Bundel van de BOB Besluitvormend van 11 november 2014

Bundel van de BOB Besluitvormend van 11 november 2014

Aan de leden van de besluitvormende vergadering van Sliedrecht. De voorzitter nodigt u uit voor de openbare besluitvormende vergadering van dinsdag 11 november en woensdag 12 november 2014, beide avonden aanvang 19.30 uur, raadzaal, Raadhuis, Dr. Langeveldplein 30, Sliedrecht. 0

Dinsdag 11 november 2014, 19.30 uur

1

Opening - Loting spreekvolgorde fracties

2

Spreekrecht burgers over geagendeerde onderwerpen

3

Vaststellen agenda

4.1 Ingekomen stukken voor kennisgeving aan te nemen Auditplan Deloitte.pdf 4.2 Ingekomen stukken voor nadere advisering in handen van het college stellen 4.3 Ingekomen stukken voor nadere advisering in handen van het college gesteld en inmiddels afgehandeld 4.A BEST - Onder voorbehoud van instemming gemeenteraad, toevoeging aan agenda van agendapunt: Benoeming lid werkgeverscommissie Rv benoeming lid WGC.doc Rb aanpassing benoeming lid WGC.doc 5

BEST. PROGRAMMABEGROTING 2015. Debatstuk. ab - Begroting 2015.pdf rv - Begroting 2015.pdf rb - Begroting 2015.pdf Begroting 2015.pdf SPOORBOEKJE Begrotingsraad 11 en 12 nov14.doc Begrotingswijziging 2015.pdf

5.0 Bijdragen fracties (algemene beschouwingen) alleen uitgesproken tekst geldt 5.0.1CDA (Spek) CDA Spek.pdf 5.0.2SGP-ChristenUnie (De Jager) 141111 Bijdrage begroting 2015 SGP-CU.pdf 5.0.3Pvda (Van Rees-Huijzer) 5.0.4PRO Sliedrecht (Pauw) AB 2015 PRO Sliedrecht (2).pdf 5.0.5VVD (Kieft) 20141111 Bijdrage VVD begrotingsraad.docx 5.A Eerste termijn raad 5.A.ANa eerste termijn raad Schorsing (21.00-21.30 uur) 5.B Eerste termijn college 5.B.BDe vergadering wordt ca. 22.30 uur geschorst, tot woensdag 12 november 2014, 19.30 uur 6

Vervolg bijeenkomst. Woensdag 12 november 2014, 19.30 uur

6.A Tweede termijn raad 6.A.ANa tweede termijn raad Schorsing (20.30-21.00 uur)

6.B Tweede termijn college 6.B.BSchorsing en beraad stemverklaringen en stemmingen 7

Besluitvorming en vaststellen programmabegroting 2015

7.a Ingediende amendementen tijdens de vergadering amendement A PRO Sliedrecht bruggen.docx amendement B PRO Sliedrecht rMJP.docx amendement C PRO Sliedrecht afvalstoffenheffing.docx Amendement D VVD Stedenband Orastie.docx Amendement E CDA DKCC Burgerzaken.docx Amendement F CDA Betrokkenheid.docx 7.b Ingediende moties tijdens de vergadering Motie I SGP ChristenUnie fietsen kerkbuurt.doc Motie II SGP ChristenUnie Financiele strategie.doc Motie III SGP ChristenUnie indicatoren subsidiebeleid.doc Motie IV PRO Sliedrecht motie Kerkbuurt.docx Motie VVD V meubilair raadzaal.doc motie VVD VI Zorgkosten apart inzichtelijk.doc motie CDA VII inschakelen kerken.docx Motie CDA VIII Mantelzorgers.docx 8

Sluiting

S

4.1 Ingekomen stukken voor kennisgeving aan te nemen 1 Auditplan Deloitte.pdf

ds_b

Deloitte. \!!!0911 1 49 GSD

22 10 2014

041 4

Gemeente Sliedrecht Auditplan 2014

6ezamen/ijke focus op dsicols en dik/MI -le

eo

111

110

Deloitte.

Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam Postbus 2031 3000 CA Rotterdam Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9830 www.deloitte.n1

Aan de gemeenteraad van de gemeente Sliedrecht t.a.v. de heer M. van Dam Postbus 16 3360 AA SLIEDRECHT

Datum

Behandeld door

Ons kenmerk

21 oktober 2014

P.A. Naaktgeboren RA

DPS_20145549/s1

Onderwerp

Uw kenmerk

Auditplan 2014 gemeente Sliedrecht

Geachte heer Van Dam, Wij hebben het genoegen u hierbij ons auditplan voor de gemeente Sliedrecht voor het jaar 2014 aan te bieden. Een concept van dit plan is op 13 oktober 2014 besproken met de auditcommissie. De inbreng van de auditcommissie vormt mede de basis van ons auditplan en stelt ons in staat in te gaan op de specifieke vragen die in uw gemeente leven en u daarop te adviseren. Hoogachtend, untants B.V.

Dri. R.M.J. van Vugt RA

Bijlagen:

- Auditplan 2014 - Brochure Frauderisicoanalyse - Brochure Interne beheersing in de praktijk

Op alle opdrachten verricht door Deloitte zijn de 'Algemene Voorwaarden Diens tverlening Deloitte Nederland, januari 2014' gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder numm er 24362837 van toepassing. Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.

Member of Deloitte Touche Tohmatsu

S

Deloitte. 1 21 oktober 2014 DPS_20145549/s1

Auditplan 2014 gemeente Sliedrecht

1. Opdracht voor de controle van de jaarrekening 2014 Hierbij ontvangt u ons auditplan voor de controle van de jaarrekening 2014 van de gemeente Sliedrecht. Doelstelling van onze controle is om een controleverklaring bij de jaarrekening 2014 van uw gemeente, opgesteld in overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (het BBV), af te geven met inachtneming van onze professionele standaarden. De uitwerking van dit plan is continu in ontwikkeling op basis van gebeurtenissen en de actuele situatie bij uw gemeente.

2. Controleaanpak en risicoanalyse De aanpak van de controle is gebaseerd op gedegen kennis van uw gemeente. Onze aanpak kenmerkt zich door een risicobenadering, waarbij de focus wordt gelegd op wat er fout kan gaan en tot een afwijking van materieel belang kan leiden in jaarrekeningposten en toelichtingen. Als wij de controle van de gemeente Sliedrecht vanuit dit perspectief benaderen, betekent dit dat wij alleen aandacht besteden aan die gebieden die er echt toe doen. Kort gezegd komt het erop neer dat wij gepaste, maar geen overbodige controlewerkzaamheden uitvoeren. Wij starten het auditplan voor uw gemeente op het niveau van de gemeentelijke jaarrekening, om vast te kunnen stellen voor welke belangrijke jaarrekeningposten en toelichtingen werkzaamheden nodig zijn.

2.1 Speerpunten controle 2014

ii0

Op basis van de kennis van uw gemeente hebben wij in onderstaande tabel de gebieden geïdentificeerd die naar onze mening extra aandacht vergen voor de controle van 2014. Onze geplande controleaanpak voor deze risicogebieden is eveneens opgenomen inclusief een beschrijving op hoofdlijnen van de wijze waarop wij onze controletechnieken en controlewerkzaamheden gaan richten. Bij het uitvoeren van onze risicoanalyse hebben wij aandacht besteed aan de risico's die het college van burgemeester en wethouders en het managementteam hebben vastgesteld naar aanleiding van hun eigen risicoanalyse. Tijdens de uitvoering van onze controlewerkzaamheden wordt onze risicoanalyse voortdurend geactualiseerd. Wij stellen de gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders en het managementteam op de hoogte van belangrijke wijzigingen in onze risicoanalyse. Dit doen wij primair in periodieke gesprekken met u en via onze rapportages.


Speerpunten controle Onderwerp

Omschrijving

Controleaanpak Deloitte

Grondexploitatie

Als gevolg van de aanhoudende economische crisis kan de onderhandenwerkpositie in de grondexploitatie oplopen, met het risico dat de gemaakte kosten niet meer worden terugverdiend bij verkoop van de kavels.

In 2013 hebben wij zowel via de management-letter als ons in accountantsverslag aan u gerapporteerd over de grondexploitaties. Wij stellen voor specifiek aandacht te besteden aan de follow-up van onze bevindingen. Wij beoordelen de procedures rondom de (waardering van) de grondexploitatie, de hardheid van de uitgangspunten en de actualiteit van de kostprijscalculatie. Verder beoordelen wij de procedures rondom de kostenbewaking van de complexen. Ter ondersteuning bij de jaarrekening 2013 hebben wij u begin 2014 een cliëntenbrief grondexploitatie gestuurd, waarin wij de problematiek en aandachtspunten beschrijven. Ook is een tweetal checklists bij de brief gevoegd, waarin alle belangrijke processtappen, benodigde onderbouwingen en aandachtspunten meer gedetailleerd zijn uitgewerkt. Van uw gemeente verwachten wij dat voor de controle van de jaarrekening 2014 de in de cliëntenbrief en de checklists beschreven werkzaamheden zijn uitgevoerd en uw conclusies zijn voorzien van toereikende documentatie. Voor de volledigheid hebben wij deze cliëntenbrief met checklists bijgevoegd. Wij zullen tijdens de controle 2014 tevens aandacht besteden aan de waardering van de grondexploitatie in relatie tot de invoering van de vennootschapsbelasting voor gemeenten per 1 januari 2016.

Deloittee 3 21 oktober 2014 DPS_20145549/s1

Speerpunten controle Onderwerp

Omschrijving

Controleaanpak Deloitte

Kredietoverschrijdingen

Er kan sprake zijn van kredietoverschrijdingen op investeringsprojecten. In hoeverre dit als onrechtmatigheid meetelt in de oordeelsvorming voor de controleverklaring hangt af van de interne regels en de regels zoals vastgelegd in de kadernota van de commissie BBV.

Wij stellen door middel van het uitvoeren van detailwerkzaamheden vast of er sprake is van lcredietenoverschrij dingen. Hierbij worden ook de aangegane verplichtingen betrokken.

Risico dat niet voldaan wordt aan de EU-aanbestedingsregels.

Wij stellen door middel van een crediteurenscan en een gerichte deelwaarneming vast of de aanbestedingsregels zijn nageleefd.

Risico op onjuiste en/of onrechtmatige handelingen door het ontbreken van functiescheiding bij fiattering facturen.

Bij de interim-controle 2013 hebben wij vastgesteld dat degene die de factuur autoriseert voor levering van de prestatie ook de budgethouder kan zijn. Hierdoor is bij het autoriseren van de facturen niet altijd sprake van het vier-ogenprincipe. Wij zullen de follow-up van onze opmerking in de management-letter 2013 beoordelen.

Inkoop en aanbesteding

Wij wegen op basis van de interne regels en de kadernota of een geconstateerde onrechtmatigheid meetelt in het accountantsoordeel.

Wij zullen nagaan op basis van welke documentatie en of informatie de voor de controle geselecteerde inkoopfacturen zijn goedgekeurd. Verbonden partijen

Financiële tekorten van verbonden partijen die kunnen worden afgewenteld op de gemeenten zijn niet juist, volledig en tijdig verwerkt in de jaarrekening.

Wij beoordelen de interne beheersing van de gemeente ten aanzien van de verbonden partijen. Beoordelen of de financiële gegevens omtrent verbonden partijen juist en volledig zijn verwerkt en toegelicht in de gemeentelijke jaarrekening.


2.2 Specifieke wensen auditcommissie voor de controle 2014 Jaarlijks heeft de auditcommissie van de gemeente Sliedrecht de mogelijkheid om speerpunten voor de controle in te brengen, voor zover deze een directe relatie hebben met onze accountantscontrole van de jaarrekening 2014 en passen binnen onze budgettaire afspraken. Op 13 oktober 2014 heeft de auditcommissie de volgende speerpunten c.q. wensen benoemd ten aanzien van de controle 2014:

Wensen auditcommissie Bestemmingsreserves

Omschri'vin Wij zullen de onderbouwing van de bestemmingsreserves "Vervanging Containers" en "Vervanging materieel afdeling PR" beoordelen.

Onze bevindingen rapporteren wij via onze management-letter of via ons accountantsverslag. 2.3 Overzicht van de rapportages Omdat het auditplan gedurende het gehele jaar wordt uitgevoerd, worden ook gedurende het jaar de resultaten van de uitvoering van onze procedures geanalyseerd en worden (voorlopige) conclusies getrokken. Hierover communiceren wij conform de overeengekomen planning met management, het college en de auditcommissie c.q. raad. Het overzicht hieronder geeft het verwachte tijdsverloop weer van onze relevante communicatie of informatie. De uitvoering van onze controlewerkzaamheden leidt tot de volgende rapportages:

Rapportage Management-letter

Tijdstip

Inhoud

Na afronding van de interim-controle.

Mogelijke risico's, verbeteren aandachtspunten betreffende de processen en procedures (beheersingsstructuur), financiële mutaties en overige van belang zijnde onderwerpen.

Accountantsverslag

Na afronding van de controle van de jaarstukken.

Gecorrigeerde en ongecorrigeerde fouten en onzekerheden, verbeteringen op het gebied van verslaglegging en de overige onderwerpen die naar onze mening onder de aandacht van de gemeenteraad moeten worden gebracht.

Controleverklaring

Na afronding van de controle van de jaarstukken.

Ons oordeel over de mate waarin de jaarrekening voldoet aan de daaraan te stellen eisen en een getrouw beeld geven in overeenstemming met verslaggevingsvoorschriften.

,

1 1


3. Auditbudget De kosten voor de accountantscontrole hangen mede af van de kwaliteit van de administratieve organisatie en interne controle van uw gemeente (zowel ten aanzien van de betrouwbaarheid als opgebouwd:

Auditbudget 2013 Besparing op basis van groeimodel kwaliteit interne beheersing

-/-

4.750

Ontwikkeling accountantscontrole 2013-2014

+

3.900

Auditbudget 2014

Toelichting ontwikkeling accountantscontrole 2013-2014 De eisen die aan de accountantscontrole worden gesteld zijn de laatste jaren toegenomen. Dit geldt ook voor de accountantscontrole bij gemeenten. Dit vertaalt zich in een toename van de eisen die worden gesteld aan de kwaliteit van de gemeentelijke verantwoordingen en het onderliggende verantwoordings- en controleproces. Op 8 mei 2014 heeft de commissie Depla een advies uitgebracht met als onderwerp Vernieuwing van de begroting en verantwoording van gemeenten. In het adviesrapport wordt ook aandacht besteed aan de toegenomen eisen op het gebied van de accountantscontrole. Het rapport bevat voorbeelden van richtlijnen die leiden tot extra aandacht door de accountant bij de controle van gemeenten. Wij gaan nu in op de onderwerpen die ten opzichte van het recente verleden extra aandacht vragen bij de accountantscontrole. Daarbij refereren wij bij enkele onderwerpen aan de Controle- en Overige Standaarden (COS), de regelgeving voor accountants.

41

41

a

a) Verbijzonderde interne controle De regels voor het steunen op verbijzonderde interne controlewerkzaamheden van een gecontroleerde organisatie door een accountant zijn aangescherpt. Met name de eisen in het kader van onafhankelijkheid, deskundigheid en kwaliteit zijn aanzienlijk toegenomen. Kort gezegd zou er feitelijk sprake moeten zijn van een "internal auditfunctie" om te mogen steunen op deze werkzaamheden door de externe accountant. Dit betekent voor de accountantscontrole bij de gemeente dat wij in mindere mate gebruik mogen maken van de detailcontroles die door de interne controlefunctie zijn uitgevoerd en dat wij zelfstandig meer detailcontroles moeten verrichten, bijvoorbeeld bij de controle op de toepassing van Europese aanbestedingsregels.

nemingen.

9

Deloitte. 6 21 oktober 2014 DPS_20145549/s1 b) Frauderisicoanalyse De gemeente moet een frauderisicoanalyse opstellen die door de accountant moet worden besproken met de gemeenteraad, het college en het management. De uitkomsten van de frauderisicoanalyse en de besprekingen daarover kunnen leiden tot een verscherping van de accountantscontrole. Een voorbeeld is de beoordeling van niet-routinematige transacties, zoals vastgoedtransacties.

twee extra besprekingen en verrichten wij aanvullende werkzaamheden gericht op de uitkomsten van de frauderisicoanalyse. c) AFM De AFM houdt toezicht op de kwaliteit van de accountantscontrole. Dit toezicht is de laatste jaren geïntensiveerd en heeft ook geleid tot nieuwe interpretaties en inzichten over de toepassing van de Controle en Overige Standaarden (COS). De tendens daarbij is dat de aanpak van de accountantscontrole verschuift van principle-based (gebaseerd op principes) naar rule-based (gebaseerd op strikte toepassing regels). Dit stelt extra eisen aan de aanpak en verhoogt de intensiteit van de accountantscontrole. De in de inleiding genoemde aandacht voor gemeentelijke jaarrekeningen en onderzoeken naar de kwaliteit van de accountantscontrole door de AFM (zoals beschreven in de rapportage van de AFM d.d. 25 september 2014) hebben in 2014 een extra impuls hieraan gegeven. Een concreet voorbeeld van een verandering als gevolg van het voorgaande is dat wij bij de accountantscontrole niet alleen niet kunnen steunen op de verbijzonderde interne controle (zie onderdeel 2), maar ook minder kunnen steunen op de maatregelen van interne beheersing in de processen van de gemeente en dat wij meer gegevensgerichte werkzaamheden moeten verrichten. Een voorbeeld is het explicieter vaststellen of tegenover een betaalde factuur een geleverde prestatie staat. De extra tijdsbesteding die de nieuwe interpretaties en inzichten met zich meebrengen voor de accountantscontrole is sterk afhankelijk van de kwaliteit van de processen van de gemeente en de kwaliteit van het opsteldossier bij de jaarrekening. Uitgaande van een voldoende basisniveau ramen wij de kosten van onze extra tijdsbesteding op

1.600 (12 uur).

d) Nieuwe weten regelgeving Nieuwe weten regelgeving in het kader van de rechtmatigheidscontrole die nog niet eerder naar het honorarium zijn vertaald. Nieuwe wetgeving zoals de Wet Normering Topinkomens vragen van ons aanvullende controlewerkzaamheden. Een ander voorbeeld is het gewijzigde BBV en het toenemend aantal notities van de commissie BBV. (In 2013 zijn 5 notities van de commissie BBV verschenen, in de jaren daarvoor gemiddeld 1 á 2 per jaar.) De extra kosten ramen wij op 1.000 (8 uur).

Deloitte. 7 21 oktober 2014 DPS_201455491s1 Uitgangspunten honorarium Bij het bepalen van ons honorarium hebben wij de volgende voorwaarden in acht genomen: Uw gemeente is zichtbaar "in control". In de bepaling van ons honorarium zijn wij ervan uitgegaan dat de kwalificatie van de administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) van alle voor de jaarrekeningcontrole relevante primaire en ondersteunende processen, ten minste "voldoende tot goed" zal zijn. Wij gaan ervan uit dat de in de processen opgenomen interne beheersingsmaatregelen ("key-controls") schriftelijk vastliggen en daarmee voor ons verifieerbaar zijn. Een adequate procesbeschrijving bevat een beschrijving van de interne beheersingsmaatregelen die uw gemeente heeft getroffen, waarbij u antwoord geeft op de zogenaamde '6 W-vragen': wie doet wat, waarom, wanneer, waarmee en met welk doel? Verder gaan wij ervan uit dat een effectieve verbijzonderde interne controle heeft plaatsgevonden voordat wij starten met onze (interim-)controle. Een flyer met betrekking tot actuele ont-wikkelingen rondom interne beheersing en de vastlegging daarvan hebben we bijgevoegd bij dit auditplan 2014. Wij gaan ervan uit dat wij kunnen steunen op de geautomatiseerde gegevensverwerking, waaronder het digitaal afhandelen van facturen. Uw gemeente beschikt over een actuele schriftelijke frauderisicoanalyse die voor aanvang van onze (interim-)controle beschikbaar is. Een flyer inzake frauderisicoanalyse hebben we bijgevoegd bij dit auditplan 2014. De kwaliteit van de door u aangeleverde jaarrekening, de SiSa-bijlage en andere te controleren stukken voldoen aan de wettelijke voorschriften, wat blijkt uit een intern uitgevoerde kwaliteitsbeoordeling. Hiertoe ontvangt u van ons te zijner tijd de checklist jaarverslaggeving en de checklist op te leveren stukken bij de jaarrekening. De te controleren bescheiden worden door u conform planning opgeleverd. De te controleren bescheiden worden overeenkomstig de gemaakte werkafspraken aangeleverd. Een gestructureerde vastlegging van de onderliggende documentatie is voor de aanvang van de controle aanwezig, zoals aansluitingen van sub-administraties op de financiële administratie, besluiten, beschikkingen en andere relevante documenten ter onderbouwing van de informatie in de administratie/jaarrekening. Wij stemmen voorafgaande aan de interim-controle en de jaarrekeningcontrole de werkafspraken met de ambtelijke organisatie af. Uw medewerkers zijn tijdens onze werkzaamheden beschikbaar voor het stellen van vragen.

Deloitte. 8 21 oktober 2014 DPS_20145549/s1 Voor een efficiënte en effectieve accountantscontrole binnen de met uw gemeente afgesproken planning en prijsafspraken, is het noodzakelijk dat zaken als frauderisicoanalyses, de interne controle, IT-audit en de volledige invulling van de werkafspraken beschikbaar zijn vóór onze planning en risicoanalyse van de accountantscontrole 2014.Zoals u zult begrijpen, hebben eventuele omissies in de oplevering van de benodigde stukken (inhoudelijk en/of qua timing) impact op de efficiency van onze werkzaamheden en daarmee op het controlebudget en mogelijk op de afgesproken rapporteringsdeadline(s).

Deloitte Nederland Deloitte Public Sector

Grondig voorbereid!

Deloltte.

Geachte , De afgelopen weken hebben de media volop aandacht gehad voor de gemeentelijke gronden. De waardering van de gemeentelijke grondpositie ligt onder het vergrootglas van de media, het rijk en de provinciale toezichthouder. Graag helpen wij u om goed voorbereid het jaarrekeningtrajec t in te gaan.

Financiële situatie bii gemeenrelijke groni.bedrin-en

Afgelopen december bood minis ter Sc hultz van Haegen het onderzoek Financiële situatie bij gemeentelijke grondbedrijven 2013 aan de T weede Kamer aan. Daarin bec ijferde Deloitte dat de

Over de uiteindelijke omvang van de tekorten wordt in de media ges peculeerd. Gesuggereerd wordt dat gemeenten de verliezen voor zic h uits chuiven en boekhoudkundige trucs toepassen.

rote investeringen in grond De bedragen die hierbij een rol spelen, zijn zo groot dat deze aandac ht logisch is. In totaal gaat het om een

Bedragen in miljarden

miljard aan kosten gepland, die de boekwaarde doet toenemen.

Tegenover de boekwaarde en nog te maken kos ten staat de investeringen mogelijk terugverdiend kunnen worden. Bij elkaar genomen gaat het om risicodragende posten van in miljard!

Nog te maken kosten (NCW)

Nog te realiseren opbrengsten (NCW)

Gemeente verhult gmndverl iez,en met dubieuze boekhoudtrucs

Geraamde risico s (2012)

=vet:424-J

Risico's

-=zr--r

Volgens eigen opgave van de gemeenten bedraagt het o

verhouding tot de totale omvang van de risicodragende posten beperkt. De grootste risico's bestaan vaak uit vertraging in de afzet van bouwkavels, soms leidend tot een structureel minder af te zetten programma. Omdat we zien dat de bouwproductie in het afgelopen jaar tot een dieptepunt is gedaald (zie de figuur hierna), lijken deze risico's ook werkelijkheid te worden. Als gekeken wordt naar de vooruitzichten voor het komend jaar, lijkt de bouwproductie met een historisch laag niveau van afgifte van bouwvergunningen, niet snel op het oude, hoge niveau terug te keren.

Waan» van reninende A a n t a l . . ~ 1 a,

ban nea lai r ns f sp on

C O . V . ~ n e g a ,,

non

100 000

, I

kg 000

12000

t.0 000

10 003 CCO EOCOO 50 CO)

IIi1

a 000

eem 7 000

3

37 70

40 000 30 003 20 000

4 000 3 003

111

10COO

2000

2001

2002

2003

2004

2000

2004

200 7

NOS

2009

84.44~9.4,n4myen kr.-44:4"*"

1111fiev omop".04 Itootrwer4noce

B o ~ p u r e ~ i e c o s v e r wo n

2010

2011

2012

2007 t CO2

2013

VV44, 0 4 b c 4 . 4 ~ ~ v e n

-

1,143464 boufrompunrot044, (0449n0mb

Een ander groot risico is de grondprijsdaling. De woningprijzen zijn in de afgelopen jaren zic htbaar gedaald en er zijn geen s ignalen voor een spoedig herstel daarvan. De aansc herpingen in de regels rond de hypotheekverstrekking en de beperking van de hypotheekrenteaftrek maken dat de oude situatie van sterk s tijgende woningprijzen niet snel terug zal komen. Omdat de grondprijs het res idu is van de woningprijs minus de stichtingskosten van een woning, zal de grondprijs sc herp moeten dalen om op een marktc onform niveau uit te komen. Het verloop van de res iduele grondwaarde over de afgelopen jaren is in onders taande figuur in beeld gebracht. Daaruit blijkt deze daling duidelijk. Index

12000

100)

150 1 14° 1' 130 120 1 110 100 90

ao 2000

2031

2002

2003

.:204

2005

Crernredelele verkooppres rher.reotov emonegen Bodwirosternnde,

r~ i n b o u w !

2005

2037

2008

AanOestedrnrgerndel. bwornngbouvr -

2000

2010

2011

2012

I

Re s d oe ie ;ro nd wa ard e

G rip op uw gron den Uiteraard is uw gemeente niet één op één vergelijkbaar met de res t van Nederland. Uw gemeente zal haar eigen ins chatting dienen te maken van de specifieke omstandigheden die gelden in de grondexploitaties. Dit komt tot uitdrukking in de raming van de hoogte van de kosten en opbrengs ten, en een insc hatting van de rentetarieven, inflatieparameters en het tijdspad voor de grondexploitatie. Vanwege het ramen en sc hatten is de grondexploitatie met de nodige onzekerheden omgeven. Daarom is extra aandacht van uzelf voor de onderbouwingen bij de ramingen en sc hattingen, juis t in deze tijd, belangrijk. 1,1154441remeb Gemeenten hebben een eigen verantwoordelijkheid voor wr amesoor t Gemmetemort een zo realistisch mogelijke schatting van de marktwaarde froopananter n van hun grondpositie. Daarbij is het van belang dat de gemeente de methode waarop deze s chatting tot s tand komt, heeft vas tgelegd in een protocol en in het kader van eigen interne controle en beheersing heeft vastgesteld dat de sc hatting ook conform dit protoc ol heeft plaats gevonden. Denk bijvoorbeeld aan de eis en uit het verslaggevings kader en aan het proc es dat de gemeente hanteert om tot een Jaarrekening gemeente leesa reële (in)schatting te komen. Voorbeelden van afwegingen als cursus creatief boekhouden die daarbij een rol spelen zijn het gehanteerde model, de relevante interne beheers ingsmaatregelen, de eventuele ins chakeling van deskundigen, gehanteerde 47 1 11 , . . 1 C LK I V

veronderstellingen, eventuele wijzigingen ten opzichte van het verleden en een evaluatie van onzekerheden. Blijkt uit uw process en rond de waardering van grondpos ities bijvoorbeeld duidelijk welke func tiescheiding u daarin hebt aangebrac ht; met andere woorden wie doet wat, wanneer, waarmee en met welke uitkomst? Een belangrijke fac tor daarbij zijn de gehanteerde uitgangspunten, waaronder de gegevens waarop de s chatting is gebas eerd, de tots tandkoming daarvan alsook de marktconformiteit. Met andere woorden, wat is de bron van de gehanteerde veronderstellingen en hoe waarborgt u de nauwkeurigheid daarvan? Als u interne gegevens hanteert, uit welke (IT -)systemen zijn deze dan afkomstig en hoe weet u dat deze interne gegevens voldoende betrouwbaar zijn? In het belang van de objectiviteit is het ook relevant om de impac t van alternatieve veronderstellingen zichtbaar te betrekken in uw afwegingen, waaronder de pro's en contra's van vers chillende scenario's en gevoeligheidsanalys es. Het is hierbij zaak dat u grip op uw grondbedrijf houdt en tegenvallers in een zo vroeg mogelijk s tadium s ignaleert en daartegen beheersmaatregelen kunt f ormuleren. Hoe k un nen km! helpen'? Om u hiermee alvast op weg te helpen hebben wij voor u een checklis t samenges teld. Aan de hand van deze c hec klist kunt u zorgdragen voor een adequaat dossier waaruit de robuus theid van de waardering van uw grondpos ities wordt onderbouwd. Daarmee krijgt u zelf ook meer grip op uw insc hatting van de oms tandigheden waarin de gronden vas tgoedmarkt in uw gemeente zich bevindt. Heeft u behoefte aan nadere uitleg, neem dan gerust contac t op met ondergetekende. Met vriendelijke groeten, <signature>

Home 1Beveiliging 1Disclaimer & Copyright 1Privacy

Material in this email is C) 2013 Deloitte Global Services Limited, or a member firm of Deloitte T ouche T ohmatsu

Limited. or one of their affiliates_ See legal for copyright and other legal information. Deloitte refers to one or more of Deloitte T ouche Tohmatsu Limited. a UK private company limited by guarantee. and its network of member firms. each of which is a legally separate and independent entity. Please see

deloitte.nllabout for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche T ohmatsu Limited and its member firms In The Netherlands the services are provided by independent subsidiaries or affiliates of Deloitte Holding B.V which entity is registered with the trade register in T he Netherlands under number 40346342.

Aandachtspunten opsteldossier 2013 gemeente inzake grondexploitatie

Beleid Graag ontvangen wij een kopie van algemene beleidsdocumenten (waaronder tenminste de nota grondbeleid en de nota grondprijzen). Wat is het beleid rondom activering van voorzieningen (zoals riolering)?

Procesbeschrijving Een actualisatie van de procesbeschrijving hoe het proces rondom grondexploitaties verloopt. Waaronder de deelprocessen grondaankopen, grondverkopen, actualisatie prospecties, interne controle op naleving voorgenoemde procedures. Deze procesbeschrijving bevat een duidelijke uiteenzetting van de getroffen interne beheersingsmaatregelen en relevante functiescheidingen (wie doet wat, waarom, wanneer, waarmee en met welk doel) Welke interne beheersingsmaatregelen zijn vanuit het management getroffen om vast te stellen dat: de gebruikte methode voor het berekenen van de actualisatie van de grondexploitatie en de uitkomst van de actualisatie betrouwbaar is?

Overzichten Overzicht van alle BIE's (Bouwgronden in Exploitatie), met daarin per BIE: o

Boekwaarde 1-1, vermeerderingen (aankopen, rente, eigen uren, overige),

o

Getroffen voorziening 1-1, dotaties en onttrekkingen voorzieningen en

verminderingen (verkopen, overboekingen), boekwaarde 31-12. voorzieningen 31-12. Overzicht van alle verkopen in 2013 en 2014 (welke grondexploitatie, begrote verkoopprijs, werkelijke verkoopprijs, m2). Uitkomsten van de interne controle op de grondverkopen Inventarisatie van het vaststellen van het bezit van de gemeente van niet verkochte gronden. Verloopoverzicht van aantal m2 per grondexploitatie, die aansluit op verkoopoverzicht qua m2. Export van grootboek van alle gemaakte (inkoop)kosten in 2013 en 2014 per complex (factuurdatum, omschrijving, bedrag) die aansluit met verloop boekwaarde. Idem van de gemaakt uren. Overzicht van alle NIEGG's (Niet in Exploitatie Genomen Gronden), met daarin boekwaarde 1-1, aankopen, rente, overboekingen, boekwaarde 31-12. Overzicht van alle anterieure overeenkomsten, boekwaarde 1-1, gemaakte kosten, in rekening gebrachte kosten, boekwaarde 31-12.

PPS-overeenkomsten Per grondexploitatie inzicht in welke PPS-overeenkomsten er liggen. Welke rechten en verplichtingen daaraan ten grondslag liggen? Hoe is vastgesteld dat de kansen en risico's die hier uit voortvloeien toereikend worden bewaakt, gerapporteerd en gemonitord. Voldoen de gronden die in PPS worden ingebracht aan de definitie van het BBV qua presentatie (onderscheid tussen BIE/NIEGG/MVA en overige gronden hulpstoffen;)

Pagina 1 van 6


Actualisaties

Is de gekozen methodiek van opstellen actualisaties aanvaardbaar volgens het BBV? Uit welk artikel van het BBV blijkt dit? Heeft het bestuur/management overwogen een andere methodiek toe te passen, gegeven de ontwikkelingen? Welke methodiek van berekening hanteert de gemeente? Is deze methodiek door het bestuur en management goedgekeurd? Consistent met de voorgaande periode? Is de gekozen methode van berekenen nog steeds passend voor het doel (betrouwbare schatting voor waardering)? Actualisaties per BIE per 1 januari 2014 Graag ontvangen wij een kopie van het collegebesluit(en) waarin zowel de paramaters als de actualisaties zijn vastgesteld. De onderbouwing van de uitgangspunten die gebruikt zijn in de prospectie met externe bronnen. Zijn de uitgangspunten voor de berekening door het college vastgesteld voordat de berekening van de actualisatie heeft plaatsgevonden? Is er gebruik gemaakt van een deskundige voor: opstellen van uitgangspunten, berekenen van actualisaties of inschatting van de kosten of opbrengsten? Wat was de opdracht aan deze deskundige en hoe verhoudt deze opdracht zich tot de voorschriften voor waardering uit het BBV? Waaruit blijkt dat deze deskundige "deskundig" de competenties en capaciteiten heeft om deze opdracht goed uit te voeren? En waaruit blijkt dat de deskundige objectief is? Welke externe bronnen zijn gebruikt om de uitgangspunten te valideren en wat ligt daar van vast? Graag ontvangen wij de zichtbare toetsing van de interne beheersingsmaatregelen die zijn uitgevoerd namens het bestuur/management om vast te stellen dat de actualisaties betrouwbaar tot stand zijn gekomen en tevens de juiste gegevens zijn gehanteerd. Zijn er gebeurtenissen tussen moment van opstellen actualisaties en opstellen jaarrekening/afgifte CV die invloed hebben op deze actualisaties? De berekening van de NCW of eindwaarde van een actualisatie is een vorm van puntschatting (één uitkomst mogelijk). Heeft het management overwogen om intervalschatting (meerdere uitkomsten mogelijk, die binnen een marge vallen) toe te passen? Waarom niet? Waarom vindt het management de schattingsonzekerheid, die in de actualisatie zit, aanvaardbaar? Wat vindt het management van de uitkomst van de schatting? Welke conclusie trekt het management? Vindt het management dat er significante risico's uit de schatting blijken? Analyse van actualisatie van 1 januari 2013

Verschillenanalyse door de vergelijking van de werkelijke verkopen t.o.v. de begrote verkopen in 2013. Deze verschillenanalyse dient de oorzaak aan te geven van de verschillen en de impact op de prognoses voor de komende jaren. Deze verschillenanalyse graag per opbrengstsoort opstellen. Hoe hebben de gehanteerde veronderstellingen uit voorgaand boekjaar uitgepakt? Verschillenanalyse door de vergelijking van de werkelijke kosten (incl. rente) t.o.v. de begrote kosten in 2013. Deze verschillenanalyse dient de oorzaak aan te geven van de

Pagina 2 van 6


verschillen en de impact op de prognoses. Deze verschillenanalyse graag per kostensoort opstellen.

Software pakket Met welke software worden de berekeningen van de actualisaties uitgevoerd? Wordt de berekening consistent toegepast of zijn er uitzonderingen? Blijkt uit een screenshot uit het pakket dat de parameters juist zijn ingesteld en dat deze intern zijn gecontroleerd? Is in functiescheiding vastgesteld dat het pakket betrouwbaar is (goed rekent)? Zijn er aanpassingen geweest in de software/berekeningsmodel? Zijn de boekwaarden in het systeem zichtbaar aangesloten met de boekwaarden volgens FA?

Opbrengsten Zijn de ingerekende verkoopprijzen onderbouwd met werkelijke verkoopprijzen of zijn er taxaties uitgevoerd? Waaruit blijkt dat de ingerekende verkoopprijzen voldoende getoetst zijn? Inzicht in welke afspraken er met derden zijn gemaakt? (bijvoorbeeld woningcorporaties, projectontwikkelaars e.d.). Is de programmering nog passend en zijn alternatieve programmeringen overwogen? Uit welke documentatie blijkt dat de gekozen programmering passend is (bijvoorbeeld aan de hand van externe bronnen, soortgelijke projecten in de buurt, regionale volkshuisvestingsafspraken of bed rijventerreinen)? Is de temporisering van verkopen onderbouwd met externe bronnen? Waaruit blijkt dat deze externe bronnen voldoende deskundig en onafhankelijk zijn?

Looptijden Verschillenanalyse van de looptijden zoals deze vorig jaar waren ingeschat en de nieuwe looptijden. Waaruit blijkt dat de huidige looptijden aanvaardbaar zijn? Zijn deze onderbouwd met marktonderzoeken?

Kosten Van drie ingerekende elementen of kengetallen (bijvoorbeeld brug, een weg als riolering) willen wij een onderbouwing vaststellen van de ingerekende begrote kosten. Bijvoorbeeld aan de hand van contracten, deskundige bureau, offertes of soortgelijke kosten die eerder zijn uitgevoerd? Graag overleggen wij over de selectie van deze elementen. Waaruit blijkt dat er voldoende zekerheid over de geleverde prestaties van de verantwoorde kosten? Dit kan bijvoorbeeld worden aangetoond aan de hand van een procesbeschrijving waaruit de functiescheiding tussen levering en budgethouder blijkt. Is er ook vastgesteld dat deze functiescheiding heeft gewerkt (lijn en factuurcontroles)? Pagina 3 van 6


Waaruit blijkt dat er bij bestuur en management voldoende aandacht is om het risico op verschuivingsgevaar tussen de verschillende grondexploitaties af te dekken? Welke interne beheersingsmaatregel heeft het bestuur/management getroffen om dit verschuivingsrisico te mitigeren? Heeft de gemeente een verplichtingen administratie? Is vastgesteld dat de aangegane verplichtingen niet hoger zijn dan de ramingen? Hoe wordt omgegaan met aanbestedingsvoordelen? Mogen aanbestedingsvoordelen binnen de grondexploitatie worden gecompenseerd of worden deze afgeroomd? Hoe vindt rapportering of aanbestedingsvoordelen plaats? Waaruit blijkt dat de gemeente heeft vastgesteld dat het inkoop- en aanbestedingsbeleid (inclusief EU en aanbestedingswet)? Plankosten

Hoe vindt doorrekening van plankosten plaats: Op basis van specifieke raming (uur*tarief) of kengetallen (percentages van civieltechnische kosten)? Indien op basis van werkelijk uren worden doorberekend. Is er een sluitende urenadministratie die periodiek door een andere medewerker wordt gecontroleerd en zichtbaar wordt gefiatteerd? Waaruit blijkt dat er voldoende aandacht is om het risico op verschuivingsgevaar tussen de verschillende grondexploitaties voor de plankosten af te dekken?

Rente

Waarom is het gekozen rentepercentage aanvaardbaar? Is er voldoende rekening gehouden met een risico-opslag? Zijn er uitzonderingen voor exploitaties waarop een ander percentage of geen rente worden toegekend? In opsteldossier willen wij de berekening en aansluiting van de rente terugvinden (boekwaarde * rente percentage = totale opboeking rente volgens balans en programmarekening).

Subsidies

In hoeverre zijn de subsidies zeker gesteld? Op basis van beschikkingen? Zijn deze beschikbaar? Zo nee, hoe ver is de gemeente in het proces ten aanzien van de subsidieaanvragen? Hoe gaat de gemeente om verwachte subsidies indien nog geen aanvraag is ingediend? Wordt dit opgenomen in de grondexploitatie? Worden er overige opbrengsten voorzien? Zo ja, onderbouwing? Winstneming

Wat is het beleid rondom winstneming? Is getoetst of er sprake is van winstneming? Planschade

Pagina 4 van 6


Is er sprake van planschade? Wat zijn de ontwikkelingen rondom planschade? (lopen er juridische procedures) In het opsteldossier zien wij graag een bevestiging van de afdeling juridische die jullie beeld rondom procedures bevestigen.

Voorziening

Sluit de voorziening in de jaarrekening aan op de negatieve standen volgens de actualisaties?

Scenario-analyse

Inzicht in de wijze waarop uw Gemeente alternatieve veronderstellingen of resultaten heeft overwogen bij de waardering van grondposities en de uitkomst daarvan; Overzicht van uitgangspunten (bijv. fasering of paramaters) die verworpen zijn en waarom deze verworpen zijn? M.a.w. welke analyses zijn onlangs gemaakt t.a.v. scenario's die zouden kunnen op dit terrein en waarom is daar uiteindelijk niet voor gekozen? Bijvoorbeeld, indien X % kostenstijging wordt gehanteerd zou een analyse beschikbaar moeten zijn met andere inflatiepercentages bijvoorbeeld Y % of Z % en waarom deze dan niet als reëel worden geacht? Welke element van de schatting heeft de meeste invloed op de waardering (gevoeligheid)? Is dat bijvoorbeeld dat de inflatie P % hoger uitvalt, of is het juist de programmering of de verkoopprijs of de rente, of de doorlooptijd etc. Dat element vraagt extra aandacht in de onderbouwing van de juistheid van de schatting. Zijn er voor zover jullie weten omstandigheden die zouden moeten leiden tot andere schattingen? Het voornemen van de Gemeente om bepaalde plannen uit te voeren en het vermogen van de Gemeente deze plannen tot uitvoer te brengen, waar relevant voor de redelijkheid van de door de Gemeente gehanteerde veronderstellingen. NIEGG

Het stellig voornemen tot ontwikkeling moet elk jaar worden aangetoond. Een hulpmiddel daarbij is de eigen structuurvisie en die van de Provincie. Aangetoond dient te worden dat de boekwaarde van deze gronden terugverdiend kunnen worden. Bij voorkeur door dit met twee scenario's aan te tonen. Heeft de gemeente vastgesteld dat zij eigenaar is van de gronden? Van vijf gronden willen wij het eigendom vaststellen. Hiervoor hebben wij nodig een overzicht van kadastrale nummers en m2 die aansluit op totaal m2 van de NIEGG.

Anterieure overeenkomsten

Hoe weet de gemeente zeker dat het overzicht anterieure overeenkomsten volledig is? Is er voldoende zicht op de omvang en voortgang van de anterieure overeenkomsten? Waaruit blijkt dat? Heeft het college dit inzicht ook?

Pagina 5 van 6


Welke anterieure overeenkomsten zijn afgelopen jaren afgewikkeld en wat is het resultaat daarvan? Zijn er van alle anterieure overeenkomsten exploitatieplannen? Waaruit blijkt dat de huidige gemaakte kosten worden terugverdiend? Passen de gemaakte kosten binnen de overeenkomst/exploitatieplan? Waaruit blijkt dat de andere partij voldoende liquide is? Is de andere partij op de hoogte van de gemaakte kosten? Zijn alleen die kosten opgenomen die volgens de WRO verhaald mogen worden? Waarom voldoet de huidige wijze van presentatie voor anterieure overeenkomsten?

Kans- en risicoanalyse Welke methodiek wordt gehanteerd? Op welke wijze worden risico's geïnventariseerd en op welke wijze worden de risico's gekwantificeerd? Op welke wijze wordt uiteindelijk het risicoprofiel van het project bepaald? Worden risico's regelmatig opgenomen in de grondexploitatie? Wat is hiervoor de afweging? Hoe verhoudt het risicoprofiel zich tot het treffen van een risicoreserve? Bij welk percentage kans worden kansen- en risico's ingerekend? Waarom is er gekozen voor dit percentage? Sluiten de kansen risico analyse van de grondexploitatie aan op de paragraaf weerstandsvermogen? Jaarafsluiting Hoe hebt u vastgesteld of zich gebeurtenissen hebben voorgedaan tot aan de datum van opmaak van de jaarstukken, die relevant kunnen zijn voor de waardering van de grondposities? Wat was hiervan de uitkomst? Welke toelichting neemt u op in de jaarstukken met betrekking tot de manier waarop de waardering van de grondpositie tot stand is gekomen, de daarbij gehanteerde veronderstellingen, de mate van betrouwbaarheid van deze veronderstellingen, het bestaan van schattingsonzekerheden en bijvoorbeeld de uitkomsten van een gevoeligheidsanalyse? Rechtmatigheid Waaruit blijkt dat aan de in verordening 212 genoemde vereisten is voldaan? Zoals periodiek opstellen van actuele prognoses, naleving regels rondom start grondexploitatie en wanneer herzieningen moeten plaats vinden. Is er een analyse gemaakt van werkelijke bestedingen ten opzichte van verstrekte kredieten? Is van de overschrijdingen van kredieten vastgesteld dat deze rechtmatig zijn?

Pagina 6 van 6

Checklist Grex 24.02.2013

1

Beoordelen van transacties, gebeurtenissen en omstandigheden a.

Heeft het management de transacties, gebeurtenissen en omstandigheden onderkend die aanleiding kunnen geven tot de noodzaak om schattingen op te nemen met betrekking tot de grondexploitaties?

2

Schattingen grondexploitatie a. Hoe heeft het management de schattingen gemaakt van de verwachte kosten en opbrengsten van de grondexploitaties? b. Heeft het management vastgesteld wat de indicatoren zijn voor mogelijke oneigenlijke beïnvloeding door het management? Indicatoren voor mogelijke oneigenlijke beïnvloeding door het management vormen op zichzelf geen afwijkingen in het kader van het komen tot conclusies over de redelijkheid van individuele schattingen

3

Onderbouwing van de schattingen Heeft het management inzicht in de gegevens waarop de schattingen zijn gebaseerd, met inbegrip van het inzicht: a. dat de gebruikte waarderingsmethode onder de gegeven omstandigheden passend is. b. in de methode (en het model) die (dat) werd gehanteerd bij het maken van de schatting . c. in de relevante interne beheersmaatregelen met betrekking tot de wijze waarop het management de schatting heeft gemaakt, samen met het gegevensgericht werk. d. in de vraag of er een verandering ten opzichte van de voorgaande verslagperiode is geweest, dan wel had moeten zijn, in de methoden voor het maken van schattingen en zo ja, waarom. e. of de methoden voor het maken van schattingen passend zijn en op consistente wijze zijn toegepast, alsmede wijzigingen, voor zover aanwezig, in de schattingen of in de methode voor het maken daarvan ten opzichte van de voorgaande verslagperiode onder de gegeven omstandigheden passend zijn.

4

Veronderstellingen die ten grondslag liggen aan de schattingen a. Heeft het management inzicht in de veronderstellingen die aan de schattingen van de verwachte kosten en opbrengsten ten grondslag liggen? b. Heeft het management inzicht in de redelijkheid van de gehanteerde veronderstellingen in het licht van de waarderingsdoelstellingen van het van toepassing zijnde stelsel inzake financiële verslaggeving? c. Is het management voornemens en in staat om eventuele plannen die relevant zijn voor de gemaakte schatting tot uitvoer te brengen?

5

Het zichtbaar afwegen van alternatieve schattingen a.

Heeft het management een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd door gebruik van alternatieve veronderstellingen en/of resultaten en voor deze alternatieven expliciet zichtbaar gemaakt wat de redenen zijn waarom het deze heeft verworpen, danwel op welke andere wijze bij

Checklist G rex 24.02.2013

het maken van een schatting een schattingsonzekerheid is geadresseerd? 6

Mogelijke onëigenlijke beïnvloeding van de schatting a.

Heeft het management overwogen of er mogelijke indicatoren zijn voor een oneigenlijke beïnvloeding van de schatting? W ie zou daarbij belang kunnen hebben en hoe heeft management vastgesteld dat hiervan geen sprake is?

7

Gebruikmaken van deskundigen Indien het management gebruik heeft gemaakt van een deskundige: a. Heeft het management de competentie. capaciteit en objectiviteit van de deskundige geëvalueerd? b Heeft het management vastgesteld dat het werk van de deskundige geschikt is ter onderbouwing van de schattingen?

8

Financiële verslaggeving a. Heeft het management vastgesteld dat de voor de grondexploitatie gekozen waarderingsgrondslag voor de schattingen van de verwachte kosten en opbrengsten van de grondexploitaties in overeenstemming zijn met de vereisten van het van toepassing zijnde stelsel voor financiële verslaggeving? b. Heeft het management het besluit genomen om de schattingen al dan niet in de financiële overzichten op te nemen? c. Heeft management de door het van toepassing zijnde stelsel van financiële verslaggeving gestelde eisen met betrekking tot schattingen op passende wijze toegepast? d. Heeft het management vastgesteld dat of de toelichtingen in de financiële overzichten met betrekking tot schattingen in overeenstemming zijn met de vereisten van het van toepassing zijnde stelsel van financiële verslaggeving? (bijvoorbeeld gegevens over het proces, de veronderstellingen, betrouwbaarheid, schattingsonzekerheden en de uitkomsten van de gevoeligheidsanalyse)? e. Heeft het management van schattingen die aanleiding geven tot significante risico's geëvalueerd of de toelichting van de schattingsonzekerheid in de financiële overzichten adequaat is in de context van het van toepassing zijnde stelsel van financiële verslaggeving?

8.

Gebeurtenissen na balansdatum a.

Heeft het management vastgesteld of gebeurtenissen die zich voordoen tot aan de datum van de controleverklaring controleinformatie verschaffen met betrekking tot de schatting van de waardering van de grondexploitatie?

Deloitte.

One step ahead! Frauderisicoanalyse door directie & toezichthoudend orgaan

One step ahead! Graag gaan wij met u in overleg over uitdagende thema's, zoals de kwaliteit van uw frauderisicoanalyse en professionele oordeelsvorming daarbij. Een stevig potje sparren over aanpak, aandachtspunten, risicoinschatting, detectie, vastlegging en opvolging. Gericht op bewustzijn van frauderisico's binnen uw organisatie.

Een selectie voorbeelden Hoe schat u de frauderisico's in van cyber

Hoe alert bent u op risico's gerelateerd aan

security en cl oud computing?

landen met een hoge notering in de corruption

Internet is een prachtig medium, het maakt onze

perception index of op landen met stringente

samenleving ook kwetsbaar voor bijvoorbeeld

handelsberperkingen?

chantage, fraude en spionage. Criminelen kunnen de ene dag websites plat leggen en een dag later zogenoemde phishing mails sturen om wachtwoorden te ontfutselen.

organisatie? Hoe alert bent u op eventuele kwetsbare plekken binnen uw eigen organisatie? Wat zijn bijvoorbeeld

Hoe alert bent u op de risico's rond cloud computing,

de aard en omvang van (Investerings)projecten,

bijvoorbeeld de fysieke locatie van uw data en

hoe is het proces van aanbesteden geregeld, hoe

de export regelgeving die verbiedt dat data naar

professioneel zijn de treasury activiteiten, wat is de

bepaalde regio's verplaatst wordt?

leiderschapsstijl en risico's van doorbreking van de interne beheersing, wat vindt u van de kwaliteit van vastgoedtaxaties etc.

handelsembar go's , export control s en corruptie? Snelgroeiende economieën zoals Brazilië, Rusland, India en China staan volop in de schijnwerpers. Zij spelen een belangrijke rol in de mondiale economie. Tegelijkertijd kunnen politieke, sociale en economische ontwikkelingen ook leiden frauderisico's.

-

Aandachtspunten directie

Hoe vaak, op welke manier en met welke diepgang voert u een frauderisicoanalyse uit?

Op welke manier heeft u grip op de frauderisico's die u identificeert?

