter voorkoming van alcoholgebruik.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
9
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
OUT OF YOUR MIND – DRUGS 4 DVD’s Categorie: Genotmiddelen Uitgave: Trimbos-instituut, Utrecht, 2010
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen bovenbouw voortgezet onderwijs.
OMSCHRIJVING
1. Hasj: Er wordt informatie gegeven over hasj en wiet, hoe het gemaakt wordt en wat de effecten van het gebruik zijn. Daarnaast wordt het verhaal van de zestienjarige David verteld die erg veel blowt en niet zonder kan. Hij vertelt waarom bij blowt en wat de gevolgen daarvan zijn. Zijn verhaal laat zien dat ondanks het feit dat blowen lichamelijk niet verslavend is, je er geestelijk erg afhankelijk van kunt worden.
Op televisie zijn afleveringen uitgezonden over drugs met als titel: Out of your mind. Het Trimbos instituut heeft op basis van dit materiaal vier dvd’s samengesteld met als titel: 1. Hasj. 2. XTC. 3. Cocaïne. 4. Diverse drugs.
2. XTC: Wat is XTC precies, hoe wordt het gemaakt en wat zijn de effecten ervan. Er komen verschillende onderzoekers aan het woord die vertellen over de mogelijke gevolgen van gebruik op de lange termijn. Vervolgens vertellen een paar gebruikers over hun ervaringen met XTC en wordt er een kijkje genomen op een houseparty. 3. Cocaïne: Wat is het en wat doet het met je. Er komt een meisje aan het woord dat in de verleiding werd gebracht om coke te smokkelen en in Zuid-Amerika in de gevangenis belandde. Vervolgens vertelt Mikel zijn verhaal. Hij was een tijd verslaafd aan coke en vertelt over die periode en hoe hij uiteindelijk gestopt is. 4. Diverse drugs: In deze aflevering komen gebruikers van paddenstoelen, GHB en LSD aan het woord. Tot slot vertellen vrienden en familie van Mark over hoe het gecombineerde middelengebruik van Mark hem fataal werd.
TOEPASSING
De DVD’s kunnen gebruikt worden als aanvulling op voorlichting aan jongeren in het kader van De Gezonde School en Genotmiddelen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. En is ook geschikt voor vertoning in het ROC, HBO en in jeugd- en jongerenwerk en jeugdhulpverlening.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
10
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
NO WAY – ROKEN Lespakket Categorie: Genotmiddelen Lespakket Uitgave: Stivoro, Den Haag, 2000
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen 1e leerjaar voortgezet onderwijs. Het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding, een video en leerlingmagazine Airpower, posters en stickervellen. De insteek is het voorkomen dat jongeren gaan roken. De lessenserie bevat twee mogelijkheden: kennis opdoen ( met lesboekje Wat je kunt verwachten van roken – zie de gezonde school en genotmiddelen) en vaardigheden oefenen. De video bestaat uit twee delen: instructie spelactiviteit (bestemd voor docenten) en Maikel (te gebruiken in de tweede les), duur: 7 minuten.
OMSCHRIJVING
De eerste les is gericht op kennis en leerlingen leren enkele leeftijdsgenoten kennen die ervaring hebben met roken en de gevolgen daarvan. Daarna krijgen zij de beschikking over een grote hoeveelheid informatie over roken die in een spelvorm wordt getoetst. In twee vaardigheidslessen leren jongeren welke factoren kunnen aanzetten tot roken en hoe niet-rokers kunnen volharden in hun keuze. Daartoe oefenen de leerlingen drie gedragsstrategieën.
TOEPASSING
No way geeft de leerlingen een aanzet tot het uitvoeren van gedragsstrategieën. Te gebruiken bij de vakken biologie en verzorging.
BEE FREE – OVER ROKEN Lespakket Categorie: Genotmiddelen Lespakket Uitgave: Stivoro, Den Haag, 2002
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen van klas 2 van het voortgezet onderwijs.
OMSCHRIJVING
Be free (rookpreventie) is geschikt om in twee lesuren aan te bieden. In de eerste les herhaalt u facultatief de informatie die in No way (het lespakket voor klas 1) aan bod kwam. Daarna krijgen de leerlingen informatie over tabaksverslaving. Deze informatie verwerken zij in een rap of een limerick.
Het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding, een cd met muziek en tekstdocumenten, twee posters en een videoband.
In de tweede les oefenen de leerlingen gedragsstrategieën die ze kunnen gebruiken als ze een sigaret krijgen aangeboden terwijl ze niet willen roken. De video bestaat uit twee delen: instructie spelactiviteit en Freek. Het eerste deel kunt u bekijken tijdens de lesvoorbereiding. Het tweede deel wordt in de les gebruikt. Het bestaat uit vier fragmenten In het eerste fragment ontmoeten vier vrienden elkaar. Ze bieden elkaar een sigaret aan, wat zal hij doen. In de overige drie fragmenten zien de leerlingen hoe op verschillende manieren de aangeboden sigaret wordt afgewezen. Het doel is de leerlingen informatie over tabaksverslaving te geven en hen vaardigheden te laten oefenen die gericht zijn op het volharden in de keuze niet te roken.
TOEPASSING
Docenten kunnen de lessen aanbieden tijdens verzorging, biologie en mentoruren.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
11
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
PESTEN INTERNET KWARTET Spel Categorie: Pesten Uitgave: 4Pip, Arnhem, 2007
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Leerlingen van 10 t/m 14 jaar.
TOEPASSING
Door het kwartetspel worden kinderen bewust van hun eigen internetgedrag.
Kwartetspel. Het internetkwartetspel is speciaal ontwikkeld om kinderen bewust te maken van hun eigen msn/surfgedrag. Het is een spel met echte kaarten waarop vragen staan die betrekking hebben op het internetgedrag. Door het spelen van het spel in groepsverband worden pubers op een vrolijke manier geconfronteerd met hun eigen gedrag en dit geeft stof tot nadenken en discussie. Het napraten over de vragen achteraf is het belangrijkste leermoment voor kinderen en opvoeders.
SOCIALE WEERBAARHEID: STOP DE PESTKOP! Lespakket: weerbaar tegen seksueel misbruik Categorie: Pesten Uitgave: DMS Clipart, 2003
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen onderbouw VO.
