Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht. De rijke archieven

Klassieke Agenda

Van de rector

Nieuw schoolgebouw

Zesde klassers

> pagina 2

> pagina 4

> pagina 6-7

> pagina 8-9

Vox Hieronymi Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht

jaargang 39 nummer 18 oktober 2009 www.usgvox.nl

Uitgeloot! Ingeloot!

Nieuw Vak

De rijke archieven

Beroemde USG’ers

Latijn voor iedereen

Twee keer uitgeloot, twee keer ingeloot, en ondertussen ingeschreven in het buitenland. Een opmerkelijk relaas over de bizarre uitwassen van het lotingsysteem.

Algemene vorming is een nieuw vak voor derde klassers. In het kader van de algemene ontwikkeling worden ze bijgespijkerd in kritisch denken, kunst, muziek en biologie.

In de aanloop naar het 107e lustrum in december belicht oud-docent en kenner van de USGhistorie Jan Visser in elke Vox aspecten van de rijke schoolgeschiedenis. Deze keer: de rijke archieven.

Neerlandicus en mediaevist Wim Gerritsen zat zelf kort na de tweede wereldoorlog op het USG en stuurde later zijn drie kinderen naar dezelfde school. Een gesprek over het ‘vrij geheime gezelschap’ Mentor, en de onbekende muze van Martinus Nijhoff.

Latijn is echt niet zo moeilijk, vindt René van Royen. Hij schreef er een boek over. Voxlezers kunnen het met korting aanschaffen.

> pagina 14-15

> pagina 16-17

> pagina 18-19

> pagina 20-21

> pagina 23

Lustrum!

Goden ABC: Apollo

Sectie economie

Jaaragenda

> pagina 10-11

> pagina 12-13

> pagina 22

> pagina 24

2 |Klassieke agenda

vox hieronymi www.usgvox.nl [email protected]

Klassieke agenda

maandag 2 november Krijg nou Titus! Gebaseerd op Titus Andronicus van Shakespeare. Jongerenvoorstelling door theatergroep Siberia. Stadsschouwburg, Utrecht 20.30 uur.

17 december 2009 t/m februari 2010 Hatra. De stad van de zonnegod. Allard Pierson Museum Amsterdam, http://allardpiersonmuseum.nl

maandag 30 november La Divina Comedia - Noord Nederlands Toneel (tekst Dante Alighieri, bewerking Ko van den Bosch) Stadsschouwburg, Utrecht 20.00 uur.

t/m 31 december Aphrodites beauty case. Schoonheidsgeheimen uit de Oudheid. Rijksmuseum voor Oudheden, Leiden. www.rmo.nl

t/m 17 januari Toekomst voor het verleden. 75 jaar Allard Pierson Museum wegens succes verlengd. Allard Pierson Museum Amsterdam, http://allardpiersonmuseum.nl 2 december 2009 t/m 13 juni 2010 Terracotta. Kunst-en gebruiksvoorwerpen van terracotta, afkomstig uit het oude Nabije Oosten, Egypte, de Klassieke Wereld en het vroege Nederland. Rijksmuseum voor Oudheden, Leiden. www.rmo.nl Vanaf 5 december Ambiorix: Koning der Eburonen. Over de wortels van de Keltische cultuur en de oorsprong van de stam der Eburonen. Het Gallo-Romeins Museum in Tongeren (België). www.gallo-romeinsmuseum.be

19 februari t/m 24 mei 2010 Doden voor de rechter. Het Egyptisch dodengericht in perspectief. Allard Pierson Museum Amsterdam, http://allardpiersonmuseum.nl 25 juni t/m najaar 2010 Sail Rome. Schepen en havens in de Romeinse tijd. Allard Pierson Museum Amsterdam, http://allardpiersonmuseum.nl


Voorwoord| 3

SPAM?

We hebben het ons even afgevraagd: vallen we als Vox ook onder het nieuwe spam-regime? Vanaf deze maand moeten ontvangers ‘uitdrukkelijk’ en ‘geïnformeerd’ toestemming geven, voordat organisaties, bedrijven en instellingen persberichten en nieuwsbrieven mogen sturen. Bij overtreding kan de OPTA ingrijpen en forse boetes uitdelen. Eerlijk gezegd denken we dat de OPTA betere dingen te doen heeft, dan te controleren of de Vox in overtreding is. Bovendien: in elke e-mail die u ontvangt als de Vox verschijnt, staat keurig dat aanmelden en afmelden heel eenvoudig gaat door een e-mail naar het adres: [email protected]. Dus mocht u - onverhoopt - deze Vox toch als spam zien, met één e-mail aan de redactie bent u voortaan daarvan verlost. We hopen natuurlijk dat u de Vox niet als spam ziet, maar als een welkome en waardevolle bron van informatie. Bijvoorbeeld over de vakken economie of algemene vorming. U kunt ook in deze Vox meer lezen over de plannen rond de nieuwbouw. Op de VoxTube (een link staat in het artikel op pagina 6) staat zelfs een filmpje waarin de gelauwerde architect Thomas Rau zijn ontwerp speciaal voor de Vox ter plekke toelicht. Ook wetenswaardig is de keuze die leerlingen maken na hun eindexamen. Waar gaan ze eigenlijk naartoe? Vooral naar Utrecht, blijkt op pagina 5. Overigens is het kiezen van een vervolg geen sinecure. Het kan dankzij de duistere en ondoorgrondelijke wegen van het lotingsysteem zelfs uitlopen op een bizarre ervaring. Lees en huiver op pagina 14. Natuurlijk hebben we ook het een en ander over het lustrum,

dit jaar december: een artikel over het programma van het lustrum (het 107e!) en een kijkje in de wereld van de archieven van de school. Uit een minder ver verleden duiken in deze Vox zomaar grote namen op als Martinus Nijhoff en Roland Holst. Wat zij met de school te maken hebben, vertelt oud USG-er professor Wim Gerritsen. Of de Vox waardevol is? In elk geval kunt u er geld mee besparen: de Vox-kortingsbon op pagina 23 scheelt u toch maar mooi een paar euro op de aankoop van een boek over de Latijnse taal. Kortom: veel verschillende onderwerpen, waarvan er vast wel een is die u het lezen waard vindt. Dat horen we overigens graag. Net als andere opmerkingen, aanmerkingen of suggesties, die zoals altijd meer dan welkom zijn: [email protected]. De redactie van de Vox Hieronymi Bart Boon Hendrik-Jan Buist Jasper Enklaar Maddy Hageman Erik Jille Frieda Schellekens Tineke Snel Mirjam Sternau (speciale dank deze keer voor fotograaf Rienk Mebius, van wie we de USG-foto’s mochten overnemen - op de cover en op pagina 11)

4 |Van de rector


Turbulentie

Het USG bevindt zich in een turbulente tijd. Er wordt met man en macht gewerkt om het lustrum tot een fantastisch en onvergetelijk feest te maken. De lustrumcommissie, medewerkers, leerlingen en ouders spannen zich hiervoor in. We mogen ons als USG gelukkig prijzen dat we met een dergelijke saamhorigheid aan het werk kunnen. Ook de VOX doet mee door van de Lustrum-VOX direct ook het programmaboekje voor het lustrum te maken. Een prachtig idee, waardoor er verbinding ontstaat tussen alle betrokkenen bij het USG. Ondertussen doen we ons uiterste best de bouwers aan de IBB-laan voor te blijven. De nieuwbouw vordert razend snel en er moeten voortdurend beslissingen worden genomen: over de indeling, over de installaties, over de kleuren, over de buitenruimte enzovoorts. En dat alles nog steeds in afwachting van het definitieve besluit. Maar we doen het met veel plezier. Het vooruitzicht onze leerlingen in een ruim en mooi nieuw gebouw, dat goed geoutilleerd is, modern en passend onderwijs te kunnen bieden is een goede drijfveer. We proberen zoveel mogelijk alle gebruikers bij dit proces te betrekken. Het is natuurlijk onmogelijk alle wensen te vervullen, maar alles wat wel gerealiseerd kan worden is meegenomen. De ouders spelen ook een actieve rol: in de bouwoudercommissie, in de informatievoorziening naar de ouders en in het genereren van extra geld om wensen die niet passen binnen het basisbudget misschien toch te kunnen verwezenlijken. Totdat we onze intrek kunnen nemen in het nieuwe gebouw kunnen we nog genieten van ons mooie oude gebouw, waarin de sfeer ondanks alle drukte nog steeds prima is. Tot de herfstvakantie is het behelpen met de ruimte, maar in de herfstvakantie worden de noodlokalen geplaatst in de tuin. Dat betekent dat we vanaf 1 november de beschikking hebben over vier extra lokalen en met een aangepast rooster van start kunnen gaan. Meer lesruimte en ook meer werkplekken geeft hopelijk wat lucht, ook in het zinvol kunnen besteden van onvermijdelijke tussenuren in de bovenbouw. Het schooljaar ontrolt zich tussen alle bedrijven door als vanouds: de eerste klassen zijn al weer terug uit Terschelling, het eerste uitwisselingsbezoek is gebracht aan Padua en de herfstvakantie staat voor de deur. We zijn gestart met de science lessen in de eerste klas, die enthousiast ontvangen worden. In de derde klassen draait het nieuwe ‘module-systeem’ met biologie, beeldende vorming, muziek en kritisch denken. In de vijfde klas is een begin gemaakt met het nieuwe vak maatschappijwetenschappen. Dus ook wat het onderwijs zelf betreft blijven we in ontwikkeling.

