1
Caprimulgus tijdschrift van de Vogelwerkgroep Midden Overijssel De werkgroep, opgericht op 17 januari 2001, is een onafhankelijke vereniging die zich bezighoudt met vogelonderzoek en - bescherming. Zij organiseert excursies naar vogelgebieden in en buiten de regio en geeft voorlichting over vogels.
Redactie: An Rijk Huub ter Haar Wilma Wijnen Adres: Galenshoeve 21 8052 AV Hattem tel.: 038-4445419
[email protected] e-mail: website: www.vogelwerkgroepmiddenoverijssel.nl
Losse nummers: 3.- euro.
Kopij voor de volgende nummers inleveren vóór: kopij 15 maart 15 juni 15 sep 15 dec
Caprimulgus uit - april - juli - oktober - jan
Bij voorkeur op floppy of per e-mail. Tabellen en grafieken apart, alleen in zwart, aanleveren als Word- of Excel-document.
Jaargang 8, nummer 1
januari 2009
Inhoud Gedicht
2
Bestuurlijk
3
Excursieverslagen
4
Uit de media
10
Uit het veld
11
Fenologiegegevens 2008
14
Mystery Bird
16
Landelijke Sovondag en kort nieuws
18
Lezing Nico de Haan
19
Persbericht “Vogels in Overijssel”
20
Houtsnippenverhaal
22
Waarnemingen
24
Excursieseizoen 2009
26
Verslag algemene ledenvergadering
28
Mededelingen
30 1
Gedicht
De stad een vogelreservaat Ik zag een Meeuw die uitgleed op het ijs en hoorde eens bij ondergaande zon twee Hanen kraaien in een boom. Ook zag ik op een stille zondagmorgen een Sperwer op de stoep van een kantoor; hij had een muisje in zijn klauwen en keek mij zo woest aan dat ik maar liever verder liep. Voorts heb ik waargenomen dat vogels ’s morgens vroeg graag op de rijweg lopen en later als met tegenzin de lucht in gaan. Ik heb het allemaal gezien, gehoord. Gelukkig maakt wie niets verzinnen kan veel mee. Jan Eijkelboom
2
Bestuurlijk Oud en nieuw…. Deze editie van Caprimulgus is een beetje een bijzondere: is het nu de laatste van 2008 of de eerste van 2009? Hoe dan ook, ik wil jullie allemaal een geweldig nieuw jaar wensen, met de zekerheid dat vogels zich niets van een kredietcrisis en/of economische recessie aantrekken! Ik ben al ruim over de deadline van kopij inleveren en dat heeft met de tijd van ’t jaar te maken. Net als je denkt ‘nu is ’t even rustig qua vogels’, staat er wel een Klapekstertelling op de agenda. Of beleef je, zoals vandaag, een dag met massaal trekkende Kolganzen afgewisseld met leuke groepjes Riet- en Grauwe Ganzen. Tja, een “veugeltieskieker” is toch ’t liefste buiten en dan schiet het papierwerk er wel eens bij in. Oud. Even terugkijkend op 2008 heeft de VMO heel wat werk verzet waarin iedereen, volgens mij, wel het hare of zijne heeft weten te “pakken”. Een paar cursussen, leuke excursies, trektellingen, Caprimulgus, inventarisaties en interessante lezingen om een paar hoogtepunten te noemen. Ik wil jullie bedanken voor alle enthousiaste bijdragen. Nieuw. Op de drempel van 2009 is het ook de tijd om naar het nieuwe te kijken, wat staat ons op het gebied van vogels allemaal te wachten? Een van de dingen om al vast naar uit te zien is de door de VMO georganiseerde publieksactiviteit op 4 februari. Dan komt Nico de Haan een lezing verzorgen over ‘vogeltrucjes’ en ‘roofvogels’. Een hele eer dat Nico naar Nijverdal komt, want eigenlijk is hij gestopt met dit soort activiteiten! De zaal is groot genoeg dus neem gerust familie, vrienden en bekenden mee. Op de eerste vergadering in 2009 wil het bestuur de speerpunten, uit het beleidsplan van de VMO, vaststellen waar wij in 2009 in ieder geval mee aan de slag willen. Daarnaast komt een scala van oude, vertrouwde vogeldingen aan bod, zoals midwintertelling Regge, 2e Klapekstertelling, broedvogelinventarisaties, trektellingen enz. Nieuw in 2009 is ook de Winter Big Day in het VMO-gebied op 31 januari. We houden jullie via de website en Caprimulgus op de hoogte en natuurlijk kun je ons altijd bellen of mailen om op de hoogte te worden gesteld van wetenswaardigheden, of om zelf ideeën aan te dragen: graag zelfs! Op het moment dat deze Caprimulgus op jouw deurmat valt, zijn de eerste vroege vogels al weer bezig met wat hun bioritme hen ingeeft: voortplanten. De fenologielijst kan weer bijgewerkt worden voor soorten als Steen- en Bosuil, Kool- en Pimpelmees, Boomklever en –Kruiper en ook waarschijnlijk al Grote Lijster en misschien een vroege Merel. Bij gunstig weer verlaten de eerste wintergasten ons land op weg naar de broedgebieden. Via internet is de trek te volgen van vogels (o.a. Purperreigers, Kolganzen, Visarenden) die uitgerust zijn met gps-zenders en satellietontvangers. Niet omdat zij zonder deze hulpmiddelen verdwalen, dat overkomt alleen de mens, maar om inzicht te krijgen in de verblijf- en rustplaatsen en trekroutes. Bijzonder fascinerend allemaal en onvoorstelbaar hoe die beestjes dat jaar in jaar uit voor elkaar krijgen. Geniet er van de komende maanden! Gerrit Dommerholt, voorzitter
3
Excursie Oostvaardersplassen 11 oktober 2008. De voorspellingen van mist werden niet bewaarheid deze dag. Wel bleef het de hele dag wat heiig. Met zijn negenen vertrokken we van de carpoolplaats bij Holten: Mirjam Castenmiller, Marti Pluygers, Richard Lucas met zoon Sem, Toon Kerkhoff, Wim Lubberding, Rob Moormann, leider Robert Ekkelkamp en ondergetekende. We bezochten bij Almere het Jan v.d. Bospad met uitkijkheuvel en de Lepelaarsplassen. Langs de Oostvaardersdijk een tweetal parkeerplaatsen, het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer en de nabijgelegen kijkhut “De Kluut”. Tot slot deden we de Grote Praambult aan. In totaal werden circa 55 vogelsoorten gezien of gehoord. Het meest tot de verbeelding sprekend was de enorme
trek van Baardmannetjes. Tientallen kwamen er langs. Een bijzondere ervaring, want Baardmannetjes zie je niet zo vaak. Zeker niet in die grote aantallen. De Waterrallen waren deze morgen vrij luidruchtig. Op diverse plekken lieten ze hun merkwaardige geluiden horen. Natuurlijk werd er naarstig gezocht naar een Zeearend. Heel ver weg bleek er één in een kale boom te zitten. Bij de Praambult verbleven veel Putters. Hier namen we trek waar van Spreeuwen, Vinken en Zanglijsters. Opvallend weinig steltlopers vertoonden zich. We moesten het doen met enige Kieviten en een Witgat. Omstreeks half drie in de middag was iedereen weer op het thuishonk. Arie Langendoen.
