Campus Etterbeek-Elsene
IN BLIJDE VERWACHTING… GEFELICITEERD!
Een team staat voor je klaar 2015 1
Praktische referenties OPVOLGING VAN JE ZWANGERSCHAP EN VOORBEREIDING OP DE GEBOORTE...........5
BORSTVOEDING............................................................................................................. 31
De prenatale raadplegingen.............................................................................................7
Waarom borstvoeding?................................................................................................. 32
Het dispensarium “10 maanden rond”............................................................................ 9
Hoe borstvoeding geven?.............................................................................................. 34
Voorbereiding op de bevalling...................................................................................... 10
Zuigt mijn baby goed?................................................................................................... 34
Infosessies voor de ouders.............................................................................................. 11
Manueel afkolven ......................................................................................................... 36
De vooropname............................................................................................................... 11
Afkolftoestel: Hoe de moedermelk bewaren?............................................................. 37
Papa worden................................................................................................................... 12
Belgische wetgeving...................................................................................................... 38
Wat moet je in je koffer voorzien?................................................................................ 13
Het neonataal centrum.................................................................................................. 38
DE BEVALLLING................................................................................................................15
Verzorging van de mama.............................................................................................. 39
Wanneer moet je naar de verloskamer komen?........................................................... 16
TERUG NAAR HUIS......................................................................................................... 43
Hoe de pijn verlichten tijdens de bevalling?................................................................. 17
Zorg dragen voor je baby.............................................................................................. 44
Op het moment van de bevalling................................................................................. 20
De evolutie van je baby opvolgen................................................................................ 46
Navelstrengbloeddonatie, de nageboorte, keizersnede, papa zijn…......................... 21
Jezelf verzorgen.............................................................................................................. 47
VERBLIJF IN DE MATERNITEIT......................................................................................... 23
Nuttige telefoonnummers en referenties..................................................................... 51
De baby is er! ................................................................................................................. 24
Enkele nuttige adressen................................................................................................ 54
De geboorteaangifte...................................................................................................... 25
Cadeaucheques............................................................................................................... 55
Vervroegd vertrek uit de materniteit........................................................................... 25 De baby wassen............................................................................................................... 25
2
3
Departement Moeder-Kind IZZ Voorzitster van het college van het departement:
Dr Dominique Thomas
Diensthood Gynaecologie-Verloskunde-Senologie:
Dr Frédéric Buxant
Verantwoordelijke van de eenheid Gynaecologie:
Dr Dario Bucella
Verantwoordelijke van de eenheid Verloskunde:
Dr Clotilde Lamy
Diensthoofd Pediatrie:
Dr Phu-Quoc Le
Verantwoordelijke van de eenheid Neonatologie:
Dr Joëlle Goedseels
Verantwoordelijke van de Materniteit:
Dr Catherine Grard
Referentieverpleegkundige voor het departement Moeder-Kind:
Pascal Vandenhouweele
Verantwoordelijke vroedvrouw voor de projecten van het departement Moeder-Kind:
Pascale Neirynck
Vroedvrouwen lactatiekundigen:
Isabelle Pirson Sophie Goubau Hana Laftit
4
OPVOLGING VAN JE ZWANGERSCHAP EN VOORBEREIDING OP DE GEBOORTE 55
In blijde verwachting… Gefeliciteerd! Het team van de materniteit van de campus EtterbeekElsene begeleidt je tijdens je zwangerschap en biedt een volledige waaier van diensten aan, voor, tijdens en na de bevalling. Ons team streeft al een aantal jaren naar een kwaliteitsvolle zorgverlening rondom de geboorte en promoot borstvoeding. Wij werden hiervoor beloond met het label “babyvriendelijk ziekenhuis”, toegekend door de WHO (Wereld Gezondheidsorganisatie) en UNICEF. Je zwangerschap zo goed mogelijk opvolgen en je voorbereiden op het ouderschap, je bijstaan in je projecten, je steunen en begeleiden, je zelfvertrouwen en autonomie versterken, zijn enkele van de doelstellingen die wij nastreven.
De prenatale raadplegingen Ons zorgbeleid is gebaseerd op het advies van de WHO en op de filosofie “moedervriendelijk” of “motherfriendly”. Wij helpen je de bevalling voor te bereiden en stellen alle middelen ter beschikking om je baby op de meest harmonieuze manier te verwelkomen. Begeleiding en respcet voor de behoeften van moeder en baby zijn de kern van onze zorgen.
Het verloop van je zwangerschap en de ontwikkeling van de baby worden opgevolgd door een multidisciplinair en complementair team: gynaecoloog, vroedvrouw, MSW (medisch-sociaal werker), kinesist, psycholoog… Ons ziekenhuis werkt nauw samen met het ONE (Office de la Naissance et de l’Enfance). Wij organiseren prenatale raadplegingen en een globale aanpak. Naast de medische opvolging (anamnese, klinisch onderzoek, echografie, onderzoeken voorschrijven…), geven wij antwoord op je vragen over de keuze van een prenatale voorbereiding, je voeding en deze van je baby,... Wij kunnen je ook doorverwijzen naar andere raadplegingen voor bijkomende informatie en preventie:
Als openbaar ziekenhuis ten dienste van iedereen trachten wij de overtuiging en culturele gewoonten van iedere persoon te respecteren. Wij kunnen echter onmogelijk op elk moment de aanwezigheid van vrouwelijk medisch personeel garanderen. De veiligheid van de moeder en het kind zijn steeds prioritair.
6
77
Tabacologie: Een vroedvrouw-tabacologe geeft informatie en ondersteunt en begeleidt toekomstige moeders en hun partner om te stoppen met roken. Endocrinologie: Hier kan je terecht voor dieetadvies of voor de opvolging van problemen gebonden aan suikerziekte en schildklierproblemen. Psychologische bijstand: Je hebt nood aan een gesprek of je wenst voor of na de geboorte een voor jezelf of je familie pijnlijke situatie uit te klaren. Een psycholoog staat voor je klaar. Genetisch advies: Je arts kan je aanraden het advies van een specialist in genetische aandoeningen in te winnen. Seksuologie: De aanpassing aan de rol van ouder is niet altijd eenvoudig. Je seksleven wordt hierdoor soms verstoord. Acupunctuur: Acupunctuur is een medische discipline van Chinese afkomst die inwerkt op de energiepunten en, ondermeer, de inleiding van een natuurlijke bevalling kan bevorderen of een oplossing kan bieden voor lichte zwangerschapspijnen.
8
Voedingseducatie en diabetologie: Een gespecialiseerde vroedvrouw kan je begeleiden bij de opvolging van je zwangerschapsdiabetes of je gewoonweg informeren over de basis van een gezonde en evenwichtige voeding. Pijnverdoving: Deze raadpleging geeft antwoord op al je vragen in verband met pijnverdoving tijdens de bevalling, de epidurale verdoving, een geplande keizersnede,... Borstvoeding: Heb je vragen over borstvoeding of heb je problemen met borstvoeding geven? Vraag advies aan een vroedvrouw of lactatiekundige van het IBCLC (International Board Certified Lactation Consultant).
Het dispensarium “10 maanden rond” Deze gezellige en rustgevende ruimte is ingericht om ambulante zorgen toe te dienen. De vroedvrouwen die hier werken leggen voornamelijk monitorings (registratie van het hartritme van de baby en van de weeën) aan, verzekeren het toezicht na een vruchtwaterpunctie, maar je kan er ook terecht voor wondzorg, het verwijderen van draadjes of nietjes. Ze stellen je de raadpleging voor borstvoeding voor en geven educatief gezondheidsadvies... Hier wordt naar je geluisterd en krijg je informatie die je een globaal en persoonlijk beeld geeft. De dienst is geopend van maandag tot vrijdag van 8u tot 15.30u (woensdag tot 12u).
