Buna Tetu (kort overzicht) Kinderen met een handicap tellen ook mee!
Stichting Joni Social Education Project Voor een samenleving waarin iedereen zich thuis kan voelen
Achtergrond project Ouders van gehandicapte kinderen in Ethiopië staan voor grote uitdagingen in het leven. Je kind wordt niet toegelaten in het onderwijs, mishandeld op straat en als gezin wordt je gediscrimineerd en buitengesloten door je eigen buren in de samenleving. Het hebben van een gehandicapt kind wordt gezien als ‘straf van God’ en alsof deze situatie al niet pijnlijk genoeg is, komen veel gezinnen uit extreem arme situaties en is dit direct de tweede grote uitdaging in hun leven. Medische zorg is vaak niet voor handen voor moeders of kinderen. Preventief handelen tijdens zwangerschappen om gezondheid te bewaken van moeder en kind is hierdoor extreem laag en de ‘vicieuze cirkel’ wordt zo in stand gehouden. Door het negatieve beeld en het stigma dat er heerst op gehandicapte kinderen in Ethiopië, sluiten ouders hun kind vaak uit onwetendheid of machteloosheid buiten van hun gezinsleven, soms worden de kinderen zelfs opgesloten. Vaders vertrekken vaak zodra het kind geboren wordt en moeders komen er alleen voor te staan. Ouders schamen zich voor het kind en praten hier met niemand over. Stichting Joni heeft samen met haar deskundige lokale partner SMILE drie onderwijsprojecten waarbij kinderen met een handicap wel naar school mogen. Er wordt aandacht besteed aan onderwijs in de breedste zin van het woord, waarbij heel veel partijen en personen een rol spelen. De rol van ouders is uiterst belangrijk in deze projecten. Allereerst omdat ouders verantwoordelijk zijn voor de ontwikkelingstoekomst van hun kind. En bovendien omdat zij als belangrijke sparring partners functioneren voor het docententeam. Ouders zijn van groot belang voor de ontwikkeling van hun kind en voor de ontwikkeling van het onderwijs voor kinderen met een beperking en het creëren van kansen voor hun kinderen in de samenleving. Als iedereen hierin samenwerkt wordt de kwaliteit van onderwijs en dus ontwikkeling van het kind verbetert. De betrokkenheid van ouders is hierbij doorslaggevend. Met betrokkenheid bedoelen we dat ouders ook worden betrokken in het creëren van maatschappelijk bewustzijn en acceptatie in de samenleving, maar ook in het vrijwilligerswerk dat nodig is binnen de scholenprojecten en tot slot de lobby voor meer toegankelijk speciaal onderwijs voor kinderen met een handicap.
Project idee De moeders en vaders van gehandicapte kinderen staan voor grote uitdagingen binnen hun gezinsleven. Naast de armoede en stigma dat er heerst, geloven ouders vaak niet dat hun gehandicapte kind tot ontwikkeling in staat is en kan leren. Betrokkenheid mist, maar bovenal ook een klankbord met andere ouders die voor dezelfde uitdagingen staan. De moeder van Yordanos en de vader van Assefa (beide downsyndroom) hebben bij onze partner hun droom uitgesproken, “Buna Tetu” (letterlijk: Drink Koffie!): Het opstarten van oudergroepen waar maandelijks in een informele setting, onder het genot van een Ethiopisch kopje koffie tijdens een koffieceremonie belangrijke zaken kunnen worden besproken. Vaders en moeders kunnen het verdriet en de onmacht met elkaar delen in een huiselijke sfeer, waarin gelijkwaardigheid centraal staat. Maar wat de boventoon gaat voeren zijn de oplossingen die met elkaar worden bedacht, met altijd hun kinderen centraal. Belangrijke issues zoals de acceptatie, weerbaarheid, opvoedkunde, maar ook seksuele zaken worden in de “Buna Tetu” groepen besproken. Samen wordt er een plan van aanpak gemaakt om de problemen zo goed mogelijk aan te pakken. SMILE zal deze groepen het eerste jaar gaan begeleiden en met name het proces faciliteren. Belangrijk daarbij is dat SMILE een achtergrondrol zal gaan vervullen, maar vaders en moeders
bepalend zijn. Uiteraard wordt er, wanneer noodzakelijk en gewenst, een beroep gedaan op de specifieke kennis van SMILE op de belangrijke issues die aangesneden worden. Een aantal wensen van specifieke trainingen is daarbij onder de ouders al geïnventariseerd tijdens de pilot “Buna Tetu”. Uiteindelijk zullen in de “Buna Tetu groepen” verschillende moeders en vaders een leidende rol gaan nemen, waarbij mogelijk nieuwe groepen gevormd worden, waarin ook plek is voor buren en verdere familie.