Excursie naar de Rieselfelder bij Muenster, 14 september 2008 Zondag 14 september vertrokken we met 9 personen naar de Rieselfelder dichtbij de Duitse stad Muenster. Na ongeveer een uur te hebben gereden kwamen we hier aan. Het gebied bestaat uit voormalige bezinkingsbakken voor het afvalwater van de stad Muenster. Nadat het gebied niet meer nodig was om het afvalwater te zuiveren is het omgetoverd in een groot natuurgebied, dat veel aantrek4
kingskracht heeft op steltlopers en Eenden. In het gebied zijn diverse goed gemarkeerde wandel en fietspaden te vinden, evenals verschillende vogelkijkhutten, een grote uitkijktoren en een informatiecentrum. Wij begonnen de excursie vanaf het informatiecentrum en liepen vandaar de kortste route die om de grote plas heen voert. Vanaf een uitkijkbult
zagen we de eerste grote aantallen watervogels. Op de plas zaten onder andere; Slobeend, Kemphaan, Bonte Strandloper, Dodaars en een Oeverloper. Verder zaten hier erg veel wat algemenere vogels als Aalscholvers, Meeuwen en diverse soorten Eenden. Bij de eerste kijkhut, die we tegenkwamen, zagen we dezelfde plas, maar dan vanuit een andere hoek. Dit leverde helaas niet erg veel nieuwe soorten op. Wel zagen we de eerst roofvogels het luchtruim kiezen, waaronder een Bruine Kiekendief. Vlak voordat we bij de volgende hut aankwamen, zagen we enkele Boomvalken boven de bosrand jagen.
De grote uitkijktoren leverde behalve een nest Hoornaars geen nieuwe soorten op, bij de stuw vlakbij het informatiecentrum werd nog een Grote Gele Kwikstaart gezien en een IJsvogel gehoord. Hierna zijn we met de auto verder gereden en hebben we vogelhutten bezocht die langs de weg lagen, dit leverde nog een Waterral, Havik en enkele Baardmannetjes op. Hierna zijn we weer richting Overijssel vertrokken. Kortom een geslaagde dag met erg mooi herfstweer en een totaal van 80 waargenomen soorten. Robert Ekkelkamp
Plotseling schoot er een grote Valk weg en landde iets verder op in een dode boom. Het bleek te gaan om een prachtige Slechtvalk die vrij dichtbij zat en door iedereen goed was waar te nemen. Bij het volgende uitkijkpunt werden zowel Groetpoot als Zwarte Ruiter gehoord.
5
Excursie Diepholzer Moorniederung, 9 november 2008 Voor het tweede achtereenvolgende jaar heeft de VMO een excursie naar de Diepholzer Moorniederung georganiseerd. Op zondag 9 november 2008 hebben 8 VMO-leden en 3 gasten een bezoek gebracht aan wat ondertussen één van de belangrijkste pleisterplaatsen is voor Kraanvogels op weg van broedgebieden in Scandinavië, Noord-Duitsland en Polen naar de overwinteringgebieden in Zuid-Frankrijk en Spanje. De Diepholzer Moorniederung en omgeving is een bijzonder fraai hoogveenlandschap met als belang-
Kraanvogel
6
rijkste kernen het Neustädter Moor en het Rehdener Geestmoor. De omliggende akkers en weilanden worden redelijk extensief beheerd en bieden volop voedsel voor de Kraanvogels. In het hele gebied wordt rekening gehouden met de aanwezigheid van Kraanvogels (de laatste jaren ook broedend aanwezig). In de herfst van 2008 hebben naar schatting 40.000 Kraanvogels hier een tussenstop gemaakt. Onze excursiedatum bleek goed gekozen: juist op dat moment was het maximale aantal aanwezig. Toen we ’s middags het gebied doorkruisten, hebben we verschillende groepen foeragerende en vliegende Kraanvogels waargenomen. En passant pikten we ook leuke soorten als Slechtvalk, Putter, Blauwe Kiekendief en Grote Zilverreiger mee. Echt indrukwekkend wordt het in de schemering als duizenden Kraanvogels de nachtrustplaatsen (in het veen) op zoeken. Van heinde en ver komen de vogels aangevlogen, waarbij hun prachtige roep je “kranenvel” bezorgd. Wij zijn van 15.30 tot 17.30 uur bij de grote verzamelplaats in het Rehdener Moor gebleven. Niet in de aanwezige toren, die was (gelukkig) al bezet met veel te luidruchtige
“vogelaars”. Dat was misschien ook wel de reden, dat de vogels verder doorvlogen dan vorig jaar en diep in het veen naar de grond gingen. Dat Kraanvogels het bekijken waard zijn, blijkt wel: met bussen vol worden mensen aangevoerd en ook overdag is er veel autoverkeer in het gebied. Naar verwachting wordt dat de komende jaren in betere banen geleid, want Kraanvogels zijn zeer schuw en hebben een grote tolerantieafstand: als je uit de auto stapt op minder dan 300m van een pleisterende groep, dan gaan ze zeker op de wieken. Niet alleen verstorend voor de vogels, maar het kost ze ook onnodige energie.
Behalve voor Kraanvogels is het Rehdener Moor ook een belangrijk rustgebied voor Ganzen. Met name het binnenvallen van tienduizenden, vooral, Rietganzen is heel bijzonder. Tegen half zes waren Rick, Anita en ik ongeveer de laatsten die nog aanwezig waren en het toetje was geweldig: toen het al vrijwel donker was en de rust ter plaatse was teruggekeerd, verplaatsten zo’n 10 tot 15.000 Kraanvogels zich naar het open water dicht bij de plek waar we stonden. Wat een ongelofelijk spektakel!
