Kort overzicht van de drie structuren (KPSD 2) Structuur
NEUROSE
PSYCHOSE
PERVERTIE
Verhouding tot de
Duaal triangulair
Duaal (geen oedipalisatie)
Persoon formuleert zelf iets
Ander
(oedipalisatie)
(= verhouding tgo. ander, verlangen en genot)
Kenmerken: -
Rigid pre-genitaal scenario
-
Dringt zich dwangmatig op
-
Installeren op die manier een machtsverhouding
Tekort
Identificeren met het verlangen
Er is geen tekort, maar een
Spreekt van een aanbod ipv
van de Ander om een antwoord
teveel (subject is niet verdeeld)
tekort (object voor genot van de
te krijgen op de eigen aandrift
Ander) --> Erkennen tekort, -
-
Gedeelde verantwoordelijkheid voor
Blijft op het niveau van het
maar dan loochening
lichaam -
Geen opdeling ik en ander /
-
Verloochenen door
tekort
binnen en buiten / lichaam
overcompensatie: vb. “belet
Er is een verlangensproble-
en geest
mij niet om een rol in te
Er is geen verlangens-
nemen voor die K”) Draait
problematiek
om het genot
matiek
-
Jouissance (genot+angst)
-
Massale identificatie
-
Erkent het tekort, maar verloochend het en overcompenseert het
Taal
Geeft aanleiding tot conflict en
Het woord is een ding + massale
Vergelijken met psychopathie =
verdeeldheid
zekerheid in het spreken (geen
taal geeft geen aanleiding tot
gedeelde symboliek/waarheid) + verdeeldheid -
Taal wordt aangewend als
perplexiteit
derde punt/reflectie over zelf -
Leidt niet tot verdeeldheid
Ketellogica: twee tegenstrijdige dingen
Volgt de conventionele regels
-
-
kunnen naast elkaar staan -
Enige vorm van zelfreflectie
Rare zinsconstructie, kijkt naar wereld vanuit eigen
-
Lijkt alsof ze liegen loochening van het tekort?
logica / geen zelfreflectie -
Gebruik van neologismen: cirkelredeneringen, slechts één geïsoleerde betekenaar
-
Volgt de conventionele taal niet
1
Vb. metaforen: fout en letterlijk -
Schizofrenie: Primair proces denken primeert boven secundair proces denken (logica van wilde associaties) --> breuk in de betekenaarsketting, geen ervaring van continuïteit
Wet
Gaan wet volgen maar flexibel:
Gedeeld conventionele: subject
Wet wordt overgenomen: het
wet wordt soms wel overtreden,
schrijft zich niet in, in het
zijn vaak mensen die de wet zeer
dit geeft aanleiding tot schuld
gedeeld conventionele en volgt
goed kennen. Maar de wet wordt
de conventionele wet dus niet
ook uitgedaagd
-
-
-
Dwangneurose: meer rigide volgen van de wet
Er is geen derde punt
Banaliteit van de wet
geïnstalleerd: vb. vader die
aangeven en hun eigen wet
de wet representeert
in de plaats stellen -
Splitting: twee soorten werelden
Symptomen
1.
AP: fenomenen
Geen symptomen maar
niveau van lichaam,
ELEMENTAIRE FENOMENEN
angst, weinig representatie en weinig
2.
scenario dat zich repetitief herhaalt (er is geen sprake van
1.
historisatie in de eigen levensgeschiedenis
SCENARIO: Er is een bepaald
AP: hallucinaties (orde
een symptoom)
van de perceptie) 2.
PP: wanen (er is een
Kenmerken:
PP: symptomen er
narratief/constructie
kan angst zijn, maar die
gebouwd, wanen zijn
is meer bewerkt +
betekenisverlenend =
heeft geen keuze maar moet
symptoom is ingebed in
soort genezingspoging
herhalen (vb. bepaalde
de particuliere
om probleem
verkrachters die steeds op
levensgeschiedenis
hanteerbaar te maken
zoek gaan naar zelfde soort
(secundaire elaboratie
denkbeeld)
vrouw)
en link met eigen levensgeschiedenis) Vraag: zijn het voor de
komen??