Als directie bent u primair verantwoordelijk voor het vermijden en ontdekken van fraude. Door het maken van een frauderisicoanalyse kunt u illustreren welk belang u hecht aan deze verantwoordelijkheid en op welke manier u daaraan invulling geeft. De aard, diepgang en frequentie daarvan de verschilt per entiteit. De analyse maakt een permanent deel uit van het systeem van de organisatie dat is gericht op het onderkennen van bedrijfsrisico's, het inschatten van het belang en de waarschijnlijkheid van deze risico's en het ondernemen van acties. De frauderisicoanalyse is dus echt maatwerk, afgestemd op uw organisatie.

Personen die fraude plegen maken gebruik van kwetsbare plekken binnen uw organisatie. Het kan daarom zinvol zijn om aanvullend op de reguliere maatregelen van interne beheersing een element van

Organisaties en instellingen van beperkte omvang Ook voor entiteiten met beperkte omvang is het voor de directie van belang een frauderisicoanalyse te maken. Zo bestaat bij een kleinere entiteit wellicht geen schriftelijke gedragscode, maar heeft de directie in plaats daarvan, door mondelinge communicatie en door voorbeeldgedrag een bedrijfscultuur ontwikkeld die de nadruk legt op het belang van integriteit en ethisch handelen. In alle gevallen hoort de frauderisicoanalyse thuis in het reguliere systeem van risicoschatting. Hoe schat u het risico van fraude in en wat ligt daarvan vast? Directies maken de inschatting van frauderisico's veelal aan de hand van twee invalshoeken; 1. Het risico van onrechtmatige onttrekkingen van geld en/of goederen aan uw organisatie; 2. Het risico dat personen de financiële verslaggeving gebruiken om daar beter van te worden. Gelegenheid, druk en rationalisatie De praktijk heeft geleerd dat bij het maken van risicoinschattingen het tevens van belang is om aandacht te besteden aan het bestaan van een gelegenheid om fraude te kunnen plegen (gelegenheid maakt de dief), aan het bestaan van druk (bijvoorbeeld targets) en aan de mogelijkheid dat personen binnen uw organisatie een eventuele fraude voor zichzelf kunnen verantwoorden (bijvoorbeeld bedrijfscultuur). Het risico van fraude blijkt te verkleinen als organisaties voldoende tijd en energie besteedt aan deze drie invalshoeken.

onvoorspelbaarheid in te bouwen bij de aard, timing en omvang van uw interne controles. Ook zou u als directie kunnen overwegen een telefoonnummer of e-mailadres beschikbaar te stellen voor het anoniem melden van fraudesignalen. Personen die op de hoogte zijn van fraude blijken daaraan niet altijd ruchtbaarheid te geven zolang niemand er naar vraagt, terwijl veel fraudegevallen juist aan het licht komen door tips van werknemers of buitenstaanders. W eten uw personeelsleden wat uw visie is op zakelijk handelen en ethisch gedrag? Duidelijke, logische en regelmatig terugkerende signalen vanuit de directie kunnen een bedrijfscultuur bevorderen die eerlijk en integer gedrag waardeert en beloont. Is uw organisatie zodanig ingericht dat commerciële overwegingen geen afbreuk doen aan integriteit, bijvoorbeeld gedragslijnen en procedures rondom corruptievraagstukken?

'Hoe schat u de frauderisico's in van cyber security en cloud computing?

Aandachtspunten toezichthoudend orgaan

Hoe vaak, op welke manier en met welke diepgang neemt u kennis van de door de directie uitgevoerde frauderisicoanalyse? Door het voeren van periodiek overleg met de directie over hun eigen frauderisicoanalyse kunt u illustreren welk belang u hecht aan deze verantwoordelijkheid en

Hoe houdt u grip op het risico van directiefraude?

op welke manier u daar nadruk op legt.

in een vergadering waarbij de directie niet aanwezig is. Een door één persoon gedomineerd management in een kleine entiteit is op zich geen indicatie voor een gebrekkige houding rond de interne beheersing. Het kan wel een potentiële tekortkoming in de interne beheersing vormen, aangezien de directie dan de gelegenheid heeft voor het doorbreken van interne beheersingsmaatregelen.

Op welke manier en hoe vaak communiceert de directie bijvoorbeeld met u over haar processen met betrekking tot het onderkennen van en het inspelen op de risico's van fraude binnen uw organisatie en wat ligt daar van vast? Onderwerpen die u in het overleg met de directie van uw organisatie aan de orde zou kunnen stellen zijn de aard, frequentie en diepgang van de door hen uitgevoerde frauderisicoanalyses, de uitkomst daarvan alsook de manier waarop directie de frauderisico's opvolgt en monitort. Voorbeeldgedrag is een belangrijke factor bij de interne beheersing. Hoe ervaart u de houding en het gedrag van de topleiding van uw organisatie? Kiest uw organisatie voor minimale compliance met de wetgeving of voor het samenbrengen van alle data om risico's van financiële criminaliteit integraal aan te pakken?

Een manier om daar invulling aan te geven is het periodiek agenderen van dit onderwerp binnen het overleg met de leden van het toezichthoudend orgaan, bijvoorbeeld door dit onderwerp expliciet te agenderen

Hoe kunnen wij ondersteunen? Graag lichten wij u voor over de mogelijkheden die Deloitte kan bieden om u en uw reputatie te beschermen. Met data analyse als kloppend hart van die aanpak, helpt Deloitte ondernemingen inzicht te krijgen in fraude en compliance risico's en de beheersing hiervan. Inzichten die Deloitte verschaft, helpen compliant te zijn met weten regelgeving alsook om enkele andere stippen met elkaar te verbinden, zoals het verbeteren van specifieke processen en klantcontact. Deloitte plaatst specifieke onderwerpen rondom financiële criminaliteit, zoals fraude, corruptie en Anti-Money Laundering (AML) in het bredere perspectief van risicomanagement en opbrengstmaximalisatie. Ook kan Deloitte u desgewenst ondersteunen, bij actuele vraagstukken op het gebied van cyber security en cloud computing, bijvoorbeeld met awarenessprogramma's, penetration testing, draaiboeken en sporenonderzoek.

" Cyclus frauderisicoanalyse

Preventie door communicatie over opvolging hoe medewerkers informeren, prikkelen Uitkomst Cultuur KPI Hoe weten personeelsleden wat uw visie is?

Periodieke detectie bedrijfsrisico's, inschatten impact en waarschijnlijkheid, acties ondernemen Uitkomst Frauderisicoanalyse KPI Hoe vaak, op welke manier en met welke diepgang?

A-k A Aanpak op maat Opvolging en repressie ontwerpen van maatregelen, aanpassen van de organisatie Uitkomst Interne beheersing KPI

Op welke manier heeft de directie grip op geïdentificeerde frauderisico's?

Impact analyse Vastlegging beschrijven risico's, fraude driehoek, interne beheersing Uitkomst Inzicht risicogebieden KPI Hoe zijn risico's ingeschat en wat ligt daar van vast?

De huidige economische trend kan voor bedrijven, instellingen en hun werknemers leiden tot verhoogde prikkels of gelegenheden tot het doen van of meewerken aan transacties met een ongebruikelijk karakter. Staat uw organisatie op scherp? 1Audit Risk Leader I NPPD

Contact 1

1

1

Rik Roos Partner 1Audit Risk Leader 1 NPPD

Gerrie Lenting

+31 (0)88 288 1068 [email protected]

+31 (0)88 288 0781 [email protected]

Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam

Deloitte Accountants B.V. Laan van Kronenburg 2 1183 AS Amstelveen

www.deloitte.n1 Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see www.deloitte.com/about for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and as member firms. Deloitte provides audit, tax, consulting, and financial advisory services to public and private clients spanning multiple industries. With a globally connected network of member firms in more than 150 countries, Deloitte brings world-class capabilities and high-quality service to clients, delivering the insights they need to address their most complex business challenges. Deloitte has in the region of 200,000 professionals, all committed to becoming the standard of excellence. This communication contains general information only, and none of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, its member firms, or their related entities (collectively, the "Deloitte Network") is, by means of this publication, rendering professional advice or services. Before making any decision or taking any action that may affect your finances or your business, you should consult a qualified professional adviser. No entity in the Deloitte Network shall be responsible for any loss whatsoever sustained by any person who relies on this communication. 0 2013. For information, contact Deloitte Touche Tohmatsu Limited. Designed and produced by Communications at Deloitte, Rotterdam.

4

Deloitte.

Interne beheersing in de praktijk Are you in control?

Pr of ess i onal Prac ti c e D epart m ent

De recente turbulente economische ontwikkelingen zorgen voor een stroomversnelling met zowel kansen als uitdagingen. Een goede interne beheersing geeft u grip op het realiseren van uw strategische doelen. Graag zijn wij de sparring partner die u helpt bij de tijd te blijven. W at zijn de recente huidige ontwikkelingen? Het 'Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO)' heeft onlangs een geactualiseerde versie van het Internal Control Framework uitgebracht. De belangrijkste doelstelling voor het COSO bij de actualisatie van dit framework was het aanpakken van de belangrijke veranderingen die zich de afgelopen 20 jaar hebben voorgedaan in het bedrijfsleven en bij overheidsinstellingen. Zo bevat het framework nu expliciet het concept van frauderisico's in relatie tot het bereiken van strategische doelstellingen.

Het overzicht hieronder geeft een samenvatting van de principes per component. Componenten interne beheersing Componenten

Samengevatte principes

Beheersomgeving

1. 2.

W at zijn goede criteria voor interne beheersing? Het geactualiseerde Internal Control Framework biedt een structuur voor de opzet en evaluatie van de effectiviteit van de interne beheersing door gebruik te maken van principes om de componenten van de interne beheersing te beschrijven.

3. 4. 5. Risicoanalyse

...Alle vijf de componenten en de bijbehorende principes zijn van belang voor alle entiteiten..." Met deze principes wil het COSO ondernemingen en instellingen helpen efficiënte systemen van interne beheersing op te zetten en de doelmatigheid daarvan te evalueren. Alle 17 principes zijn relevant voor alle entiteiten. Als een principe niet adequaat is opgepakt werkt de betreffende component van interne beheersing doorgaans niet optimaal. In bijzondere gevallen kan het management besluiten dat een bepaald principe niet relevant is voor een component van interne beheersing, bijvoorbeeld vanwege specifieke brancheontwikkelingen of specifieke weten/of regelgeving.

6. 7. 8. 9.

Toont commitment ten aanzien van integriteit en ethiek Bestuur toont aan onafhankelijk te zijn en oefent toezicht uit Management bepaalt structuur, autoriteit en verantwoordelijkheid Organisatie toont commitment ten aanzien van competentie Dwingt het afleggen van verantwoording af Specificeert relevante doelstellingen Identificeert en analyseert risico Beoordeelt frauderisico Identificeert en analyseert significante wijzigingen

Beheersactiviteiten

10. Selecteert en ontwikkelt beheersactiviteiten 11. Selecteert en ontwikkelt algemene beheersmaatregelen met betrekking tot technologie 12. Voert deze uit via beleidsmaatregelen en procedures

Informatie &-

13. Gebruikt relevante informatie

communicatie

14. Communiceert intern 15. Communiceert extern

Toezichthoudende

16. Voert voortdurende en/of aparte evaluaties

activiteiten

uit 17. Evalueert en communiceert tekortkomingen

Omdat het management verantwoordelijk is voor de opzet van het systeem van interne beheersing, heeft het in dit opzicht een belangrijke voorbeeldfunctie. Daarmee bepaalt het in grote mate uw bedrijfscultuur. Duidelijke, logische en herhaalde signalen vanuit het management kunnen een collectieve cultuur bevorderen waarin integriteit en ethisch gedrag centraal staan en worden beloond. Voorbeelden van dergelijke signalen zijn interne trainingsprogramma's, vergaderingen, formele en informele gesprekken met medewerkers, nieuwsbrieven en werkinstructies.

Tabel 1 toont een aantal voorbeelden van onderwerpen waaraan het management in dit kader kan denken. Tabel 1' Voorbeelden van overwegingen door het management Hoe zijn de vijf componenten van interne beheersing en de aanverwante principes ingebed in uw organisatie? Stelt uw organisatie stroomschema's op als basis voor het inzicht in de transactiestromen, met daarbij de risico's van materiële fouten en beheersmaatregelen? Wat beschouwt u als de belangrijkste risico's van materiële fouten en hoe duidelijk hebt u de daaraan gerelateerde beheersmaatregelen in kaart gebracht? Wat zijn de belangrijkste vormen van functiescheiding binnen uw organisatie? Welke systeemgegenereerde gegevens en rapporten (IPE) zijn relevant voor interne beheersmaatregelen en hoe waarborgt u de nauwkeurigheid daarvan? Hoe zijn uw beheersmaatregelen op het gebied van toezicht op het management opgezet en hoe controleert uw raad van toezicht het resultaat? Welke tekortkomingen in de beheersing zijn er vastgesteld, wat waren de onderliggende oorzaken daarvan en hoe denkt u deze op te volgen? Hoe vaak en in welke mate bespreekt de raad van toezicht de interne beheersing? W at is een effectief systeem van interne beheersing? In een effectief systeem van interne beheersing: 1. Zijn alle vijf de componenten en de bijbehorende principes aanwezig en in werking te zijn. 2. Zijn de vijf componenten op een geïntegreerde manier op elkaar in te werken.

Tabel 2: Voorbeelden om uw risicoanalyses te documenteren Communiceer en zorg voor input Breng risico's in kaart Analyseer de risico's en de mitigerende beheersmaatregelen Evalueer de waarschijnlijkheid en het mogelijke effect Pak risico's aan Controleer en evalueer Rapporteer aan de juiste bestuurslaag Het Updated Framework gebruikt de termen 'tekortkoming in de interne beheersing' en 'belangrijke tekortkoming' om diverse gradaties in de ernst van tekortkomingen in de interne beheersing te beschrijven. Een tekortkoming in de interne beheersing verwijst naar een 'tekortkoming in een of meerdere componenten en bijbehorende principe(s) die de waarschijnlijkheid dat de entiteit zijn doelen zal bereiken verkleint'. Een

`...Duidelijke identificatie van beheersmaatregelen voor systeemgegenereerde gegevens is van cruciaal belang voor een effectief systeem van interne beheersing...' belangrijke tekortkoming verwijst naar een 'tekortkoming in de interne beheersing of een combinatie van tekortkomingen die de waarschijnlijkheid dat de entiteit zijn doelen zal bereiken in ernstige mate verkleint' Verder behandelt het Updated Framework dat sprake is van een belangrijke tekortkoming wanneer 'een component en één of meerdere relevante principes niet aanwezig zijn of niet werken' of wanneer 'de componenten niet op elkaar inwerken'. Daar komt bij dat indien sprake is van een belangrijke tekortkoming de organisatie niet tot de conclusie kan komen dat voldaan is aan de vereisten van een effectief systeem van interne beheersing. Heeft uw management voor de belangrijkste beheersmaatregelen duidelijk in kaart 'wie' wat' doet en wat daarbij de onderliggende redenering, timing, gebruikte informatie en resultaten zijn? Voorbeeld beschrijving beheersmaatregel

Slechte beschrijving

De beschrijving

De controller stelt een memo op waarin hij de basis vastlegt voor de conclusies

van de beheersmaatregel

van de beheersmaatregel

van de entiteit ten aanzien van waardedalingen.

Verbeterde beschrijving van de beheersmaatregel Elk kwartaal beoordeelt de CFO het memo over de analyses van waardedalingen en de onderliggende documentatie die de controller heeft opgesteld om de juistheid van de genomen conclusies te beoordelen. Hij rapporteert aan de raad van toezicht over het resultaat in zijn kwartaalrapportage.

Het voorbereiden van een analyse is een processtap en geen beheersmaatregel; de beheersmaatregel bestaat uit de werkzaamheden die worden verricht om vast te stellen dat de analyse juist is. Een hulpmiddel voor het management om het verschil te maken tussen een proces en een beheersmaatregel is uit te vinden welk werkwoord moet worden gebruikt. Indien een werkwoord als 'aankondigen', 'documenteren' of 'berekenen' wordt gebruikt betreft het waarschijnlijk een processtap. Wordt een werkwoord als 'beoordelen', 'goedkeuren' of 'overwegen' gebruikt dan gaat het waarschijnlijk over een beheersmaatregel.

"4

Wat is van toepassing op kleine en middelgrote ondernemingen? Het opstellen van risicoanalyses is ook van belang voor het management van kleine en middelgrote organisaties. Hoewel een kleine of middelgrote entiteit wellicht geen geschreven gedragscode heeft, is zeer wel mogelijk dat andere relevante vormen van interne beheersing zijn ontwikkeld. Enkele voorbeelden hiervan zijn een cultuur waarbinnen het belang van integriteit en ethisch gedrag wordt benadrukt in mondelinge communicatie en door voorbeeldgedrag van het management. Het doel van deze flyer is dit belang bij u onder de aandacht te brengen en u enkele inzichten te verschaffen.

Tabel 3: Voorbeelden van gebruikelijke valkuilen Heeft u voldoende inzicht voor een duidelijk begrip van de beheersmaatregelen, of betreft dit informatie over het proces? In welke mate is sprake van overlap van operationele processen met dienstverleners of de algemene IT-beheersmaatregelen? Wat zijn uw relevante beheersmaatregelen op groepsniveau, vooral met betrekking tot de componenten die individueel niet van belang zijn maar cumulatief wel. Wat zijn de kenmerken van uw belangrijkste beheersmaatregelen en hoe nauw luisterend de ingrediënten uit die interne beheersingsmaatregel?

Tabel 3 bevat een aantal vragen aan de hand waarvan u de kenmerken van uw belangrijkste beheersmaatregelen in kaart kunt brengen. Tabel 4: Kenmerken van de beheersing Wie? Wat? Waarom? Wanneer? Met? Met welk doel?

Hoe kunnen wij helpen? Deloitte kan u adviseren en kan aanbevelingen doen over een groot aantal aspecten van interne beheersing. Enkele voorbeelden hiervan zijn het geven van training over de belangrijkste overwegingen en de concepten, alsmede het adviseren en doen van aanbevelingen over bepaalde specifieke onderwerpen van zeer groot belang. Graag gaan wij met u in gesprek over dit belangrijke onderwerp. Mocht u ondertussen dringende vragen hebben, neemt u dan gerust contact op met uw adviseur.

Welk bewijsmateriaal is beschikbaar ten aanzien van de effectieve werking van alle belangrijke elementen of de activiteiten van de beheersmaatregel (bijvoorbeeld het louter steunen op een paraaf) Wat zijn uw overwegingen ten aanzien van de implicaties van beheersmaatregelen wanneer tekortkomingen of fouten worden geconstateerd, met inbegrip van de ondoelmatige, algemene IT-beheersmaatregelen? Zijn de interne beheersingsmaatregelen adequaat gedocumenteerd en hoe bepaalt de CFO of deze effectief werken?

This document has been prepared by Deloitte Accountants BV (as defined below) for the sole purpose of providing a proposal to the parties to whom it is addressed in order that they may evaluate the capabilities of Deloitte Accountants BV to supply the proposed services. The information contained in this document has been compiled by Deloitte Accountants BV and includes material which may have been obtained from information provided by various sources and discussions with management but has not been verified or audited. This document also contains confidential material proprietary to Deloitte Accountants BV. Except in the general context of evaluating our capabilities, no reliance may be placed for any purposes whatsoever on the contents of this document or on its completeness. No representation or warranty, express or imphed, is given and no responsibility or liability is or will be accepted by or on behalf of Deloitte Accountants BV or by any of their partners, members, employees, agents or any other person as to the accuracy, completeness or correctness of the information contained in this document or any other oral information made available and any such liability is expressly disclaimed. This document and its content are confidential and may not be reproduced, redistributed or passed on, directly or indirectly, to any other person in whole or in part without our prior written consent. This document is not an offer and is not intended to be contractually binding. Should this proposal be acceptable to you, and following the conclusion of our internal acceptance procedures, we would be pleased to discuss terms and conditions with you prior to our appointment. In this document references to Deloitte are referenced to Deloitte Accountants BV. Deloitte Accountants BV is the Netherlands member firm of Deloitte Touche Tohmatsu Limited ("DTTL"). DTTL is a UK private company limited by guarantee, whose member firms are legally separate and independent entities. Please see wow deloitte.cominVabout for a detailed description of the legal structure of DTTL and its member firms. (D 2013 Deloitte Accountants BV. All rights reserved. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited

4.A BEST - Onder voorbehoud van instemming gemeenteraad, toevoeging aan agenda van agendapunt: Benoeming lid werkgeverscommissie 1 Rv benoeming lid WGC.doc

Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente Sliedrecht

Agendapunt

Sliedrecht, 5 november 2014

Onderwerp: Benoeming nieuw lid werkgeverscommissie Beslispunten Met ingang van 13 november 1. op zijn verzoek dhr. M.C. Quist ontslag te verlenen als lid van de werkgeverscommissie; 2. tot lid van de werkgeverscommissie te benoemen mw. A.W. de Mul-Donker.

Samenvatting De heer Quist heeft verzocht zijn lidmaatschap van de werkgeverscommissie op korte termijn te mogen beëindigen, vooruitlopend op zijn ontslag als raadslid. Voorgesteld wordt om in zijn plaats mw. A.W. de Mul-Donker te benoemen.

Argumenten Op grond van artikel 2, lid 3a kan een lid van de werkgeverscommissie ontslag nemen als lid van deze commissie. Dit ontslag gaat in als de opvolger door de raad is benoemd. Mw. De Mul-Donker is bereid gevonden dhr Quist op te volgen.

Kanttekeningen Kaderstellende en controlerende aspecten t.b.v. de gemeenteraad, uitgesplitst in:  Financiële kaders 

Wettelijke en Beleidskaders, eventueel inhoudelijke/ruimtelijke kaders Gemeentewet, artikel 107, 107e



Tijdspad, monitoring en evaluatie m.b.t. voorgesteld raadsbesluit Raadsvergadering 11 november 2014.

Communicatie

-2

Betreft een interne kwestie, aparte communicatie is niet nodig

Vervolg Eerdere besluiten/behandeling raad

De werkgeverscommissie,

P. de Borst Voorzitter

2 Rb aanpassing benoeming lid WGC.doc

Concept Raadsbesluit

zaaknummer: ---

Onderwerp: Benoeming nieuw lid werkgeverscommissie De raad van de gemeente Sliedrecht; gezien het voorstel van de werkgeverscommissie;

Besluit: Met ingang van 13 november 1. op zijn verzoek dhr. M.C. Quist ontslag te verlenen als lid van de werkgeverscommissie; 2. tot lid van de werkgeverscommissie te benoemen mw. A.W. de Mul-Donker.

Vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Sliedrecht op 11 november 2014.

De griffier,

De voorzitter,

dr. M.J.E.M. van Dam

drs. A.P.J. van Hemmen

5 BEST. PROGRAMMABEGROTING 2015. Debatstuk. 1 ab - Begroting 2015.pdf

Aan de leden van de gemeenteraad Sliedrecht

Datum 9 oktober 2014

Hierbij bieden wij u bijgevoegde stukken aan voor: besluitvorming zienswijze ex art. 160, lid 2 van de Gemeentewet kennisname Geheimhouding op grond van de Wet openbaarheid van bestuur n.v.t. bijlage Fatale termijn ja, d.d. 15 november 2014

Bijlagen 3

Ons kenmerk Zaaknr. 1296445

B&W besluit 7 oktober 2014

Portefeuillehouder J.P. Tanis

Bestuur en Middelen Onderwerp

Begroting 2015

Wat wordt gevraagd

a. de Begroting 2015 vast te stellen; b. de volgende mutaties tot een bedrag van € 1.132.000 in de begroting 2015 te verwerken: A. Collegeuitvoeringsprogramma voor € 378.000: a. thema zorg b. thema sport- en recreatievoorzieningen c. thema werken ondernemerschap d. thema onderwijs e. thema communicatie en voorlichting f. thema bestuur

€ 85.000 € 25.000 € 155.000 € 15.000 € 50.000 € 48.000

B. Overige beleidszaken voor € 282.000: a. gevolgen decentralisatie onderwijs b. contract met Optisport c. onderhoud bruggen d. onderhoud openbare verlichting e. verhoging voor vorming en opleiding

€ 203.000 € 26.000 € 13.000 € 10.000 € 30.000

C. Drechtstedelijke ontwikkelingen € 126.000: a. netto structurele bijdrage b. meervoudig lokaal sociaal domein

€ 29.000 € 97.000

D. September-circulaire voor € 86.000;

Kopieën aan: Archief

E. Aanpassingen bezuinigingen STOER voor € 216.000: a. geen ozb verhoging van 3% € 106.000 b. kortingen bij Drechtwerk/DGJ € 13.500 c. Versoberen speelplekken € 35.000 d. Versoberen onderhoud begraafplaats € 10.000 e. Beperken onderhoud openbare ruimte € 30.000 f. Natuurspeelterrein € 5.000 g. Kerstpakketten € 3.500 h. Bijdrage PV € 5.000 i. Stedenband € 5.500 j. Monumentencommissie € 2.500 F. Diverse kleine mutaties voor € 45.000; c. Ter dekking van de mutaties in onderdeel b, de volgende dekkingen in de begroting te verwerken tot een totaalbedrag van € 1.437.000: A. Inzet van stelposten tot een bedrag van € 181.000: a. stelpost voor decentralisaties € 125.000 b. stelpost loon- en prijsstijging € 56.000 B. Rekeningonderzoek 2009 – 2013 voor € 475.000: a. verhoging dividend € 225.000 b. opbrengst ozb € 200.000 c. algemene uitkering € 50.000 C. Aanvullende maatregelen voor € 385.000: a. verlagen van renteomslagpercentage naar 3% en de Financiële Strategie op dit onderdeel aan te passen € 332.000 b. inflatoire verhoging ozb € 53.000 D. Thema-onderzoeken tot een bedrag van € 396.000, waarmee met de vaststelling van de tarieven rekening zal worden gehouden: a. in de rioolheffing te verwerken € 276.000 b. in de afvalstoffenheffing te verwerken € 100.000 c. besparingen vanuit thema vastgoed € 20.000 d. De eenmalige mutaties tot een bedrag van € 242.000 te dekken uit de eenmalige opbrengst van de verkoop van de woningen in 2015: a. Drechtstedelijke ontwikkelingen € 136.000 b. Ontwikkeling DKCC € 31.000 c. Sliedrecht 950 jaar € 25.000 d. Verhoging inkoop lokale zorg € 13.000 e. Kosten nazorg gasfabriekterrein € 25.000 f. Diverse mutaties € 12.000 e. een raming op te nemen in de begroting van € 50.000 ter bekostiging van lokale initiatieven, die wordt gedekt door een onttrekking aan de reserve van kleinschalige herontwikkeling (zie paragraaf 3.5.4.);

2

f.

de vervangingsinvesteringen voor 2015 beschikbaar te stellen zoals genoemd in het deel 5, onderdeel 5.4 investeringsplan tot een totaalbedrag € 1.233.000;

g. de bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen waarin de mutaties onder b, c, d, e en f zijn verwerkt; h. de doorwerkingen van alle mutaties te verwerken in het meerjarenperspectief 2016 - 2018, zoals in de desbetreffende overzichten is aangegeven. Toelichting

De gemeenteraad dient jaarlijks voor 15 november de begroting vast te stellen voor het komende jaar. Deze dient daarna te worden ingezonden naar de Provincie.

Bijgaande stukken

Begroting 2015

Ambtelijk contactpersoon

A. Buizert Tel. nr. (0184) 495 5992

Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Sliedrecht, De secretaris, De burgemeester,

drs. C.A. de Haas MBA


3

2 rv - Begroting 2015.pdf

Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente Sliedrecht

Zaaknummer: 1296445

Sliedrecht, 7 oktober 2014

Onderwerp: Begroting 2015 Beslispunten De raad wordt voorgesteld om: a. de Begroting 2015 vast te stellen; b. de volgende mutaties tot een bedrag van € 1.132.000 in de begroting 2015 te verwerken: A. Collegeuitvoeringsprogramma voor € 378.000: a. thema zorg b. thema sport- en recreatievoorzieningen c. thema werken ondernemerschap d. thema onderwijs e. thema communicatie en voorlichting f. thema bestuur

€ 85.000 € 25.000 € 155.000 € 15.000 € 50.000 € 48.000


€ 203.000 € 26.000 € 13.000 € 10.000 € 30.000


€ 29.000 € 97.000

D. September-circulaire voor € 86.000; E. Aanpassingen bezuinigingen STOER voor € 216.000: a. geen ozb verhoging van 3% € 106.000 b. kortingen bij Drechtwerk/DGJ € 13.500 c. Versoberen speelplekken € 35.000 d. Versoberen onderhoud begraafplaats € 10.000 e. Beperken onderhoud openbare ruimte € 30.000 f. Natuurspeelterrein € 5.000 g. Kerstpakketten € 3.500 h. Bijdrage PV € 5.000 i. Stedenband € 5.500 j. Monumentencommissie € 2.500 F. Diverse kleine mutaties voor € 45.000;

-2-

c. Ter dekking van de mutaties in onderdeel b, de volgende dekkingen in de begroting te verwerken tot een totaalbedrag van € 1.437.000: A. Inzet van stelposten tot een bedrag van € 181.000: a. stelpost voor decentralisaties € 125.000 b. stelpost loon- en prijsstijging € 56.000 B. Rekeningonderzoek 2009 – 2013 voor € 475.000: a. verhoging dividend € 225.000 b. opbrengst ozb € 200.000 c. algemene uitkering € 50.000 C. Aanvullende maatregelen voor € 385.000: a. verlagen van renteomslagpercentage naar 3% en de Financiële Strategie op dit onderdeel aan te passen € 332.000 b. inflatoire verhoging ozb € 53.000 D. Thema-onderzoeken tot een bedrag van € 396.000, waarmee met de vaststelling van de tarieven rekening zal worden gehouden: a. in de rioolheffing te verwerken € 276.000 b. in de afvalstoffenheffing te verwerken € 100.000 c. besparingen vanuit thema vastgoed € 20.000 d. De eenmalige mutaties tot een bedrag van € 242.000 te dekken uit de eenmalige opbrengst van de verkoop van de woningen in 2015: a. Drechtstedelijke ontwikkelingen € 136.000 b. Ontwikkeling DKCC € 31.000 c. Sliedrecht 950 jaar € 25.000 d. Verhoging inkoop lokale zorg € 13.000 e. Kosten nazorg gasfabriekterrein € 25.000 f. Diverse mutaties € 12.000 e. een raming op te nemen in de begroting van € 50.000 ter bekostiging van lokale initiatieven, die wordt gedekt door een onttrekking aan de reserve van kleinschalige herontwikkeling (zie paragraaf 3.5.4.); f.


g. de bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen waarin de mutaties onder b, c, d, e en f zijn verwerkt; h. de doorwerkingen van alle mutaties te verwerken in het meerjarenperspectief 2016 - 2018, zoals in de desbetreffende overzichten is aangegeven. Samenvatting Hierbij biedt het college de gemeenteraad de begroting 2015 ter vaststelling aan. Een begroting ‘nieuwe stijl’ waarmee het college de nieuwe manier van communiceren ook in de praktijk brengt: heldere keuzes, begrijpelijke taal en met oor en oog voor de samenleving. De begroting is opgesteld met inachtneming van de vastgestelde kaders in de Kadernota 2015. De begroting is sluitend en blijft in het meerjarenperspectief positief. Een resultaat waar het college trots op is, want de impact van de effecten van o.a. de decentralisaties en de bezuinigingsoperatie STOER worden duidelijk.

-3Inleiding De begroting 2014 wordt ter vaststelling aangeboden aan de raad. De behandeling staat gepland voor de raadsvergadering van 11 november 2014. Bij de kadernota 2015 zijn de kaders vastgesteld op grond waarvan de begroting 2015 is samengesteld. Met inbegrip van diverse ontwikkelingen tussen de periode van de kadernota en nu is de begroting 2015 sluitend en blijft in het meerjarenperspectief positief. Deze ontwikkelingen betreffen de financiële gevolgen van het collegeuitvoeringsprogramma, regionale ontwikkelingen, diverse andere beleidszaken, de verwerking van de september-circulaire en de bezuinigingen voor 2015, zoals vastgelegd in STOER. Daartegenover is een aantal dekkingsmaatregelen getroffen om een sluitende begroting 2015 te kunnen presenteren. Hierbij zijn keuzen gemaakt voor wat betreft de aanwezige stelposten in onze begroting; de overschotten uit voorgaande jaren, die kritisch zijn beoordeeld; structurele meevallers en er zijn opbrengsten vanuit de thema-onderzoeken ingeboekt vanaf 2015. De ozb is in deze maatregelen uitsluitend verhoogd met 1,5% inflatie. De afvalstoffenheffing en rioolrechten worden verhoogd als gevolg van het thema-onderzoek kostendekking en tarieven. In de raad van december zullen u voorstellen worden gedaan tot aanpassing van de desbetreffende belastingverordeningen. Beoogd effect De begroting maakt onderdeel uit van de Planning & Control-cyclus, waarin inzicht wordt gegeven in onze financiële positie. Daarnaast kan integraal afgewogen worden op welke wijze de beschikbare middelen worden ingezet voor 2015 en verder. Argumenten De gemeente is verplicht een begroting vast te stellen en deze uiterlijk 15 november te doen toekomen aan het provinciaal bestuur. Kanttekeningen n.v.t. Kaderstellende en controlerende aspecten t.b.v. de gemeenteraad, uitgesplitst in:  Financiële kaders De gemeenteraad stelt de begroting vast. 

Wettelijke en Beleidskaders, eventueel inhoudelijke/ruimtelijke kaders Besluit Begroten en Verantwoorden.



Tijdspad, monitoring en evaluatie mb.t. voorgesteld raadsbesluit Conform de Planning & Control-cyclus.

Communicatie n.v.t. Vervolg n.v.t. Eerdere besluiten/behandeling raad Kadernota 2015 Burgemeester en wethouders van Sliedrecht, De secretaris, De burgemeester,

drs. C.A. de Haas MBA


-4-

Bijlage(n): conceptraadsbesluit met de volgende bijlagen: 1. Begroting 2015 en meerjarenbegroting

3 rb - Begroting 2015.pdf

Concept Raadsbesluit

zaaknummer: 1296445 Onderwerp: Begroting 2015 De raad van de gemeente Sliedrecht; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 7 oktober 2014; Besluit: a. de Begroting 2015 vast te stellen; b. de volgende mutaties tot een bedrag van € 1.132.000 in de begroting 2015 te verwerken: A. Collegeuitvoeringsprogramma voor € 378.000: a. thema zorg b. thema sport- en recreatievoorzieningen c. thema werken ondernemerschap d. thema onderwijs e. thema communicatie en voorlichting f. thema bestuur

€ 85.000 € 25.000 € 155.000 € 15.000 € 50.000 € 48.000


€ 203.000 € 26.000 € 13.000 € 10.000 € 30.000


€ 29.000 € 97.000

D. September-circulaire voor € 86.000; E. Aanpassingen bezuinigingen STOER voor € 216.000: a. geen ozb verhoging van 3% € b. kortingen bij Drechtwerk/DGJ € c. Versoberen speelplekken € d. Versoberen onderhoud begraafplaats € e. Beperken onderhoud openbare ruimte € f. Natuurspeelterrein € g. Kerstpakketten € h. Bijdrage PV € i. Stedenband € j. Monumentencommissie €

106.000 13.500 35.000 10.000 30.000 5.000 3.500 5.000 5.500 2.500

F. Diverse kleine mutaties voor € 45.000; c. Ter dekking van de mutaties in onderdeel b, de volgende dekkingen in de begroting te verwerken tot een totaalbedrag van € 1.437.000: A. Inzet van stelposten tot een bedrag van € 181.000: a. stelpost voor decentralisaties € 125.000 b. stelpost loon- en prijsstijging € 56.000 B. Rekeningonderzoek 2009 – 2013 voor € 475.000: a. verhoging dividend € 225.000 b. opbrengst ozb € 200.000 c. algemene uitkering € 50.000 C. Aanvullende maatregelen voor € 385.000: a. verlagen van renteomslagpercentage naar 3% en de Financiële Strategie op dit onderdeel aan te passen € 332.000 b. inflatoire verhoging ozb € 53.000 D. Thema-onderzoeken tot een bedrag van € 396.000, waarmee met de vaststelling van de tarieven rekening zal worden gehouden: a. in de rioolheffing te verwerken € 276.000 b. in de afvalstoffenheffing te verwerken € 100.000 c. besparingen vanuit thema vastgoed € 20.000 d. De eenmalige mutaties tot een bedrag van € 242.000 te dekken uit de eenmalige opbrengst van de verkoop van de woningen in 2015: a. Drechtstedelijke ontwikkelingen € 136.000 b. Ontwikkeling DKCC € 31.000 c. Sliedrecht 950 jaar € 25.000 d. Verhoging inkoop lokale zorg € 13.000 e. Kosten nazorg gasfabriekterrein € 25.000 f. Diverse mutaties € 12.000 e. een raming op te nemen in de begroting van € 50.000 ter bekostiging van lokale initiatieven, die wordt gedekt door een onttrekking aan de reserve van kleinschalige herontwikkeling (zie paragraaf 3.5.4.); f.


g. de bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen waarin de mutaties onder b, c, d, e en f zijn verwerkt; h. de doorwerkingen van alle mutaties te verwerken in het meerjarenperspectief 2016 - 2018, zoals in de desbetreffende overzichten is aangegeven. Vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Sliedrecht op De griffier,

De voorzitter,

dr. M.J.E.M. van Dam


4 Begroting 2015.pdf

2015

Begroting

GEMEENTE SLIEDRECHT Meerjarenperspectief 2016‐2018

Voorwoord Voor u ligt de eerste begroting ‘nieuwe stijl’, waarmee ons college de nieuwe manier van communiceren ook in de praktijk brengt: heldere keuzes, begrijpelijke taal en met oor en oog voor de samenleving. De begroting 2015 en het meerjarenperspectief is sluitend. Daar zijn we trots op omdat 2015 een spannend jaar is: de effecten van de decentralisaties (zorg, jeugdzorg, arbeidsmarkt) worden duidelijk. De impact van de (uitgestelde) bezuinigingsoperatie STOER wordt in 2015 merkbaar. Een aantal van de minst wenselijke maatregelen, zoals verhoging van de OZB, hebben we ongedaan gemaakt. Een begroting is niet alleen een boek met cijfers. Het vertelt ook het verhaal over de plannen voor het komend jaar. Waar zetten we op in? Waar liggen de prioriteiten? Meer dan voorheen geeft de begroting inzicht in wat we het komend jaar anders gaan doen en welke keuzes er gemaakt zijn. U herkent bovendien de opzet van het raadsprogramma in de indeling van de programma’s. Niet alleen de programma’s zijn aangepast. U ziet ook in één overzicht de voortgang die wij maken met het College Uitvoeringsprogramma. De grote projecten en de doorwerking van de bezuinigingsoperatie STOER hebben we in aparte, nieuwe paragrafen opgenomen, zodat die overzichtelijk weergegeven zijn. Daarmee is de vernieuwing van de begroting nog niet klaar. Volgend jaar willen we die verder doorontwikkelen en onder andere werken aan nieuwe indicatoren voor de maatschappelijk effecten van ons beleid. Maar voor 2015 ligt er een begroting waarmee wij aan de slag kunnen in ons dorp. Dat gaan we dus gewoon doen!

1

Begroting samengevat Bij de Kadernota 2015 is een nadelig saldo gepresenteerd voor de begroting 2015 van € 305.000. In deze cijfers zijn de mutaties verwerkt zoals gemeld in de Kadernota 2015, te weten:  de raming van de mei‐circulaire 2014, dus inclusief de extra middelen voor WMO en Jeugdbeleid;  de ramingen van de begrotingen 2015 van de Gemeenschappelijke regelingen;  aframing van de stelposten re‐integratiebudgetten;  aanvullende bezuinigingsvoorstellen van STOER;  overige mutatie Met de nu voorliggende begroting 2015 kunnen we een sluitende begroting 2015 en meerjarenperspectief bieden, zoals in onderstaande tabel wordt aangegeven: ‐ = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Begroting 2015

Meerjarenraming 2017

Nr. Programma

Lasten

1

Sociaal

18.619

Saldo 2016 ‐ ‐ 1.501 17.118 16.603

2

12.230

6.450

‐5.780

‐6.191

‐6.200

‐6.219

3

Ruimte Economie, arbeidsmarkt en onderwijs

15.289

10.226

‐5.063

‐4.271

‐4.271

‐4.136

4

Bestuur, veiligheid en organisatie

357

‐6.980

‐6.451

‐6.512

‐6.558

5

Financiën

Baten

2018 ‐ ‐16.228 16.262

95

171

76

77

78

79

141

218

77

71

63

45

3

Ruimte Economie, arbeidsmarkt en onderwijs

196

92

‐104

‐175

‐110

‐122

4

Bestuur, veiligheid en organisatie

261

667

5

Financiën

517

7.338 642

Subtotalen voor resultaatbestemming

54.118

1

Sociaal

2

Subtotalen resultaatbestemming

Totalen na resultaatbestemming

35.646 35.004 33.626 54.181

‐

1.211 55.329

63

1.148

110

138

147

406

332

305

294

‐517

‐497

‐479

‐462

‐63

55.329

33.349 33.322

‐192

‐

‐144

82

‐166

6

19

In grafiekvorm ziet dit er als volgt uit:

Om tot deze begroting 2015 te komen zijn diverse ontwikkelingen verwerkt en is een pakket aan dekkingsmaatregelen verwerkt. In onderdeel 2.1 wordt dit stap voor stap toegelicht. De ramingen van bovenstaande programma’s zijn vervolgens in thema’s opgedeeld. Dit vormt het autorisatieniveau van de raad. Dit betekent dat het college wordt geautoriseerd om tot dat geraamde bedrag uitgaven te doen ten behoeve van het desbetreffende thema. Op dat niveau zal vervolgens ook in de diverse P&C‐documenten verantwoording worden afgelegd. In hoofdstuk 5.1 van de Financiële Begroting is daarvoor een separaat overzicht opgesteld waarin per thema de baten en lasten staan opgenomen. In de programma’s zijn alle kosten en opbrengsten integraal opgenomen. Als we de begroting indelen naar kostensoorten, dan kunnen we het volgende overzicht presenteren waarin per kostensoort de totale uitgaven voor resultaatbestemming zijn opgenomen: 1‐5 Alle programma's

organisatiekosten

materiële kosten

bijdragen aan verbonden partijen (GR'en)

Begroting 2015

Lasten

Baten

Saldo

2016

2017

2018

‐9.994

‐9.862

‐9.810

‐9.803

9.994

‐

Meerjarenraming

6.375

‐

‐6.375

‐7.741

‐5.973

‐5.811

26.384

‐

‐26.384

‐26.963

‐26.747

‐26.772

kapitaallasten (rente en afschrijving)

3.707

‐

‐3.707

‐3.582

‐3.396

‐3.146

subsidies

4.399

‐

‐4.399

‐3.867

‐3.858

‐3.858

storting in voorzieningen

3.259

‐

‐3.259

‐3.366

‐3.403

‐3.439

baten

54.181

55.655

53.337

53.014

Subtotalen voor resultaatbestemming

storting in reserve

onttrekking aan reserve

Totalen na resultaatbestemming

‐ 54.118 1.211 ‐ 55.329

54.181 54.181

63

275

150

184

‐1.211

‐1.261

‐1.177

‐1.178

1.148

1.148

1.068

1.033

1.012

55.329

0

82

6

19

‐

In grafiekvorm:

3

INHOUDSOPGAVE Voorwoord....................................................................................................................................................1 Begroting samengevat...................................................................................................................................2 INHOUDSOPGAVE .........................................................................................................................................4 DEEL 1: Vernieuwde begroting, leeswijzer & plaats in de cyclus .....................................................................5 1.1 Veranderingen in en opbouw van de begroting ........................................................................................... 6 1.2 Leeswijzer ..................................................................................................................................................... 7 1.3 Plaats in de planning & controlcylus............................................................................................................. 7 DEEL 2: Uitgangspunten voor de begroting en speerpunten in één oogopslag ................................................8 2.1 Financieel beeld ............................................................................................................................................ 9 2.2 Raadsvoorstel ............................................................................................................................................. 18 2.3 Raadsakkoord & College Uitvoeringsprogamma in één oogopslag ............................................................ 20 DEEL 3: Programma’s...................................................................................................................................22 Programma 1: Sociaal ....................................................................................................................................... 23 Programma 2: Economie, onderwijs, arbeidsmarkt ......................................................................................... 28 Programma 3: Ruimte....................................................................................................................................... 32 Programma 4: Bestuur, organisatie & veiligheid .............................................................................................. 36 Ondersteunend programma: Financiën & belastingen .................................................................................... 40 DEEL 4: Paragrafen ......................................................................................................................................44 4.1. Lokale heffingen en belastingen ................................................................................................................ 44 4.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ................................................................................................ 49 4.3 Onderhoud kapitaalgoederen..................................................................................................................... 55 4.4 Financiering................................................................................................................................................. 59 4.5 Bedrijfsvoering............................................................................................................................................ 67 4.6 Verbonden partijen..................................................................................................................................... 72 4.7 Grondbeleid ................................................................................................................................................ 75 4.8 Grote projecten .......................................................................................................................................... 79 4.9 Voortgang STOER........................................................................................................................................ 83 DEEL 5: Financiële begroting ........................................................................................................................85 5.1 Overzicht baten en lasten per programma en thema ................................................................................ 85 5.2 Overzicht reserves en voorzieningen.......................................................................................................... 94 5.3 Overzicht van investeringen ....................................................................................................................... 96 5.4. Algemene dekkingsmiddelen..................................................................................................................... 98 5.5 Incidentele baten en lasten ........................................................................................................................ 99 5.6 Overzicht geraamde subsidie 2015........................................................................................................... 100 5.7 Overzicht prognoses bouwgrondexploitaties ........................................................................................... 103 5.8 Berekening EMU‐saldo ............................................................................................................................. 106 Bijlagen ..................................................................................................................................................... 107 Productenramingen........................................................................................................................................ 107

DEEL 1: Vernieuwde begroting, leeswijzer & plaats in de cyclus

5

1.1 Veranderingen in en opbouw van de begroting

1.1.1 Vernieuwing van de begroting Sliedrecht werkt voortdurend aan de kwaliteit van de planning & control documenten. Elk jaar wordt gekeken welke verbeteringen mogelijk zijn. Er is een nieuwe raadsperiode en een nieuw raadsprogramma. Bij de Kadernota 2015 heeft de raad een aantal kaders aangegeven waar de begroting aan moet voldoen. Belangrijkste punt daarbij: de raad wenst te kunnen sturen op de voortgang van het raadsprogramma. Er is een nieuwe opzet gemaakt die tegemoet komt aan de wens van de raad. Die ligt nu voor u.

Vier sporen De vernieuwing van de begroting wordt langs vier sporen ingezet, te weten: 1. Vereenvoudiging Een eenvoudige opzet van de programma’s, met een duidelijke structuur een beperkt aantal indicatoren, die landelijk volledig zijn geaccepteerd. Dit laatste met het oog op het advies van de VNG om een verplichte set van indicatoren in te doen voeren voor alle gemeenten. 2. Heldere sturingsmogelijkheden door de raad De nieuwe opzet van de programma’s sluit aan bij het Raadsprogramma. Verder wordt er in elk planning & control document een zogenaamde VIEO opgenomen, de Voortgang In Een Oogopslag. Dit is een stoplichtrapportage waarmee raadsleden direct kunnen zien hoe het staat met de voortgang van de speerpunten. De VIEO is dynamisch en wordt aangepast bij nieuwe speerpunten. De wereld staat immers niet stil. Verder wordt een tweetal nieuwe paragrafen geïntroduceerd, te weten de paragraaf Grote Projecten en de paragraaf Bezuinigingen (voortgang realisatie STOER). 3. Scheiding tussen speerpunten en regulier werk In de vorige begrotingen staat veel regulierwerk. Niet onbelangrijk, maar hier is een ander sturingsprincipe aan de orde. Zolang het reguliere werk in termen van volume, kwaliteit en kosten binnen de kaders van de begroting en het vastgestelde beleid wordt gerealiseerd, blijven de rapportages beperkt tot eventuele afwijkingen en/of aanpassingen. 4. Digitalisering en toegankelijkheid Het benutten van mogelijkheden van digitalisering en bereiken van een breder publiek. Dit vertaalt zich in eenvoudige verwijzingen (hyperlinks) in de digitale pdf documenten en later in een begrotingsapp.

Strakke kapstok voor de uitwerking De nieuwe opzet van de programma’s biedt een concrete kapstok. De speerpunten staan centraal. Daar moet volgens een strakke structuur invulling antwoord worden gegeven op de drie W vragen, wat willen we bereiken, wat gaan we ervoor doen en wat mag het kosten? Informatie over het reguliere werk wordt daarachter opgenomen (per programma), ook volgens een strakke structuur (beleidskaders, financiën en verschillenanalyse). De structuur biedt minder ruimte voor uitvoerige teksten.

Verbetering in twee stappen De verbetering wordt in twee jaar doorgevoerd. In deze begroting ziet u al de vereenvoudigingsslag in de programma’s en indicatoren, de voortgang in een oogopslag van het college uitvoeringsprogramma en de introductie van de nieuwe paragrafen. Volgend jaar wordt de kostentoerekening aangepakt, worden de indicatoren verder uitgewerkt en worden ook de paragrafen strakker ingericht. De informatie omtrent het reguliere werk is in deze begroting nog beperkt. Binnen de beschikbare tijd hebben wij de prioriteit gelegd bij de vertaling van de speerpunten. In de volgende begroting zal de uitwerking van het regulier werk verder worden vormgegeven naar een aantal kengetallen die inzicht geven in de (ontwikkeling) van volumes, bijvoorbeeld aantal uitkeringsgerechtigden, aantal paspoorten, rijbewijzen, aanvragen (bouw)vergunningen. Om uw raad ook voor 2015 het inzicht te geven in de omvang van het reguliere werk, wordt nog voor het einde van het jaar een overzicht opgesteld en middels CIB aangeboden.

6

1.2 Leeswijzer De begroting is op een flink aantal punten aangepast. Daarmee is de sturingsinformatie helderder uitgelicht en wordt bij het reguliere werk vooral gerapporteerd over eventuele afwijkingen of aanpassingen. Dezelfde informatie blijft beschikbaar, maar wordt wel op onderdelen anders aangeboden. Het eerste hoofdstuk, waarin voorheen zowel de algemene als de financiële inleiding in was opgenomen, is in twee delen geknipt: ‐ Hoofdstuk 1 heeft betrekking op de aard en indeling van de begroting. Het bevat dus vooral procesmatige informatie. ‐ Hoofdstuk 2 bevat de financiële inleiding. Daar leest u welke uitgangspunten zijn gebruikt en wat de basis is waarop deze begroting is opgesteld. We hebben het College‐uitvoeringsprogramma (als uitvoering van het raadsprogramma) daarin ook apart opgenomen, omdat het een belangrijk onderdeel is van de opdracht waar het college voor staat. Na deze twee inleidende hoofdstukken treft u de programma’s aan. Hierin is alle feitelijke informatie over de uitgaven, inkomsten en plannen voor het komende jaar opgenomen. De programma’s zien er wel anders uit dan u gewend bent. ‐ De programma‐indeling is aangepast aan de indeling van het raadsprogramma en kent daarmee 4 inhoudelijke programma’s en één ‘ondersteunend’ programma. ‐ Binnen de programma’s is een indeling gemaakt naar speerpunten en regulier werk. o De speerpunten komen voort uit het raads‐ en collegeprogramma en zijn uitgebreid omschreven, waarbij doelstellingen en middelen voor 2015 inzichtelijk worden gemaakt. Dit zijn punten waar de inzet van de gemeente verandert of intensiveert. Speerpunten die in 2015 worden uitgevoerd worden in zwart weergegeven. Speerpunten die wel benoemd zijn maar al in 2014 of juist in 2016 of later worden uitgevoerd zijn grijs. o Het regulier werk is daarachter apart opgenomen. We geven daarbij aan welke (beleids)kaders de raad eerder gesteld heeft. Daarbinnen voert het college het reguliere werk uit. Het college rapporteert daarover alleen als er afwijkingen zijn. Na de programma’s zijn de wettelijk verplichte paragrafen opgenomen. Hierin wordt specifiek op een aantal onderwerpen aangegeven hoe en met welke middelen de gemeente werkt. Dat zijn thema’s die door verschillende programma’s heenlopen of met de financiële kaders te maken hebben. Het college heeft besloten voor twee onderwerpen aparte, nieuwe paragrafen op te nemen: voor de uitvoering van de bezuinigingsoperatie STOER en voor de voortgang van de grote projecten. Daarmee bieden we de raad extra informatie over de voortgang van deze belangrijke onderwerpen. Tot slot treft u, zoals gebruikelijk, nog de financiële begroting en de bijlagen aan. Die zijn niet veel anders dan in eerdere jaren.

