VOORTGEZET ONDERWIJS
Stichting Jong Ondernemen Postbus 93002 2509 AA Den Haag
Bezuidenhoutseweg 12 2594 AV Den Haag www.jongondernemen.nl Kamer van Koophandel: 56817312
Ondernemen kun je niet vroeg genoeg leren Als je ondernemend bent, ligt de wereld aan je voeten. Je houdt van actie, bent altijd in voor een uitdaging, hebt oog voor kansen en neemt het heft zelf in handen. Jouw enthousiasme en creativiteit zijn ook voor anderen een bron van energie. Een betere basis voor succes is er haast niet. Bedrijven staan te springen om ondernemende types en onze Nederlandse economie al helemaal. Eén ding is zeker: van ondernemerschap wordt iedereen beter! Jong Ondernemen inspireert en stimuleert jongeren in Nederland te bouwen aan een ondernemende toekomst. Dat doen we via praktijk- en ervaringsgerichte programma’s voor basisonderwijs, voortgezet onderwijs, mbo, hbo en universiteit. Hiermee bieden we jongeren een unieke ondernemerschapservaring die levens verandert.
|3
Leerlingen die later het verschil maken Met goed onderwijs helpt u leerlingen een stevige basis te leggen voor een succesvolle toekomst. Een zorgvuldig opgesteld onderwijsprogramma en uitgekiende lesmethodes staan daarbij centraal. Elk vak krijgt de aandacht die het verdient. Jongeren stimuleren om een ondernemende houding te ontwikkelen is een vak apart. Kies daarom voor Jong Ondernemen! PRAKTIJKGERICHTE PROGRAMMA’S Jong Ondernemen biedt u kant-en-klare oplossingen die de ondernemingszin van jongeren aanwakkeren en helpen bij de ontwikkeling van belangrijke vaardigheden. Een ideale versterking van uw onderwijsprogramma! Typerend voor onze programma’s zijn de doordachte opzet en het praktijkgerichte karakter. Onze programma’s berusten op drie pijlers:
ONDERNEMERSCHAP STAAT VOOR ENTREPRENEURSHIP. Dankzij onze programma’s ontwikkelen jongeren de houding en vaardigheden die nodig zijn om een ondernemende toekomst op te bouwen.
CARRIÈREPERSPECTIEF STAAT VOOR EMPLOYABILITY. Wie ondernemend is, heeft meer kans op een succesvolle toekomst. Als ondernemer of ondernemende medewerker. Jong Ondernemen helpt jongeren de juiste houding én vaardigheden te ontwikkelen om ondernemerschap in de praktijk te brengen.
FINANCIEEL BEWUSTZIJN STAAT VOOR FINANCIAL LITERACY. Wat is ondernemerschap zonder een goed financieel inzicht? De programma’s van Jong Ondernemen geven jongeren een goede financiële basis door ze de juiste vaardigheden bij te brengen.
4 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
Jong Ondernemen in het voortgezet onderwijs
YES! VOORTGEZET ONDERWIJS
In het voortgezet onderwijs maken jongeren een flinke ontwikkeling door. Ze ontdekken wie ze zijn, groeien qua persoonlijkheid en leren belangrijke vaardigheden. U weet dat als geen ander. Maar wist u ook dat uw school een belangrijke bijdrage kan leveren aan de ondernemingszin van jongeren? De invulling hiervan kunt u overlaten aan Jong Ondernemen. Onze programma’s zijn aantoonbaar effectief en naast leerzaam ook nog eens ontzettend leuk. YES! EN JUNIOR COMPANY Jong Ondernemen heeft twee programma’s voor het voortgezet onderwijs: YES! en Junior Company. Het eerste programma is bedoeld voor de onderbouw, het tweede voor de bovenbouw. YES! is een realistische kennismaking met ondernemerschap. Junior Company gaat nog een stap verder. ECHT ONDERNEMEN Een bedrijf opzetten met echt geld, echte producten en echte klanten: onze programma’s voor het voortgezet onderwijs laten qua realisme niets te wensen over. Dit is de ultieme kennismaking met ondernemen, in een beschermde omgeving. Marktgericht denken, samenwerken, onderhandelen, netwerken, initiatief nemen, vergaderen en verantwoording afleggen: met Jong Ondernemen haalt u het bedrijfsleven in de klas! Leerlingen worden uitgedaagd om slim te ondernemen en ontwikkelen waardevolle vaardigheden.