Gerrit Dommerholt
7
Verslag excursie 13 december 2008. Op die koude, door het licht van de volle maan overgoten ochtend, reden we met zijn zevenen onder leiding van Rick Ruis naar Drente. Op naar de “roots” van onze gids in de omgeving van de fraaie dorpjes Meppen en Gees. Als eerste bezochten we een groot natuurontwikkelingsgebied met veel water. Hoewel de plassen deels dicht gevroren waren, wemelde het hier van vogels: Eenden, Ganzen, Zwanen te over!. Schitterend konden we hier de (mislukte) jachttechniek van een Slechtvalk bewonderen. Koud was het wel. Warme koffie bracht slechts even verlichting. Na geconstateerd te hebben dat een van mijn achterbanden wel erg zacht was reden we toch door naar een bosgebied. Een korte wandeling leverde wat kleinere vogels op waaronder verschillende Mezensoorten en Goudhaantjes. Op zoek naar een restaurant voor de noodzakelijke sanitaire stop en koffie,
8
bleek de verdienste van Rob: overal heeft hij zijn contacten. Dank zij hem konden we in een op dat uur gesloten restaurant toch terecht. De uitbater bleek een vrolijk mens die ons met zijn gevoel voor humor plezierig bediende. Tot slot brachten we nog een bezoek aan een tweede gebied met plassen. Ook hier weer allerlei Eenden en Zwanen. Leuk waren de vijf Dodaarsjes waarvan er één een voor zijn postuur flinke vis te pakken had gekregen. Het was nog steeds koud.
Doordat het helder weer was en de zon zijn uiterste best deed er wat van te maken, konden we volop genieten van de prachtige kleuren van de verschillende vogels: ze werden fantastisch mooi belicht. Nadat mijn achterband een flinke luchtstoot had gekregen keerden we huiswaarts. Een ieder was het er over eens dat dit een boeiende excursie was geweest in een voor ons geheel nieuw gebied.
Wat zagen we? Dodaars, Aalscholver, Blauwe Reiger, Wilde Zwaan, Kleine Zwaan, Knobbelzwaan, Grauwe Gans, Kolgans, Brandgans, Toendra Rietgans, Canadese Gans, Nijlgans, Wilde Eend, Pijlstaart, Krakeend, Smient, Slobeend, Wintertaling, Kuifeend, Tafeleend, Buizerd, Slechtvalk, Torenvalk (onderweg), Sperwer, Meerkoet, Kievit, Kokmeeuw (onderweg), Houtduif, Holenduif, Merel, Kramsvogel, Koperwiek, Goudhaan, Boomklever, Boomkruiper, Koolmees, Pimpelmees, Staartmees, Kuifmees (gehoord), Ekster, Gaai, Spreeuw, Zwarte Kraai (o.a. in gevecht met de Slechtvalk), Kauw (onderweg massaal). Vink, Keep, Sijs, en Geelgors (tussen een grote groep Vinken). De Mepper Hooilanden en de Geeser Stroom: de moeite waard! Rick: bedankt! De thuisblijvers hebben wat moois gemist. Ook kou! Arie Langendoen.
Meerkoet
Keep
Sijs
9
Uit de media In het tijdschrift “Het Vogeljaar” van oktober j.l. staat een bericht over de Groene Specht in Zeeuws-Vlaanderen. In Nederland is het aantal broed-paren sinds 1970 gedaald van 6000-7000 naar 4500-5000 in het jaar 2000. In Zeeuws-Vlaanderen daarentegen is het aantal echter sterk toegenomen, een reden om dat eens te onderzoeken. De Groene Specht eet vooral mieren, maar ook wormen, kevers, spinnen en andere kleine bodemdieren. Het biotoop van deze Specht wordt gevormd door bosranden. Het nest wordt uitgehakt in bomen met niet al te hard hout zoals appelbomen, abelen, populieren en zwarte elzen. Het is geen echte roffelaar, het territorium wordt afgebakend met de kenmerkende lachende roep. Het aantal broedparen van deze vogel is in ZeeuwsVlaanderen van circa 250 in 2003 tot circa 330 in 2007 toegenomen. Deze stijging wordt vooral toegeschreven aan de zachte winters van de laatste jaren. In onze omgeving constateer ik eveneens een toename van de Groene Specht. Met veel plezier las ik in hetzelfde tijdschrift het artikel “Vogelen vroeger en nu”van Piet Zomerdijk. Vijftig jaar geleden was een vogelaar vooral een eenling. Er waren ook nog weinig vogelgidsen. De bekendste boeken van toen waren “Wat vliegt daar?” en “Zien is kennen”. Met de komst van de gids van Peterson, Mountfort en Hollom werd een reuzensprong voorwaarts gemaakt in de vogelstudie. Het ging van het op 10
naam brengen van vogels tot het in kaart brengen van waar ze te vinden waren. Daarnaast werden tellingen verricht en telreeksen verzameld. Men kreeg inzicht in de ecologie. Wie langer naar vogels kijkt zoekt naar grotere verbanden in relatie met het landschap. Prachtig is de uitspraak van de bekende vegetatiedeskundige Prof.Dr.Victor Westhoff, toen hem gevraagd werd wat het verschil was tussen een florist en een vogelaar. Hij zei: “De florist zegt: dit is een paardenbloem, de vogelaar: dit was een Koolmees”. Vogelaars hebben de afgelopen tientallen jaren een massa gegevens verzameld, gestimuleerd door SOVON. Zomerdijk beschrijft voorts zijn ontmoetingen met boswachters, jachtopzieners en recreanten. Eén boswachter, zo schrijft hij, beschikte over een zesde zintuig. Als je je ene been net over het prikkeldraad had gezet kwam hij er al aan. En hij kon nog hard lopen ook! Kort meldt Zomerdijk iets over projectontwikkelaars. Vogelaars komen die mensen nooit in het veld tegen. Ze huizen in kantoren. Volgens de schrijver zijn ze echter gevaarlijker dan alle jagers en boze boeren samen. Met een dankwoord aan de vogels zelf, onze gevederde vrienden, besluit Zomerdijk zijn artikel. De vogels hebben daaraan geen boodschap ze gaan onverstoorbaar hun gang De vogelwereld van Nederland is in de laatste vijftig jaar veranderd. Ze
verandert nog steeds. Daarom blijft vogelstudie ook in ons land altijd verrassend en onuitputtelijk. Aldus Zomerdijk. In grote lijnen vind ik herkenning in dit artikel. Vroeger werden natuur en landschap bedreigd. Ik denk hierbij aan het Naardermeer. Natuurbeschermers als bijvoorbeeld Jac.P.Thijsse, hebben belangrijke bijdragen geleverd aan de natuurstudie.