Na de zomervakantie hebben we vijf nieuwe medewerkers mogen verwelkomen: mevrouw Van Velze geeft economie in klas 4, mevrouw Ondaatje is de opvolgster van mevrouw Pepers voor aardrijkskunde, mevrouw Van Balsfoort vervult de reguliere vacature die bij Nederlands was ontstaan. De heer De Jonge is de sectie wiskunde komen versterken. Mevrouw Van Heusden heeft een aantal uren Engels overgenomen van mevrouw Verheul die eind vorig schooljaar plotseling een volledige baan kreeg aangeboden op een andere school. Mevrouw Van Tiel en mevrouw Van Coeverden hebben elk tijdelijk een extra klas. Per 1 november komt als nieuwe docente Engels mevrouw Berk om alle uren van mevrouw Verheul te gaan geven. Tot slot wil ik graag met gepaste trots vermelden dat drie docenten de afgelopen week hun eerstegraads bevoegdheid hebben gehaald: de dames De Jonge (klassieke talen), Van Sprakelaar (biologie) en Zwiers (l.o.). Naast een drukke baan als docent is dat een knappe prestatie! Hanneke Taat


Na het eindexamen| 5

Utrecht populairste studentenstad

In de VOX van februari 2009 maakten we een analyse van vijf jaar studiekeuze en verdere plannen. We vroegen ons af of de keuze van eindexamenjaar 2009 wezenlijk anders zou zijn, als gevolg van de economische crisis. Een nader onderzoek van de gegevens van het jaar 2009. Het jaar 2009 was een klein jaar met slechts 62 geslaagden, de andere jaren waren er gemiddeld 80 leerlingen per jaar die slaagden. Deze leerlingen gingen naar 28 verschillende studies en opleidingen. De vijf populairste studies in 2009: geneeskunde, rechten, bewegingswetenschappen, lucht-/ruimtevaarttechniek en natuur-/sterrenkunde * Geesteswetenschappen Twee leerlingen gingen een taal studeren; dat is ook het gemiddelde van de jaren daarvoor * Geowetenschappen Blijft weinig populair met slechts 1 leerling * Recht & Economie (25%) De populariteit nam de laatste jaren af en ook dit jaar blijft op het niveau van 2008. De economische richtingen trokken evenveel leerlingen als in 2008 * Sociale wetenschappen (7%) Psychologie is uit! Gingen vorige jaar nog zes leerlingen psychologie doen, dit jaar niemand. Pedagogiek blijft laag scoren met 1 leerling. * Betawetenschappen Dit jaar zeer populair vergeleken met 2008, met name natuur-/sterrenkunde * Geneeskunde/tandheelkunde (17%) De trend van vorig jaar wordt doorgezet: geneeskunde blijft populair, maar niet meer in de grote aantallen van de jaren voor 2008

* Technische Universiteiten Terwijl vorige jaar werktuigbouw zeer populair bleek, was lucht- en ruimtevaarttechniek de topper in 2009 * Landbouwuniversiteit Ook dit jaar bleek de geringe affiniteit met Wageningen. Zoals in vele jaren voorafgaand trok dit geen leerlingen. * Buitenlandse studie, reizen, taal, werken en twijfelaars Reizen of een buitenlandse universiteit bleef op hetzelfde langdurig gemiddelde steken. Opmerkelijk in 2009 was het grotere aantal leerlingen dat nog niet wist wat ze wilden gaan studeren ten opzichte van de vorige jaren

Populaire/onpopulaire studiesteden Ook dit jaar was Utrecht weer met stip de meest populaire stad om te studeren, net als in vorige jaren gevolgd door Amsterdam, Groningen en Rotterdam. Zeer onpopulair bleven Nijmegen en Tilburg, terwijl ook Maastricht niet geweldig scoorde dit jaar Bij de TU’s bleef ook in 2009 Delft de onbetwist leider. Zoals uit de leerlingenlijst blijkt, zijn het de gegevens van een opgave rond de diploma-uitreiking. Sommige leerlingen zijn misschien toch iets anders gaan studeren of in een andere stad, maar daar zijn de school noch de redactie van op de hoogte. [HJB]

6 |Nieuwbouw


Een zesde onderkomen voor onze school

Vlak voor de zomervakantie stond het al in het Stadsblad: het USG gaat mogelijk verhuizen naar een pand dat wordt gebouwd aan de Ina Boudier-Bakkerlaan. Dit zou de vijfde keer zijn dat het gymnasium verhuist sinds 1474, toen men in het huis van de initiatiefnemers aan de Kromme Nieuwegracht de Hieronymusschool oprichtte. Wie naar de Ina Boudier-Bakkerlaan fietst, in ruim 3 minuten van ons huidige schoolgebouw, kan het pand in aanbouw zien. Voor de zomervakantie werden de fundamenten gelegd en nu gaat het hard: de omvang van het gebouw is inmiddels zichtbaar. Aan de overkant wordt ook gebouwd. De wijk wordt vernieuwd met een flat, een nieuwe supermarkt en nog te bouwen herenhuizen. De school maakt onderdeel uit van deze vernieuwing. Om de wijk een vriendelijker en veiliger karakter te geven zijn de uitgangspunten bij de vernieuwing: minder grondbeslag, meer groen en lage, losse bebouwing. Daarom koos architect RAU voor een campusachtige opzet van drie afzonderlijke gebouwen die door twee hoge, glazen atriums zijn verbonden. Van binnen voelt het als één groot schoolgebouw, terwijl het van buiten niet massief oogt. Achter de school komen twee gymzalen en de fietsenstalling. Er is relatief veel buitenruimte. Het gebouw is oorspronkelijk voor een andere gebruiker ontworpen. Volgens architect Thomas Rau (zie www. rau.nl) is het USG al de vijfde potentiële gebruiker sinds de opdracht door de gemeente is verstrekt. En zelfs dit is nog niet zeker: de gemeenteraad moet eind oktober nog instemmen met de ingebruikname door het USG. Ondertussen wordt wel hard gewerkt om het programma van eisen van ons gymnasium in

De school van de achterzijde (artist impression/RAU)

bouwtekeningen te vatten, zodat het gebouw na de definitieve besluitvorming kan worden afgebouwd op basis van onze eigen specifieke behoeften.

Wereldprimeur Voor architect Thomas Rau was het een relatief kleine moeite om het ontwerp van de binnenkant verschillende keren aan te passen omdat het gebouw volledig flexibel in te delen is. Het gebouw kenmerkt zich namelijk door een groot aantal ‘meervoudig geactiveerde kolommen’. De kolommen fungeren niet alleen als draagconstructie van het gebouw, maar verzorgen ook de ventilatie, verwarming, koeling, elektrische bedrading en kabels voor dataverkeer van het gebouw. De kolommen worden op het dak met elkaar verbonden. Hierdoor is de verdere indeling van het pand volledig flexibel en ook in de toekomst aanpasbaar aan veranderende wensen en eisen. Deze opzet is zeer innovatief. Het betreft volgens Thomas Rau een wereldprimeur. De nieuwe aanpak heeft in de aanloop dus al zijn nut bewezen, nu nog afwachten hoe deze wijze van bouwen in de praktijk uitpakt. Nieuwbouw op de jaarvergadering Op 12 november a.s. kunnen ouders zich, na de jaarvergadering van de ouderraad en een lezing van Jan Visser over de gebouwen van het USG door de eeuwen heen, nader informeren over de bouw van de nieuwe school.