Doelgroep De doelgroep van de trainingen zijn ten eerste de ouders van kinderen met een beperking op de projectscholen in Addis Ababa die deelnemen aan ons Social Education programma. Dit zijn de Atse Libnedingel school, de CoAction School en Menilik Primary School. Dit zijn de volgende groepen ouders: Ouders met een kind met een verstandelijke beperking: 50 ouders Ouders met een kind met een auditieve beperking (voornamelijk doof) 70 ouders Ouders met een kind met een visuele beperking (voornamelijk blind) 30 ouders In totaal zullen er 150 ouders deelnemen aan de trainingen.
Doelstellingen 1. Het veranderen van de negatieve gedachten van de ouders, berust op onjuiste informatie, over het hebben van een beperking en het opvoeden van een kind met een beperking 2. Het verbeteren van de ouderbetrokkenheid in het dagelijkse leven van hun gehandicapte kind 3. Het reduceren van het grote risico dat deze kinderen lopen op verwaarlozing en (seksuele) mishandeling 4. Het vergroten van het vertrouwen en de capaciteiten van de ouders om de leerlingen dagelijks naar school te sturen 5. Het vergroten van de activiteiten georganiseerd door de ouders op en buiten de school voor de gehandicapte kinderen en het zetten van een voorbeeld voor andere ouders met kinderen met of zonder beperking 6. De gezamenlijke kracht van ouders vergroten om problemen aan te pakken en te lobbyen voor de rechten van hun kinderen
Activiteiten Het programma bestaat uit een aantal verschillende trainingen in de “Buna Tetu” vorm. (In een informele setting, onder het genot van een Ethiopisch kopje koffie tijdens een koffieceremonie) waarin belangrijke zaken kunnen worden besproken voor ouders van iedere school. Door de trainingen (en input hiervan) uitgangspunt te laten zijn van dit project, vormt het een symbolisch anker voor duurzame verandering. Ouders zijn hierin leidend en niet de faciliterende organisatie. Door op deze manier het project vorm te geven krijgen ouders een
stem in het proces en de ontwikkeling van hun kind. Een nieuwe en innovatieve aanpak in Ethiopië die net een stap dieper gaat dan bestaande ouderprogramma’s. Deze methode met toepassing op dit programma is ontwikkeld door een expert op het gebied van educatie en opvoeding van kinderen met speciale behoeftes. De expert wordt hierin ondersteund door medewerkers van: Addis Ababa University met de master Special Need Education Disability Federation Deaf, Intellectual Disability and Blind Association Vrijwillige ouders Door middel van een succesvolle pilot is het programma verder opgezet. De trainingen worden georganiseerd en gefaciliteerd door een expert van uit onze partner SMILE. Potentiële begeleiders van deze programma’s krijgen een korte opleiding en zij zullen uiteindelijk de trainingen verder faciliteren met ondersteuning van de expert. Op deze manier wordt direct het draagvlak en de capaciteit vergroot. Leerkrachten en het schoolbestuur zullen een follow up bijeenkomst en -training krijgen, waardoor het belang om deze programma’s voort te zetten wordt onderstreept. De volgende onderwerpen zullen in de trainingen behandeld worden, waarin uitgebreid ruimte ontstaat voor ouders om overige onderwerpen in te brengen.