De bekende Verkade albums zijn daar een voorbeeld van. De natuur van ons land wordt nog steeds bedreigd. Toch verricht men ook veel goeds zoals het vaststellen van Nationale Parken en Natura 2000 gebieden. Er zijn in de loop der jaren veel vogelaars bijgekomen, we zijn geen eenlingen meer! Henk Roelofs
Uit het veld Ik ben razend enthousiast! Waarom dan? Heb je de Notenkraker gezien, de Sneeuwuil, de eerste Pestvogels? Ik zal het uitleggen. Vanmorgen heb ik mijn rugzak ingepakt en daarna 40 km gefietst en 10 km gelopen door bos en heide. Van het Noetselerveld via de Sprengenberg naar het Boetelerveld. Door naaldbossen heb ik gelopen en zag of hoorde niets. Alleen de wind suisde door de bomen. Dan opeens vliegt er een Goudhaantje van boom tot boom. Met dat ene Goudhaantje zijn er opeens meerdere vogels, het wemelt van Mezen en Goudhaantjes. Zwarte Mezen en Kuifmezen vliegen alom. Wat verderop zit een Zwarte Specht tegen een boomstam. Het weer is nevelig en bewolkt. Vanuit een eik klinkt de roep van een Boomklever. De bladeren ritselen onder mijn laarzen. Een Grote Bonte Specht klopt op de tak van een den. Nadat ik het bos verlaten heb, fiets ik tussen weilanden door naar het Boetelerveld. Een Buizerd vliegt laagt
boven een weide. Knobbelzwanen liggen in een sloot te dommelen, een Meerkoet zwemt langs. Een groep Roeken foerageert in het gras. Een paar Eksters is aan het ruziën. In het Boetelerveld zijn de paden drassig. Een Steltloper vliegt met raspende roep op: “kraks, kraks” noteer ik. Thuis kijken wat het geweest kan zijn. Plotseling vliegt voor mij een Watersnip op. Mooi die lange snavel! Mijn pad voert me door een dennenbos en door natte heide. Nog geen vijftig centimeter voor mij stuift weer een Watersnip op. Prachtig! Teruggekomen bij mijn fiets kijk ik nog even over de weilanden. Nevel hangt in de verte. Het bos oogt al donker. De wind ritselt door het riet. Een Grote lisdodde staat onbeweeglijk in de sloot. Of het nu komt door de vijf uur struinen door de natuur, of door de twee Watersnippen, ik voel me blij. Zo’n veertig jaar kijk ik al naar vogels, planten, zoogdieren en paddenstoelen op en rond de Holterberg. Ik kan er niet genoeg van krijgen!. Henk Roelofs
11
Fenologie gegevens van 2008 Fenologie wat is dat ook alweer? “De leer van de verschijnselen, die het verband bestudeert tussen de verschijnselen in de organische natuur en de meteorologische en klimatologische omstandigheden”. Onze bijdrage aan de fenologie bestaat uit het verzamelen van de eerste waarnemingen vanuit de overwinteringgebieden terugkerende trekvogels. De eerste zang en balts van onze standvogels noteren we eveneens. Het overzicht van de elf jaren waarin genoemde gegevens zijn bijeengezet vindt u hieronder: De VMO’ers die dit jaar “hun” vogels hoorden of zagen, deden dat binnen ons bekende “werkgebied” tussen de IJssel, Vecht, Regge, Twente Kanaal en de Schipbeek. Huub was daarbij vooral actief in de omgeving van Raalte, Schoonheeten en de IJssel. Roel nam vooral waar bij de IJssel en op de Sallandse Heuvelrug. In dit laatste gebied deed Henk dat ook, net als in zijn woonplaats Holten. Onze voorzitter wandelde met zijn hond veel langs de Regge bij Hulsen. Zonder zijn trouwe viervoeter kwam hij veel op de Heuvelrug. Jos bezocht gebieden in Vilsteren en luisterde tevens thuis in Hellendoorn. Rick pikte op allerlei plaatsen zijn gegevens op, terwijl Theo en ondergetekende De Borkeld, Domelaar en Enterveen bezochten. Alle gegevens van genoemde elf jaren staan op een rijtje: het trekken van conclusies wil ik dit keer overlaten aan de lezer. Wie wil reageren: graag! Voor 2009 wil ik de waarneemlijst wat verbeteren. De trekvogels komen bij elkaar te staan in alfabetische volgorde. Het zelfde gebeurt met de standvogels. Zeker als er meer waarnemers bijkomen, er zijn al toezeggingen, zal dat het uitwerken vergemakkelijken. Arie Langendoen.
Grauwe Gans
12
Bijlage: lijst met het overzicht van de elf jaren.
13
Bijlage: vervolg lijst met het overzicht van de elf jaren.
14
Grote Stern
Zwarte Stern
Scholekster
15
Mystery Bird Welke vogelsoort werd afgebeeld in de vorige Caprimulgus?
De vogel in de vorige Caprimulgus is de Dwerguil – Glaucidium passerinium. Deze kleine Uil (L 15-19 cm) broedt in naaldwouden of gemengde bossen in boreale zone (Scandinavië tot Noord Rusland en verder oostwaarts) en bergen van Centraal Europa, westelijk tot 110 km van de Nederlandse grens in Nordrhein Westfalen, Duitsland. Heeft voorkeur voor oude sparren- en dennenbossen. Het is voornamelijk een standvogel. Theo Aarsen had het deze keer goed geraden. Ik was enigszins verbaasd, dat er niet meer inzenders waren. Zo moeilijk leek deze mysterybirdaflevering niet...?! Dwerguil nieuwe soort voor Nederland Op 4 oktober 2002 vloog om 15:00 uur een kleine, ongeringde Uil tegen het raam van een huis in Sumarreheide in Fryslân. Hij bleef versuft op de grond liggen. De bewoners, de familie Deinum, konden een korte videofilm van ruim 30 seconden van de Uil maken. Hersteld van de klap vloog de Uil plotseling weg en verdween in de boomwal. Hij werd niet meer gezien. De Dwerguil van Sumarreheide is de eerste zekere waarneming voor Nederland. De waarneming roept enkele vragen op. Is deze vondst een teken dat de Dwerguil zich uitbreidt in Midden-Europa? Of gaat het om een verdwaald exemplaar? Waar komt de Uil vandaan? Het gaat waarschijnlijk om een jong mannetje. Volwassen mannetjes zijn over het algemeen plaatstrouw. Misschien is een jonge Dwerguil uit het westelijk deel van Duitsland naar Friesland gevlogen. Niet ver van de Nederlandse grens in Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen zijn broedgebieden van de Dwerguil en juist in deze gebieden zijn de laatste jaren nieuwe territoria ontdekt. Een andere mogelijkheid is dat de Dwerguil van Scandinavië naar Fryslân is gevlogen. Na een jaar met extreem goede broedresultaten kan er een invasieachtige trek op gang komen, die zich over meerdere honderden kilometers 16