Lichaamswarmte Architect Thomas Rau geniet internationaal bekendheid om zijn streven naar duurzaam bouwen, of in zijn eigen woorden ‘one planet architecture’: gebouwen die de zuinig omgaan met wat de planeet ons geeft. Zo heeft hij het eerste

De school van binnen (artist impression/RAU)

Nieuwbouw| 7

bouw, aan de Ina Boudier-Bakkerlaan, komt de hoofdingang. Vanuit een centrale hal gaan aparte opgangen naar de diverse onderscheiden onderwijsclusters. Elk cluster, een combinatie van samenhangende secties, heeft intern een indeling en vormgeving die is aangepast aan de taakstelling. Een voorbeeld is het science-plein voor de vakken natuurkunde, scheikunde, wiskunde en biologie. Of de klaslokalen van de talensecties, die rond de mediatheek worden gesitueerd. Verder zullen er veel meer zelfstandige werkplekken komen voor zowel leerlingen als docenten (goed voor de tussenuren!) en enkele spreekkamers. Aan het definitieve De innovatieve kolommen in ontwerp zullen we in aanbouw (foto Nadine Schellekens) een toekomstige VOX aandacht besteden. Nu maar hopen dat de definitieve besluitvorming bij de gemeente (eindelijk) snel rond komt en we verder kunnen met ontwerpen en bouwen voor het USG. [FS]

CO2 neutrale gebouw van Nederland ontworpen: het hoofdkantoor van het WNF in Zeist. Een aantal van dezelfde principes komen terug in het ontwerp van de school. Zo zal door vele flexibele slangen continu water worden rondgepompt, waardoor temperatuurverschillen egaliseren. Het gebouw wordt met de lichaamswarmte van leerlingen en docenten verwarmd. In de zomer zorgt het water juist voor koeling. Voor het ontwerp van het WNF-kantoor heeft Thomas Rau verschillende prijzen in binnen- en buitenland in de wacht gesleept.

Modern, licht en ruim Vergeleken met ons huidige gebouw zal de school modern, licht en vooral ruim aanvoelen: we krijgen bijna twee keer zoveel ruimte ter beschikking. Aan de voorkant van het ge-

Architect Thomas Rau geeft toelichting op zijn ontwerp in een filmpje, gemaakt door Bart Boon. Het filmpje is te zien op de website van de Vox: http://www.usgvox.nl/thomasrau/

8 |Eindexamenjaar 2009


Waar gingen ze heen?

Begin juli vond de diploma-uitreiking plaats. Wat ging iedereen studeren of wat waren hun andere plannen? Het overzicht van het eindexamenjaar 2009.

Rogier Baak �� > Geneeskunde, Leiden Mark van den Ban �� > International Business Administration Eva Bekkers �� > Rechten, Amsterdam Erik den Boer �� > Lucht- en Ruimtevaart techniek, Delft Anna Bonenkamp �� > Geneeskunde, Utrecht Bart Bootsma �� > Utrecht Law College Annette Brons �� > Bewegingswetenschappen, Amsterdam Willemijn Brouwer �� > 7 maanden verblijf in Argentinië, daarna Int. Betrekkingen en Int. Organisatie Groningen Anne van Bruggen �� > studeren aan Yale University Boy Bultsma �� > buitenland, daarna Rechten Olaf van Campenhout �� > Lucht- en Ruimtevaart techniek, Delft Haye van den Dobbelsteen > Natuurwetenschap & Inno vatiemanagement, Utrecht

Lyke Dullemeijer �� > Media & Cultuur, Amsterdam Quirine van Eeden �� > 3 maanden naar Montpellier, daarna waarschijnlijk naar Spanje. Wouter Elemans �� > Economics and Business Economics, Utrecht Marleen ter Haar �� > oriëntatietraject Amsterdam Bram Hallo �� > Technische Bedrijfskunde, Groningen Jerome Herpers �� > University College Tim Hoek �� > Biomedische wetenschappen, Utrecht Lennaert van den Hoeven > Bedrijfseconomie, Erasmus Eduard Hoorman �� > Rechten, Utrecht Joost Jacobs �� > oriëntatiejaar Australië Thijs Jagers �� > Art foundation Studies, University of Wales Jurriaan Jansen �� > Biomedische wetenschappen, Utrecht Stefan Jille �� > Bedrijfskunde, Alicante Maud van der Kamp �� > Bedrijfskunde, Rotterdam Rebecca van Katwijk �� > waarschijnlijk Kunstacademie Nikita de Keijzer �� > Life Science & Technology Floris Kiezebrink �� > Psychologie Millitza Kroonenberg �� > Sterrenkunde, Groningen


Eindexamenjaar 2009| 9

Hessel Kruk �� > Bewegingswetenschappen, Amsterdam Tom van der Meijs �� > Technische Planologie, Groningen Kamiel Mulder �� > 3 maanden naar Australië, daarna biologie Anja Nedelkovski �� > geneeskunde in Servië Michiel van Nesselrooij �� > Lucht- en Ruimtevaarttechniek, Delft Nicolette Noorda �� > geneeskunde, stad nog niet bekend Matthias Perdeck �� > Natuur- & Sterrenkunde, Utrecht Tobias Pieters �� > geneeskunde, Rotterdam Tycho Rasch �� > Electrotechniek, Delft Koen Rodenburg �� > Kunstmatige intelligentie, Utrecht Maarten Rol �� > Maastricht? Ken Rouwhorst �� > Bedrijfseconomie, Tilburg Nina de Ruiter �� > Psychologie, Amsterdam Dorine Schellens �� > Duitse taal & cultuur, Amsterdam Emiel Schulze �� > Bewegingswetenschappen, Amsterdam Robert Smagge �� > Technische Informatica, Hogeschool Utrecht Zev Starmans �� > Biologie, Groningen

Jurriën van Steen �� > Psychologie, Amsterdam Anouk van der Straten �� > geneeskunde Ikrame Talbi �� > Informatie, multimedia, Management, Amsterdam Rita Tukker �� > Geneeskunde, Utrecht Ellen Verboom �� > orientatie traject Amsterdam Judith Verweijen �� > Pedagogische Wetenschappen Dominique Vijverberg �� > Economics and Business Economics, Utrecht Eveline Visee �� > Wiskunde & Toepassingen, Utrecht Marita Visser �� > weet het nog niet Martijn de Vries �� > Sterrenkunde, Groningen Edsard van der Werf �� > Tandheelkunde, Amsterdam Céline Wester �� > Biomedische wetenschappen, Utrecht Amarins Wierdsma �� > conservatorium, Amsterdam Jet te Winkel �� > Rechten, Leiden Edwina Loe �� > Nederlands

10 |Lustrum nummer 107


Na 535 jaar nog steeds in beweging

Gelukkig bestaan er nog tradities die in stand worden gehouden. We kunnen ons verheugen op begeleiding van de cantus op het orgel in de kerk. Ter afsluiting zal door leerlingen worden gedanst. Omdat niet iedereen in de kerk past is de ceremonie twee keer gepland: ’s morgens voor de leerlingen van de bovenbouw en genodigden, ’s middags voor leerlingen van de onderbouw. Leerlingen die niet in de Pieterskerk aanwezig zijn, gaan een film in het Louis Hartlooper Complex zien.

In december viert het USG het 107e lustrum. De voorbereidingen zijn in volle gang. Het is 535 jaar geleden dat onze school werd opgericht, toen nog de Hieronymusschool geheten. Aan de Kromme Nieuwegracht ging men op 4 december in 1474 van start met de eerste stadsschool van Utrecht. Het was een zogenaamde ‘Latijnse School’. In de 18e eeuw werd dat een ‘Klassieke School’. Door een wetswijziging in 1876 kregen we de naam die we nu nog gebruiken: ‘Stedelijk Gymnasium’. Het 107e lustrum heeft een eigen thema: ‘beweging’. Kunstdocent Marian Beijer heeft het thema bedacht en is, samen met anderen, druk met de organisatie van de festiviteiten. Het thema is op velerlei wijzen uit te leggen: zo is de school voortdurend in beweging, wellicht binnen afzienbare tijd letterlijk met een verhuizing naar een nieuw schoolgebouw. Lesstof is altijd in ontwikkeling. Leerlingen zijn vanzelfsprekend ook zeer beweeglijk. Natuurlijk is een lustrum niet compleet zonder eigen Fokke en Sukke-cartoon. We kunnen iedereen gerust stellen: er zit weer een nieuwe aan te komen die we veelvuldig zullen tegenkomen.

