C Thema: Samenwerking

M

Nummer 31 | maart 2012

CCA MM CCA

S E N E TEWX EPREKR TC IUSLETNU EU TRWE DE UR CK A TCIUE L T U U R E D U C A T I E

C

Keizersgracht Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 - 620 T 020 - 620 9567 | [email protected] www.mocca-amsterdam.nl | www.cultuurkaartamsterdam.nl [email protected] | w

MOCCA Over Cultuureducatie is een uitgave van Mocca t.b.v. PO- & VO-scholen/schoolbesturen

Thema: Samenwerking

Cultuureducatie blijft belangrijk, dat lees je overal, met meer nadruk op kwaliteitscriteria en langdurige samenwerking. Ook in het beleidsplan van het Fonds voor Cultuurparticipatie ligt de nadruk op doorgaande leerlijnen en samenwerking tussen scholen en culturele instellingen. In Amsterdam wil het gemeentebestuur die langdurige samenwerking richting geven met het basispakket cultuureducatie voor het basisonderwijs. Het basisPeggy Brandon pakket gaat uit van drie uur cultuureducatie per week. Hiervoor worden stadsbrede raamleerplannen samengesteld, te beginnen met drie disciplines: muziek, cultureel erfgoed en beeldende vorming. Langdurige vormen van samenwerking komen we steeds meer tegen. In deze nieuwsbrief vertellen leerkrachten waarom ze daarvoor kiezen. Maar net als bij een grote liefde begint elke langdurige samenwerking met een eerste kennismaking. Kom op 28 maart naar Cultuureducatie in Amsterdam en leg dat eerste contact of verdiep een eerdere kennismaking. Ontmoet elkaar tijdens de netwerklunch, ga samen aan het werk in een workshop of spreek elkaar op de cultuureducatiemarkt. De 28ste maart is ook de start van de MoccaAcademie, waarmee we verdieping in cultuureducatie bieden. Kijk voor meer informatie op www.mocca-academie.nl of in de nieuwe Kies voor Cultuurgids. En bel of mail ons met uw vragen over leerlijnen. Ook daar zijn we voor. Vriendelijke groet, Peggy Brandon Directeur Mocca

De Kies voor Cultuurgids 2012 geeft een overzicht van het Amsterdams aanbod voor cultuureducatie. Dit jaar staat de gids in het teken van raamleerplannen en leerlijnen. Bij deelname aan Cultuureducatie in Amsterdam krijgt u de gids na afloop mee.

Agenda

• 15 maart: Netwerkborrel onderwijs & cultuur Zuidoost PO en VO • 27 maart: Spreekuur AFK kleine aanvragen, aanmelden op 13 maart • 28 maart: Cultuureducatie in Amsterdam, Muzy-Q, 12.30-17.00 uur, ochtendprogramma voor VO en beleidsmakers vanaf 9.30 uur • 18 april: Netwerk PO, Amsterdam Noord, 14.00-16.00 uur • 24 april: Spreekuur AFK kleine aanvragen, aanmelden op 10 april • 24 mei: Netwerk vmbo, 16.00-18.00 uur • 29 mei: Spreekuur AFK kleine aanvragen, aanmelden op 15 mei • 30 mei: Theateradviesdag VO, MC Theater, Westergasterrein • 5 juni: Netwerk havo/vwo, 16.0018.00 uur • 7 juni: Landelijke Dag van de Cultuureducatie, KIT, Amsterdam

Cultuureducatie in Amsterdam op 28 maart Kom naar de jaarlijkse Mocca-bijeenkomst ‘Cultuureducatie in Amsterdam’ waar scholen en culturele instellingen elkaar ontmoeten. Dit jaar is er vanaf 9.30 uur een ochtendprogramma voor VO-scholen en beleidsmakers. Het middagprogramma voor allen begint om 12.30 uur, met lunch, keynotes, presentaties, workshops en de cultuurinformatiemarkt. Programma en inschrijving: www.mocca-academie.nl 1