zuidwaarts kan uitstrekken. Sumarreheide bestaat uit een kleinschalig landschap met boomwallen en kleine bosjes en onderscheidt zich heel duidelijk van het typische biotoop van de Dwerguil. Het gebied is laag gelegen, en in de naaste omgeving bevinden zich geen grote bossen. Ook al is de waarneming van de Dwerguil eenmalig, het geeft ons nieuwe, interessante informatie. Want deze soort is op grond van de verborgen leefwijze moeilijk op te sporen. Door zijn groot aanpassingsvermogen kunnen er in de toekomst in de grotere bosgebieden nog wel eens meer Dwerguilen opduiken. Johan de Jong - Uit de Uilen Nieuwsbrief Jaargang 1 nummer 1 (2005)
Wie determineert deze vogel(s)? (Let op: de anaalstreek en oogring zijn donker geel)
Oplossingen voor 15 maart 2009 Inzendingen naar de redactie
17
Landelijke dag SOVON 2008 VMO was met acht personen goed vertegenwoordigd op zaterdag 29 november in Nijmegen. Een boeiend programma werd ons daar voorgeschoteld. Met name was er veel aandacht voor de zogenaamde “flyways”, de trekroutes van onze vogels. Brandganzen (ringprojecten en de resultaten daarvan), Boerenzwaluwen (beschermen houdt niet op bij de landsgrenzen), Visarenden (de trekroute van Zweden naar tropisch Afrika) en Purperreigers (een moerasvogel over de woestijn) werden uitvoerig belicht. Nagenoeg alle volgmethoden van trekvogels kwamen ter sprake, van de oudste, die met het geweer, tot de allernieuwste het gebruik van GPS-satelliet-telemetrie. Natuurlijk werd ook kort aandacht besteed aan de Scholekster als vogel van het jaar. Op de bijeenkomst werd tevens duidelijk welke vogel in 2009 alle aandacht zal krijgen: het Visdiefje. Alle medewerkers droegen een T-shirt met genoemde vogel als opdruk. Aan het eind van de bijeenkomst concludeerden we dat deze dag gevuld was met uitstekende voordrachten. Genoten hebben we uiteraard ook van de traditionele lunch tussen de middag!. Arie Langendoen.
Kort nieuws In het kantoor van Richard Lukas in Nijverdal volgt een zestiental VMO-ers en een enkel niet-lid de cursus voor “gevorderde beginners. Een aantal van circa 65 vogelsoorten passeert hier gedurende 4 avonden de revue. Eén van de bij de cursus horende excursies vond al plaats op 22 november onder wat gure omstandigheden. Bij de Domelaar en het Enterveen namen we toch nog ruim 30 soorten waar, waaronder een groep Toendra Rietganzen. Het IVN Markelo organiseerde op 26 november een lezing over Roofvogels. Eef Jansen was de inleider. Vele roofvogels belichtte hij aan de hand van een fraaie presentatie. Een gehoor van circa 75 personen vormde een aandachtig publiek. Dat bleek zeker uit de vragen die er gesteld werden. Een geslaagde avond! In februari a.s. organiseert hetzelfde IVN voor de vierde keer de cursus “”Vogels kijken in onze omgeving”. Dit is een cursus voor beginnende vogelaars die beelden, gedragingen en geluiden van 35 vogels voorgeschoteld krijgen. De cursus wordt gegeven door Theo Aarsen en ondergetekende. Arie Langendoen.
18
19
PERSBERICHT Vogels in Overijssel 2008 Nummer 7 is verschenen, met op 80 pagina’s dit keer 7 artikelen. Weer volledig in kleur met 40 prachtige foto’s. Wat vindt u in dit nummer? overwinterende watervogels in de Duurse Waarden. Hij presenteert de resultaten van 15 telseizoenen en stelt een afname van graseters vast en een toename van waterplanten- en viseters. Ben Hulsebos nam de moeite alle 7 kunstwanden voor Oeverzwaluwen in kaart te brengen en de resultaten van deze wanden te presenteren. Oeverzwaluwen blijken hier succesvol te broeden. Jan Nap wist in de periode 1970-2006 1825 Groenlingen in zijn tuin te vangen, waarvan een belangrijk deel in Scandinavië bleek te broeden. Deze noordelijke vogels vertrokken vooral in de tweede helft van maart maar de laatsten pas begin mei. Gerrit Gerritsen en Jan van Dijk beschrijven het veldmuisrijke seizoen 2007-2008 in de polder Mastenbroek. Dus een heel actueel artikel over indrukwekkende aantallen predatoren die op deze veldmuizen af kwamen. Wat dacht u van 170 Grote Zilverreigers? Peter van den Akker levert een Overijsselse bijdrage aan het jaar van de Scholekster. De negatieve broedvogeltrend wordt beschreven en geanalyseerd, de resultaten van de slaapplaatstelling in maart 2008 komen aan bod en duidelijk wordt dat Overijsselse Scholeksters vooral zuidelijk van Nederland overwinteren. Wil Gerritse heeft als boswachter van SBB vanaf 1989 honderden tellingen verricht aan doortrekkende- en/of 20
Ben Hulsebos beschrijft de 3e waarneming van een Griel in Overijssel en Gerben Mensink en David Uit de Weerd doen verslag van de 2e waarneming van een Citroenkwikstaart in Overijssel. Mark Zekhuis schreef samen met Martijn Bunskoek het overzicht van bijzondere vogelsoorten in Overijssel in 2007. Maak voor toezending Euro 9,55 over op ABN-AMRO rekening 413571203 of Postbankrekening 3094594 van Natuur en Milieu Overijssel te Zwolle ovv Vogels in Overijssel 2008. De afhaalprijs bij NMO is Euro 8,25 aan de Stationsweg 3 te Zwolle, tijdens kantooruren.