OMSCHRIJVING
Informatiemateriaal over sociale weerbaarheid bij kinderen, met als thema’s:
CDrom, leesboekje, werkboekje met vragen en opdrachten, diploma, postkaartjes, poster en folder. Stop de pestkop en seksueel misbruik. De volgende onderwerpen worden behandeld: mentale en fysieke weerbaarheid / pesten en meelopers, “Stop de pestkop” / regels en wetten, macht en machtsmisbruik en groeten / viezeriken, seksueel misbruik, bekende en onbekende daders / hulp vragen, hulp geven en stoer doen / ja-gevoel, nee-gevoel. Door dit informatiepakket leert een kind kennis maken met deze lastige situaties en wordt de sociale weerbaarheid van het kind vergroot.
TOEPASSING
Het materiaal kan gebruikt worden voor werkstukken en spreekbeurten op school. Leerkrachten mogen het materiaal gebruiken in projecten voor de leerlingen, bij ouderavonden en om de onderwerpen pesten en weerbaarheid te behandelen met de leerlingen in de klas. Meer over de cursus sociale weerbaarheid op : www.weerbaar.info.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
12
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
RUZIEWIJZER-DOEWIJZER TEGEN RUZIE EN GEWELD Lespakket Categorie: Pesten Uitgave: Lions Quest Nederland, Amstelveen, 2002
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen 12-18 jaar voortgezet (speciaal) onderwijs.
OMSCHRIJVING
De docentenhandleiding bevat lessuggesties uit de delen Ruziewijzer en Doewijzer. Voor de leerlingen is voor ieder deel een apart werkboek aanwezig om keuzemogelijkheden te bieden, en het aanbieden in fases te vergemakkelijken.
Het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding van het geweldpreventiemateriaal uit methode Leefstijl, (sociaal emotionele vaardigheden), een werkboek “Ruziewijzer” over conflicthantering en mediation (bemiddeling) en een werkboek “Doe-wijzer tegen geweld over risicogedrag en geweld voorkomen”, de video “Geweldpreventie” sluit aan bij de thema’s en lessen, en de CD-rom “Risicometer” kan vooraf aan de lessen en na het doorlopen daarvan gebruikt worden.
In de Ruziewijzer speelt ‘mediation’ of bemiddeling een belangrijke rol. Naast het helpen oplossen van ruzies van anderen, is het belangrijkste voordeel van leren bemiddelen dat leerlingen meer inzicht krijgen in hoe ruzies ontstaan en daardoor beter kunnen voorkomen dat ze zelf ruzie krijgen. Met de Doe-wijzer tegen geweld kan gekozen worden uit de thema’s: Stoere kerel of coole meid en Geweld op straat. De video bevat korte stukjes bij de lessen en de Cd-rom Risicometer geeft een indicatie van de effectiviteit van het programma door het meten van gedragsverandering.
TOEPASSING
Hoewel het voor een optimale preventie raadzaam is alle lessen van beide delen met de leerlingen te doorlopen, is het materiaal zo opgebouwd dat er keuzes gemaakt kunnen worden.
NO LIMITS CD-rom Categorie: Pesten Uitgave: GGD Westelijke Mijnstreek, Geleen, 2001
DOELGROEP INHOUD
Jongeren van 10–15 jaar, ouders en leerkrachten.
OMSCHRIJVING
De cd-rom bestaat uit de volgende onderdelen:
TOEPASSING
Elke doelgroep kan via keuzemenu’s toegang krijgen tot de gewenste informatie, afgestemd op de eigen situatie. de informatie wordt ondersteund door diverse video- en geluidsfragmenten. -
algemene informatie, met onderwerpen als verschil tussen plagen en pesten, achtergronden en gevolgen van pesten.
-
het onderdeel jongeren geeft leerlingen die zelf gepest worden uitleg en advies, maar ook pesters krijgen tips hoe ze met hun gevoelens moeten omgaan.
-
het onderdeel ouders geeft ouders van pesters of slachtoffers nuttige tips en adressen.
-
in de onderdelen speciaal onderwijs is zowel informatie voor leerkrachten als voor de directie opgenomen.
De cd-rom is bedoeld als ondersteuning bij de preventie een aanpak van pestgedrag op school en kan zowel door leerkrachten, directie, leerlingen en ouders zelfstandig gebruikt worden.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
13
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
NIET PESTEN MAAR AANPAKKEN! Boek Categorie: Pesten Uitgave: Landelijk Netwerk Autisme, 2009
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen met autisme in het regulier en speciaal onderwijs.
OMSCHRIJVING
Leerlingen met autisme worden volgens het LNA vrijwel allemaal gepest op school. Soms neemt dat zulke ernstige vormen aan dat ouders hun kinderen noodgedwongen thuis houden.
Een handreiking om pesten van leerlingen met autisme aan te pakken in het regulier en speciaal (basis)onderwijs en in het voortgezet (speciaal)onderwijs.
De handreiking is bedoeld om scholen te helpen om een antipestbeleid op te stellen en om dat vervolgens vast te leggen in een pestprotocol.
TOEPASSING
Preventie van pestgedrag.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
14
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
SEKSUALITEIT ANTICONCEPTIE-VOORLICHTINGSKOFFER Koffer Categorie: Seksualiteit Uitgave: Rutgers Nisso Groep, Utrecht, 2004
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen voortgezet onderwijs.
OMSCHRIJVING
De voorlichtingskoffer kan zowel worden gebruikt bij individuele voorlichting als bij groepsvoorlichting. In de handleiding is een aantal algemene tips opgenomen. Voor een groepsvoorlichting is een voorbeeldvoorlichting toegevoegd. Om de menstruatiecyclus te illustreren en om te kunnen laten zien waar en op welke wijze een anticonceptie middel ingrijpt, zijn 2 kopieën van voorlichtingsplaten aan de handleiding toegevoegd.
TOEPASSING
Het geven van voorlichting over anticonceptiemiddelen om mensen zo breed mogelijk te informeren over de in Nederland verkrijgbare anticonceptiemiddelen. Met deze informatie is de kans het grootst dat men het middel kiest, dat het beste bij iemand past. Het juiste middel bij de juiste persoon verkleint de kans op ongewenste zwangerschap.
De koffer bevat de in Nederland verkrijgbare anticonceptiemiddelen, zoals verschillende soorten pillen, spiraaltjes, pessarium, condooms etc., oefenmateriaal, een docentenhandleiding, en een handleiding voor professionals ( 2012) brochure met een omschrijving van anticonceptiemiddelen en enkele folders.