M

M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE

C

Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl


PO

S am e n w e r k e n aa n l e e r lij n e n m u zi e k

© Lisa van Bennekom

Thijs van der Vossen 2

© Els Dekker

M CCA

De Amsterdamse wethouder Cultuur, Carolien Gehrels, heeft de ambitie om op iedere Amsterdamse basisschool een uur per Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 E X P E Rweek T I S E N muziekles E T W E R K C Ute L T realiseren. UUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl Als eerste aanzet is dit schooljaar een muziekpilot gestart waaraan zeven scholen meedoen. In deze pilot wordt onderzocht hoe binnen het schoolcurriculum een lange leerlijn muziek van groep 1 t/m 8 vorm kan krijgen. Bijgestaan door een muziekdeskundige heeft iedere school een eigen plan Joop Westerweelschool voor een muziekprogramma opgesteld. Om het programma uit te voeren, werken de scholen samen met Amsterdamse muziekinstellingen, die een overzicht van hun Hij geeft veel lesideeën en leert Uit alle aanbod in een raamleerplan hebben geplaatst. De me hoe je een lied op verschilscholen konden hun programma kiezen binnen vier lende manieren kunt aanleren. klassen leerlijnen: een zangleerlijn, een instrumentale leerlijn, Ook fijn is dat we de tijd hebben klinkt een muziektheater leerlijn en een algemene muzikale om een les na te bespreken.” muziek leerlijn. Alle lessen worden door muziek Vijf scholen kozen voor een zangleerlijn waarin – naast instellingen uit Amsterdam zingen – training en coaching van de leerkrachten centraal gegeven die met elkaar samenwerken staan. Een van de scholen die hiervoor heeft gekozen, is de om het programma op de scholen uit te Joop Westerweel. Aan de hand van de methode Moet je doen voeren. De school houdt de regie over het zijn in alle klassen muzieklessen gestart. eigen programma; in de samenwerking Dieske Jansen (icc’er) vertelt over haar ervaringen: “Sinds de met muziekinstellingen zijn de eerste start van de muziekpilot klinkt er weer uit alle klassen muziek. resultaten al geboekt. Dieske:“Sinds we Ik dacht vooraf dat het ingewikkeld zou zijn om de methode structureel muziekles geven, zie je zelfs Moet je doen – de meest verlegen kinderen opeens meeMuziek te gebruidoen. De lessen zijn echt een feestje voor ken. Maar door ze, maar ook voor het hele team!” de komst van de In de pilot is een papieren plan veranderd vakdocent is de in een samenwerking tussen instellindrempel om ook gen met hun eigen visies, werkwijzen en MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM zelf muziekles te percepties. In de loop der tijd zal op een geven een stuk groot aantal scholen een muziekaanbod lager geworden. ontstaan waarin de muziekscholen en De lessen van de leerkrachten ieder hun muzikale taak vakdocent Bas vervullen. inspireren enorm. Dr. E. Boekmanschool Maart 2012 zullen 35 nieuwe scholen worden gezocht die ook een muzieklijn in hun school willen samenstellen. MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM

M


C



VO

K u n st e n aa r d e n kt m e e m e t d e school

© Petra Verboeket

MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM

Clare McGrath 3

© Petra Verboeket

M CCA

Zowel scholen als culturele instellingen hechten aan langdurige samenwerking. Maar wat wordt daaronder verstaan? Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 Vroeger betekende het meestal dat een school hetEXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl zelfde project jaren achter elkaar bij dezelfde cultuuraanbieder afnam. Van een echte samenwerking was geen sprake. Nu, na zes jaar actief beleid gericht op vraaggestuurd werken, komt het steeds vaker voor dat een school en een kunstenaar samen de sprong in het diepe wagen om iets totaal nieuws te bedenken. Dier voor kunstboom Maar een dergelijke sprong is alleen mogelijk als er een vertrouwensband tussen school en culturele partner is Kunstboom opgebouwd. een enorme ‘kunstboom’, overgebleven Zo’n vertrouwensband hebben Lotte Averes, uit een eerder kunstproject op school. cultuurcoördinator van het Marcanti College, Petra en de leerlingen hebben de boom en beeldend kunstenaar Petra Verboeket. nieuw leven ingeblazen. Leerlingen verzaMocca is bij hen op bezoek terwijl zij brainmelden afvalmateriaal waaruit prachtige stormen over een nieuw project waarin alle dieren en bloemvormen gemaakt zijn. Alle tweedejaarsleerlingen aan een gezamenlijk duurzame kunstwerken hebben hun plek kunstwerk gaan werken. Het wordt een groot in de kunstboom gevonden. mobile dat in de hal van de school komt te hangen. Na drie jaar is Petra kind aan huis op Tijdens het gesprek schuift de beheerder van Marcanti. Nieuwe leerlingen vragen wande school aan om de technische kant neer hun klas aan de beurt is om Leerling Marcanti van het ophangsysteem te bespreeen kunstwerk voor de school te ken. Het gesprek gaat snel. Ze hebben aan een half maken. Leerlingen woord genoeg. moeten hun Dit is het derde jaar achter elkaar dat school en kunHet nieuwste project gaat uit kwetsbare kant stenaar samenwerken. Lotte heeft Petra een paar jaar van de kracht van taal. Dat was laten zien geleden de school binnengehaald voor een kunstprode wens van de school, want MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM ject met de onderbouwleerlingen. De kunstenaar wist taalversterking is een speerpunt. precies de juiste toon aan te slaan en de leerlingen De jongeren schrijven poëtische zijn nog steeds trots op de schilderijen, die een permanente teksten, lezen deze aan elkaar voor en plek in de school hebben gekregen. verstoppen ze in een zelfgemaakt omhulDe samenwerking is zo goed bevallen dat Marcanti de kunstesel dat aan het mobile komt te hangen. De naar heeft benaderd voor een tweede project. De school wilde leerlingen moeten zich van hun kwetsbare een project op maat over duurzaamheid. De basis stond er al: kant laten zien. En dat zal lukken – omdat de sfeer veilig en vertrouwd is.

M


C



A a n bod a a n bod

K r u isb e st u ivi n g t u ss e n T o n e e lmak e r ij e n schol e n

M CCA


© Wouter Muller

© Wietske Bijl

Op zoek naar verdieping Francis Meijer is docent drama op IVKO, gaan steeds meer culturele al twee jaarGD Toneelmakerijschool. Omdat Keizersgracht 440 1016 Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 instellingen en scholen een de school zoveel drama in het curriculum EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl meerjarige samenwerking aan. heeft, voegen workshops niet zoveel toe, Het levert veel wederzijdse maar Francis wil dat haar leerlingen het voordelen op en blijkt ook een repetitieproces van een professionele goede manier om doorlopende voorstelling volgen. “Tegenwoordig denkt Repetitie Jongerengroep leerlijnen te ontwikkelen. iedereen dat je gewoon voor een camera Binnen het project Binden en gaat staan en ontdekt wordt. Dit was een Boeien bouwt de Toneelmakerij een intensieve relatie met mogelijkheid om te zien hoe het in werkescholen op. Zo leren ze elkaar kennen en kunnen ze hun werk lijkheid gaat en dat het hard werken is om voor jongeren gezamenlijk ontwikkelen. Deze scholen worden een voorstelling te maken.” ‘Toneelmakerijscholen’. Op de gevel van vijf AmsterDe havo-5-leerlingen zijn nu al damse VO-scholen – en zes andere in Noord-Holland – twee jaar achter elkaar bij de “Geweldig prijkt inmiddels een bord: ‘Toneelmakerijschool’. totstandkoming van een voordat kinderen Karlien Pijnenborg, hoofd educatie van de Toneel stelling betrokken. Zij wonen bij de makerij, vertelt wat dat inhoudt. “Een Toneelmakerijrepetities en de première bij en school is een middelbare school die zich voor een interviewen de acteurs. “Dit is repetities langere periode aan ons verbindt. Deze verbinding precies de link naar buiten die mogen zijn” maakt dat scholen terugkomen, vertrouwen hebben, ik heel belangrijk vind”, zegt als klankbord fungeren bij de totstandkoming van Francis. aanbod, maar bovenal dat er inhoudelijke kruisbestuiving is en dat beide partijen van elkaar leren.” De Toneelmakerij is serieus met de vraag van de school omgegaan en de regisseur De Toneelmakerij verwacht een serieuze committent van deze stond daar ook voor open. Francis: “Dat scholen: dat ze bijvoorbeeld twee contactpersonen benoemen repetitieproces is gewoon heel kwetsdie jaarlijks met de Toneelmakerij evalueren en dat de school baar. Dat ze daar vijftien jongeren bij met een hele jaarlaag een voorstelling bezoekt en het bijbe toelaten, vind ik geweldig. De kinderen horende educatief programma afneemt. waarderen dat ook echt. Ze beseffen dat het heel bijzonder is.” MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM De scholen hebben ook privileges. De Toneelmakerij organiseert jaarlijks een inspiratiedag voor docenten, en de leerlingen van Interviews: Olivia Glebbeek en Martijn Pool Toneelmakerijscholen mogen als enigen auditie doen voor de Jongerentheatergroep. Deze groep maakt een jongerenvoorstelling naar aanleiding van een voorstelling uit het repertoire van de Toneelmakerij. Maar het grootste voordeel voor de scholen is dat zij een op maat gemaakt programma kunnen afnemen, buiten het normale educatieaanbod om.