Grote
Zilverreiger
21
Alert, betrokken, kritisch Een Houtsnippenverhaal Het volgende wil ik u niet onthouden. Wat geschiedde er onlangs? Jos van Tongeren ontdekte in de TC/ Tubantia een advertentie waarin een gerenommeerd restaurant in deze regio een vijftal Houtsnippen toonde, die gereed lagen voor de consumptie. Via e-mail ontspon zich een uitgebreide correspondentie die zich voornamelijk afspeelde in de trektelgroep. Jos mailde op 26 november om 18.40 uur: Mannen, Vandaag een artikel gezien in het regiogedeelte van TC/ Tubantia op blz.27: Een restaurant verdient Michelinsterren vanwege de uitstekende kwaliteit. Liggen daar zo even 5 Houtsnippen”op de slachttafel om van hun jas te worden ontdaan”. Hoe is het in hemelsnaam mogelijk. Je bent haast geneigd om een antireclamecampagne voor dit restaurant op touw te zetten. Hoe is het overigens gesteld met de openstelling van de jacht op Houtsnippen? Weet iemand daar iets van? Gr. Jos. Reactie van Johan Stuut op 26 november om 19.51 uur: Ik zag het ook Jos, kon m’n ogen niet geloven!!! Helaas weet ik ook niet hoe dit zit. Misschien Gerrit?? Hij schrijft nog wel eens een ingezonden brief… Johan op 26 november om 19.56 uur: Nog ff gegoogled. In NL. alleen jacht toegestaan op WILDE EEND, HOUTDUIF, FAZANT plus konijn en haas. 22
Om 20.00 uur reageert Robert Ekkelkamp: Ja, jacht op Houtsnip is verboden, zag het net ook in de krant staan. Belachelijk. De reactie van Machiel Oude Veldhuis, om 20.23 uur: Het kan ook gefokt zijn. Roel Janssen reageert op 27 november om 7.27 uur: Zo kunnen we in Nederland ook Kwartel eten. Zal ook gefokt zijn of geïmporteerd uit bijvoorbeeld Frankrijk. Alle vogels zijn in ons land beschermd behalve de bejaagbare Wilde Eend, Fazant, Houtduif en Patrijs, al moet die daarvoor nog van de Rode Lijst af. Groeten, Roel. Vervolgens Johan weer op 27 nov. Om 10.21 uur: Ik heb inmiddels Vogelbescherming ingelicht hierover. In Vlaanderen heeft een tijdje geleden Vogelbescherming over Houtsnippen in restaurants succes behaald. Gerald Derksen van Vogelbescherming bericht op 27 nov. om 11.46 uur: Geachte heer Stuut, Hartelijk dank voor uw e-mail. In Nederland zijn alle vogels beschermd. Alleen op de Houtduif, Wilde Eend en Fazant, mag een bepaalde periode van het jaar gejaagd worden. In enkele landen in Europa mag er wel op de Houtsnip gejaagd worden. Deze dode vogels mogen in Nederland worden ingevoerd en op de menulijst van restaurants staan. Zoals u weet is Vogelbescherming
Nederland de partner van Birdlife International. In dat verband wordt er continu (althans op de momenten die er toe doen) gelobbyd voor aanpassingen van de wetgeving om jacht op trekvogels te verbieden.
Het is een lang verhaal geworden. Ik vond het echter zo boeiend dat ik het hier volledig vermeld! Arie Langendoen.
Deze strijd duurt al jaren en er worden kleine stapjes voorwaarts gezet. Zo heeft het Europese Hof van Justitie Malta op de vingers getikt omdat dit land te weinig heeft gedaan om de wetgeving aan te passen en zorg te dragen voor een goede handhaving. Het is te gek voor woorden dat er nog op Houtsnippen gejaagd mag worden. Wij blijven ons ervoor inzetten dat de jacht wordt terug gedrongen. Ik dank u hartelijk voor uw betrokkenheid. Met vriendelijke groet, Gerald Derksen.
23
Waarnemingen in Midden Overijssel tot 15 december 2008 In deze rubriek wordt een selectie van waarnemingen opgenomen die de afgelopen periode zijn gedaan in ons werkgebied. Alle waarnemingen worden ook in het archief van de VMO opgeslagen. Wij verzoeken iedereen om alleen waarnemingen van, landelijk en/of voor ons werkgebied, zeldzame of schaarse soorten door te sturen. Daarnaast van kolonievogels en waarnemingen van bijzonder gedrag of aantallen van algemene soorten, overwinterende zomervogels en/of wintergasten. Het is met deze rubriek de bedoeling om met elkaar een beeld te krijgen van de in onze regio voorkomende vogelsoorten. Waarnemingen, het liefst via e-mail inzenden naar Rick Ruis, e-mail:
[email protected]. Ook telefonisch doorgeven is mogelijk: 0548-626283 of 06-50824999 Datum 18-sep 18-sep 20-sep 20-sep 24-sep 25-sep 26-sep 27-sep 27-sep 27-sep 13-okt
Soort Tapuit Roodborsttapuit Groene specht Groene specht Korhoen Draaihals Zwarte ooievaar Gr. Gele kwikstaart Zw. Roodstaart Groene specht Notenkraker
Aantal 2 3 1 1 4 1 1 1 1 1 1
Plaats Zuna Zuna Groene Mal Nijveral Kalvenaar Nijverdal Zuna Klinkenbelt, Nijverdal Heino Groene Mal Nijverdal Deventer Hulsen Holterheide
13-okt 14-okt 14-okt 14-okt 14-okt 16-okt 17-okt 18-okt 21-okt 1-nov 4-nov 5-nov 7-nov 7-nov 7-nov 7-nov 8-nov 11-nov 11-nov 14-nov 16-nov 16-nov 18-nov 18-nov 25-nov
Kerkuil Notenkraker Havik Klapekster Klapekster Klapekster Klapekster Groene specht Visarend Blauwe kiekendief Pestvogel Kraanvogel Kruisbek Groene specht Houtsnip Raaf Steenuil Gr. Zilverreiger Gr. Zilverreiger Pestvogel Zwarte ooievaar Witoogeend Brilduiker Gr. Zilverreiger Korhoen
1 1 1 1 1 1 7 1 1 1 1 12 2 3 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 4
Groene Mal Nijverdal Holterheide Holterberg Noetselerveld Holterheide Haarlerberg Sall.Heuvelrug Doktersbos, N’dal Espelo Noetselerveld Nijverdal Notter De Borkeld De Borkeld De Borkeld De Borkeld Nijverdal Wijhe Raalte Heino Heino Windesheim Wijhe Wijhe Rietslenk, SH
24
Waarnemer(s) RJ RJ RR RR RR RH, RR RJ RR RJ RR WL,GD,JS,JvT, RE,MoV LR RR,LB RJ RR RJ RJ AM RR RJ RR RH RJ RR RR RR RR RR RJ RJ JS LB LB RJ RJ RR
25-nov 25-nov 25-nov 25-nov 25-nov 25-nov 28-nov 1-dec 3-dec
Korhoen Gr. Zilverreiger Zwarte specht Boomvalk Bosuil Havik Gr. Zilverreiger Baardmannetje Gr. Zilverreiger
9 1 1 1 1 1 1 2 1
Jodenbos Holterheide Holterheide Holterheide Hexel Hexel Dalkruid, Nijverdal Raalte Wijhe
AvB RR RR RR RR RR RR HH RJ
Waarnemers: AM- André Marrissen AvB- Andrea v/d Berg GD- Gerrit Dommerholt HH- Hanneke Huiskamp JS- Johan Stuut JvT- Jos van Tongeren LB- Lucien Brinkhof LR- Leanne Ruis
MoV- Machiel oude Veldhuis Re- Robert Ekkelkamp RH- Ronny Hullegie RJ- Roel Janssen RR- Rick Ruis WL- Wim Lubberdink
***Voor waarnemingen van de trektelpost Wierdenseveld kijk op www.trektellen.nl ***
Notenkraker
25