Spetterend vervolg Op vrijdag is er een sportdag, aangepast aan het winterse tijdstip. Donderdag volgt een activiteitendag en kunnen leerlingen zich naar keuze inschrijven voor verschillende workshops. Op zaterdag 12 december zal de gebruikelijke reünie voor oud-leerlingen op school plaatsvinden. De vorige keer kwamen niet minder dan 1000 mensen af op deze gelegenheid om oude klasgenoten weer te ontmoeten! Het is de verwachting dat een groot aantal oud-leerlingen na afloop van school naar het Spoorwegmuseum zullen wandelen waar de festiviteiten een spetterend vervolg krijgen. In het Spoorwegmuseum, dat tegen die tijd in kerstsfeer is gebracht, volgt de slotmanifestatie voor leerlingen, oud-leerlingen, medewerkers, ouders en andere genodigden. In het Spoorwegmuseum kan men na een borrel (op eigen kosten) een feestelijke maaltijd nuttigen. De borrel begint rond een uur of half zes. Het is ook mogelijk om alleen het avondprogramma bij te wonen, dat rond half acht begint. Om half tien ’s avonds is de toegang gesloten. Niet minder dan 100 leerlingen gaan die avond optreden in deze sfeervolle setting. Anders dan voorheen is gekozen voor een groot spektakelstuk met geluid, toneel, beeld en beweging waaraan alle leerlingen kunnen meedoen die dit willen. Geen auditie – iedereen die zich heeft opgegeven kan iets doen dat met het thema samenhangt. Door de veelzijdige opzet kunnen zo heel veel leerlingen hun uiteenlopende talenten tonen. Het stuk heet ‘Als je vader een held is’ – iets waar vast veel leerlingen zich in zullen herkennen.

Wat kunnen we verwachten Op dinsdagavond 8 december gaat het lustrum feestelijk van start met een heuse ‘cocktail party’ in De Nachtburgemeester voor uitsluitend leerlingen en docenten. De dames kunnen zich dan te buiten gaan aan prachtige jurken dan wel jurkjes en de heren zullen zich eveneens in gepaste kleding hullen. Woensdag 9 december is vervolgens om 11 uur ‘s morgens de plechtige opening in de Pieterskerk. De klok op de lustrumwebsite tikt dan ook terug tot dit officiële moment. Als vanouds zal de burgemeester, ditmaal Aleid Wolfsen, present zijn. Ook Jelle Kaldewaij, voorzitter van de NUOVO, zal komen. Speeches zullen worden afgewisseld met muziek van leerlingen. Iedereen die daar naartoe gaat zal de komende tijd flink moeten oefenen om de cantus soepel mee te kunnen zingen.

1541-1550 1474 1400

1450

1578 1500

1550

Rectoraat Macropedius Stichting Hieronymusschool

1732

1629 1600

1650

1700

1750

Hieronymusschool telt 419 leerlingen

Hieronymusschool wordt stadsschool

Eerste prijsuitreiking Pieterskerk

Latijnsc

Lustrum nummer 107| 11


Behalve het spektakelstuk van de leerlingen wordt ook een ‘spoedcursus humor’ gegeven door Rob Urgert en (oud-leerling) Bastiaan Geleijnse. Deze spoedcursus houdt het midden tussen een workshop en een cabaretshow. Na dit alles zal een DJ aan het werk gaan en kunnen we aan onze conditie gaan werken op dansmuziek. Een goed advies is om je warme kleren en een paar winterlaarzen aan te trekken, zeker als je niet van plan bent om later fanatiek te gaan dansen. De grote hal van het Spoorwegmuseum zal worden benut en de winterse sfeer betekent een lagere verblijfstemperatuur. Er zullen vuurkorven staan waar we ons aan kunnen warmen. Om 1 uur ’s nachts worden we geacht de feestelijkheden te verlaten en huiswaarts te keren of op eigen kracht door te feesten.

Leuke spullen met Fokke en Sukke erop De lustrumcommissie is al lange tijd druk bezig met de voorbereidingen. Binnenkort kunnen we ons tegoed doen aan allerlei lustrumartikelen, compleet met de speciale Fokke en Sukke-cartoon. De artikelen kunnen vooraf worden besteld. Dit om te voorkomen dat de school met voorraden van hebbedingetjes blijft zitten. Wacht dus nog even met de Sinterklaasinkopen tot de lustrumartikelen in beeld zijn. Er zitten vast een paar passende cadeautjes bij. Bierliefhebbers zullen zeker aan hun trekken komen. Via de lustrumwebsite kun je deze artikelen binnenkort bestellen. Doen! [FS] De lustrumcommissie is dringend op zoek naar sponsors! Sponsors kunnen zelf – in overleg - bepalen hoeveel zij willen bijdragen en welke vorm de tegenprestatie zal hebben. Het kan gaan om een advertentie in het boek dat als aandenken zal worden gemaakt, een vermelding in het jaarboek van de school, op de lustrumwebsite of iets dergelijks. Als u interesse heeft in sponsoring kunt u contact opnemen met Angelike van Erp van de administratie.

1880

1932

1974

1877 1887 1800

1850

che School wordt Gymnasium

1900

De steen bij de ingang van school met een tekst van de toenmalige rector dr. A.H. Kan: DEDICATUM AB HIERONYMI DISCIPULIS EX MUNIFICENTIA EIUSDEM SODALIUM PRID.KAL.QUINT MCMXXXI. Oftewel: Ingewijd door de leerlingen van Hieronymus dankzij de vrijgevigheid van zijn vrienden. 30 juni 1931. In het Latijn is de datum Pridie Kalendas Quintiles, op de dag voor de eerste van Quintilis (= de vijfde maand, want oorspronkelijk begon het Romeinse jaar op 1 maart. (foto Rienk Mebius)

2009

1996 1950

Inwijding Homeruslaan

2000

2005

2010

107e Lustrum

Honderdste lustrum Verhuizing naar Janskerkhof Opening vernieuwde en uitgebreide gebouw Eerste meisjes toegelaten

2015

12 |Goden ABC


Apollo: muzikaal en groot boogschutter

Een belangrijke en altijd jonge god is Apolloon. Zo werd hij, vaak ook nog met allerlei bijvoegsels, door de Grieken genoemd. In de huidige tijd gebruikt eigenlijk iedereen de Romeinse benaming Apollo. Dat gaan wij hier dus ook doen. Apollo is een Olympische god, als zoon van de oppergod Zeus en zijn nicht Leto. Mocht de laatste naam u bekend voorkomen: dat kan, want zij is ook de moeder van Artemis, die op deze plek al eerder werd besproken. Artemis is de tweelingzus van Apollo. Zij werd, op het eiland Delos, als eerste van de twee geboren, zonder pijn of moeite. Direct was zij ook opgegroeid, zodat zij haar moeder kon helpen bij de bevalling van haar broer, die negen dagen en negen nachten op zich liet wachten. Artemis wordt godin van de jacht, Apollo mag veel meer doen. Ze hebben allebei pijl en boog, die ze inzetten tegen de menselijke hybris, overmoed. Zo doden ze samen de veertien kinderen van Niobe, omdat deze opschept over haar kindertal en hun eigen moeder Leto bespot. Verder gebruikt Artemis haar pijlen vooral voor de jacht, terwijl Apollo met zijn pijlen ook bijvoorbeeld de pest verspreidt (omdat één van zijn priesters is beledigd) in het Griekse legerkamp dat voor Troje is gelegerd.