Workshop bij Thaibox Verdriet 4

M


C



Eval u e r e n d o e t b e g e r e n

M CCA

Hierin publiceren we steeds een project dat deze maand de hoogste nieuwe evaluatiescore heeft.

EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE


Op de Mocca-website staan evaluaties van projecten ingevuld door scholen. Op deze manier wordt voor andere scholen duidelijk hoe het project of de samenwerking met een culturele instelling is bevallen. Leerkrachten kunnen de link naar het evaluatie– formulier opvragen via onze website, www.mocca-amsterdam.

nl/evaluatie/aanvragen Dit keer is de beurt aan: Wie: Rapucation Welk project: Project ID

C u lt u u r boot A mst e r d am Sinds 1 januari kunnen Amsterdamse basisscholen – naast de Cultuurbus – ook de Cultuurboot gebruiken om naar zeventien Amsterdamse culturele instellingen af te reizen. De Cultuurboot zorgt voor vervoer van de school naar het museum, maar het varen is natuurlijk een avontuur op zich! De Cultuurboot biedt de kans om Amsterdam eens uit een heel ander perspectief te bekijken. Voor meer informatie:

www.cultuurbootamsterdam.nl

Oproep:

Omschrijving project: Bij het vakoverstijgende First ID project vertellen leerlingen en docenten elkaar persoonlijke verhalen. Iedereen leert elkaar kennen en gaat respectvol met elkaar om. Dit project brengt MATCH ONDERWIJS CULTUUR structuur aan inAMSTERDAM de lessen door een stiltegebaar en een PowerPoint voor werkhouding. In elk lokaal hangen deze drie regels: 1. Ik let op mijn woorden. 2. Ik lach niet om fouten van anderen. 3. Ik let op, straks ben ik aan de beurt. In de muzieklessen maken de leerlingen een voorstelling onder begeleiding van een rapper, percussionist, schrijver en een danser waarin resultaten van andere vakken terugkomen.

Het Verzetsmuseum is op zoek naar verhalen en voorwerpen van mensen die tijdens de bezetting (1940-1945) kind/ jongere waren. Het materiaal wordt verzameld voor het nieuwe kinder museum dat in april 2013 zijn deuren opent.Heeft u een voorwerp uit de oorlogsjaren met een bijbehorend verhaal? Speelgoed, schoolspullen, een poëzie album, een tekening?