Herhalingsdwang: subject
-
Hands-on
PERPLEXITEIT !! = persoon
-
Macht
staat perplex over eigen
-
Passief-actief omkering
percepties en ervaringen !!
symptomen of het basisfantasma dat tot uiting
-
Effecten Wanen zijn uitdrukking
-
Dissociatie
van een externe
-
Basic distrust
verdeeldheid !!
-
Herhalingsdwang
2
Basisfantasma (=
Subject is verdeeld en richt zich
Er is geen basisfantasma: er is
Pervers subject identificeert zich
verhouding
met zijn tekort naar de
geen tekort, dus er is geen
met het object van genot van de
tegenover de Ander
verdeelde Ander
verlangen.
verdeelde Ander
en het tekort) -
Identificeren met verlangen
Men kan het wel schematisch
De
van de Ander om eigen
voorstellen
neuroticus verdeeld, maar in een
verlangen in te vullen (en
-
a A = overdracht van de
meer extreme vorm. Onbewuste
omgekeerd) richt zich op
niet-verdeelde Ander op het
en bewuste lopen totaal niet
de Ander voor het eigen
jouissance subject
door elkaar. Zo maakt iemand
Subject is nog op niveau van
met een perverte structuur een
verlang ligt buiten zichzelf
de jouissance (S = a), er is
strikt onderscheid tussen een
(moet via de Ander)
geen identificatie
private
Geen verlangensproble-
Publieke
fallisch verlangen van de
matiek: pre-oedipaal
conventionele wet breken (kind
Ander om de ander volledig
(verhouding tot de Ander =
misbruiken), maar privaat geen
te houden
enkel tot eerste ander, geen
tekort
(opofferingskarakter en
triangulatie)
weerbaar
Massale identificatie: valt er
opvoeding geven). Ik denk dat
volledig mee samen
het dat is...
tekort, want wat men
-
-
Hysterie: identificatie met
revindicatie) -
-
-
Dwangneurose: de Ander mag nooit volledig gemaakt
-
pervert
is
en
net
als
publieke wereld
de
wereld. bv.
ervaren
de
(kinderen
maken,
seksuele
Jouissance gaat over genot +
worden want dan zou het
angst: waan zijn een
-
subject kunnen verdwijnen
bemeesteringspoging om
in de daad + Genot ipv
(radicaal afstand nemen van
met angst om te gaan, maar
verlangen!
de Ander, isolierung) “hij
ze geven ook ziektewinst
is de fallus”
(genot)
-
Er is geen directe invulling
“ik ben waar de Ander naar verlangt”
-
Rivaliteit en schuldgevoelens tegenover vaderfiguur, seksueel verlangen tegenover moeder
Defensiemechanisme
Verdringing
Verwerping/forclusie
Loochening
Verdringing is wanneer er iets Bij de forclusie komt het er net Verloochening: hier wordt ook aanwezig is op een bepaald op neer dat er in eerste instantie iets verplaatst naar een ander niveau van functioneren wat in iets
'niet'
aanwezig
is
(in niveau van functioneren. Het
een tweede tijd naar een lager tegenstelling tot de verdringing), verschil niveau
wordt
waardoor
het
met
de
verdringing
verplaatst, dus het kan ook niet verplaatst echter is dat er hier geen sprake bijgevolg
niet worden naar een vorig niveau is
herinnerd kan worden. Echter: van
functioneren.
Het
van
een
is spältung/splitsing
rebound. is
De hier
Het verdrongene zal altijd terug simpelsweg nooit geïnstalleerd zodanig extreem dat er in feite 2 naar boven komen (rebound– geweest.
duidelijk distinctieve werelden
terugkeer van het verdrongene)
zijn die quasi-onafhankelijk van
3
= Verdringing houdt altijd een
elkaar bestaan en dus strikt
mislukking
gezien ook niet door elkaar
in,
namelijk
de
terugkeer van het verdrongene
lopen (bij de verdringing is dit wel zo, door de terugkeer van het verdrongene de spältung is daar minder extreem).