Programma:
YES!
Leerjaar:
onderbouw
Programmaduur:
7 klassikale lessen + markt
Studiebelasting:
7 x 50 min les + 1 Marktdag + 4 uur zelfstandig werken
Aantal deelnemers:
vanaf 4 leerlingen per bedrijf
YES!, oftewel Young Entrepreneurs in School, laat leerlingen op doeltreffende wijze kennismaken met ondernemerschap en eerlijke handel. Jongeren leren samenwerken, omgaan met geld, presenteren, keuzes maken en verantwoording afleggen. Het programma sluit aan op competentiegericht onderwijs en de kerndoelen van het voortgezet onderwijs. Jongeren doen financiële kennis op, brengen de theorie in praktijk en ervaren wat ondernemerschap inhoudt. ZO WERKT YES! De leerlingen richten hun eigen bedrijf op. Ze doen marktonderzoek, kopen producten in, ontwikkelen een reclamecampagne, verkopen hun producten en berekenen hun verdiensten. De producten kopen ze in bij FairForward, een groothandel die artikelen importeert voor onder meer de Wereldwinkel. De winst die de leerlingen maken, gaat naar een goed doel. Dit kiezen ze zelf. Niet zomaar ondernemen dus, maar maatschappelijk verantwoord ondernemen! PROJECTINHOUD De leerlingen: leren ondernemen; werken met echte producten, echt geld en echte klanten; ontwikkelen kennis en vaardigheden die aansluiten bij andere vakken, zoals economie, wiskunde, maatschappijleer en Nederlands; ontwikkelen competenties zoals marktgericht en creatief denken, netwerken, initiatief nemen, samenwerken en presenteren; ervaren de waarde van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
|5
6 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
Programmaplanner YES! 1 ORIENTATIE OP ONDERNEMERSCHAP
2 PRODUCT- EN MARKTORIENTATIE
3 PRODUCTKEUZE
4 BUSINESSCASE I:
kennismaken
introductie les 2
introductie les 3
introductie
wat is ondernemerschap?
voorlopige productkeuze
resultaten marktonderzoek
marketingmix
persoonlijk ondernemerschap (+ Junior E-scan)
introductie marktonderzoek
presentaties: product en prijs
plaats
huiswerk
introductie marketing
promotie
huiswerk
marketingstrategie
functies binnen YES!-bedrijven huiswerk
7 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
MARKETING EN COMMUNICATIE
5 BUSINESSCASE II: PITCHES!
6 VERKOOP
7 FINANCIELE AFRONDING EN AFSLUITING
pitches
introductie
introductie
AIDA-model en rollenspel
berekenen van de winst
verkoop
reflectie
huiswerk
afsluiting en uitreiking bewijs van deelname
|8
Goede begeleiding en faciliteiten
succesverhaaltje
Uw deelname aan YES! is goed geregeld, zoals bij alle programma’s van Jong Ondernemen. Dat betekent dat uw school verzekerd is van goede begeleiding en professionele materialen. Hieronder zetten we de faciliteiten van YES! voor u op een rij.
succesverhaaltje
BEDRIJFSBEGELEIDER IN DE KLAS Wie kan ondernemerschap nu beter voor het voetlicht brengen dan een echte ondernemer? YES! werkt daarom met bedrijfsbegeleiders, die uw leerlingen stap voor stap verder helpen met de opbouw van hun eigen bedrijf. Ze denken mee, stellen prikkelende vragen en leveren waardevolle feedback op bijvoorbeeld bedrijfs- en marketingplannen. FACILITEITEN Bij deelname aan YES! krijgt u: lesbrieven en Powerpoint-presentaties per les, die u zelf kunt personaliseren of afstemmen op uw school; toegang tot de online programmaomgeving Mijn Jong Ondernemen, met lesideeën, opdrachten, theorie en achtergronden; mogelijkheid om in te kopen bij FairForward; financiële garantstelling voor onverhoopt verlies van de YES!-bedrijven. voor elke leerling: productkaart, werkbladen en een bewijs van deelname. E-SCAN Welke ondernemerstalenten bezitten uw leerlingen? Welke aspecten kunnen ze verder ontwikkelen? De Junior E-scan in de eerste les van YES! geeft leerlingen inzicht in hun persoonlijke ondernemerschapsstijl. Ben je een vakman, manager, verkoper of pionier? En welke functie binnen het YES!-bedrijf sluit daar het beste op aan? Dat is de essentie van de E-scan. Leerlingen worden hiervoor getest op competenties als zelfstandigheid, zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen en flexibiliteit.