Handicap specifiek In Ethiopië hebben de meeste ouders van kinderen met een beperking geen kennis over deze beperking en een laag begrip over wat de beperking inhoud, wat de oorzaak is en wat een kind wel of niet kan. De mogelijkheden van de kinderen worden enorm onderschat. Door deze foutieve gedachten en het gebrek aan kennis denken de ouders vaak dat ze gestraft worden, dat het kind een schande is en dat het kind niets kan leren. Hierdoor verbergen ze vaak dat het kind of proberen ze het kind zoveel mogelijk buiten het gezinsleven te houden. Door de ouders kennis te verstrekken over de oorzaken van een beperking, wat het precies inhoud en wat er mogelijk en de ouders hun ervaringen te laten delen zal de houding van de ouders aanzienlijk veranderen en zullen de ouders bereid zijn hun kind te helpen en ondersteunen in zijn/haar ontwikkeling.
Speciaal gedrag Veel kinderen met een beperking hebben ondersteuning nodig om zich te kunnen aanpassen aan de wereld om hun heen (die gericht is op kinderen/volwassenen zonder beperking). Ze moeten vaardigheden leren om gezond en veilig te kunnen leven, spelen, naar school gaan en later ook werken in hun maatschappij. Ouders zijn erg belangrijk bij het aanleren van deze vaardigheden en leren in deze training hoe zij hun kinderen met speciale behoeftes deze vaardigheden aan kunnen leren. Hieronder vallen persoonlijke gezondheid (aankleden, wassen en eten), communiceren met anderen, gezondheid en veiligheid, helpen in het huishouden, sociale vaardigheden (manieren, culturele regels, samen spelen met anderen etc.), lezen, schrijven en rekenen en andere vaardigheden die de kinderen kunnen helpen als zij ouder worden en kunnen werken. Door de ouders te begeleiden en praktische oefeningen te geven zullen ervaren dat hun kinderen veel meer kunnen dan zij hadden gedacht of gehoopt.
Het hebben van een beperking & seksuele gezondheid Veel kinderen met een beperking (voornamelijk meisjes) worden regelmatig seksueel misbruikt. Dit gebeurt ook door familieleden. Ongewenste zwangerschappen, psychische en andere problemen zijn helaas niet ongewoon. Ook als de kinderen zelf ouder groeien is seksualiteit een onbesproken onderwerp. Om de problemen aan te pakken besteed deze training hier aandacht aan. Onderwerpen zoals het beschermen van de kinderen en seksuele gezondheid worden besproken.
Ouderbetrokkenheid bij school De ouders van de kinderen met een handicap die wel naar school gaan zien dit vaak niet als belangrijk voor de ontwikkeling van het kind maar als opvang. Het kind is weg van huis en dat geeft de ouders tijd om andere dingen te doen. De ouders overtuigen om het kind naar school te sturen is daarom maar een kleine stap. Om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren is een actieve rol van de ouders erg belangrijk. Een intensieve relatie met de school draagt bij aan de verbetering van het onderwijs en de kansen voor de kinderen. Ouders kunnen daarnaast als vrijwilliger de leerkrachten ondersteunen of buitenschoolse activiteiten organiseren. Deze training is erop gericht de band tussen de scholen en de ouders te verbeteren en om de samenwerking te stimuleren.
CBR (community based rehabilitation) training Om de huidige problemen in het dagelijkse leven van de kinderen en hun ouders op te lossen en de situatie voor andere ouders in soortgelijke situaties te verbeteren is het opzetten van oudergroepen cruciaal. Als groep hebben zij veel meer mogelijkheden en kracht om op te komen voor de rechten van hun kind en activiteiten te ondernemen om verandering te brengen. Deze training richt zich daarom op het samenstellen van groepen, management, ervaringen delen en oplossingsgericht handelen en lobbyen. Om uiteindelijk op eigen voet verder te gaan.