Wijsheid en schone kunsten De pijlen uit de zilveren koker van Apollo kunnen ook juist het kwaad afweren en genezend werken. In dat kader wordt hij de vader van Asklepios genoemd en de leermeester van Cheiron. Deze laatste is een forse centaur die werkelijk een groot pedagoog moet zijn geweest, want hij voedde niet alleen Asklepios op, maar ook Jason en Achilles. Hij was muzikaal en een groot boogschutter. Daarnaast leerde hij Asklepios alles over geneeskrachtige kruiden. Dat alles had Cheiron dus van Apollo

geleerd. De meest gebruikte bijnaam voor Apollo was Foibos (phoebus), wat ‘stralend, helder, rein’ betekent. Hij werd dan ook geassocieerd met de zon, en er soms mee vereenzelvigd. Vandaar dat hij op sommige middeleeuwse schilderijen de zonnewagen bestuurt (in plaats van Helios). Apollo is god der wijsheid, die tot de mensen spreekt middels zijn orakels. In de eerste plaats was dat natuurlijk het orakel van Delfi, waar de zogenaamde Pythische priesteressen in trance vage uitspraken deden, die dan door de Delfische priesters werden geïnterpreteerd tot wijze raad. Voornoemde trance was overigens in 2006 nog aanleiding voor een wetenschappelijke publicatie van een Griekse geoloog en een Italiaanse vulkanoloog, die gassen hadden geanalyseerd die in de grot nabij de Tempel van Apollo in Delfi uit de grond kwamen.

De pot verwijt de ketel… Apollo strafte de mensen als zij overmoedig of hoogmoedig werden. Maar zelf was hij geen haar beter, toen hij overlopend van trots stond op te scheppen tegen Eros over de draak die hij met zijn pijl en boog had geschoten nabij Delfi. (De bijnaam van de draak was Python; daar komt de naam van de priesteressen vandaan.) Eros vond het niet leuk, maar Apollo ging door: “Zou jij niet beter een simpele brandende fakkel gaan dragen, die liefde doet ontbranden, en dan pijl en boog aan mij overlaten? Ik ben hier tenslotte de enige echte boogschutter.” En hier begint de beroemde mythe over Apollo en de schone Dafne. Want Eros zint op wraak na de beledigingen door de godheid en neemt twee pijlen. Die met de loden punt, die ongevoelig maakt voor liefde, schiet hij af op de prachtige nimf Dafne, dochter van riviergod Peneios. De pijl met de


Goden ABC | 13

gouden punt raakt Apollo, die als hij Dafne ziet, geheel in vervoering raakt. Zij daarentegen slaat op de vlucht voor hem. Als Apollo dan, na een dagenlange achtervolging, haar bijna te pakken heeft, roept zij de hulp in van haar vader (of Zeus). En zij verandert in een laurierboom. Dit is een vaak afgebeeld moment: Dafne snelt met opgeheven armen weg van de god, terwijl haar armen in takken aan het veranderen zijn. De laurier is Apollo toegewijd en vaak wordt hij met een krans van laurierbladeren afgebeeld.

Muizenvanger van Parnassos De ruimte in de Vox is te beperkt om alle mythen over Apollo aan te halen, maar zoals gezegd beïnvloedde zijn goddelijke macht vele gebieden van het menselijk bestaan. Hij beschermde het vee tegen wolven. Hij kreeg wel de bijnaam Smintheus Apollo (sminthos=muis), omdat hij de akkers beschermde tegen muizen. Verder was hij de leider van de Muzen en beschermer van de geordende samenleving. En volgend uit de laatstgenoemde functie werd hij ook gezien als beschermheer van de kolonisatie in de Oudheid, dus eerst door de Grieken, maar later ook van de Romeinen. Ten slotte: Nietzsche (1844-1900) had alle mythen over Apollo bestudeerd en introduceerde de term apollinisch. Die staat in het moderne denken voor het rustige, evenwichtige en harmonische in een cultuur, in tegenstelling tot dionysisch, dat het onstuimige en geen evenwicht kennende element beschrijft. [MH]

Apollo en Dafne (1622-1625, Gian Lorenzo Bernini) Galleria Borghese, Rome

14 |School – Studie – Sport:


Tweemaal uitgeloot, tweemaal ingeloot Het laatste schooljaar op het USG staat naast het behalen van het diploma ook in het teken van de keuze voor het vervolgtraject. Een studie, een jaartje ertussenuit of nog wat anders? In dit artikel het verhaal van Stefan Jille, die in juli 2009 zijn gymnasiumdiploma op het USG heeft behaald en wat ervoor en daarna is gebeurd met betrekking tot keuzes voor studie in combinatie met topsport. Een verhaal met vele facetten, dat we graag ter informatie willen voorleggen aan de ouders van het USG. Stefan (van 15 september 1992) was op de basisschool een voortreffelijke leerling en ging in de eerste jaren zo hard, dat we in onderling overleg besloten hem groep 3 te laten overslaan. Dit bleek een goed besluit en zonder problemen doorliep Stefan de basisschool in Nieuwegein. In groep 8 koos hij zelf voor het USG. Op de informatieavond van het USG kregen we te horen dat zo’n jonge leerling het waarschijnlijk niet ging halen (!), maar Stefan zette goed door en presteerde prima. Intussen begon hij ook te werken aan een carrière in zijn geliefde sport badminton en haalde daarin de nationale top. Dat betekende naast school minimaal 4 á 5 trainingen per week en in de weekenden competitie of toernooien (in binnen- en buitenland) spelen, met de bijbehorende reistijden. De combinatie school en topsport gaf Stefan veel voldoening. In de praktijk bleek het voor hem door een prima inzet en zeer redelijke discipline goed haalbaar.

Jaartje buitenland Dan komt het examenjaar in zicht en ga je nog scherper nadenken over het vervolg. Aangezien Stefan als jonge leerling (hij was op het moment van slagen nog maar 16 jaar) ‘een jaar over had’, leek het ons en hem een goed idee dat hij een jaar naar het buitenland zou gaan om pas daarna aan een ‘echte’ studie te beginnen. Voorwaarde voor hem was echter dat het badminton er niet bij in mocht schieten. Begrijpelijk, na al die jaren hard werken. De vraag is dan: hoe vind ik zo’n plek in het buitenland waar je én kunt sporten én iets van een school of opleiding kan doen? Want alleen sporten was voor ons als ouders niet echt bespreekbaar. Via internet en uitwisselingsinstanties begonnen we met Stefan aan een zoektocht in zijn eerste land van voorkeur: Spanje. Dat bleek niet zo makkelijk. Ondanks een poging via allerlei

badmintonkanalen kwam er weinig concrete respons. Vervolgens hebben we een poging gewaagd in het Europese badmintonwalhalla Denemarken en contact gelegd met een school met internaat (Birkerod Gymnasium) waar behalve een internationale bacheloropleiding met een goede naam ook een badmintontrainingscentrum in de nabije omgeving aanwezig was. Na een bezoek ter plekke in februari besloten we dat Stefan zich daar zou inschrijven. Het zag er op alle fronten veelbelovend uit.Helaas kregen we eind april, dus vlak voor de examens, te horen dat het aantal aanmeldingen dit jaar het aanbod ver oversteeg en dat in Denemarken woonachtige leerlingen voorrang kregen. Geen plek voor Stefan dus. Dat was voor hem een grote tegenvaller, want hij had zich er erg op verheugd. Het jaartje buitenland ging dus niet door. De termijn om nog wat anders te vinden was veel te kort geworden en hij besloot zich erbij neer te leggen en zich te richten op een studie in Nederland.

Studiekeuze Uiteraard had Stefan (profiel Natuur en Gezondheid en extra keuzevak Economie) al wel nagedacht over een studiekeuze: zijn eerste voorkeur was geneeskunde (of indien uitgeloot biomedische wetenschappen) en tweede keus economie. Aldus ingeschreven voor geneeskunde en in ver-


band met zijn sport welbewust gekeken naar de locatie. Zo werd het Utrecht, Amsterdam of Nijmegen. Geneeskunde kent, zoals iedereen wel weet, een systeem met loting. Helaas was het gemiddelde eindexamencijfer van Stefan net niet hoog genoeg voor directe toelating en was het wachten op de uitslag van de loting. Op 16 juli, enkele dagen voor onze vakantie, kwam het bericht: uitgeloot en nog honderden wachtenden voor hem. Geneeskunde werd daardoor een kansloze optie, dus gauw aanmelden voor biomedische wetenschappen in Utrecht en wachten op de uitslag van de tweede loting…

Uitgeloot! Omdat het buitenland toch lokte, bleef Stefan zoeken naar mogelijkheden. Zo ontstond er begin juli bij toeval toch nog een aardig contact met een topbadminton-trainingscentrum in Alicante (Spanje). En Alicante heeft een universiteit, dus een combinatie van sport en studie in het buitenland leek ineens weer mogelijk. Tijdens onze gezamenlijke vakantie in Griekenland werd intensief gemaild en ge-sms’t met de trainer in Alicante. Vlak daarna is Stefan voor tien dagen naar Alicante afgereisd om daar te trainen en te checken of het wat voor hem zou zijn. Dat klikte van beide kanten heel goed. Ook de universiteit van Alicante leek mogelijkheden te bieden, in ieder geval in een economische studierichting. Bovendien kreeg hij een leuk contract aangeboden van een Spaanse eredivisieclub, dus dat was werkelijk top! Stefan zag het weer helemaal zitten. Intussen kwam er op 31 augustus nog een bericht van biomedische wetenschappen Utrecht: uitgeloot! Zodoende viel begin september het besluit: Stefan gaat voor een jaar naar Spanje. Allerlei zaken geregeld in verband met diplomaerkenning e.d. werden geregeld en tickets geboekt voor vertrek op 8 september. En Stefan ging hard aan het werk met een spoedcursus Spaans.