Babydragen: De baby dragen helpt hem om zelfstandig te worden. Op die manier kan je kindje actief deelnemen aan de wereld rondom hem en het stimuleert zijn motorieke, cognitieve en emotionele ontwikkeling. Een gepaste draagdoek vormt de ideale overgang tussen de baarmoeder en de buitenwereld. Osteopathie: Een osteopatische behandeling kan worden opgestart om het lichaam voor te bereiden op de bevalling, maar ook om het lichaam van de jonge moeder na de bevalling weer in evenwicht te brengen. 99
Voorbereiding op de bevalling
Ziehier de meest courante voorbereidingen:
De geboorte is een natuurlijke gebeurtenis maar toekomstige ouders hebben er nood aan om de procedure te begrijpen. Het is belangrijk dat je weet welke middelen ter beschikking gesteld worden om, bijvoorbeeld, de pijn te onderdrukken zonder daarvoor noodzakelijk beroep te moeten doen op een epidurale verdoving.
• globale voorbereiding (affectief en fysiek)
De voorbereiding biedt ieder koppel de mogelijkheid om autonoom te handelen, te begrijpen wat hen overkomt en zich bewust te worden van het basiselement in een gezin: vertrouwen. Je kan individueel of in koppel een gesprek met een vroedvrouw hebben. We bespreken je zwangerschap, de bevalling, de eerste momenten met je baby, zijn voeding en verzorging, … Bovendien heb je de keuze om je bevalling individueel of in groep voor te bereiden met de hulp van beroepsmensen: vroedvrouw, kinesitherapeute, haptonoom, sofroloog,... op voorwaarde dat hij/zij in onze instelling geaccrediteerd is. Een volledige voorbereiding omvat gemiddeld 6 tot 9 sessies. De partners zijn vanzelfsprekend eveneens welkom!
10
• affectieve voorbereiding: ontwikkeling van de affectieve contacten aan de hand van aanrakingen, de stem, de ogen… • haptonomie: contact leggen met de baby door middel van aanraking. De aanwezigheid van de partner is vereist. • yoga: ontspanning door beweging en ademhaling. • sofrologie: relaxatie gebaseerd op de ademhaling en het bewustzijn. • ballonnen: werken rond evenwicht, soepelheid en versterking van de spieren. • prenatale zang: beheersing van de ademhaling, communicatiekanaal met de baby. Weet ook dat voorbereidingen op de bevalling met een vroedvrouw volledig of gedeeltelijk door het RIZIV worden terugbetaald.
Infosessies voor de toekomstige ouders Wij organiseren regelmatig collectieve infossessies voor de toekomstige ouders op de campus EtterbeekElsene. Tijdens deze bijeenkomsten worden thema’s zoals bevalling en pijnbestrijding, verblijf in de materniteit en terugkeer naar huis, evenals de voeding van de baby besproken. De exacte data zijn beschikbaar op de raadpleging, aan het onthaal van het ziekenhuis, bij de gynaecoloog of op onze website (www.his-izz.be). Op onze website kan je ook een virtueel bezoek aan onze materniteit brengen, vanaf het moment dat de mama in het ziekenhuis toekomt todat ze samen met haar baby de materniteit verlaat.
De vooropname Reserveer indien mogelijk je kamer twee maanden voor de vermoedelijke bevallingsdatum. Zo win je tijd bij de opname op de grote dag en ben je reeds op voorhand in het bezit van de nodige informatie over de keuze en de prijs van
1111
de verschillende kamertypes en de verscheidene diensten die ter beschikking worden gesteld. De vooropname kan op de volgende wijze gebeuren: • t elefonisch op de opnamedienst (02.641.48.63) die je de nodige documenten zal bezorgen, • ter plaatse tijdens de volgende openingsuren: maandag tot donderdag 7.30u - 18.30u; vrijdag 7.30u - 16.00u; weekend en feestdagen: 10.30u - 18.00u. Je ontvangt 3 gratis toegangstickets voor de ondergrondse parking die je vrij kan gebruiken (preof postnataal bezoek, bezoek aan de materniteit...).
Hoe vroeger je contact met de baby legt, des te gemakkelijker zal je een band met hem scheppen. Deel tijdens de zwangerschap je gevoelens over het gebeuren met je partner. Neem deel aan de prenatale raadplegingen, infosessies,... en zelfs aan de individuele of collectieve prenatale voorbereiding.
Wat moet je in je koffer voorzien voor de verloskamer?
❍ Identiteitskaart ❍ Bloedgroepkaart ❍ Gezondheidsboekje van de mama of medische liaisonfiche ❍ Elk ander document met betrekking tot de zwangerschap (radiografie, glycemieboekje, onderzoeksresultaten, ...) ❍ Erkenning van het vaderschap (desgevallend)
Papa worden… Je bent uniek en belangrijk voor je kind. Neem je plaats in.
Bepaalde administratieve documenten
Benodigdheden voor de verloskamer
❍ Voor de baby: body of hemdje, pijama, muts, deken ❍ Voor de mama: pantoffels, kamerjas, muziek, fototoestel, ...
12
Wees niet bang om de buik van de mama tijdens de zwangerschap aan te raken. De baby kan je voelen en je stem herkennen.
1313
Wat moet je in je koffer voorzien voor de materniteit? Voor de baby ❍ Ongeveer 8 pijama’s + 8 body’s ❍ Sokjes ❍ Slabbetjes ❍ Handdoeken en washandjes ❍ Een doos luiers (het eerste pak wordt aan een zeer gunstige prijs aangerekend)
DE BEVALLING
❍ Zeep en olie voor de baby Voor de mama ❍ Nachtkledij of pijama’s (met opening vooraan om borstvoeding te vergemakkelijken) ❍ Een of twee katoenen BH’s voor borstvoeding ❍ Toiletgerief ❍ Voldoende handdoeken en washandjes
14
❍ Maandverbanden en wegwerpslipjes
1515
Wanneer moet ja naar de verloszaal komen? ✿ Wanneer je langer dan een uur om de 3 à 4 minuten pijnlijke weeën hebt voor een eerste kind, en om de 5 à 7 minuten voor een tweede kind.
✿ Wanneer je vruchtwater verliest (gebroken vliezen).
✿ Wanneer je vers (rood) bloed verliest. ✿ En in elke andere situatie waarbij je je zorgen maakt (je baby beweegt minder, je bent gevallen, …).
Verloszaal 02/641.46.46
Wanneer de arbeid spontaan op gang komt of als men beslist heeft de bevalling vanaf week 41 in te leiden, ga je rechtstreeks naar de verloszaal op de 5e verdieping (24u/24 toegankelijk via de hoofdingang). Je wordt opgevangen door een vroedvrouw die de balans van je toestand opmaakt en de gynaecoloog van wacht, of je eigen gynaecoloog indien je privé opgevolgd wordt, op de hoogte brengt van je aankomst. Ben je nog geen 20 weken zwanger, meld je dan aan op de spoeddienst.
16
Vals alarm? Wij laten je terug naar huis gaan met enkele nuttige tips.
Wij raden je aan om:
Vergeet niet je doorverwijsfiche of zwangerschapsboekje mee te nemen. De vroedvrouw zal je enkele vragen stellen over het verloop van je zwangerschap, je onderzoeken om de vooruitgang van de arbeid te evalueren en de toestand van het kindje opvolgen aan de hand van de monitoring (hartritme van de baby en de weeën). Ben je angstig, zijn bepaalde dingen niet duidelijk, of heb je specifieke geboorteplannen (arbeid onder water,…), praat er dan over met de vroedvrouw.
✿ je te laten begeleiden door een persoon naar keuze, je partner of een andere persoon die je op emotioneel vlak kan ondersteunen.
✿ tijdens de arbeid te bewegen, te wandelen en verschillende houdingen aan te nemen om de arbeid te bevorderen.