Excursies seizoen 2009 Engbertsdijksvenen Zaterdag 7 februari De Engbertsdijksvenen zijn een uitgestrekt veengebied met heideterreinen en vennen. Dat er natuurkwaliteit aanwezig is weten we, hier groeien waardevolle planten en leven uiterst zeldzame dieren. Door de aanwezigheid van vennen en plasdras situaties is er een afwisseling van landschap ontstaan. Door bijbehorende stilte en rust is de Engbertsdijksvenen een belangrijk station geworden voor overwinterende vogels. Het is bovendien één van de weinige plaatsen in Nederland waar nog actief hoogveen te vinden is. En waar beschermde vogelsoorten als Blauwborst, Kraanvogel, Toendrarietgans en Geoorde Fuut leven. Door herstel en enige uitbreiding van de hoogveenkern is het een prima locatie voor slaapplaatsen van de Blauwe Kiekendief, waar er per nacht wel 30 of meer hun slaapplek vinden. De Engbertsdijksvenen zijn ook bekend vanwege de overwinterende Klapeksters. Een prachtige vogel die zich vaak in de top van een boompje begeeft met zijn mooie zwarte zorro-masker op zoek naar prooi. De Klapekster staat samen met de Rietganzen centraal in deze excursie. Tijd: 7.30 tot circa 12.30 uur Vertrek: carpoolplaats Holten Excursieleider: Eef Jansen Website: www.engbertsdijksvenen.nl
Diependal Zondag 29 maart Diependal ligt nabij het dorpje Oranje in Midden Drenthe. De plassen bij dit dorpje zijn voormalige vloeivelden van een aardappelmeelfabriek. Vanuit verschillende kijkhutten zijn de verschillende plassen goed te overzien. Doel van de excursie is om de zeldzame Roodhalsfuut te gaan zien. Verder komen er in het gebied ook Geoorde Futen, Dodaars en Roerdompen voor. Tijd: 7.00 tot circa 13.00 uur Vertrek: carpoolplaats Ommen, Excursieleider: Roel Janssen Fochteloërveen Zaterdag 18 april In het Fochteloërveen ligt een van de laatste restanten ‘levend’ hoogveen binnen Nederland. Hier groeit de veenlaag nog steeds aan. Overigens is vrijwel het gehele oorspronkelijke hoogveengebied afgegraven. Het gebied bestaat voor het grootste deel uit veengronden, heide en vennen, terwijl in het noorden enkele naaldbossen zijn aangeplant. Het gebied is een bezoek waard vanwege de slaapplaatsen van duizenden Rietganzen (ondersoort Toendrarietgans). In dit 26
gebied broedde in 2001 voor het eerst in Nederland de Kraanvogel. Het Porseleinhoen komt hier als broedvogel ook voor. Nadat de eerste poging om deze vogel te zien vorig jaar verregend is gaan we dit jaar een nieuwe poging doen om deze vogel te zien. Tijd: 5.30 tot circa 14.00 uur Vertrek: carpoolplaats Ommen. Excursieleider: Gerrit Dommerholt
Big Day Zaterdag 9 mei Dit betreft geen excursie maar een wedstrijd waarin men binnen 24 uur in een klein team zoveel mogelijk vogelsoorten binnen het gebied van de VMO moet scoren.
Meerdaagse excursie 22 mei tot en met 24 mei 2009 In dit weekend zal er een meerdaags bezoek worden gebracht aan een vogelrijk gebied in Nederland. Nadere informatie volgt later dit jaar. Weerribben / Wieden Zaterdag 20 juni Deze gebieden zijn ontstaan door vervening. In het verleden is er veel turf gewonnen waardoor er veel open water te vinden was. In de loop der tijd is dit open water weer deels dichtgegroeid en zijn er grote rietvelden ontstaan. De kwaliteit van dit riet geldt als één van de beste binnen Europa. Vanwege de grote waarde van dit gebied als Wetland is dit gebied tevens een Nationaal Park. Belangrijkste voorkomende vogelsoorten zijn water- en rietvogels als Reigers, Rallen en kleine zangvogels. Zelf zullen we op zoek gaan naar de Purperreiger die hier nog in redelijke aantallen voorkomt. Indien mogelijk zullen we ook nog onder begeleiding een boottocht maken. Tijd: 6.00 tot circa 17.00 uur. Vertrek: carpoolplaats Raalte, Excursieleider: Robert Ekkelkamp Website: www.npdeweerribben.nl
Deelnemers kunnen zich van te voren via e-mail bij de excursieleiders opgeven: Rick Ruis:
[email protected] Roel Janssen:
[email protected] Gerrit Dommerholt:
[email protected] Robert Ekkelkamp:
[email protected] Eef Jansen:
[email protected] Theo Aarsen/Arie Langendoen:
[email protected]
27
Algemene ledenvergadering 19 november 2008 Verslag Om ongeveer half acht opent de voorzitter de vergadering en heet de aanwezigen welkom. Hij bedankt op voorhand Richard Lucas, omdat wij gebruik mogen maken van een uitstekende vergaderlocatie. Bericht van verhindering werd ontvangen van: Huub ter Haar, Hanneke Huiskamp, Henri Bouwmeester, Marti Pluygers, Carla Meijer, Arie Koornwinder, Joop Schellingerhout, Maarten Hillenius, Rob Moormann, Ronny Hullegie, Ab Schuppert en Geert van Zitteren. Naast 5 bestuursleden waren 16 leden, donateurs en overige belangstellenden aanwezig. mededelingen: Voor het boek ‘Vogels van Overijssel’ (uitgegeven t.g.v. 8e Overijsselse Vogelaarsdag) melden bij Arie, Gerrit of Theo (• 8,25). Ook voor oudere edities. Kopij Caprimulgus: sluitingsdatum 15 december. Lezing Roofvogels 26 november 2008 in Markelo door Eef Jansen. SOVON-dag 29 november in Nijmegen Publieksactiviteit 4 februari 2009 bij Braakman-Noetsele. (Op deze bijeenkomst kan geïnventariseerd worden of er belangstelling is voor cursussen) notulen van de ledenvergadering van 20 maart 2008: worden onder dankzegging zonder opmerkingen goedgekeurd. activiteiten en speerpunten: BMP-cursus is afgerond. 10 Cursisten zijn er aan begonnen, 9 hebben de cursus met goed gevolg afgerond. Certificaten zijn uitgereikt. Organiseren publieksactiviteit (zie boven) Cursus gevorderde beginners loopt. 17 Deelnemers. Aan het actualiseren van de website wordt gewerkt. Is grotendeels in orde. Op bestuursvergadering in januari 2009 wordt besproken welke activiteiten en speerpunten er op het programma zullen staan voor 2009. Rondvraag: • Afhankelijk van voldoende deelname komen er in het voorjaar 2009 cursussen Vogels kijken van IVN Markelo en ROC Rijssen. • Is er een rondzendmap binnen de vereniging? Wel voor bestuur, eerdere pogingen voor leden en donateurs zijn gestrand. Er zal nagedacht worden over systeem (uitleen of catalogus, rondzendmap) • In ‘Vogels van Overijssel’ komt VMO weinig aan de orde, ook wat betreft de waarnemingen, terwijl er toch volop waargenomen wordt. • Inventarisaties worden begin 2009 gepland. Richard wil inventariseren samen met een ander. Ook Huub heeft geïnformeerd naar mogelijke inventarisaties.