Ingeloot! Wat schetst onze opperste verbazing: op de avond van zijn afscheidsfeestje op 4 september ontvangen wij een bericht dat hij alsnog is ingeloot voor geneeskunde in Rotterdam!

keuzes maken| 15

Dus toch geneeskunde?! Maar Rotterdam, daar had-ie zich helemaal niet voor aangemeld! Wat doe je dan, als je hoofd al helemaal naar Spanje staat? Dan ga je toch naar Spanje natuurlijk! En laat je dus een inloting aan je voorbijgaan. Maar we hebben uit voorzorg nog wel de reactietermijn van een maand aangehouden, mocht het in Spanje om wat voor reden nog spaak lopen. Zo zit Stefan sinds 8 september in Alicante, woont in een prima studentenhuis met alle voorzieningen en is hard aan het trainen en genieten van het mooie klimaat.Het verhaal wordt echter nog gekker: op 17 september ontvangen wij een bericht dat hij is nageplaatst bij biomedische wetenschappen in Utrecht! Maar dat is natuurlijk helemaal niet meer denkbaar. Tweemaal uitgeloot en tweemaal ingeloot: wat is dat voor systeem?

Ten slotte Op zaterdag 26 september kreeg Stefan definitief bericht van toelating tot de universiteit in Alicante waar hij bedrijfskunde gaat studeren. Daarbij heeft hij in Spanje meteen de status van topsporter gekregen en wordt zijn rooster daar vanzelfsprekend op aangepast. Iets wat in Nederland vrijwel onbespreekbaar is. Spanje blijkt een land met een goede topsportcultuur, zodat Stefan alle gelegenheid krijgt zijn sportcarrière voort te zetten naast een studie. Na zijn toelating hebben we afbericht voor geneeskunde gedaan. En is er dus op 28 september nog een plaats vrijgekomen bij geneeskunde… Wat is nu de moraal van dit verhaal? Wij waren voor ons gevoel niet goed geïnformeerd over de gang van zaken en de (on)mogelijkheden die loting met zich mee brengt. Dat er zo laat na aanmelding nog plaatsingsmogelijkheden blijken te zijn, heeft ons erg verbaasd. En nu (eind september) zijn er dus nog plaatsen vrijgekomen bij twee lotingstudies voor studenten, die intussen waarschijnlijk al elders zijn gestart. Wij vinden dit een bizarre uitwas van het lotingsysteem, dat wat ons betreft om meer redenen ter discussie staat (zie ook de berichten in de media over het tekort aan medisch specialisten in ons land). Wij hebben het achter ons gelaten en kijken vooruit. Wij zijn nu erg blij dat Stefan een plek naar zijn zin heeft gevonden. [Erik Jille]

16 |Algemene Vorming


Een nieuw vak voor klas 3

Vanaf dit schooljaar is er voor de leerlingen van klas 3 een nieuw en breed vak geïntroduceerd: algemene vorming. Er komt veel aan bod. De Vox geeft een eerste indruk. In het kader van de algemene ontwikkeling van de gymnasiumleerlingen staat dit schooljaar het vak algemene vorming op het rooster van de derdeklassers. Eenmaal per week een blokuur. Bij navraag bij een aantal ouders van leerlingen uit klas 3, bleek men in het algemeen positief tegenover de veelzijdigheid ervan te staan, maar verder weinig concrete ideeën te hebben over ‘wat te verwachten’. Vandaar dit artikel. Het vak algemene vorming (AV) bestaat uit vier onderdelen, die elk in een blok van zeven weken aandacht krijgen. Aan bod komen: kritisch denken, kunst, muziek en biologie. Zoals de namen van deze vakken al suggereren: daar kan je van alles onder verstaan, en dus ook van alles in onderbrengen.

beerd leerlingen bewust te maken van het feit dat ze vaak door anderen (kunnen) worden beïnvloed. Door veel instanties – waaronder natuurlijk de commercie – worden ze gezien als consument. Een beïnvloedbare consument. Dus: hoe probeert iemand jou in een gesprek of in een debat of in een commercial te overtuigen? Hoe breng jij je eigen mening goed naar voren? Of kan je zelfs die ander overtuigen van jouw mening? Aan de hand van de actualiteit zullen de docenten Gabreëls (neerlandicus) en Kamerbeek (historicus, tevens docent filosofie in klas 5) de leerlingen laten zien wat voor manieren er bestaan om anderen te overtuigen, hoe je een (misschien ook valse) redenering opzet en wat voor trucjes je in een discussie kan gebruiken.

Kunst

Kritisch denken Zo wordt tijdens het vak ‘kritisch denken’ niet alleen gefilosofeerd door kritisch naar bepaalde onderwerpen te kijken en daar vragen bij te stellen, maar zal ook worden gepro-

Onze kunstdocenten, mevrouw Beijer en meneer van Rooijen, gaan met de derdeklassers kijken naar alle vormen van ‘beeld’ die dagelijks op hen afkomen. Zodra je je ogen opendoet ’s ochtends, en ze over de poster boven je bed of bureau laat glijden, beginnen beelden je netvlies te vullen. Plaatjes op de cornflakesdoos, foto’s in de ochtendkrant, misschien staat de televisie al aan, billboards op weg naar school – kortom, overal, in de openbare ruimte en in de media, komt er een caleidoscopisch bombardement van beelden op je af. Wat heeft


Algemene Vorming| 17

dat voor consequenties voor ‘het woord’? Als je zo wordt overvoerd met beelden, kan je dan nog wel voldoende concentratie opbrengen om een boek te lezen? De leerlingen krijgen voorbeelden, en er zal ruim gediscussieerd kunnen worden.

Muziek Of tijdens het onderdeel muziek rock ‘n’ roll aan bod gaat komen, blijft even open. De muziekdocent voor algemene vorming is mevrouw Faber. Omdat de naam van mevrouw Faber voor de meeste leerlingen en ouders nieuw klinkt, heeft de Vox de gelegenheid genomen haar even te spreken. Inderdaad heeft zij dit jaar voor het eerst een ‘roostervak’ op school, maar zij is al sinds 2007 als freelancer aan de school verbonden. Zij speelde bijvoorbeeld een rol bij de activiteiten- en muziekdagen en functioneerde ook als contactpersoon binnen de school voor het schoolkoor. Ze vertelt dat zij tijdens het onderdeel muziek de vele facetten ervan onder de aandacht van de leerlingen wil brengen. Muziek wordt bijvoorbeeld niet al-

Biologie Ook dit is natuurlijk een breed vak, als ‘kennis van de levende natuur’. Tijdens dit onderdeel zal door biologiedocent mevrouw Mastbergen echter worden ‘ingezoomd’ op sex and drugs and… eetstoornissen. Onze derdeklassers zijn doorgaans al jaren zeer mondig, maar zeker niet op alle gebieden. Over genoemde zaken zal een belangrijk stuk voorlichting worden gegeven, waarbij ook populaire misvattingen zullen worden ontzenuwd en voor sommige leerlingen taboes worden doorbroken. Stefan uit 3d is nu bezig met het blok biologie, en dat vindt hij heel interessant. Hij weet alleen nog niet wat hij van het onderdeel muziek gaat vinden. Hij houdt er wel van om naar muziek te luisteren, maar hij hoopt niet dat hij ‘piano moet gaan spelen ofzo’.