[email protected]


5

M


C



M occa Ni e u wsflits

M CCA

Vanaf 2013 gewijzigd beleid AFK

Geen subsidie voor binnenschoolse projecten. Per 2013 neemt het Amsterdams voor de Keizersgracht 440 1016 GDFonds Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 Kunst geen aanvragen meer in behandeling van scholen, instellingen en kunstenaars die cultuurEXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl educatieve binnenschoolse projecten willen ontwikkelen. Aanvragen voor buitenschoolse cultuureducatie worden wel in behandeling genomen. Geen subsidie voor instellingen met structurele subsidie van Rijk of gemeente. Met ingang van 1 januari 2013 kunnen kunstinstellingen die structureel gefinancierd gaan worden door Rijk (BIS) of gemeente (Kunstenplan) geen aanvragen meer indienen bij het Amsterdams Fonds voor de Kunst.

Geld voor cultuureducatie PO en (V)SO

Voor de schooljaren 2012-2013 tot en met 2015-2016 verstrekt het ministerie van OCW per schooljaar aan de besturen van scholen in het primair onderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs een subsidie van € 10,90 per leerling voor cultuureducatie. De besteding van het geld wordt gevolgd via de jaarverslagen van de scholen. Daarnaast zal het ministerie van OCW steekproefsgewijs een meer inhoudelijke monitor laten uitvoeren. Het accent daarvan zal liggen op de kwaliteit van cultuureducatie in relatie tot de kerndoelen.

Cultuurkaart nieuwe stijl

De Cultuurkaart wordt geprivatiseerd en gaat in schooljaar 2012-2013 in gewijzigde vorm door. In de nieuwe vorm investeren de scholen 10 euro per leerling en krijgen er 15 euro aan cultureel tegoed voor terug. Klassikale activiteiten die u met de cultuurkaart betaalt, worden vrijgesteld van BTW. De aanvraagprocedure en werking van de kaart blijven hetzelfde. Wel worden de regels voor activering van kaarten veel eenvoudiger. Vanaf mei 2012 kunnen scholen zich voor Cultuurkaart 2012-2013 aanmelden. Wilt u meer informatie? Kom op 28 maart naar het ochtendprogramma van ‘Cultuureducatie in Amsterdam’. Walter Groenen, directeur van CJP, vertelt over de nieuwe Cultuurkaart en beantwoordt uw vragen. www.cultuurkaart.nl

Cultuurplein: actuele informatie over cultuur en onderwijs

De site van Cultuurplein is een belangrijke bron voor informatie over cultuur en onderwijs (van PO tot en met hbo). Daar vindt u onder meer: de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van leerlijnen, de eindtermen en examenonderwerpen voor de kunstvakken, informatie over overheidsbeleid en financiering, lesideeën, schoolvoorbeelden en een uitgebreide agenda. Via de site kunt u ook een abonnement nemen op Cultuurplein Magazine. www.cultuurplein.nl



6

M

M CCA




C


(vervolg)

M CCA

Cultuurplein Lerarenagenda 2012-2013

Cultuurplein maakt een agenda voor het schooljaar 2012-2013 metKeizersgracht informatie over 440 en 1016 weetjes GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 cultuureducatie. De agenda is voor leerkrachten van PO en VO en andere cultuureducatielief EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl hebbers. Er zijn 24 afbeeldingen van kunst en cultuur met inspirerende vragen voor een reflectiegesprek in de klas. De beelden zijn ook online beschikbaar voor gebruik op een digibord. Te bestellen via:

www.cultuurplein.nl

Kunstzone

In het tijdschrift Kunstzone staan interessante artikelen over kunst en onderwijs die u inspireren en informeren. Diverse kunstvakverenigingen, zoals de Vereniging Onderwijs Kunst en Cultuur (VONKC) en de Vereniging Audiovisuele Educatie (VKAV), werken samen in het blad, en de inhoud weerspiegelt die samenwerking. U kunt losse nummers downloaden van de site of een abonnement nemen.