SOA SIMULATIEKIT – KLEIN MAAR NIET FIJN Leskist Categorie: Seksualiteit Uitgave: SOAIDS, Nibi, Eurofysica, 2007
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen voortgezet onderwijs.
OMSCHRIJVING
De lessen bestaan uit theorie en een proef. De theorie geeft leerlingen beknopte en duidelijke informatie over (bacteriële) soa. Tijdens de proef verspreiden leerlingen zelf (non-pathogene) bacteriën via handcontact. Na het uitvoeren van de proef hebben leerlingen geleerd dat bacteriën zich snel kunnen verspreiden en zijn ze zich bewust van het verspreidingsgevaar van bacteriële soa.
TOEPASSING
Sluit aan bij het lespakket “Lang leve de Liefde” en is bedoeld om leerlingen op een leuke, praktische en groepsgerichte manier bewust te maken van de verspreidingssnelheid van bacteriën en het verspreidingsgevaar van bacteriële soa.
Het lespakket bestaat uit een plastic leskist met een leerlinghandleiding, 1 buis Serratia marcescens, 30 rode snoepjes, 40 petrischalen, 30 wattenstaafjes, 3 latex handschoenen, rundvleesbouillonblokje, 2 verpakkingen agar poeder en is gericht op het zichtbaar maken van het overdragen van een soa.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
15
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
LANG LEVE DE LIEFDE Lespakket Categorie: Seksualiteit Uitgave: SOA AIDS, Amsterdam, 2012.
DOELGROEP
Leerlingen onderbouw VMBO, Havo en Vwo en leerlingen onderbouw van het praktijkonderwijs en vmbo-bb / Bovenbouw Havo/VWO klas 4,5,6 /MBO
INHOUD
Lang leve de liefde is een lesmethode over liefde, relaties en seksualiteit voor het voortgezet onderwijs en MBO. Deze methode bestaat uit drie lespakketten. www.langlevedeliefde.nl Het lespakket van de onderbouw bestaat uit een leerlingmagazine, een dvd, een elearningomgeving voor leerlingen, een handleiding voor docenten en een website voor docenten “Lesgeven in de liefde” www.lesgevenindeliefde.nl daarin vindt u een handleiding, werkbladen en informatiebladen. Er zijn twee versies van het leerlingenmagazine : één magazine voor het vmbo, havo en vwo en één versie voor het praktijkonderwijs en vmbo-bb.. Al het materiaal dat u nodig heeft om met Lang Leve de Liefde – Bovenbouw aan de slag te gaan kunt u vinden op www.langlevedeliefde.nl onder de bovenbouwknop voor leerlingen (leerlingenomgeving met oefeningen) en voor docenten (docentenomgeving met uitgebreide docentenhandleiding en ondersteunend materiaal). Een deel van de opdrachten is online uit te voeren. De docentenhandleiding en overige opdrachten zijn als pdf te downloaden en uit te printen. Het lespakket voor het MBO bestaat uit een online databank voor docenten met een uitgebreid aanbod van lessen, workshops en aanvullend beeldmateriaal met betrekking tot seksuele gezondheid, geschikt voor gebruik voor alle leerniveaus in het MBO. Als u zich registreert, www.langlevedeliefde.nl kunt u zelf lespakketten samenstellen en beheren met de mogelijkheid opmerkingen toe te voegen in uw eigen account. Het MBO docentendeel bevat verschillende onderdelen.
OMSCHRIJVING
Van de twee versies van het lespakket voor de onderbouw is ter inzage een DVD, waarin jongeren aan het woord komen over de verschillende onderwerpen, en een leerlingmagazine te leen bij de GGD. Het lesprogramma voor de bovenbouw is voor een deel lesstofvervangend (thema’s voortplanting, seksualiteit) en dekt ook een deel van de eindexamentermen Biologie voor Havo/Vwo (domein C2). Het programma maakt gebruik van de concept-context benadering. Er wordt veel gebruik gemaakt van interactieve werkvormen, deels online en deels klassikaal.
TOEPASSING
Leerlingen ondersteunen in hun relationele en seksuele ontwikkeling.
LANG LEVE DE LIEFDE : JIJ EN DE MEDIA Aanvullende Lesmodule Categorie: Seksualiteit Uitgave: SOA AIDS, Amsterdam, 2012.
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen VMBO van 13- 15 jaar
OMSCHRIJVING
In twee lessen van 50 minuten leren jongeren genuanceerder te denken over seksualiteit en rolgedrag, met als uiteindelijke doel dat ze in staat zijn plezierige, veilige en gelijkwaardige relaties aan te gaan. Uit onderzoek aansluitend op de ontwikkeling van de module is ‘Jij en de Media’ door jongeren positief beoordeeld. Zij kijken bovendien kritischer naar geseksualiseerde mediabeelden. Vooral jonge laag opgeleide en allochtone jongeren blijken kwetsbaar voor seksueel getinte en ideale schoonheidsbeelden. Zij zijn een risicogroep ten aanzien van seksueel grensoverschrijdend gedrag of een laag zelfbeeld.
TOEPASSING
Voor de vakken biologie, verzorging, maatschappijleer en voor mentoren in het VMBO.
De module bestaat uit een jongerenmagazine en docentenhandleiding met DVD en is ter inzage te leen bij de GGD.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
16
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
LOVEBOX condoomgebruik Categorie: Seksualiteit 2006
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Jongeren: binnen schoolverband en het jongerenwerk
TOEPASSING
Gebruik tijdens lessen op school, jongerencentra, outreach activiteiten.
Grote kubusvormige pluchen box met kunstpenis en condooms. De Lovebox is een ludiek hulpmiddel om condoomgebruik te stimuleren. Een jongere steekt beide handen door twee gaten in een grote pluchen kubus. De docent-jongerenwerker (voorlichter) reikt een condoom in verpakking aan. Op de tast moet de jongere de verpakking open doen en het condoom op de juiste manier om de aanwezige kunstpenis doen. Eventuele omstanders kunnen meekijken via een hartjesvormige opening in de zijkant.