Overdracht
Men legt een verondersteld
Geen verondersteld weten,
weten bij de Ander = overdracht
verwacht geen oplossing van de
van het subject op de ander
therapeut
Maakt zichzelf tot instrument van object van genot van de Ander (ze denken dat ze iets te bieden hebben)
-
Zal verlangen van de
-
therapeut trachten in te vullen (herhaling van -
-
-
-
Overdracht: van de Ander naar het jouissance Subject
-
Actief-passief omkering
Wat de Ander wil is voor het
-
Overdracht van Ander op
oedipale constellatie)
subject een Enigma
subject, maar er is geen orde
AP: vaak massale overdracht
(raadsel)
van de bedreiging of enigma
(zeer positief vs. zeer
-
Dreiging
-
wantrouwig)
-
Geen echte hulpvraag: enkel
niet perse in enge zin, kan
Hysterie: weten ligt bij de
hulpvraag tegen specifieke
ook om machtspelletjes gaan
therapeut, zal sneller een
bedreiging “Heeft geen
(wil touwtjes in handen
appèl doen op de ander
betrekking op de eigen
hebben)
erkent tekort en legt dit bij
subjectiviteit van het
zichzelf
subject”
-
Geseksualiseerde context:
Duale tussen moeder en kind waar vader buiten
Dwangneurose: denkt dat hij
gehouden wordt vader
het weten bezit, komt pas
wordt buiten spel gezet
later in therapie (wanneer
-
Wil de Ander overtuigen:
symptoom al meer
statuut van interviewer geld
verankerd is) probeert
niet meer (PT bepaalt
tekort te ontkennen, maar
waarover er gesproken
komt er telkens weer mee in
wordt)
aanraking (door tekort te
-
Geen hulpvraag
ontkennen, installeert hij geen verlangen) “alles geven behalve zichzelf” Ook sterk gekenmerkt door twijfel !! Tegenoverdracht
Empathie (voelbaar/herkenbaar)
Bevreemding
Walging en fascinatie (meer negatief) Er is geen goede grond om objectief te blijven
4
Continuüm
AP: somatisering (+ MUS en
1.
AP: schizofrenie (van
1.
AP: gefixeerd op het
alexithymie) en
binnenuit vreemde
driftmatige en daden,
paniekaanvallen (met of
lichaamssensaties,
gaan sneller over tot
zonder agorafobie)
elementair fenomeen –
handelingen (vb. echte
iets in het lichaam dat
verkrachters en
vlak taalgebruik, veel
niet kan benoemd
pedofielen) Meer
lichamelijk
worden ervaring van
reactieve fenomenen
Overgang naar derde punt is
lichamelijke
nog niet gemaakt
desintegratie kan nog
-
ontbreken) AP-PP: borderline (complexe PTSS) -
-
PP: het driftmatige wordt op één of andere manier gekanaliseerd
PP: paranoia (de ander
(eigen regelsysteem en
heeft het op mij gemunt
de ander daaraan
Staat op de rand tussen AP
+ waarneming van
onderwerpen)
en PP (meer aan AP-kant) =
bevestigende tekens in
Gekenmerkt door
de werkelijkheid +
identificatie en separatie +
uitbouwen van een
Sterk gericht op het hier en
verklarend
nu
denksysteem)
2.
Gekenmerkt door splitting, projectieve identificatie en
-
2.
3.
Melancholie =
enactment (vb. automuti-
psychotische depressie
latie, accent op eigen
(PP ≈ soort
lichaam)
hypochondrische
Enactment: PT is nog duaal
ervaring
(geen triangulatie, geen
beschadiging
derde punt, geen
ideaalbeeld en daardoor
afstandsname gaat over
verlies van identiteit)
op handelen door gebrek aan symbolisatie/ -
4.