1.3 Plaats in de planning & controlcylus Schematisch is de relatie tussen de diverse planning & control producten en sturingsniveaus als volgt.

Met dit schema wordt duidelijk dat de begroting als p&c document een kaderstellend karakter draagt, waarmee sturing wordt gegeven aan de uitvoering van het beleid binnen de financiële kaders. 7

DEEL 2: Uitgangspunten voor de begroting en speerpunten in één oogopslag

8

2.1 Financieel beeld

2.1.1 Van Kadernota naar begroting 2015 Na de vaststelling van de Kadernota 2015 hebben zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan die gevolgen hebben voor onze begroting 2015. Al deze ontwikkelingen zijn niet verwerkt in de primaire begroting, maar vormen een afzonderlijk voorstel. De daarbij behorende mutaties zullen via de 1e begrotingswijziging in de begroting 2015 worden verwerkt. Deze wijziging maakt integraal deel uit van de behandeling van de begroting en de besluitvorming daarover. In onderstaande tabel worden alle ontwikkelingen aangegeven. Tegelijkertijd hebben we deze ontwikkelingen van dekking voorzien, wat eveneens in onderstaande tabel is opgenomen. Het resultaat hiervan is dat we zowel een sluitende begroting 2015 aanbieden als een sluitend meerjarenperspectief. 2015 2016 2017 2018 Beginstand na Kadernota 2015 € 305.000 € 533.000 € 944.000 € 943.000 A. Collegeuitvoeringsprogramma € 378.000 € 403.000 € 453.000 € 458.000 B. Overige beleidszaken € 282.000 € 376.000 € 537.000 € 530.000 C. Drechtstedelijke ontwikkelingen € 126.000 € 126.000 € 126.000 € 126.000 D. Gevolgen september‐circulaire € 86.000 € 42.000 € 179.000 € 300.000 E. Aanpassingen bezuinigingen STOER € 216.000 € 216.000 € 216.000 € 216.000 F. Diverse kleine mutaties € 45.000 € 45.000 € 45.000 € 45.000 Budgetvragende ontwikkelingen na kadernota € 1.133.000 € 1.124.000 € 1.198.000 € 1.075.000 Budgettair tekort € 1.437.000 € 1.657.000 € 2.142.000 € 2.018.000 Dekking A. Inzet van stelposten € 181.000 € 299.000 € 334.000 € 334.000 B. Structurele ruimte vanuit voorgaande € 475.000 € 475.000 € 475.000 € 475.000 jaarrekeningen C. Aanvullende maatregelen € 385.000 € 385.000 € 385.000 € 385.000 D. Opbrengsten/besparingen vanuit thema‐ onderzoeken € 396.000 € 580.000 € 954.000 € 843.000 Totale dekkingsmaatregelen € 1.437.000 € 1.739.000 € 2.148.000 € 2.037.000 Budgettaire stand na dekkingsmaatregelen € 0 € 82.000 € 6.000 € 19.000 In bovengenoemde onderdelen zijn de ontwikkelingen voor 2015 direct structureel vertaald naar de jaren 2016 tot en met 2018. Hierbij zijn voor de bestaande budgetten constante prijzen gehanteerd, evenals bij de inkomsten. Het perspectief blijft sluitend! Daarmee voldoen we aan het gestelde uitgangspunt in ons raadsprogramma, duurzaam evenwicht. We zijn ons ervan bewust dat er nog opgaven liggen ten aanzien van de thema‐onderzoeken. Daartegenover staan diverse stelposten in onze begroting opgenomen die ruimte geven om in te kunnen spelen op ontwikkelingen, die de komende jaren op ons af komen. Vervolgens zullen alle genoemde onderdelen worden toegelicht. A. Het College-uitvoeringsprogramma (CUP) Op 2 september 2014 hebben we het collegeuitvoeringsprogramma 2014‐2018 “Gewoon doen!” vastgesteld en ter informatie aan de raad aangeboden. In dit collegeuitvoeringsprogramma (CUP) hebben wij de kaders uit het Raadsprogramma 2014‐2018 “Sliedrecht vooruit!” vertaald in dertig concrete ambities voor deze collegeperiode. In de financiële paragraaf van het CUP is de inschatting gemaakt dat ongeveer € 500.000 per 9

jaar nodig zou zijn om deze ambities te kunnen realiseren. Daarbij hebben wij aangekondigd deze inschatting verder uit te werken en de gemeenteraad in de begroting 2015 concrete voorstellen te doen. Hierbij bieden wij u een financiële vertaling op hoofdlijnen. Deze hoofdlijn vindt u terug in onderstaande tabel, waarin we de raad voorstellen per programma en per thema de inzet van de middelen te willen alloceren. Vanaf het jaar 2016 is een oplopend bedrag opgenomen om nieuwe ontwikkelingen op te kunnen vangen. Er zullen zich de komende jaren ongetwijfeld nieuwe ontwikkelingen voordoen die wij op dit moment nog niet kunnen voorzien. De extra financiële ruimte vanaf 2016 biedt ons de gelegenheid om in dat geval toch onze ambities uit het CUP waar te kunnen maken. Voor de inhoud van CUP verwijzen we u naar het desbetreffende programma. In financiële zin ziet de aanwending van deze middelen er als volgt uit: 2015 2016 2017 2018 Progr. Thema Sociaal Zorg € 85.000 € 60.000 € 60.000 € 40.000 Sport‐ en recreatievoorzieningen € 25.000 € 25.000 € 110.000 € 60.000 € 85.000 € 40.000 Economie Werk‐ en ondernemerschap € 155.000 € 155.000 € 155.000 € 155.000 € 15.000 Onderwijs € 15.000 € 15.000 € 15.000 € 170.000 € 170.000 € 170.000 € 170.000 Ruimte Beheer openbare ruimte € 50.000 € 25.000 € 25.000 € 0 € 50.000 € 25.000 € 25.000 Bestuur Communicatie en voorlichting € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 Bestuur € 48.000 € 23.000 € 23.000 € 23.000 € 97.500 € 72.500 € 72.500 € 72.500 Financiën € 50.000 € 100.000 € 150.000 Totaal € 378.000 € 403.000 € 453.000 € 458.000 Hiermee autoriseert de raad het college om op themaniveau de bovengenoemde middelen in te zetten. Via de gebruikelijke P & C producten wordt u geïnformeerd over de voortgang van de uitvoering en de daarbij behorende inzet van middelen. B. Overige beleidszaken In de Kadernota 2015 zijn uitsluitend de op dat moment bekende ontwikkelingen meegenomen, zoals de consequentie van de mei‐circulaire en de begrotingen van gemeenschappelijke regelingen en was daardoor beleidsarm. Inmiddels zijn we een aantal maanden verder en zijn naast het CUP een aantal andere ontwikkelingen bekend, die een structureel karakter dragen. 1. Ontwikkeling DKCC (structurele deel) Met ingang van 1 januari 2016 zal de gemeente Sliedrecht participeren in een Drechtstedelijk Klant Contact Centrum. Onze huidige taken op gebied van burgerzaken zullen dan hierin ondergebracht worden. Daarbij zal ook het betrokken personeel overgaan. Vanaf 2016 wegen onze vrijvallende kosten niet geheel op tegen de dan verschuldigde bijdrage. Voor de jaren 2016 t/m 2018 geeft dat respectievelijk een nadelig effect van € 80.000, € 69.000 en € 58.000. De belangrijkste oorzaak van dit nadeel wordt veroorzaakt door een doorgevoerde bezuiniging in STOER van € 50.000 én dat onze huidige bezetting zo efficiënt is dat de overgang in de eerste jaren geen voordelig effect sorteert. Deze zal in de jaren daarna worden terugverdiend. 2. Decentralisatie onderwijshuisvesting In het Regeerakkoord is afgesproken dat € 256 miljoen uit het gemeentefonds wordt overgeheveld naar de begroting van OCW ten behoeve van de scholen in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs. De 10

overweging van het rijk hierbij is, dat dit bedrag in de verdeling van de algemene uitkering wordt toegerekend aan onderwijshuisvesting, maar in het algemeen door de gemeenten daar niet aan uitgegeven. Dit leidt voor de gemeente Sliedrecht vanaf 2015 tot een lagere uitkering van € 318.000. Daarnaast treedt er per 1 januari 2015 een wetswijziging in waar het gaat om de onderwijshuisvesting. Doel is de taken en het budget voor het buitenonderhoud en aanpassingen van schoolgebouwen in het primaire en speciaal onderwijs van gemeenten naar schoolbesturen over te hevelen. Door deze wetswijziging komt er een uitname uit het gemeentefonds € 252.000. In totaliteit worden we geconfronteerd met een lagere uitkering uit het gemeentefonds van € 570.000. Tegenover deze lagere uitkering vervalt onze onderhoudsplicht van de gebouwen ten behoeve van het onderwijs. Hierdoor besparen we kosten en wel tot een bedrag van € 367.000. De consequentie hiervan is dat we per saldo met een budgettair tekort worden geconfronteerd van € 203.000 in 2015 dat uiteindelijk oploopt naar € 371.000 in 2018. Naast het budgettaire effect zijn nog middelen aanwezig in de desbetreffende voorziening onderwijshuisvesting. Deze zullen worden betrokken bij de overdracht van onze gebouwen aan de onderwijsbesturen. 3. Indexering contract met Optisport In het contract met Optisport is een jaarlijkse indexering afgesproken van 2%. Met deze stijging is in de begroting 2015 nog geen rekening gehouden. 4. Onderhoud Bruggen In 2014 is de onderhoudstoestand van alle bruggen geïnventariseerd en een financiële berekening gemaakt. Hieruit blijkt dat het bestaande budget voor onderhoud niet voldoende is. De gemeente Sliedrecht had, tot voor kort, geen inspectiegegevens van haar houten bruggenareaal. In twee stappen wordt daarom hiermee rekening gehouden met hogere kosten op dit onderdeel, te weten in 2015 met € 13.000 en vervolgens vanaf 2016 met € 25.000. Met dit bedrag kan 1/3 van de houten bruggen in Sliedrecht in stand worden gehouden. De overige 2/3 van het bestand zal, als de veiligheid niet meer is te waarborgen, op termijn worden verwijderd. Slechts enkele bruggen worden vervangen door een dam met duiker. 5. Onderhoud openbare verlichting Evenals bij het onderhoud van de bruggen dient ook voor openbare verlichting rekening te worden gehouden met extra kosten. In de bestuursrapportage 2014 is hierover eveneens melding gemaakt. Voor 2015 houden we rekening met € 10.000 en vanaf 2016 bedraagt dit € 20.000 structureel. Dit is nodig om de kwaliteit van de openbare verlichting op peil te houden en daarmee de veiligheid te waarborgen. In de praktijk wordt hierbij ingezet op duurzaamheid en energiebesparing, onder andere d.m.v. led‐verlichting. 6. Opleidingsplan naar 2% van de loonsom Ons huidige budget voor vorming en opleiding ligt onder de in de Cao voorgestane norm van 2% van de loonsom. Om hieraan te voldoen is een verhoging van € 30.000 noodzakelijk. Samenvattend overzicht van de mutaties 1 t/m 6:

1. 2. 3. 4. 5.

DKCC Decentralisatie onderwijshuisvesting Optisport Onderhoud bruggen Onderhoud openbare verlichting

6. Opleidingsplan naar 2% van loonsom B. Overige beleidszaken

11

2015

2016

2017

2018

€0 € 203.000 € 26.000 € 13.000 € 10.000 € 30.000 € 282.000

€ 80.000 € 195.000 € 26.000 € 25.000 € 20.000 € 30.000 € 376.000

€ 69.000 € 367.000 € 26.000 € 25.000 € 20.000 € 30.000 € 537.000

€ 58.000 € 371.000 € 26.000 € 25.000 € 20.000 € 30.000 € 530.000

C. Drechtstedelijke ontwikkelingen Er is een nieuw regionaal meerjarenprogramma (RMJP) opgesteld door de Drechtraad. De Drechtraad stelt, na hierover de gemeenteraden te hebben gehoord, de financiële bijdragen vast. Het regionaal meerjarenprogramma sluit goed aan bij de lokale prioriteiten en versterkt onze eigen inzet op een aantal dossiers. In het RMJP wordt het aandeel van de gemeente Sliedrecht aangegeven, waarmee in ons financiële overzicht ook rekening wordt gehouden. In structurele zin betekent dit voor ons een (extra) bijdrage van € 62.000. Extra, omdat reeds een deel is voorzien in de begroting van de GRD 2015 en daarmee is via onze Kadernota 2015 reeds rekening is gehouden. Op 1 januari 2015 is de transitie van Jeugdzorg, Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de Participatie een feit. In 2015 zijn we echter nog niet klaar. Er zijn nog een aantal grote opgaven op deze terreinen zoals onder andere: ‐ noodzaak voor zorginnovatie om zo kwalitatief hoogwaardige zorg & ondersteuning met hoge bezuinigingen te kunnen leveren; ‐ op een andere wijze van organiseren van de regionale zorgmarkt en de dwang en drang voorzieningen binnen jeugdhulp en WMO; ‐ realiseren van participatieplekken en de verbinding met zorg en onderwijs; ‐ realiseren van een goede verbinding tussen zorg en onderwijs in het kader van passend onderwijs. Deze opgaven vragen naast expertise ook om samenwerking en afspraken met zorgaanbieders, zorgverzekeraar en onderwijsinstellingen. Een deel van de uitvoering van de nieuwe taken voor Wmo en Jeugd wordt belegd op lokaal niveau en een deel op regionaal niveau (Sociale Dienst Drechtsteden en Serviceorganisatie Jeugd). Om de uitvoering van de lokale opgaven in 2015 zo efficiënt en effectief mogelijk uit te voeren willen we de krachten bundelen in de Drechtsteden en Zuid‐Holland‐Zuid via het programma Meervoudig Lokaal Sociaal, waardoor we gebruik maken van elkaars kennis, expertise en inzet. Naast deze regionale bijdragen draagt onze organisatie bij in de vorm van ambtelijke inzet. Deze inzet kan in mindering worden gebracht op de totaal verschuldigde bijdragen. Tot heden hebben we hiermee nog geen rekening gehouden. Onze inzet kan worden geraamd op € 33.000. Samenvattend overzicht:

Regionaal MJP (structureel) Inzet personeel voor regionale activiteiten Meervoudig lokaal sociaal domein C. Regionale ontwikkelingen

2015

2016

2017

2018

€ 62.000 € 33.000 € 97.000 € 126.000

€ 62.000 € 33.000 € 97.000 € 126.000

€ 62.000 € 33.000 € 97.000 € 126.000

€ 62.000 € 33.000 € 97.000 € 126.000

Wij zijn ons bewust van het feit dat er een overlap kan zitten tussen het bedrag dat wordt ingezet voor het RMJP en lokaal beschikbare budgetten. M.a.w. er zijn wellicht kosten die lokaal kunnen vervallen op het moment dat het RMJP wordt uitgevoerd. Op dit moment is er nog geen inzicht in de kosten die lokaal kunnen vervallen, maar zodra de plannen verder zijn uitgewerkt wordt dit voor uw raad, waar nodig in beeld gebracht. D. September-circulaire Op 16 september 2014 is de september‐circulaire verschenen. Met de gevolgen hiervan willen we in onze begrotingsopstelling rekening houden. Voor 2015 levert dit een nadelig effect op van € 86.000, terwijl in de jaren daarna een gunstiger beeld ontstaat. In deze circulaire is de aanvullende bezuiniging verwerkt op het gebied van huishoudelijke hulp vanaf 2016. We gaan ervan uit dat deze bezuiniging voor minimaal 2/3 deel kan worden opgevangen binnen de Drechtstedelijke budgetten voor dit onderdeel. Mocht in de loop van volgend jaar blijken dat dit niet of gedeeltelijk haalbaar is dan zullen we hier in de Kadernota 2016 op terugkomen. Tenslotte zijn in de september circulaire de nieuwe budgetten bekend geworden voor de Participatiewet. Deze leveren vooralsnog geen budgettair effect op. 12

Gevolgen september circulaire 2014 Korting op WMO vanaf 2016 Lagere bijdrage aan de SDD D. Gevolgen september-circulaire

2015

2016

2017

2018

€ 86.000 €0 €0 € 86.000

€ 140.000 € 298.000 € 200.000 € 42.000

€ 283.000 € 304.000 € 200.000 € 179.000

€ 404.000 € 304.000 € 200.000 € 300.000

E. Aanpassingen bezuinigingen STOER In mei 2013 heeft de raad besloten tot een set van bezuinigingsmaatregelen, de zogenoemde groene voorstellen tot een bedrag van € 1.443.000 vanaf 2014. Bij de Kadernota 2014 is besloten om dit bedrag gefaseerd in te voeren en wel € 515.000 vanaf 2014 en vanaf 2015 het resterende bedrag van € 928.000. Uit nader onderzoek is gebleken dat er in deze set van bezuinigingen een paar posten zijn opgenomen, die niet passen in de lijn van het raadsprogramma Sliedrecht Vooruit. Dit betreft de volgende posten: ‐ OZB‐verhoging € 106.000 ‐ Ingeboekte kortingen bij Drechtwerk en Dienst Gezondheid en Jeugd ‐ 13.500 ‐ 34.500 ‐ Versoberen speelplekken ‐ Versoberen onderhoud begraafplaats ‐ 10.000 ‐ Beperken onderhoud door minder vegen, bladruimen e.d. ‐ 30.000 ‐ Natuurspeelterrein ‐ 5.000 ‐ Kerstpakketten ‐ 3.500 ‐ Bijdrage PV ‐ 5.000 ‐ Stedenband ‐ 5.500 ‐ Monumentencommissie ‐ 3.000 Totaal € 216.000 Wij stellen daarom voor om de belastingverhoging en de bezuinigingen te schrappen, hetgeen een nadelig effect oplevert voor onze begroting van totaal € 216.000. F. Diverse kleine mutaties Na de Kadernota hebben we te maken met een aantal bijstellingen voor onze begroting 2015, waarmee derhalve nog geen rekening is gehouden. Het gaat hierbij om een totaal bedrag van € 45.000 nadelig. In dit bedrag zijn de structurele doorwerkingen zoals genoemd in de Bestuursrapportage 2014 meegenomen.

F. Diverse kleine mutaties

2015

2016

2017

2018

€ 45.000

€ 45.000

€ 45.000

€ 45.000

2.1.2 Dekkingsmiddelen Om te komen tot een sluitende begroting 2015 te komen stellen we een aantal maatregelen voor, te weten: A. Inzet van stelposten B. Rekeningonderzoek van 2009‐2013 C. Aanvullende maatregelen D. Thema‐onderzoeken A. Inzet van stelposten In de begroting 2014 zijn een aantal stelposten opgenomen. Dit betreffen de volgende stelposten: 1 2 3 4

Scenario decentralisaties Effecten participatiewet Rest stelpost Nieuw Beleid Stelpost Inflatiecorrectie

2015

2016

2017

2018

€ 225.000 € 150.000 €0 € 56.000

€ 300.000 € 300.000 € 43.000 € 56.000

€ 300.000 € 450.000 € 78.000 € 56.000

€ 300.000 € 450.000 € 78.000 € 56.000

Deze stelposten hebben we opnieuw beoordeeld op basis van actuele situatie. Dit wordt onderstaand verder toegelicht. 13

1. Scenario decentralisaties Met het naderen van de ingangsdatum wordt er steeds meer duidelijk over de beschikbare middelen ten behoeve van de nieuwe taken op het gebied van de WMO en Jeugdzorg. Er is sprake van voortschrijdend inzicht wat ons risico steeds verder terugdringt. Inmiddels is gebleken dat er nog sprake is van een risico in het kader van een zogenoemde groeireserve ten behoeve van de WMO. Dit behelst een bedrag van ongeveer € 100.000. 2. Effecten Participatiewet Voor dit onderdeel staat in onze begroting een stelpost opgenomen. Onlangs is er een rapport van Deloitte opgesteld waarin wordt ingegaan op de risico’s zoals deze momenteel worden geschat. Vooralsnog zien wij, gelet op de conclusies van Deloitte, ons genoodzaakt om de aanwezige stelposten voor dit onderdeel te handhaven op het bovengenoemde niveau. 3. Stelpost nieuw beleid Met het inzetten van het nieuwe beleid zoals vermeld in paragraaf 2.1.1 kunnen we ter dekking hiervan deze stelpost daarvoor gebruiken. Deze stelpost is gevormd bij de vaststelling van de Kadernota 2014. 4. Stelpost inflatie Bij de Kadernota 2015 is op basis van de mei‐circulaire 2014 een stelpost gevormd ter dekking van mogelijke gevolgen van een nieuwe CAO voor gemeenteambtenaren. Inmiddels is deze vastgesteld en met de gevolgen hiervan is in de begroting 2015 rekening gehouden. De daarvoor gevormde stelpost is niet geheel noodzakelijk. Samenvattend overzicht: 2015 2016 2017 2018 1. Scenario decentralisaties (gedeeltelijk) € 125.000 € 200.000 € 200.000 € 200.000 2. Effecten Participatiewet 0 0 0 0 € 78.000 € 78.000 3. Stelpost nieuw beleid € 0 € 43.000 4. Stelpost inflatie € 56.000 € 56.000 € 56.000 € 56.000 A. Inzet van stelposten € 181.000 € 299.000 € 334.000 € 334.000 B. Rekeningonderzoek van 2009 - 2013 Er heeft een extern onderzoek plaatsgevonden naar de oorzaken van de overschotten in de jaarrekeningen vanaf 2009. Beoordeeld is welke structurele elementen hierin aanwezig waren om daarmee rekening te houden in de opstelling van de begroting 2015. Als structureel zijn de posten aangemerkt die in de reeks van 5 jaar minstens 3 jaar een overschot te zien gaven. Dit heeft geleid tot een overzicht van de volgende posten waarvan de raming structureel kan worden aangepast: * Dividend Eneco € 225.000 * Onroerende zaakbelastingen € 200.000 * Algemene uitkering € 50.000 Totaal € 475.000 We beseffen dat met de raming van deze bedragen in onze begroting het risico op mogelijk tegenvallende opbrengsten groter wordt. In de berekening van ons benodigde weerstandsvermogen wordt hiermee rekening gehouden. C. Aanvullende maatregelen 1. Rentepercentage In de Financiële Strategie is een vast rentepercentage afgesproken van 4%. Jaarlijks wordt beoordeeld of dit toereikend is om de totale rentekosten op te vangen. Rekening houdend met de laatst afgesloten geldlening en de berekening voor de begroting 2015 blijkt dat ons werkelijk rente niveau uitkomt op 3,25%. Dit levert een voordelig effect op € 235.000. Hiermee is dan rekening gehouden met 1% voor kortlopende geldleningen en 3% 14

voor langlopende geldleningen voor respectievelijk € 4 en € 8 miljoen. In april 2014 is een vaste geldlening afgesloten van € 8 miljoen tegen een rente van 1,67%, waarvan we € 53.000 reeds als voordeel hebben ingeboekt. Als we dit in ogenschouw nemen, dan is er nog meer ruimte aanwezig binnen de rentepost en willen we het omslagpercentage terugbrengen naar 3%. Dit levert uiteindelijk een besparing op van € 332.000. Voor de goede orde, hierbij is rekening gehouden met gevolgen van de genoemde afgesloten geldlening. Omdat in de Financiële Strategie ons beleid is vastgelegd, zal hiervoor een afzonderlijk besluit moeten worden genomen om op dit punt in de Financiële Strategie te herzien. 2. Inflatoire verhoging OZB Om in de pas te blijven met de inflatie willen we de ozb verhogen met een percentage van 1,5%, wat een bedrag behelst van € 53.000. Samenvattend overzicht

1. Rentepercentage 2. Inflatoire verhoging OZB C. Aanvullende maatregelen

2015

2016

2017

2018

€ 332.000 € 53.000 € 385.000

€ 332.000 € 53.000 € 385.000

€ 332.000 € 53.000 € 385.000

€ 332.000 € 53.000 € 385.000

D. Thema-onderzoeken Bij de Kadernota 2015 zijn de plannen van aanpak van de vier Themaonderzoeken gepresenteerd. Hierin zijn een tweetal sporen aangegeven. Spoor 1 zijn bezuinigingen die in de Begroting 2015 kunnen worden meegenomen. Spoor 2 zijn bezuinigingen die in de Begroting 2016 en verder kunnen worden meegenomen. Daarbij is aangegeven dat de themaonderzoeken een belangrijke bijdrage kunnen leveren in het oplossen van het gepresenteerde tekort. De vier thema‐onderzoeken betreffen de volgende onderwerpen, waarbij tegelijkertijd een toelichting wordt gegeven over de mogelijke opbrengsten/besparingen die dit oplevert voor de begroting 2015. 1. Vastgoed De verschuiving van de wettelijke taken, aanscherping van de doelstellingen en de rol van de gemeenten vraagt om een nieuwe kijk op vastgoed en een nieuw beleid. De huidige financiële taakstelling om vastgoed vooral kostendekkend te exploiteren speelt daarin meer dan ooit een belangrijke rol. Een spoor hierin is betreft de verkoop van de woningen. Dit traject is inmiddels gestart en de eerste opbrengsten hiervan worden begin 2015 verwacht. Vanaf 2015 worden ook de eerste structurele besparingen gerealiseerd. In 2015 wordt vervolgens gestart met het tweede spoor uit het thema onderzoek Vastgoed. Dit resulteert in structurele besparingen die oplopen naar € 100.000 in 2018 met daarnaast eenmalige boekwinsten. Hiermee is in het meerjarenperspectief rekening gehouden. 2. Bedrijfsvoering In de uitvoering van spoor 1 gaat het vooral om de volgende onderdelen: a. Verhogen van kwaliteit en professionaliteit in de organisatie; b. Doorlichten processen t.b.v. meer kwaliteit tegen lagere kosten; c. Uniformering van Processen Systemen in het kader van het regionale project ; d. Reduceren werkplekken door introductie van Het Nieuwe Werken. Hiervoor zien we de mogelijkheid om vanaf 2016 een jaarlijks bedrag te besparen van € 75.000. 3. Subsidies In het kader van het themaonderzoek Transitie anders subsidiëren, waarvoor het BOB‐proces reeds is gestart, wordt een nieuwe subsidieverordening opgesteld welke ingaat per 1‐1‐2016. Door anders te gaan subsidiëren zetten wij in op een besparing van € 50.000 in 2016, € 100.000 in 2017 en € 175.000 in 2018. Dit betekent in 2018 ongeveer 5,5 % op het totale subsidieplafond. Op welke wijze en bij welke instellingen/organisaties hierbij tot een andere inzet van middelen zal worden gekomen, is nu niet bekend; dit zal worden bepaald door het te volgen BOB‐traject en de daaruit voorvloeiende nieuwe subsidieverordening 15

4. Kostendekkendheid en tarieven Voor spoor 1 zijn de volgende onderwerpen nader onderzocht en leveren de volgende middelen op:  Doorberekening van kosten van de organisatie aan projecten en grondexploitaties;  Doorberekening van kosten in het tarief op gebied van riolering en afvalverwijdering, zoals kwijtschelding, vegen van straten en korting in de algemene uitkering als gevolg van invoering BTW compensatiefonds in 2004;  Heffen van ozb over bouwgrond. In totaliteit levert dit thema‐onderzoek een bedrag op van € 376.000 voor 2015 en werkt door in tarieven van de afvalstoffenheffing en rioolrechten. Bij een aantal van 11.000 huishoudens levert dit een gemiddeld hogere last op van iets meer dan € 34. Op de totale opbrengst betekent dit een procentuele verhoging op van ca. 9%. Samenvattend overzicht:

1. 2. 3. 4.

Thema Vastgoed Thema bedrijfsvoering Thema subsidiebeleid Thema kostendekking en tarieven D. Thema-onderzoeken

2015

2016

2017

2018

€ 20.000 €0 €0

€ 40.000 € 75.000 € 50.000

€ 325.000 € 75.000 € 100.000

€ 100.000 € 75.000 € 175.000

€ 376.000 € 396.000

€ 415.000 € 580.000

€ 454.000 € 954.000

€ 493.000 € 843.000

2.1.4 Incidentele posten Naast de hierboven genoemde structurele ontwikkelingen hebben we ook te maken met een aantal incidentele ontwikkelingen voor 2015. Dit vraagt om een afzonderlijke beoordeling, omdat deze ook gedekt kunnen worden met incidentele middelen. Het gaat hierbij om de volgende zaken:  A. Drechtstedelijke ontwikkelingen;  B. Ontwikkeling DKCC;  C. Sliedrecht 950 jaar;  D. Verhoging inkoop lokale zorg;  E. Kosten nazorg gasfabriekterrein;  F. Diverse mutaties. A. Drechtstedelijke ontwikkelingen In Drechtstedelijk verband wordt een incidentele bijdrage voor 2015 gevraagd van € 136.000, vooral (75%) ter dekking van de voeding van een financieringsfonds in het economisch domein voor Innovation Quarter en eigen bijdrage voor Europese fondsen. B. Ontwikkeling DKCC Het nieuwe DKCC zal op 1 januari 2016 operationeel worden. Vooruitlopend daarop zullen eenmalige kosten worden gemaakt om een goede start te waarborgen. Deze worden geraamd op € 31.000. C. Sliedrecht 950 jaar Voor de viering heeft de raad op 23 september 2014 besloten om in 2015 een bedrag van € 25.000 beschikbaar te stellen. Hiermee houden we daarom rekening in de begroting 2015. D. Verhoging inkoop lokale zorg De DGJ voert de coördinatie uit voor het lokale zorgnetwerk Sliedrecht. Dit is een wettelijke taak in het kader van de WMO. Op basis van de gegevens in 2014 blijkt dat het budget niet toereikend is. Dit heeft te maken met een groter aantal mensen dat als gevolg van de crisis een beroep doet op deze maatschappelijke zorg (o.a. schulden en dreigende huisuitzetting). De verwachting is dat deze trend zich in 2015 zal voortzetten. Het streven is om na 2015 het lokale zorgnetwerk op te nemen in het Sociaal Team en daarmee de coördinatie door DGJ geleidelijk af te bouwen. Daarom is uitsluitend voor 2015 een extra bedrag benodigd van € 13.000. 16

E. Kosten nazorg gasfabriekterrein De kosten voor de nazorg van het gasfabrieksterrein worden tot en met 2014 gefinancierd uit het ISV. OZHZ is hiervoor regionaal budgetbeheerder. Vanaf 2015 worden de kosten voor de nazorg niet meer uit het ISV gefinancierd Het Rijk heeft toegezegd voor 2015 en daarna hiervoor budget te reserveren. Het is thans nog niet bekend hoe hoog dit bedrag is en waar Sliedrecht op kan rekenen. Vooralsnog houden we rekening met een bedrag van € 25.000 gelet op de kosten van voorgaande jaren. F. Diverse mutaties In dit een onderdeel is een eenmalig nadelig effect begrepen van € 12.000 als gevolg van een hogere bijdrage ten behoeve van de Omgevingsdienst. Het totale eenmalige bedrag dat met deze onderwerpen is gemoeid bedraagt € 242.000. Wij laten dit buiten het financiële perspectief omdat een incidentele dekking volstaat. De opbrengst van de verkoop van de woningen zal een incidentele opbrengst genereren. Deze eenmalige opbrengst heeft een bandbreedte van € 600.000 tot € 2.000.000. Hiermee is in onze plannen tot heden geen rekening gehouden. Gelet op de voortgang van dit proces, zullen eind dit jaar, maar in ieder geval begin volgend jaar opbrengsten worden gerealiseerd uit deze verkopen. Ter dekking van de reeds genoemde eenmalige zaken willen we een deel van deze opbrengst tot € 242.000 daarvoor gebruiken. Samenvattend overzicht: 2015 A. B. C. D.

Drechtstedelijke ontwikkeling Ontwikkeling DKCC Sliedrecht 950 jarig bestaan Lokale OGGz-regie/zorgcoördinatie lokaal Zorgnetwerk E. Kosten nazorg gasfabriekterrein F. Diverse mutaties Totaal incidentele posten Totaal opbrengst verkoop woningen Saldo

€ 136.000 € 31.000 € 25.000 € 13.000 € 25.000 € 12.000 € 242.000 € 242.000 €0

2.1.5 Reserves en voorzieningen De verwachte stand van onze reserves en voorzieningen per 1 januari 2015 en de verdere ontwikkeling naar 2018 kan als volgt worden weergegeven: Reserves Boekwaarde per Boekwaarde per Boekwaarde per Boekwaarde per 1‐1‐2015 1‐1‐2016 1‐1‐2017 1‐1‐2018 Totale reserves € 25.423.919 € 25.486.850 € 25.679.259 € 25.823.114 Voorzieningen Boekwaarde per Boekwaarde per Boekwaarde per Boekwaarde per 1‐1‐2015 1‐1‐2016 1‐1‐2017 1‐1‐2018 Totale voorzieningen € 3.320.444 € 2.629.260 € 2.838.583 € 3.997.079 Voor een specificatie wordt verwezen naar hoofdstuk 5 De Financiële begroting.

17

2.2 Raadsvoorstel Bovenstaande afwegingen leiden tot het onderstaande voorstel, dat aan de raad ter besluitvorming wordt voorgelegd: a. de Begroting 2015 vast te stellen; b. de volgende mutaties tot een bedrag van € 1.132.000 in de begroting 2015 te verwerken: A. Collegeuitvoeringsprogramma voor € 378.000: a. thema zorg € 85.000 € 25.000 b. thema sport‐ en recreatievoorzieningen c. thema werk‐ en ondernemerschap € 155.000 d. thema onderwijs € 15.000 e. thema communicatie en voorlichting € 50.000 f. thema bestuur € 48.000 B. Overige beleidszaken voor € 282.000: a. gevolgen decentralisatie onderwijs € 203.000 b. contract met Optisport € 26.000 € 13.000 c. onderhoud bruggen d. onderhoud openbare verlichting € 10.000 e. verhoging voor vorming en opleiding € 30.000 C. Drechtstedelijke ontwikkelingen € 126.000: a. netto structurele bijdrage € 29.000 b. meervoudig lokaal sociaal domein € 97.000 D. September‐circulaire voor € 86.000; E. Aanpassingen bezuinigingen STOER voor € 216.000: € 106.000 a. geen ozb verhoging van 3% b. kortingen bij Drechtwerk/DGJ € 13.500 c. Versoberen speelplekken € 35.000 d. Versoberen onderhoud begraafplaats € 10.000 e. Beperken onderhoud openbare ruimte € 30.000 f. Natuurspeelterrein € 5.000 g. Kerstpakketten € 3.500 h. Bijdrage PV € 5.000 i. Stedenband € 5.500 j. Monumentencommissie € 2.500 F. Diverse kleine mutaties voor € 45.000; c. Ter dekking van de mutaties in onderdeel b, de volgende dekkingen in de begroting te verwerken tot een totaalbedrag van € 1.437.000: A. Inzet van stelposten tot een bedrag van € 181.000: a. stelpost voor decentralisaties € 125.000 € 56.000 b. stelpost loon‐ en prijsstijging B. Rekeningonderzoek 2009 – 2013 voor € 475.000: a. verhoging dividend € 225.000 b. opbrengst ozb € 200.000 c. algemene uitkering € 50.000 18

C. Aanvullende maatregelen voor € 385.000: a. verlagen van renteomslagpercentage naar 3% en de Financiële Strategie op dit onderdeel aan te passen € 332.000 b. inflatoire verhoging ozb € 53.000 D. Thema‐onderzoeken tot een bedrag van € 396.000, waarmee met de vaststelling van de tarieven rekening zal worden gehouden: a. in de rioolheffing te verwerken € 276.000 b. in de afvalstoffenheffing te verwerken € 100.000 c. besparingen vanuit thema vastgoed € 20.000 d. De eenmalige mutaties tot een bedrag van € 242.000 te dekken uit de eenmalige opbrengst van de verkoop van de woningen in 2015: € 136.000 a. Drechtstedelijke ontwikkelingen b. Ontwikkeling DKCC € 31.000 c. Sliedrecht 950 jaar € 25.000 d. Verhoging inkoop lokale zorg € 13.000 e. Kosten nazorg gasfabriekterrein € 25.000 f. Diverse mutaties € 12.000 e. een raming op te nemen in de begroting van € 50.000 ter bekostiging van lokale initiatieven, die wordt gedekt door een onttrekking aan de reserve van kleinschalige herontwikkeling (zie paragraaf 3.5.4.); f. de vervangingsinvesteringen voor 2015 beschikbaar te stellen zoals genoemd in het deel 5, onderdeel 5.4 investeringsplan tot een totaalbedrag € 1.233.000; g. de bijgevoegde begrotingswijziging vast te stellen waarin de mutaties onder b, c, d, e en f zijn verwerkt; h. de doorwerkingen van alle mutaties te verwerken in het meerjarenperspectief 2016 ‐ 2018, zoals in de desbetreffende overzichten is aangegeven.

19

2.3 Raadsakkoord & College Uitvoeringsprogamma in één oogopslag In onderstaande overzicht presenteren we welke voortgang we maken met de uitvoering van het Raadsprogramma en het Collegeuitvoeringsprogramma. De voortgang in een oogopslag nemen wij later ook in de andere P&C‐documenten op. Peildatum 1 oktober 2014 Afgerond Op schema Lichte vertraging Zware vertraging Ambitie Realisatie Voortgang PROGRAMMA 1: SOCIAAL Aanbieding lokaal integraal uitwerkingsplan decentralisaties aan de raad Q2 – 2015 Aanbieding subsidiebeleid aan de raad Q2 – 2015 Aanbieding plan van aanpak brede toegankelijkheid voorzieningen aan de Q2 – 2015 raad Aanbieding afspraken zondagsrust aan de raad Q4 – 2014 Aanbieding startnotitie evenementenbeleid aan de raad Q4 – 2014 Eerste maritiem zomerfestival Sliedrecht Q2/Q3 – 2015 Aanbieden startnotitie jeugdwelzijnsbeleid aan de raad Q1 – 2015 Aanbieden beleidsplan jeugdwelzijnsbeleid aan de raad Q3 – 2015 Implementatie jeugdwelzijnsbeleid Q4 – 2015 Aanbieding visie bibliotheekfunctie aan de raad Q3 – 2015 Onderzoek mogelijkheden zwaaihaak op terrein gemeentekantoor Q2 – 2015 PROGRAMMA 2: ECONOMIE, ARBEIDSMARKT, ONDERWIJS Aanbieding voorstel aan raad over wel/niet ontwikkelen Recreatief Q4 – 2015 Knooppunt Bestuurlijke duidelijkheid SLTC en VV Sliedrecht over hun toekomst Q4 – 2014 Aanstellen bedrijfscontactfunctionaris Q1 – 2015 Verkenning vestiging internetgerelateerde bedrijven Q3 – 2015 Lokaal actieplan gemeente, bedrijfsleven, onderwijs Q1 – 2015 Onderzoek dorpsbrede wifi‐dekking Q1 – 2016 Aanbieding discussienota rol gemeente bij onderwijs aan de raad Q1 – 2015 Nieuwe aansluiting A15 gereed Q3 – 2015 Aanbieding startnotitie verkeersbeleidsplan aan de raad Q4 – 2014 Aanbieding verkeersbeleidsplan aan de raad Q3 – 2015

20

Afgerond

Op schema

Lichte vertraging

Ambitie PROGRAMMA 3: RUIMTE Aanbieding startnotitie dijkvisie aan de raad Aanbieding dijkvisie aan de raad Gebiedsscan extramuralisering van de zorg gereed Quickscan (on)mogelijkheden wijziging/uitbreiding bestaande woning gereed Eerste Woondag Aanbieding Groenbeleidsplan aan de raad Aanbieding beleid Onderhoud Wegen aan de raad Aanbieding onderhoudsplannen Openbare verlichting en Bruggen aan de raad Aanpassen speelplaatsen aan alle leeftijden afgerond Aanpassen entrees Sliedrecht Extra communicatie duurzaamheidslening Informatieportal duurzaamheid Check inkoopbeleid en duurzaam bouwen PROGRAMMA 4: BESTUUR, ORGANISATIE, VEILIGHEID Aanbieding evaluatie burgerparticipatie aan de raad Aanbieding her(r)ijkt beleid burgerparticipatie aan de raad Afronding projectplan communicatie Instellen Kinderraad Instellen Jeugdburgemeester Introductie Kinderlintje Start Veiligheid in de wijk Actieplan vermindering regeldruk Aanbieding analyse soft‐ en harddrugs aan de raad Preventief beleid soft‐ en harddrugs aan de raad (afhankelijk van analyse) Aanbieding organisatievisie aan de raad Afronding bezuinigingsspoor Vastgoed Afronding bezuinigingsspoor Subsidies Afronding bezuinigingsspoor Kostendekking, belastingen en tarieven Afronding bezuinigingsspoor Samenwerking en bedrijfsvoering

21

Zware vertraging Realisatie Q4 – 2014 Q4 – 2015 Q1 – 2015 Q2 – 2015

Voortgang

Q2 – 2015 Q4 – 2014 Q4 – 2014 Q4 – 2014

Q4 – 2017 Q1 – 2016 Q1 – 2015 Q2 – 2016 Q1 – 2016

Q4 – 2014 Q2 – 2015 Q4 – 2014 Q1 – 2015 Q1 – 2015 Q1 – 2016 2015 Q1 – 2015 Q1 – 2015 ntb Q4 – 2014 Q4 – 2016 Q2 – 2015 Q2 – 2015 Q4 – 2016

DEEL 3: Programma’s

22

Programma 1: Sociaal

Speerpunten

      

Decentralisaties goed opvangen, niemand tussen walen schip Toegankelijke, betaalbare voorzieningen (sport, cultuur, sociaal) Een nieuw evenementenbeleid Maritiem zomerfestival Een nieuw jeugdwelzijnsbeleid Een visie op de bibliotheekfunctie en medegebruik Onderzoek naar quick wins voor recreatie aan de Merwede.

Reguliere taken

    

Het op peil houden van voorzieningen Het ondersteunen van verenigingen en activiteiten Bevorderen van een gezonde leefstijl Preventieve zorg Maatschappelijke ondersteuning via de GR Drechtsteden

Bedragen x € 1.000

Lasten per thema

Cultuurvoorzieningen

€ 1.652 € 291 9% 2%

Integraal jeugdbeleid € 2.493 14%

Sport‐en recreatievoorzieningen Zorg

€ 13.969 75%

Totaal kostensoorten binnen programma € 3.043 17%

€ 217 1%

€ 1.228 € 434 7% 2%

organisatiekosten materiële kosten

€ 1.394 8%

bijdragen aan verbonden partijen (GR'en) kapitaallasten (rente en afschrijving) subsidies storting in voorzieningen € 12.089 65%

In hoofdstuk 5.1 is een gespecificeerd overzicht opgenomen van de baten en lasten per programma.

23

3.1.1. Inleiding In 2015 zullen de drie decentralisaties in het sociale domein in werking treden. In het Thema’s programma sociaal gaat het dan om de uitbreiding van de gemeentelijke taken in de  Cultuurvoorzieningen WMO en de Jeugdzorg. De voorbereidingen zijn  Integraal jeugdbeleid nog in volle gang, vooral bij de GR Drechtsteden  Sport‐ en recreatievoorzieningen en de Dienst gezondheid & Jeugd.  Zorg De veranderingen (en bezuinigingen) zullen ook in Sliedrecht merkbaar zijn. In het 2e kwartaal 2015 biedt het college daarom een lokaal uitwerkingsplan aan waarin het laat zien hoe we in Sliedrecht met die veranderingen omgaan. Deze veranderingen hebben ook grote invloed op de manier waarop zorg wordt geleverd. Ouderen blijven langer in hun eigen huis wonen, ook met een zwaardere zorgvraag. Dat vraagt aandacht voor mantelzorgers, maar ook voor de samenstelling van onze woningvoorraad en de aanpassing daarvan. In heel Nederland kijken gemeenten kritisch naar hun vastgoed en de kosten daarvan. In Sliedrecht doen we dat ook, maar verliezen de gebruikers niet uit het oog. Activiteiten blijven laagdrempelig toegankelijk. We zoeken mogelijkheden om door multifunctioneel gebruik efficiënter te werken. Het welzijnsbeleid voor de jeugd vernieuwen we de komende jaren om het bereik en de kwaliteit te verbeteren. Afgelopen jaren is, mede naar aanleiding van het Rekenkameronderzoek, kritisch gekeken naar de wijze waarop de gemeente subsidies verstrekt en daarover rapporteert. We zetten dat de komende jaren door. Onder ‘reguliere taken’ vindt u een overzicht van die indicatoren. Het evenementenbeleid en de nieuwe afspraken over zondagsrust worden eind 2014 al naar de raad gestuurd. In 2015 kijken we naar mogelijkheden om weer een maritiem zomerfestival te organiseren en naar ‘quick wins’ in de recreatievoorzieningen. Belangrijkste indicatoren met de ambitie voor de komende jaren Nulmeting

Gem. Drecht steden

Score t.o.v. Drechtsteden +0,3

2015

2016

2017

2018

Bron

Oordeel burgers 6,8 6,5 > 6,5 > 6,5 > 6,5 > 6,5 OCD over sport, cultuur monitor en recreatie Toelichting Algemene oordelen van burgers bieden een belangrijk inzicht in het functioneren van een gemeentelijk beleidsprogramma als geheel. Percentage 39% 41% -2% 41% 41% 41% 41% OCD inwoners dat vrijwilliger is Toelichting Ons beleid richt zich op het betrekken van mensen bij hun omgeving, in een samenleving met actieve verenigingen. Vrijwilligers zijn daarin een onmisbare schakel en een teken van de vitaliteit van onze samenleving.

24

3.1.2 Speerpunten Sociaal Wat willen we bereiken?

Wat gaan we ervoor doen? En wanneer?

Decentralisatieopgave Wij voorkomen dat individuen of groepen tussen wal en schip raken.

Toegankelijkheid voorzieningen Voorzieningen op het gebied van cultuur, sport en sociale activiteiten houden we betaalbaar en dicht bij de inwoners. Door te combineren kunnen gebruikers elkaar versterken en worden voorzieningen efficiënter gebruikt Evenementenbeleid Evenementen geven reuring en dragen bij aan de gemeenschapszin. Het evenementenbeleid moet daarom toegankelijk en laagdrempelig zijn. In de nieuwe APV leggen we ook afspraken over de zondagsrust voor. Maritiem zomerfestival Het jubileumjaar ‘950 jaar Sliedrecht’ grijpen we aan om nieuw, terugkerend festival op te zetten, dat past bij ons dorp. De gemeente stimuleert en faciliteert dat. Jeugdwelzijnsbeleid Iedere jongere moet in Sliedrecht zijn/haar plek kunnen vinden, los van achtergrond. Met onze inzet dragen we bij aan een positieve kijk op onze jeugd. Bibliotheekfunctie We willen minder naar de stenen kijken en meer naar de functies en het belang van activiteiten voor de samenleving. Recreatievoorzieningen De verbinding tussen dorp en Merwede moet versterkt worden door beleving en toegankelijkheid van het water te vergroten.

 Lokaal integraal uitwerkingsplan (Q2)

 Multifunctioneel gebruik opnemen in subsidiebeleid (Q2)  Plan van aanpak toegankelijkheid (Q2)  Evenementenbeleid naar raad (2014)  Bij elkaar brengen initiatiefnemers (2014)  Eerste maritieme zomerfestival (zomer 2015)

 Startnotitie (2014)

 Beleidsplan jeugdwelzijnsbeleid (Q3)  Implementatie van het beleidsplan (vanaf Q4)  Visie op multifunctioneel gebouw met bibliotheek (Q3)  Onderzoek en realisatie zwaaihaak voor bootjes (Q2)

Wat geven we extra uit om de speerpunten te realiseren? Begroting

Zorg Sport‐ en recreatievoorzieningen

25

2015 € 85.000 € 25.000 € 110.000

Meerjarenraming 2016 € 60.000 € 60.000

2017 € 60.000 € 25.000 € 85.000

2018 € 40.000 € 40.000

3.1.3 Reguliere taken Sociaal Kaders waarbinnen het college werkt Vigerend beleidskader Algemene subsidieverordening Sliedrecht Integrale beleidsnota ‘Jeugd inbegrepen?!’ Discussienota ‘hoe vullen we in Sliedrecht harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in? ‘ Beleidsnota ‘Peuterspeelzalen in Sliedrecht’ Beleidsnota CJG Sliedrecht

Vastgesteld Raad, 2009 Raad, 2006 Raad, 2013

WMO Beleidsplan 2012-2015 Lokaal gezondheidsbeleidsplan 2012-2015 Integrale beleidsnota Sport 2006-2010

Raad, 2012 Raad, 2012 Raad, 2005

Raad, 2010 Raad, 2010

Bijzondere indicatoren subsidiebeleid Naar aanleiding van rekenkameronderzoek is in 2013 begonnen met het ontwikkelen van indicatoren voor een aantal organisaties die subsidie ontvangen om taken voor de gemeente uit te voeren. Sommige indicatoren zijn voor het eerst opgenomen. Deze zijn, in samenwerking met de subsidie ontvangende organisaties, opgesteld. De invulling met een nulmeting en daarna doelstellingen voor de komende jaren wordt nog uitgewerkt. Komend jaar zal het college voorstellen doen voor de aanpassing van de indicatoren in de begroting als geheel, waarbij ook de positie van (en ervaring met) deze indicatoren zal worden betrokken. Indicatoren bibliotheek Nulmeting 2015 2016 2017 2018 Bron Bereik van bibliotheek onder basisscholen

55%

ntb

ntb

ntb

ntb

Registratie bibliotheek

Toelichting Deze indicator beoogt weer te geven in hoeverre de bibliotheek bijdraagt aan het vergroten van de scholingsgraad, het bieden van gelijke kansen op onderwijs voor iedereen en het bestrijden van onderwijsachterstanden om zo een grotere maatschappelijke(zelf)redzaamheid van zowel jongeren als volwassenen te bereiken.

Aantal deelnemers aan literaire/culturele activiteiten

ntb

-

ntb

ntb

ntb

ntb

Telling bibliotheek

Toelichting Deze indicator is een weergave van de ambitie om voldoende voorzieningen te realiseren voor de bewoners om sociaal-culturele activiteiten te kunnen ontplooien waarbij het verenigingsleven wordt gestimuleerd activiteiten voor en door inwoners te organiseren. Het aantal deelnemers wordt vanaf 2014 geregistreerd, waardoor wij nog geen nulmeting kunnen weergeven.

Aantal activiteiten in samenwerking met partners

ntb

-

ntb

ntb

ntb

ntb

Telling bibliotheek

Toelichting Deze indicator is gericht op het in beeld brengen van inzet gericht op het Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en achterstanden in digivaardigheid. Het bereik is moeilijk in beeld te krijgen vandaar dat voor deze indicator is gekozen.