FIND OUT DVD: seks, drugs en alcohol Categorie: Seksualiteit Uitgave: SOAIDS Nederland, Utrecht, 2006
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
VMBO klas 2/3 en Havo/VWO klas 3/4
TOEPASSING
Middel om een gesprek over de onderwerpen te stimuleren, b.v. tijdens mentorlessen, biologie, maatschappijleer, lichamelijke opvoeding of verzorging en kan een goede verdieping bieden op de lespakketten Lang leve de Liefde en de Gezonde School en Genotmiddelen.
DVD en een handleiding. De serie bestaat uit 24 afleveringen. Find Out is een tv-serie over seks, drugs en alcohol gemaakt voor en door jongeren. De serie gaat in op zeer diverse vragen zoals: Hoe vertel je je ouders dat je blowt? Rust er nog steeds een taboe op het praten over condooms? Hoe is het om een avond uit te gaan zonder alcohol te drinken? En hoe kun je je voorbereiden op je eerste keer?
LET’S TALK DVD – discussie over seksualiteit Categorie: Seksualiteit Uitgave: Rutgers Nisso Groep, Utrecht, 2011
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Jongeren tussen 12 en 19 jaar.
TOEPASSING
Om jongeren met elkaar in gesprek te brengen over seksualiteit.
Een DVD en handleiding met aandachtspunten en werkvormen. Jongeren worden overspoeld met allerlei beelden en boodschappen over seksualiteit. Deze beïnvloeden het denken, praten en handelen. De DVD bevat beeldfragmenten van situaties waarin jongeren zich kunnen herkennen of die ze misschien juist afwijzen. Het doel hiervan is om jongeren te stimuleren na te denken en met elkaar in gesprek te gaan over verschillende aspecten van seksualiteit, rolopvattingen en weerbaarheid.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
17
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
GIRLS’ CHOICE Bordspel: wensen en grenzen in intimiteit Categorie: Seksualiteit Uitgave: Rutgers Nisso Groep, Utrecht, 2007
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen (meisjes) voortgezet onderwijs en leerlingen (meisjes) bovenbouw basisonderwijs. Dubbelzijdig spelbord, opdrachtkaarten, hartjeskaarten, spelfiguren, dobbelsteen, spelregelboekje voor de spelers, handleiding voor de spelbegeleider, en antwoordboekje. Voor 2 tot 10 spelers.
OMSCHRIJVING
Het spel moedigt meisjes aan om na te denken over vragen als: hoeveel weet je over seks en veilig vrijen? Welke rol speelt ouderschap in de toekomst voor je? Hoe gedraag jij je naar vriendjes/vriendinnen toe? Hoe goed kun je opkomen voor jezelf? Het spel bestaat uit opdrachten zoals een rollenspel, een algemene vraag, een persoonlijke vraag, een verbale opdracht of een non-verbale oefening. Spelenderwijs komen meisjes meer te weten over seks, relaties, jongens en zwangerschap.
TOEPASSING
Het spel is ontwikkeld om te gebruiken in voorlichtingsprogramma’s of bij lessen seksuele en relationele vorming.
BOYS R US Bordspel: wensen en grenzen in intimiteit Categorie: Seksualiteit Uitgave: Rutgers Nisso Groep, Utrecht, 2008
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen (jongens) voortgezet onderwijs en leerlingen (jongens) bovenbouw basisonderwijs. Rond spelbord, opdrachtenkaarten Vo en opdrachtkaarten Bao, illustratiekaarten, meningskaarten, symboolkaarten, pionnen, spelregelboekje voor de spelers, handleiding voor de spelbegeleider en een antwoordboekje. Voor 4 tot 10 spelers.
OMSCHRIJVING
Het spel maakt op een speelse manier jongens van 10 tot 13 jaar en 13 jaar en ouder bewust van het belang van veilige, prettige, gewenste een gelijkwaardige seksuele en relationele contacten. De inhoudelijke onderwerpen komen in het spel terug in vier thema’s. De vier verschillende ringen waarin het spelbord is verdeeld zijn: omgeving, meisjes, vrienden en ik. Naast kennisoverdracht wordt er in het spel vooral veel aandacht besteed aan de eigen inschatting en verantwoordelijkheid ten aanzien van risicogedrag en het daarmee omgaan in (intieme, seksuele) relaties. Boys “R US stimuleert respectvol, open gedrag naar meisjes. Ook assertiviteit , het bieden van weerstand tegen groepsdruk en het vermogen om eigen keuzes te maken gebaseerd op juiste informatie en/of een eigen inschatting van de situatie.
TOEPASSING
Het spel kan behalve op school ook worden ingezet in buitenschoolse settings.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
18
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
SOAIDS KENNISQUIZ Handleiding en brochures Categorie: Seksualiteit Uitgave: SOAIDS Nederland, Utrecht, 2006
DOELGROEP INHOUD
Jongeren tussen de 13 en 19 jaar.
OMSCHRIJVING
Twee (groepen) jongeren strijden tegen elkaar en kunnen door het goed beantwoorden van vragen aan populariteit winnen. De quiz bevat zeven categorieën met ieder tien vragen.
De Kennisquiz is een interactief vragenspel waarmee jongeren uitgedaagd worden op een leuke manier na te denken over soa’s en alles wat daarmee te maken heeft.
De categorieën zijn: behandelen, communicatie, condooms, klachten, overdragen, soorten soa’s en veilige seks.
TOEPASSING
Voorlichting over soa’s voor jongeren. Zie ook www.sense.info > quiz en > funzone
CARROUSELSPEL Spel over relaties en seksualiteit Categorie: Seksualiteit Uitgave: Rutgers Nisso Groep, Utrecht, 2006
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Leerlingen van 13 tot 21 jaar, zowel autochtone als allochtone van VMBO tot VWO niveau. Doosje met vraagkaartjes en handleiding. Het spel bevat kaartjes met stellingen uit de volgende categorieën: algemeen, stel je voor, seksualiteit, multiculturele relaties, homoseksualiteit en seksueel geweld. Het doel is dat jongeren met elkaar praten over seksualiteit en relaties. Jongeren leren hun grenzen kennen in het praten over seksualiteit en relaties.
TOEPASSING
Groepsgrootte max. 30 (even aantal) en is in een lesuur van 50 minuten te spelen.