✿ desgewenst matig te eten en te drinken. ✿ gebruik te maken van alternatieve metho-
Hoe de pijn verlichten tijdens de arbeid? De bevalling is een natuurlijk proces. De pijn bij de arbeid en de bevalling verschilt van persoon tot persoon en van bevalling tot bevalling. Je kan zelf kiezen op welke manier je de pijn wil verzachten. Wij respecteren je keuze in de mate van het mogelijke.
den om de pijn tijdens het bevallingsproces te verlichten, met respect voor je natuurlijke fysiologie: een prenatale voorbereiding naar keuze (kinesitherapie, yoga, zang, haptonomie,…) biedt je de kans om je eigen lichaam beter te leren kennen en je bevalling anders te ervaren. De steun van een professionele en bekwame persoon (vroedvrouw, kinesist, haptonoom,…) kan je alleen maar ten goede komen. Wanneer je geen voorbereiding gevolgd hebt, kan je nog steeds beroep doen op een wachtdienst van gespecialiseerde kinesitherapeuten. Bad, massage, relaxatie, wandelen, ademhaling, muziek,
1717
ballon, afwisselende houdingen,…worden eveneens aangeraden om de pijn beter te beheersen en actief deel te nemen aan de geboorte van je kind. Wij zijn zeer aandachtig voor de gezondheidstoestand van de moeder, maar vermijden routinehandelingen alsmede ingrijpende procedures zoals:
✿ kunstmatig breken van de vliezen (vruchtwaterzak) ✿ episiotomie (of inknippen) ✿ de arbeid versnellen of de bevalling inleiden ✿ bevallen met instrumenten (vacuümpomp, verlostang) of keizersnede. Vermijd of verminder het innemen van geneesmiddelen om waakzamer te zijn tijdens de bevalling en de start van de borstvoeding te bevorderen. Er bestaat evenwel een betrouwbare en doeltreffende techniek om de pijn te verminderen: de epidurale verdoving. De epidurale verdoving wordt uitgevoerd door een artsanesthesist die 24u/24 in het ziekenhuis aanwezig is. Deze
18
techniek zorgt voor een fysiek comfort dat bevorderlijk kan zijn voor de verloskundige handelingen.
Zoals bij elke medische handeling, zijn kleine complicaties niet uitgesloten:
De epidurale verdoving kan in bepaalde gevallen medisch aangewezen zijn (keizersnede, meerlingzwangerschap, abnormale ligging van de baby,…).
✿ bloeddrukval
Deze verdoving wordt op vraag van de patiënte toegepast wanneer de arbeid reeds goed gevorderd is en de baarmoederhals voldoende opening vertoont; het is de gynaecoloog of de vroedvrouw die beslist over het gepaste moment, dit in overleg met de anesthesist.
✿ lumbale anesthesie, wat de volgende dagen leidt
Er zijn echter absolute tegenindicaties voor de toepassing van een epidurale verdoving tijdens de arbeid: verstoorde coagulatie, lokale of algemene infectie, IH (intracraniële hypertensie), vertebrale arthrodese, evolutieve neurologische aandoening, allergie voor lokale verdovingsmiddelen. Er zijn relatieve tegenindicaties zoals het niet meewerken van de patiënte of een nabije geboorte.
✿ aanhoudende plaatselijke lendepijn (kan tot 6 weken aanhouden) tot hoofdpijn die geleidelijk aan zal verdwijnen. Er bestaat een miniem doch reëel en onvoorzienbaar risico op ernstige complicaties zoals bijvoorbeekd een allergische shock. Een epidurale verdoving vereist een bloedafname, de plaatsing van een intraveneus infuus, de controle van de bloeddruk en de plaatsing van een fijne katheter in de epidurale zone die tot aan de bevalling blijft zitten en langs waar het product voor de plaatselijke verdoving geïnjecteerd wordt. In bepaalde gevallen en met het akkoord van de anesthesist, mag je rondwandelen, maar je mag geen bad meer nemen. Het anesthesieteam staat ter beschikking voor verdere informatie.
1919
Op het moment van de bevalling
Navelstrengbloeddonatie
De ontsluiting van de baarmoederhals is volledig en je voelt een drang om te persen: je beslist zelf hoe en in welke houding je perst.
Navelstrengbloed bevat cellen die zeer kostbaar en nuttig zijn voor de behandeling van bepaalde bloedziekten zoals leukemie.
Tijdens de bevalling is het soms nodig de vulva in te knippen om de doorgang van de baby te vergemakkelijken. Dit wordt de episiotomie genoemd. De insnijding wordt achteraf onder plaatselijke verdoving gehecht, tenzij je reeds onder epirdurale verdoving bent.
Je kan het bloed bij de bevalling schenken. Meer informatie kan je bekomen bij je gynaecoloog of vroedvrouw tijdens de raadpleging en de infosessies of bij je aankomst in de verloskamer.
De baby wordt onmiddellijk na de geboorte naakt op je buik gelegd, huid op huid. We laten hem daar zo lang mogelijk liggen (minstens 1 uur), goed afgedroogd en bedekt (muts en deken). Om afkoeling te voorkomen wordt de baby niet gewassen. Lekker warm in mama’s armen en dicht bij je borst zodat hij kan zuigen als hij dat wenst. Deze omstandigheden stellen de baby gerust en zijn bevorderlijk voor een goede start van de borstvoeding en voor een regelmatige ademhaling en hartslag. Wij vinden het belangrijk dat de baby zich optimaal aan zijn nieuwe omgeving kan aanpassen en dat van bij het begin een nauwe band met de ouders geschept wordt. Dit heeft ook op de mama een geruststellend effect.
20
De nageboorte De uitstuwing van de placenta, de zogenaamde “nageboorte”, gebeurt over het algemeen binnen het uur na de geboorte.
De keizersnede Bij een keizersnede word je verder verzorgd in het verloskwartier dat over een operatiezaal beschikt. Tijdens de volledige ingreep kan je, samen met de persoon die je begeleidt, rekenen op de steun van een multidisciplinair team (indien je dat wenst).
De meeste keizersneden gebeuren onder epidurale verdoving, wat gunstig is voor een snel herstel en vooral bevordelijk voor het eerste contact met de baby.
Papa zijn… Aarzel niet om op het moment van de bevalling een actieve ondersteunende rol te vervullen bij de mama. Wees aandachtig voor haar emoties en deel je gevoelens met haar. De vroedvrouw zal je helpen zo goed mogelijk te beantwoorden aan de noden van de mama in arbeid (massage, steun, wandelen,…). De zes eerste maanden is borstvoeding ideaal voor de baby. Het is jouw taak om de mama die moeilijke momenten kan kennen, aan te moedigen. Door deel te nemen aan de huishoudelijke taken (kuisen, boodschappen, koken,…) draag je bij tot het succes van de borstvoeding. Maak van die momenten ook gebruik om je baby te leren kennen: neem hem in je armen, maak huidcontact, wieg hem, ververs zijn luier… En laat je kindje vervolgens jouw rol als papa ontdekken.
2121
JE VERBLIJF IN DE MATERNITEIT
22
2323
De baby is er! Je verblijft gemiddeld 3 dagen in de materniteit (4 dagen bij een keizersnede). Het voltallig team van vroedvrouwen en kinderverzorgsters past de geïntegreerde verzorging toe, het is te zeggen een globale moeder-kindbehandeling door dezelfde verzorger. Je baby blijft bij je op de kamer, ook ‘s nachts. Zo kan je hem beter leren kennen en vertrouwd worden met de verzorging. Het personeel helpt je hierbij en geeft zo veel mogelijk goede raad om thuis autonoom te kunnen handelen. De baby dicht tegen je aan houden, meer bepaald huid op huidcontact, stelt hem gerust en versterkt de gevoelsband. Jullie leren elkaar kennen en je ontdekt de tekenen die erop wijzen wanneer hij wil zuigen of getroost worden. De eerste uren zijn kostbaar! Een pediater van de dienst (of je geaccrediteerde privépediater) onderzoekt je baby vlak na de geboorte en voor je vertrek uit de materniteit. Een gezondheidswerkster van Kind en Gezin of ONE (afhankelijk van de woonplaats) maakt een afspraak voor een bezoek aan huis en geeft je nuttige tips voor de terugkeer naar huis. Je kan ook beroep doen op een psycholo(o)g(e) of 24
sociaal assistent(e). Een kinesitherapeut(e) stelt je fitnessoefeningen en massages voor. Voor je eigen comfort en dat van de andere patiënten, vragen wij de bezoekuren van 12.30u tot 19.30u te respecteren. De papa of de persoon die je begeleidt mag echter vanaf 9 uur ‘s morgens deelnemen aan de verzorging van de baby.