|9
10 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
succesverhaaltje
Junior Company
succesverhaaltje
VOORTGEZET ONDERWIJS Programma:
JUNIOR COMPANY
Leerjaar:
bovenbouw
Programmaduur:
10 maanden
Studiebelasting:
+/- 160 uur
Aantal deelnemers:
5 tot 7 leerlingen per bedrijf
Een eigen bedrijf oprichten en samen doelgericht werken aan succes: dat is de kern van dit realistische en uitdagende programma. De leerlingen werken in een team en zetten zich een heel schooljaar in voor hun bedrijf. Ze schrijven een bedrijfsplan, kopen en verkopen producten, geven aandelen uit en houden hun administratie bij. Het programma sluit aan op competentiegericht onderwijs en geeft jongeren de kans om theoretische kennis in de praktijk toe te passen. Junior Company is een ideale aanvulling op vakken als economie, management en organisatie, en handel en administratie. Het programma kan ook worden ingezet als ‘profielwerkstuk’. PROJECTINHOUD De leerlingen: leren ondernemen; werken met echte producten, echt geld, echte klanten en echte leveranciers; ontwikkelen kennis en vaardigheden die aansluiten bij andere vakken, zoals economie, wiskunde, maatschappijleer en Nederlands; ontwikkelen competenties zoals samenwerken, onderhandelen, vergaderen, afspraken maken en nakomen; ervaren de waarde van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit programma is ook in het Engels verkrijgbaar en uit te breiden met begeleiding, evenementen en internationaal ondernemen.
| 11
12 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
Programmaplanner Junior Company 1 OPSTARTEN
2 ONDERNEMINGSPLAN
Oprichten bedrijf
Verkoopplan schrijven
Ondernemingsplan opleveren
1. Opstarten Junior Company het bedrijf opstarten de samenwerking opstarten 2. Openen bankrekening 3. Verslagen opstartvergadering(en), met daarin: wie is contactpersoon? voorlopige productkeuze voorlopige doelgroepplanning uitleg hoe beslissingen gemaakt zijn 4. Inschrijven deelnemers bij Jong Ondernemen
Verkoopplan, met daarin beschrijving van de 4 p’s: prijs, product, promotie, plaats
Ondernemingsplan opleveren, met: verslagen vergaderingen persoonlijk logboek verkoopplan financieel plan organisatiebeschrijving
Afgerond op’:.................................................. Marktonderzoek voorbereiden en uitvoeren 1. Voorbereiden marktonderzoek 2. Verslag marktonderzoek, met daarin: verslag deskonderzoek verslag veldonderzoek Afgerond op’:.................................................. Evenement: Kick-off op school (optioneel) Wanneer:...........................................................
13 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
Afgerond op’:.................................................. Financieel plan schrijven Financieel plan, met: loonkosten exploitatiebegroting financieringsberekening Inleveren op:...................................................... Organisatie opzetten Organisatiestructuur beschrijven, met: organogram met functieverdeling rechtsvorm planning voor uitvoering van ondernemingsplan Inleveren op:......................................................
3 AANDELEN
Inleveren op:...................................................... Evenement: Start-up Event Wanneer:...........................................................
Aandeelhoudersvergadering organiseren 1. Vergadering plannen 2. Deelnemers uitnodigen 3. Vergadering voorbereiden Afgerond op’:.................................................. Aandelen verkopen 1. Aandelen verkopen 2. Aandeelhoudersregister bijhouden Afgerond op’:..................................................
4 INKOOP EN VERKOOP
5 AFSLUITEN
Inkoop
Financiële afhandeling
1. Afhandelen inkooporders 2. Voorraadbeheer
1. Verlies- en winstrekening 2. Rendementsberekening 3. Aandeelhoudersvergadering organiseren
Afgerond op’:.................................................. Verkoop Producten verkopen: verkoopgesprekken voeren afhandeling van bestellingen online bestellingen afhandelen Afgerond op’:.................................................. Evenement: Marktdag Jong Ondernemen
NOTITIES
Inleveren op:....................................................... Eindverslag schrijven 1. Beschrijving samenwerking 2. Verslag uitvoering ondernemingsplan 3. Financiële verantwoording met winst- en verliesrekening en rendementsberekening Inleveren op:.......................................................