26

Indicatoren Stichting open jeugdwerk Sliedrecht Nulmeting aantal unieke contacten

2015

2016

2017

2018

Ntb

Ntb

Ntb

Ntb

Bron SOJS

Toelichting Deze indicator zet in op het tegengaan van (overlastgevende) hanggroepen door middel van het ambulant jongerenwerk en meet het aantal contacten dat het jongerenwerk heeft.

Aantal (unieke) bezoekers

-

Ntb

Ntb

Ntb

Ntb

SOJS

Toelichting Deze doelstelling beoogt inzicht te geven aan het aantal jongeren dat SOJS bereikt. We willen dat de jeugd zelf kansrijk aan haar toekomst kan bouwen en dat bewoners in staat zich te ontplooien. Een voldoende aanbod van activiteiten en het bereik daarvan is dan van belang en wordt hiermee gemeten.

Indicatoren RIVAS Nulmeting Bewoners die bij het opvoeden gebruik maken van: - lichte ondersteuning - reguliere ondersteuning - zware ondersteuning

2015

Actuele waarde

2016

2017

2018

Bron RIVAS

75 256 10

75 256 10

75 256 10

75 256 10

75 256 10

Toelichting Via het CJG wordt ondersteuning aan gezinnen geboden om zelfredzaamheid van kwetsbare burgers te ondersteunen. De decentralisatie Jeugdzorg is gericht op een transformatie binnen het jeugdhulpstelsel. Doel is een verschuiving van de zwaardere zorg naar de preventieve zorg. Omdat voor 2015 nog niet duidelijk is of en op welke wijze de preventieve voorzieningen versterkt worden is deze verschuiving niet inzichtelijk gemaakt in de indicatoren en wordt vooralsnog uitgegaan van dezelfde aantallen als in 2014.

Indicatoren Stichting welzijnswerk Sliedrecht Nulmeting Actuele

2015

2016

2017

2018

Bron

41%

41%

41%

41%

OCD

waarde Percentage inwoners dat vrijwilliger is

39%

41%

Toelichting Stichting welzijnswerk draagt via bijvoorbeeld campagnes en de maatschappelijke stage bij aan de aandacht voor vrijwilligerswerk. Dat zou zichtbaar moeten zijn in een stijgend aandeel vrijwilligers in het dorp.

Aantal bewoners dat individuele WMOvoorziening van SDD gebruikt blijft gelijk

1.915

XXX

XXX

XXX

XXX

SDD

Toelichting Met werkplannen ‘zorg en ondersteuning’ heeft het welzijnswerk invloed op de benutting van de WMO-voorzieningen. NB! Op dit moment zien wij als gevolg van nieuw beleid (korting van ruim 30% op het macrobudget) een daling van het aantal inwoners die een beroep doen op huishoudelijke ondersteuning, die zich de komende jaren waarschijnlijk voorzichtig zal voortzetten. Daarentegen krijgen gemeenten vanaf 2015 de verantwoording voor nieuwe Wmo-taken (maatwerkvoorzieningen) als begeleid wonen, opvang, begeleiding, kortdurend verblijf en inkomensondersteuning, waardoor wij een nieuwe toestroom verwachten. Hiervoor zijn thans nog geen trends te voorspellen (2015 is overgangsjaar en dient als 0-meting/SDD).

Aantal bewoners dat ondersteuning van welzijnswerk krijgt neemt met 5% toe

401 (2012)

421 (begroting 2014)

442

464

487

511

SWS

Toelichting Verschillende instrumenten van het welzijnswerk (ouderenadvies, mantelzorgpunt, cliëntondersteuning, dagbesteding, WMO serviceloket) kunnen werken aan een groter bereik in het dorp. Deze indicator laat zien in hoeverre dat slaagt.

27

Programma 2: Economie, onderwijs, arbeidsmarkt

Speerpunten

     

Duidelijkheid over het Recreatief knooppunt Investeren in de lokale economie Starters en mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt steunen Kans van slagen voor jongeren door goed onderwijs Goede doorstroming op en ontsluiting van de A15 Opstellen van een nieuw verkeersbeleidsplan

Reguliere taken

      

Het bestrijden van onderwijsachterstanden Faciliteren van goed onderwijs voor alle kinderen Zoveel mogelijk mensen aan het werk helpen Een gunstig vestigingsklimaat voor bedrijven Bevorderen van de maatschappelijke participatie Zorgdragen voor een goede bereikbaarheid Verhoging van de verkeersveiligheid

Bedragen x € 1.000 1.149 8%

Lasten per thema

Opgroeien en onderwijs 3.609 24%

Verkeer‐ en vervoersbeleid Inkomen

4.229 28%

Werk en ondernemerschap

452 3%

Expl. Bouwgronden woonwijken

5.490 37%

Totaal kostensoorten binnen programma € 994 7%

€ 454 3%

€ 1.174 8%

€ 1.705 11%

€ 1.078 7%

organisatiekosten materiële kosten bijdragen aan verbonden partijen (GR'en) kapitaallasten (rente en afschrijving) subsidies storting in voorzieningen

€ 9.525 64%

In hoofdstuk 5.1 is een gespecificeerd overzicht opgenomen van de baten en lasten.

28

3.2.1. Inleiding In dit programma wordt vooral de verbinding Thema’s gelegd tussen de economie, arbeidsmarkt en onderwijs. Het leggen van die verbinding is een  Opgroeien en onderwijs belangrijk speerpunt in de nieuwe  Verkeer‐ en vervoersbeleid bestuursperiode 2014‐2018.  Inkomen  Werk‐ en ondernemerschap Onze uitgangspositie is goed. Sliedrecht heeft  Exploitatie Bouwgronden en woonwijken een gunstige ligging. Dat maakt het voor  Toerisme bedrijven interessant om zich hier te vestigen. Bedrijven zijn tevreden over de kwaliteit van de dienstverlening. Op het gebied van Onderwijs zijn de laatste jaren flinke stappen gezet. Samen met het onderwijsveld is hard gewerkt om de strategie voor de toekomst te bepalen. Het integraal huisvestingsplan (IHP) en de visie op de brede scholen is klaar en daar kunnen we samen met het onderwijs verder uitvoering aan geven. Daarnaast gaan we verder met het bestrijden van voortijdig schoolverlaten om jongeren een goede kans op de arbeidsmarkt te geven. Op 1 januari 2015 gaat de nieuwe Participatiewet in. Deze wet vervangt de WSW, de WWB en de Wajong. Gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid voor de uitvoering, maar wel met een forse bezuinigingstaakstelling. Er wordt een groter beroep gedaan op de verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven om banen beschikbaar te stellen voor mensen die minder kansen hebben om mee te doen aan het arbeidsproces. Verbinding van en samenwerking in de driehoek Economie – Arbeidsmarkt – Onderwijs wordt hierdoor nóg belangrijker. Daarvoor zullen we een gezamenlijk, lokaal actieplan opstellen. De ambities kunnen we als Sliedrecht niet alleen realiseren. Dat kan niet en dat willen we ook niet. We werken samen in de Drechtsteden. Wat Sliedrecht wil en doet moet altijd goed afgestemd worden op de regionale ambities. Daarom is het belangrijk dat we een goede antennefunctie ontwikkelen waarmee we “de wereld van buiten naar binnen halen”. Maar dat niet alleen. Sliedrecht moet ook bouwen aan de eigen PR rol om (boven)regionaal goed op de kaart te komen. De zichtbaarheid en herkenbaarheid van ons dorp moeten daarom vergroot worden. Belangrijkste indicatoren met de ambitie voor de komende jaren: 2015 2016 2017 2018 Bron Score Nr. Nulmeting Gem. Drecht t.o.v. steden Drechtsteden Rapportcijfer voor het ondernemersklimaat

7,1

6,8

+0,3

7,2

7,4

7,6

7,8

OCD monitor

Toelichting Het meten van het ondernemersklimaat heeft betrekking over de tevredenheid van ondernemers over het functioneren van de gemeente. Het gaat dan onder andere over de dienstverlening en de bereikbaarheid

Oordeel bewoners over verkeer en vervoer

6,9

6,7

+0,2

7,0

7,0

7,0

7,0

OCD monitor

4%

3%

2%

2%

Jaarverslag BLVS

Toelichting Verzameloordeel van inwoners over parkeren, bereikbaarheid, openbaar vervoer.

Percentage voortijdige schoolverlaters

5%

7%

-2%

Toelichting Het afronden van de opleiding is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen.

29

3.2.2 Speerpunten Economie, onderwijs en arbeidsmarkt Wat willen we bereiken?


Recreatief Knooppunt Wij gaan snel duidelijkheid geven over het wel of niet ontwikkelen van het Recreatief Knooppunt

Lokale economie Sliedrecht is een ondernemend dorp. Wij willen investeren in een sterke lokale economie en een gunstig vestigingsklimaat dat past bij de identiteit van Sliedrecht. De gemeente, het bedrijfsleven en het onderwijs moeten elkaar niet met allerlei regels en drempels in de weg zitten, maar elkaar opzoeken en meer met elkaar samenwerken. Werkgelegenheid Wij willen de kwetsbare positie van starters op de arbeidsmarkt en mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt versterken. Juist voor deze groepen is het hebben van werk belangrijk om sociale contacten op pijl te houden en zichzelf te kunnen ontplooien. Een lokaal leerwerkbedrijf kan daar de oplossing voor zijn. Onderwijs Wij willen dat ieder kind zijn/haar talenten zo goed mogelijk kan benutten. Kwalitatief goed onderwijs dichtbij huis speelt daarbij een grote rol. Een zo groot mogelijke kans voor jongeren op de arbeidsmarkt is waar wij voor gaan. A15 Wij willen een einde maken aan de overlast die veel Sliedrechters ondervinden van de files op en bij de A15. Inwoners moeten hun dorp zonder al te veel vertraging kunnen bereiken en het dorp zonder problemen in en uit kunnen. Verkeersbeleidsplan Inwoners moeten zich op een prettige en veilige manier door het dorp kunnen bewegen, of dat nu met de auto, het scootmobiel, te voet of op de fiets is. De fietsvriendelijkheid‐ en veiligheid moet beter. Ook de bereikbaarheid van de wijken en de industrieterreinen moet worden verbeterd. Het verkeer moet op een evenwichtiger manier over Sliedrecht worden verdeeld.

30

 Wij geven de verenigingen SLTC en VV Sliedrecht bestuurlijke duidelijkheid over de toekomstige locatie, of het knooppunt nu doorgaat of niet.  Wij doen nader onderzoek naar de risico’s en maken een globale berekening van een mogelijke verplaatsing van SLTC naar het Recreatief Knooppunt (2015)  Het college biedt de raad een voorstel aan over het wel of niet ontwikkelen van het Recreatief Knooppunt in relatie tot de herontwikkeling van Sportpark De Lockhorst tot bedrijvenlocatie (2015)

 Uitbreiden formatie bedrijvencontactfunctionaris (structureel)  Verkenning vestiging internetgerelateerde bedrijven (Q3)  Lokaal actieplan gemeente, bedrijfsleven, onderwijs (Q4)  Onderzoek dorpsbrede wifi‐dekking (2016)

 Zie ambitie sociaal mbt decentralisaties

 Behoud van maatschappelijke stages  Opstellen discussienota voor gemeenteraad over rol gemeente (Q1)  Zie ook punt 3 onder ‘lokale economie’

 Nieuwe aansluiting A15 gereed (Q3)  Lobby om doorstroming te verbeteren (2015 ev)

 Startnotitie voor de gemeenteraad (Q4, 2014)  Aanbieden nieuw verkeersbeleidsplan (Q3)

Wat geven we extra uit om de speerpunten te realiseren? Meerjarenraming

Begroting

Werk- en ondernemerschap Opgroeien en onderwijs TOTAAL

2015 € 155.000 € 15.000 € 170.000

2016 € 155.000 € 15.000 € 170.000

2017 € 155.000 € 15.000 € 170.000

3.2.3 Reguliere taken Economie, onderwijs en arbeidsmarkt Kaders waarbinnen het college werkt Vigerend beleidskader Economische visie Sliedrecht Visie Kerkbuurt Regionale bedrijventerreinenstrategie Regionale kantorenstrategie Regionaal detailhandelsbeleid

Vastgesteld Raad, 2011 Raad, 2011 Drechtraad. 2010 Drechtraad, 2013 Drechtraad, 2014 (naar verwachting)

Visie onderwijs en educatie Sliedrecht 2012-2020 Verordening leerlingenvervoer Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Integraal Onderwijshuisvestingsplan Visie Brede Scholen Sliedrecht

Raad, 2012 Raad, 2014 Raad, 2007 (2014 nieuw, naar verwachting) Raad, 2013 Raad, 2013

Verkeersbeleidsplan Fietsbeleidsplan Sliedrecht Mobiliteitsplan Drechtsteden Parkeernota

Raad, 2010 Drechtraad

Beleid en uitvoering voor uitkeringen, minimabeleid, etc. zijn opgedragen aan de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden en daarom niet in dit overzicht opgenomen.

31

2018 € 155.000 € 15.000 € 170.000

Programma 3: Ruimte

Speerpunten

    

Versnellen bouw‐ en wijkvernieuwingsprojecten Opstellen van een Dijkvisie Passende woningvoorraad bij veranderende vraag Openbare ruimte onderhouden op basisniveau Hogere inzet op milieu en duurzaamheid, ook voor eigen organisatie

Reguliere taken

     

Beheer en reinigen van de openbare ruimte, ophalen van huisvuil Het tijdig actualiseren van bestemmingsplannen Stimuleringsbeleid voor duurzaamheid en energiebesparing Borgen van wettelijke eisen voor luchtkwaliteit, geluid, etc. Bewaken van historische en monumentale kwaliteiten Bewaken huisvestingsmogelijkheden voor lage inkomens, starters, ouderen migranten en andere doelgroepen


Lasten per thema

Woonruimte zaken

€ 187 2%

€ 2.575 21%

Afvalinzameling en verwerking Beheer openbare ruimte

€ 4.737 39%

Milieu Ruimtelijke ordening Wegen, bruggen en riolen

€ 2.539 21% € 1.393 11%

€ 687 6%

organisatiekosten

Totaal kostensoorten binnen programma € 2.519 21%

materiële kosten bijdragen aan verbonden partijen (GR'en)

€ 84 1% € 481 4%

€ 5.337 44%

kapitaallasten (rente en afschrijving) subsidies storting in voorzieningen

€ 251 2%

€ 3.445 28%

In hoofdstuk 5.1 is een gespecificeerd overzicht opgenomen van de baten en lasten.

32

3.3.1. Inleiding De afgelopen jaren is een aantal grote ontwikkelingen doorlopen, die nu afgerond Thema’s worden. De gemeentewerf is vernieuwd en wordt begin 2015 geopend. De actualisatie en  Woonruimtezaken digitalisering van de bestemmingsplannen is  Afvalinzameling en ‐ verwerking in 2013 afgerond, maar er zitten nog  Beheer openbare ruimte belangrijke bestemmingsplannen aan te  Milieu komen: voor de Nijverwaard en de Kerkbuurt‐  Ruimtelijke ordening Oost bijvoorbeeld.  Wegen, bruggen en riolen Grote ruimtelijke ontwikkelingen zullen het aanzien van ons dorp de komende jaren veranderen. Het college zet komende jaren extra in op het versnellen van die projecten, zoals het Burgemeester Winklerplein, het Watertorenterrein en de Kerkbuurt. Daarover wordt vanaf dit jaar apart gerapporteerd in de paragraaf ‘Grote Projecten’. De woningmarkt lijkt landelijk de bodem bereikt te hebben. Langzaam trekt de verkoop weer aan. Dat is goed nieuws voor de bouw‐ en vernieuwingsprojecten in onze gemeente. De waardering voor de openbare ruimte in Sliedrecht is onverminderd hoog. Wij zijn daar trots op en het blijft een aandachtspunt voor het nieuwe college. Voor een aantal onderdelen van de openbare ruimte stellen we de komende jaren nieuw beleid vast. De wettelijke milieutaken van de gemeente zijn, met ondersteuning van de Omgevingsdienst, op orde. Wij zien echter in heel Nederland een beweging die verschuift van wettelijke eisen naar hogere ambities, in het bijzonder voor afvalstoffen en duurzame energie. De gemeente Sliedrecht gaat in die beweging mee. Belangrijkste indicatoren met de ambitie voor de komende jaren 2015 2016 2017 2018 Bron Score Nr. Nulmeting Gem. Drecht t.o.v. steden Drechtsteden Waardering woonomgeving door burgers

7,3 (2009)

7,3

7,3

OCD monitor

Toelichting De waardering van de woonomgeving door burgers wordt tweejaarlijks door het OCD gemeten in het omnibusonderzoek. In 2013 werd de woonomgeving ruimte met een 7,5 gewaardeerd. De verloedering was – gedeeld met Alblasserdam – het laagst in de regio.

33

3.3.2 Speerpunten Ruimte Wat willen we bereiken?


Bouwprojecten We zetten extra in op belangrijke bouwprojecten die bepalend zijn voor het beeld van ons dorp. Daar willen we sneller laten zien wat er daadwerkelijk gebeurt.

 Verschilt per project (zie paragraaf Grote Projecten)

Dijkvisie Het Dijklint is voor Sliedrecht van grote ruimtelijke en cultuurhistorische waarde. Dat moeten we koesteren. Tegelijkertijd moet er ruimte zijn voor particulier initiatief.

 Startnotitie Dijkvisie aanbieden (Q4, 2014)  Dijkvisie aanbieden aan de raad (Q4, 2014)

Woningvoorraad Het regeringsbeleid zet in op langer thuiswonen. Wij willen dat voor jong en oud geschikte woningen beschikbaar zijn. We onderzoeken welke acties daarvoor nodig zijn. Nette openbare ruimte Sliedrecht moet er netjes uitzien. We bepalen het basisniveau samen met onze inwoners, zij worden in staat gesteld zelf een hoger niveau te organiseren voor hun buurt of straat. Kindvriendelijkheid wijken Speelplaatsen worden onder de loep genomen en waar nodig aangepast. Entree van Sliedrecht De plaatsen waar het verkeer Sliedrecht binnenkomt moeten het visitekaartje van het dorp zijn. Milieu en duurzaamheid Sliedrecht moet een voorbeelddfunctie vervullen op het gebied van duurzaamheid. We stimuleren anderen om daar ook aandacht aan te besteden en zetten waar nodig formele bevoegdheden in.

 Gebiedsscan extramuralisering van de zorg (Q1, 2015)  Juridische quickscan woningaanpassing voor zorg (Q2, 2015)

 Groenbeleidsplan (2014)  Beleid onderhoud wegen (2014)  Onderhoudsplannen openbare verlichting en bruggen (2014)

 Aanpassen speelplaatsen (2017)

 Aanpassen entrees (2016)  Extra communicatie duurzaamheidlening (Q1, 2015)  Informatieportal duurzaamheid (2016)  Check inkoopbeleid en duurzaam bouwen (2016)


Begroting

Beheer openbare ruimte TOTAAL

34

2015 €0 €0

2016 € 50.000 €50.000

2017

2018

€ 25.000 € 25.000

€ 25.000 € 25.000

3.3.3 Reguliere taken Ruimte Kaders waarbinnen het college werkt Vigerend beleidskader Structuurvisie Sliedrecht 2020 Nota Kostenverhaal Nota Grondbeleid Bestemmingsplannen Monumentenverordening Groenbeleidsplan Groenbeheerplan Bomenbeleidsplan Afvalstoffenverordening Afvalbeleidsplan Hondenbeleid ‘omslag van gedrag’ Milieubeleidsplan 2012‐2015 Gemeentelijk rioleringsplan Gemeentelijk Afkoppelplan Stedelijk waterplan Baggerplan Onderhoudsplan wegen Onderhoudsplan bruggen Onderhoudsplan openbare verlichting Woonvisie Drechtsteden 2010‐2020 Woonvisie Sliedrecht

35

Vastgesteld Raad Raad, 2012 Raad Diversen Raad Raad, 2003 (actualisatie 2014) 2004 Raad, 2011 Raad, 2014 Raad, 2011 Drechtraad Raad

Programma 4: Bestuur, organisatie & veiligheid

Speerpunten

    

Her(r)ijken beleid burgerparticipatie Heldere communicatie met en naar onze inwoners Opstellen van de organisatievisie Stevige positieve in de regio voor een autonoom Sliedrecht Beschermen van (m.n.) jongeren tegen alcohol en drugs

Reguliere taken

     

Gezonde bedrijfsvoering Goede personeelszorg Eénduidig handhavingsbeleid Beoordelen en afhandelen van vergunningsaanvragen Veilige woon‐ en leefomgeving Risicobeperking en rampenbestrijding


Lasten per thema

€ 652 9%

€ 95‐ 1%

Bedrijfsvoering

€ 379 5%

Begroten en verantwoorden Bestuur

€ 1.493 20%

Communicatie en voorlichting Dienstverlening Fysieke veiligheid

€ 942 13%

Sociale cohesie

€ 3.747 51% € 38 1%

Totaal kostensoorten binnen programma € 83 € 169 € 16 2% 0% 1%

organisatiekosten

€ 1.717 24%

materiële kosten bijdragen aan verbonden partijen (GR'en) kapitaallasten (rente en afschrijving)

€ 419 6%

subsidies € 4.754 67%


In hoofdstuk 5 is een specificatie opgenomen van de baten en lasten.

36

3.4.1. Inleiding

Thema’s In 2014 is een nieuw gemeentebestuur aangetreden met nieuwe ambities. Het college wil  Bedrijfsvoering door op een andere manier communiceren en door  Begroten en verantwoorden met burgers en bedrijven samen te werken zijn  Bestuur doelstellingen verwezenlijken.  Communicatie en voorlichting In aansluiting op een beeldvormende evaluatie van  Dienstverlening de raad legt het college een herziene nota  Fysieke veiligheid burgerparticipatie voor.  Sociale cohesie We willen de komende jaren ook in de regio actiever en zichtbaarder zijn. Onze regionale samenwerking willen we beter benutten om onze lokale doelen te bereiken. Het (concept) regionaal Meerjarenprogramma van de Drechtsteden sluit goed aan bij de Sliedrechtse ambities op het gebied van (maritieme) economie en arbeidsmarkt. Wij willen bestuurlijk en ambtelijk de verbindingen aanhalen om daarmee ons voordeel te doen met de samenwerking. De financiële gevolgen van het rMJP zijn al in deze begroting verwerkt, vooruitlopend op de vaststelling. Sliedrecht is een relatief veilig dorp, maar er is altijd ruimte voor verbetering. Ook dat doen we samen met onze inwoners en ondernemers. In buurttoezicht of het Keurmerk Veilig Ondernemen werken we aan de aanpak van criminaliteit en overlast. Wij maken ons zorgen om de effecten van drugs in ons dorp. Voor de gezondheid van onze inwoners, maar ook om de overlast en criminaliteit die ermee gepaard gaan. We werken daarom aan beleid en maatregelen om het gebruik en de handel tegen te gaan. Belangrijkste indicatoren met de ambitie voor de komende jaren 2015 2016 2017 2018 Bron Nulmeting Gem. Drecht steden Aantal misdrijven per 1000 inwoners

51,7

65,7

50

49

48

47

OCD

Percentage inwoners dat zich wel eens onveilig voelt

18

24

17

16

15

14

OCD

Waardering voor de gemeentelijke informatievoorzienin g

6,8

6,6

7

7

7

7

OCD

Hoe denkt de burger over het bestuur?

5,8

6,0

>6

>6

>6

>6

OCD

Toelichting Onze ambitie is om deze doelstellingen te verhogen en in ieder geval de beste score van de Drechtsteden te behalen.

37

3.4.2 Speerpunten bestuur, organisatie en veiligheid Wat willen we bereiken?


Burgerparticipatie We willen een volgende stap maken in de participatie, waarbij we naar onze eigen rol en die van onze inwoners kijken.

Communicatie We gaan op een andere manier vorm en inhoud geven aan de communicatie door de gemeente, waarbij we verschillende middelen inzetten, waaronder de social media. Cultuuromslag organisatie We ontwikkelen de organisatie verder door ‘van binnen naar buiten’, zodat die meer open staat voor plannen en ideeën van bewoners, bedrijven en organisaties. Kinderraad, jeugdburgemeester, kinderlintje Kinderen en jongeren hebben een eigen, frisse kijk op zaken. We willen daar met hen over praten en betrekken hen actief bij de gemeente. Veiligheid in de wijk We willen Sliedrecht veilig houden. Dat begint dicht bij huis. Daarom willen we inwoners betrekken en daar maken we concrete afspraken over. Verminderen regeldruk Bewoners, bedrijven en instellingen hebben te maken met te veel weten, regels en voorschriften. Wij willen die regeldruk verminderen. Regionale samenwerking Deze raadsambitie ligt primair bij de raad zelf, maar het college ondersteunt en faciliteert die inzet. Het college doet voorstellen om onderwerpen vroegtijdig te bespreken. Alcohol en drugs Alcohol en drugs brengen risico’s en negatieve effecten met zich mee. Wij willen die verder terugdringen, in het bijzonder om jongeren te beschermen.

 Evaluatie naar raad (2014)  Aanbieding her(r)ijkt beleid (Q2, 2015)

 Afronding projectplan communicatie (2014)  Anders communiceren (doorlopend)  Organisatievisie wordt aan de raad aangeboden (2014)  Instellen kinderraad (Q1, 2015)  Instellen jeugdburgemeester (Q1,2015)  Introductie kinderlintje (2016)  Start veiligheid in de wijk (2015)  Actieplan verminderen regeldruk (Q1,2015)  Raad stimuleren en faciliteren door beeldvormende en opiniërende bijeenkomsten voor te stellen (2014‐2018)

 Opstellen analyse soft‐ en harddrugs (Q1,2015)  Preventiebeleid t.a.v. soft‐ en harddrugs op basis van de analyse

Wat geven we extra uit om de speerpunten te realiseren? Begroting

Communicatie en voorlichting Bestuur TOTAAL

38

2015 € 50.000 € 47.500 € 97.500

Meerjarenraming 2016 € 50.000 € 22.500 € 72.500

2017 € 50.000 €22.500 € 72.500

2018 € 50.000 €22.500 € 72.500

3.4.3 Reguliere taken bestuur, organisatie en veiligheid Kaders waarbinnen het college werkt Vigerend beleidskader APV Kadernota burgerparticipatie Nota Verbonden Partijen Integraal Veiligheidsplan

Vastgesteld Raad, 2010 Raad, 2012 Raad, 2012 Raad, 2014

Gemeentelijke bouwverordening Welstandsnota

Raad, 2012 Raad, 2011

39

Ondersteunend programma: Financiën & belastingen

Speerpunten

  

Reguliere taken



Een sluitende meerjarenbegroting door het uitwerken van de 4 sporen (vastgoed, subsidies, kostendekking, samenwerking) Een toereikend weerstandsvermogen voor de opvang van de geformuleerde risico’s De lokale lasten blijven in evenwicht met het geboden voorzieningenniveau

Beheer van de gemeentefinanciën conform (wettelijke) kaders


Totaal kostensoorten binnen programma € 83 € 169 € 16 2% 0% 1%

organisatiekosten

€ 1.717 24%

materiële kosten bijdragen aan verbonden partijen (GR'en) kapitaallasten (rente en afschrijving)

€ 419 6%

subsidies € 4.754 67%


In hoofdstuk 5.1 is een specificatie opgenomen van de baten en de lasten.

40

3.5.1. Inleiding In dit programma wordt de dekking gevonden voor (een groot deel van) de uitgaven in de andere programma’s. Daarnaast is in dit programma de opdracht voor een sluitende begroting belegd en daarmee de thema‐onderzoeken.

Thema’s  Belastingheffing  Algemene inkomsten

3.5.2 Speerpunten ondersteunend programma Wat willen we bereiken? Uitvoeren van de bezuinigingssporen Op vier domeinen voeren we onderzoeken uit naar te behalen bezuinigingen, waarmee we de begroting in evenwicht houden en ruimte creëren voor nieuwe investeringen of beleid als gevolg van de onderzoeken die voor komend jaar in de begroting zijn opgenomen.

Wat gaan we ervoor doen? En wanneer?  Bezuinigingsspoor Kostendekking (Q2)  Bezuinigingsspoor subsidies (Q2)  Bezuinigingsspoor Samenwerking en bedrijfsvoering (2016)  Bezuinigingsspoor Vastgoed (2016)


Begroting 2015 Voortschrijdende ambitie TOTAAL

2016 € 50.000 € 50.000

2017 € 125.000 € 125.000

2018 € 125.000 € 125.000

In het CUP houden we er rekening mee dat er zich tijdens de collegeperiode (nieuwe) ontwikkelingen voordoen. In de meerjarenraming is hiermee rekening gehouden met de bedragen zoals in bovenstaande tabel is aangegeven.

3.5.3 Reguliere taken ondersteunend programma Kaders waarbinnen het college werkt Vigerend beleidskader Verordening 212 Verordening 213 Treasurystatuut Nota Weerstandsvermogen en risicomanagement

41

Vastgesteld Raad, 2004 Raad, 2004 Raad, 2008 Raad, 2014

3.5.4. Budget om snel in te spelen op ontwikkelingen Er wordt slagvaardigheid gevraagd in de verdere ontwikkeling van Sliedrecht waarbij het motto “Gewoon doen!” een centrale plaats inneemt. Wij willen snel in kunnen spelen op nieuwe initiatieven vanuit de samenleving. De gemeente kan bijvoorbeeld verzoeken krijgen om mee te doen of bepaalde ontwikkelingen te stimuleren. Om een goede oriëntatie te krijgen is daar vaak een klein (haalbaarheids)onderzoek voor nodig. Het college moet kunnen beschikken over een budget om snel op deze initiatieven in te kunnen spelen. Dit jaarlijkse budget hebben wij nu in de begroting opgenomen. Het gaat hierbij om een bedrag van € 50.000 dat naar onze verwachting toereikend moet zijn. De raad zal in de gebruikelijke p en c documenten op de hoogte worden gehouden van het gebruik van dit budget. De dekking van dit budget vinden we in de reserve kleinschalige herontwikkeling, waarvan de doelstelling past om dit hieruit te bekostigen.

3.5.5 Aanwezige stelposten in onze begroting In de Begroting 2015 is een aantal stelposten opgenomen. Dit zijn voorlopige ramingen, waarvan de beleidsmatige onderbouwing nog moet plaatsvinden. Aan deze stelposten ligt besluitvorming van uw raad ten grondslag. Met inachtneming van voorstellen in onderdeel 2.1 resteren voor 2015 de volgende belangrijkste stelposten: a. Beleidsinhoudelijke stelposten:

2015

2016

2017

2018

Stelpost nieuwe bibliotheek

€ 103.000

€ 103.000

€ 103.000

€ 103.000

Stelpost uitbreiding sportaccommodaties

€ 120.000

€ 120.000

€ 120.000

€ 120.000

b.

Rijksbeleid en rijksbezuinigingen:

2015

2016

2017

2018

Kadernota 2014 scenario decentralisaties

€ 100.000

€ 100.000

€ 100.000

€ 100.000

Effecten participatiewet

€ 150.000

€ 300.000

€ 450.000

€ 450.000

Met de stelposten voor de decentralisaties en participatiewet verwachten we voldoende buffer in onze exploitatie te hebben opgenomen om bezuinigingen dan wel wijzigingen in rijksbeleid te kunnen opvangen. De decentralisaties zijn ook opgenomen in het risicoprofiel van de gemeente Sliedrecht. Hiervoor wordt verwezen naar de paragraaf Weerstandsvermogen. Naast deze stelposten is in onze begroting een post voor onvoorziene uitgaven opgenomen van € 60.000.

3.5.6 Reserves en voorzieningen In hoofdstuk 5.4 is een gespecificeerd overzicht opgenomen van de aanwezige reserves en voorzieningen. Ter toelichting daarop is onderstaande tekst opgenomen. De Algemene Reserve wordt voornamelijk ingezet voor het mede bepalen van ons weerstandsvermogen. Hieruit worden in principe geen verplichtingen meer gedekt. In de risicoparagraaf vindt u terug in welke mate de Algemene Reserve toereikend is. De genoemde reserves kapitaallasten dienen ter dekking van kapitaallasten van uitgevoerde investeringen. De ontwikkeling van deze reserve houdt voor de meeste investeringen gelijke tred met de boekwaarden. Deze reserves kunnen niet vrijelijk worden aangewend, zonder budgettaire consequenties. In de reserve frictiebudget is de eenmalige vorming voor de organisatieontwikkeling opgenomen van € 750.000 in 2014 ten laste van het rekeningresultaat 2013. Hiervoor zult u afzonderlijke voorstellen ontvangen op welke wijze deze reserve zal worden aangewend.

42

3.5.7 Investeringen In de Kadernota 2015 zijn diverse vervangingsinvesteringen opgenomen Deze investeringen worden gedekt door reserves en voorzieningen of vertaald naar kapitaallasten. Met deze lasten is in de begroting 2015 rekening gehouden. Voor het jaar 2015 gaat het om een bedrag van € 1.233.000. Per programma staan de noodzakelijke investeringen gemeld. De belangrijkste investeringen betreffen: Programma Vervangingsinvesteringen 2015

Investeringsbedrag

1 1 1 1 3 3 3 5 5 5

Bronbad De Lockhorst; vervangen plafonds Bronbad De Lockhorst; luchtbehandelingsunit doelgroepenbad Bronbad De Lockhorst; lichtstraten wedstrijdbad en entree Bronbad De Lockhorst; vervangen zwembadleidingen Vervanging huisvuilcontainers Rioleringsplan, investering 2015 Renovatie binnen- en buitenzijde toren NH-kerk Zitmotormaaier begraafplaats Aanhangwagen (transporter) Transporter (vervanging 60-BP-LG)

€ 80.000 € 105.000 € 76.500 € 50.000 € 21.000 € 684.900 € 41.600 € 6.500 € 7.500 € 35.000

3 5

Verbetering outillage 2015 Ondergrondse afvalinzameling (Kleine) Houtversnipperaar

€ 100.000 € 25.000

Totaal

€ 1.233.000

3.5.8 Risico's In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheer wordt uitgebreid ingegaan op het risicoprofiel van de gemeente Sliedrecht. Daarin wordt ook geschetst op welke manier de risico’s kunnen worden afgedekt met de beschikbare weerstandscapaciteit. Om de risico’s te beperken heeft het college beheersmaatregelen getroffen, bijvoorbeeld het opnemen van stelposten voor de drie decentralisaties. Deze maatregelen hebben een positief effect op de omvang van het risicoprofiel. De raad heeft de weerstandsratio bepaald op minimaal 0,75. De werkelijke weerstandsratio bedraagt bij deze begroting 2,3. Daarmee voldoet Sliedrecht ruimschoots aan de vastgestelde ratio.

43

DEEL 4: Paragrafen

4.1. Lokale heffingen en belastingen 4.1.1 Uitgangspunten tarievenbeleid Voor de heffingen wordt het uitgangspunt aangehouden van kostendekkende tarieven. De heffingen behoren tot de specifieke middelen, omdat zij geoormerkt zijn voor bepaalde uitgaven. Voor de burger zijn van deze tarieven de afvalstoffenheffing en de rioolheffing het belangrijkst. Voor de tariefsberekening van de belastingen wordt rekening gehouden met de gehanteerde uitgangspunten, die zijn opgenomen in de Kadernota 2015. De opbrengsten uit belastingen behoren tot de algemene middelen (de OZB, de precariobelasting en de hondenbelasting). Na een aangenomen amendement met het behandelen van STOER wordt het tarief van de hondenbelasting niet extra verhoogd. Ten opzichte van het vorige begrotingsjaar stijgen de woonlasten van een meerpersoonshuishouden licht. Woonlasten meerpersoonshuishouden

Noot

2013

2014

2015

Afvalstoffenheffing meerpersoonshuishoudens

1

€

194 €

194 €

197

Rioolheffing, eigenarendeel

1

€

135 €

135 €

138

Rioolheffing, gebruikersdeel

1

€

57 €

57 €

59

OZB eigenaren woningen

2

€

179 €

175 €

180

Totaal

€

565 €

561 €

574

Noten: 1. De tarieven van de heffingen zijn 100% kostendekkend. 2. Voor de OZB 2015 is uitgegaan van een woning met een voor onze gemeente geldende gemiddelde WOZ‐waarde van € 167.000.

4.1.2 Algemene middelen De opbrengsten in de primaire begroting 2015 zijn als volgt:

Werkelijk 2013

OZB (onroerende zaakbelastingen)

Begroting 2014

Begroting 2015

Woningen eigenaren

€ 1.927.361 € 1.897.000

Niet‐woningen eigenaren

€ 1.061.608 €

904.000

€ 932.300

Niet‐woningen gebruikers

€

566.000

€ 583.800

Totale opbrengsten

€ 3.582.843 € 3.367.000

€ 3.473.000

593.874 €

€ 1.956.900

Werkelijk 2013

Hondenbelasting Opbrengsten

€

84.675

Begroting 2014 €

85.000

Begroting 2015 € 85.000

De raming 2015 is op basis van het geregistreerde aantal honden.

Werkelijk 2013

Precariobelasting Opbrengsten

44

€

13.492

Begroting 2014 €

17.000

Begroting 2015 € 37.000

4.1.3 Specifieke middelen De opbrengsten uit een bestemmingheffing mogen op grond van de Gemeentewet niet hoger zijn dan de bijbehorende lasten. De opbrengstramingen van de belangrijkste exploitaties resulteren in de volgende uitkomsten.

Opbrengsten heffingen

Werkelijk 2013

Product

Begroting 2014

Begroting 2015

Huwelijken

17

€

34.108

€

36.400

€

36.400

Begrafenisrechten

53

€

510.027

€

412.500

€

412.500

Afvalstoffenheffingen huisvuil

54

€ 1.757.110

€ 1.764.662

€ 1.867.232

Containerrechten bedrijfsvuil

55

€

374.217

€

339.720

€

349.867

Marktgelden

71

€

49.567

€

45.280

€

45.280

Rioolheffingen

92

€ 2.293.496

€ 2.316.976

€ 2.386.474

Havengelden, incl. huur watersportvereniging

95

€

67.861

€

78.086

€

78.086

Leges bouwvergunningen

105

€

449.657

€

440.000

€

440.000

Totaal

€ 5.536.045

€ 5.433.624

€ 5.691.839

De ontwikkeling van de belangrijkste tarieven wordt hierna per belastingsoort toegelicht.

4.1.4 Belangrijke tarieven In onderstaande tabel worden de verwachte tarieven aangegeven, zoals waarmee in de Begroting 2015 rekening is gehouden. De tarieven kunnen nog een wijziging ondergaan bij het vaststellen van de definitieve eenheden op basis waarvan het tarief wordt bepaald. Hiervoor ontvangt u separate voorstellen, die in de raadsvergadering van 9 december 2014 zullen worden geagendeerd.

45

Belasting/heffing

Categorie

OZB

Woningen -

Noot

Eigenaren

Tarief 2014

Tarief 2015

1

0,1049%

0,1079%

Niet-woningen (bedrijfspanden)

Hondenbelasting

Afvalstoffenheffing

Rioolheffing

-

Eigenaren

2

0,1506%

0,1556%

-

Gebruikers

2

0,1173%

0,1209%

Eerste hond

€

66,24

€

66,24

Tweede hond

€

111,00

€

111,00

Meerpersoonshuishoudens

3

€

193,65

€

205,08

Eenpersoonshuishoudens

3

€

138,00

€

146,40

Eigenarendeel (aansluitrecht)

4

€

135,21

€

138,00

Gebruikersdeel (afvoerrecht o.b.v. waterverbruik)

Begrafenisrechten

Overig

-

Vastrecht 0-250m3

€

57,36

€

59,40

-

Per 50m3 boven vastrecht

€

28,68

€

29,70

Algemeen graf

€

663,00

€

663,00

Bijzetting urn

€

411,00

€

411,00

Huwelijk

€

364,00

€

364,00

Noten: 1. Gebaseerd op WOZ‐waarde begroting 2014 met een uitbreiding van 50 woningen ad € 167.000,‐ conform de kadernota 2015. We zijn uitgegaan van geen waardeontwikkeling, wel is rekening gehouden met een marge voor bezwaar van 0,2%. Met de berekeningen is rekening gehouden met de bezuinigingsoperatie STOER (3% verhoging). 2. Gebaseerd op WOZ‐waarde begroting 2014 zonder uitbreiding conform de kadernota 2015. We zijn uitgegaan van geen waardeontwikkeling, wel is rekening gehouden met een marge voor bezwaar van 0,2%. Met de berekeningen is rekening gehouden met de bezuinigingsoperatie STOER (3% verhoging). 3. De tarieven van afvalstoffenheffing zijn gestegen door invoering van het nieuwe afvalbeleidsplan en het doorberekenen van hogere tarieven door HVC (verwerker van het restafval). 4. De tarieven van rioolheffing zijn gestegen door een hogere toerekening van afdeling ruimte van € 70.000. Dit wordt veroorzaakt door aanpassing van de verdeelsleutel overhead naar aanleiding van interne verschuivingen van teams.

4.1.5 Vergelijking woonlasten 2014 (lokale lastendruk) Sliedrecht ligt met € 567 onder het landelijk gemiddelde. De woonlasten 2014 zijn eveneens vergeleken met de andere Drechtstedengemeenten (bron: Coelo‐atlas 2014, Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden, Rijksuniversiteit Groningen).

OZB eigenaar

Gemeente

Rioolrecht eigenaar / gebruiker

Afvalstoffen heffing

Totaal

Rangnr. meerpersoo nshuishoud en

Alblasserdam

€

254

€

250

€

273

€

777

304

Dordrecht

€

204

€

164

€

256

€

624

53

H.I. Ambacht

€

303

€

165

€

312

€

781

309

Papendrecht

€

246

€

258

€

222

€

726

211

Sliedrecht

€

180

€

193

€

194

€

567

12

Zwijndrecht

€

224

€

226

€

290

€

740

243

€

719

Gemiddelde Zuid-Holland

46

Het OZB‐bedrag is berekend op basis van de gemiddelde WOZ‐waarde van de betreffende gemeente. De indicatie in de laatste kolom betekent hoe lager het rangnummer van de Coelo‐atlas hoe lager de lasten. Sliedrecht (12) is ten opzichte van vorig jaar (17) gestegen op de ranglijst van de “lage woonlasten”.

4.1.6 Kwijtscheldingsbeleid Sliedrecht Voor een vijftal belastingen is in onze gemeente een kwijtscheldingsmogelijkheid vastgesteld. Het gaat hierbij om de OZB, de afvalstoffenheffing, de hondenbelasting, het rioolaansluitrecht en het rioolafvoerrecht. Bij deze belastingen behoort ‐ met uitzondering van de hondenbelasting ‐ volledige kwijtschelding tot de mogelijkheid. Gemeenten mogen de norm van de kosten van bestaan stellen op maximaal 100% van de zogenoemde bijstandsnorm. Vanaf 1997 hanteert Sliedrecht deze 100%‐bijstandsnorm. Ten aanzien van de hondenbelasting is besloten dat de kwijtschelding slechts mag worden toegekend tot maximaal de helft van de verschuldigde belasting voor de eerste hond. De kosten van kwijtschelding (lagere belastingen en rechten) worden geraamd op Programma 5 Algemene Dekkingsmiddelen (product 143). De inkomstenderving als gevolg van het kwijtscheldingsbeleid wordt dus ten laste van de algemene middelen gebracht en niet in de tarieven doorberekend. In de begroting 2015 zijn hiervoor voorstellen gedaan om deze onder te brengen in de tariefberekening. Op het gebied van kwijtschelding is op rijksniveau een aantal ontwikkelingen gaande die wellicht aanleiding geven om de kwijtscheldingsverordening te wijzigen. Het gaat om kwijtschelding van de privébelastingen van ondernemers, mensen met kinderopvang en de kwijtscheldingsnorm voor 65+ ers. Hiervoor zullen u waar nodig voorstellen worden gedaan.

4.1.7 Verordeningen Op dit moment worden de volgende verordeningen toegepast.

Omschrijving:

Raadsbesluit

Verordening reinigingsheffingen 2014

10-12-2013

Verordening begrafenisrechten 2014

10-12-2013

Verordening havengeld 2014

10-12-2013

Verordening hondenbelasting 2014

10-12-2013

Verordening leges 2014

10-12-2013

Verordening marktgelden 2014

10-12-2013

Verordening onroerende-zaakbelastingen 2014

10-12-2013

Verordening precariobelastingen 2014

10-12-2013

Verordening brandweerrechten 2014

10-12-2013

Verordening rioolheffing 2014

10-12-2013

Voor alle heffingen worden in de raadsvergadering van 9 december 2014 nieuwe verordeningen voor 2015 vastgesteld.

4.1.8 Ontwikkelingen macronorm OZB De macronorm voor 2015 is 3%, maar blijkt geen effectief beheersingsinstrument. Het kabinet is voornemens om vanaf 2016 te komen tot een woonlastennorm. Zie onderstaand wat hierover geschreven is in de septembercirculaire 2014: “Het rapport evaluatie systematiek macronorm OZB is vastgesteld in het Bestuurlijk overleg financiële verhoudingen (Bofv) van 10 september 2014 en aan de Tweede Kamer toegezonden. In het rapport concludeert de werkgroep dat de macronorm onroerende zaakbelasting (OZB) geen effectief beheersingsinstrument is gebleken. Om die reden heeft de werkgroep voorgesteld deze norm af te schaffen. De werkgroep heeft een 47

aantal mogelijke alternatieven geschetst. Het kabinet vindt de alternatieven in het rapport nog onvoldoende uitgewerkt om reeds nu te besluiten tot aanpassing of afschaffing van de huidige norm. Daarom wordt de macronorm OZB in 2015 nog gehandhaafd als instrument. Conform afspraak wordt het percentage waarmee de totale OZB‐opbrengst maximaal mag groeien jaarlijks bepaald door de reële trendmatige groei van het BBP te vermeerderen met het geraamde inflatiepercentage (prijsontwikkeling NationaleBestedingen (pNB)) op basis van het CEP (jaar t‐1 ). De OZB‐opbrengst 2014 is € 3,711 miljard. De reële trendmatige groei BBP (kabinetsperiode vast) bedraagt 1,5% en het inflatiepercentage pNB (2014) is 1,5%. De macronorm 2015 komt daarmee op 3% over € 3,711 miljard. Vooral met het oog op de omvangrijke decentralisaties per 2015 heeft het kabinet besloten om dat jaar met een schone lei te beginnen. Dat betekent dat de overschrijding van de macronorm OZB in 2014 met € 11 miljoen niet in mindering wordt gebracht op de nieuwe macronorm voor 2015. Het Kabinet is daarnaast voor 2016 en verder voornemens om samen met de VNG te komen tot een woonlastennorm. Daartoe zal door de werkgroep die het evaluatierapport over de macronorm OZB heeft opgesteld de variant van woonlastennorm verder worden uitgewerkt ten behoeve van besluitvorming in het Bofv van voorjaar 2015.”

48

4.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

4.2.1 Inleiding Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers te kunnen opvangen teneinde haar taken te kunnen voortzetten. Dit bestaat uit de relatie tussen weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen beheersmaatregelen zijn getroffen, bijvoorbeeld door het vormen van voorzieningen of het afsluiten van verzekeringen. Het weerstandsvermogen is mede van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van de gemeente. De raad heeft op 11 maart 2014 de nota Weerstandsvermogen en risicomanagement vastgesteld. In deze nota zijn de beleidskaders opgenomen die richting geven aan de uitvoering van het gemeentelijk risicomanagement in Sliedrecht. Concreet gaat het over de volgende onderwerpen:

Dit is de eerste paragraaf die volgens het nieuwe beleidskader wordt opgesteld. De paragraaf is opgebouwd uit een drietal blokken: het risicoprofiel Sliedrecht, de weerstandscapaciteit en als laatste de weerstandsratio.

4.2.2 Risicoprofiel Sliedrecht Het risicoprofiel bevat de belangrijkste risico’s. Het beleidskader geeft aan dat de post Onvoorzien toereikend moet zijn om de risico’s uit de reguliere bedrijfsvoering te kunnen dekken. De nadruk ligt daarbij op de financiële risico’s, maar ook andere risico’s kunnen deel uitmaken van het risicoprofiel. De berekeningswijze van de risico’s volgt het beleidskader. Risicogebied Nr. Maximaal rest Structureel Kansklasse Risicobedrag tekst risico / Incidenteel Organisatierisico's A € 350.000 S II € 328.125 Renterisico B € 70.000 S I € 21.875 Onzekerheden algemene uitkering C € 200.000 S II € 187.500 Decentralisaties (afgedekt met stelposten) D ‐ ‐ € ‐ Knelpunten wegenbeheer E1 € 500.000 I III € 312.500 Knelpunten wegenbeheer E2 € 250.000 S III € 390.625 F € 970.000 S II € 909.375 Verbonden Partijen Garantstellingen G € 762.500 I II € 285.938 Projectrisico's H € 300.000 I II € 112.500 Bijstandslasten (opgenomen in F) I ‐ ‐ ‐ ‐ Bouwleges J € 50.000 S II € 46.875 Dividend K ‐ ‐ ‐ Waardering vastgoed I € 980.000 I ‐ € 857.500 Totaal € 3.452.813

49

4.2.3 Korte toelichting A. Organisatierisico’s (programma Bestuur, veiligheid en organisatie) Gemeenten komen steeds meer in de rol van regisseur, met nieuwe taken die door het Rijk worden gedecentraliseerd. Dit vraagt om andere competenties. Het risico is aanwezig dat de organisatie deze slag niet binnen de huidige budgettaire kaders kan maken. De mate van beïnvloedbaarheid is gemiddeld. Als beheersmaatregel worden de personeelsinstrumenten ingezet. B. Renterisico’s (Ondersteunend programma Financiën en belastingen) De rentestand is de laatste jaren erg gunstig. Dit heeft er toe geleid dat de interne rekenrente met ingang van de begroting 2015 is teruggebracht van 4 naar 3%. Het belangrijkste risico vormt een stijgende rente waardoor de betaalde rente hoger uitkomt dan de interne rekenrente. Op korte termijn wordt geen substantiële rentestijging verwacht. Het risico voor 2015 is daarom beperkt. C. Risico’s algemene uitkering (Ondersteunend programma Financiën en belastingen) De raming van de algemene uitkering is gebaseerd op de meicirculaire 2014. Alle bekende rijksbezuinigingen zijn verwerkt. Wat resteert, is het risico van herverdeeleffecten bij de volgende tranche van de herziening van parameters. Het maximaal risico wordt geschat op € 200.000. De mate van invloed is beperkt. Het inzetten van PAUW (een systeem voor de berekening van de algemene uitkering), het op orde zijn van de basisregistraties en het tijdig signaleren van ontwikkelingen die kunnen leiden tot afwijkingen zijn de belangrijkste beheersmaatregelen. D. Risico’s decentralisaties (Programma Sociaal en Programma Economie, Onderwijs en Arbeidsmarkt) Op 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van drie belangrijke terreinen, jeugdzorg, AWBZ onderdeel begeleiding (naar de WMO) en de Participatiewet. De budgetten voor gemeenten zijn inmiddels bekend en verwerkt in de begroting 2015. Ondanks dit gegeven, blijft een risico aanwezig over de mate van toereikendheid van de desbetreffende middelen. Vanuit het deelfonds Sociaal Domein ontvangt Sliedrecht een bijdrage van ruim € 11 miljoen. Dit budget is beschikbaar om de nieuwe taken op het gebied van Jeugd, WMO en Participatie uit te voeren. De uitvoering wordt regionaal vormgegeven. Er is regionaal een risicoanalyse opgesteld waarbij een maximaal risico wordt geschetst van 10% van het totaal budget, met een kansberekening van 50%. Voor Sliedrecht zou dit een structureel risico betekenen van € 567.000 per jaar. De mate van beïnvloedbaarheid is beperkt, zeker in het eerste jaar, waarin bestaande rechten worden gegarandeerd. De beheersmaatregelen bestaan uit het goed monitoren van de uitvoering (informatievoorziening). De financiële vertrekpunten zijn op dit punt helder: kortingen worden doorvertaald binnen het betreffende beleidsveld. Met name de omvang van de kortingen op de jeugdzorg en WMO brengt het risico met zich mee dat Sliedrecht wat betreft het sociaal voorzieningenniveau onder het minimum belandt. Als beheersmaatregel heeft Sliedrecht vanaf 2015 een jaarlijkse oplopende stelpost opgenomen tot € 100.000. Deze is vanaf 2015 neerwaarts bijgesteld, omdat steeds meer inzicht ontstaat in de ontwikkelingen op de desbetreffende beleidsvelden. T.a.v. de Participatiewet heeft Sliedrecht een oplopende stelpost opgenomen tot € 450.000 in 2018. Dit is een inschatting. In de septembercirculaire 2014 zijn de budgetten bekend gemaakt en vooralsnog blijft deze stelpost, mede op basis van een advies van Deloitte, gehandhaafd. Met het opnemen van de jaarlijkse stelposten, die oplopen naar een bedrag van € 550.000 gaat het college ervan uit dat het risico van ontoereikend budget volledig wordt afgedekt. Het is vooralsnog niet nodig een bedrag als restrisico op te nemen. E. Onderhoudsrisico’s (programma Ruimte) De onderhoudsstaat van de opritten Sportlaan naar het viaduct Betuweroute en de afschrijvingstermijnen van verschillende verhardingen (65 jaar) vormen een financieel risico in het wegenbeheer. Het maximale risico bedraagt € 750.000 (Opritten Sportlaan € 500.000 en afschrijvingstermijnen € 250.000). De gemeente kan hier 50

zelf keuzes maken, dus de mate van beïnvloedbaarheid is groot. De beheersmaatregelen bestaan op dit moment uit incidentele herstelwerkzaamheden om de veiligheid te waarborgen. Daarnaast zijn in overleg met ProRail offertes opgevraagd om de oorzaak van de schade te onderzoeken. Dit onderzoek zal in het 4e kwartaal 2014 gereed zijn. Naar aanleiding van de uitkomsten van dit onderzoek zal in overleg met ProRail een voorstel tot kostenverdeling van het schadeherstel worden opgesteld. Indien blijkt dat het gemeentelijk financieel aandeel in de benodigde maatregelen, niet binnen het huidige onderhoudsbudget kunnen worden opgelost, dan zal in 2015 een voorstel volgen. Het maximale risico bedraagt € 750.000.