Vervroegd vertrek uit de materniteit Het is mogelijk om vroeger naar huis te gaan (1e of 2e dag) op voorwaarde dat de pediater of gynaecoloog hiervoor zijn toestemming geeft en mits opvolging door een vroedvrouw thuis. Een lijst van vroedvrouwen of verenigingen van vroedvrouwen is beschikbaar op de materniteit.
De papa van je kindje mag in je kamer overnachten (wanneer je voor een eenpersoonskamer gekozen hebt) en samen met je eten. Deze extra diensten worden aangerekend.
Verzorging van de baby
De geboorteaangifte
Huilen is een van de vele manieren die de baby gebruikt om zich uit te drukken. Hij kan huilen omdat hij honger heeft, maar ook omdat hij zich oncomfortabel, onveilig voelt, of omdat hij moe is.
De geboorte moet binnen de veertien dagen door de vader of de moeder aangegeven worden op het gemeentehuis van Elsene. We raden je wel aan om een drietal dagen te wachten vooraleer je je kindje gaat aangeven, tijd die het ziekenhuis nodig heeft om de nodige papieren (geboorteaangifte, identiteitskaart van de mama, ...) aan het gemeentehuis over te maken. Meer informatie kan je bekomen bij het personeel van de materniteit.
De baby huilt
Je zal zijn huilbuien geleidelijk aan leren herkennen. Aarzel niet om je baby te troosten door hem in zijn gewenste houding te leggen, tegen hem te praten, door huidcontact, of door hem aan de borst te leggen.
2525
Stoelgang
Temperatuur
Babybadje
De eerste stoelgang (meconium) is zeer donker, groen of zwart, en kleverig. De baby elimineert de resten die voor de geboorte in zijn darmen werden opgeslagen. De moedermelk van de eerste dagen (colostrum) zorgt onder meer voor de zuivering van de darmen.
Tijdens het verblijf in de materniteit wordt de temperatuur van de baby dagelijks gecontroleerd. De ideale temperatuur moet schommelen tussen 36,5°C en 37,5°C.
Dit is het ideaal moment voor mama en papa om hun baby te leren kennen. Het badje kan op elk moment van de dag gegeven worden. Tijdens de eerste levensweken is het niet nodig om de baby meer dan 2 tot 3 keer per week te wassen. We raden echter wel aan om het gezichtje en de hals dagelijks met zuiver water te verfrissen, en de billetjes en geslachtsorganen bij elke luierwissel.
Nadien varieert de stoelgang van de baby in functie van zijn voeding. Een baby met borstvoeding heeft een meer vloeibare stoelgang. De kleur varieert van mosterdgeel naar geel-groen. De eerste zes weken kan een pasgeboren baby tot 10 keer per dag stoelgang maken. Daarna maken de meeste baby’s 2 tot 5 keer stoelgang per dag, vooral wanneer ze borstvoeding krijgen.
Urineren Een baby plast regelmatig. De urine is lichtgeel en reukloos. Hij maakt dagelijks gemiddeld 6 tot 8 luiers nat. Soms zien we oranje vlekken in de luier. Dat zijn uraten (kristallen die worden uitgescheiden bij verminderde hydratatie). Zorg ervoor dat je baby voldoende drinkt en dit verschijnsel verdwijnt spontaan.
26
De navelstreng Het navelstompje is ongevoelig en wit van kleur bij de geboorte. Nadien wordt het donker omdat het verdroogt en over het algemeen valt het af tussen de 5e en de 10e dag.
Verzorging
Zet alle benodigdheden klaar vooraleer je de baby uitkleedt: ✿ 2 zachte badhanddoeken
✿ Reinig het navelstompje dagelijks met een vochtig ✿ 1 washandje lauw watje.
✿ Zachte zeep, badolie ✿ Goed drogen met een watje. De navel moet altijd droog blijven.
✿ Zalf voor de billetjes
✿ Wanneer het stompje rood wordt, ontsmetten met ✿ Luier alcohol 70%.
✿ Propere kleertjes
2727
✿ Verzorging voor de navel (watten en alcohol indien nodig)
✿ Badthermometer
Raadpleeg een arts wanneer de navelstreng bloedt, lekt of ruikt.
✿ Fysiologisch serum De temperatuur in de kamer waar het badje gegeven wordt moet tussen de 22°C en 24°C liggen. Het water moet 37°C warm zijn. Vermijd tocht.
De baby wassen ✿ Was eerst het gezichtje met zuiver water. ✿ Ondersteun het hoofdje en de nek met een hand, plaats de andere hand onder de billetjes en laat de baby zachtjes in het water zakken zodat hij niet schrikt.
✿ Met je ene hand nog steeds onder het hoofdje, was en spoel je de baby met de andere hand.
✿ Eindig met de geslachtsorganen: Meisje: Spreid de schaamlipjes en was de vulva voorzichtig van voor naar achter om te vermijden dat ze met stoelgang bevuild wordt. 28
Jongen: Was de penis en het scrotum. Tracht niet de voorhuid terug te schuiven. Dit gebeurt spontaan in de komende maanden. Vraag advies aan je pediater. Je kan ook samen met de baby in bad. Een heerlijk moment voor papa. Mama moet een zestal weken wachten (tot na de postnatale raadpleging).
Geelzucht Wanneer de huid van je baby geler is dan normaal, heeft hij waarschijnlijk “fysiologische geelzucht”. Bij een voldragen baby treedt het verschijnsel op rond de 2e of 3e levensdag. Het hoogtepunt wordt bereikt op de 3e of 4e dag en verdwijnt na de eerste week. Fysiologische geelzucht is het gevolg van een opstapeling van bilirubine (oranje pigmenten) in het bloed. Dat veroorzaakt een gele verkleuring van de ogen en de huid. De bilirubine wordt gedeeltelijk via de stoelgang geëlimineerd. In de meeste gevallen is een behandeling niet nodig, tenzij de baby vaker laten drinken.
Over de noodzaak van een eventuele behandeling, de zogenaamde fototherapie, wordt beslist na een dagelijkse klinische observatie door het verplegend personeel en afhankelijk van de hoeveelheid bilirubine in het bloed. De blauwe lampen van de fototherapie zorgen ervoor dat de bilirubine afgebroken en via de urine geëlimineerd wordt. De behandeling gebeurt op de dienst neonatologie. De baby wordt enkel gehuld in een luier onder de lampen gelegd. De oogjes worden met een stoffen bril beschermd. De fototherapie duurt gewoonlijk 2 keer 3 uur met een onderbreking van 12 uur tussen de sessies. De efficiëntie van de behandeling wordt geëvalueerd aan de hand van een bloedcontrole na 2 sessies.
Guthrie-test Deze test is verplicht en gratis. Hij wordt vanaf de 3e dag bij iedere baby uitgevoerd door middel van een bloedafname. Op die manier kunnen sommige ziekten zoals mucoviscidose opgespoord worden. Deze ziekten zijn zeldzaam, maar een vroegtijdige screening laat toe om ze doeltreffend te behandelen. 2929
Gehoortest Tijdens je verblijf stellen wij je voor om het gehoor van je baby te testen. Deze pijnloze test is niet verplicht (terugbetaald door het ziekenfonds), maar wordt stellig aangeraden.