leen gemaakt om mensen te raken of te ontroeren, maar kan ook functioneren als tekstdrager. Ze zal ook illustreren hoe de beleving van beelden wordt beïnvloed door muziek die er bij ten gehore wordt gebracht. De leerlingen zullen in groepjes aan opdrachten werken, maar samen zingen hoort er ook bij. Mevrouw Faber wil dit niet te moeilijk maken, bijvoorbeeld door voor popliedjes te kiezen, en begeleidt de leerlingen dan zelf op gitaar of piano. Dat moet zelfs voor Stefan wel te doen zijn… [MH]

18

|107e lustrum


De archieven van het Utrechts Stedelijk Gymnasium In de aanloop naar het 107e lustrum in december belicht oud-docent en kenner van de USG-historie Jan Visser in elke Vox aspecten van de rijke schoolgeschiedenis. Deze keer: de rijke archieven. Ruim negen schoollustra geleden, in 1963, begon ik als jeugdig classicus mijn loopbaan aan ons gymnasium en werd al meteen gefascineerd door de tradities die hier in stand werden gehouden en het levendige besef van de eigen schoolhistorie dat zowel bij docenten als leerlingen bestond. Zo werd bij voorbeeld ieder jaar op 4 december de dies gevierd en elke cursus in juli afgesloten met de prijsuitreiking in de Pieterskerk. Ook de leerlingenverenigingen hielden hun verschillende tradities en mores trouw in ere. Hoewel deze toestand vanaf 1968 bijzonder snel veranderde, werd in 1974 het 500-jarig bestaan van onze school met een redelijk harmonieuze combinatie van oude en nieuwe elementen in het feestprogramma gevierd. Ik werkte mee aan twee tentoonstellingen over de geschiedenis van de Hieronymusschool en leerde zo voor het eerst enigszins de weg in ons gymnasiumarchief.

Rijke en gevarieerde collectie Het oudste document daarin is de Lijst van leerlingen 16311633, onmiddellijk gevolgd door de Lotgevallen van de school, geschreven door de rector, 1643-1803. De geschiedenis van voor 1631 kennen we alleen uit indirecte bronnen, zoals die natuurlijk ook na dat jaar een zeer belangrijke aanvulling op het schoolarchief bieden. Het hele archief vertoont allerlei grote en kleine lacunes, maar laten we ons eens even concentreren op de rijke en gevarieerde collectie wél behouden archivalia van ons gymnasium. Zo bezitten we nog (in volstrekt willekeurige volgorde): raadsbesluiten, verordeningen, reglementen (zie de illustratie), instructies, leerlingenlijsten, boekenlijsten, correspondentie, jaarverslagen, notulen, dagboekjes, financiële stukken, bouwtekeningen, inventarislijsten, programma’s, menu’s (vaak met handtekeningen van de disgenoten), lesroosters, agenda’s, stukken van de toelatingsexamens, cijferlijsten, rapportlijsten, stukken van de eindexamens, tekeningen, gedichten, schoolkranten, orationes, circulaires, stukken betreffende lustrumvieringen, receptieboeken, en last but not least de Vox Hieronymi en nog veel meer, te talrijk om verder op te noemen, al moet ik natuurlijk wel nog even ons geluids- en beeldarchief vermelden: een klein aantal geluidsopnames, vier films en duizenden foto’s en dia’s.

In vroeger eeuwen bleven documenten min of meer toevallig bewaard. Voor de Hieronymusschool zorgden bovendien de scholarchen (‘schoolbestuurders’), later de curatoren, voor enige regelmaat in het opbergen en behouden van bepaalde stukken. In de 20e eeuw werden er voorschriften vastgelegd in de archiefwet en hoewel niet strikt daartoe verplicht, houdt onze oude school zich al lang aan deze wettelijke regels. Zo staat in deze wet dat instellingen regelmatig overdracht van archiefgedeelten aan een centraal archief moeten doen plaats vinden. Het Stedelijk Gymnasium heeft dat voor het laatst gedaan in 1965 en intussen heeft zich op school een enorme massa kandidaat-archiefstukken opgehoopt.

Archief overdragen In mijn leraarstijd – tot 1 januari 2002 – heb ik tijdens heel wat bezoeken aan Het Utrechts Archief (HUA, aan de Alexander Numankade) veel informatie opgedaan en vaak copiëen van documenten, platen en foto’s meegenomen om op school te gebruiken. Maar veel tijd kon ik in die periode niet aan archiefwerk besteden, doordat een volledige leraarsbaan met alle bewerkelijkheid en ieder jaar ook extra werk voor de school mijn weken meestal meer dan vulden. Na enkele mislukte pogingen om althans enige assistentie te krijgen ben ik nu sinds september 2005 bezig het schoolarchief geheel bij te werken en gereed te maken voor overdracht aan HUA. De volle nadruk ligt op het tijdvak 1965-1992 (stukken uit de recentste vijftien jaren worden in de archiefwet niet als archief beschouwd), maar in de archiefkelder aan de Homeruslaan is nog veel materiaal uit de jaren 1860 tot 1965 toegevoegd, dat ik bovendien verwerk. Als amateur-archivaris ben je namelijk ook amateur-verzamelaar. Ik kon het maar moeilijk accepteren dat in sommige series of dossiers bepaalde nummers of gedeelten ontbraken en ging dan onder oud-leerlingen en oud-collega’s ‘met de pet rond’ om tenminste te proberen iets alsnog compleet of althans aangevuld te krijgen. Allen die zo ertoe hebben bijgedragen ons schoolarchief verder te verrijken, verdienen de dank van het USG. De oudste oudleerlingen waren, toen ik met hen sprak, 94 en 96 jaar. Van levende geschiedenis gesproken!

Dozen, ordners en mappen Het is begrijpelijkerwijze een enorm karwei om de papieren in al die stapels, dozen, ordners en mappen voor overdracht


gereed te maken. Het houdt nogal wat in: ordenen, selecteren, fatsoeneren, alle metalen onderdelen (nietjes, paperclips) verwijderen, zo ook alle plastic en kartonnen mappen, alles nauwkeurig beschrijven en ten slotte de stukken verpakken in zuurvrij wikkelpapier en de zo gevormde ‘omslagen, pakken of delen’ in de zuurvrij-kartonnen archiefdozen opbergen. Kunt u zich voorstellen dat dit erg eenzaam werk is? Bovendien gaat het werken met al deze originelen, zoals men ze ook wel noemt, vaak niet zonder emotie mijnerzijds. Beide uitersten komen voor: soms erger ik mij zeer bij het lezen van bepaalde voorvallen of ontwikkelingen, dan weer klim ik echt ontroerd – een enkele keer ook geheel vervreemd van de dagelijkse werkelijkheid – uit de kelder omhoog om in de leraarskamer weer bij te komen. Moeilijkheid daarbij is natuurlijk dat je over allerlei zaken helemaal niet met anderen mag spreken, omdat de discretie en privacy dat verbieden. Wel lucht het mij op hier tenminste mijn werkwijze te mogen beschrijven. Bovendien: binnen een half jaar hoop ik alle werk aan de documenten eindelijk gereed te krijgen.

43 meter archief Boven dit stukje staat de Archieven van onze school, het zijn er namelijk vier: het archief van de Hieronymusschool, vanaf 1877 het Stedelijk Gymnasium te Utrecht, dat van de Scholarchen, later het College van Curatoren, het archief van het Collegium Willebrordi ac Domus Pauperum, het Willebrordusfonds en tenslotte dat van de Schoolverenigingen van het Utrechts Stedelijk Gymnasium. Overwegend is dit alles erg boeiend. Het archief van de schoolverenigingen zou ik het levendigste en het gezelligste willen noemen, maar ook verreweg het rommeligste. De omvang van archieven wordt aangegeven in strekkende meters. Zo bezit HUA in het totaal 19 km archivalia. De vier archieven van ons gymnasium beslaan tot aan de overdracht in 1965 samen 29,76 m. Vanaf ongeveer maart 2010 zal het totale bestand een lengte hebben van ruim 43 m. De vier inventarissen (catalogi) kunt u uiteraard nu al lezen op de website www.hetutrechtsarchief.nl. Ook zeer veel beeldmateriaal betreffende onze school zult u daar vinden. De stukken zelf zijn te raadplegen in de studiezalen van HUA, vanaf 3 november in de tijdelijke huisvesting daarvan, Archimedeslaan 21. Veel uit de lange geschiedenis van onze school is in het archief zichtbaar en tastbaar bewaard gebleven. Als u het nu de

107e lustrum| 19

moeite waard vindt om in dit lustrumjaar of later op internet of in HUA hiervan ooit wat meer kennis te nemen, heb ik dit stukje niet tevergeefs geschreven. [J.A.Visser] Boek over geschiedenis USG In 2002 bracht het Hieronymusfonds een boek uit over de geschiedenis van het USG, van de in 1474 gestichte Hieronymusschool tot en met de invoering van de tweede fase op het Utrechts Stedelijk Gymnasium in 2000. De titel is Uti porta Latina stat, een fragment uit het traditionele schoollied. Uti porta Latina stat is te koop voor 15 euro (excl. verzendkosten) bij de administratie van de school.