DOBBELSPEL Dobbelsteen Spel : maakt seks lekker duidelijk Categorie: Seksualiteit Uitgave: SOAIDS, Rutgers WPF, 2011
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Jongeren van 13 tot 17 jaar
TOEPASSING
Te gebruiken in het voortgezet onderwijs en in het jongerenwerk.
Handleiding met een grote en een kleine dobbelsteen met iconen. Het spel is zowel in een groep (grote dobbelsteen) als in een tweetal (kleine dobbelsteen) te spelen. Gooi met de dobbelsteen en beantwoord de vraag (in de handleiding) die overeenkomt met het icoon.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
19
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
BIOBITS – VOORTPLANTING DVD Categorie: Seksualiteit Uitgave: Teleac NOT, SchoolTV, 2009
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Leerlingen klas 2 en 3 VMBO, 13 t/m 16 jaar.
TOEPASSING
Bestemd voor het vak biologie.
Een DVD. Werkvormen op www.schooltv.nl De DVD geeft leerlingen informatie over puberteit, seksualiteit en voortplanting van de mens. De DVD bestaat uit vier tv-programma’s van tien minuten met gedramatiseerde scènes die worden afgewisseld met uitleg over het onderwerp: groei en ontwikkeling, seksualiteit, zwangerschap en de geboorte. De serie sluit aan op de inhoud van de kerndoelen.
BEGRIJP ME GOED?! Lespakket Categorie: Seksualiteit Uitgave: Rutgers Nisso Groep, Utrecht, 2009
DOELGROEP INHOUD
Jongeren in de leeftijd van 14 tot 18 jaar.
OMSCHRIJVING
Veel jongeren zijn op jonge leeftijd seksueel actief, maar zij missen soms de communicatieve vaardigheden om respectvolle en prettige contacten aan de gaan. Jongens en meisjes spreken niet alttijd elkaars taal en interpreteren boodschappen soms verschillend. Door miscommunicatie kunnen misverstanden ontstaan en zullen soms (seksuele) grenzen overschreden worden. Het is belangrijk dat jongeren inzicht hebben in het ontstaan van deze misverstanden en dat zij vaardigheden aanleren om miscommunicatie te voorkomen.
TOEPASSING
Te gebruiken als handvat voor intermediairs die werken met jongeren in de leeftijd van 14-18 jaar.
Het lespakket bestaat uit een handleiding behorende bij de DVD “Begrijp me goed?!” met beeldfragmenten over misverstanden tussen jongens en meisjes. Misverstanden bij versieren en flirten, daten, verkering willen én uitmaken.
INTERNETSOA.NL - DIGITAAL Digitaal lespakket Categorie: Seksualiteit Uitgave: Mijn Kind Online, Rutgers Nisso Groep, NIGZ
DOELGROEP INHOUD
Jongeren van 12-18 jaar. Gratis lespakket te downloaden van www.internetSOA.nl. Met informatie voor de docent over de seksuele ontwikkeling van jongeren, seksueel gedrag op internet, relationele en seksuele vorming in de klas en voorbereiding van de lessen en websites voor tieners. Acht lessen over o.a. do’s & don’ts, waar of niet waar, de hulpverlener, modellenscout of gluiper? en Het Lagerhuis.
OMSCHRIJVING
Het lespakket over flirten via internet is bedoeld om de risico’s bespreekbaar te maken en jongeren te laten nadenken over hun eigen seksuele grenzen op internet en de grenzen van anderen.
TOEPASSING
Er kan gekozen worden uit acht verschillende lessen en daarmee twee lesuren vullen.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
20
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
VRIENDEN & VRIJERS Methode Categorie: Seksualiteit Uitgave: Edubooks, 2009
DOELGROEP INHOUD
Cliënten in de zorgsector en leerlingen in het speciaal onderwijs.
OMSCHRIJVING
De methode bestaat uit 135 afbeeldingen, een hulpvraagkaart en een actiekaart om met mensen in gesprek te gaan over de thema’s Het lichaam, Vriendschap, Partners, Seksualiteit en Weerbaarheid. De inhoud van deze thema’s is gebaseerd op een enquête ingevuld door een zestigtal professionals uit het werkveld. Door het beeldmateriaal worden de thema’s bespreekbaar gemaakt. Van de thema’s seksualiteit en weerbaarheid zijn onderwerpen als verkrachting, geslachtsgemeenschap en homoseks expliciet getekend.
TOEPASSING
Voor professionals die met hun cliënten of leerlingen deze thema’s willen bespreken, bijv. in de zorgsector of het (speciaal)onderwijs.
Vrienden & vrijers gaat over praten over vriendschap, relaties, het lichaam, seksualiteit en weerbaarheid. De methode bestaat uit een koffer met vijf sets van 27 kaarten, elk over één thema, een werkwijzer, een kleurendobbelsteen, een hulpvragenkaart en een actiekaart.
VEILIG VRIJEN EN SEKS Voorlichtingspakket voor het jeugdwelzijnswek Categorie: Seksualiteit Uitgave: SoaAids Nederland, Amsterdam, 2007
DOELGROEP INHOUD
Laagopgeleide jongeren van 12 – 18 jaar
OMSCHRIJVING
Centraal in de handleiding staat het ondersteunen van jongeren bij een gezonde en veilige seksuele ontwikkeling. Hierbij neemt het voorkomen van soa en zwangerschap en het herkennen en aangeven van wensen en grenzen een belangrijke plaats in. Naast kennisoverdracht over veilig en onveilig seksueel gedrag wordt er aandacht besteed aan het bevorderen en een positieve, verantwoordelijke houding ten aanzien van seksualiteit. De nadruk ligt op het stimuleren en oefenen van praktische- en communicatieve vaardigheden. De handleiding bevat werkvormen en werkbladen . Op de DVD Find Out staan tien afleveringen van dertien minuten over seks.
TOEPASSING
Met jongeren in gesprek gaan over verliefdheid, relaties en seksualiteit.
Een handleiding ’veilig vrijen en seksualiteit voor het jeugdwelzijnswerk’ met de Dvd Find Out en een CD met de song Love’r Boy.
MEER INFORMATIE digitaal Categorie: Seksualiteit
DOELGROEP OMSCHRIJVING
Voortgezet onderwijs www.seksuelevorming.nl
www.leraar24.nl/dossier/1269
www.langlevedeliefde.nl
www.sense.nl
www.rng.nl
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
21
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
GEEN KIND MEER - VSO Lespakket Categorie: Seksualiteit Uitgave: Rutgers Stichting, Den Haag, 1994
DOELGROEP INHOUD
Jongeren met een verstandelijke handicap vanaf 12 jaar in het speciaal onderwijs.