28
Na de pauze vertelt Johan Stuut over trektellen, ‘a different kind of birding’. Deze manier van tellen houdt in: vanaf een vast punt alle vogels tellen en opschrijven. Dit gebeurt in voorjaar (maart t/m mei) en in najaar (half juli t/m eind november). De trektelgroep van VMO heeft op de post in het Wierdense Veld in 2008 346 teluren gemaakt en veel soorten en van sommige soorten grote aantallen waargenomen. Johans’ enthousiasme zou er voor kunnen zorgen, dat op de telpost meer waarnemers dan vogels geteld zouden kunnen worden. Ronny zou ons een indruk geven van zijn eigen fotomateriaal, maar hij moest werken. Daarom vertelde Johan aan de hand van prachtige foto’s van Ronny over de trek van vogels bij het Zweedse Falsterbo. Vooral de foto’s van verschillende roofvogels maakten indruk. Mooi materiaal, prima presentatie. Na het dankwoordje van de voorzitter was er een drankje en een hapje aan de bar van Lucas Duiksport, de vergaderlocatie van deze avond.
Theo Aarsen secr. VMO
Witte Kwikstaart
29
Aan alle leden en donateurs van de Vogelwerkgroep Midden Overijssel Hierbij het overzicht van de activiteiten in het seizoen 2008-2009. Het schema zal ongetwijfeld nog niet helemaal compleet zijn. Wat ontbreekt volgt t.z.t. In de bijlage vind je het uitgebreide excursieprogramma. Verschillende nieuwe excursies, die zeer de moeite waard zijn. Noteer nu alvast de data in je agenda. Excursies: 07-02-09: 29-03-09: 18-04-09: 22/24-05-09: 20-06-09:
Engbertdijksvenen Diependal Fochteloërveen Meerdaagse excursie Weerribben/Wieden
Uitgebreide informatie over de excursies : zie elders in dit blad. Verdere activiteiten: 09-05-09: Big Day Over een vogelcursus voor leden en donateurs van VMO in het najaar 2008 volgen binnenkort verdere mededelingen. Van sommige activiteiten zijn nog geen data bekend; die volgen t.z.t. bestuursvergaderingen: 11-03-09 19-05-09 07-07-09 Als je onderwerpen hebt die besproken moeten worden geef ze dan door aan een van de bestuursleden. Algemene Ledenvergaderingen: 18-03-09 Theo Aarsen, secr. VMO
30
Vriendelijk verzoek van de penningmeester aan leden, donateurs en mensen die Caprimulgus ontvangen. Graag de contributie, donatie e.d. in het 1e kwartaal van 2009 overmaken. Voor alle duidelijkheid: leden en donateurs betalen 20 euro per jaar, leden met een gezinslid betalen 25 euro per jaar en mensen die alleen Caprimulgus ontvangen, betalen 10 euro per jaar. Het bankrek.nr. staat achterin het blad. Alvast bedankt, Mirjam Castenmiller
Restaurant Den Haller Watermolenweg 34 7478 PW Diepenheim Tel.nr. 0547-351287 www.denhaller.com/
[email protected] Sfeervol gelegen naast de watermolen Openingstijden: september tot en met juni van woensdag tot en met zondag. juli en augustus van dinsdag tot en met zondag. Voor lunch, koffie en kleine kaart van 12.00 tot 17.00 uur. Diner vanaf 17.30 uur.
31
32
Vogelwerkgroep Midden Overijssel Bankrekening: 59.11.60.706 t.n.v. Vogelwerkgroep Midden Overijssel te Nijverdal Secretariaat: Ab Jansenstraat 26 7451 EB Holten Telefoon: 0548-366726 E-mail:
[email protected] Website: www.vogelwerkgroepmiddenoverijssel.nl
De VMO rekent het gebied tussen Ommen, Wierden, Markelo en Raalte als haar werkgebied. Activiteiten van de vogelwerkgroep zijn o.a.: - het uitvoeren van broedvogelinventarisaties - het houden van excursies voor leden - het op aanvraag organiseren van vogelexcursies in de regio - het uitgeven van dit verenigingsblad De werkgroep doet mee aan landelijke tellingen van het SOVON en Vogelbescherming Nederland.
Het bestuur van de VMO bestaat uit:: Gerrit Dommerholt voorzitter Nijverdal Theo Aarsen secretaris Holten Mirjam Castenmiller penningmeester Nijverdal Robert Ekkelkamp lid Holten Rick Ruis lid Nijverdal
(0548-618423 of 06 115 394 30) (0548-366726) (0548-623144) (0548-368480) (0548-626283)
Lidmaatschap 20,- euro per jaar. De vereniging kent ook donateurs, die de vereniging financieel ondersteunen. Donateurs krijgen een abonnement op Caprimulgus en kunnen deelnemen aan de excursies. Meer weten over de Vogelwerkgroep Midden Overijssel of lid of donateur worden, neem dan contact op met een van de bestuursleden of verzend een e-mail. Foto’
: pag. 5 : pag. 7 : pag. 8 : pag. 25 : pag. 29 Kaart : pag. 16 Overige Foto’s :
Robert Ekkelkamp Roel Janssen Rick Ruis Lucien Brinkhof Ronny Hullegie WWW WWW
Vogelwerkgroep Midden Overijssel Bankrekening: 59.11.60.706 t.n.v. Vogelwerkgroep midden Overijssel te Wierden Secretariaat: Ab Jansenstraat 26 7451 EB Holten Telefoon: 0548-366726 E-mail:
[email protected] Website: www.vogelwg-mo.nl 32