www.kunstzone.nl

Nieuwe website met aanbod theatereducatie

Het Theater Instituut Nederland (TIN) ontwikkelt een nieuwe landelijke website met actuele educatieprogramma’s en lesmateriaal van professionele theatergezelschappen en podia. Het aanbod is voor PO en VO. Zowel de aanbodsite als de lespakketten gaan voorjaar 2012 online. U kunt zich ook inschrijven voor de nieuwsbrief. www.theatereducatie.nl

Theaterles voor Amsterdamse jeugd gebundeld

Jeugdtheatergezelschap De Toneelmakerij, Jeugdtheater De Krakeling, Theater Bellevue en het Rozentheater gaan samenwerken op het terrein van cultuureducatie. Jeannette Smit, directeur van Bellevue: “We bundelen onze educatieve afdelingen. We willen een voor iedereen overzichtelijk aanbod van theatereducatie opzetten, binnen- én buitenschools, voor kinderen en jongeren van 4 tot 25 jaar. Zodat dat één doorlopende lijn wordt.”

Gratis lesmateriaal Nieuws in de Klas

Nieuws in de Klas (voorheen Krant in de Klas) gebruikt nieuwsmedia als lesinstrument voor taalvaardigheid, mediawijsheid en burgerschap. Op de website van Nieuws in de Klas kunt u een groot aantal lesbrieven en veel verwerkingsmateriaal downloaden. Docenten kunnen zich kosteloos abonneren op de Nieuwsquiz. www.nieuwsindeklas.nl



7

M

M CCA




C


(vervolg)

M CCA

Theateradviesdag voor VO op 30 mei in MC Theater

Theatereducatie Amsterdam organiseert dit jaar weer de Theateradviesdag voor hetAmsterdam VO. Op Keizersgracht 440 1016 GD T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 deze dag worden vakinhoudelijke discussies gevoerd en u wordt geïnformeerd over de educatieve EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl programma’s die leerlingen nader laten kennismaken met de geheimen van het theater. De Theateradviesdag 2012 is op woensdag 30 mei in het MC Theater op het Westergasterrein. U kunt zich aanmelden via: www.theatereducatieamsterdam.nl

Dag van de Cultuureducatie op 7 juni in het KIT

Dit jaar vindt de landelijke Dag van de Cultuureducatie in Amsterdam plaats. Het thema is ‘samenwerking’. De dag is voor iedereen die betrokken is bij cultuureducatie: educatiemede werkers, programma- en beleidsmakers en directies van culturele instellingen, leerkrachten en management van scholen en andere geïnteresseerden. Op het programma staan keynotes, themasessies en inspirerende voorstellingen. Inschrijven kan vanaf 23 april via Cultuurnetwerk Nederland: www.cultuurnetwerk.nl

Museumpleinbus voor scholen buiten de ring

Naast de Cultuurbus Amsterdam, die scholen in Amsterdam naar 17 culturele instellingen vervoert, is er nu ook voor scholen buiten de ring de Museumpleinbus van de Turing Foundation. Deze bus brengt schoolklassen van groep 6,7 en 8 van het basisonderwijs naar de drie musea op het Museumplein: het Van Gogh Museum, het Rijksmuseum en Het Stedelijk Museum. Het programma bestaat uit een museumbezoek van 11⁄2 uur. Het vervoer is gratis, maar u betaalt wel voor het programma in het museum: € 75 per groep van maximaal 15 leerlingen. www.museumpleinbus.nl

Vossius steunt Amsterdam Museum met crowdfundingactie

Eind december boden de rector en leerlingen van het Vossius Gymnasium de directeur van het Amsterdam Museum een cheque aan ter waarde van € 8.031,66. Het geld is bestemd voor het restaureren van het schilderij De intocht van Napoleon te Amsterdam door de Antwerpse schilder Matthieu van Bree. Het museum had zelf een crowdfundingactie opgezet en de school sloot zich hierbij aan. Leerlingen hebben het geld bij elkaar gebracht met auto’s wassen, oppassen, musiceren MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM op straat, lezingen verzorgen et cetera.


8

C Thema: Samenwerking

Recommend Documents