F. Risico’s bij verbonden partijen (Alle programma’s) Er is sprake van een algemeen risico door deelname aan een Gemeenschappelijke Regeling. Negatieve exploitatieresultaten worden doorgelegd naar de deelnemende gemeenten. De totale bijdrage aan verbonden partijen bedraagt (op begrotingsbasis) € 19,3 miljoen (zie paragraaf “verbonden partijen”). Uitgaande van een maximaal risico van 5% overschrijding van de begroting van de gemeenschappelijke regelingen, betekent dit een maximaal risico van € 970.000. In dit bedrag is tevens het risico begrepen wat verband houdt met de financiële situatie van de Dienst Gezondheid en Jeugd. De mate van beïnvloedbaarheid voor Sliedrecht is beperkt. De beheersmaatregelen zijn gericht op het houden van toezicht op risicomanagement bij de verbonden partijen (tijdig beoordelen van financiële documenten, signaleren van afwijkingen en verwerken naar de raad). G. Risico’s garantstellingen (Alle programma’s) De gemeente Sliedrecht staat garant voor diverse instellingen. De staat van gegarandeerde leningen bedraagt ongeveer € 83 miljoen. In dit bedrag zijn ook leningen meegenomen van de woningcorporatie. De gemeente is hier niet de eerste garantsteller, maar slechts achtervang (Waarborgfonds Woningcorporaties). Hiermee komt het bedrag waarvoor de gemeente Sliedrecht eerste garantsteller is op ongeveer € 27 miljoen. De huidige beleidslijn is dat hiervan 2,5% wordt aangemerkt als risico. Mede gezien de toenemende financiële problematiek bij de instellingen en corporaties zal in de Nota Risicomanagement de nodige aandacht worden besteed aan beheersmaatregelen, o.a. door jaarlijkse toets van de jaarrekeningen op aspecten als solvabiliteit en liquiditeit. Het maximale risico bedraagt dan € 675.000. Naast instellingen en woningcorporaties staat de gemeente Sliedrecht ook garant voor de HVC te Alkmaar. Het maximale risico van Sliedrecht is herberekend naar rato van het percentage garantstellingprovisie en bedraagt ongeveer € 7,5 miljoen. Indien hier tevens het percentage van 2,5% wordt gehanteerd, bedraagt het maximaal risico € 187.500. De mate van beïnvloedbaarheid is gering. In lijn van het beleidskader wordt jaarlijks de financiële positie van de belangrijkste instellingen te beoordeeld. Bij de jaarrekening wordt hierover gerapporteerd. H. Projectrisico’s (Alle programma’s) Het belangrijkste projectrisico heeft betrekking op de samenwerkingsovereenkomst in het kader van de Merwede Linge Lijn (MLL). Het project is grotendeels gerealiseerd, maar financieel nog niet afgewikkeld. In het risicoprofiel is in het verleden rekening gehouden met een risicoreservering van € 1,1 miljoen (in lijn van de oorspronkelijke besluitvorming). Het college heeft in 2013 en 2014 een aantal belangrijke maatregelen genomen, waaronder het verstevigen en aanscherpen van de interne controle op de rechten en verplichtingen, het aansporen op snelle financiële afwikkeling van het project (via de aandeelhoudersrol) en het incasseren en veiligstellen van de te ontvangen subsidies. Deze maatregelen leiden ertoe dat de restrisico’s van het project volledig kunnen worden opgevangen binnen de oorspronkelijke projectbegroting. Dit betekent dat de risicoreservering van € 1,1 miljoen kan vervallen. In het kader van de afwikkeling van het project wordt de raad nader geïnformeerd. Verder is een post opgenomen van € 300.000 voor risico’s die verband houden met de afwikkeling van Noordoevers, evenals de recente besluitvorming rondom de sporthal Benedenveer. I. Risico’s bijstandslasten (Programma Economie, Onderwijs en Arbeidsmarkt) De bijstandslasten zijn crisisgevoelig en daarmee een verplichte post die in het risicoprofiel wordt belicht (zie nota weerstandsvermogen en risicomanagement). De gemeente loopt het risico dat het aantal bijstandsuitkeringen hoger uitkomt dan de raming in de begroting van de SDD. In 2014 verwacht de SDD een nadeel op bijstandslasten van 4 miljoen, wat bijgepast wordt vanuit reserves. De reservepositie van de SDD gaat hierdoor van 5,3 miljoen naar 1,3 miljoen. Het risico bestaat dat de deelnemende gemeenten de reserve 51

moeten aanvullen. Rekening houdend met een aandeel van 6% betekent dit 240.000. De mate van beïnvloedbaarheid is gering. Het risico maakt deel uit van het risico onder F, verbonden partijen. Daar is 5% van de uitgaven aan verbonden partijen berekend als risico. Onder de uitgaven vallen ook de uitgaven voor bijstand aan de SDD. Om te voorkomen dat het risico dubbel wordt opgenomen, wordt voor dit risico geen bedrag berekend. J. Risico bouwleges (Programma Ruimte) Ook deze post is in het beleidskader aangemerkt als crisisgevoelig. De opbrengsten voor bouwleges worden geraamd op basis van de prognose gereedgekomen nieuwbouw woningen, evenals de reguliere stroom van verbouwingen e.d. Het risico is aanwezig dat de nieuwbouwplannen niet worden gerealiseerd of doorschuiven in tijd. De laatste jaren is de raming al naar beneden bijgesteld naar ongeveer 450.000. Het risico wordt geschat op maximaal 50.000. De mate van beïnvloedbaarheid is beperkt. K. Risico’s dividendontvangsten (Algemene dekkingsmiddelen) De gemeente Sliedrecht bezit aandelen in het nutsbedrijf Eneco. Jaarlijks wordt dividend ontvangen. De dividendraming is met ingang van de begroting 2015 verhoogd, rekening houdend met een veiligheidsmarge van 15%. De verhoging is gebaseerd op de werkelijke ontvangsten van de afgelopen vier jaar. De veiligheidsmarge is gebaseerd op de halfjaarcijfers 2014 van Eneco. Het risico is aanwezig dat de veiligheidsmarge van 15% niet toereikend is. Dit risico is echter beperkt. De mate van beïnvloedbaarheid is gering. L. Waardering vastgoed en grondexploitaties De economische waarde van vastgoed (grond en gebouwen) blijft een dalende lijn vertonen. Daarmee lopen gemeenten risico. De waarde in het economisch verkeer kan dalen beneden de boekwaarde in de gemeentelijke administratie. In de jaarrekening 2013 is al een aantal belangrijke beheersmaatregelen getroffen in de vorm van het nemen van verlies ten laste van de exploitatie. Dit heeft enerzijds betrekking op het verder afwaarderen (€ 83.000) voor de Rivierdijk 769 en het Watertorenterrein) omdat de economische waarde beneden de boekwaarde is uitgekomen. Anderzijds zijn er voorzieningen getroffen voor te verwachten rente‐ en plankosten (€ 324.000). Immers, op het moment dat de waarde in het economisch verkeer lager wordt dan de boekwaarde, kunnen ook de kosten niet meer worden geactiveerd op het betreffende project. Na het treffen van beheersmaatregelen blijft er altijd een restrisico bestaan bij de waardering van vastgoed. Dat is inherent aan het karakter van deze balansposten. De risico’s bestaan uit:  Risico’s die verband houden met de aard van het plan, bijvoorbeeld omdat er woningen zijn geprogrammeerd die niet goed in de markt liggen;  Risico’s die verband houden met het tijdstip van realisatie van het plan; veel plannen schuiven door, in afwachting van betere tijden. Dit kan leiden tot aanzienlijke rentekosten en werken door in de waarde van het plan.  Risico’s die verband houden met gehanteerde parameters, bijvoorbeeld indexering van prijzen en rentestanden;  Overige risico’s, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van onzekere subsidies, bodemverontreiniging, planschades, claims e.d. Dit restrisico is ten opzichte van de jaarrekening 2013 niet gewijzigd en bedraagt € 858.000.

4.2.4 Bepaling van de weerstandscapaciteit De raad heeft in het beleidskader een aantal spelregels bepaald ontrent de weerstandscapaciteit. De weerstandscapaciteit van de gemeente Sliedrecht bestaat uit:de Algemene Reserve, een deel van de onbenutte belastingcapaciteit en een deel van de stille reserves. Welk deel wordt meegenomen in de weerstandscapaciteit wordt bepaald in overleg met de auditcommissie en vervolgens opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen in de programmabegroting. De raad heeft bij de behandeling van de Kadernota 2015 besloten voor het begrotingsjaar 2015 geen rekening te houden met de onbenutte belastingcapaciteit en de stille reserves. 52

Algemene Reserve (meerjarige doorkijk) Algemene reserve 2014 2015 2016 2017 2018 Stand per 1 januari 2014 € 6.005.963 € 6.018.329 € 6.018.329 € 6.6079.214 € 6.720.306 Vermeerderingen: Saldo rekening 2013 € 2.891.705 € 0 € 0 € 0 € 0 Verwachte winst Stationspark II € 641.091 Verwachte winst Kerkbuurt € 60.885 Verminderingen € 23.000 Resultaatbestemmingen € 2.856.339 € 0 € 0 € 0 € 0 Stand per 31 december € 6.018.329 € 6.018.329 € 6.079.214 € 6.720.306 € 6.720.306 Het resultaat 2013 is vrijwel geheel bestemd. Hiertoe heeft de raad besloten bij de behandeling van de jaarstukken 2013. Met een eventuele bestemming van het geprognosticeerd resultaat 2014 is geen rekening gehouden. Het bedrag van de AR dat voor 2015 wordt aangemerkt als weerstandscapaciteit bedraagt afgerond 6 miljoen.

Onbenutte belastingcapaciteit OZB Het beleidskader geeft aan de onbenutte belastingcapaciteit voor een deel wordt meegenomen in de weerstandscapaciteit. Omvang van de belastingcapaciteit 2015: ongeveer 1,5 miljoen. Percentage (cf. raadsbesluit Kadernota 2015): 0% Het bedrag van de onbenutte belastingcapaciteit dat voor 2015 wordt aangemerkt als weerstandscapaciteit bedraagt nihil. Stille reserves Het beleidskader geeft aan dat de stille reserves voor een deel worden meegenomen in de weerstandscapaciteit. PM Omvang van de stille reserves volgens het themaonderzoek Vastgoed: Percentage (c.f. raadsbesluit Kadernota 2015) 0% Het bedrag van de stille reserves dat voor 2015 wordt aangemerkt als weerstandscapaciteit bedraagt nihil.

53

4.2.5 Conclusies over het weerstandsvermogen De raad heeft in het beleidskader de volgende beslisboom vastgesteld.

Ratio op minimaal 0,75

Ja

Ja

Nee

Aanpassen benodigde weerstandscapaciteit via risicomanagement (bijv. verzekeren, voorzieningen, AO/IC, beleid aanpassen of stoppen), aanpassen zekerheidspercentage, hoger eigen risico resterende risico’s Verplicht verhogen beschikbare weerstandscapaciteit: Meevallers resp. het rekeningresultaat prioritair bestemmen door afdracht aan de Algemene reserve. Indien dit niet voldoende is, wordt in het eerstvolgende P&C‐document een plan van aanpak opgenomen om weer op het normniveau te geraken.

Tussen 0,75 ‐ 1,0

Geen actie nodig

Hoger dan 1,0

Heroverwegen en mogelijk verlagen beschikbare weerstandscapaciteit: bij de kadernota of begroting kan worden bezien of en op welke wijze een eventueel surplus wordt aangewend (integrale afweging).

De omvang van de risico’s bedraagt: € 3,5 miljoen De omvang van de weerstandscapaciteit bedraagt: € 6 miljoen Conclusie Het beleidskader schrijft voor dat tegenover elke euro risico minimaal 0,75 euro weerstandscapaciteit moet staan. Bij een risicoprofiel van € 3,5 miljoen betekent dit een benodigde weerstandscapaciteit van € 2,6 miljoen. Er is dus een surplus van € 3,4 miljoen.

54

4.3 Onderhoud kapitaalgoederen De gemeente beheert de openbare ruimte waarin een groot aantal activiteiten plaatsvinden zoals wonen, werken en recreëren. Voor deze activiteiten zijn kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, kunstwerken, groen, verlichting en gebouwen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is bepalend voor het voorzieningenniveau en de jaarlijkse lasten. In dit onderdeel van de begroting wordt aangegeven voor welk ambitieniveau de gemeente heeft gekozen, inclusief de financiële consequenties hiervan. Het door de raad gewenste onderhoudsniveau is van invloed op de lasten. Het beleid betreffende de kapitaalgoederen wordt door middel van beleidsnota's vastgesteld. Dergelijke nota’s bieden de mogelijkheid om algemene beleidslijnen met betrekking tot de inhoudelijke kaders (de visie van de raad op de kwaliteit van de kapitaalgoederen) en procedurele kaders (afspraken tussen raad en college over besluitvorming en informatievoorziening) vast te stellen. Het beleid van de gemeente voor het onderhoud van kapitaalgoederen is onder andere opgenomen in:  het Groenbeleidsplan (vastgesteld september 2003);  de Nota onderhoud gebouwen (vastgesteld in 2006);  het Gemeentelijk Rioleringsplan 2012‐2018 (vastgesteld in 2011);  het Verkeersbeleidsplan (vastgesteld in 2010) met het uitvoeringsprogramma (vastgesteld in 2011);  het Beleidsplan onderhoud wegen 2010‐2014 (vastgesteld in 2011). Als uitgangspunt geldt dat op basis van beheerplannen jaarlijks budgetten worden geraamd voor het onderhoud dat in het begrotingsjaar moet worden uitgevoerd en dat voldoende wordt gereserveerd (stortingen in onderhoudsvoorzieningen) voor het uitvoeren van toekomstig onderhoud. Hierna gaan we nader in op de specifieke beleidsvelden.

4.3.1 Openbaar groen en speelvoorzieningen De gemeenteraad heeft in september 2003 een groenbeleidsplan vastgesteld waarin op hoofdlijnen de uitgangspunten zijn vastgelegd voor onderhoud van het openbaar groen. De beheersaspecten zijn uitgewerkt in het Groenbeheerplan 2004. In het Groenbeheerplan zijn voor iedere beheergroep de kwaliteitsbeelden vastgelegd. Op basis van een inventarisatie van het aanwezige groen en de werkpakketten die nodig zijn om het gewenste kwaliteitsbeeld te realiseren, is de totaal benodigde arbeidscapaciteit berekend en zijn de benodigde budgetten vastgesteld. Eind 2013 is de startnotitie voor het opstellen van een geactualiseerd groenbeleidsplan voorgelegd aan de gemeenteraad. Eind 2014 zal het nieuwe groenbeleidsplan ter vaststelling worden aangeboden.

4.3.2 Riolering De gemeentelijke taken op het gebied van de riolering zijn gebaseerd op de Waterwet. Voor de uitvoering van deze wettelijke verplichting is gemeentelijke beleidsruimte aanwezig. Voldaan moet worden aan de richtlijnen van de waterkwaliteitsbeheerders (Waterschap Rivierenland en Rijkswaterstaat). Onvoldoende zorg voor het gangbaar houden van het rioolstelsel kan leiden tot schadeclaims. Sliedrecht voldoet sinds 2003 aan de basisinspanning riolering. In het najaar van 2011 is door de raad het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2012‐2018 vastgesteld. Voor de komende jaren zijn onder andere de volgende projecten in het GRP opgenomen:  Joost van den Vondelstraat en omgeving (Dichtersbuurt);  Prof. Lorentzlaan en omgeving (Wetenschappersbuurt);  Talmastraat en omgeving (Staatsliedenbuurt);  Afkoppelen in combinatie met herstraten, reconstructies etc. Het GRP houdt rekening met de zogenoemde verbrede rioolheffing. Er wordt expliciet aandacht besteed aan de zorgplichten voor hemel‐ en grondwater. Het verbrede GRP bevat ook een overzicht van de in de gemeente aanwezige voorzieningen voor de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater en de gevolgen van de klimaatveranderingen. Ook zijn maatregelen ter voorkoming of beperking van nadelige gevolgen van de grondwaterstand opgenomen.

55

4.3.3 Waterbeheer In januari 2005 is het Stedelijk Water Plan (SWP) vastgesteld. Dit plan had een looptijd tot 2009, maar is, na de evaluatie met het waterschap in 2011, verlengd voor onbepaalde tijd. Met de uitvoering van de maatregelen werd in 2004 begonnen. Het Gemeentelijk Afkoppel Plan (GAP) sluit aan op de uitgangspunten van het SWP. Het afkoppelen van verhardingen heeft voor zowel de waterkwaliteit als de waterkwantiteit geen nadelige gevolgen. Voor de vereiste waterberging moet de gemeente binnen de bebouwde kom nog 1 ha open water realiseren (1,2 ha is gerealiseerd). In de polder moet nog 8,2 ha waterberging worden aangelegd. De aanleg van de waterberging wordt in samenwerking met het waterschap uitgewerkt en wordt betrokken bij de gebiedsontwikkeling ten noorden van de Betuweroute.

4.3.4 Wegen Met het raadsbesluit van 29 maart 2011 is het Beleidsplan Onderhoud Wegen 2010‐2014 vastgesteld. Met dit besluit zijn de bezuinigingen in het kader van de Brede doorlichting op het onderhoudsprogramma van de wegen doorgevoerd. De raad heeft ingestemd met het verleggen van het CROW onderhoudscriterium (niveau B) naar drie andere criteria, namelijk het voorkomen van kapitaalvernietiging, het voorkomen van schadeclaims en het voldoen aan de toegankelijkheid (bij zettingen). Het hoofdwegennet krijgt daarbij de prioriteit boven de woongebieden. Bij de vaststelling van de onderhoudsbudgetten is rekening gehouden met een areaaluitbreiding als gevolg van de aanleg van de woonwijk Baanhoek‐West. Eind 2014 zal een geactualiseerd Beleidsplan Onderhoud Wegen aan de gemeenteraad worden aangeboden.

4.3.5 Bruggen

Als gevolg van de doorgevoerde bezuinigingsmaatregel op het onderhoud van bruggen komt circa 2/3e van het bruggenareaal te vervallen. Waar mogelijk zullen daarbij bruggen vervangen worden door dammen met duikers. Begin 2014 heeft een inventarisatie van de onderhoudstoestand van het bruggenareaal plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat de besparing te optimistisch is geschat. De onderhoudsbudgetten zijn niet toereikend om, zelfs indien 2/3e van de bruggen vervangen wordt door dammen met duikers, het bruggenareaal zodanig te handhaven dat de veiligheid op termijn gewaarborgd blijft.

4.3.6 Openbare verlichting De gemeente Sliedrecht heeft het beheer en onderhoud van de openbare verlichting ondergebracht bij Stadsbeheer Dordrecht (SBD). Op basis van metingen heeft Stadsbeheer Dordrecht een vervangingsplan opgesteld. In 2014 is een nieuw beheerplan opgesteld.

4.3.7 Gebouwen De “Nota onderhoud gebouwen” is vastgesteld in de raad van 18 december 2006. Door middel van deze nota is een onderbouwing gegeven van de onderhoudsbudgetten voor gebouwen in de begroting van Sliedrecht. Een nieuwe nota vastgoed is in voorbereiding.

4.3.8 Binnenhaven Hieronder vallen het op diepte houden van de gemeentehaven en het daarvoor periodiek peilen, het onderhouden van de steigers en de walstroomvoorziening. Eind 2008 is het beheerplan vastgesteld. Eens per 10 jaar dient rekening te worden gehouden met een hoge piek aan kosten voor baggerwerkzaamheden (gepland in 2016). De onderhoudsmaatregelen zijn verwerkt in de voorziening onderhoud haven.

4.3.9 Aanlegsteiger waterbus Het vervoer door de Waterbus is geregeld in het contract tussen de Provincie en Aquabus BV. De gemeente Sliedrecht betaalt hiervoor jaarlijks een bijdrage aan bureau Drechtsteden. Het (groot‐) onderhoud van de aanmeerplaats (ponton) verloopt volgens een overeenkomst met het Havenbedrijf Dordrecht. De onderhoudsmaatregelen zijn verwerkt in de voorziening onderhoud ponton Waterbus.

4.3.10 Reserveringen voor onderhoud In het kader van de begroting is het van belang dat kan worden aangegeven dat voldoende wordt gereserveerd voor toekomstig onderhoud. De omvang van de verschillende voorzieningen op 1 januari 2015 wordt aangegeven in de paragraaf Weerstandsvermogen. In 2015 zullen de volgende stortingen (zie tabel 1) worden gedaan in de diverse onderhoudsvoorzieningen (zie tabel 2). 56

Tabel 1: Omschrijving

Noot

Categorie BBV

Progra mma

Rekening 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

Raadhuis Gebouwen 4 10.331 10.331 10.331 Vlaggen Overig 4 265 265 265 Brandweerkazerne (incl. Gebouwen 4 5.002 5.002 5.002 dienstwoningen) Algemeen onderwijsbeleid 1 Gebouwen 2 531.324 325.114 433.873 Begraafplaats (gebouw) Gebouwen 3 882 882 882 Begraafplaats (plantsoen) Groen 3 2.283 2.283 2.283 Begraafplaats (afkoop onderhoud) 2 Groen 3 210.212 0 0 Kinderboerderij (gebouw) Gebouwen 3 3.753 3.753 3.753 Kinderboerderij (plantsoen) Groen 3 1.919 1.919 1.919 Watergangen en sloten Water 3 43.972 43.972 8.972 Speelvoorzieningen Groen 3 69.803 69.803 69.803 Recreatie voorzieningen Groen 1 4.384 4.384 4.384 Openbaar groen Groen 3 19.519 19.519 19.519 Wijkonderkomens plantsoenen Groen 3 1.382 1.382 1.382 Zalencentrum De Lockhorst Gebouwen 1 21.804 21.804 21.804 Diverse multifunctionele Gebouwen 1 17.055 17.056 17.055 accommodaties Verenigingsaccommodatiegebouw Gebouwen 1 4.862 4.862 4.862 Binnensportaccommodaties Gebouwen 1 30.327 30.660 30.660 Buitensportaccommodaties Gebouwen 1 11.716 11.716 11.716 Zwemaccommodatie De Lockhorst Gebouwen 1 29.909 29.909 29.909 Onderhoud riolering 3 Riolering 3 537.368 1.518.364 1.518.364 Onderhoud wegen Wegen 3 838.374 874.481 799.888 Bruggen Wegen 3 26.862 26.862 14.862 Openbare verlichting Wegen 3 32.236 32.236 32.236 Binnenhaven Water 3 5.802 5.802 5.802 Ponton waterbus Water 3 14.290 14.290 14.290 Toren NH‐kerk met uurwerk Gebouwen 3 1.837 1.837 1.837 Klok en carillon raadhuis Gebouwen 3 1.462 1.462 1.462 Gemeentewoningen Gebouwen 3 7.752 7.752 7.752 Standplaatsen woonwagens Gebouwen 3 5.260 5.260 5.260 Woonwagens Gebouwen 3 1.328 1.328 1.328 Gemeentekantoor Gebouwen 4 20.909 22.576 22.576 Gemeentewerf Gebouwen 4 4.565 4.565 4.565 Totaal generaal 2.518.749 3.121.431 3.108.596 Noten: 1. Betreft de stortingen in de voorziening huisvesting en calamiteiten onderwijs. Met ingang van 2015 is de storting vervallen als gevolg van de decentralisatie van het buitenonderhoud van schoolgebouwen. De financiering uit de algemene uitkering vervalt en komt rechtstreeks ten gunste van de schoolbesturen. Hiermee is tevens de verantwoordelijkheid overgedragen aan de schoolbesturen. 2. De ontvangen middelen voor afkoop van onderhoud van graven werden toegevoegd aan de voorziening onderhoud graven en vervolgens werd het saldo van de kosten van begraven ten laste van deze voorziening gebracht. Op grond van de voorschriften is vastgesteld dat een voorziening voor deze gevolgde handelwijze niet het toegestane middel is. 3. Als gevolg van de gewijzigde financieringsmethode van vervangingsinvesteringen in riolering is de storting in de voorziening onderhoud riolering verhoogd. De verhoging van de storting wordt gecompenseerd door het vervallen van kapitaallasten van rioolinvesteringen. Deze gewijzigde methode houdt in dat de gerealiseerde vervangingsinvesteringen in mindering worden gebracht op de opgebouwde spaarvoorziening.

57

Tabel 2: Omschrijving Voorziening buitengewoon onderhoud gebouwen Voorziening onderhoud woningen en woonwagens Voorziening huisvesting en calamiteiten onderwijs Voorziening onderhoud speelvoorzieningen Voorziening buitengewoon onderhoud PR Voorziening onderhoud haven Voorziening onderhoud wegen Voorziening onderhoud/egal. prod. riolering Voorziening onderhoud ponton waterbus Voorziening onderhoud bruggen Voorziening onderhoud openbare verlichting Totaal

58

Boekwaarde 1‐1‐2015

Vermeerderingen 2015

Verminderingen 2015

Boekwaarde 31‐12‐2015

88.723

160.730

189.939

59.514

18.592

14.340

15.741

17.191

987.705

433.872

1.421.577

0

85.014

69.803

93.000

61.817

45.656

35.437

26.500

54.593

53.501 259.413 474.508

5.802 799.888 1.527.336

3.000 774.848 913.872

56.303 284.453 1.087.972

87.858 89.725 33.082

14.290 14.862 32.236

100.000 122.100 0

2.148 -17.513 65.318

3.108.596

3.660.577

1.671.796

2.223.777

4.4 Financiering In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot het geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn onder andere risicobeheer (met name rente‐ en kredietrisico), de financierings‐ en schuldpositie, het kasbeheer en de informatievoorziening.

4.4.1 Algemeen De gemeentelijke financieringsfunctie wordt ook wel met de term ‘treasury’ aangeduid. Het begrip treasury kan worden gedefinieerd als het besturen en beheersen, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Concreet komt dit neer op het financieren van het beleid tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden, het te allen tijde zorgen voor voldoende liquide middelen en het daarbij afdekken van met name rente‐ en kredietrisico’s. Dit laatste uit hoofde van uitgeleende gelden en afgegeven borgstellingen/garanties. De uitvoering van de treasuryfunctie dient plaats te vinden binnen de kaders zoals gesteld in de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido). In deze wetgeving staan vooral transparantie en risicobeheersing centraal. De transparantie komt daarbij tot uitdrukking in voorschriften voor een verplicht Financieringsstatuut alsmede een financieringsparagraaf in begroting en rekening. De risicobeheersing heeft bij overheden met name betrekking op renterisico’s, kredietrisico’s en liquiditeitsrisico’s. Het huidige gemeentelijke Financieringsstatuut dateert van najaar 2010. Thans wordt gewerkt aan een actualisatie daarvan. Deze actualisatie was noodzakelijk geworden door zowel externe als interne oorzaken. Extern vanwege wettelijke ontwikkelingen (o.a. Schatkistbankieren) en intern door organisatorische aanpassingen dan wel gewijzigde functiebenamingen. Dit laatste is vooral van belang in de sfeer van verantwoordelijkheden en bevoegdheden zoals deze in het statuut zijn omschreven. Het voornemen is om medio 2014 een geactualiseerd Financieringsstatuut aan de gemeenteraad aan te bieden. Binnen de financiële functie van de gemeente is het van belang het onderscheid te herkennen tussen de treasury‐ en de controlfunctie. Treasury zorgt voor de beschikbaarheid van geldmiddelen; de controlfunctie is belast met het toezicht en de bewaking van de aanwending ervan. Vanuit deze rollen is de focus bij treasury gericht op feitelijke in‐ en uitgaande kasstromen, terwijl de controlfunctie veelal redeneert in termen van baten en lasten. In deze paragraaf staan voornamelijk de feitelijke kas‐ en financieringsstromen centraal. Benadrukt wordt dat de doelstelling van de treasuryfunctie van de gemeente Sliedrecht is dat deze uitsluitend de publieke taak dient en dat een prudent beleid gevoerd wordt binnen de kaders die zijn gesteld in de Wet fido. De gemeente Sliedrecht heeft de advisering over en de uitvoering van haar treasurybeleid opgedragen aan het Servicecentrum Drechtsteden.

4.4.2 Ontwikkelingen Op het terrein van gemeentefinanciering is op dit moment een aantal ontwikkelingen te signaleren. Vastgesteld kan worden dat, vooral onder invloed van de medio december 2013 in werking getreden Wet houdbare overheidsfinanciën, de aandacht voor gemeentelijke schuldposities (des treasury’s) en EMU‐saldi (des controls) flink is toegenomen. Ten aanzien van het verplicht Schatkistbankieren voor decentrale overheden, dat eveneens eind 2013 van kracht werd, hebben de werkzaamheden de afgelopen periode vooral in het teken gestaan van de Drechtstedenbrede implementatie en uitvoering ervan. Zie ook verder onder het kopje Kas‐ en saldobeheer. Voorts is vermeldenswaard dat er nieuwe Europese wetgeving is met betrekking tot het gebruik van en de rapportage over derivaten, te weten de European Markets Infrastructure Regulation (EMIR). Omdat de gemeente Sliedrecht momenteel geen financiële derivaten heeft lopen is de impact hiervan beperkt. Dit nog afgezien de sterk verminderde algemene verkrijgbaarheid van derivaten doordat banken, vooral vanwege negatieve publiciteit rond dit onderwerp, zeer terughoudend zijn geworden in het aanbieden daarvan. Tenslotte kan worden gemeld dat er fiscale regelgeving in aantocht is, waarbij sommige overheidstaken Vennootschapsbelastingplichtig worden. Het ziet er naar uit dat dit ook effecten zal hebben op het terrein van gemeentefinanciering. 59

Het afgelopen jaar heeft de renteontwikkeling het volgende beeld laten zien: Tabel 1 Verloop rentetarieven 1 juni 2013 – 1 juni 2014

3,00%

10-jaars IRS 3-maands Euribor

Percentage

2,50%

2,00%

1,50%

1,00%

0,50%

1-jun-14

1-mei-14

1-apr-14

1-mrt-14

1-feb-14

1-jan-14

1-dec-13

1-nov-13

1-okt-13

1-sep-13

1-aug-13

1-jul-13

1-jun-13

0,00%

Datum

Renteverloop afgelopen jaar in absolute cijfers:

1 juni 2013

Actueel ten tijde van opstelling begroting 2015 (1 juni 2014)

Toe-/afname

Korte rente (3-maands Euribor), ca.

0,20%

0,31%

0,11%

Lange rente (10-jaars IRS), ca.

1,73%

1,56%

-0,17%

Omschrijving

Spread 1,53% 1,25% -0,28% De 3‐maands rente, welke vooral onder invloed staat van de monetaire beleidsbeslissingen van de Europese Centrale Bank (ECB), heeft gedurende het eerste halfjaar 2014 vooral een horizontale beweging laten zien rond een niveau van 0,30%. De 10‐jaars rente vertoonde gedurende het eerste halfjaar van 2014 juist een sterk neerwaartse beweging van 2,20% per begin 2014 naar rond de 1,60% per begin juni. Dat kan voor een groot deel worden toegewezen aan internationale spanningen, onder andere de situatie rond Oekraïne. Onder die omstandigheden zoeken investeerders veilige havens met als gevolg dat het kapitaalaanbod daar groot is, met een dalende rente tot gevolg. Voor het komende jaar wordt een renteontwikkeling voorzien zoals in onderstaande tabel weergegeven. Dit is het gemiddelde van de voorspellingen van een aantal sector‐ en grootbanken. Benadrukt moet worden dat dit een momentopname is die dagelijks wijzigt.

60

Tabel 2

Rentevisie

Renteverwachting komend jaar (rentevisie) Actueel ten tijde van opstelling begroting 2015

Gemiddelde verwachting grootbanken van stand over 1 jaar

Toe-/afname

Korte rente (3-maands Euribor), ca.

0,31%

0,27%

-0,04%

Lange rente (10-jaars IRS), ca.

1,56%

2,10%

0,54%

Omschrijving

Spread 1,25% 1,83% 0,58% In ogenschouw dient te worden gehouden dat banken bij het verstrekken van langjarige financiering liquiditeitsopslagen berekenen bovenop de in voorgaande tabellen genoemde IRS‐niveaus. Voor bijvoorbeeld een 10‐jaars lening bedraagt deze opslag thans circa 0,60% (60 basispunten). Dat is iets lager dan vorig jaar. Bij langere leninglooptijden gelden hogere opslagen.

4.4.3 Financieringspositie Financiering activa De activa van de gemeente Sliedrecht zullen per begin 2015 naar verwachting als volgt gefinancierd zijn: Tabel 3 Financieringspositie per 1-1-2015 Bedragen x € 1 miljoen Omschrijving

Bedragen per 1-1-2015

Totale boekwaarde investeringen

€

63,3

€

50,3

€

13,0

Vaste financieringsmiddelen: Reserves

€

Voorzieningen

€

3,7

Langlopende leningen

€

21,3

Financieringstekort

25,3

Interne rente Voor de interne doorberekening van de rentekosten naar de investeringen hanteert de gemeente Sliedrecht een in de primaire begroting 2015 een percentage van 4 %. De gemeente hanteert hierbij geen (egalisatie)reserve. De rentekosten kunnen als volgt worden gespecificeerd:

61

Tabel 4 Overzicht rentekosten2015 Overzicht rentekosten 2014 2015 Rente langlopende geldleningen € 644.862 € 710.955 Rente financiëringstekort (1% kort en 3% € 342.688 € 309.572 lang) Rente eigen vermogen en voorzieningen € 1.083.506 € 1.023.464 Provisie en bankkosten (IP001) € 10.000 € 10.000 Totaal geraamde rentekosten € 2.081.056 € 2.053.991 Doorberekende rentekosten in exploitatie € 2.426.327 € 2.516.586 o.b.v. 4% Bruto rente‐ruimte in exploitatie € 345.271 € 462.595 Door te berekenen naar sluitende exploitaties € 214.068 € 226.672 Netto marge in exploitatie voor renteschommeling € 131.203 € 235.923 Leningenportefeuilles - Opgenomen leningen De navolgende tabel geeft inzicht in het verwachte verloop van de portefeuille aan opgenomen langlopende leningen in 2015: Tabel 5 Mutaties leningenportefeuille OG 2015 Bedragen x € 1.000 Omschrijving

Gemiddeld percentage

Bedrag

Restantschuld per 1 januari 2015

€

21.343

Nieuwe leningen

€

-

Reguliere aflossingen

€

Vervroegde aflossingen

€

-

Rente-aanpassing (oud percentage)

€

-

Rente-aanpassing (nieuw percentage)

€

-

Restantschuld per 31 december 2015

€

19.532

3,55%

1.811-

3,56%

Dit betreft 3 leningen. - Uitzettingen Uitzettingen is de term die de Wet fido bezigt voor verstrekte langlopende geldleningen en beleggingen. Zie hiervoor tabel 9 verderop in deze paragraaf.

4.4.4 Schuldpositie De afgelopen jaren is de bewustwording rond schuldposities, juist ook van overheden, sterk toegenomen. Een schuldpositie ontstaat indien de eigen middelen van een gemeente ontoereikend zijn om bijvoorbeeld activiteiten of investeringen te bekostigen. In dat geval dient externe financiering te worden aangetrokken. Een goed zicht op de schuldpositie draagt bij aan het besef dat de aan financiering verbonden rente en aflossingen andere noodzakelijke uitgaven van de gemeente verdringen. De (ontwikkeling van de) schuldpositie kan vanuit meerdere invalshoeken worden benaderd. Eén van de meest geijkte is de Debt Ratio. Deze ratio wordt ontleend aan de balans, waarbij wordt bezien welk percentage van het totaal vermogen/balanstotaal met vreemd vermogen gefinancierd is. 62

Ook kan een verhouding worden bepaald tussen de schuldpositie (balans) ten opzichte van de totale exploitatiebaten. In de navolgende tabel wordt de (ontwikkeling van) de schuldpositie van de gemeente Sliedrecht zowel in historisch perspectief als richting de toekomst in beeld gebracht. Een complicerende factor daarbij is dat een kengetal als de Debt Ratio wordt uitgedrukt in het balanstotaal. Dat hindert een doorkijk naar de toekomst, omdat in begrotingen doorgaans geen volledige balans is opgenomen, maar slechts op onderdelen. In onderstaande tabel is het balanstotaal vanaf 2014 dan ook geschat. Tabel 6 Schuldpositie Verloop schuldpositie 2012-2018


Werkelijk

Werkelijk

Voorlopig

Raming

Raming

Raming

Raming

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Debt ratio Totale schuld (1)

€

27.808

€

30.447

€

33.343

€

31.532

€

29.711

€

27.881

€

26.040

Balanstotaal (2)

€

69.162

€

64.254

€

70.000

€

70.000

€

70.000

€

70.000

€

70.000

Debt Ratio %

40%

47%

48%

45%

42%

40%

37%

Nettoschuld per inwoner Netto schuld (3)

€

Aantal inwoners

17.965

€

24.389

Bedrag x € 1,-

19.331

€

24.528

24.843

€

24.528

23.032

€

24.528

21.211

€

24.528

19.381

€

24.528

17.540 24.528

€ 737

€ 788

€ 1.013

€ 939

€ 865

€ 790

€ 715

-

€ 52

€ 225

-€ 74

-€ 74

-€ 75

-€ 75

Schuldevolutie (4) Bedrag x € 1,Schuldquote Netto Schuld

€

17.965

€

19.331

€

24.843

€

23.032

€

21.211

€

19.381

€

17.540

Exploitatiebaten (5)

€

59.155

€

61.499

€

45.672

€

44.349

€

44.867

€

44.704

€

44.704

Schuldquote %

30%

31%

54%

52%

47%

43%

39%

(1) Som van opgenomen leningen, kortlopende schulden en overlopende passiva. Zie balans. (2) Vanaf 2014 geschat. (3) Totale schuld minus som van uitgezette langlopende leningen, kortlopende vorderingen, liquide middelen en overlopende activa. Zie balans. (4) Toe/afname nettoschuld per inwoner t.o.v. voorgaand jaar. (5) Vóór bestemming.

Voor 2015 wordt een Debt Ratio verwacht van 45%. Dit betekent dat 45% van de gemeentelijke bezittingen met externe schuld gefinancierd is (en dus 55% met eigen middelen). Ter indicatie: per eind 2012 bedroeg de landelijk gemiddelde Debt Ratio 58%. De schuldquote van de gemeente zal in 2015 naar verwachting 52% bedragen. Per eind 2012 bedroeg de landelijk gemiddelde schuldquote 72%. Bedacht moet worden dat de in bovenstaande tabel weergegeven exploitatiebaten nog wel exclusief de drie grote landelijke decentralisaties zijn (zorg, jeugd en werk). Deze zullen een ophogend effect hebben op de exploitatiebaten en dus een (cosmetische) verlaging van de schuldquote tot gevolg hebben.

4.4.5 Risicobeheersing Zoals eerder benoemd vormt risicobeheersing één van de pijlers van de Wet fido. In de navolgende onderdelen wordt ingegaan de risicoaspecten die verbonden zijn aan de uitvoering van de gemeentelijke treasuryfunctie. In beginsel kunnen deze worden onderscheiden in renterisico’s, kredietrisico’s, koersrisico’s en valutarisico’s. 63

Voor gemeente Sliedrecht zijn de twee laatstgenoemde risico’s niet van toepassing. Daarnaast kan een informatierisico worden benoemd, te weten het risico dat relevante informatie niet tijdig of volledig bij de treasuryafdeling onder aandacht wordt gebracht. Renterisico’s Renterisico’s kunnen vanuit Wet fido‐optiek worden bezien op de korte en op de langere termijn. Renterisico op korte schuld: de kasgeldlimiet Met de kasgeldlimiet is in de Wet fido een norm gesteld voor het maximum bedrag waarop de gemeente haar financiële bedrijfsvoering met kortlopende middelen (looptijd < 1 jaar) mag financieren. Deze norm bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal aan lasten. Indien de kasgeldlimiet bij herhaling wordt overschreden dient er geconsolideerd te worden. Dit betekent dat een deel van de kortlopende schuld (in ieder geval het deel waarmee de kasgeldlimiet wordt overschreden) in een langlopende lening moet worden omgezet. Voor 2015 kan de kasgeldlimiet voor de gemeente Sliedrecht als volgt worden bepaald: Tabel 7 Berekening kasgeldlimiet 2015 Begrotingstotaal Relevant percentage

€

54,300 miljoen 8,5%

Kasgeldlimiet € 4,616 miljoen De gemeente Sliedrecht verwacht in 2015 binnen de kasgeldlimiet te opereren. Bij beoordeling van een eventuele financieringsbehoefte zal de kasgeldlimiet optimaal worden benut. Renterisico op langlopende schuld: de renterisiconorm De gemeente loopt renterisico op het moment dat nieuwe leningen moeten worden aangetrokken (herfinanciering) of als een renteherziening van toepassing is. Om het renterisico te beheersen is in de Wet fido de renterisiconorm geformuleerd. Het doel van deze norm is om overmatige afhankelijkheid van het renteniveau in één bepaald jaar te voorkomen, dit ter bescherming van de gemeentelijke financiële positie. Met deze norm bevordert de Wet fido een solide financieringswijze bij openbare lichamen. Conform voorschrift van de Wet fido wordt het renterisico in onderstaande tabel voor de komende vier jaren bepaald, terwijl de renterisiconorm alleen betrekking heeft op het totaal van de begroting van het komende jaar. Tabel 8 Berekening renterisiconorm Berekening renterisiconorm Begrotingstotaal 2015 € 54.300 Percentage cf. regeling 20% Renterisiconorm 2015 € 10.860 Toetsing renterisico aan norm: Renterisico € 1.811 Renterisiconorm € 10.860 Ruimte onder de norm € 9.049 ‐ Uit deze opstelling blijkt dat de gemeente Sliedrecht binnen de grenzen van de renterisiconorm opereert. Kredietrisico’s Kredietrisicobeheersing richt zich op de kredietwaardigheid (en dus risicoprofiel) van de tegenpartijen bij financiële transacties. Kredietrisico’s kunnen worden gelopen vanuit uitzettingen (verstrekte geldleningen, beleggingen) of uit verleende garanties. Verstrekte geldleningen Ingedeeld naar risicocategorie kan voor 2015 het volgende verloop worden verwacht:

64

Tabel 9

Specificatie verstrekte geldleningen naar risicocategorie Bedragen x € 1.000 Verwachte stand per

Categorie

1-1-2015

31-12-2015

% verdeling per eind 2015

Gemeenten / Provincies

€

-

€

-

0,0%

Overheidsbanken

€

-

€

-

0,0%

Woningcorporaties met garantie WSW

€

-

€

-

0,0%

Semi-overheidsinstellingen

€

1.038

€

1.038

95,5%

Financiële instellingen (A en hoger) Overige toegestane instellingen volgens Treasurystatuut

€

-

€

-

0,0%

€

991

€

49

4,5%

Niet-toegestane instellingen volgens Treasurystatuut

€

-

€

-

0,0%

€

2.029

€

1.087

100,0%

Totaal

Het hierboven bij semi‐overheidsinstellingen vermelde bedrag betreft de deelneming in dan wel leningen verstrekt uit hoofde van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn). Het bedrag aan overige leningen betreft een achtergestelde lening aan De Bonkelaar en uit een aantal renteloze leningen aan plaatselijke verenigingen. Verleende garanties De borgstellingen kunnen als volgt worden gespecificeerd naar risicogroep: Tabel 10 Specificatie borgstellingen naar risicocategorie Bedragen x € 1.000 Verwachte stand per Categorie

Risico profiel

Directe borstellingen (m.b.t. lokale instellingen, verenigingen e.d.)

Middel/ hoger

€

28.650

€

27.367

33,8%

Laag

€

54.421

€

53.662

66,2%

€

83.071

€

81.029

100,0%

Achtervangpositie in waarborgfondsen (bijv. Waarborgfonds Sociale Woningbouw) Totaal

1-1-2015

31-12-2015

% verdeling per eind 2015

Kas‐ en saldobeheer De inrichting van het betalingsverkeer (het beheer van het gemeentelijke rekeningstelsel, het coördineren van bevoegdheden en het verrichten van feitelijke betalingen) alsmede de saldoregulatie wordt verzorgd vanuit Servicecentrum Drechtsteden. De gemeente was, is en blijft daarbij overigens eigenaar van de betreffende bank‐ en girorekeningen. Gemeente Sliedrecht onderhoudt bankrelaties met Bank Nederlandse Gemeenten en Rabobank. Een hulpmiddel bij de saldoregulatie en voor het eventueel opnemen van langjarige financiering is de meerjarige liquiditeitenplanning, welke door het SCD in nauw overleg met de gemeente is opgezet. Deze planning wordt periodiek geactualiseerd op grond van nieuwe informatie of inzichten. Uit de meest recente planning blijkt dat aanvullende financiering voor de lange termijn vooralsnog niet noodzakelijk is. Schatkistbankieren Bij het gemeentelijk saldobeheer dienen de nieuwe voorschriften rond Schatkistbankieren in acht te worden genomen. Onder deze regeling dienen gemeenten tijdelijk overtollige geldmiddelen, rekening houdend met

65

een drempelbedrag, bij het Ministerie van Financiën te stallen. Het drempelbedrag voor de gemeente Sliedrecht voor 2015 kan als volgt worden berekend: Tabel 11 Drempelbedrag Schatkistbankieren Berekening drempelbedrag SKB 2015: Begrotingstotaal

€

Relevant percentage Drempelbedrag (afgerond)

54,300 miljoen 0,75%

€

350.000

Dit betekent dat de gemeente, voor zover haar banksaldo het drempelbedrag overschrijdt, het meerdere dient af te storten in ‘s Rijks Schatkist. Over dit saldo wordt rente vergoed. Het SCD beoordeelt de saldo‐ontwikkeling op dagelijkse basis en verzorgt zo nodig de overboekingen naar en vanuit de Schatkist. Informatievoorziening Minimaal twee maal per jaar vindt een overleg plaats met het Servicecentrum Drechtsteden over de voortgang en uitvoering van de treasuryzaken. Indien daartoe vanuit gemeente of vanuit SCD behoefte dan wel noodzaak wordt gevoeld vindt daarnaast ook contact op incidentele basis plaats. Voor zover relevant zullen door het SCD rapportages worden opgeleverd voor in‐ of extern gebruik.

66

4.5 Bedrijfsvoering

4.5.1 Inleiding De bedrijfsvoering betreft alle ondersteunende activiteiten die nodig zijn om de doelstellingen van de gemeente te realiseren en daarmee de programma’s uit de programmabegroting. Het gaat hierbij om de PIOFAH functies (personeel, inkoop, organisatie, financiën, automatisering en huisvesting). Deze kaders moeten goed geregeld zijn wil het verantwoordelijk management ten aanzien van de primaire processen goed kunnen functioneren. De bedrijfsvoering is gericht op de sturing en beheersing van de primaire en ondersteunende processen in een organisatie met het doel om de beleidsdoelstellingen te realiseren. Deze beleidsdoelstellingen zijn opgenomen in de diverse programma’s die aansluiten bij het raadsprogramma en het college uitvoeringsprogramma 2014‐ 2018 “Gewoon Doen!”. De kwaliteit van de bedrijfsvoering wordt voor een groot deel bepaald door de sturing van het directieteam op het financieel management, het risicomanagement, het procesmanagement en de bestuurlijke informatievoorziening. Rechtmatigheid is een integraal onderdeel van de uitvoering van onze bedrijfsprocessen, waardoor het bijdraagt aan de kwaliteit van onze bedrijfsvoering en het realiseren van onze doelstellingen. Ambities voor de periode 2014-2018 Van de volgende disciplines worden hieronder, gelet op het coalitieakkoord en voornoemde programma’s de belangrijkste ontwikkelingen, doelstellingen en specifieke voornemens (ontwikkeldomeinen /‐thema’s) genoemd: – Planning & Controlcyclus – Organisatieontwikkelingen – Samenwerkingsinitiatieven – HRM – Service Centrum Drechtsteden – Rekenkameronderzoeken, 213a onderzoeken en andere relevante onderzoeken

4.5.2 Planning & Controlcyclus Voor de raad is dit onderwerp van belang voor de kaderstellende en controlerende rol voor het te voeren beleid. Voor het college voor de uitvoering van taken en de verantwoording over het gevoerde beheer. Ontwikkelingen De Controlfunctie is sinds 2012 uit het team Financiën Planning en Control gehaald. De belangrijkste taak van Control is een voortrekkers rol te nemen in het realiseren van de financiën helder en op orde te hebben. Er is in 2014 een start gemaakt met de Verbijzonderde Interne Controle, waarmee de rechtmatigheid in de werkprocessen van de teams wordt ingebed. Vanaf 2015 moeten de teams dit zelfstandig kunnen uitvoeren. Doelstellingen ‐ Zorgen voor een volledige en betrouwbare registratie van bedrijfsvoeringgegevens (met vooralsnog de nadruk op het op orde hebben van de financiële gegevens) ‐ Zorgen voor goede en tijdige (be)stuur(s)‐ en beheersingsinformatie (P&C‐instrumenten) ‐ Zorgen voor efficiënte bedrijfsvoeringprocessen en ‐systemen (met voor FPC de nadruk op financiën). Specifieke voornemens ‐ Doorontwikkelen van de programmabegroting door vereenvoudiging van de opzet van programma’s met een duidelijke structuur en indicatoren die landelijk zijn geaccepteerd; ‐ Bij de verantwoording zal gebruik gemaakt worden van een stoplichtenrapportage waarmee de sturing door de raad wordt vereenvoudigd; de raadsleden krijgen daarmee een beter inzicht in de financiële ruimte en beïnvloedbaarheid van kosten; ‐ Het bereiken van een breder publiek door het benutten van mogelijkheden van digitalisering; ‐ Verbeteringen door tijdschrijven (voor de kostentoerekening); 67

‐ Zorgdragen voor betere budgetbeheersing door o.a. financiële bewustwording management, verbetering beheersingsmaatregelen en handhaving richtlijnen; bij verbetering beheersmaatregelen wordt expliciet gezocht naar een aanpak die niet leidt tot meer regels maar tot beter gedrag. Bij de P&C‐instrumenten wordt onderscheid gemaakt naar planning‐ en rapportage‐instrumenten (respectievelijk Kaderstellen en Verantwoorden). Onze planningsinstrumenten zijn: ‐ Kadernota (juni, begin begrotingscyclus); ‐ Programmabegroting (november, beleidsbegroting en financiële begroting). Onze rapportage‐instrumenten zijn: ‐ Bestuursrapportage, projectrapportage, afwijkingenrapportage; ‐ Programmarekening (jaarstukken met jaarverslag en jaarrekening). In een passende tred worden elk jaar weer nieuwe verbeteringen doorgevoerd in de sturingcyclus. Door regelmatig te evalueren met de auditcommissie ontstaat er een proces van continue verbetering in de planning en controlcyclus. Voor de organisatie zelf betekent dit dat de planning en beheersing deel uitmaakt van de lijnverantwoordelijkheid en dat we dit zo goed mogelijk willen borgen. De processen van de Verbijzonderde Interne Controle in het kader van de rechtmatigheid is een voorbeeld hiervan wat in 2015 ingebed moet worden in de organisatie.