Manisch-depressieve
mentalisatie)
psychose:
Structureel + accidenteel
buitenstaander merkt
trauma (herhalingsdwang =
uitgelatenheid, persoon
bemeesteringspoging)
zelf losgeslagenheid (geen enkele houvast in
PP: hysterie en dwangneurose
vloed van daden, wanhoop)
-
Dwangneurose = radicaal afstand nemen van de ander (separatie) verlangen van de Ander = valkuil
5
Schuld
AP: schuld bij zichzelf OF de
Zien zichzelf als slachtoffer, geen
Legt schuld en
ander leggen
gedeelde schuld (het is de ander
verantwoordelijkheid volledig
die het op hem gemunt heeft)
bij de Ander
PP: Legt schuld bij zichzelf en de bij de Ander: pingpongspel van
-
Melancholie: schuldig
-
Geen tekort = geen schuld
gedeelde schuld
-
Paranoia: onschuldig
-
Vb. pedofiel: “de kinderen
(voorwaardelijke schuld) -->
vragen er zelf om”
bereid om schuld te bekennen, als de ander dat ook doet
Hier moet je je afvragen van waar deze schuldhantering
-
Hysterie: schuld op zich
komt, en niet gewoon zeggen dat
nemen en straft zichzelf
er geen schuld is
voor het eigen verlangen -
Dwangneurose: schuld vermijden en perfect voldoen aan de Ander
Depressie
-
Neurose: verborgen
-
Psychotische depressie:
depressie (constant latent
separatie ontbreekt geen
aanwezig) neurotische
mogelijkheid tot separatie in
depressie = gekoppeld aan
identiteitsontwikkeling
bepaalde Ander
-
-
Depressie: niets meer betekenen
Melancholie = psychotische depressie (niets zijn,
Hysterische depressie
volledige leegte, jij bent
(faalangst)
oorzaak van fouten in de wereld, S a)
-
-
schrik om uit verlangen van
-
Manisch depressieve
de ander te vallen, zichzelf
psychose (megalomanie): (a
wegcijferen om verlangen
Ik) = subject losgeslagen
van de Ander in te vullen
vreemde kracht , volledig vol
perceptie nooit volledig te voldoen, zoekt een zwak persoon om voor te zorgen
-
ontstaat wanneer overtuiging bevestigd wordt door uitspraak van omgeving (zit in structuur ingebakken)
6
-
Het subject probeert constant te voldoen aan het verlangen van de ander maar dit mislukt steeds
BOEK: Hysterische depressie: de combinatie tussen de innerlijke overtuiging
niet
te
kunnen
voldoen aan het verlangen van de Ander en de gerichtheid op de identificatie daarmee, impliceert dat het hysterisch subject steeds op de toppen van zijn tenen moet lopen teneinde toch maar te voldoen. Vroeg of laat valt het subject uit zijn eigen fantasma en wordt het geconfronteerd met het tekort: “ik ben niets, ik beteken niet voor de ander, ik word niet verlangd, ik verlang zelf
niets”.
Ook
wordt
het
verband gelegd met verlaten te worden door de moeder. Een dergelijke hysterische depressie verdwijnt als sneeuw voor de zon
wanneer
liefdesobject
een ten
nieuw tonele
verschijnt. Dwangneurotische depressie (slaagdwang): -
schrik dat Ander te dicht komt, schrik dat Ander gebruik maakt van subject
-
Dit subject zal alles geven om maar niet zichzelf te moeten geven, er zal dus steeds een afstand bewaard worden tegenover de ander, bij die personen kunnen er
7
depressieve gevoelens ontstaan net als ze wél voldoen aan het verlangen van de ander -
Willen verlangen van de Ander niet invullen uit angst dat ze dan zullen verdwijnen
-
Ontstaat op het ogenblik dat men ten volle succes behaalt
Angst
AP = paniekaanval, PP = fobie
Schizofrenie (AP):
-
Angst om passief object van de ander te worden:
-
Dwangneurose: angst om te
Gematigde versie:
verplicht daarom de Ander
verdwijnen omdat men te
psychotische hypochondrie
om passieve positie in te
goed voldoet aan verlangen
(perplexiteit)
nemen, vernietigingsangst
van de ander
-
-
(aliënatie/intrusie-angst)
Psychotische katatonie (verstijving)
-
Nog geen goed zicht op: kliniek van de perversie is
-
Hysterie: separatie-angst
zeer moeilijk, aangezien we
-
Borderline: twee angsten op
PP: geleidelijke bewerking van
geen medewerking krijgen
zelfde moment
de eerste angst
van de patiënt
-
De symbolisatie (waanopvatting) geeft een zekere rust , waardoor de angst minder acuut/spectaculair is (vb. “stemmen komen uit de tv via stralen”)
8