Voeding van de baby Borstvoeding geven is een prachtig voorrecht dat enkel voor de mama weggelegd is. Ontneem jezelf dat plezier niet. Borstvoeding is een natuurlijk iets, maar soms is externe hulp nodig. Wanneer je om medische redenen of uit eigen keuze beslist om geen borstvoeding te geven, zal het personeel je tonen hoe je een zuigfles moet bereiden, hoe je deze aan de baby moet aanbieden en hoe je je lactatie moet stoppen. De bereiding van een zuigfles vergt uiterste nauwkeurigheid en een strikte hygiëne. Een verklarende folder is verkrijgbaar bij het verplegend personeel.
BORSTVOEDING
Wat je keuze ook is, het personeel staat klaar om je te helpen en te informeren.
30
3131
Borstvoeding Waarom borstvoeding? Borstvoeding is een natuurlijk vervolg op de zwangerschap. Rond de 5e of 6e maand zwangerschap zijn de borsten klaar om borstvoeding te geven. Het aantal bloedvaten en het volume van de borsten zijn sterk toegenomen. Na de geboorte en de uitstuwing van de placenta wordt de productie van hormonen door de placenta stopgezet. Daardoor komt de borstvoeding op gang, doch op één belangrijke voorwaarde: dat de baby het hormonaal systeem van de mama stimuleert door te zuigen, door lichaamscontact en zelfs door te wenen! Borstvoeding is nuttig voor de verdere ontwikkeling en de groei van de baby. Het biedt heel wat voordelen, zowel voor het kind als voor de mama.
32
Voordelen voor de baby • Verminderd risico op infecties van het spijsverteringsstelsel, maar ook op infecties van de KNO-sfeer, longen, urinewegen en zelfs hersenvliesontsteking • Verminderd risico op spijsverteringsproblemen • Verminderd risico op zwaarlijvigheid • Verminderd risico op allergieën (astma, eczeem,…) • Verminderd risico op bloedarmoede • Verminderd risico op buikaandoeningen, diabetes, sommige vormen van kinderkankers en bepaalde ontstekingsziekten • Betere intellectuele en visuele ontwikkeling en bevorderlijk voor het tot stand komen van de moeder-kindrelatie.
Voordelen voor de mama • Fysiologisch vervolg van de zwangerschap. • Bevorderlijk om de tijdens de zwangerschap bijgekomen kilo’s kwijt te geraken, op voorwaarde dat men zich aan een evenwichtig dieet houdt. • De door de ocytocine (hormoon dat tijdens het zuigen afgescheiden wordt) opgewekte weeën zorgen voor minder bloedverlies bij de mama, wat het risico op bloedarmoede en dus vermoeidheid en infecties bij de mama vermindert. Deze hormonen zijn eveneens bevorderlijk voor de band tussen moeder en kind. • Zorgt voor een mooie besparing op melk en gezondheidszorg. • Is volkomen milieuvriendelijk en natuurlijk.
3333
Hoe borstvoeding geven? ✿ De baby na de geboorte aan de borst leggen, dit wil zeggen hem de borst “aanbieden” en hem rustig zijn vaardigheid om te zuigen laten ontdekken zonder hem te dwingen of naar de borst toe te duwen, is bevorderlijk voor een goede start van de borstvoeding.
✿ Houd de baby dicht tegen je aan en laat hem drinken zodra hij wakker wordt zonder te wachten tot hij weent. Baby opent de ogen, beweegt de handjes...
✿ Zorg voor een aangename houding en installeer je comfortabel. Wissel van borst om pijnlijke tepels te voorkomen.
✿ Baby drinkt snel in het begin en vervolgens wordt eerste 24 tot 48 uur kan het zijn dat de baby weinig het slikken regelmatiger.
✿ Het slikken is vaak hoorbaar. ✿ Baby is ontspannen na het zuigen en je borst voelt soepeler aan.
✿ Hij maakt 4 tot 6 luiers per 24 uur nat en heeft de eerste maand regelmatig stoelgang. Die is half vloeibaar en goudgeel van kleur.
De mama kan het volgende voelen: ✿ Samentrekking van de baarmoeder tijdens de eerste dagen.
✿ Tintelend gevoel in de borsten
✿ Leg de baby buik tegen buik. ✿ Lekkende melk uit de andere borst
Zuigt mijn baby goed?
✿ Dorstgevoel
Bij de baby zal je het volgende waarnemen:
✿ Behoefte om na de borstvoeding te slapen
✿ Mondje wijd open en gekrulde lipjes. ✿ Kin en neusje raken de borst. 34
Laat de baby drinken wanneer hij erom vraagt, zonder tijdschema, noch beperking in aantal en duur. De
drinkt, maar daarna vraagt hij om vaker te drinken. Baby’s drinken gemiddeld 8 tot 12 keer per 24 uur, zowel overdag als ‘s nachts. Dat ritme duurt niet lang. Het voordeel hiervan is dat de baby goed groeit en dat de mama minder last van stuwing heeft. Rem of zwak de zuigbehoefte van de baby niet af door hem een fopspeen te geven. Hierdoor kan de melkproductie bij de mama met 20% afnemen. Het gebruik van een fopspeen kan bovendien aan de basis liggen van kloofvorming door de posititie van de tong van de baby. Onze materniteit heeft zich er dan ook toe verbonden om geen fopspeen te geven. Vermijd zo veel mogelijk water- of melksupplementen, vooral tijdens de eerste zes levensmaanden, tenzij medisch tegenadvies (volg het advies van de pediater). Deze supplementen zijn immers niet zonder risico: ze kunnen de melkproductie en het verlangen naar borstvoeding van de baby doen afnemen. Indien bijvoeding toch nodig is, geef deze dan bij voorkeur uit een kopje of bekertje in de plaats van met de zuigfles. Het risico bestaat dat de baby achteraf niet meer correct aan de borst kan zuigen. De manier van zuigen aan een zuigfles is immers verschillend.
3535
oM
t Fo
t Fo
oM
a edel
a edel
t Fo
oM
nté s sa pe In
a edel
Baby’s met een laag geboortegewicht moeten vaak aan de borst gelegd worden. Soms moet je ze wekken door huidcontact te maken en een druppel melk uit te persen om ze aan te zetten tot zuigen. Wanneer je kindje op de dienst neonatologie verblijft, kan je ofwel borstvoeding geven, ofwel je melk afkolven. Dat doe je best binnen de drie uur na de geboorte om je melkproductie op gang te brengen. Je melk 6 tot 8 keer per 24 uur afkolven, ook ‘s nachts, is de beste manier om je lactatie op peil te houden en tegemoet te komen aan de behoeften van je baby. Het personeel zal je tonen hoe een borstkolf werkt of hoe je je melk manueel kan afkolven. Deze techniek kan op elk moment van de borstvoeding nuttig zijn om je borsten te ontlasten, melk af te kolven of de tepelhof minder gespannen te maken zodat de baby makkelijker de borst kan nemen.
Manueel afkolven
nté s sa pe In
36
✿ om extra melk te hebben voor het geval je afwezig bent.
Hoe ga je tewerk?
✿ Op kamertemperatuur (25° max): max. 4 uren. ✿ In de koelkast (4°C): 24 tot 48 uren.
✿ Was je handen. ✿ In de diepvriezer (-18°C): 3 tot 6 maanden ✿ Masseer je borst met 3 of 4 vingers door rollende bewegingen te maken (afb. 1). Met de platte hand ga je geleidelijk naar de tepelhof tot aan de tepel. Herhaal deze beweging over de volledige omtrek van de borst (afb. 2).
Melk uitpersen: ✿ Vorm met je duim, wijsvinger en middelvinger de letter C en plaats ze 2 tot 3 cm boven de tepelhof (afb. 3).