4.5.3 Organisatieontwikkeling Na het raadsbesluit in 2012 dat Sliedrecht een zelfstandige gemeente blijft waar `regie als overwegende werkwijze´ wordt gehanteerd is de inzet gefocust op het werken langs de lijn van opdrachtgever – opdrachtnemer en de diverse acties rondom het verbeterprogramma en het thema regie. Ontwikkelingen Na de reorganisatie in 2013 en de bezuinigingen op de organisatie wordt in 2014 een visie op de organisatie uitgewerkt (het streven is besluitvorming nog in 2014), waarmee toegewerkt kan worden naar de regiegemeente die we willen zijn. Het plan geeft aan wat we op korte en middellange termijn gaan doen om de dingen die nog niet goed genoeg gaan beter te laten werken. Doelstelling - Zorgen voor een logische ordening en samenhang van de ontwikkelopgaven die vanuit de regiegedachte, de maatregelen van de rijksoverheid, de netwerkorganisatie en de bezuinigingen die op ons afkomen; - Zorgen voor een organisatie die gesteld staat voor de toekomst en waarbij regie, cultuur, kernwaarden en competenties een plek krijgen. Specifieke voornemens Doorwerken aan de diverse ontwikkelingen die in het afgelopen jaar zijn gestart met o.a. : - Projectmatig werken; - Het Nieuwe Werken; - Doorlichten van processen met Lean Management; - Verbeteren sturingsinformatie voor het management; - Uitbreiden van de regionale samenwerking in de Drechtsteden (waaronder het DKCC); - Een uitvoeringsplan voor 2015 en verder waarin op hoofdlijnen de consequenties van de organisatievisie en een stappenplan voor de realisatie hiervan worden geschetst; - Uitvoering geven aan het project Verbeteren Politieke besluitvorming (BOB) .

4.5.4 Samenwerkingsinitiatieven Met de in 2013 gerealiseerde nieuwe organisatiestructuur van Sliedrecht hebben we een betere aansluiting bij de samenwerkingsmogelijkheden in de Drechtsteden gecreëerd.

68

Ontwikkelingen In 2014 is het projectmanagement (IPM) naar de regio overgegaan. In 2015 wordt de overgang van de Dienstverlening (DKCC) naar de regio voorbereid. Naar alle waarschijnlijkheid zal deze regionaal te vormen organisatie vanaf 1 januari 2016 van start kunnen gaan. Doelstelling Er wordt uitgegaan van zes zelfstandige gemeentebesturen die ieder verantwoordelijk blijven voor hun eigen opdrachten en de besluitvorming over de realisatie daarvan. De eenduidige ambtelijke sturingslijnen worden daarbij gecombineerd met de decentrale beschikbaarheid van capaciteit en lokale kennis waardoor een werkwijze ontstaat van één netwerkorganisatie. Specifieke voornemens In 2013 zijn een 18‐tal samenwerkingsprojecten gestart die over enkele jaren doorlopen. Ook in 2015 zullen de colleges van de Drechtsteden gemeenten op onderdelen besluiten nemen, o.a. op het gebied van Ruimte (samenwerking beleid en beheer van de openbare ruimte). Ook vanuit de visie op de organisatie zullen initiatieven komen op onderdelen van de organisatie waarmee we door samenwerkingsinitiatieven verder invulling gaan geven aan het kunnen doorgroeien naar een regiegemeente

4.5.5 HRM Met het in 2013 tot stand gekomen Strategisch personeelsbeleid werd een goede aanzet gegeven voor het verder uitwerken van de diverse onderdelen van het personeelsbeleid. Ook werd hiermee aangesloten op de nieuwe organisatie en de regionale samenwerking op ambtelijk niveau. Ontwikkelingen Er wordt vanaf 2014 verder vormgegeven aan een gezamenlijk leiderschapstraject voor alle leidinggevenden. Vanuit de regionale samenwerking wordt ook in 2015 hard gewerkt aan de harmonisatie en implementatie van het personeelsbeleid. Daarnaast wordt jaarlijks door het management gekeken welke organisatiebrede cursussen opgestart worden, waarbij wordt aangesloten op de doelen van de te ontwikkelen organisatie en de gewenste organisatiecultuur. Het is daarbij van belang dat minimaal 2% van de loonsom beschikbaar komt voor opleidingen. Doelstelling ‐ Het management beschikt over actuele stuurinformatie over de HR processen, zoals ziekteverzuim, formatie en inhuur. ‐ Introductie van loopbaanbeleid, met een daarop afgestemd kader voor opleiden, training en vorming van medewerkers. ‐ Introductie van talentmanagement. ‐ Blijvende aandacht voor het bevorderen van de fysieke‐ en geestelijke gezondheid van alle medewerkers. ‐ Het verder bevorderen van de flexibilisering van arbeid door een evaluatie op en mogelijke aanpassing van het aanstellingsbeleid, het stimuleren van met name interne mobiliteit en het creëren van meer mogelijkheden daartoe zo mogelijk en haalbaar in samenwerking met andere organisaties (aanstelling in algemene dienst Drechtsteden). ‐ Het ontwikkelen en implementeren van beleid (en gedrag) samenhangend met de nieuwe mogelijkheden en inzichten rondom het werkvenster, verlof, flexibele uren, overwerk e.d., teneinde voor medewerkers, managers en werkgever een optimaal en bruikbaar rendement te halen uit dit scala van (nieuwe) mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld Het Nieuwe Werken. Specifieke voornemens Vanuit de grote hoeveelheid aan onderwerpen willen we drie onderwerpen hier noemen: a. Integriteit Het integriteitthema blijft de voortdurende aandacht houden door rondom voorbeelden (zoals uit de dagbladen te lezen is) het gesprek te blijven voeren. Het thema heeft een verplichte plek op de agenda’s van de werkoverleggen en de personeelsgesprekken in de organisatie. De medewerkers die zitten met vragen kunnen terecht bij de integriteitcoördinator, een onafhankelijke extern vertrouwenspersoon en een helpdesk. Nieuwe en tijdelijke medewerkers leggen de eed of belofte af en tekenen een integriteit‐verklaring. 69

b. Agressie en geweld Landelijk krijgt dit onderwerp steeds meer de aandacht en wordt er door de minister op aangestuurd dat gemeenten op passende wijze reageren op agressie en geweld door burgers. Ons beleid heeft alle elementen in zich maar wordt in 2015 op de landelijke inzichten aangepast. Alle medewerkers met een publieksfunctie en dan met name diegenen die een baliefunctie hebben of met handhavingstaken te maken hebben worden (jaarlijks) getraind hoe om te gaan met agressie en geweld. In de afgelopen periode van drie jaar kende Sliedrecht slechts één geval, waarbij het niet nodig was om aangifte te doen. Mediation is een middel wat hierbij goed ingezet kan worden. c. Ziekteverzuim Gedurende een aantal jaren ervaren we een stijgende tendens van het ziekteverzuim naar een gemiddelde van ca. 6,7 %. Het terugdringen van het ziekteverzuim is een speerpunt, maar we ervaren dat het sturen hierin moeilijk blijkt, omdat juist het aantal langdurig (ernstig) zieken toeneemt. In de jaarstukken doen we hiervan verslag.

4.5.6 Service Centrum Drechtsteden Het Servicecentrum Drechtsteden (SCD) biedt de zes Drechtstedengemeenten en de Gemeenschappelijke Regelingen Drechtsteden, Omgevingsdienst ZHZ, Publieke Gezondheid & Jeugd (voorheen Regio ZHZ) en de Veiligheidsregio ZHZ ondersteunende producten en diensten die betrekking hebben op financiële, personeel en organisatie, facilitaire en juridische diensten, administratie, informatisering, automatisering, inkoop, aanbesteding en communicatie. Ontwikkelingen De SCD‐organisatie ontwikkelt zich steeds meer van productenleverancier tot volwaardige samenwerkingspartner. De inzet is om voortdurend met de klanten te zoeken naar mogelijkheden om de producten te verbeteren, de processen verder te stroomlijnen en de kosten te verlagen. Doelstelling Het SCD wil een resultaatgerichte dienstverlener zijn, die haar klanten ontzorgt zodat zij zich kunnen richten op hun primaire taken. Het SCD voert de ondersteunende taken zoveel mogelijk geüniformeerd en gestandaardiseerd uit, zonder hierbij de noodzakelijke lokale behoeften uit het oog te verliezen. Elk kwartaal rapporteert het SCD haar klantorganisaties over de dienstverlening. Specifieke voornemens Tegen deze achtergrond zijn de belangrijkste speerpunten voor 2015 die Sliedrecht raken: a. Transitie ICT In 2014 wordt het Transitieplan I&A uitgerold, zodat we in 2015 samen met de Drechtsteden gemeenten voorzien zijn van nieuwe apparatuur en software die een efficiënter beheer en onderhoud met zich mee brengt. In 2015 wordt aandacht gegeven aan de ontwikkeling, het onderhoud en de implementatie van het informatiebeleidsplan evenals automatisering(beleid)‐plannen van systemen en programma’s. Verder zal er gestuurd worden op het consolideren van de in de regio gebruikte programmatuur. b. Bijdrage aan taakstellingen De kosten van het SCD zijn de afgelopen jaren verlaagd door de vermindering van personeel (‐ 50 medewerkers) en daarnaast heeft o.a. Inkoop nieuwe stijl grote bijdragen geleverd aan besparingen in de regio. Bij verdere taakstellingen zal, nu het straktrekken van alle processen binnen het SCD heeft plaatsgevonden, moeten worden gekeken naar besparingen in de totale keten, vermindering van taken en volumes. Naast de taakstellingen zijn in 2015 ook de ontvlechting van de GR‐ en ZHZ en de daarmee gepaard gaande frictie zichtbaar door de teruglopende inkomsten en de uitputting van de frictiereserve. In 2015 wordt de GRD met een nieuwe taakstelling geconfronteerd. In 2014 wordt de dekking hiervan door de GRD‐dochters uitgewerkt, waarbij voor het SCD de nadruk zal liggen op vermindering van de dienstverlening. c. Informatie‐ en archiefbeheer Het toezicht op het archief en informatiebeheer is belegd bij de gemeentearchivaris van Dordrecht. De archivaris stelt jaarlijks een rapportage op doet een aantal aanbevelingen. Het archiefbeleid is vernieuwd 70

en in 2015 zal de uitrol plaatsvinden van een implementatie van een kwaliteitssysteem, opstellen van het documentair structuurplan, het daadwerkelijk wegwerken van achterstanden, het onderzoeken en de besluitvorming van een nieuwe digitaal archief‐ en beheersysteem (vervanging van Mozaiek‐post).

4.5.7 Onderzoeken 213a en andere relevante onderzoeken Onderzoeken Rekenkamer Om de controlerende rol van de raad vorm te kunnen geven kan gebruik worden gemaakt van Rekenkameronderzoeken. De Rekenkamer stelt jaarlijks een onderzoeksplan op. Daarbij worden de onderwerpen afgestemd met de raad. De onderzoeken die de Rekenkamer in het verleden heeft uitgevoerd hebben geleid tot aanbevelingen voor het college. In de jaarstukken is uitgebreid gerapporteerd over de voortgang van de implementatie van de aanbevelingen. Hierbij is geconcludeerd dat alle aanbevelingen uit de onderzoeken zijn geïmplementeerd. Voor het begrotingsjaar 2015 heeft de Rekenkamer nog geen onderzoeksplan opgesteld. Collegeonderzoeken ex artikel 213a Gemeentewet Het college is op basis van artikel 213a Gemeentewet verplicht onderzoek te doen naar de eigen beleidsuitvoering. Doel daarbij is om te komen tot een organisatie die regelmatig terugkijkt, evalueert en verbetert. De spelregels liggen vast in een lokale verordening. De verordening van Sliedrecht geeft aan dat het college jaarlijks twee onderzoeken uitvoert, op basis van een onderzoeksplan. Voor 2014 staat een tweetal onderwerpen in het onderzoeksplan van het college, te weten de werking van het mandatenregister en het proces van contractbeheer. De uitvoering van de onderzoeken ligt op schema. Zowel het onderzoeksplan als de resultaten van het onderzoek (inclusief verbeterplan) krijgt de raad ter kennisname.

71

4.6 Verbonden partijen Deze paragraaf bevat de wettelijk verplichte informatie over de verbonden partijen van de gemeente. In de Nota Verbonden Partijen is bovendien opgenomen dat: “Het college [de raad] informeert bij de financiële stukken op de wettelijke verplichte wijze en daarenboven wanneer zich majeure ontwikkelingen voordoen.”

4.6.1 Visie op de verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting In de Nota Verbonden Partijen wordt het kader geschapen voor deelname aan verbonden partijen. Deelname is gekoppeld aan de specifieke doelstellingen, die in de tabel worden omschreven. De gemeente neemt deel in verbonden partijen om bepaalde taken efficiënter of met meer kwaliteit te kunnen uitvoeren.

4.6.2 Beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen Onder dit kopje worden ontwikkelingen ten aanzien van de verbonden partijen benoemd die aanleiding zullen geven tot raadsbesluiten over aard en/of doelstelling van de verbonden partij. De GR Drechtsteden werkt aan een nieuw meerjarenprogramma, waarvan de (verwachte) financiële consequenties ook in deze begroting zijn opgenomen. Dit zal naar verwachting ook aanleiding zijn om in 2015 de gemeenschappelijke regeling zelf te herzien. De GR Sociale Werkvoorziening Drechtwerk wordt opgeheven en ondergebracht in de GR Drechtsteden. Dit zal naar verwachting 1 januari 2015 gebeuren.

72

4.6.3 De lijst van verbonden partijen Onderstaand treft u het overzicht aan van de verbonden partijen waarin de gemeente Sliedrecht deelneemt. De informatie in deze paragraaf voldoet niet volledig aan de eisen van het BBV. Dat is ook bij andere gemeenten het geval en komt omdat de betreffende informatie niet volledig wordt aangeleverd. Wij zullen ons komend jaar inzetten om die informatie wel standaard beschikbaar te krijgen.

Overzicht van de verbonden partijen en het belang van Sliedrecht daarin Naam (vestigingsplaats) Openbaar belang dat behartigd Belang in de verbonden wordt partij (naar verwachting) 1-1-2015 31-12-2015 Het uitvoeren van gemeentelijke taken Stemrecht in Algemeen Bestuur GR Drechtsteden en het voeren van regionaal beleid op de (Drechtraad) op grond van (Dordrecht)

GR Veiligheidsregio (Dordrecht)

onderwerpen genoemd in de gemeenschappelijke regeling Het uitvoeren van taken op grond van de Wet Publieke Gezondheid en de leerplicht Het uitvoeren van taken op het gebied van brandweer, rampenbestrijding, etc

GR Omgevingsdienst (Dordrecht)

Het uitvoeren van wettelijke milieu- en omgevingstaken

GR Sociale Werkvoorziening Drechtwerk (Dordrecht) GR Parkschap Nationaal Park De Biesbosch (Dordrecht) Bank Nederlandse Gemeenten N.V. (Den Haag) Oasen N.V. (Gouda)

Het uitvoeren van de Wet Sociale Werkvoorziening

GR Publieke gezondheid & Jeugd (Dordrecht)

Eneco N.V. (Rotterdam) ROM-D (Dordrecht) Stichting Bedrijvencentrum Sliedrecht (Sliedrecht) MerwedeLingelijn B.V. (Gorinchem) GR Gevudo (NV Huisvuilcentrale) (Dordrecht)

73

Het bieden van recreatiemogelijkheden, natuurbescherming en behoud van landschapsschoon

inwoneraantal [9,12%]

Stemrecht in Alg. Bestuur met 17 gemeenten o.b.v. inwoneraantal [5%] Stemrecht in Algemeen Bestuur met 17 gemeenten met elk 1 stem [6%] Stemrecht in AB van 17 gemeenten en provincie o.b.v. omzet [2,3%] -

Stemrecht in Algemeen Bestuur met 4 gemeenten en 2 provincies, elk met 1 stem

Het zo laag mogelijk houden van de kosten voor de gemeente (en de belastingbetaler)

31.200 aandelen [ca 0,6‰]

Doelmatige en duurzame drinkwatervoorziening Historisch bezit, borgen energiezekerheid Ontwikkelen van bedrijventerreinen

24 aandelen [3,2%]

Ondersteuning bieden aan startende ondernemers Het verbeteren van de MerwedeLingelijn, o.a. door het realiseren van nieuwe haltes Milieuverantwoord afvalbeheer

0,57% ROM-D C.V. [4% kapitaal/stemrecht] Zetel in stichtingsbestuur

In samenwerkingsovereenkomst uitgewerkt en in gem. risicomodel Stemrecht in Algemeen Bestuur van 12 gemeenten o.b.v. omzet [7%]

Overzicht van de bijdragen van Sliedrecht en de financiële positie van de verbonden partijen Bijdrage aan

Rekening 2013

Begroting 2015

Servicecentrum Drechtsteden (SCD) Gemeentebelastingen Drechtsteden (GBD) Onderzoekscentrum Drechtsteden (OCD) Algemene bijdrage GR Drechtsteden Sociale Dienst Drechtsteden (SDD)

2.469.000 428.000 90.000 510.000 12.193.000

2.648.000 413.000 68.000 468.000 12.583.000

Subtotaal GR Drechtsteden

15.690.000

16.180.000

Gemeenschappelijke regelingen:

GR Publieke Gezondheid & Jeugd ZuidHolland Zuid GR Drechtwerk GR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid GR Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid GR Parkschap Nationaal Park De Biesbosch

858.000

939.000

404.000 1.239.000 414.000 150.000

421.000 1.219.000 493.000 139.000

Subtotaal GR Overige

3.065.000

3.211.000

18.755.000

19.391.000

TOTAAL Gemeenschappelijke regelingen

0

De bijdrage aan de DGJ voor de nieuwe jeugdzorgtaken en aan de GRD voor de nieuwe WMO taken zijn nog niet in de tabel opgenomen, omdat deze nog niet in de eerste begroting van de betreffende GR'n zijn opgenomen. De cijfers worden pas verwerkt in de actualisatie in het najaar van 2014.

Subtotaal GR Drechtsteden

Eigen vermogen 31-12-2012


Vreemd vermogen 31-12-2012


21.589.000

5.315.000

72.901.000

83.777.000

GR Publieke Gezondheid & Jeugd ZuidHolland Zuid GR Drechtwerk GR Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid GR Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid GR Parkschap Nationaal Park De Biesbosch

359.000

1.271.000

7.121.000

9.356.000

1.268.000 2.302.000 229.000 675.000

1.148.000 2.328.000 -295.000 769.000

10.537.000 20.280.000 6.040.000 2.607.000

12.453.000 21.346.000 6.306.000 2.679.000

Subtotaal GR Overige

4.833.000

5.221.000

46.585.000

52.140.000

26.422.000

10.536.000

119.486.000

135.917.000





Eneco Holding NV

4.447.000.000 4.593.000.000

4.357.000.000

4.610.000.000

Bank Nederlandse Gemeenten NV Oasen NV Gevudo NV Regionale ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden Totaal privaatrechtelijke rechtspersonen

2.752.000.000 3.430.000.000 139.476.000.000 127.744.000.000 81.916.000 86.019.000 111.852.000 114.863.000 60.247 26.351 561.150 6.402 9.400.000 11.800.000 11.000.000 9.500.000

TOTAAL Gemeenschappelijke regelingen Privaatrechtelijke rechtspersonen

74

7.290.376.247 8.120.845.351 143.956.413.150 132.478.369.402

4.7 Grondbeleid

4.7.1 Inleiding Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van de diverse programma’s. Het grondbeleid is opgenomen in de nota Grondbeleid Gemeente Sliedrecht uit 2004, maar dient geactualiseerd te worden. Hiermee is eind 2013 gestart en wordt eind 2014 aan de gemeenteraad aangeboden. Op de kaders en uitgangspunten van het grondbeleid wordt daarom nu niet verder in gegaan. In 2012 zijn de richtlijnen voor het opstellen van begroting en jaarrekening (BBV) aangescherpt. Van de commissie BBV is hierover een notitie verschenen. Deze notitie grondexploitatie is een bijgestelde versie van de notitie grondexploitatie van januari 2008. Een reden voor een aangepaste notitie zijn de gevolgen van de financieel‐economische crisis voor de grondexploitaties. De commissie wil door middel van deze aangepaste notitie een nadere verduidelijking geven op het verwerken van de financiële consequenties in begroting en jaarrekening. Met deze notitie wordt rekening gehouden. Verder is het van belang dat voor het activeren van kosten bij NIEGG’s (nog niet in exploitatie genomen gronden) er een reëel en stellig voornemen moet bestaan dat deze in de nabije toekomst zullen worden bebouwd. Deze verwachting moet zijn gebaseerd op een raadsbesluit, waarin inhoud wordt gegeven aan ambitie en planperiode. Wanneer hier niet aan voldaan wordt, dan vallen deze gronden onder “Overige gronden”. Hieruit volgt dat de kosten die ten behoeve van die plannen worden gemaakt niet meer kunnen worden geactiveerd en dus als jaarlast in de exploitatie moeten worden opgenomen. Jaarlijks worden met het opstellen van de jaarrekening de grondexploitaties geactualiseerd en wordt de marktwaarde van de NIEGG’s en overige gronden opnieuw bepaald. Dit resulteert in een nieuwe prognose van het resultaat voor de grondexploitaties en eventueel een afwaardering bij de NIEGG’s wanneer de boekwaarde hoger is dan de marktwaarde. De raming van de jaarlijkse lasten en baten wordt vervolgens verwerkt in de begroting van het daarop volgende jaar.

4.7.2 In exploitatie genomen gronden De tabel geeft per project het verloop van de lasten en baten aan in de jaren dat het plan in exploitatie is. In de kolom stand per 1 januari 2015 staan de totale lasten en baten tot dat moment. Het jaarlijkse verschil tussen de lasten en baten wordt geactiveerd totdat het plan is gerealiseerd en het resultaat kan worden bepaald. Het verwacht resultaat staat in de tabel opgenomen evenals het jaar waarin we verwachten dit te realiseren. Het bedrag is berekend op netto contante waarde (NCW). Dit is het verwachte resultaat bij het einde van het project omgerekend naar de waarde per 1 januari 2014.

75

Stand per 1-1-2015

2015

2016 - e.v.

Baanhoekwest Lasten Baten Ontwikkeling boekwaarde Verwacht resultaat einde plan 2022

€ 11.110.000 € 10.561.000 -€ 549.000

€ 253.000 € 290.000 € 37.000

€ 1.772.000 € 2.284.000 € 512.000

€ 13.135.000 € 13.135.000 €0 €0

Stationspark Lasten Baten Ontwikkeling boekwaarde Verwacht resultaat einde plan 2017

€ 648.000 € 594.000 -€ 54.000

€ 57.000 €0 -€ 57.000

€ 846.000 € 1.707.000 € 861.000

€ 1.551.000 € 2.301.000 € 750.000 € 641.000

Kerkbuurt 16-18 Lasten Baten Ontwikkeling boekwaarde Verwacht resultaat einde plan 2015

€ 88.000 €0 -€ 88.000

€ 28.000 € 183.000 € 155.000

-€ 1.000 €0 € 1.000

€ 115.000 € 183.000 € 68.000 € 60.000

€ 11.846.000 € 11.155.000 -€ 691.000

€ 338.000 € 473.000 € 135.000

€ 2.617.000 € 3.991.000 € 1.374.000

€ 14.801.000 € 15.619.000 € 818.000 € 701.000

TOTAAL Lasten Baten Ontwikkeling boekwaarde Verwacht resultaat

Totaal

Baanhoek-West De gemeentelijke grondexploitatie betreft de ambtelijke voorbereidingskosten en de storting in de reserve infra. Deze kosten worden in rekening gebracht bij de ontwikkelaar. Uitgangspunt is dat de exploitatie budgettair neutraal verloopt. Door de aanhoudende crisis op de woningmarkt is het uitgiftetempo van de woningen lager dan gewenst, waardoor het project een langere doorlooptijd heeft. Stationspark II Door de verkopen in 2013 was de boekwaarde positief en is er winst genomen. De planning is erop gericht dat uiterlijk in 2016 de resterende verkopen plaatsvinden, waardoor het plan met een positief resultaat in 2017 kan worden afgesloten. Kerkbuurt 16-18 De verwachting is dat de grondverkoop in 2015 gerealiseerd zal worden. Na afrondende werkzaamheden in 2016 verwachten we dit plan in ditzelfde jaar af te sluiten met een positiefresultaat.

4.7.3 Nog niet in exploitatie genomen gronden Van de niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) moet jaarlijks beoordeeld worden of de boekwaarde niet hoger is dan de marktwaarde op basis van de huidige bestemming. Is er een raadsbesluit waarin inhoud wordt gegeven aan ambitie en planperiode, dan mag de marktwaarde bepaald worden op basis van toekomstige bestemming. Als de boekwaarde hoger is dan de marktwaarde dan moet er een afwaardering plaatsvinden of een voorziening worden getroffen. In de jaarrekening 2013 is er een voorziening getroffen voor deze nog te maken kosten tot en met 2018. 76

Stand per 1-1-2015 Watertorenterrein Rente Overige lasten Totaal lasten Voorziening Ontwikkeling boekwaarde ZieZo Rente Overige lasten Totaal lasten Voorziening Ontwikkeling boekwaarde Rivierdijk 737-769 Rente Overige lasten Totaal lasten Voorziening Ontwikkeling boekwaarde De Driehoek Rente Overige lasten Totaal lasten Ontwikkeling boekwaarde

2016

2017

2018

€ 263.000

€ 11.000 € 10.000 € 21.000 € 21.000 € 263.000

€ 12.000 € 10.000 € 22.000 € 22.000 € 263.000

€ 13.000 € 10.000 € 23.000 € 23.000 € 263.000

€ 14.000 € 10.000 € 24.000 € 24.000 € 263.000

€ 20.000

€ 21.000

€ 22.000

€ 482.000

€ 19.000 € 4.000 € 23.000 € 13.000 € 492.000

€ 20.000 € 20.000 € 492.000

€ 21.000 € 21.000 € 492.000

€ 22.000 € 22.000 € 492.000

€ 385.000

€ 16.000 € 10.000 € 26.000 € 26.000 € 385.000

€ 17.000 € 10.000 € 27.000 € 27.000 € 385.000

€ 19.000 € 10.000 € 29.000 € 29.000 € 385.000

€ 20.000 € 10.000 € 30.000 € 30.000 € 385.000

€ 1.655.000

€ 66.000 € 27.000 € 93.000 € 1.748.000

€ 70.000 € 28.000 € 98.000 € 1.846.000

€ 74.000 € 28.000 € 102.000 € 1.948.000

€ 78.000 € 29.000 € 107.000 € 2.055.000

€ 163.000

€ 167.000

€ 175.000

€ 183.000

€ 1.293.000

€ 1.460.000

€ 1.635.000

€ 1.818.000

Totaal NIEGG Totaal lasten Ontwikkeling boekwaarde

2015

€ 1.130.000

Watertorenterrein Voor het Watertorenterrein is een voorontwerp bestemmingsplan in procedure gebracht. Met het verstrijken van de tijd zijn bij de gemeente twijfels gerezen over de afzetmogelijkheden van de voorziene woningen op de huidige woningmarkt. Het is zeer de vraag of het plan binnen de planperiode van 10 jaar economisch uitvoerbaar is. Om die reden is aan de projectontwikkelaar gevraagd de behoefte aan het gewenste type woningen en de daarbij behorende prijsklassen beter te onderbouwen. In afwachting daarvan zijn de werkzaamheden aan het voorontwerpbestemmingsplan gestopt. Op een verzoek van de ontwikkelaar om een ontwerpbestemmingsplan toch in procedure te nemen is afwijzend beschikt. De gemeenteraad heeft ingestemd met de inzet van het college, tot nadere afspraken te komen met de projectontwikkelaar over de invulling van woningbouwontwikkeling op het watertorenterrein. Het initiatief ligt in eerste instantie bij de projectontwikkelaar. Ziezo Voor de locatie geldt een onherroepelijk bestemmingsplan. In de aankooponderhandelingen die er in het verleden met de projectontwikkelaar zijn geweest is aanvankelijk uitgegaan van meer appartementen. Om die reden en vanwege de slechtere marktomstandigheden heeft de ontwikkelaar aangegeven van de aankoop van de locatie af te willen zien. Onder voorbehoud van de gemeenteraad heeft het college laten weten de prijs aan te willen passen voor het verlies aan appartementen. Het college wil echter niet afzien van de verkoop van de gronden en de prijs niet verder bijstellen naar aanleiding van de gewijzigde marktomstandigheden. Ten opzichte van vorig jaar zijn er vooralsnog geen wijzigingen, maar door het later realiseren van de opbrengsten lopen de rentekosten op waardoor het verwachte financiële resultaat verslechtert. De boekwaarde zal in 2014 de overeengekomen prijs bereiken. Voor de nog te maken kosten is een voorziening getroffen. 77

Rivierdijk 737 - 769 De locatie de apotheek maakt onderdeel uit van het gebied Rivierdijk‐West, ten zuiden van De Stoep. De eigenaar/ ontwikkelaar van de voormalige locaties Lanser heeft de gemeente verzocht mee te werken aan een herontwikkeling van de locaties Lanser binnen‐ en buitendijks. Op dat verzoek kan worden gereageerd op het moment dat de raad zich heeft uitgesproken over de stedenbouwkundige kaders voor beide locaties. Conform de richtlijnen van de BBV heeft ook hier een afwaardering plaatsgevonden, omdat de marktwaarde hoger was dan de boekwaarde. De marktwaarde is bepaald op basis van 2 taxaties uit 2012. In 2013 is er 6% verder afgewaardeerd en is er voor de nog te maken kosten een voorziening getroffen. De Driehoek De locatie De Driehoek was aanvankelijk bedoeld voor een bedrijfsverplaatsing ABB van de Molendijk/Het Plaatje naar het westelijke gedeelte van De Driehoek. Daarnaast was er nog een perceel van circa 1,5 ha beschikbaar voor de uitgifte aan een derde partij. Tenslotte zou het oostelijke gedeelte worden benut voor de vestiging van een nieuwe gemeentewerf en een bagger‐ en slibdepot. De vestiging van ABB van de Molendijk naar De Driehoek gaat niet door. Dat geldt ook voor de verplaatsing van de gemeentewerf. Voor de gemeentewerf is gekozen voor vervangende nieuwbouw op de huidige locatie. Het bagger‐ en slibdepot is wel aangelegd. De locatie heeft al de bestemming bedrijven, maar een actuele marktanalyse is nodig om de exacte behoefte (wat en wanneer) te bepalen.

4.7.4 Overige gronden Onder de overige gronden vallen de gronden die een vaste bestemming hebben en waar geen transformatieproces op de middellange termijn zal plaatsvinden. Dit is gebaseerd op de afwezigheid van een raadsbesluit, waarbij inhoud wordt gegeven aan ambitie in de planperiode. Hierdoor kunnen de jaarlijkse lasten niet worden geactiveerd en dienen deze te worden opgevangen binnen het gemeentelijke budget. 2015

2016

2017

2018

€ 40.000

€ 40.000

€ 40.000

€ 40.000

€ 9.000

€ 9.000

€ 9.000

€ 9.000

Benedenveer Totaal lasten

€ 23.000

€ 23.000

€ 23.000

€ 23.000

Totaal overige gronden Totaal lasten

€ 72.000

€ 72.000

€ 72.000

€ 72.000

Gronden Middelblok Totaal lasten Weilanden nabij Wijngaarden Totaal lasten

Gronden Middelblok In 2012 zijn er conform het raadsbesluit van 21 juni 2011 gronden aangekocht in het landelijk gebied (Middelblok). Deze gronden kunnen mogelijk gebruikt worden als ruilgronden voor het Recreatief Knooppunt of als grond ten behoeve van de wateropgave. Weilanden nabij Wijngaarden Deze gronden vallen onder de ruilgronden. Benedenveer Benedenveer valt niet meer onder de NIEGG omdat de raad in 2012 besloten heeft hier geen actief grondbeleid meer te voeren. Daarmee vervalt het “reëel en stellig voornemen om deze in de nabije toekomst te bebouwen” en is het op basis van de bijgestelde criteria geen NIEGG meer. Benedenveer wordt weer actueel als gronden vanwege particulier initiatief uitgegeven kunnen worden. 78

4.8 Grote projecten In het CUP 2014‐2018 heeft het college aangegeven door te willen pakken bij belangrijke projecten en ontwikkelingen in Sliedrecht. De inwoners moeten kunnen zien dat er daadwerkelijk iets gebeurt. De projecten Burgemeester Winklerplein, Watertorenterrein, Kerkbuurt, Baanhoek West, Sporthal Benedenveer, locatie Lanser en Staatsliedenbuurt zullen versneld worden aangepakt. Wanneer de raad positief besluit over de ontwikkeling van het Recreatief Knooppunt, maakt ook dit plan onderdeel uit van de Grote Projecten. Om te versnellen zal extra capaciteit en deskundigheid worden ingezet en zullen projecten anders georganiseerd worden. Onderzocht zal worden of extra investeringen nodig zijn. Bij de uitwerking zal per project bepaald worden welke rol de gemeente moet vervullen. Per project wordt aangegeven wat we willen bereiken en hoe we dat gaan doen. Achtereenvolgens worden de volgende onderwerpen beschreven:  omschrijving / doel  stand van zaken  vervolg  financieel Relatie met de paragraaf Grondbeleid De paragraaf Grondbeleid is een verplichte paragraaf in de Begroting en Jaarrekening. Een aantal van de Grote Projecten valt hieronder omdat het grondexploitaties zijn. Om te voorkomen dat de projecten op twee plaatsen worden toegelicht, is er voor gekozen om te verwijzen naar de paragraaf Grondbeleid.

4.8.1 Burgemeester Winklerplein Omschrijving / doel Herstructurering van het Burgemeester Winklerplein zoals vastgelegd in het in juni 2011 vastgestelde masterplan en de samenwerkingsovereenkomst gemeente Sliedrecht en De Windroos. ‐ 73 woningen slopen  210 woningen nieuwbouw ‐ 2.545 m² winkels slopen 5.740 m² winkels nieuw ‐ nieuw busstation is gerealiseerd Stand van zaken Een voorontwerpbestemmingsplan is in februari 2013 opgesteld en april 2013 in procedure gebracht. Bij het opstellen van een exploitatieplan is gebleken dat het plan op onderdelen financiële tekorten te zien geeft. Door de Windroos is het plan opnieuw doorgelicht en is een voorstel gedaan de fasering en uitvoering van het plan op onderdelen aan te passen. In overleg met de gemeente en betrokken partijen wordt onderzocht het plan vlot te trekken en verantwoord uit te voeren. Vervolg Met betrokken partijen wordt momenteel gesproken over de randvoorwaarden waaronder het project een vervolg krijgt. Daarbij wordt ook gekeken naar de rolneming van alle partijen. De raad wordt zo spoedig mogelijk geïnformeerd in een beeldvormende bijeenkomst over eventuele aanpassing van het plan en de realisatiestrategie. Financieel In 2011 is er een krediet beschikbaar gesteld: Krediet € 1.467.200

Besteed t/m 2014 € 230.000

Restant € 1.237.200

Extra benodigd

Hiervan wordt € 859.200 gedekt door subsidies en bijdragen van de Windroos. € 608.000 Komt voor rekening van de gemeente (Reserve afwikkeling verplichtingen AR). 79

4.8.2 Watertorenterrein Omschrijving / doel De huidige bedrijfslocatie transformeren in een woningbouwlocatie. Stand van zaken De gemeenteraad heeft in maart 2014 besloten het ontwerpbestemmingsplan niet in procedure te brengen, omdat er geen positief woningbehoeftenonderzoek is overlegd. Vervolg Niet alleen ontwikkeling van het Watertorenterrein is gewenst, ook ontwikkeling van een gedeelte van het aangrenzende deel van de Rivierdijk is gewenst. Er zal nader overleg plaatsvinden met de eigenaar van deze percelen. Financieel Zie paragraaf Grondbeleid.

4.8.3 Kerkbuurt Omschrijving / doel Functioneel en ruimtelijke versterking van de Kerkbuurt. Stand van zaken De gesprekken met winkeliers en vastgoedeigenaren worden opgestart om daarna de uitkomsten van de gesprekken beeldvormend te behandelen in de raad Vervolg Een breed gedragen visiedocument zal de basis moeten worden, waarop de Kerkbuurt weer de functie krijgt, die het verdient. Financieel Nog nader vast te stellen.

4.8.4 Baanhoek West Omschrijving / doel We bouwen maximaal 950 gedifferentieerde woningen, inclusief maatschappelijke voorzieningen, waarvoor 6.500 m² beschikbaar is. Stand van zaken De raad heeft ten aanzien van het bouwprogramma een bestemmingsplan en op basis daarvan uitwerkingsplannen vastgesteld en is in 2005 een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met Bouwfonds Ontwikkeling. De exploitatie en uitvoering van het plan ligt in handen van Bouwfonds. Dat geschiedt in samenwerking met de gemeente Sliedrecht door middel van een stuur‐, een projectgroep en een bouwteam. Momenteel is Bouwfonds herontwikkeling bezig met een studie naar differentiatie van typen woningen. Vervolg Het uitgiftetempo is momenteel circa 60 woningen per jaar. De aansluiting van de Ouverture/A15 is in voorbereiding. De voorlopige planning is om in juli 2015 de kruising op te leveren. Financieel Zie paragraaf Grondbeleid. 80

4.8.5 Sporthal Benedenveer Omschrijving / doel De meest efficiënte oplossing voor het aanbieden van voldoende en kwalitatief goede binnensportruimte voor de breedtesport in Sliedrecht. Stand van zaken Er is een intentieovereenkomst ter besluitvorming aangeleverd aan de raad. Vervolg Na besluitvorming over de intentieovereenkomst wordt de haalbaarheid nader onderzocht en wordt een bestemmingswijziging voorbereid. Financieel In december 2013 heeft de gemeenteraad besloten dat de Sportaccommodatie Benedenveer de gemeente maximaal € 120.000 per jaar mag kosten dan wel een gelijkwaardig eenmalig bedrag. De subsidie volgens de intentieovereenkomst bedraagt € 2.257.000. Dit staat gelijk aan 40 keer de jaarlijkse subsidie van € 114.000.

4.8.6 Locatie Lanser Omschrijving / doel Een verantwoorde ontwikkeling van de locatie rekening houdend met de aansluiting op de dijkbebouwing. Stand van zaken Naar aanleiding van de informatieve raadsbijeenkomst van november 2013 is aan omwonenden en grondeigenaren van de locatie Lanser de ruimte gegeven om mee te denken over de plannen. De ontwikkelaar heeft het plan aangepast en een voorstel voor de inrichting gedaan aan de gemeente. Vervolg Voordat het voorstel van de ontwikkelaar definitief beoordeeld kan worden, dienen stedenbouwkundige kaders door de raad te worden vastgesteld. Dit is opgenomen op de dynamische raadsagenda. Financieel Zie paragraaf Grondbeleid.

4.8.7 Staatsliedenbuurt Omschrijving / doel Herstructureren van het bezit van Tablis Wonen (428 woningen) en het omliggende openbare gebied in de Staatsliedenbuurt. Stand van zaken Er is een Wijkvisie opgesteld. Tablis Wonen heeft in beeld gebracht welke woningen gesloopt moeten worden en welke gerenoveerd. De bewoners zijn betrokken bij het proces middels bewonersavonden, een klankbordgroep en een bewonerscommissie. De concept Startnotitie is ambtelijk gereed. Besluitvorming in de gemeenteraad eind 2014. Vervolg Opstellen Stedenbouwkundig plan, eind 2014. Bestemmingsplan procedure, 2015 Planuitwerking en omgevingsvergunningen (3 fases), 2015 ‐ 2017 Realisatie, 2016 ‐ 2020 81

Financieel Voor het vervangen van de infra is in de reguliere budgetten rekening gehouden. Afspraken over de verdeling van de gemeentelijke plankosten zullen in de Samenwerkingsovereenkomst (SOK) tussen Tablis Wonen en de gemeente worden opgenomen. De kosten voor de aanleg van een rotonde bedragen € 900.000. De aanleg moet in principe worden gedekt uit de Reserve Infrastructuur, maar deze reserve biedt daarvoor geen ruimte. Indien de gemeenteraad kiest voor de aanleg van een rotonde, zal hiervoor afzonderlijk dekking moeten worden gezocht.

4.8.8 Recreatief Knooppunt Omschrijving / doel Budgetneutrale realisatie van een Recreatief Knooppunt Sliedrecht (RKS) ten noorden van de Betuwelijn, als een onderdeel van het Regiopark Merwede, in samenhang met de herontwikkeling van sportpark De Lockhorst tot bedrijventerrein. Het RKS moet voorzien in elementen op het gebied van sport, recreatie, natuur en water. Het RKS ontwikkelen in samenhang met de overige recreatieve voorzieningen in de Alblasserwaard en private initiatieven daarin betrekken. Stand van zaken Een haalbaarheidsonderzoek is uitgevoerd en informatief aan de gemeenteraad gepresenteerd. Nadere onderzoeken op onderdelen zijn in uitvoering. Een project voor het realiseren van waterberging is gestart. Vervolg College en gemeenteraad moeten nog een besluit nemen over het al of niet doorgaan van het RKS. Financieel In 2012 is er een krediet beschikbaar gesteld voor het haalbaarheidsonderzoek. Dit krediet is besteed. Bij een positief besluit zal aanvullend krediet gevraagd worden. Uitgangspunt is een budgettair neutrale ontwikkeling.

82

4.9 Voortgang STOER In de raadsvergadering van 7 mei 2013 heeft de gemeenteraad besloten tot een omvangrijk pakket aan bezuinigingen in de vorm van groene voorstellen. Het ging hier om een bedrag van € 1.443.000 vanaf 2014. In de Kadernota 2014 is vervolgens besloten om een knip te maken in de voorgenomen bezuinigingen vanaf 2014. Op basis van de juni‐circulaire 2013 bleek een toename van de algemene uitkering waardoor een deel van de bezuinigingen in 2014 niet noodzakelijk bleken. Dit had tot gevolg dat een bedrag van € 515.000 is verwerkt in de jaarschijf 2014 en het restant van € 928.000 is verwerkt vanaf 2015, dus in de huidige begroting. Vervolgens zijn uit de reeks van groene voorstellen in het financiële perspectief verwerkt, zoals in de brief van 11 maart 2014 is aangegeven. Omdat het bezuinigingspakket een aanzienlijk bedrag omvat, willen we deze in de begrotingsstukken expliciet aan de orde stellen. Hiermee bent u geïnformeerd over welke bezuinigingen in 2015 reeds zijn verwerkt en biedt dit een goed handvat om deze bezuinigingen te kunnen monitoren. De bezuinigingen betreffen de volgende posten:

83

Progr.

2014

1 1 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 5

Aanpassing budget WMO Budget culturele programma's Lockhorst (Sliedrecht en Cultuur). Budget wordt niet benut. Liquidatie GR Logopedische Kring (Amendement 100 raadsbehandeling 7 mei 2013) Aanpassing o.b.v. lager aantal leerlingen wat gebruik maakt van het leerlingenvervoer. Ongediertebestrijding: beperken tot het wettelijke minimum meer overlaten aan de vrije markt Schrappen exploitatiebudget Baggerfestival Beeindigen externe inzet en normaliseren interne inzet voor problematiek derde merwedehaven. Verhogen inkomsten buitenreclame Verhoging raming bouwleges Verminderen inzet milieubeleid, thema duurzaamheid. Dit betreft uitsluitend formatie. Extensivering inzet bovenlokaal RO beleid Verhuur extra werkplekken Overstappen naar gratis vermelding in telefoonboek Afbouw formatie inclusief werkplekken Verlagen inzet bodes Ruimte in de begroting kosten bestuur Beperken openingstijden Publiekszaken (formatie) Besparing op kosten bestuur. (Amendement 100 raadsbehandeling 7 mei 2013) Ruimte in de begroting integrale veiligheid Inboeken opbrengst boetes Ruimte in de begroting

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3

Trap af korting DG&J Trap af korting Parkschap Verhoging huurprijs de Reling naar een hoger niveau van kostendekking. Huur buitensportaccommodaties. Verhogen van het tarief met 4 maal 5% inclusief inflatie. Verhogen van het tarief in 2014 binnensportaccommodaties met 5% inclusief inflatie (eenmalige stap) Korting subsidie (verhoging prijskaartje) zwembad Bezuinigen op subsidies WMO adviesraad Bezuinigen op subsidiebedragen SWS. Aanpassing openingstijden bibliotheek met 4 uur per week en hogere eigen bijdrage volwassenen. Beperken subsidie muziekonderwijs tot 50 deelnemers (Amendement 100 raadsbehandeling 7 mei 2013) Schrappen budget voor exposities gemeentekantoor Afzien van subsidieverstrekking rVVV ZHZ (Amendement 4 raadsbehandeling 7 mei 2013) Subsidie verlagen en eigen bijdrage verhogen.peuterspeelzaalwerk. Verlagen subsidies Musea (Amendement raadsbehandeling 7 mei 2013) Trap af korting Drechtwerk Effecten scenario's IHP. Besparing huisvestingskosten (lagere storting in de voorziening) Beeindiging cursus BHV ten behoeve van leerkrachten Verlaging bijdrage schoolbegeleiding aan schoolbesturen. Trap af korting Omgevingsdienst Opheffen gemeentelijke monumentencommissie Planmatige aanpak. Niet elk bestemmingsplan dient jaarlijks te worden geactualiseerd. Het voorstel betreft uitsluitend formatie. Afschaffen welstandstoezicht. Invoeren ambtelijke toets. Dit betreft uitsluitend formatie. Extensiveren inzet toezicht en handhaving. (relatie naar voorstel 11C) Regionaal beleid bekrachtigen als lokaal beleid. Betreft uitsluitend formatie Bruggen vervangen door dammen Versoberen onderhoud openbaar groen Consolideren Basisregistratie Vastgoed. Dit betreft uitsluitend formatie Versobering onderhoud Begraafplaats Beperken onderhoud; minder vegen, minder frequent bladruimen en minder onkruid verwijderen Verminderen onderhoud wegen en verlengen periode tussen groot onderhoud. Versoberen groot onderhoud sportvelden (Amendement 100 raadsbehandeling 7 mei 2013) Verminderen onderhoud openbaar groen rondom de sportvelden Voorlichting bouw en woningtoezicht primair digitaal vorm te geven. Dit betreft uitsluitend formatie. Voorlichting bestemmingsplannen primair digitaal vorm te geven. Dit betreft uitsluitend formatie Extensiveren interne advisering vergunningverlening. Dit betreft uitsluitend formatie Extensiveren advisering en controles constructie. Dit betreft uitsluitend formatie Extensiveren gemeentelijke inspanningen m.b.t. burgerparticipatie. Afstoten beschoeiingen naar bewoners Verlaging raming Knots en stopzetten subsidie Knuffelbeer (Amendement 100 raadsbehandeling 7 mei Versoberen voorzieningen voor honden (Gemeente stelt alleen materiaal terbeschikking. Hondenbezitters moeten de voorzieningen instandhouden) Extensiveren inzet planologische adviezen/vergunningen Verkoop gemeentewoningen. Dit betreft uitsluitend formatie Verlaging subsidie Natuurspeeltuin Versoberen onderhoud speelplekken Trap af korting Veiligheidsregio Trap af korting GRD Gemeentelijke inzet stedenband verminderen. Verhogen tarieven met € 3,00 binnen wettelijke grens Afschaffen cameratoezicht in horeca en winkelgebied Stoppen kerstpakketten. Versoberen bijdrage PV Stoppen personeelsreis gepensioneerden Verhogen OZB met 3% boven inflatie Verhogen inkomsten overige belastingen (precario) (Amendement 5 raadsbehandeling 7 mei 2013)

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5

€ € € € € € € € € € € € €

100.000 10.000 33.480 75.000 28.293 11.000 38.610 13.000 50.000 23.263 3.575 4.000 2.000

€ € € € € € € € € € € € €

100.000 10.000 33.480 75.000 28.293 11.000 38.610 13.000 50.000 23.263 3.575 4.000 2.000

€ € € € € € € €

22.815 € 10.000 € 52.840 € 9.520 € 7.500 € 15.000 € 5.164 € 515.060 €

22.815 10.000 52.840 9.520 7.500 15.000 5.164 515.060

€ € € € € € € € € € € € € € € € € € € € €

8.000 2.500 6.000 2.000 20.200 25.000 2.894 20.000 15.000 6.665 5.300 7.197 30.000 5.400 25.000 4.000 8.500 5.800 9.823 9.970

€ € € € € € € € € € € € € € € € € € €

3.323 9.970 12.628 12.000 50.000 3.323 10.000 30.000 50.000 2.500 20.000 16.616 5.317 16.616 5.982 6.500 15.000 6.000 20.000

€ € € € € € € € € € € € € € €

21.562 6.647 5.000 34.970 3.500 180.000 5.500 4.800 10.000 3.500 5.000 6.500 106.000 20.000 928.004

€

84

2015

515.060

€ 1.443.064

DEEL 5: Financiële begroting In dit hoofdstuk zijn alle financiële overzichten opgenomen, waarmee gespecificeerd inzicht wordt verstrekt in de begroting 2015.