Wanneer:.............................................................. Afsluiten bedrijf Evenement: Nationale finale Wanneer:..............................................................
1. Afsluitingsgegevens berekenen 2. Afsluitingsgegevens invoeren in bedrijfsbeheersysteem 3. Beoordeling en uitreiking Bewijs van Deelname Afgerond op’:.....................................................
| 14
Volledig verzorgd, goed geregeld
Evenementen
Ook bij Junior Company laat Jong Ondernemen niets aan het toeval over. Vrijwel alles wat u nodig hebt om het programma uit te voeren, krijgt u aangereikt. Zo faciliteren we een optimale organisatie voor uw school. En natuurlijk een onvergetelijke ondernemerservaring voor uw leerlingen!
Elk jaar organiseert Jong Ondernemen verschillende evenementen voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. Denk aan het Start-up Event, maar ook aan de Marktdag die meerdere keren per jaar plaatsvindt. Het hoogtepunt van het jaar is de nationale finale. Uiteraard informeren wij u tijdig over elk evenement en de mogelijkheden om deel te nemen.
VOOR DOCENTEN Bij deelname aan Junior Company krijgt u: toegang tot de online programmaomgeving Mijn Jong Ondernemen, met lesideeën, opdrachten, werkbladen, theorie en achtergronden; een persoonlijk aanspreekpunt bij Jong Ondernemen; toegang tot het netwerk van Jong Ondernemen, met vele interessante kansen en extra’s. VOOR DE LEERLINGEN Uw leerlingen krijgen: toegang tot de online leeromgeving Mijn Jong Ondernemen; een zakelijke bankrekening; een verzekering voor aansprakelijkheid en rechtsbijstand; een webwinkel; een boekhoudpakket; een bewijs van deelname bij succesvolle afsluiting; een website: gratis of met korting via iBloxs; aantrekkelijke inkoopmogelijkheden bij Van Helden en Greengiving.nl. Optioneel: begeleiding door vrijwilligers met ervaring als ondernemer of in het bedrijfsleven; deelname aan evenementen: Start-up Event, de Marktdag en competities; deelname aan internationale programma’s en competities.
MARKTDAG De Marktdag daagt jongeren uit om hun producten te verkopen. Het evenement vindt zes of zeven keer per jaar plaats, op verschillende plekken in Nederland. De locatie is meestal een winkelcentrum. Elke junior company mag een eigen kraam inrichten en producten proberen te verkopen aan het winkelend publiek. Naast leerlingen in het voortgezet onderwijs doen ook studenten aan het mbo, hbo en de universiteit mee aan de marktdagen. VAN ELKAAR LEREN Hoe hebben leerlingen van andere scholen het aangepakt? Wat verkopen ze? Wat vonden ze leuk? En wat vonden ze moeilijk? De Marktdag stelt leerlingen in staat om ervaringen uit te wisselen en vragen te stellen. Dit maakt de Marktdag telkens weer een groot succes. PRIJZEN Natuurlijk zijn er tijdens de Marktdag ook leuke prijzen te winnen. Bijvoorbeeld voor de mooiste stand. Ook is er een prijs voor het team dat klanten het beste weet aan te spreken. NATIONALE FINALE Spanning en sensatie staan centraal bij de nationale finale. Hierin nemen acht junior companies het tegen elkaar op. Zij presenteren hun bedrijven aan het publiek, verkopen hun producten en beantwoorden vragen van de jury. Welke junior companies in de finale komen, is een competitie op zich. Een jury beoordeelt hiervoor de bedrijfsplannen van alle junior companies op een aantal criteria. De nationale finale is een inspirerend evenement en een kroon op jeugdig ondernemerstalent.