✿ Duw de vingers zachtjes in de richting van de
✿ om de borst bij stuwing te verlichten.
✿ Breng de vingers naar elkaar toe zonder ze over de
vergemakkelijken.
Hoe de moedermelk bewaren?
✿ Installeer je in een rustige omgeving.
Deze techniek kan op elk moment van de borstvoeding nuttig zijn:
✿ om de tepelhof te ontspannen en het aanleggen te
Afkolftoestel
(vermeld de datum van het afkolven). Ontdooide moedermelk moet je binnen de 24 uur gebruiken en mag niet opnieuw ingevroren worden. Vermijd de microgolfoven om de melk te ontdooien of op te warmen. Gebruik eerder een flessenverwarmer of bain-marie. Gooi weg wat de baby niet gedronken heeft.
borstkas (afb. 4). huid te verplaatsen (afb. 5).
✿ Herhaal deze beweging.
3737
Belgische wetgeving De Belgische wetgeving beschermt en ondersteunt borstvoeding:
✿ tegen de invloed van reclame voor poedermelk, ✿ door, indien je dat wenst, vader- en/of moederschapsverlof toe te kennen,
✿ door borstvoeding toe te staan op de werkvloer, in een daartoe aangepast lokaal.
Het neontaal centrum Het kan zijn dat je baby om uiteenlopende redenen opgenomen wordt op de dienst neonatologie (prematuur, moeilijke bevalling, specifieke verzorging…). De dienst is gevestigd op de 5e verdieping naast de verloszaal en is 24u/24 toegankelijk voor de ouders. Ons neonataal centrum vangt pasgeboren baby’s op vanaf de 32e week zwangerschap. In samenwerking met het neonataal centrum van het universitair ziekenhuis Sint-Pieter, hebben wij de zorgfilosofie NIDCAP (Newborn Individualized Developmental Care and Assessment Program) geïntegreerd. Dankzij dit programma kunnen de zorgen toegespitst worden op de noden van 38
ieder kind en iedere ouder om zo de ontwikkeling van de hersenen van het kind en de betrokkenheid van de ouders te verbeteren. Een brochure is beschikbaar voor het geval je kindje in deze eenheid opgenomen wordt. Vraag ze gerust aan het personeel van de neonatologie.
Kraamvloed of lochia duurt ongeveer 3 tot 6 weken. Gebruik in die periode geen tampons.
Enkele tips: ✿ Ververs je maandverband minstens om de 4 uur. ✿ Droog je steeds af van voor naar achter.
Verzorging van de mama
✿ Was je handen na elk toiletbezoek.
Bloedverlies
Herstel van het perineum
De eerste twee dagen na de bevalling zal je meer bloed verliezen dan bij je menstruatie (lochia of kraamvloed genoemd). Daarna neemt het bloedverlies af en verandert de kleur van roze naar een steeds bleker wordende bruine kleur. Je kan ook af en toe bloedklonters verliezen, vooral ‘s ochtends nadat je geurineerd hebt of na de borstvoeding. Het kan ook dat je weeën voelt, vooral wanneer je borstvoeding geeft. Hevigere bloedingen te wijten aan de genezing van de baarmoeder, komen opnieuw voor rond dag 10 na de bevalling.
Je perineum zal een tijdje gevoelig blijven vooral wanneer je een scheur of episiotomie hebt.
Episiotomie Dit is een insnijding ter hoogte van het perineum tussen de vulva en de anus. Een episiotomie wordt tijdens de bevalling uitgevoerd en vervolgens gehecht. Bijzondere zorgen zijn niet nodig. Een zachte spoeling met lauw water is echter wel aangeraden. Het personeel zal de genezing dagelijks controleren. De hechtingen lossen vanzelf op.
3939
Constipatie
Comfort van de mama
In de eerste 2 tot 3 dagen na de bevalling kan men vaak geen stoelgang maken. Mogelijke oorzaken zijn pijn door de episiotomie, hormonale veranderingen, medicatie, gebrek aan beweging en onvoldoende drinken. Om de darmtransit te bevorderen worden eventueel geneesmiddelen voorgeschreven.
Tijdens je verblijf in de materniteit zal ons team van kinesitherapeuten (wanneer je geen geaccrediteerde privékinesist hebt) je de volgende dagelijkse sessies voorstellen:
Enkele nuttige tips:
✿ bewustzijnstraining van de buik en het perineum
✿ Eet vezelrijk voedsel (granen, fruit, groenten, grijs
✿ specifieke oefeningen na een keizersnede
✿ massage
Het kan immers zijn dat je eens terug thuis, geconfronteerd wordt met vragen, dat je je zorgen maakt, dat je alles op een rijtje wenst te zetten of bevestiging wil dat alles goed gaat. Kom erover praten met een vroedvrouw en een pediater. Vergeet je zwangerschapsboekje en het boekje van je baby niet mee te nemen.
brood…).
✿ Drink voldoende. ✿ Ga naar het toilet van zodra je de behoefte hebt. Baby blues Sommige mama’s zijn de eerste dagen na de bevalling nogal prikkelbaar, overgevoelig en wenen om niets. Geen paniek! Deze reacties zijn het gevolg van de hormonale veranderingen. Voeg daarbij de vermoeidheid van de bevalling, de onderbroken nachten, ... en de oorzaak van deze overgevoeligheid is begrijpelijk. Praat erover met het personeel van de materniteit, laat je verwennen door je naasten (achteraan in deze brochure vind je tips voor geschenkbonnen). 40
De terugkeer naar huis is een moment van zowel verlangen als twijfel. Tal van ouders voelen zich de eerste momenten onwennig… Geef jezelf de tijd om alles te ontdekken. Laat je baby zich in je leven nestelen en vertrouw vooral op je gezond verstand. In geval van twijfel kan je ons steeds bereiken op het dispensarium (02.641.46.89/48.56) of op de opvolgingsraadpleging na de bevalling (02.641.48.48). De vroedvrouw zal je deze raadpleging voorstellen wanneer je de materniteit verlaat. Ze wordt gepland vanaf de 6e dag na de bevalling en heeft als doel eventuele problemen aan te voelen en te voorkomen.
Opgelet! Raadpleeg je arts wanneer je bloedverlies toeneemt.
4141
TERUG NAAR HUIS...
42
4343
Zorg dragen voor je baby... De slaap van de baby
Waar je baby te slapen leggen? ✿ Sluit elk risico op wurging en verstikking uit en
✿ Wanneer de baby ziek is, kan hij zich beter weren tegen koorts, want zijn hoofdje en gezichtje zijn vrij en daardoor daalt zijn temperatuur.
neem de volgende regels in acht.
✿ Bij oprispingen is het risico op verslikken niet groter
✿ De wakker- en slaapcyclus van de baby varieert
✿ Wanneer je de baby te slapen legt, let er dan op dat
naargelang zijn behoefte en temperament. Sommige baby’s eten en slapen onmiddellijk weer in. Anderen blijven langer wakker.
de volgende voorwerpen niet meer in de wieg of het bedje aanwezig zijn: koordje rond de hals, juwelen, linten in het bed, knuffels of andere voorwerpen die het gezichtje zouden kunnen bedekken.
dan wanneer hij op zijn buik ligt.
Hoe je baby bedekken en welke temperatuur aanhouden in de kamer?
✿ Tijdens zijn slaap kan de baby zuiggeluiden maken of grimassen trekken, wenen, lachen, grommen, opschrikken, bewegen,…. Dit is de actieve slaap (een fase van zijn slaapcyclus) en is volkomen normaal. Je hoeft hem niet wakker te maken om hem gerust te stellen.
✿ Laat geen huisdieren toe in de kamer van het kind
✿ De geur van de ouders geeft de baby een veilig
✿ Leg je baby altijd op de rug. Enkel op advies van
gevoel. Baby’s worden graag in de armen gewiegd, door je stem gerustgesteld.
je arts en om medische redenen mag je je kindje anders leggen.