OMSCHRIJVING
Deze voorlichtingsmethode biedt ondersteuning aan diegene die seksuele voorlichting wil geven. Het materiaal is bestemd voor jongeren met een verstandelijke handicap die wat betreft ontwikkeling functioneren op een gemiddeld tot hoog niveau.
Het lespakket bestaat uit een ideeënboek voor seksuele voorlichting, een handleiding bij de voorlichtingsmethode, map met foto's en tekeningen en een brochure voor ouders, verzorgers en groepsleiding.
Het uitgangspunt is een positieve kijk op seksualiteit en de nadruk ligt op de verantwoordelijkheid van een mens voor zichzelf en de ander. Aids-voorlichting is een geïntegreerd onderdeel van dit programma. Het bespreekbaar maken van seksueel gedrag c.q. veilig vrijen dient als invalshoek.
TOEPASSING
De voorlichtingsmethode is geschikt voor individueel en groepsgebruik in het speciaal onderwijs.
PRATEN OVER SEKS – VERSTANDELIJKE BEPERKING Lespakket Categorie: Seksualiteit Uitgave: Garant, Apeldoorn, 2008
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Mensen met een lichte tot matige verstandelijke beperking vanaf ongeveer 12 jaar. De methode bestaat uit een begeleidersboek en een werkmap voor cliënten. Praten over seks is een methode voor het ondersteunen van mensen met een verstandelijke beperking bij hun seksuele ontwikkeling. Het geeft op een aansprekende en begrijpelijke manier uitleg over onderwerpen die met seksuele gezondheid te maken hebben. Het begeleidersboek legt uit hoe de methode gebruikt kan worden. Elk thema is uitgewerkt in werkvormen met een duidelijke beschrijving. De werkmap begint en eindigt met een vragenlijst voor de cliënt. vanuit een groot aanbod aan basisinformatie kan daarna worden gekozen voor die thema’s die bij de persoon passen. Puberteit, seks met jezelf of seks met een ander, zijn de onderwerpen die uitgebreid kunnen worden besproken. Door de werkbladen met heldere teksten, duidelijke tekeningen en stickers maakt u samen met de cliënt, de leerling, een persoonlijke werkmap met de goede informatie.
TOEPASSING
Te gebruiken door cliëntbegeleiders en voor het geven van seksuele voorlichting door leerkrachten en familie.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
22
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
LOVERBOYS Lespakket Categorie: Seksualiteit Uitgave: GGD Regio IJssel-Vecht, 2004
DOELGROEP INHOUD
Jongerenwerkers, leerkrachten, meisjes in de leeftijd van 13–18 jaar. Het lespakket bestaat uit een handleiding met daarin opgenomen de spelregels en achtergrondinformatie, een spelbord met dobbelsteen, 4 x 10 vragenkaarten in de volgende categorieën: - relaties - grenzen - loverboys - zelfbeeld. De video Jong : laat de persoonlijke verhalen zien van twee ex-prostituees( duur 25 min).
OMSCHRIJVING
Loverboys zijn jongens, veelal van allochtone afkomst, die de aandacht van meisjes proberen te trekken door aardig tegen hen te zijn, met hen uit te gaan en hen (vaak dure) cadeaus te geven. Daarna komen ze vaak met het argument dat het tijd is om de cadeaus terug te betalen. Vervolgens worden de meisjes gestimuleerd of gedwongen in de prostitutie te gaan werken, om dat geld te kunnen terugbetalen. De doelstelling van het spel is het aangaan van een gesprek met meisjes – voornamelijk VMBO en VSO leerlingen - die tot de risicogroep behoren. Dit om te voorkomen dat ze slachtoffer worden van loverboys en hun weerbaarheid te vergroten.
TOEPASSING
Het is bedoeld voor jongerenwerkers, leerkrachten en andere geïnteresseerden die het onderwerp loverboys, met behulp van dit spel, bespreekbaar willen maken in een groep of klas.
LESSEN OVER LOVERBOYS Lespakket Categorie: Seksualiteit Uitgave: SOAIDS Nederland, Utrecht, 2005
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen van het VMBO klas 2 en 3, leeftijd 13-16 jaar. Het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding, leerlingenbrochures, een CD met een rapsong en een cd met de raptekst Love’r boy. Het leerlingenboekje bevat o.a. een interview met een slachtoffer van een loverboy, informatie over hoe loverboys te werk gaan, de tekst van de rap en adressen voor meer informatie en hulp. In de docentenhandleiding wordt een uitgewerkte lesopzet gegeven met verschillende werkvormen. Het bevat werkbladen met opdrachten die voor leerlingen kunnen worden gekopieerd, instructies om raps over loverboys te maken en een overzicht met websites en boeken/artikelen. Ook bevat de handleiding pedagogisch-didactische tips hoe je het onderwerp loverboys op een veilige manier bespreekbaar kunt maken in de klas.
OMSCHRIJVING
Loverboys zijn jonge mannen/pooiers die meisjes via verleidingstechnieken inpalmen om hen op den duur in de prostitutie uit te buiten. Het lespakket sluit aan bij de methode Lang leve de liefde, een lesmethode op het gebied van relaties en seksualiteit. Het lespakket richt zich niet alleen op het vergroten van de kennis over het fenomeen loverboys, maar vooral op het versterken van de weerbaarheid van de leerlingen en het eigen keuzes kunnen maken om te voorkomen dar leerlingen in de gevarenzone (dreigen te) komen. Ook wordt stilgestaan bij de vraag wat een leerling kan doen met het vermoeden dat een vriend of vriendin of zij/hijzelf met de praktijken van een loverboy te maken heeft.
TOEPASSING
Met name bij de vakken verzorging en biologie, eventueel maatschappijleer, mentorlessen.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
23
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
VEILIGHEID
SPLIT THE RISK Lespakket Categorie: Verzorging en leefstijl Uitgave: Stichting Consument en Veiligheid, 2010
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen van 13 tot 18 jaar voortgezet onderwijs.