| 15
16 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
succesverhaaltje succesverhaaltje
| 17
Internationale programma’s Jong Ondernemen is ook internationaal actief. Wij zijn lid van JA-YE Europe en Junior Achievement Worldwide. Vanuit deze organisatie bieden we verschillende Europese programma’s en wedstrijden aan. ENTERPRISE WITHOUT BORDERS Een mooi voorbeeld is Enterprise without Borders, een praktisch programma waarbij deelnemers het belang van internationale samenwerking en handel direct ervaren. Zij oefenen praktische vaardigheden die nodig zijn voor succesvol internationaal ondernemen. Deelnemers aan Enterprise without Borders vormen partnerships met deelnemers in het buitenland en bouwen die uit tot echte ‘joint ventures’. Dit werkt heel eenvoudig via een online platform. Ditzelfde platform fungeert ook als een digitale marktplaats, waar deelnemers hun producten verhandelen of hun diensten aanprijzen. Meer weten over onze internationale programma’s? Neem contact met ons op via 070 - 349 01 50 of
[email protected].
18 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
Word begeleider of sponsor! De programma’s van Jong Ondernemen worden deels betaald door de overheid en het bedrijfsleven. Die subsidies en sponsoring helpen ons om de kosten laag te houden. Daarnaast kunnen we niet zonder de vrijwillige inzet van bedrijfsbegeleiders. Vindt u het ook zo belangrijk dat jongeren een ondernemende toekomst tegemoet gaan? Wij kunnen uw hulp goed gebruiken. Interesse? Kijk dan op www.jongondernemen.nl of neem contact met ons op via
[email protected] of 070 - 349 01 50. Wij informeren u graag over de mogelijkheden.
| 19
Programma’s op alle onderwijsniveaus Jong Ondernemen heeft ook programma’s voor basisonderwijs, mbo, hbo en universiteit. Ook hier zetten de jongeren hun eigen bedrijf op. In het basisonderwijs werken kinderen nog met BizEuro’s in plaats van echt geld. Op speelse wijze maken ze kennis met ondernemerschap. Onze programma’s voor mbo, hbo en universiteit hebben de realiteit van het echte bedrijfsleven en staan daarmee garant voor een unieke ondernemerschapservaring. Studenten ontwikkelen belangrijke eigenschappen en vaardigheden en komen tot inzichten die hun leven veranderen.
BASIS ONDERWIJS Programma:
BIZWORLD
BIZMOVIE
Leerjaar:
groep 8
groep 8
Programmaduur:
4 dagdelen
4 dagdelen
Tijdsinvestering:
+/- 20 uur incl. voorbereiding
+/- 20 uur incl. voorbereiding
Aantal deelnemers:
+/- 30 leerlingen
+/- 30 leerlingen
VOORTGEZET ONDERWIJS Programma:
YES!
JUNIOR COMPANY
Leerjaar:
onderbouw
bovenbouw
Programmaduur:
7 klassikale lessen + markt
10 maanden
Studiebelasting:
50 min per les + markt + huiswerk
+/- 160 uur
Aantal deelnemers:
vanaf 5 leerlingen
5-7 leerlingen per Company
MBO/HBO/WO Programma:
STUDENT COMPANY
Leerjaar:
2 en hoger
Programmaduur:
10 maanden en optie tot 5 maanden
Studiebelasting:
160-180 uur
Aantal deelnemers:
4-8 studenten per Company
20 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
Meedoen is gemakkelijk YES! en Junior Company zijn een waardevolle versterking van uw bestaande onderwijsprogramma. De belangrijkste voordelen op een rij:
De programma’s kosten u als docent weinig tijd. Leerlingen leren echt ondernemen in een beschermde omgeving. Leerlingen ontwikkelen waardevolle competenties en vaardigheden zoals marktgericht
denken, samenwerken, onderhandelen, netwerken en presenteren.
De programma’s zijn goed verzorgd en u kunt rekenen op een uitgebreid aanbod van
faciliteiten en materialen.
Leerlingen ervaren de waarde van maatschappelijk verantwoord ondernemen. U biedt uw leerlingen een unieke ondernemerschapservaring die levens verandert. Meedoen is eenvoudig en snel geregeld. Bovendien krijgt u een vaste contactpersoon bij
Jong Ondernemen, bij wie u met al uw vragen terecht kunt.
| 21
22 | PROGRAMMA | VOORTGEZET ONDERWIJS
Hoofdsponsoren:
Mede mogelijk gemaakt door:
POSTADRES Postbus 93002 2509 AA Den Haag WEBSITES www.jongondernemen.nl http://joffice.jongondernemen.nl