Het is belangrijk dat je voor een maximale veiligheid zorgt en dat je weet hoe je ongevallen kan voorkomen terwijl je baby slaapt.
✿ Liggend op de rug, het gezichtje van de baby
✿ Verlucht dagelijks de kamer waar je baby slaapt.
zonder toezicht van een volwassene.
Hoe je baby te slapen leggen en in welke houding?
✿ De temperatuur in de kamer waar de baby slaapt mag nooit meer dan 20°C zijn. Bedek het kindje niet te veel tijdens zijn slaap. Het volstaat zijn lichaampje met een laken en een deken te bedekken of de baby een lichte aangepaste slaapzak aan te trekken. Het gezichtje blijft onbedekt.
✿ Vermijd donsdekens om te voorkomen dat de baby
Hou rekening met het levensritme van je baby en ontneem hem niet nutteloos zijn uren slaap.
44
volledig vrij. Zo kan hij makkelijker ademen en zal hij ook attenter zijn voor prikkels uit zijn omgeving.
eronder glijdt.
Wees waakzaam Wanneer je kind zich in slaap heeft geweend, check even of alles in orde is.
4545
Huid op huid Dit contact wordt onmiddellijk na de geboorte gelegd wanneer je baby in goede gezondheid verkeerd. Het wordt stellig aangeraden voor de volgende dagen en weken. Die intense momenten van genot en geborgenheid verstevigen de band met je kindje. De baby draagt enkel een luier en wordt naakt op je borst gelegd, buik tegen buik, geborgen in je armen en zo nodig bedekt met een dekentje.
46
Nog enkele tips… Roken tijdens de zwangerschap en na de geboorte wordt ten zeerste afgeraden. Laat niet toe dat anderen roken in de ruimte waar je baby verblijft, zowel in huis als in de wagen. Het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap en de periode dat je borstvoeding geeft, kan eveneens gevolgen hebben op de ontwikkeling van je kind. Geef je baby geen enkel geneesmiddel zonder medisch advies. Neem zelf ook niets in wanneer je borstvoeding geeft: hoewel veel geneesmiddelen met borstvoeding verenigbaar zijn, laat je de keuze van het product best over aan je arts. Maak het niet te warm in de wagen. Denk eraan de muts af te nemen en het jasje te openen. Geef de baby regelmatig te drinken bij een lange rit of bij heel warm weer. Laat de baby nooit alleen achter in de wagen.
Onze 3 campussen (Etterbeek-Elsene, Molière Longchamp en Etterbeek-Baron Lambert) stellen raadplegingen pediatrie op afspraak voor. Op de materniteit zal men je de gegevens van een raadpleging Kind- en gezin in de buurt van je woonplaats geven om de evolutie van je baby te laten opvolgen. Voor dringende gevallen kan je 24u/24 terecht op de kinderwachtdienst op de campus Etterbeek-Elsene (02/641 41 12). Deze campus beschikt eveneens over een hospitalisatiedienst voor kinderen van 0 tot 16 jaar.
Zorg goed voor jezelf en leef volgens je eigen ritme. Probeer overdag wat te rusten, door bijvoorbeeld enkele huishoudelijke taken over te laten aan vrienden of familie bijvoorbeeld. Denk eraan om jezelf cadeaubonnen te laten schenken (zie acheraan in deze brochure). Sommige ziekenfondsen bieden jonge moeders gratis dienstencheques aan. Vraag inlichtingen!
Voeding ✿ Eet regelmatig en volgens je eetlust. Bereid eenvoudige en snelklare maaltijden.
Jezelf verzorgen… Vertrouwen Je eerste ervaringen met je baby zijn intens en ontroerend. Ondanks sommige twijfels die in je hoofd rondspoken, leren jullie elkaar elke dag beter kennen.
De evolutie van je baby opvolgen
Rust
Wij raden je aan om de evolutie van je baby te laten opvolgen door een kinderarts. Een eerste raadpleging wordt voorgesteld binnen de twee weken na de geboorte. Dit kan bij een pediater naar keuze, in het ziekenhuis of in een privéraadpleging.
Voldoende rust is noodzakelijk voor een goed herstel na de bevalling. De eerste maanden met je baby eisen veel energie. Na de bevalling verandert je biologisch ritme om zich uiteindelijk aan te passen aan de noden van je baby.
✿ Zorg voor een gezonde en evenwichtige voeding: groenten, fruit, volkorenbrood, pasta, eieren, kaas, yoghurt, vis, gevogelte, plantaardige olie,…
Drinken Drink bij voorkeur water en vermijd alcoholische drank. Drink niet te veel koffie, thee en andere gelijkaardige dranken. Ze bevatten caféïne of theïne die in de moedermelk opgenomen wordt en je baby prikkelbaar maken.
4747
Leer je baby dragen
Contraceptie
Door je baby te dragen wordt hij zelfstandig, neemt hij actief deel aan de wereld rondom hem en wordt zijn motorieke, cognitieve en emotionele onrtwikkeling gestimuleerd. Een goede manier van dragen vormt een uitstekende overgang tussen het leven in de baarmoeder en de buitenwereld. In onze instelling kan je een specifieke vorming volgen.
Of je nu wel of niet borstvoeding geeft, denk eraan je voorzorgen te nemen wanneer je opnieuw seksuele betrekkingen hebt. Er bestaan verschillende mogelijkheden. Praat erover met je dokter vooraleer je het ziekenhuis verlaat.
• Zorg voor een matras met Het eerste postnataal onderzoek aangepaste afmetingen om te Je lichaam heeft ongeveer 6 weken nodig om van een voorkomen dat de baby tussen de normale bevalling te herstellen. Een medisch onderzoek matras en de rand van het bedje gekneld bij een gynaecoloog of een vroedvrouw 6 tot 8 weken raakt. De matras moet stevig en dik zijn na de bevalling is dan ook sterk aangeraden. Het is de gelegenheid om je een abdominale en perineale zodat de baby er niet in wegzakt. revalidatie voor te schrijven. Gebruik om diezelfde reden geen hoofdkussen. • Indien u een bedomranding gebruikt, zorg ervoor dat deze stevig vastgemaakt is. • De ruimte tussen de spijlen van het bed mag niet meer dan 8 cm bedragen zodat de baby er zijn hoofdje niet kan doorsteken. 48
Seksualiteit
Na de bevalling kan het verlangen naar seks bij de vrouw afnemen. Vermoeidheid, de tijd die aan de verzorging van de baby besteed wordt, de aanpassing aan je rol van ouder, hormonale veranderingen, lichamelijke complicaties,… liggen vaak aan de basis van een verminderd seksueel verlangen. Volg je eigen ritme en voel je niet schuldig als het verlangen uitblijft. Raadpleeg zo nodig onze specialiste in seksuologie.
Op de campussen Etterbeek-Elsene en Etterbeek-Baron Lambert worden activiteiten met je baby voorgesteld: ✿ fitness ✿ revalidatie van het perineum ✿ workshop babydragen (enkel op de campus Etterbeek-Elsene)
✿ postnatale raadpleging voor borstvoeding (enkel op de campus Etterbeek-Elsene)
✿ raadpleging tabacologie voor vrouwen die borstvoeding geven.
Laat je baby nooit alleen achter in de wagen!
4949
Raadpleeg onmiddellijk een arts wanneer je baby een of meerdere van de volgende tekenen vertoont: • Wanneer hij voor de leeftijd van 6 maanden zonder zichtbare aanwijzing een temperatuur heeft van meer dan 38°C of minder dan 36°C. • Een plotse gedragsverandering: de baby is gewoonlijk rustiger of onrustiger. • Baby kreunt tijdens zijn slaap en wanneer hij wakker is. • Hij geeft over of weigert te eten. • Hij ademt moeizaam. • Hij is erg bleek. • Hij zweet fel tijdens zijn slaap (zijn kleertjes zijn nat bezweet, zonder zichtbare aanwijzing). • Luidruchtige ademhaling hoewel hij geen infectieziekte heeft.