OMSCHRIJVING
Met het lespakket leren leerlingen dat het risico op een ongeluk te verkleinen is door even een seconde stil te staan. Die ene seconde dat een jongere besluit wel of niet iets te doen, is het moment waar het om gaat: Split the risk! Het lespakket heeft als doel om jongeren te laten beseffen dat er momenten zijn dat zij meer risico lopen en dat het belangrijk is gevaren te leren inschatten.
TOEPASSING
Sluit aan bij het domein Mens en Natuur en Mens en Maatschappij.
Het lespakket maakt jongeren bewust van risicogedrag en de gevolgen daarvan. Het bestaat uit een handleiding, een dvd met films over risicovolle situaties, gefragmenteerde films die de leerlingen gedetailleerd kunnen analyseren en een cd-rom om de filmpjes op te slaan, een persoonlijkheidstest, het testlab (te downloaden), analysekaarten en informatiekaarten.
Zie ook de DVD Brein & Branie voor een ouderbijeenkomst.
BREIN & BRANIE DVD Categorie: Verzorging en leefstijl Uitgave: Stichting Consument en Veiligheid, 2009
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Ouders van leerlingen van 12–18 jaar VMBO
TOEPASSING
Door docenten te gebruiken om in groepsverband aan ouders te vertonen.
Dvd en handleiding. De film geeft inzicht in de ontwikkeling van de hersenen en het gedrag van pubers. Ouders en jongeren zijn aan het woord over onderwerpen als tijdstip van thuiskomen, uitgaan, scooter rijden etc. Opvoeddeskundige Tischa Neve geeft in de film praktische tips om ouders te helpen in het begeleiden van hun puber. In de handleiding staat beschreven hoe een inspirerende ouderbijeenkomst georganiseerd kan worden rond het thema puberbrein met als doel ouders ervaringen uit te laten wisselen en handvatten te geven hoe ze zelf hun kind kunnen begeleiden.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
24
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
VOEDING EN BEWEGEN OVERGEWICHT Lespakket Categorie: Voeding en bewegen Uitgave: Teleac/NOT, Hilversum, 2005
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen 1e en 2de leerjaar van het VMBO.
OMSCHRIJVING
De schooltv-serie Over Gewicht, die in samenwerking met het Voedingscentrum is gemaakt, richt zich niet alleen op informatieoverdracht maar ook op bewustwording en het vormen van een eigen mening. Het biedt de leerlingen de mogelijkheid om keuzes te maken en geeft u als leerkracht handvatten om een discussie aan te gaan over gezond gedrag en de manier waarop je op je gezondheid kunt letten.
Het lespakket bestaat uit een handleiding voor docenten met kopieerbare werkbladen en de internetsite www.eigenwijzer.nl/overgewicht, en een DVD met 4 programma’s van 15 minuten met als onderwerpen: eetgewoonten, snacken en grazen, fit fitter fitst, slank slanker slankst.
Doelstellingen van dit project zijn: Leerlingen inzicht geven in eet- en beweeggewoonten en de gevolgen van een (on)gezonde leefstijl met betrekking tot voeding en beweging bijbrengen. Leerlingen inzicht geven in de gevolgen van te dik en te mager zijn en hen met ideeën laten komen over hoe het anders kan. Het bevorderen van goede eet- en leefgewoontes door leerlingen gezonde alternatieven te bieden.
TOEPASSING
Bij de vakken verzorging en biologie en het leergebied Mens en Natuur (& Gezondheid).
DIK & DUN - OVERGEWICHT DVD Categorie: Voeding en bewegen Uitgave: IDTV Dits, Hilversum, 2006
DOELGROEP INHOUD OMSCHRIJVING
Leerlingen voortgezet onderwijs en volwassenen. DVD met de zogenaamde “Kijkwijzer” IDTV ontwikkelde in samenwerking met het Voedingscentrum de serie van zes afleveringen die door de EO werd uitgezonden. De serie wil op realistische wijze omgaan met het probleem van overgewicht en mensen helpen daar iets aan te doen. In de serie wordt met nadruk aandacht besteed aan eenvoudige en praktische toepasbare tips die een gezonder leven met zich meebrengen en op den duur ook het overgewicht zullen verminderen. Als aanvulling is een “kijkwijzer” ontwikkelt die in staat wil stellen op basis van schriftelijke informatie en beeldfragmenten een thematisch verhaal te vertellen over drie belangrijke thema’s: het belang van gezond eten / kinderen en eten / en emotie eten.
TOEPASSING
Bij de vakken verzorging en biologie.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
25
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
ACTIEVE LEEFSTIJL – ONDER- EN BOVENBOUW Lespakket Categorie: Voeding en bewegen Uitgave: Citogroep, Arnhem, 2004
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen onderbouw VMBO en leerlingen bovenbouw VMBO.
OMSCHRIJVING
Jongeren bewegen niet genoeg, daarom zijn vmbo-leerlingen als één van de specifieke doelgroepen aangewezen. Om hen bewust te maken van het nut en plezier van meer bewegen en het positieve effect dat dit op lichaam en gezondheid heeft, is o.a. dit themapakket ontwikkeld. Door de leerling eigen onderzoek te laten doen probeert het de leerlingen op een niet-belerende manier te bewegen tot een actievere leefstijl. Dit betekent niet alleen meer sporten, maar vooral ook meer bewegen in het dagelijks leven.
Het lespakket bestaat uit een multomapvoor de onderbouw en een multomap voor de bovenbouw met docentenhandleiding, opdrachtbladen voor de leerlingen, 2 CD-rom’s met alle opdrachtbladen als Word-document en een Beweegwijzer.
De opdrachten zijn per vak gerangschikt. In de docentenhandleiding vindt u een toelichting op de opdracht, het doel van de opdracht, benodigde materialen en een voorstel voor de beoordeling van de leerling.
TOEPASSING
Het pakket bevat opdrachtmateriaal voor de vakken Lichamelijke opvoeding, Biologie, Verzorging en techniek. De opdrachten kunt u ook inzetten voor een themaweek.
DO-IT Digitaal lesprogramma Categorie: Voeding en bewegen Uitgave: Voedingscentrum, NISB.