5.1 Overzicht baten en lasten per programma en thema In dit onderdeel worden de baten en lasten per programma en vervolgens per thema opgenomen. Het thema‐ niveau is tegelijkertijd het niveau waarop de raad het college autoriseert tot het doen van uitgaven. In p en c documenten zal op dit niveau inzicht worden verstrekt over mogelijke afwijkingen. In onderstaande overzichten zijn de bedragen exclusief de genoemde mutaties in hoofdstuk 2.1 opgenomen. Deze worden bij de 1e begrotingswijziging verwerkt. Programma 1: Sociaal - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Rekening

Begroting

Begroting

2013 *)

2014 *)

2015

2016


2018

1.542 585 -958

1.561 548 -1.013

1.652 554 -1.098

1.633 554 -1.079

1.625 554 -1.072

1.598 554 -1.044

Verrekening met reserves Lasten Baten Saldo na verrekening reserves

123 173 -908

102 153 -962

95 153 -1.041

94 153 -1.020

93 153 -1.012

92 153 -983

Integraal jeugdbeleid Lasten Baten Saldo

337 -337

294 -294

291 -291

291 -291

291 -291

291 -291


-337

-294

-291

-291

-291

-291

Sport-en recreatievoorzieningen Lasten Baten Saldo

2.352 876 -1.477

2.418 922 -1.497

2.493 938 -1.555

2.459 938 -1.521

2.374 938 -1.436

2.362 938 -1.424


20 -1.456

19 -1.477

18 -1.536

18 -1.503

18 -1.418

18 -1.407

Zorg Lasten Baten Saldo

6.219 5 -6.214

6.184 10 -6.174

13.969 10 -13.958

13.889 10 -13.878

13.630 10 -13.620

13.658 10 -13.648

Cultuurvoorzieningen Lasten Baten Saldo

85

Programma 1: Sociaal - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Rekening

Begroting

Begroting

2013 *)

2014 *)

2015

2016


2018


159 -6.055

-6.174

-13.958

-13.878

-13.620

-13.648

Begroting na verrekening met reserves

-8.756

-8.908

-16.827

-16.692

-16.341

-16.328

5.1.1 Toelichting op de afwijkingen ten opzichte van eerdere jaren Bij een afwijking van meer dan €50.000 staat de verklaring hieronder. Cultuurvoorzieningen Het verschil in lasten van € 91.000 wordt met name veroorzaakt door de kapitaallasten van de bibliotheek van € 103.000. Hiervoor is een stelpost opgenomen in programma 5, waardoor dit geen budgettair effect geeft. Sport-en recreatievoorzieningen Het verschil in lasten wordt veroorzaakt doordat de doorbelasting van personele kosten naar de verschillende producten gewijzigd is. Zorg De toename in lasten van € 7.785.000 wordt vooral veroorzaakt door de decentralisaties. De belangrijkste mutaties betreffen: WMO € 2.100.000 Algemene Gezondheidszorg € 56.000 Jeugdzorg € 5.500.000 Toename exploitatielasten SDD € 95.000

86

Programma 2: Economie, arbeidsmarkt en onderwijs - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Rekening Begroting 2013 *) 2014 *)

Begroting 2015

2016


2018

Opgroeien en onderwijs Lasten Baten Saldo

3.933 366 -3.567

3.771 378 -3.393

3.609 378 -3.231

3.600 378 -3.222

3.565 378 -3.187

3.546 378 -3.168


106 -3.461

104 -3.289

92 -3.139

92 -3.130

92 -3.095

92 -3.077

Verkeer- en vervoersbeleid Lasten Baten Saldo

3.073 2.646 -427

449 88 -361

452 88 -364

454 88 -366

452 88 -363

453 88 -364


224 -203

-361

-364

-366

-363

-364

5.303 5.164 -138

4.596 4.323 -273

5.490 5.136 -354

5.490 5.136 -354

5.490 5.136 -354

5.490 5.136 -354


-138

-273

-354

-354

-354

-354

Werk en ondernemerschap Lasten Baten Saldo

4.205 3.708 -497

4.005 3.414 -591

4.229 3.544 -685

4.247 3.442 -804

4.289 3.442 -846

4.288 3.442 -845


6 5 -498

6 -585

-685

-804

-846

-845

4.101 2.736 -1.365

861 903 42

1.149 1.135 -13

3.049 3.118 68

1.413 1.412 -0

967 981 13

675

184

196

267

201

213

Inkomen Lasten Baten Saldo

Expl. Bouwgronden woonwijken Lasten Baten Saldo Verrekening met reserves Lasten

87

Programma 2: Economie, arbeidsmarkt en onderwijs - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Baten Saldo na verrekening reserves Begroting na verrekening met reserves

Rekening Begroting 2013 *) 2014 *)

1.859 -181

-142

Begroting 2015

2016


2018

-209

-198

-202

-200

-4.481 -4.649 -4.752 -4.853 -4.860 Toelichting op de afwijkingen ten opzichte van eerdere jaren Bij een afwijking van meer dan €50.000 staat de verklaring hieronder. Opgroeien en onderwijs De lagere lasten van € 162.000 worden veroorzaakt door het vervallen van de bruidschatregeling van € 100.000. Verder zijn er meerdere posten met wat verschillen kleiner dan € 50.000. Inkomen De bijstandsbudgetten zijn aan de lasten en batenkant toegenomen. Werk en ondernemerschap De hogere lasten van € 224.000 worden voor € 212.000 veroorzaakt door de sociale werkvoorziening. Deze worden opgevangen door een hogere rijksuitkering. Expl. Bouwgronden woonwijken De lasten en baten van de GREXEN en NIEGG’s (Niet in exploitatie genomen gronden) zijn per 1‐1‐2014 geactualiseerd. Deze hebben geen gevolgen voor de exploitatie. Zie ook paragraaf Grondbeleid.

88

-4.840

Programma 3: Ruimte - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Rekening

Begroting

Begroting

2013 *)

2014 *)

2015

2016


2018

Woonruimte zaken Lasten Baten Saldo

571 490 -81

226 71 -156

187 71 -116

185 71 -115

185 71 -115

186 71 -115


562 660 18

-156

0 -116

-115

-115

-115

Afvalinzameling en verwerking Lasten Baten Saldo

2.142 2.495 353

2.274 2.318 44

2.575 2.507 -68

2.563 2.500 -63

2.548 2.491 -57

2.541 2.494 -47


2.309 1.938 -19

389 345 -

128 196 -

128 191 -

128 185 -

128 175 -

Beheer openbare ruimte Lasten Baten Saldo

1.820 580 -1.240

2.981 487 -2.494

2.539 471 -2.068

2.532 471 -2.061

2.517 471 -2.046

2.502 471 -2.031


6 -1.233

6 -2.488

13 6 -2.075

14 5 -2.069

14 5 -2.055

21 5 -2.048

Milieu Lasten Baten Saldo

695 48 -647

826 -826

687 -687

685 -685

686 -686

686 -686


18 6 -659

-826

-687

-685

-686

-686

1.425 453 -973

1.428 501 -927

1.393 512 -881

1.372 512 -860

1.373 512 -861

1.378 512 -866

250

-

-

-

-

-

Ruimtelijke ordening Lasten Baten Saldo Verrekening met reserves Lasten

89

Programma 3: Ruimte - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Rekening

Begroting

Begroting

2013 *)

2014 *)

2015

2016


2018

507 -716

17 -911

16 -865

16 -845

15 -846

15 -852

Wegen, bruggen en riolen Lasten Baten Saldo

13.977 10.937 -3.040

4.752 2.531 -2.222

4.737 2.579 -2.158

4.884 2.604 -2.279

4.863 2.580 -2.284

4.903 2.581 -2.322


6 1.022 -2.024

-2.222

-2.158

-2.279

-2.284

-2.322

Baten Saldo na verrekening reserves


-4.633 -6.603 -5.902 -5.993 -5.985 Toelichting op de afwijkingen ten opzichte van eerdere jaren Bij een afwijking van meer dan €50.000 staat de verklaring hieronder. Beheer openbare ruimte De lagere lasten van € 429.000 zijn een gevolg van minder doorbelasting van personele kosten (€ 230.000) en minder onderhoudsbudget (€ 150.000). Afvalinzameling en verwerking Gemeentewerf en inzameling huishoudelijk afval is toegenomen met € 207.000. Wegen, bruggen en riolen Er zijn bezuinigingen doorgevoerd bij het product straatreiniging (minder inhuur en aankopen € 24.000, minder doorbelasting van personele kosten € 21.000). Ruimtelijke ordening De lasten zijn lager a.g.v. minder doorbelaste personele kosten (€ 36.000) en er is minder budget voor externe kosten (€ 15.000). Milieu Als gevolg van een lagere doorbelasting van de apparaatskosten vallen de kosten voor het thema milieu lager uit.

90

-6.022

Programma 4: Bestuur, veiligheid en organisatie - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Begroting

Begroting

2014 *)

2015

2016


2018

886 431 -455

363 273 -90

-95 95

-101 101

-64 64

-54 54


3.179 3.631 -3

353 776 333

261 635 469

261 590 429

261 566 369

261 555 348

Begroten en verantwoorden Lasten Baten Saldo

354 2 -352

356 -356

379 -379

374 -374

375 -375

377 -377


48 -305

-356

-379

-374

-375

-377

Bestuur Lasten Baten Saldo

4.365 8 -4.357

3.762 -3.762

3.747 -3.747

3.678 -3.678

3.651 -3.651

3.629 -3.629


510 -3.847

28 -3.734

32 -3.715

3 -3.675

-3.651

-3.629

Communicatie en voorlichting Lasten Baten Saldo

48 -48

52 -52

38 -38

38 -38

38 -38

38 -38


-48

-52

-38

-38

-38

-38

790 354 -436

931 328 -603

942 333 -609

902 333 -569

904 333 -571

908 333 -576

-

-

-

-

-

-

Bedrijfsvoering Lasten Baten Saldo

Dienstverlening Lasten Baten Saldo Verrekening met reserves Lasten

91

Rekening 2013 *)

Programma 4: Bestuur, veiligheid en organisatie - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Begroting

Begroting

2014 *)

2015

2016


2018

-436

-603

-609

-569

-571

-576

Fysieke veiligheid Lasten Baten Saldo

2.137 385 -1.752

1.550 16 -1.534

1.493 16 -1.477

1.491 16 -1.475

1.488 16 -1.472

1.488 16 -1.472


46 -1.706

-1.534

-1.477

-1.475

-1.472

-1.472

Sociale cohesie Lasten Baten Saldo

565 90 -476

659 20 -639

652 20 -631

646 20 -625

647 20 -627

649 20 -629


35 -441

-639

-631

-625

-627

-629

-6.786

-6.584

-6.382

-6.328

-6.365

-6.372

Baten Saldo na verrekening reserves


Rekening 2013 *)

Toelichting op de afwijkingen ten opzichte van eerdere jaren Bij een afwijking van meer dan € 50.000 staat de verklaring hieronder. Fysieke veiligheid De lagere lasten betreffen niet in te delen lasten Brandweer. Sociale veiligheid Er worden meer personele kosten doorbelast (€ 54.000) en de niet in te delen lasten zijn toegenomen met € 52.000.

92

Programma 5: Financiën - = nadelig saldo; + = voordelig saldo; bedragen x € 1.000 Thema

Rekening

Begroting

Begroting

2013 *)

2014 *)

2015

2016


2018

Algemene heffingen Lasten Baten Saldo

1.049 29.139 28.090

1.239 28.481 27.242

531 34.911 34.380

488 34.851 34.362

376 34.407 34.031

425 34.451 34.025


3.435 24.656

498 26.743

517 33.863

497 33.865

479 33.552

462 33.564


24.656

26.743

33.863

33.865

33.552

33.564

93

5.2 Overzicht reserves en voorzieningen In dit hoofdstuk is een specificatie opgenomen van alle reserves en voorzieningen per 1 januari 2015 en vervolgens de verwachte ontwikkelingen tot en met 2018. Met de opgenomen mutaties in de jaren is in de begroting rekening gehouden. Boekwaarde Boekwaarde Boekwaarde Boekwaarde Reserves per per per per 1-1-2015 1-1-2016 1-1-2017 1-1-2018

Algemene Reserve Reserve afwikkeling verplichtingen AR

€ 6.018.329 € 371.530

€ 6.018.329 € 371.530

€ 6.018.329 € 371.530

€ 6.018.329 € 371.530

Reserve kapitaallasten verenigingsverz.geb. Reserve kapitaallasten investeringen Reserve kapitaallasten nieuw gemeentekantoor Reserve kapitaallasten nieuwbouw gemeentewerf

€ 2.384.438 € 4.562.260 € 6.429.515 € 1.937.595

€ 2.354.653 € 4.176.007 € 6.372.502 € 1.874.870

€ 2.323.677 € 3.854.025 € 6.313.210 € 1.809.906

€ 2.291.463 € 3.554.020 € 6.251.545 € 1.742.613

Reserve vervanging materieel PR Reserve vervanging containers

€ 329.340 € 280.576

€ 590.482 € 408.681

€ 851.624 € 536.786

€ 1.112.766 € 664.891

Reserve frictiebudget reorganisatie

€ 900.000

€ 900.000

€ 900.000

€ 900.000

Reserve egalisatie tarieven afvalstoffenheffing Reserve infra Reserve onderhoud begraafplaats

€ 605.689 € 241.109 € 953.078

€ 605.689 € 437.276 € 966.370

€ 605.689 € 704.010 € 980.013

€ 605.689 € 905.356 € 994.452

Reserve kleinschalige herontwikkeling

€ 410.461

€ 410.461

€ 410.461

€ 410.461

€ 25.423.919

€ 25.486.850

€ 25.679.259

€ 25.823.114

Totaal reserves

94

Voorzieningen

Boekwaarde Boekwaarde Boekwaarde Boekwaarde 1-1-2015 1-1-2016 1-1-2017 1-1-2018

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's: Voorziening spaarverlof ambtenaren Voorziening wachtgeld personeel Voorziening pensioen voormalige wethouders Voorziening combinatiefuncties Voorziening liquidatie LDKS

€ 104.739 € 28.962 € 629.916 € 135.845 € 51.342

€ 104.739 €0 € 568.811 € 125.015 € 51.342

€ 104.739 €0 € 507.706 € 114.185 € 51.342

€ 104.739 €0 € 446.601 € 103.355 € 51.342

Voorziening buitengewoon onderhoud gebouwen GB Voorziening onderhoud woningen/woonwagens

€ 88.723 € 18.592

€ 59.514 € 17.191

€ 93.123 € 22.357

€ 78.039 € 13.149

Voorziening buitengewoon onderh. PR Voorziening onderhoud speelvoorzieningen

€ 45.655 € 85.014

€ 54.592 € 61.817

€ 35.029 € 75.120

€ 62.966 € 25.923

Voorziening huisvesting en calamiteiten onderwijs

€ 987.705

€ 0-

€ 0-

€ 0-

Voorziening onderhoud haven Voorziening onderhoud wegen Voorziening onderh/egal.prod.riolering Voorziening onderhoud ponton waterbus Voorziening onderhoud bruggen Voorziening onderhoud openbare verlichting Voorziening CJG eigen middelen

€ 53.501 € 56.303 € 2.105 € 7.907 € 259.413 € 284.453 € 309.542 € 798.471 € 474.508 € 1.087.972 € 1.310.936 € 2.033.300 € 87.858 € 2.148 € 16.438 € 30.728 € 89.725 € 17.513€ 9.151€ 3.211 € 33.082 € 65.318 € 97.554 € 129.790 € 145.865 € 107.559 € 107.559 € 107.559

Onderhoudsegalisatievoorzieningen:

Totaal voorzieningen

95

€ 3.320.444 € 2.629.260 € 2.838.583 € 3.997.079

5.3 Overzicht van investeringen Op de volgende pagina’s is een voerzicht opgenomen van de verwachte investeringen voor 2015 en volgende jaren. Met de daaruit voortvloeiende lasten is in de begroting 2015 en volgende jaren rekening gehouden. Zodra de desbetreffende kredieten beschikbaar zijn gesteld, hetzij bij vaststelling van de begroting 2015 dan wel op een later moment, zullen de lasten op het daarvoor bestemde product worden geraamd. Pr. nr.

Investering Omschrijving

Lasten

Vervangingsinvesteringen 2015

Lasten

2015

2016

Lasten

2017

2018

3 Vervanging huisvuilcontainers

dekking geschiedt via 21.000 reserve

1 Bronbad De Lockhorst; vervangen plafonds

80.000

7.200

7.040

6.880

105.000

8.400

8.232

8.064

76.500

6.885

6.732

6.579

50.000 4.500 4.400 684.900 dekking geschiedt via de rioolheffing

4.300

1 Bronbad De Lockhorst; luchtbehandelingsunit doelgroepenbad 1 Bronbad De Lockhorst; lichtstraten wedstrijdbad en entree 1 Bronbad De Lockhorst; vervangen zwembadleidingen 3 Rioleringsplan, investering 2015 3 Renovatie binnen‐ en buitenzijde toren NH‐kerk

Lasten

41.600

2.663

2.663

5 Zitmotormaaier begraafplaats

6.500 dekking geschiedt via reserve

5 Aanhangwagen (transporter)



5 Transporter PL (vervanging 60‐BP‐LG)

2.663


4 Vervanging aandrijving garagedeuren

18.000



3 Vervanging ondergrondse afvalcontainers


3 Vervanging bedrijfsvuilcontainers

2.520


1 Vervanging kozijnen/aanbrengen dubbelglas gebouw Elektra

96.000

2.448

4.850

4.850

1 De Stoep; vervangen windwerk vouwwanden grote zaal

23.400

1.872

1.835

1 De Stoep; vervangen regeltechniek klimaatbeheersing

37.500

4.625

4.500 1.986

1 De Stoep; vervangen warmwaterinstallatie, boilers etc.

19.100

2.037

1 De Valk; vervangen regeltechniek klimaatbeheersing

51.650

6.370

6.198

1 Bronbad De Lockhorst; vervangen brandmeldcentrale

33.000

4.620

4.488

3 Rioleringsplan, investering 2016

814.000 dekking geschiedt via de rioolheffing

5 Gemeentekantoor, revisie luchtbehandelingskasten

30.000

3.700

3.600

5 Gemeentekantoor, cicrculatiepompen koeling inductieunits

14.060

1.734

1.687

4 Raadhuis; vervanging meubilair raadszaal

75.000

8.000

7.800

5 VW Transporter (vervanging 68‐BX‐HV)


5 Snipperkar


5 Houtversnipperaar


5 Haakarmwagen met kraan


5 Huisvuilwagen (BS‐DH‐02)







1 De Stoep; revisie liftinstallatie

13.500

1 De Valk; vervangen centrale verwarmingsinstallatie

16.975

1.811

1 De Valk; vervanging zonnepanelen

66.500

7.093

142.880

9.146

1 Bronbad De Lockhorst; renovatie buitenschil

96

1.440

1 Bronbad De Lockhorst; vervangen verlichtingsarmaturen Bronbad De Lockhorst; vervangen install beweegbare 1 zwembadvloer

27.475

2.931

51.000

5.440

1 Bronbad De Lockhorst; vervangen gebouwenbeheersysteem

31.000

4.340

3 Rioleringsplan, investering 2017 Gemeentekantoor, verv. linoleum vloerbedekking 5 kantoorvertrekken

796.000 dekking geschiedt via de rioolheffing 52.500

5 Klepelmaaier

5 Bermgrasmaaimachine


5 Werktuigdrager (RT) (= machine)


5 Bladzuigermachine/kar


5 Zoutstrooier + sneeuwploeg


5 Huisvuilwagen (BV‐RP‐54)


5 Graflift

4.200








1 Bronbad De Lockhorst; dakafwerking in bitumen overtrekken

43.750

1 Bronbad De Lockhorst; vervanging sportvloer sporthal Bronbad De Lockhorst; vervanging klimaatbeheersing 1 zalencentrum Bronbad De Lockhorst; vervanging verlichtingsarmaturen 1 zalencentrum Bronbad De Lockhorst; vervangen circulatiepompen en 1 regelkleppen CV

68.750

95.000

46.525

14.150

3 Rioleringsplan, investering 2018

825.000 dekking geschiedt via de rioolheffing

2 Verkeersregelautomaat t.b.v. VOP aan de Deltalaan 5 Gemeentekantoor, vervanging koelmachine klimaatbeheersing 5 Haakarmwagen

70.000

51.500


5 Kipwagen 2 (Minidumper, type 7 ton) (= overige mat activa)


5 Grafdelfmachine


5 Electrotruck t.b.v. begraafplaats


5 Bordenwagen (tractie t.b.v. plantsoenen)


5 Graflift


Verbetering outillage 2015

3 Ondergrondse afvalinzameling


5 (Kleine) Houtversnipperaar



(Geen nieuwe aanmeldingen)





97

TOTAAL LASTEN 2016‐2019

6.253.215

0

29.648

69.396

104.279

5.4. Algemene dekkingsmiddelen Bedragen x € 1.000 Lokale heffingen Algemene uitkering Dividend Overige algemene dekkingsmiddelen Post onvoorzien Totaal

98

Begroting 2014

Begroting 2015

€ 3.613 € 23.503 € 432 € 5 ‐€ 61

€ 3.739 € 29.386 € 432 € 5 ‐€ 61

€ 27.492

€ 33.500

Meerjarenraming 2016 2017 € 3.637 € 3.637 € 29.336 € 28.881 € 432 € 432 € 5 € 5 ‐€ 61 ‐€ 61 € 33.349 € 32.894

2018

€ 3.637 € 28.943 € 432 € 5 ‐€ 61 € 32.956

5.5 Incidentele baten en lasten Hieronder wordt een overzicht gegeven van de in de begroting 2015 opgenomen incidentele baten en lasten (bedragen x €1.000). Dit blijft beperkt tot een post voor verkiezingen. Omschrijving

2015

2016

2017

2018

Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten

Programma 1: Sociaal

Programma 2: Ruimte

Programma 3: Economie, arbeidsmarkt en onderwijs

Programma 4: Bestuur, veiligheid en organisatie

25

Programma 5: Financiën

25

Verkiezingen

Totaal

99

5.6 Overzicht geraamde subsidie 2015 In dit hoofdstuk is een overzicht opgenomen van de geraamde subsidies voor 2015. Overzicht geraamde subsidies Progr. Product Instelling/onderwerp

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

7.050

7.050

5.500

240.425

246.497

240.425

20.000

20.000

15.000

Subsidies die worden afgehandeld onder de ASS Sliedrecht 2010 1

42

Speel-o-theek De Knuffelbeer

1

42

St. Open Jeugdwerk Sliedrecht/knots/Oud en nieuw

1

46

Woeste Weide miv 2013 via WEZ

1

54

Kringloopwinkel miv 2013 via WEZ

1

56

Bibliotheeknetwerk ZHZO

1

57

1

386.248

386.248

371.248

Chr. Mannenkoor Sld. Ichtus

681

681

681

57

Hervormd kerkkoor

522

522

522

1

57

Muziekver. Crescendo

5.985

6.835

6.155

1

57

Soli deo gloria (Matt. Passion)

0

0

-

1

57

Soli deo gloria

681

681

681

1

57

Wilhelmus muziekkorpsen

5.685

5.532

5.403

1

57

Stichting Sliedrecht en cultuur (v.a. 2011 incl. intocht Sinterklaas)

32.250

32.250

32.250

1

57

Programmering culturele voorstellingen/St.Sld&C

10.000

0

6.200

1

57

Muziekv. Crescendo (muziekschool)

47.780

47.780

41.780

1

57

Genealogische Vereniging "De Stamboom"

2.350

2.650

2.650

1

57

Smartlappenkoor "Bagger"

681

681

681

1

58

Nationaal Baggermuseum

11.925

11.925

11.925

1 1

58 59

Sliedrechts museum Optisport (zalencentrum)

12.915

12.915

12.915

1

62

Optisport (sporthal)

806.435

805.659

789.550

1

64

DWF inzake therapiezwemmen

2.451

2.451

2.451

1

64

Stichting 't Vlot

2.451

2.451

2.451

1

64

ABC trimclub

485

506

372

1

64

S.A.D. (verlening via Dordrecht)

9.423

10.257

9.423

1 1

64 64

Badmintonver. Shuttle up Dames Fit Club

8.305 594

6.797 614

8.442

100

Overzicht geraamde subsidies Progr. Product Instelling/onderwerp

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015 614

1

64

Door Water Fit (DWF)

1.365

1.288

1.075

1

64

Door Water Fit (zwembadhuur)

22.872

22.872

20.000

1

64

Hart Recreatie Sport Sld.

1.068

1.068

1.068

1

64

Stichting Aquakids

1.156

1.181

1.162

1

64

Hengelsportvereniging "De Voorn"

184

176

201

1

64

Kurosaki

1.613

1.723

1.814

1

64

Merwetippelaars

680

681

681

1

64

Moby Dick

159

639

524

1

64

2.819

2.819

2.250

1

64

Moby Dick (zwembadhuur) Omnisportver. Synergos incl. wandelvierdaagse

21.336

21.695

24.446

1

64

Schaakvereniging Sliedrecht

322

278

556

1

64

SKC Merwede (korfbal)

17.553

17.955

18.695

1

64

Sliedrecht Sport

25.562

27.432

27.516

1

64

SLTC

2.785

2.726

2.427

1

64

St. Sportraad Sliedrecht

3.000

3.000

3.000

1

64

Tafeltennisvereniging Sld.

4.248

3.572

3.329

1

64

Voetbalvereniging (VV) Sld.

8.925

11.926

13.612

1

64

Boksvereniging Havana

2.688

2.682

2.769

1

64

Subsidie tbv schoolsporttoernooien / op aanvraag

4.230

4.230

4.230

1

78

Home Start

45.965

45.965

45.965

1

78

EHBO

592

595

790

1

79

Diaconaal Maatsch. Werk

23.568

23.568

23.568

1

79

Rivas zorggroep ( AMW)

429.778

242.233

242.233

1

79

Rivas zorggroep ( CJG)

191.667

191.667

1

79

Rivas zorggroep (SMW)

42.878

42.878

1

79

5.173

5.240

5.338

1 1

81 82

St. Slachtofferhulp Vluchtelingen- en Inburgeringsorganisatie ZHZ (VIOZ) RMPI Grote Rivieren / Yulius

16.169 35.000

16.169 0

16.528

1

82

St. Welzijnswerk Sliedrecht

449.240

449.240

449.240

1

82

St. Welzijn (extra/nieuw beleid)

1

82

St. Welz. Werk inz pilots en maatsch.stage

101

17.000

17.500

-

Overzicht geraamde subsidies Progr. Product Instelling/onderwerp

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

1

82

St. Welz. Werk inz. begeleiding

39.075

39.075

-

1

82

St.Welz.werk in. Hulp bij Thuisadm

17.500

17.500

-

1

82

Klaverjasvereniging Vijfkaart

250

250

250

1

82

Volksdansgroep Talima

1.050

1.050

1.070

1

83

St. Welzijnswerk inz. vw punt ontv 04.09.12 Subsidieplafond programma 1

20.347 2.838.594

0 2.831.855

2.716.201

3

40

St. Kindercentra Alblasserwaard

247.090

247.090

253.263

3

40

Peuterspeelzaal Bij de Hand

36.173

36.173

-

3

70

VVV Subsidieplafond programma 3

6.200 289.463

6.200 289.463

253.263

4

16

Oranjevereniging Sliedrecht

10.851

10.851

10.851

4

16

Comité 4/5 mei

9.285

9.285

9.285

4

146

Stichting Stedenband Sliedrecht- Orăştie

8.573

8.573

5.500

4

148

MerweRTV

14.623

13.653

14.623

4

149

RADAR Subsidieplafond programma 4

9.197 52.529

9.264 51.626

9.321 49.580

3.180.586

3.172.944

3.019.044

Totaal Subsidies

102

1e aanvraag

5.7 Overzicht prognoses bouwgrondexploitaties Op de volgende pagina’s worden van de actieve grondexploitaties de planningen opgenomen van de komende jaren. Kerkbuurt 16-18

Totalen

Boekwaarde

Nog te realiseren

2014

2015

2016

Investeringen Rente en exploitatielasten Plankosten Verwervingen Sloop Bodemsanering BRM/WRM Bijdrage reserve infra Planschade Te verrekenen exploitatiesaldi Totaal investeringen

11.573 52.614 0 0 28.923 2.024 6.379 13.000 0

7.421 37.823

114.513

45.244

4.152 14.790 0 0 28.923 2.024 6.379 13.000 0

3.339 7.980

3.500 5.426

28.923 2.024

-2.687 1.384

0

0 0

6.379 13.000 0

0

42.266

28.306

-1.304

0 170.000 0 0 0 0 0 0

0 0 0

0 0 0

13.000 0 0

0 0 0

0 183.000

0

113.731 -42.266 154.694

1.304

-87.511

67.184

68.487

0

0

60.885

69.269

Opbrengsten Woningbouw Bedrijventerreinen Kantoren Winkels en horeca Voorzieningen Door te berekenen planschade Rente en exploitatiebaten Te verrekenen exploitatiesaldi Totaal opbrengsten

Saldo nominaal

170.000 0 0 0 0

170.000 0 0 0 0

13.000 0 0

13.000 0 0

183.000

0

68.487

-45.244

Verloop boekwaarde

Verwacht resultaat (NCW)

103

Voordeel

60.885

183.000

Stationspark

Totalen

Boekwaarde

Nog te realiseren

2015

2016

2017

Investeringen Rente en exploitatielasten Plankosten Verwervingen Sloop Bodemsanering BRM/WRM Bijdrage reserve infra Onvoorzien Te verrekenen exploitatiesaldi Totaal investeringen

217.234 20.784 0 0 0 922.698 100.528 0 289.992

255.295 9.929

289.992

-38.061 10.855 0 0 0 912.969 71.252 0 0

1.551.236

594.222

957.015

997.315

0 0 1.707.000 0 0

9.729 29.276

2.160 4.070

51.000 0 0 57.229

4.449 1.384

-44.669 1.411

401.965 410.004 71.252 0 0

0

479.049 366.746

Opbrengsten Woningbouw Bedrijventerreinen Kantoren Winkels en horeca Voorzieningen

0 0 2.704.315 0 0

Bijdragen Rente en exploitatiebaten Te verrekenen exploitatiesaldi Totaal opbrengsten

Saldo nominaal

0 0 -403.093

-403.093

0 0 0

2.301.222

594.222

1.707.000

749.985

0

749.985

104

0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 1.707.000

0

0

-57.229 1.227.951 366.746

111.219 1.116.732 749.985

Verloop boekwaarde


0 0 0 1.707.000 0 0

Voordeel

641.091

0

0 641.091

Baanhoekwest

Totalen

Boekwaarde per 1-12014

Nog te realiseren

2015

2016

2017

2018

20.515 37.142

18.715 35.720

16.663 33.674

Investeringen Rente en exploitatielasten Plankosten Verwervingen Sloop Bodemsanering BRM/WRM Storting reserve infra Onvoorzien Te verrekenen exploitatiesaldi

2.555.958 1.550.928 4.830.006 0 3.515 1.332.435 2.762.940 98.673 0

2.416.079 1.282.580 4.830.006 3.515 1.332.435 891.022 98.673

139.878 21.979 268.348 41.096 0 0 0 0 0 1.871.918 189.788 0 0 0

0 0 0 195.482 201.346 207.386 0

13.134.453

10.854.309

2.280.144 252.862

Woningbouw Bedrijventerreinen Kantoren Winkels en horeca Voorzieningen

4.214.364 0 0 0 52.900

4.214.364

0 0 0 0 0

Bijdrage VTU Bijdrage reserve infra Te verrekenen exploitatiesaldi

6.995.272 1.871.918 0

6.012.257

983.015 99.665 1.871.918 189.788 0 0

102.655 105.734 108.906 195.482 201.346 207.386 0 0 0

13.134.454

10.279.521

2.854.933 289.453

298.137 307.080 316.292

0

-574.788

Totaal investeringen

253.139 255.781 257.724

Opbrengsten

Totaal opbrengsten

Saldo

105

574.789

0

0

0

0

0

0

0 0

36.590

44.998

51.299

58.568

512.878 -467.880 416.581 358.013

Verloop boekwaarde


52.900

0

Voordeel

0

0

0

0

0

5.8 Berekening EMU-saldo Omschrijving

1

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

2

2014 x € 1000,-

2015 x € 1000,-

2016 x € 1000,-

Volgens realisatie tot en met sept. 2014, aangevuld met raming resterende periode

Volgens begroting 2015

Volgens meerjarenraming in begroting 2015

-2.022

-79

-266

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

3.035

2.040

1.943

3

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie

3.337

3.286

3.393

4

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

6.585

1.233

1.812

5

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

6

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

7

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

411

186

796

8

Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord

3

261

1.794

2.059

3.009

1.807

9

Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen

10

Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

11 a b

Verkoop van effecten: Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?

Berekend EMU-saldo

-26

ja

nee

-4.728

ja

nee

1.080

ja

nee

2.449

Toelichting Het EMU‐saldo het vorderingensaldo van de totale overheid. Dit betekent dat niet alleen de financiën van de rijksoverheid meetellen voor het EMU‐saldo, maar ook die van de decentrale overheden zoals de gemeenten. De lidstaten van de Europese Unie hebben afgesproken allemaal met eenzelfde definitie van het begrotingssaldo te werken. Ze noemen dit het EMU‐saldo. Om te voorkomen dat de overheidsfinanciën van EMU‐landen ontsporen, is een aantal jaren geleden in het zogenaamde Stabiliteits‐ en Groeipact afgesproken dat het EMU‐tekort maximaal 3% van het BBP mag bedragen. Dit betekent dat ook de gemeente Sliedrecht zich dient te houden aan dit percentage. In bovenstaande tabel zijn de elementen uit onze begroting opgenomen die invloed hebben op dit percentage.

106

Bijlagen Productenramingen In dit hoofdstuk wordt een verdere specificatie opgenomen van de ramingen in de begroting 2015. Dit worden de productramingen genoemd. Per programma en per thema wordt dit gespecificeerd. * Deze cijfers zijn ook ingedeeld naar de programma‐indeling.

Omschrijving product 1. Sociaal Jeugd‐ en Jongerenwerk Bibliotheekwerk Cultuurbeleid Musea Sociaal‐culturele zaken Multifunctionele accommodaties Buitensportaccommodaties Binnensportaccommodaties Zwemaccommodaties Sportbeleid en ‐subsidiëring Bovengemeentelijke recreatieproducten 107

l/b/s lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

Rekening 2013 *) 337 0 ‐337 422 27 ‐395 123 0 ‐123 25 0 ‐25 427 260 ‐166 669 470 ‐198 231 38 ‐194 632 387 ‐245 1.006 466 ‐541 325 5 ‐320

Begroting 2014 *) 294 0 ‐294 492 31 ‐462 147 0 ‐147 25 0 ‐25 424 252 ‐172 575 418 ‐157 233 38 ‐195 600 428 ‐172 1.041 475 ‐566 274 0 ‐274

Begroting 2015 291 0 ‐291 588 31 ‐558 132 0 ‐132 25 0 ‐25 423 252 ‐170 580 424 ‐156 191 40 ‐151 743 441 ‐302 1.011 475 ‐536 277 0 ‐277

lasten

157

270

270

2016

2017

291 0 ‐291

291 0 ‐291

587 31 ‐556

577 424 ‐154

997 475 ‐522

962 475 ‐488

276 0 ‐276

955 474 ‐480

276 0 ‐276

268

720 441 ‐279

142 40 ‐102

724 441 ‐283

574 423 ‐151

143 40 ‐103

729 441 ‐288

397 252 ‐144

576 423 ‐152

189 40 ‐149

25 0 ‐25

399 252 ‐147

131 0 ‐131

25 0 ‐25

406 252 ‐154

562 31 ‐531

131 0 ‐131

25 0 ‐25

291 0 ‐291

587 31 ‐556

131 0 ‐131

2018

276 0 ‐276

268

269

Omschrijving product 1. Sociaal Individuele voorzieningen WMO Exploitatielasten SDD Algemene gezondheidszorg Algemene maatschappelijke dienstverlening Begeleiding minderheden Opvang asielzoekers en verblijfsgerechtigden Welzijnswerk Wet Maatschappelijke Ondersteuning Jeugdzorg Totaal programma 1

l/b/s baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

saldo

108

Rekening Begroting Begroting 2013 *) 2014 *) 2015 2016 2017 0 0 0 0 0 ‐157 ‐270 ‐270 ‐268 ‐268 2.513 2.708 4.870 4.995 4.919 101 0 0 0 0 ‐2.413 ‐2.708 ‐4.870 ‐4.995 ‐4.918 1.488 1.382 1.475 1.475 1.475 0 0 0 0 0 ‐1.488 ‐1.382 ‐1.475 ‐1.475 ‐1.475 1.057 992 1.048 1.046 1.046 49 0 0 0 0 ‐1.008 ‐992 ‐1.048 ‐1.046 ‐1.046

lasten baten saldo lasten baten saldo

304 ‐6 ‐310

lasten baten saldo lasten baten saldo

31 0 ‐31

303 10 ‐293

301 10 ‐291

8 0 ‐8

25 0 ‐25

27 0 ‐27

545 0 ‐545

‐8.908

302 10 ‐292 27 0 ‐27

26 0 ‐26

404 0 ‐404

210 0 ‐210

5.403 0 ‐5.403 18.365 1.673 ‐ ‐16.827 16.692

‐4.911 1.475 0 ‐1.475 1.047 0 ‐1.047

4.911 0

26 0 ‐26

404 0 ‐404

0 ‐269

27 0 ‐27

26 0 ‐26

525 0 ‐525

214 lasten 83 205 baten 0 0 0 saldo ‐83 ‐205 ‐214 lasten 0 0 5.481 baten 0 0 0 saldo 0 0 ‐5.481 lasten 10.574 10.560 18.500 baten 1.818 1.652 1.674 ‐8.756

302 10 ‐292

27 0 ‐27

26 0 ‐26

26 0 ‐26

734 21 ‐714

302 10 ‐292

2018

404 0 ‐404

211 0 ‐211

212 0 ‐212

5.220 0 ‐5.220 18.014 1.673 ‐ 16.341

5.253 0 ‐5.253 18.001 1.673 ‐ 16.328

Omschrijving product 2. Ruimte Groenbeheer Openbaar groen Recreatievoorzieningen Speelvoorzieningen Kinderboerderij Volkstuinen Natuur en Milieu‐ educatiecentrum Waterpartijen Bestrijding overlast door honden Ongediertebestrijding Lijkbezorging Verwijdering huisvuil 109

l/b/s lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

Rekening Begroting 2013 *) 2014 *) 139 164 0 0 ‐139 ‐164 1.388 1.610 32 9 ‐1.356 ‐1.600 23 21 0 0 ‐23 ‐21 205 213 7 6 ‐197 ‐207 141 131 0 0 ‐140 ‐131 2 2 3 3 1 1 138 15 ‐123

261 17 ‐245

54 0 ‐54

4.073 4.030 ‐43

1.295 9 ‐1.286 23 0 ‐23 153 5 ‐148 91 0 ‐91 2 3 1

170 15 ‐155

170 15 ‐155

169 15 ‐154

178 32 ‐147 32 0 ‐32

32 0 ‐32

10 0 ‐10

413 413 0

176 32 ‐145

32 0 ‐32

10 0 ‐10

177 32 ‐145

2.321 2.321 0

160 0 ‐160

1.302 9 ‐1.293 23 0 ‐23 153 5 ‐148 91 0 ‐91 2 3 1

413 413 0

2.287 2.285 ‐2

159 0 ‐159

1.302 9 ‐1.293 23 0 ‐23 154 5 ‐148 102 0 ‐102 2 3 1

10 0 ‐10

443 443 0

2018

‐580 510 1.090

161 0 ‐161

32 0 ‐32

31 0 ‐31

2017

178 32 ‐147

55 0 ‐55

46 0 ‐46

2016

170 15 ‐155

50 15 ‐35

264 19 ‐245

Begroting 2015 161 0 ‐161 1.299 9 ‐1.290 23 0 ‐23 154 6 ‐148 112 0 ‐112 2 3 1

10 0 ‐10

413 413 0

413 413 0

2.312 2.296 2.288 2.312 2.296 2.288 0 0 0

Omschrijving product 2. Ruimte Verwijdering bedrijfsvuil Gladheidsbestrijding Straatreiniging Wegen Bruggen Openbare verlichting Nutsvoorzieningen Reiniging straatkolken Riolering Planologische adviezen/vergunningen Voorlichting bestemmingsplannen Herziening Bestemmingsplannen 110

l/b/s lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

Rekening Begroting 2013 *) 2014 *) 378 376 402 378 25 2 101 112 7 8 ‐94 ‐103 411 413 130 124 ‐281 ‐289 2.453 1.463 1.077 16 ‐1.375 ‐1.447 49 51 0 0 ‐49 ‐51 279 295 8 10 ‐271 ‐285 40 46 0 0 ‐40 ‐46 56 49 56 49 0 0 10.596 2.324 10.681 2.324 85 0

lasten baten saldo

189 38 ‐151

lasten baten saldo lasten baten

14 0 ‐14

380 380 0

2018

379 379 0

102 8 ‐94

381 381 0

102 8 ‐94

412 124 ‐288

102 8 ‐94

366 110 ‐256

368 110 ‐258

1.521 16 ‐1.505 52 0 ‐52 290 10 ‐280 60 0 ‐60 48 48 0 2.399 2.399 0

1.559 16 ‐1.543 51 0 ‐51 290 10 ‐280 60 0 ‐60 48 48 0 2.388 2.388 0

1.596 16 ‐1.580 52 0 ‐52 289 10 ‐280 60 0 ‐60 48 48 0 2.389 2.389 0

270 21 ‐249

269 21 ‐248

270 21 ‐249

19 0 ‐19

235 16

2017

127 17

20 0 ‐20

16 0 ‐16

2016

266 21 ‐245

325 10 ‐314

460 324

Begroting 2015 382 382 0 102 8 ‐94 368 111 ‐258 1.435 16 ‐1.419 52 0 ‐52 286 10 ‐276 60 0 ‐60 48 48 0 2.386 2.386 0

19 0 ‐19

233 16

19 0 ‐19

233 15

233 15

Omschrijving product 2. Ruimte Bovenlokaal Ruimtelijk Ordeningsbeleid Stedelijke vernieuwing Monumenten Buitenreclame Voorlichting bouw‐ en woningtoezicht Bouwvergunningen Preventie, controle, handhaving Bouwen/Wonen Milieu Algemeen Milieubeheer Bodembescherming Geluid en Lucht 111

l/b/s

Rekening Begroting Begroting 2013 *) 2014 *) 2015 2016 2017 2018 saldo ‐136 ‐110 ‐219 ‐218 ‐218 ‐218 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

64 0 ‐64 134 119 ‐16

524 475 ‐50

614 447 ‐167

185 ‐17 ‐202

208 16 ‐192

218 0 ‐218

375 0 ‐375

507 0 ‐507

31 0 ‐31

37 0 ‐37

98 38 ‐60

64 0 ‐64

2 0 ‐2

41 0 ‐41

44 0 ‐44

598 0 ‐598

2 0 ‐2

41 0 ‐41

45 0 ‐45

182 0 ‐182

598 0 ‐598

2 0 ‐2

42 0 ‐42

541 447 ‐94

181 0 ‐181

598 0 ‐598

2 0 ‐2

90 1 ‐88

539 447 ‐92

180 0 ‐180

599 0 ‐599

0 42 42

89 1 ‐88

538 447 ‐91

183 0 ‐183

194 0 ‐194

26 0 ‐26

0 42 42

89 1 ‐88

544 447 ‐97

0 0 0

26 0 ‐26

0 42 42

90 1 ‐89

17 0 ‐17

0 0 0

26 0 ‐26

0 42 42

85 1 ‐83

17 0 ‐17

0 0 0

26 0 ‐26

0 42 42

70 0 ‐70

17 0 ‐17

12 0 ‐12

37 0 ‐37

0 14 14

12 0 ‐12

34 6 ‐28

lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

17 0 ‐17

19 0 ‐19

42 0 ‐42

44 0 ‐44

44 0 ‐44

Omschrijving product 2. Ruimte Gemeentewoningen Woningbouwcorporaties Woonruimtezaken Huisvesting woonwagenbewoners Herstructurering woonwijken Totaal programma 2

112

l/b/s lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

Rekening Begroting 2013 *) 2014 *) 610 84 610 34 0 ‐49 98 19 142 0 44 ‐19 89 79 1 0 ‐88 ‐79

Begroting 2015 83 34 ‐49 0 0 0 45 0 ‐45

2016

2017

82 34 ‐48

82 34 ‐48

0 0 0

59 58 lasten 42 45 baten 35 36 36 36 saldo ‐7 ‐9 ‐22 ‐22 lasten 294 0 0 0 baten 363 0 0 0 saldo 69 0 0 0 lasten 23.775 12.879 12.262 12.365 baten 19.141 6.274 6.357 6.371 saldo ‐4.632 ‐6.601 ‐5.906 ‐5.995

83 34 ‐48

0 0 0

45 0 ‐45

2018

0 0 0

45 0 ‐45

45 0 ‐45

58 36 ‐22

58 36 ‐22

0 0 0

0 0 0

12.314 6.328 ‐5.986

12.347 6.323 ‐6.024

Omschrijving product l/b/s Rekening 2013 *) 3. Programma Economie, arbeidsmarkt en onderwijs Openbaar basisonderwijs lasten 354 baten 0 saldo ‐354 Diversen openbaar basisonderwijs lasten 77 baten 17 saldo ‐60 Bijzonder basisonderwijs lasten 654 baten 0 saldo ‐654 Diversen bijzonder basisonderwijs lasten 183 baten 39 saldo ‐144 Bijzonder speciaal onderwijs lasten 408 baten 0 saldo ‐408 Diversen bijzonder speciaal onderwijs lasten 99 baten 7 saldo ‐91 Bijzondere scholengemeenschap lasten 320 baten 121 saldo ‐199 Begeleiding leerplichtige leerlingen lasten 70 baten 0 saldo ‐70 Schoolbegeleiding lasten 69 baten 0 saldo ‐69 Leerlingenvervoer lasten 417 baten 1 saldo ‐416 Overige randdiensten onderwijs lasten 958 baten 286 saldo ‐672 Volwasseneneducatie lasten 9 baten 0 saldo ‐9 113

Begroting Begroting 2014 *) 2015 421 0 ‐421

318 0 ‐318

82 7 ‐75

79 7 ‐72

764 0 ‐764

359 0 ‐359

275 131 ‐144

70 0 ‐70

71 0 ‐71

67 0 ‐67

730 289 ‐441

75 0 ‐75

32 0 ‐32

32 0 ‐32

406 2 ‐404

795 289 ‐506

406 2 ‐404

800 289 ‐511

74 0 ‐74

71 0 ‐71

75 0 ‐75

287 119 ‐168

71 0 ‐71

406 2 ‐404

761 289 ‐472

81 9 ‐72

289 119 ‐170

40 0 ‐40

406 2 ‐404

340 0 ‐340

81 9 ‐72

71 0 ‐71

49 0 ‐49

406 2 ‐404

347 0 ‐347

290 119 ‐171

110 16 ‐94

81 9 ‐72

291 119 ‐172

687 0 ‐687

110 16 ‐94

355 0 ‐355

81 9 ‐72

82 9 ‐72

78 7 ‐72

698 0 ‐698

110 16 ‐94

299 0 ‐299

2018

78 7 ‐71

709 0 ‐709

110 16 ‐94

363 0 ‐363

2017 302 0 ‐302

78 7 ‐71

732 0 ‐732

132 16 ‐116

2016 314 0 ‐314

805 289 ‐516

74 0 ‐74

74 0 ‐74

Omschrijving product

l/b/s

Kinderopvang/peuterspeelzaalwerk Bijstandsbudgetten Sociale Werkvoorziening Werk Direct/Rijksbudget Werk Indirect/gemeentebudget Economische zaken Straatmarkt Kermis Exploitatie Stationspark II Erfpacht industrieterreinen Het Plaatje Verkeer (algemeen)

lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

114

Rekening Begroting Begroting 2013 *) 2014 *) 2015 2016 2017 2018 317 0 ‐317

306 28 ‐278

5.303 5.164 ‐138

‐12 0 12

6 0 ‐6

55 55 0

3 2 ‐1

1.722 1.716 ‐6

4 15 11

54 54 0

3 2 ‐1

53 45 ‐8

6 15 9

820 1.223 403

292 101 ‐191

41 45 5

7 0 ‐7

278 107 ‐171

50 55 5

437 437 0

7 0 ‐7

270 201 ‐68

3.433 2.943 ‐490

496 496 0

3 2 ‐1

0 0 0

2.743 2.790 47

0 0 0

143 0 ‐143

154 0 ‐154

277 28 ‐248

5.490 5.136 ‐354

3.174 2.754 ‐420

697 733 36

4.596 4.323 ‐273

3.197 2.721 ‐475

277 28 ‐249

277 28 ‐248

277 28 ‐249

5.490 5.490 5.490 5.136 5.136 5.136 ‐354 ‐354 ‐354 3.492 3.536 3.536 2.943 2.943 2.943 ‐550 ‐594 ‐594 437 437 437 437 437 437 0 0 0 7 7 7 0 0 0 ‐7 ‐7 ‐7 250 248 247 0 0 0 ‐250 ‐248 ‐247 53 53 53 45 45 45 ‐7 ‐7 ‐8 4 4 4 15 15 15 11 11 11 2.188 458 3 2.188 458 3 0 0 0 3 3 3 2 2 2 ‐1 ‐1 ‐1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 155 154 155 0 0 0 ‐155 ‐154 ‐155

Omschrijving product Verkeersmaatregelen Binnenhaven Voorzieningen t.b.v. de waterbus Bouwgrondexploitatie (algemeen) Exploitatie Baanhoek‐West Exploitatie Benedenveer (v/h Baanhoek‐Oost) Exploitatie Watertorenterrein Kerkbuurt 16‐18 Exploitaties langs de dijk Overige Grondexploitaties Grondzaken Bouwgrondexploitatie De Driehoek 115

l/b/s lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

Rekening Begroting Begroting 2013 *) 2014 *) 2015 172 12 ‐160

149 10 ‐139

77 68 ‐9

719 655 ‐64

9 9 0

42 42 0

348 370 22

0 0 0

170 72 ‐99

154 28 ‐126

178 75 ‐103

219 78 ‐141

82 82 0

92 100 8

165 159 ‐6

253 78 ‐175

87 87 0

0 0 0

164 158 ‐6

254 78 ‐176

83 83 0

3 3 0

0 0 0

162 157 ‐5

257 78 ‐179

76 76 0

3 3 0

0 0 0

159 156 ‐3

21 0 ‐21

72 72 0

0 0 0

0 0 0

316 316 0

21 0 ‐21

68 68 0

183 183 0

147 150 3

307 307 0

16 0 ‐16

65 65 0

81 0 ‐81

59 59 0

146 147 1

298 298 0

11 0 ‐11

15 132 117

187 36 ‐151

146 145 ‐2

289 289 0

69 78 9

81 0 ‐81

148 10 ‐138

2018

69 78 9

81 0 ‐81

148 131 ‐17

256 256 0

2017 147 10 ‐137

70 78 9

81 0 ‐81

128 128 0

269 269 0

69 78 9

78 0 ‐78

2 0 ‐2

148 10 ‐138

78 78 0

81 0 ‐81

2016 149 10 ‐139

254 78 ‐176

91 91 0

96 96 0

Omschrijving product

l/b/s

Bouwgrondexploitatie Rivierdijk 737‐769 Totaal programma 3

116

Rekening Begroting Begroting 2013 *) 2014 *) 2015

2016

2017

96 97 98 lasten 271 27 baten 89 27 96 97 98 saldo ‐182 0 0 0 0 lasten 21.299 13.868 15.126 17.107 15.407 baten 16.813 9.216 10.373 12.254 10.548 saldo ‐4.483 ‐4.650 ‐4.753 ‐4.852 ‐4.858

2018

99 99 0 14.957 10.116 ‐4.843

l/b/s Omschrijving product 4. Bestuur, veiligheid en organisatie Raad en griffie lasten baten saldo Representatie lasten baten saldo Regionale samenwerking lasten baten saldo Advisering en ondersteuning bestuur algemeen lasten baten saldo Voorbereiding projecten en nieuwe producten lasten baten saldo Bewoner‐ en burgerparticipatie lasten baten saldo Volksfeesten lasten baten saldo Straatnaamgeving en huisnummering lasten baten saldo Verkiezingen lasten baten saldo Brandweer Sliedrecht lasten baten saldo Regionale brandweer lasten baten saldo Rampenbestrijding lasten baten saldo 117

Rekening Begroting Begroting 2013 *) 2014 *) 2015 809 0 ‐809

1.129 0 ‐1.129

3 0 ‐3

17 40 23

226 27 ‐199

58 0 ‐58

48 0 ‐48

15 0 ‐15

22 0 ‐22

84 0 ‐84

1.747 425 ‐1.322

1.164 11 ‐1.154

292 6 ‐286 0 98 0 ‐98

248 4 ‐244 0 137 1 ‐136

2 0 ‐2

38 0 ‐38 2 0 ‐2

41 0 ‐41

1.114 1.113 11 11 ‐1.103 ‐1.103 239 239 4 4 ‐235 ‐235 0 0 140 139 1 1 ‐139 ‐138

47 0 ‐47

38 0 ‐38

67 0 ‐67

254 0 ‐254

47 0 ‐47

38 0 ‐38

2 0 ‐2

18 0 ‐18

0 0 0

253 0 ‐253

47 0 ‐47

38 0 ‐38

663 0 ‐663

0 0 0

254 0 ‐254

47 0 ‐47

52 0 ‐52

0 0 0

256 0 ‐256

2 0 ‐2

662 0 ‐662

991 0 ‐991

2018

2 0 ‐2

662 0 ‐662

0 0 0

272 0 ‐272

2017 988 0 ‐988

2 0 ‐2

664 0 ‐664

0 0 0

233 0 ‐233

2 0 ‐2

543 28 ‐515

1.029 32 ‐997

2 0 ‐2

1.249 451 ‐798

2016 990 3 ‐987

41 0 ‐41

2 0 ‐2 41 0 ‐41

1.110 1.109 11 11 ‐1.099 ‐1.098 239 239 4 4 ‐235 ‐235 0 0 139 140 1 1 ‐138 ‐139

Omschrijving product Coördinatie, handhaving en veiligheid Tussentijdse rapportages Programmabegroting Programmarekening Saldi kostenverdeelstaat Bestuur Burgerzaken Communicatie en voorlichting Integrale veiligheid Totaal programma 4

118

l/b/s lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

Rekening Begroting Begroting 2013 *) 2014 *) 2015

0 23 22

35 0 ‐35

43 0 ‐43

167 48 ‐119

4.065 4.062 ‐3

1.443 0 ‐1.443

754 354 ‐399

828 328 ‐500

285 0 ‐285

315 0 ‐315

565 102 ‐464

659 20 ‐639

12.326 5.540 ‐6.787

334 635 301

8.023 1.441 ‐6.584

44 0 ‐44

157 0 ‐157

158 0 ‐158

174 0 ‐174

306 590 284

1.412 1.401 0 0 ‐1.412 ‐1.401 874 859 333 333 ‐541 ‐526 337 323 0 0 ‐337 ‐323 652 646 20 20 ‐631 ‐625 7.586 7.436 1.036 962 ‐6.550 ‐6.474

0 0 0

44 0 ‐44

173 0 ‐173

2018

1.544 0 ‐1.544

157 0 ‐157

176 0 ‐176

715 1.049 333

0 0 0

168 0 ‐168

0 0 0 44 0 ‐44

159 0 ‐159

2017

44 0 ‐44

145 0 ‐145

152 2 ‐150

0 0 0

0 0 0

2016

175 0 ‐175

358 566 208

399 555 156

1.375 0 ‐1.375 861 333 ‐528 323 0 ‐323 647 20 ‐627 7.460 935 ‐6.525

1.347 0 ‐1.347 865 333 ‐532 325 0 ‐325 649 20 ‐629 7.488 924 ‐6.564

Omschrijving product 5. Financiën en belastingen Correctieposten begroting Nieuw beleid Onvoorziene baten en lasten Geraamd resultaat Algemene uitkering uit het gemeentefonds Beleggingen Onroerende‐zaakbelastingen Hondenbelasting Precariobelasting Lasten heffing en invordering gemeentelijke belastingen Kwijtscheldingen Totaal programma 5

119

l/b/s lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

Rekening Begroting Begroting 2013 *) 2014 *) 2015 0 0 0

9 0 ‐9

0 0 0

0 23.491 23.491

942 2.749 1.807

568 1.521 953

0 3.583 3.583

0 3.367 3.367

0 85 85

0 85 85

0 13 13

0 17 17

61 0 ‐61

‐944 0 ‐944

‐943 0 ‐943

‐155 ‐155 ‐155 29.789 29.757 29.339 29.944 29.912 29.494 596 575 559 1.527 1.499 1.473 931 923 914 0 0 0 3.473 3.473 3.473 3.473 3.473 3.473 0 0 0 85 85 85 85 85 85 0 0 0 37 37 37 37 37 37

500 503 lasten 534 512 baten 0 0 0 0 saldo ‐534 ‐512 ‐500 ‐503 lasten 116 110 110 110 baten 0 0 0 0 saldo ‐116 ‐110 ‐110 ‐110 lasten 4.484 1.737 879 838 baten 29.139 28.481 34.911 34.851 saldo 24.655 26.744 34.032 34.013

453 0 ‐453

61 0 ‐61

‐533 0 ‐533

126 0 ‐126

2018

428 0 ‐428

61 0 ‐61

‐304 0 ‐304

2017 133 0 ‐133

243 0 ‐243

61 0 ‐61

‐1 0 1

0 22.708 22.708

88 0 ‐88

61 0 ‐61

2.892 0 ‐2.892

‐17 0 17

478 0 ‐478

0 1 1

2016 34 0 ‐34

‐155 29.401 29.556 541 1.454 913 0 3.473 3.473 0 85 85 0 37 37

503 0 ‐503

110 0 ‐110

502 0 ‐502 110 0 ‐110

695 695 34.407 34.450 33.712 33.755

5 SPOORBOEKJE Begrotingsraad 11 en 12 nov14.doc

In aanloop tot dinsdag 11 november 2014  Uit te spreken teksten eerste termijn. Voor de (uit te spreken) teksten van de fractievoorzitters (eerste termijn begroting) is het verzoek deze uiterlijk 11 november 2014 om 17.00 uur naar de griffie ([email protected]) te mailen, ten behoeve van vermenigvuldiging voor na de eerste termijn Raad en voor plaatsing - op 14 november 2014- op de gemeentelijke website.  Tekst eerste termijn. Het is aan de fractievoorzitters zelf of zij hun tekst van de eerste termijn aan het college verstrekken.