NUTTIGE TELEFOONNUMMERS EN REFERENTIES
Jij bent degene die je baby het beste kent. Meld onmiddellijk elk abnormaal gedrag van je baby aan de arts. 50
5151
NUTTIGE TELEFOONNUMMERS ✆ 0476.94.63.14 ✆ 02.641.48.16 Babydragen (afspraak) ✆ 02.641.46.25 / 46.89 / 42.62 Borstvoeding (raadpleging) ✆ 02.641.46.25 / 46.89 / 42.62 Diabetologie ✆ 02.641.46.18 / 0491.865.613 Dispensarium (contact vroedvrouw) ✆ 02.641.48.56 Dispensarium vroedvrouw (zonder afspraak) ✆ 02.641.46.25 / 46.89 / 42.62 Endocrinologie (raadpleging) ✆ 02.641.46.18 Genetica (raadpleging) ✆ 02.641.46.25 / 46.89 / 42.62 Gynaecologie (raadpleging) ✆ 02.641.46.25 Individueel informatiegesprek (vroedvrouw) ✆ 02.641.46.89 Kinderwachtdienst (spoedgevallen) ✆ 02.641.41.12 Kinesitherapie (raadpleging) ✆ 02.641.46.48 Materniteit eenheid T21 ✆ 02.641.82.42 T22 ✆ 02.641.82.92 Neonatologie ✆ 02.641.46.47 ONE Prenatale raadpleging Etterbeek-Elsene ✆ 02.641.46.89 (8u-17u) ONE Prenatale raadpleging Etterbeek-Baron Lambert ✆ 02.739.84.20 Opnamen ✆ 02.641.48.63 Acupunctuur (raadpleging) Anesthesist (raadpleging)
52
✆ 02.641.46.25 / 46.89 / 42.62 (contact) ✆ 02.641.48.48 Osteopathie (raadpleging) ✆ 02.641.47.01 Pediatrie (raadpleging) ✆ 02.641.46.23 Pediatrie (verpleegeenheid) ✆ 02.641.83.92 Psychologische bijstand (raadpleging) ✆ 0499.86.86.30 Seksuologie (raadpleging) ✆ 02.641.46.25 Tabacologie (raadpleging) ✆ 02.641.46.89 Verloszaal ✆ 02.641.46.46 Opvolging na bevalling
(op afspraak)
53
✆ 02.268.85.80
• VZW Borstvoeding : www.vzwborstvoeding.be
✆
• Breastfeeding support :
✆
051.40.76.99
02.215.33.77
Vereniging van lactatiekundigen
• ABCLFG (www.consultation-allaitement-maternel.org) • www.kindengezin.be
• www.allaitementnaturellement.be
• www.borstvoedingnatuurlijk.be
• www.naitreetgrandirsanstabac.be
• www.femme-et-kine.be
ONE (Comité subrégional Bxl) : Kind & Gezin (8u-20u) :
✆ ✆ 02.511.47.51 078.150.100
Verenigingen van vroedvrouwen
• La Maison de la Naissance :
✆ 02.662.13.46 • L a Centrale des Accoucheuses : ✆ 02.344.27.40 • Naissance Heureuse : ✆ 0487.54.88.75 • Vroedvrouwenpraktijk Aruna : ✆ 02.411.55.83 • Vroedvrouwenpraktijk Bolle Buik : ✆ 0494.19.13.11 GEBOORTEGESCHENK
Ter gelegenheid van de geboorte van................................................ voorzien op................................... wil ik je graag het volgende schenken................................................ ..................................................... ..................................................... ..................................................... zodat je kan rusten en/of je over je baby ontfermen.
Ter gelegenheid van de geboorte van................................................ voorzien op................................... wil ik je graag een massagesessie schenken en je vergezellen om voor je baby te zorgen, op.............. ..................................................... zodat je een pauze kan inlassen en wat tijd voor jezelf neemt.
Ter gelegenheid van de geboorte van................................................ voorzien op................................... wil ik graag de oudere kinderen naar school of de activiteit brengen op........................................... ..................................................... ..................................................... zodat je kan rusten en/of je over je baby ontfermen.
Kopiëren toegestaan . Deze pagina werd gedownload op de site van Ingris Bayot www.ingridbayot.ca
...................................................... ...................................................... heeft mij het volgende geschonken ...................................................... ...................................................... ...................................................... ...................................................... op ................................................. .................................................... ..............................................
GEBOORTEGESCHENK
• www.expertisecentrum-vollemaan.be
...................................................... ...................................................... heeft mij een massagesessie geschonken en zal mij vergezellen om voor de baby te zorgen, op........ ......................................................
• www.allaitement-jumeaux.com
...................................................... ...................................................... op.................................................. ...................................................... ......................................................
• www.allaitement-maternel.be
Ter gelegenheid van de geboorte van................................................. voorzien op ................................... wil ik je graag een./meerdere kant en klare maaltijden bezorgen ...................................................... ...................................................... zodat je kan rusten en/of je over je baby ontfermen
• www.one.be
...................................................... GEBOORTEGESCHENK ...................................................... heeft voorgesteld om de oudere kinderen naar school of naar de activiteit te brengen
GEBOORTEGESCHENK
02.242.99.33 Dessin : I. Bayot
54
071.31.61.16
...................................................... ...................................................... heeft mij een/meerdere kant en klare maaltijden geschonken.
• Infor-Allaitement : www.infor-allaitement.be • Leache League Belgium : www.lllbelgique.org
✆ ✆
• www.vlov.be
Dessin : I. Bayot
• www.sage-femme.be
Dessin : I. Bayot
Hulpverenigingen voor borstvoedinggevende moeders
• Allaitement-info :
Interessante websites
Dessin : I. Bayot
Enkele nuttige referenties
55
• het gratis of aan verlaagde prijs aanbieden van vervangingsmiddelen voor borstvoeding, zelfs voor baby’s die geen borstvoeding krijgen.
• het aannemen van geschenken, onder welke vorm dan ook, afkomstig van producerende of verdelende firma’s;
• elke vorm van promotie voor vervangingsmiddelen van moedermelk, zuigflessen, fopspenen;
Onze instelling verbindt zich ertoe de Internationale Gedragscode voor het op de markt brengen van vervangingsmiddelen voor moedermelk te respecteren door een verbod op te leggen voor:
10. Moedig de oprichting van verenigingen die borstvoeding steunen aan en verwijs de moeders bij hun ontslag uit het ziekenhuis door naar deze verenigingen.
9. Geef geen fopspeen aan baby’s die borstvoeding krijgen.
8. Moedig borstvoeding op vraag van het kind aan.
7. Laat de baby 24 uur per dag bij zijn moeder.
6. Geef pasgeboren baby’s geen enkele andere voeding dan moedermelk, behoudens medische indicatie.
5. Leer de moeders hoe ze borstvoeding moeten geven en hoe ze de lactatie moeten onderhouden zelfs wanneer ze van hun zuigeling gescheiden zijn
4. Leg de baby’s onmiddellijk na de geboorte en gedurende minstens een uur huid tegen huid op de moeder, leer de mama hoe ze de behoefte om te zuigen van de baby herkent en help haar zo nodig.
3. Informeer iedere zwangere vrouw over de voordelen van borstvoeding en de toepassing ervan.
2. Geef het voltallig verzorgend personeel de nodige bevoegdheden om deze methode toe te passen.
1. Neem een schriftelijk geformuleerde en systematische methode van borstvoeding aan die tevens gekend is door het voltallig verzorgend personeel
Tien voorwaarden voor een geslaagde borstvoeding