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen van 12–18 jaar VMBO
OMSCHRIJVING
Ouders ontvangen een informatieboekje en doen actief met DOiT mee door de huiswerkopdrachten. Scholen bestellen het lesmateriaal en de bijbehorende docentenhandleiding via de DOiT website. Er zijn twee versies van het lesmateriaal beschikbaar: voor de basis- en kaderberoepsgerichte en voor gemengd/theoretische leerweg. De kosten voor het lespakket zijn € 7,- per leerling (excl. BTW en verzendkosten). Hiervoor ontvangt u het lesboek, de leerling toolkit (dagboek, stappenteller, caloriewegwijzer), ouderinformatie boekje, docentenhandleiding en inlogcode met toegang tot online werkbladen en extra lesmateriaal. Kijk op www.doitproject.com voor meer informatie of neem contact op met het DOiT team via
[email protected] of bel 020-4446020.
TOEPASSING
DOiT is een lesprogramma over gezonde voeding en beweging voor jongeren vanaf 12 jaar uit het vmbo. Leerlingen krijgen gedurende 12 theorielessen inzicht in hun eet- en beweeggewoontes.
Tijdens 4 bewegingslessen ervaren leerlingen wat bewegen met het lichaam doet en hoe voldoende beweging kan helpen om je gezond en fit te laten voelen. De leerlingen gaan actief op onderzoek uit en brengen de invloed van omgevingsfactoren zoals het kantineaanbod, de media en het lokale sportaanbod in kaart.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
26
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
WEET WAT JE EET - DIGITAAL Digitaal lesprogramma Categorie: Voeding en bewegen Uitgave: Voedingscentrum, 2012
DOELGROEP INHOUD
Leerlingen van 12 – 18 jaar in het VMBO, HAVO, VWO en MBO De leerling krijgt van zijn docent een klascode voor de Basis- en Keuzelessen. Daarna kan de leerling zelfstandig aan het werk in het computerlokaal, de mediatheek of (na goedkeuring van de docent) ook thuis. De klascode wordt door de docent per klas aangemaakt, na het aanmelden van de school in "Weet wat je eet". www.wwje.nl/informatie.
OMSCHRIJVINGHet lespakket bestaat uit 7 basislessen, waarvan 6 basislessen de leerlingen inzicht geven in de eigen eetgewoonten, de manier waarop het lichaam met energie en voedingsstoffen omgaat en het effect van eten op de wereld. De zevende basisles is een proefwerk van zeventig steeds wisselende meerkeuzevragen met directe feedback. De basislessen duren in totaal ongeveer 8 uur. Een jaarabonnement kost per klas van maximaal 35 leerlingen € 17,50 (€ 0,50 per leerling). Keuzelessen: het basispakket is gratis uit te breiden met keuzelessen. De keuzelessen geven de mogelijkheid meer te leren over verschillende onderwerpen zoals overgewicht, kiezen in de kantine, alcohol, etiketten, de voedselketen, voedsel en milieu, gentech en borstvoeding. De keuzelessen zijn allemaal in een aparte les te behandelen. de docent of de leerling kan dus zelf bepalen welke verdieping- of verbredingsonderwerpen er aan bod komen en zo het eigen, flexibele leerprogramma samenstellen.
TOEPASSING
Leerlingen kunnen zelfstandig aan verschillende vakken werken. Weet Wat Je Eet sluit aan op de kerndoelen voor de onderbouw uit het Voortgezet Onderwijs. Het kan ook goed gebruikt worden bij de uitvoering van het programma De Gezonde Schoolkantine.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
27
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
ZELFBEELD, OMGAAN MET GEVOELENS DE WAPPIES – DE WERELD VAN JONGENS Lespakket Categorie: Zelfbeeld, omgaan met gevoelens Uitgave: NIGZ, Woerden, 2003
DOELGROEP INHOUD
Jongens en meiden in de puberteit. Het lespakket bestaat uit een video en een werkboek. De Wappies is een televisieserie over een groep bevriende jongens in hun adolescentie, die zich de Wappies noemen. De vijfdelige serie, uitgezonden door de RVU, stelt de emotionele beleving van jongens aan de orde en wil de wereld van jongens op een positieve manier, zonder vooroordeel benaderen. Aflevering 1: Ik en de ander Aflevering 2: Keuzes en verantwoordelijkheid Aflevering 3: Zorg en verantwoordelijkheid Aflevering 4: Grenzen en uitdagingen Aflevering 5: Seks en relaties.
OMSCHRIJVING
In de serie gaan de Wappies een week weg. Er is bewust voor een week vol activiteiten gekozen. Jongens zijn immers meer doeners dan praters. Juist door met jongens actief bezig te zijn kan je makkelijker allerlei ‘moeilijke’ zaken met ze aan de orde stellen en bespreken. Daarnaast kan een activiteit gemakkelijker een discussie onder jongens op gang brengen. Het werkboek is samengesteld uit werkvormen die de videoband kunnen ondersteunen. Het werkboek is verdeeld volgens de vijf afleveringen. Elk hoofdstuk begint met een samenvatting van de aflevering. Per hoofdstuk zijn steeds drie werkvormen beschreven. Met diverse leeftijdsgroepen kan de video bekeken en kunnen de opdrachten uit het werkboek gemaakt worden. Ook helpt het pakket meisjes een beter beeld te krijgen van wat jongens bezighoudt.
TOEPASSING
Het pakket leent zich goed voor gebruik in diverse opvoedingssituaties: diverse vormen van voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs, jongerenwerk, jeugdhulpverlening. Het is bedoeld voor docenten in het VO, mentoren, intermediairs in het sociaal cultureel werk, opvoedkundigen, hulpverleners en andere professionals die met groepen jongens werken.
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
28
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013
RESERVERING LESMATERIAAL V.O. Naam school:
Contactpersoon:
Adres:
Postcode/woonplaats:
Telefoonnummer:
E-mailadres:
Periode van uitleen:
Titel lesmateriaal:
Na reservering van het lesmateriaal ontvangt u voor de uitleenperiode een bevestiging wanneer u het lesmateriaal bij de GGD kan komen ophalen. De school dient het materiaal zelf weer naar de GGD terug te brengen. De lesmaterialen kunnen gedurende 4 WEKEN gratis geleend worden. Ontbrekend materiaal wordt na inlevering van het materiaal in rekening gebracht.
Dit reserveringsformulier kunt u sturen naar: GGD Gooi & Vechtstreek T.a.v. Documentatiecentrum Postbus 251 1400 AG BUSSUM
Catalogus Lesmateriaal Voortgezet Onderwijs
29
GGD Gooi & Vechtstreek /januari 2013