Begrotingsraad dinsdagavond 11 november 2014, aanvang 19.30u 19.00-19.25 ontvangst met koffie (raadsontmoetingsruimte) 19.30

opening en loting sprekersvolgorde voor andere punten dan begrotingsraad

19.30 – 20.00

spreekrecht

20.00

vaststellen agenda

20.05 – 21.00

Eerste termijn raad (spreektijd 7 minuten) Volgorde: CDA, SGP-CU, PvdA, Pro Sliedrecht, VVD

Tijdens 1e termijn interrupties toegestaan. Deze gaan niet van de spreektijd af. Voorzitter zal spreektijden strikt hanteren. 21.00-21.30

schorsing

21.30-22.30

Eerste termijn college (spreektijd 35 minuten + 25 voor interrupties) Raad kan interrumperen. Dit gaat niet van spreektijd af. Voorzitter zal spreektijden strikt hanteren.

22.30u

schorsing, vergadering wordt volgende dag voortgezet

Begrotingsraad woensdagavond 12 november 2014, aanvang 19.30u 19.30u

heropening

19.35u – 20.30u

2e termijn raad (spreektijd 4 minuten per fractie)

Zelfde volgorde fracties. Totaal 5 maal 4 minuten, plus 20 minuten voor interrupties. Interrupties gaan niet van spreektijd af. Voorzitter zal spreektijden strikt hanteren. 20.30 – 21.00

schorsing

21.00 - 21.30

Tweede termijn college (spreektijd 15 minuten + 15 voor interrupties) Raad kan interrumperen. Dit gaat niet van spreektijd af. Voorzitter zal spreektijden strikt hanteren.

21.30 – 22.15

schorsing en beraad stemverklaringen en stemmingen

1

22.15

Stemmingen -

22.45

stemverklaringen stemmingen over amendementen stemming over begroting 2015 stemmingen over moties

sluiting

2

6 Begrotingswijziging 2015.pdf

Wijziging van de begroting

Jaar:

2015, nr. 205001

Onderwerp:

Begroting 2015

Korte toelichting:

In het raadsvoorstel tot vaststelling van de begroting zijn voorstellen opgenomen, die leiden tot mutaties van de begroting 2015. Deze mutaties zijn in deze begrotingswijziging verwerkt.

De gemeenteraad van Sliedrecht wijzigt de begroting 2015 als volgt: Prg. Omschrijving 1

2

3

4

5

2015

2016

2017

2018

Sociaal Cultuurvoorzieningen Integraal jeugdbeleid Sport- en recreatievoorzieningen Zorg

-€ 16.263 €0 € 40.509 € 190.000

-€ 16.263 €0 € 15.509 € 165.000

-€ 16.263 €0 € 40.509 € 165.000

-€ 16.263 €0 € 15.509 € 145.000

Economie, onderwijs en arbeidsmarkt Opgroeien en onderwijs Verkeer- en vervoersbeleid Inkomen Werk- en ondernemerschap Exploitatie bouwgronden woonwijken Toerisme

€ 231.319 €0 €0 € 161.000 -€ 32.500 €0

€ 223.319 €0 €0 € 161.000 -€ 32.500 €0

€ 395.319 €0 €0 € 161.000 -€ 32.500 €0

€ 399.319 €0 €0 € 161.000 -€ 32.500 €0

Ruimte Afvalinzameling en verwerking Beheer openbare ruimten Milieu Ruimtelijke ordening Wegen, bruggen en riolen Woonruimtezaken

€ 1.400 € 107.694 €0 € 2.000 € 1.000 €0

€ 1.400 € 167.694 €0 € 2.000 € 13.000 €0

€ 1.400 € 142.694 €0 € 2.000 € 13.000 €0

€ 1.400 € 142.694 €0 € 2.000 € 13.000 €0

€ 78.828 €0 € 60.000 € 49.000 €0 -€ 6.000 -€ 1.200

€ 78.828 €0 € 35.000 € 49.000 € 80.000 -€ 6.000 -€ 1.200

€ 78.828 €0 € 35.000 € 49.000 € 69.000 -€ 6.000 -€ 1.200

€ 78.828 €0 € 35.000 € 49.000 € 58.000 -€ 6.000 -€ 1.200

€0 € 111.223

€0 € 127.223

€0 € 318.223

€0 € 417.223

€0

€ 82.000

€ 6.000

€ 19.000

€ 978.010

€ 1.145.010

€ 1.421.010

€ 1.481.010

Bestuur, veiligheid en organisatie Bedrijfsvoering Begroten en verantwoorden Bestuur Communicatie en voorlichting Dienstverlening Fysieke veiligheid Sociale cohesie Financien en belastingen Belastingen Algemene dekkingsmiddelen Saldi meerjarenpersepctief Totaal exploitatielasten

Prg. Omschrijving 1

2

3

4

5

Sociaal Cultuurvoorzieningen Integraal jeugdbeleid Sport- en recreatievoorzieningen Zorg

2015

2016

2017

2018

-€ 1.034 €0 €0 €0

-€ 1.034 €0 €0 €0

-€ 1.034 €0 €0 €0

-€ 1.034 €0 €0 €0

Economie, onderwijs en arbeidsmarkt Opgroeien en onderwijs Verkeer- en vervoersbeleid Inkomen Werk- en ondernemerschap Exploitatie bouwgronden woonwijken Toerisme

-€ 55.376 €0 €0 €0 €0 €0

-€ 55.376 €0 €0 €0 €0 €0

€ 44.624 €0 €0 €0 €0 €0

-€ 55.376 €0 €0 €0 €0 €0

Ruimte Afvalinzameling en verwerking Beheer openbare ruimten Milieu Ruimtelijke ordening Wegen, bruggen en riolen Woonruimtezaken

€ 67.000 € 2.000 €0 €0 € 242.000 €0

€ 67.000 € 2.000 €0 €0 € 242.000 €0

€ 67.000 € 2.000 €0 €0 € 242.000 €0

€ 67.000 € 2.000 €0 €0 € 242.000 €0

Bestuur, veiligheid en organisatie Bedrijfsvoering Begroten en verantwoorden Bestuur Communicatie en voorlichting Dienstverlening Fysieke veiligheid Sociale cohesie

-€ 11.580 €0 €0 €0 €0 €0 €0

€ 27.420 €0 €0 €0 €0 €0 €0

€ 66.420 €0 €0 €0 €0 €0 €0

€ 105.420 €0 €0 €0 €0 €0 €0

Financien en belastingen Belastingen Algemene dekkingsmiddelen

€ 147.000 € 588.000

€ 147.000 € 716.000

€ 147.000 € 853.000

€ 147.000 € 974.000

Totaal exploitatiebaten

€ 978.010

€ 1.145.010

€ 1.421.010

€ 1.481.010

€0

€0

€0

€0

Saldo

Vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Sliedrecht op 11 november 2014. De griffier,

Dr. M. van Dam

De voorzitter,


5.0.1 CDA (Spek) 1 CDA Spek.pdf

5.0.2 SGP-ChristenUnie (De Jager) 1 141111 Bijdrage begroting 2015 SGP-CU.pdf

Bijdrage Begroting 2015, SGP-ChristenUnie Sliedrecht Inleiding Wat het zwaarste is moet het zwaarste wegen, zeker als je de haast onmogelijke tijd van 7 minuten krijgt toebedeeld. Ik begin dan ook bij onze diepste motivatie. Psalm 72 wordt wel de koningspsalm genoemd. In dit verband zou je bij koning ook aan regering, aan raad, kunnen denken. Het eerste gedeelte van deze Davidspsalm kan je ook samenvatten in: Laat de regering over Uw volk rechtspreken met recht zodat het volk U daardoor vreest, laat de regering de arme en ellendige redden. Hierdoor zal de regering zijn gezag tot buiten haar grenzen beïnvloeden. Dit, voorzitter, is waar onze fractie aan wil werken: Geloofd zij God, mede door onze rechtvaardige regering! Algemene beschouwingen 2015 De begroting van 2015 sluit, evenals het meerjaren perspectief. Positief! En VIEO bevalt goed, verdient een compliment, ga vooral door met het verbeteren van dit soort (digitale) documenten. Verder willen onze fractie wat kanttekeningen plaatsen. Zo is er meer dan 3 ton voordeel ingeboekt door een lager rentepercentage te hanteren. Voor 2015 een verantwoord besluit, maar het geeft wel aan wat een rentewijziging in de andere richting kan betekenen. Over de manier waarop dit is ingeboekt zijn wij kritisch. Het is niet als kader meegegeven. We dienen daar een motie voor in. De ingeboekte bezuinigingssporen staan nu nog op groen maar loopt dat echt op schema? Er is 6 ton voor 2016 en meer dan 9 ton voor 2017 ingeboekt. Dan zouden we als raad nu toch een en ander gezien moeten hebben? Bijvoorbeeld vastgoed en subsidies. Wij hebben onlangs nog gepleit voor een sneller inzicht in het thema onderzoek vastgoed, mede ook omdat we de omvang van de stille reserves in beeld willen hebben. En ook het onderzoek subsidies moet duidelijkheid geven in transparantie en volledige kostentoerekening. Op korte termijn zijn hierbij goede indicatoren nodig om te kunnen sturen op resultaten. Wij zullen daar een motie voor indienen Mede daarom hopen wij dat een aantal genoemde bezuinigingen niet te vroeg zijn geschrapt! Hierbij zij ook nog vermeld dat de omvang van de kosten van bepaalde grote projecten nog buiten beeld zijn gebleven. Daarbij is het jammer dat de eerste opbrengst van de verkoop van de gemeentewoningen niet wordt gebruikt voor het investeren in een mooier Sliedrecht. Wordt Sliedrecht mooier? Is de investering in kozijnen in het pand van Elektra een aarzelend begin om deze enigszins donkere hoek in ons centrum ook in overeenstemming te brengen met haar omgeving? We hebben gezien dat het college voortvarend aan de slag is gegaan met een aantal projecten uit ons tien punten plan. Wij zien reikhalzend uit naar de plannen inzake de Kerkbuurt en het Winklerplein. We vertrouwen erop dat ook de ambtelijke organisatie aangestoken is door het

Bijdrage Begroting 2015, SGP-ChristenUnie Sliedrecht enthousiasme en de voortvarendheid van het college, om er zodoende gezamenlijk een succes van te maken. Maar wat gaan onze burgers in 2015 zien? Plannen kosten tijd. We begrijpen dat niet alles tegelijk aangepast kan worden. Maar op sommige punten kan er wellicht meer dan nu gebeurt. We willen het college daarom oproepen om meer gebruik te maken van haar bevoegdheden om verpaupering op diverse plaatsen in Sliedrecht tegen te gaan. Bijvoorbeeld door het aanschrijven van eigenaren van afgebrande, leegstaande, verpauperde panden of het stimuleren van realisatie van tijdelijke natuur op plaatsen waar in de toekomst gebouwd gaat worden (locatie Lanser, Rivierdijk, Kerkbuurt, Baanhoek) Zo kunnen we Sliedrecht alvast mooier maken totdat definitieve bouwplannen gerealiseerd gaan worden. De Kerkbuurt zou volgend jaar kunnen opleven door fietsers toe te staan. Het beter toegankelijk maken van de Kerkbuurt voor fietsers is zowel in het belang van de burgers als ook van de aan de Kerkbuurt gevestigde ondernemers. Daar dienen wij een motie voor in. Wordt Sliedrecht veiliger? In het Uitvoeringsprogramma Integrale handhaving gemeente Sliedrecht 2014 staan o.m. de werkzaamheden vermeld van de BOA's. Graag zien wij de concrete resultaten van die inzet zodat wij als raad de kaders kunnen controleren. Ook de veiligheid in de wijk is een belangrijk actiepunt en het is goed dat er in 2015 een start wordt gemaakt. Hoe komt Sliedrecht straks uit de huidige sociale ontwikkelingen met betrekking tot de decentralisaties in het sociale domein? Jarenlang was de participatie maatschappij (verre) toekomst. Voormalig premier Balkenende gaf op een conferentie in 2005 met de rede "van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij" toen al een voorzet. Acht jaar later, in 2013, constateerde Koning Willem Alexander dat "de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert naar een participatiesamenleving". Ben Oude Nijhuis, de strijdbare 82-jarige partner die in het AD stond over de verzorging van zijn vrouw, werd vorige week in een klap een bekende Nederlander waarbij duidelijk werd dat de gevolgen heel ingrijpend kunnen zijn. Wat zijn de gevolgen voor Sliedrecht? Gelukkig is er in Drechtstedenverband tijdig geanticipeerd. De vraag is wel of je nu al genoegen kunt nemen met een lagere reservering voor de decentralisaties. Ondanks alle antwoorden op de (technische) vragen blijven wij met de vraag zitten waar de zekerheid vandaan komt dat het echt met zo'n substantieel bedrag (2 ton) minder kan. Regionaal werden wij vorige week verrast met de ontwikkelingen in Hardinxveld-Giessendam. De Drechtsteden zijn een voorbeeld voor gemeentelijke samenwerking en blijkbaar wil onze buurgemeente daar op inspelen. Geconstateerd wordt alvast dat het (concept) rMJP goed aansluit met de Sliedrechtse ambities. Over de zienswijze moeten wij overigens nog hier over nadenken. Jammer dat het vooralsnog bij de constatering blijft dat "wellicht kosten kunnen vervallen bij de invoering". Slotopmerkingen Tot slot wensen we het college en de ambtelijke organisatie Gods zegen toe in hun verantwoordelijke taak! 11 november 2014

5.0.4 PRO Sliedrecht (Pauw) 1 AB 2015 PRO Sliedrecht (2).pdf

Algemene beschouwingen 2015 Voorzitter, op deze ook voor mij speciale dag is het een eer om na 40 jaar namens PRO Sliedrecht een begroting te mogen beoordelen waar wij, PRO Sliedrecht, actief aan hebben meegedaan. Is er wat veranderd met PRO Sliedrecht mede aan het roer? Ja voorzitter, de begroting is niet alleen beter leesbaar maar ook inhoudelijk vinden we onze voorstellen terug in deze begroting. En daar waar ze voorheen vooral alleen ‘sympathiek’ werden gevonden, gaat het college ze nu ook uitvoeren. PRO Sliedrecht is blij dat onze punten nu in de begroting staan. We gaan eindelijk reëler begroten bij de posten rente en te ontvangen dividend, waaronder die van Eneco. Ook in ons dorp vinden we straks zaken terug uit het PRO Sliedrecht verkiezingsprogramma. Ik benoem er gezien de 7 minuten die ik heb vast twee.  

Er komt een mogelijkheid om bootjes in het water te laten; Er komt een extra investering voor de speelplaatsen.

De begroting is meerjarig sluitend en daarbij is er ruimte gemaakt voor ontwikkelingen zoals voorgesteld in het college uitvoeringsprogramma. Dat is een goede zaak en brengt het college in positie om de nodige vernieuwingen door te voeren. Ik benoem graag ook nog een aantal thema’s Decentralisaties Over vernieuwing gesproken; per 2015 is er een aantal nieuwe taken aan de gemeenten overgedragen. De 3 decentralisaties t.w. jeugdzorg, WMO/AWBZ en participatie zijn door het Rijk inclusief budget overgedragen en vallen nu onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Om in het grote geheel tot een besparing te komen is er wel een korting toegepast en deze korting zal de komende jaren nog verder verhoogd worden. Hierdoor wordt ook onze gemeente verantwoordelijk voor een deel van de rijksbezuinigingen, dat al is verrekend met het budget van ruim € 7,7 miljoen. Het afgelopen jaar is er door gemeenten en partners hard gewerkt om de nieuwe regelingen goed in te kunnen voeren per 1 januari 2015. Een mêlee van stukken, voorstellen en verordeningen zijn of worden nog door deze raad geleid. PRO Sliedrecht heeft er, weliswaar met de nodige zorg, vertrouwen in dat de overgang goed zal verlopen. Na invoering kunnen we op deze dossiers zeker nog niet rusten, want de meerjarige besparingen moeten nog wel gerealiseerd worden. Naast de bezuinigingen op de 3 decentralisaties heeft het Rijk onze gemeente nog gekort op de WMO huishoudelijke hulp en onderhoud schoolgebouwen. Het is zaak om op deze posten een kostenverlaging toe te passen. In de nu voorliggende begroting lijkt het erop dat dit voor een belangrijk deel is gelukt, dus ook hier draagt onze gemeente bij aan de rijksbezuinigingen.

Openbare Ruimte Het budget voor het beheer van de openbare ruimte is met ruim 4 ton verlaagd. PRO Sliedrecht heeft hier grote twijfels over. Blijft er nog wel genoeg geld over om de openbare ruimte goed te beheren, waarbij zij er netjes bijligt en er geen veiligheidsrisico’s ontstaan? Deze bezorgdheid heeft PRO Sliedrecht al geuit tijdens de bespreking van de Kadernota. We spraken toen over de bruggetjes in Sliedrecht in relatie tot het simpelweg nadenken over de gevolgen van de kaasschaaf uit STOER. Kan een bezuiniging eigenlijk wel plaatsvinden als je kijkt naar het huidige niveau.

Het onderhoud van veel gezichtsbepalende bruggen laat behoorlijk te wensen over en wij vragen ons hoe dat straks zal zijn ten opzichte van de rest van onze openbare ruimte. Een deel van onze bruggen zal verwijderd worden of vervangen door een dam en/of duiker. Dit lijkt PRO Sliedrecht geen goed idee. Wij vinden dat er te veel bruggen worden gesaneerd en navraag leert dat voor € 23.000 per jaar het merendeel van onze bruggen behouden kan blijven. Voor de dekking voorzitter, kijken we naar de post grondexploitatie. Daarin wordt jaarlijks nog een bedrag van €72.000 ten laste van onze exploitatie gebracht. Hierbij zijn nog inbegrepen de jaarlijkse lasten voor gronden op het Benedenveer. Deze €23.000 valt naar onze mening vrij bij de verkoop van de grond voor de nieuw te bouwen sportaccommodaties. Deze €23.000 wil PRO Sliedrecht inzetten als dekking voor ons amendement, om het merendeel van onze bruggetjes te behouden.

Gemeenschappelijke Regelingen Opnieuw vraagt ons ‘Rupsje’ om meer geld. Geld voor het Dordtse Contactcentrum, het regionale meerjarenplan van het Drechtsteden Bestuur en een incidentele bijdrage voor een financieringsfonds in het economisch domein. PRO Sliedrecht wil graag weten wat hier de meerwaarde van is, welk voordeel is er voor onze inwoners? In het verleden zijn ons gouden bergen beloofd. Soms voorzitter, ziet ook PRO Sliedrecht wel wat voordelen. Maar in de praktijk is het vooral dat de samenwerking in o.a. de Drechtsteden meer middelen uit onze begroting opslokt dan toevoegt. Voor het Regionaal Meerjarenplan houdt het college rekening met een bedrag, maar we weten niet waar het nu precies voor wordt gebruikt. Voorzitter, het besluit moet nog genomen worden en het is dan ook logisch dat wij dit bedrag in een reserve stoppen, zodat wij bij de definitieve plannen het kunnen accorderen. Wij dienen hiervoor dan ook een amendement in. De situatie van de Dienst gezondheid en jeugd blijft ons zorgen baren en eigenlijk voelen we er niets voor om hier extra aan bij te dragen. Dus als er een bijdrage moet komen voor het onlangs aangekondigde meerjaren tekort van €2.000.000, waarvan onze fractie vreest dat het daarmee nog niet is gedaan, zal de dienst toch eerst in eigen vlees moeten snijden. Bij de overdracht van onze brandweer in 2013, is een korting op onze inwonerbijdrage aan de veiligheidsregio van 10-15% voorgehouden. Reikhalzend kijken we uit naar de uitwerking daarvan. Kan het college ons het moment van het inboeken in de meerjarenraming van deze €120.000 à €180.000 al melden?

OZB en Heffingen Door het (welisware vorige) college is de inwoners voorgehouden dat de als gevolg van het scheiden van afval de afvalstoffenheffing niet zal worden verhoogd. Sterker nog in juli 2011 kondigde toenmalige wethouder De Waard aan, dat op termijn de afvalstoffenheffing naar beneden kan. Omdat er meer gerecycled wordt, wat meer oplevert en waardoor de bewoners minder hoeven te betalen.'' Onze inwoners wordt meer en meer gevraagd om afval te scheiden en met het nieuwe afvalbeleidsplan worden dus extra inspanningen van onze burgers gevraagd. Als beloning mogen ze dan ook circa €11 meer gaan betalen aan afvalstoffenheffing. Daarboven op komt uit het themaonderzoek kostendekkende tarieven de conclusie dat er €100.000 meer aan de kosten voor afvalstoffen wordt toegerekend. Dit leidt dan tot een tariefsverhoging van circa €9 per aansluiting. Wij van PRO Sliedrecht vinden het ongewenst om de afvalstoffenheffing met €20 te laten stijgen. Een verkeerd signaal naar onze burgers als beloning voor de extra inspanningen. Zeker met in ons achterhoofd dat onze inwoners in het verleden teveel hebben betaald. Wij stellen dan ook voor om de tariefverhoging op afvalstoffenheffing achterwege te laten. Dit ook, omdat nog niet helemaal duidelijk is waar de kosten van het anders inzamelen op zullen uitkomen. En wat daarvan concreet de financiële voordelen zijn. De dekking hiervan kan gezocht worden in het terugbrengen van de storting in de reserve vervanging containers, die nog jaarlijks met €125.000 groeit (is dat nog nodig?) en uit de reserve egalisatie tarieven afvalstoffenheffing. Onze fractie zal hiervoor een amendement indienen.

Grote Projecten De ontwikkeling van Baanhoek West vordert, maar het tempo ligt niet hoog. PRO Sliedrecht is tevreden met het in zicht zijn van het einde van de ontwikkeling van het Stationspark. Het college voorziet de afronding in 2017 met een resultaat van €641.000. Dit geld wordt gestort in de Algemene Reserve en kan, wat ons betreft, gebruikt worden voor verdere ontwikkelingen in Sliedrecht. Denk hierbij aan ontwikkeling rond of op de Rivierdijk. Onze tevredenheid is er ook met betrekking tot de afronding komend jaar van de ontwikkeling rond de Kerkbuurt 16-18.

Voor de andere grote projecten vragen wij het college om het project rond het BW-plein vlot te trekken. Wij tekenen hierbij wel aan dat voor de hoogte van te realiseren bouwwerken de Grote Kerk voor PRO Sliedrecht nog steeds maatgevend is. Verder vraagt PRO Sliedrecht aandacht om het parkeren te regelen volgens de Aanbevelingen voor verkeersvoorzieningen binnen de bebouwde kom, beter bekend als de ASVV 2012 In Baanhoek West maar ook voor de Staatsliedenbuurt wordt onze huidige Parkeernota als maatstaf genomen. Alleen is deze niet gebaseerd op de meest recente aanbevelingen van 2012. PRO Sliedrecht voorziet hier problemen mee in de toekomst. Hoog op de raadsagenda moet ook de functionele en ruimtelijke versterking van de Kerkbuurt komen te staan. Wij roepen het college op om vaart te maken met het visiedocument en wij dienen hiervoor ook een motie in. De locatie Lanser is ons al jaren een doorn in het oog. Wij nemen graag spoedig kennis van het aangepaste voorstel van de ontwikkelaar en hopen op een spoedige opknapbeurt van deze locatie. De Staatsliedenbuurt. PRO Sliedrecht heeft de participatie met de huidige bewoners hoog in het vaandel staan. PRO Sliedrecht gaat hun wensen op de agenda zetten en – naar wij hopen - tezamen met een meerderheid van deze raad, het college opdragen deze uit te voeren. Voorzitter, als 43 jarige heb ik 2/3 van mijn leven geleefd in een land met de gulden als betaalmiddel. Ik wil niet sentimenteel terug kijken naar die tijd, maar het helpt mij af en toe zaken in perspectief te zetten Zo ook bij de Staatsliedenbuurt. In 2001 betaalde ik ongeveer 500 gulden voor een klein maar mooi flatje. Omgerekend dus 225 euro. De Startnotie leert ons, dat we anno 2014 bij 649 euro nog spreken over sociale huur. En voorzitter, als je dit vertaalt naar de reeds genoemde gulden, dan komt daar een bedrag uit van ruim 1400 gulden. Indien ik in 2001 had geroepen dat die 1400 gulden over 13 jaar sociale huur gaat worden, dan was ik voor gek verklaard. De moraal voorzitter, is dat we ergens in de afgelopen jaar betreffende de sociale huur een verkeerde afslag hebben genomen. Voorzitter ik ga afsluiten met het recreatief knooppunt. Als tegenstander van, het niet agrarisch bouwen ten noorden van het spoor, constateert PRO Sliedrecht dat er geen besluitvorming gaat plaatsvinden in 2014 over het Recreatief Knooppunt. Dit is jammer, omdat het wel is aangekondigd in het raadsprogramma. PRO Sliedrecht neemt hierbij aan dat de voetbal en tennis nu hun duidelijkheid krijgen voor ontwikkelingen op de plaats waar ze nu zitten. Afronding 4 amendementen 1 motie

5.0.5 VVD (Kieft) 1 20141111 Bijdrage VVD begrotingsraad.docx

Voorzitter, De VVD dankt het college en haar ambtenaren voor de duidelijke en overzichtelijke begroting. We hebben het document van vorig jaar erbij gepakt en wat ons betreft een hele vooruitgang, ga zo door! We zijn uiterst tevreden over de sluitende meerjarenbegroting, om in VVD termen te spreken: “er wordt een verantwoord financieel beleid gevoerd”. Trots is het woord wat in ons opkomt als we naar de gezonde financiële positie van Sliedrecht kijken! Op plaats 13 (coelo-atlas 2014) in de lijst van de goedkoopste gemeenten van Nederland, dat is nog eens promotie voor ons dorp. Wij gaan er vanuit dat we deze positie de komende jaren vasthouden of zelfs verbeteren. Dit betekent overigens niet dat we nu achterover kunnen gaan leunen, we moeten altijd scherp en kritisch blijven op onze financiën. De VVD is verheugd om zo snel na de installatie van het nieuwe college al een aantal ‘verkiezingsbeloftes’ kan inlossen aan haar kiezers. Zo zal het u niet verbazen dat wij blij zijn dat de OZB verhoging niet is doorgegaan, eerder waren wij hier eerder al fel tegen. Ook worden de gemeentewoningen eindelijk verkocht iets waar ook mijn voorganger zich al meerdere keren hard voor had gemaakt. Het fietsen op de Kerkbuurt wordt weer mogelijk gemaakt, wat hopelijk zal zorgen voor meer reuring op de Kerkbuurt (zie de motie van SGP-CU). En de uitgave voor een nieuw te organiseren Maritiem Zomerfestival juichen wij van harte toe, de terugkeer van een festival in onze dorpskern is goed voor de inwoners, bedrijven en horeca. Wel hopen we in de toekomst naast onze eigen bijdrage een bijdrage te ontvangen vanuit het bedrijfsleven om dit festival zo weer statuur te geven. Tot slot zijn wij tevreden dat dit college “scherper aan de wind” wil varen met het begroten van inkomsten en uitgaven, de gemeente is immers geen spaarbank. We hebben echter nog wel een paar kanttekeningen en vragen bij de begroting: 1. Tot onze grote verbazing is de bijdrage van 5.500 aan de stedenband met Orastië weer in de begroting opgenomen. Wij vinden deze stedenband een vorm van ontwikkelingssamenwerking en dat is geen taak van de lokale overheid. Laat dit over aan het Rijk en Europese instanties zoals het Europees Sociaalfonds, waar Nederland al een grote bijdrage aan levert. Wij zien daarom geen noodzaak in het financieren van deze stedenband. We zullen hier een amendement voor indienen. 2. In de meerjarenbegroting wordt in 2016 gesproken over een vervangingsinvestering van het meubilair van deze raadszaal. Tot op heden heeft deze Raad nog niet gesproken over de toekomst van het Raadhuis en de vergaderlocatie van de Raad. Vooruitlopend op deze discussie vindt de VVD het niet acceptabel dat er geld wordt gereserveerd om te investeren in deze zaal. Wij dienen dan ook een motie in welke oproept om eerst duidelijkheid te geven over de toekomst van de Raadzaal en de vergaderlocatie alvorens over te gaan tot investeren. Iedere euro die er op dit moment wordt uitgeven is wat ons betreft zonde. 3. Een groot deel van de uitgaven van het thema Sociaal gaat op aan de zorg. Zorg voor de WMO, het jeugdbeleid en de participatiewet. Een kleine 80% van de 18,5 miljoen euro gaat naar de zorg. Voor de VVD is het belangrijk dat we de uitgaven van de zorg de komende jaren goed in beeld hebben.

De wethouder staat voor een grote uitdaging, om de komende jaren de kosten in bedwang te houden en de uitgaven steeds dichter bij de algemene uitkering te laten komen. Op dit moment geven we voor 2015 bijna 1,4 miljoen euro uit aan de zorg dan we van de Rijksoverheid ontvangen. We zien nu dus al dat we dingen anders moeten gaan doen, omdat de Rijksbijdrage de komende jaren nog later zal worden. We willen voor nu en de komende jaren staan voor een sociaal beleid, waarbij zij die het echt nodig hebben, ondersteuning krijgen. Zoals eerder gesproken is niets vanzelfsprekend binnen de zorg en we zullen de uitdaging aangaan. Om de zorgkosten goed in beeld te hebben en te houden dienen wij een motie in om deze uitgaven in de begroting en de bestuurlijke rapportages duidelijk weer te geven, zodat het helder is welke verschillende zorgkosten leiden tot de totale uitgaven van de zorg. 4. Tot slot willen wij graag het fenomeen rekenkamercommissie aan de kaak stellen. Deze rekenkamercommissie creëert haar eigen werk, draagt niks bij aan de gemeenschap, maar wordt wel met gemeenschapsgeld betaald. Wij stellen niet voor om de RKC af te schaffen, maar om het budget hiervan op nul euro te zetten. Zo worden er geen onnodige onderzoeken gedaan en krijgen wij als raad uiteindelijk meer invloed op hetgeen onderzocht wordt. De RKC zal uit zichzelf geen onderzoeken meer doen en als wij als Raad bij de RKC een verzoek indienen, moeten alleen nog het geld beschikbaar worden gesteld. Al kunnen onderzoeken ook via een andere route worden uitgevoerd. Het jaarlijkse budget van 20.000 euro willen wij oormerken als “onderzoek door de Raad”, want wij zien het belang van nuttige onderzoeken wel degelijk in. We zullen hier een amendement voor indienen. Dank u wel.

7.a Ingediende amendementen tijdens de vergadering 1 amendement A PRO Sliedrecht bruggen.docx

AMENDEMENT

Behorende bij agendapunt:

5

Onderwerp:

Programmabegroting 2015 / Onderhoud Bruggen

De raad van de gemeente Sliedrecht in vergadering bijeen d.d.

Datum: 11 november 2014

Ondergetekenden(n) stelt/stellen het volgende amendement voor:

Bij te verwerken mutaties onder beslispunt B het bedrag van Onderhoud Bruggen te verhogen met € 23.000 en dit te dekken vanuit het bedrag dat vrijvalt uit de grondexploitatie Benedenveer. Daarnaast wordt dit bedrag structureel toegevoegd voor de jaren 2016 e.v.

Toelichting: Als gevolg van de doorgevoerde bezuinigingsmaatregel op het onderhoud van bruggen komt circa 2/3 van het bruggenareaal te vervallen. Waar mogelijk zullen daarbij bruggen vervangen worden door dammen met duikers. Begin 2014 heeft een inventarisatie van de onderhoudstoestand van het bruggenareaal plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat de besparing te optimistisch is geschat. De onderhoudsbudgetten zijn niet toereikend om, zelfs indien 2/3e van de bruggen vervangen wordt door dammen met duikers, het bruggenareaal zodanig te handhaven dat de veiligheid op termijn gewaarborgd blijft. PRO Sliedrecht vind de (houten) bruggetjes van toegevoegde waarde en wil zoveel als mogelijk bruggen behouden.

Ondertekening en naam:

Wim Blanken Gerrit Venis Peter de Borst Rob Penning Timo Pauw PRO Sliedrecht

2 amendement B PRO Sliedrecht rMJP.docx

AMENDEMENT


5

Onderwerp:

Programmabegroting 2015 / rMJP




In het voorgestelde raadsbesluit wordt als extra besluitpunt onder F. (Diverse kleine mutaties…) toe gevoegd: Het bedrag, voortvloeide uit het rMJP, wordt ‘geoormerkt’ aan de reserve toegevoegd, tot na besluitvorming over dit meerjarenplan.

Toelichting:

De Raad heeft zich, tijdens de behandeling van de begroting 2015, nog niet uitgesproken over het rMJP. Het bedrag voor deze Drechtstedelijke ontwikkeling kan daarom pas na vaststelling van dit meerjarenplan naar ratio worden vrijgegeven.



3 amendement C PRO Sliedrecht afvalstoffenheffing.docx

AMENDEMENT


5

Onderwerp:

Programmabegroting 2015 / Afvalstoffenheffing




Bij te verwerken mutaties onder beslispunt C/D Thema onderzoeken voor het onderdeel b in de afvalstoffenheffing te verwerken van € 100.000 te wijzigen in een onttrekking aan de reserve egalisatie tarieven afvalstoffenheffing van €100.000 en af te zien van een tariefsverhoging.

Toelichting: De gemeente vraagt aan haar inwoners om afval te scheiden en het restafval te deponeren in een ondergrondse container. Als beloning mag onze inwoner ook nog eens een bedrag van €9 extra afdragen aan afvalstoffenheffing. Dit is absoluut ongewenst. Te meer daar onze inwoners de voorbije jaren te veel heeft betaald voor het inzamelen en verwerken van afval. Getuige de hoogte van de bovengenoemde reserve. Daarnaast heeft het college de financiële gevolgen van gewijzigd inzamelbeleid in beeld gebracht. Het is daarom zaak een pas op de plaats te maken.



4 Amendement D VVD Stedenband Orastie.docx

AMENDEMENT


Begroting

Onderwerp:

Stedenband Orastie

De raad van de gemeente Sliedrecht in vergadering bijeen d.d. 11& 12 november 2014


In het voorgestelde raadsbesluit wordt besluitpunt 2.1.1. onderdeel E m.b.t. Aanpassingen bezuinigingen STOER wordt geschrapt het volgende besluitpunt: Stedenband voor 5.500 euro

Toelichting:

De VVD vindt deze stedenband een vorm van ontwikkelingssamenwerking en dat is geen taak van de lokale overheid. Laat dit over aan het Rijk en Europese instanties zoals het Europees Sociaalfonds, waar Nederland al een grote bijdrage aan levert. Wij zien daarom geen noodzaak in het financieren van deze stedenband. We zullen hier een amendement voor indienen.


G.A. Kieft VVD VVD

R. Bijderwieden

5 Amendement E CDA DKCC Burgerzaken.docx

AMENDEMENT BURGERZAKEN Behorende bij agendapunt:

Begroting 2015

Onderwerp:

Burgerzaken


11 november 2014

Ondergetekenden stellen het volgende amendement voor:

In het voorgestelde raadsbesluit wordt uit besluitpunt d het onderdeel b (“Ontwikkeling DKCC €31.000”) verwijderd.

Toelichting:

   

Op blz. 10 van de Begroting 2015 staat dat de huidige bezetting van de afdeling Burgerzaken in Sliedrecht efficiënt is; Sliedrecht moet zeggenschap blijven houden over het burgerloket; Een overgang van Burgerzaken naar de Drechtsteden leidt tot meer kosten dan opbrengsten, zeker in de jaren tot en met 2019; De keuze voor een “lichte” gemeenschappelijke regeling is niet nodig voor een betere dienstverlening.


T.A. Spek CDA

A. van Rees PvdA

6 Amendement F CDA Betrokkenheid.docx

AMENDEMENT MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID Behorende bij agendapunt:

Begroting 2015

Onderwerp:

Subsidies


11 november 2014

Ondergetekenden stellen het volgende amendement voor:

In het voorgestelde raadsbesluit wordt in besluitpunt d het volgende toegevoegd: g. Subsidie muziekonderwijs Crescendo (€6600); h. Subsidie zwembadhuur Door Water Fit (€2800); i. Subsidie SOJS/KNOTS (€6000); j. Bijdrage schoolbegeleiding aan schoolbesturen (€8500); k. Minder extensivering inzet toezicht en handhaving (€7100).

Toelichting:



 

In de Begroting 2015 staan bezuinigingen op subsidies aan verenigingen en andere initiatieven in de Sliedrechtse samenleving. Deze bezuinigingen hebben negatieve effecten; Er is financiële ruimte om bezuinigingen in 2015 (nog) niet te hoeven doorvoeren; In dit amendement worden posten genoemd waarop minder of niet bezuinigd moet worden. Het totale bedrag is €31.000.

Ondertekening en naam: T.A. Spek CDA

A. van Rees PvdA

7.b Ingediende moties tijdens de vergadering 1 Motie I SGP ChristenUnie fietsen kerkbuurt.doc

2 Motie II SGP ChristenUnie Financiele strategie.doc

3 Motie III SGP ChristenUnie indicatoren subsidiebeleid.doc

4 Motie IV PRO Sliedrecht motie Kerkbuurt.docx

Motie

De raad van de gemeente Sliedrecht in vergadering bijeen op dinsdag 11 en woensdag 12 november 2015 te bespreking van de Programmabegroting 2015 en het Meerjarenperspectief 2016-2018. Constaterende dat: -in het college uitvoeringsprogramma 2014-2018 een aantal belangrijke projecten en ontwikkeling is benoemd waarop het college wens door te pakken; - een van die projecten de functionele en ruimtelijke versterking van het hoofdwinkelcentrum De Kerkbuurt betreft; De raad, gehoord de beraadslaging overwegende dat, - de huidige stand van zaken niet veel meer meldt dan het plan om gesprekken te gaan voeren met winkeliers en vastgoedeigenaren Roept het college op uiterlijk maart 2015 de raad een plan van aanpak te presenteren, waarin is beschreven hoe en wanneer het proces (gesprekken met winkeliers en vastgoedeigenaren → beeldvormende bespreking met de raad →breed gedragen visiedocument, inclusief een gedegen financiële paragraaf met niet voor meerderlei uitleg vatbare afspraken m.b.t. spreiding van de kosten) vorm krijgt en waarbij eenduidig zicht wordt gegeven op het moment waarop De Kerkbuurt weer de functie krijgt die het als hoofdwinkelcentrum verdient. En gaat over tot de orde van de dag.

Ondertekening PRO Sliedrecht Gerrit Venis Peter de Borst Wim Blanken Rob Penning Timo Pauw

Bron: Motie: kort en gemotiveerde verklaring over een onderwerp waardoor een oordeel, wens of verzoek wordt uitgesproken. Reglement van Orde voor de vergaderingen en overige werkzaamheden van de Raad van de Gemeente Sliedrecht (versie geldig vanaf 1 juli 2012). Artikel 38: Moties (blz. 13)

Artikel 38: Moties 1. Elk lid van de raad kan tijdens de vergadering een motie indienen. 2. Een motie wordt, om in behandeling genomen te kunnen worden, schriftelijk en ondertekend bij de voorzitter ingediend. 3. De behandeling van een motie over een aanhangig onderwerp of voorstel vindt tegelijk met de bespreking over dat onderwerp of voorstel plaats. 4. De behandeling van een motie over een niet op de agenda opgenomen onderwerp vindt plaats nadat alle op de agenda voorkomende onderwerpen zijn behandeld.

5 Motie VVD V meubilair raadzaal.doc

Motie Investering meubilair raadzaal De raad van de gemeente Sliedrecht in vergadering bijeen op dinsdag 11 november 2014 en woensdag 12 november 2014 ter bespreking van de begroting 2015. Constaterende dat: - de discussie over de toekomst van het Raadhuis nog moet plaatsvinden; - de discussie over de vergaderlocatie van de Raad nog moet plaatsvinden; - de begroting in 2016 een vervangingsinvestering van 75.000 euro vraagt voor het meubilair van de raadzaal. De raad, gehoord de beraadslaging van mening is dat er geen investeringen moeten worden gedaan aan het meubilair van de raadzaal voordat er duidelijkheid is verschaft over de toekomst van het raadhuis en de vergaderlocatie van de raad. Verzoekt het college eerst duidelijkheid te verschaffen in de vergaderlocatie van de raad alvorens over te gaan tot investeren in het meubilair. En gaat over tot de orde van de dag.

Ondertekening

G.A. Kieft VVD

R. Bijderwieden VVD

6 motie VVD VI Zorgkosten apart inzichtelijk.doc

Motie Onderwerp: Zorgkosten apart inzichtelijk De raad van de gemeente Sliedrecht in vergadering bijeen op dinsdag 11 november 2014 Constaterende dat:  De decentralisatie van de zorg in 2015 naar de gemeente komt,  de gemeenteraad de financiële stromen goed moet kunnen volgen en duidelijk wil hebben waar de uitgaven in zorg naar toe gaan,  de begroting op dit punt nog niet in één opslag weergeeft wat de uitgaven van de zorg zijn, onderverdeeld naar de gemeenschappelijke regelingen, de subsidies en lokale kosten,  dit niet in relatie is gebracht tot de drie decentralisaties (Jeugdzorg, WMO, Participatiewet) en  het integraal jeugdbeleid nog los wordt gezien en geen onderdeel is van de zorgkosten De raad, gehoord de beraadslaging, van oordeel dat, dit beter inzichtelijk moet zijn, omdat de zorgkosten de komende jaren een belangrijk thema zijn in de begroting en de sturing op de zorgkosten. Verzoekt het college,  De begroting op het punt van de zorg anders weer gaat geven in de begroting en de rapportages hierover, zodat in één opslag te zien is wat de uitgaven van de zorg zijn, onderverdeeld naar de gemeenschappelijke regelingen, de subsidies en lokale kosten,  dit in relatie wordt gebracht tot de drie decentralisaties (Jeugdzorg, WMO, Participatiewet) en  het integraal jeugdbeleid onderdeel wordt van de zorgkosten en van dit overzicht. En gaat over tot de orde van de dag. Ondertekening Fractie en naam: VVD Roelant Bijderwieden

SGP/CU

Pro Sliedrecht

7 motie CDA VII inschakelen kerken.docx

MOTIEHULP BIJ THUISADMINISTRATIE

N.a.v. agendapunt van de raad:“Begroting 2015” De raad van de gemeente Sliedrecht in vergadering bijeen d.d.

11 november 2014

Onderwerp:

Inschakelen kerken bij HBT

De Raad,

Overwegende:

Gehoord de beraadslaging,

   



Dat in het WMO-beleidsplan staat: “Bureau Sociaal Raadslieden en Hulp bij thuisadministratie (SWS) voorzien in een groeiende vraag”; Dat in het WMO-beleidsplan staat: “Hulp bij Thuisadministratie werkt preventief (bijvoorbeeld t.a.v. schuldenproblematiek)”; Dat vanuit de Raad aangedrongen is om de samenwerking met de erken te zoeken. de CDA-fractie in de oordeelsvormende ver¬gadering van 16 september 2014 heeft aangegeven dat de Interkerkelijke Diaconale Commissie (IDC) samen met de gemeente Sliedrecht de pilot Hulp Bij Thuisadministratie als coproductie wil voortzetten; en daarbij eenzelfde bedrag als de gemeente, te weten € 17.500 in dit project wil investeren

Roept het college op: Bij de voortzetting van het project Hulp Bij Thuisadministratie dit samen met de Interkerkelijke Diaconale Commissie te organiseren. en gaat over tot de orde van de dag. Ondertekening en naam: T.A. Spek namens de CDA-fractie

8 Motie CDA VIII Mantelzorgers.docx

MANTELZORGERSMOTIE

N.a.v. agendapunt van de raad: “Begroting 2015” De raad van de gemeente Sliedrecht in vergadering bijeen d.d.

11 november 2014

Onderwerp:

Mantelzorgers

De Raad,

Overwegende:  Dat gemeenten op grond van de Wmo vanaf 2015 verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning van mantelzorgers bij hun mantelzorg aan cliënten via algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen;  Dat tijdens de behandeling van het Wmo-beleidsplan in de raadsvergadering van 23 september 2014 het woord “mantelzorger” geen enkele keer is genoemd;  Dat in de Begroting 2015 staat: “Ouderen blijven langer in hun eigen huis wonen, ook met een zwaardere zorgvraag. Dat vraagt aandacht voor mantelzorgers”;  Dat Mezzo (de landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg) op internet schrijft: “Bijna driekwart van de mantelzorgers is nog niet geïnformeerd over de veranderingen en bezuinigingen die per 1 januari gaan gelden”;  Dat volgens Mezzo in Nederland 2,6 miljoen mantelzorgers intensief of langdurig voor een ander zorgen, terwijl er van die 2,6 miljoen op dit moment 450.000 zwaar- of overbelast zijn;  Dat in het CDA-verkiezingsprogramma staat dat de gemeente Sliedrecht mantelzorgers moet ondersteunen;  Dat het Wmo-uitvoeringsplan nog niet gereed is;  Dat mantelzorgers moeten weten hoe zij de zorg kunnen blijven combineren met hun eigen leven.

Gehoord de beraadslaging,

Roept het college op: voor 1 december 2014 actief over de komende veranderingen en bezuinigingen als gevolg van de Wmo te communiceren naar alle mantelzorgers die mantelzorg verlenen aan in Sliedrecht wonende cliënten en gaat over tot de orde van de dag. Ondertekening en naam:

V.E. Prins namens de CDA-fractie

Bundel van de BOB Besluitvormend van 11 november 2014

Recommend Documents