20

|Beroemde USG-er


Wim Gerritsen: ‘Een vormende periode’ Hij zat zelf kort na de tweede wereldoorlog op het USG en stuurde later zijn drie kinderen naar dezelfde school. Neerlandicus en mediaevist Wim Gerritsen denkt met veel plezier terug aan het USG. Een gesprek over docenten die een diepe indruk maakten, het ‘vrij geheime gezelschap’ Mentor, en de onbekende muze van Martinus Nijhoff. In 1999, een jaar voor zijn afscheid als hoogleraar middeleeuwse letterkunde in Utrecht, kreeg Wim Gerritsen de prijs voor meesterschap van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. In een van de artikelen die toen over hem verschenen, stond dat het wetenschappelijk werk van Gerritsen wordt gekenmerkt door ‘originaliteit, inventiviteit, veelzijdigheid en een behoedzame, weloverwogen redeneertrant’. Tien jaar later, in zijn huis in Tuindorp in gesprek met de Vox, blijkt die weloverwogen redeneertrant nog steeds een kenmerk van Gerritsen. Bedachtzaam vertelt hij over zijn middelbare schooltijd, van 1947 tot 1953, en over leraren die een onuitwisbare indruk maakten. ‘Van een aantal docenten besefte ik toen al dat het bijzondere mensen waren. Bijvoorbeeld Brandt Corstius, leraar Nederlands. Een overtuigd socialist, geheelonthouder, iemand met een sterke politieke overtuiging, maar ook buitengewoon fijnzinnig en tolerant.’ Peinzend vraagt Gerritsen zich af of Brandt Corstius voor hem de belangrijkste leraar is geweest. ‘Ik weet het niet. Breemer, van wie ik Grieks heb gehad, was ook heel bijzonder. Een zeer begaafde leraar, die in staat was leerlingen te inspireren. Van hem heb ik geleerd om indringend te lezen, in de diepte. Ik heb Homerus van hem gehad. Zoals hij een stukje Homerus kon interpreteren en analyseren, is voor mij altijd voorbeeldig geweest: zo zou je het moeten kunnen.’ Onlangs is Gerritsen nog bij zijn oude leraar Grieks - nu over de 90 jaar - op bezoek geweest. Hij ging samen met een mede-USG-leerling, de filosoof en classicus Jaap Mansveld, die altijd contact met Breemer heeft gehouden. ‘Dat was heel bijzonder.’

geweest met Nijhoff. Wij dweepten in die tijd met Nijhoff. Nijhoff had Ifigeneia in Taurië van Euripides vertaald, naar verluidt geholpen door juffrouw Van Dam van Isselt, omdat zijn Grieks niet zo geweldig was. We kwamen er toen ook achter dat zij wel eens bezoek kreeg van Roland Holst, die met een grote bos bloemen bij haar langs ging. Dat was voor ons iemand van bijna een hogere orde.’ Inderdaad ‘onthulde’ Nijhoff-onderzoeker Niels Bokhove een paar jaar terug dat Josine van Dam van Isselt (1901-1979) in de jaren dertig en veertig op de achtergrond een inspiratiebron, zo niet de muze voor Nijhoff geweest is. Zo ver ging de kennis van haar leerlingen in die tijd nog niet.

Vrij geheim gezelschap Verder noemt Gerritsen nog Roobol, leraar Latijn. ‘Achteraf een buitengewoon vreemde man. Hij had de wind er nogal onder. Meisjes kon hij tot huilen brengen, maar ik heb wel goed Latijn van hem gehad. Daar heb ik mijn leven lang plezier van gehad.’ De leerlingen konden Roobol prachtig nadoen, herinnert Gerritsen zich grinnikend. Sterker nog - ze

Met hart en ziel De docenten waren volgens Gerritsen mensen die met hart en ziel bezig waren hun leerlingen tot bewuste mensen op te leiden. Een derde die hij noemt, is Josine van Dam van Isselt. ‘Een deftige dame van zeer goede familie, we zeiden ‘jufrouw’ tegen haar. Van haar kreeg ik ook Grieks, Euripides vooral. Zij had een groot prestige, dankzij het feit dat zij bevriend was Wim Gerritsen: ‘Ik kan nog steeds heel goed mijn docent Latijn nadoen. Hoogst belachelijk en kinderlijk, maar we kunnen er wel om lachen.’


Beroemde USG-er| 21

doen dat nog steeds. Even twijfelt Gerritsen of hij het wel zal vertellen, maar dan wil hij het toch wel aan de Vox toevertrouwen. ‘Ik was lid van een vrij geheim gezelschap, Mentor. Daar werd je voor gevraagd. Voor meisjes was er het genootschap Sappho. Sappho en Mentor bestonden al vanaf het eind van de negentiende eeuw. In de revolutiejaren 1968-1969 zijn ze opgeheven. Maar een paar jaar geleden is het weer tot leven geroepen. We komen nu ieder jaar bijeen, de leden van het ‘vrij geheim gezelschap’. Ik ga daar met plezier naartoe.’ En

‘De onverschilligheid en respectloosheid zijn zorgwekkend’ een van de gedeelde ervaringen is het nadoen van hun docent Roobol. ‘Dat kan ik nog steeds heel goed’, bekent Gerritsen. ‘Het is natuurlijk hoogst belachelijk en kinderlijk, maar we kunnen er wel om lachen.’ Mentor was een soort dispuut, met bepaalde rituelen en een ontgroeningsceremonie, waarbij je scherp werd ondervraagd. Leden werden bij toerbeurt aangewezen om een lezing te houden, een ‘werkzaamheid’. ‘Je leerde daar een vergadering te leiden en spreken in het openbaar, een uiteenzetting houden of debatteren.’

Nieuwsgierigheid Ook deze ervaring maakt dat Gerritsen vindt dat hij veel aan het gymnasium te danken heeft. ‘Ik heb er veel dingen geleerd waar ik mijn leven lang op heb geteerd. Het is vormend geweest. De keuze van het vak dat ik ben gaan studeren, heb ik daar gemaakt. Ik las altijd al erg veel. Maar dat ik letteren heb gestudeerd is eigenlijk te danken aan de nieuwsgierigheid die ik op school bij literatuur heb opgedaan. Dat geldt ook voor het scherpe analyseren, en de gevoeligheid voor wat poëzie teweeg kan brengen.’ Gerritsen maakt zich daarover wel zorgen. De snelle en alom tegenwoordige beeldcultuur van tegenwoordig werkt vervlakking in de hand. ‘In de tijd dat ik naar school ging, was literatuur het medium waarmee je toegang kreeg tot andere levenservaringen. Nu is er televisie. Dat is een enorme winst aan verscheidenheid. In mijn jeugd was het beperkter, maar daardoor wel intenser. Literatuur kost meer moeite dan receptief

televisie kijken. Nu dreigt de oppervlakkigheid.’ In eerdere interviews heeft Gerritsen, die als hoogleraar onder andere publiceerde over ‘hoofsheid’, zijn zorg geuit over het gebrekkige culturele bewustzijn in Nederland. ‘Als ik dat vergelijk met andere culturen, is dat een opvallend verschil. De onverschilligheid en de respectloosheid zijn zorgwekkend. De hufterigheid waarom we bekend staan, heeft daarmee te maken. Onderwijs speelt daar een grote rol bij, want liefde voor je eigen cultuur moet je met de paplepel worden ingegeven. Dat gebeurt veel te weinig.’ Tijdens de lessen Nederlands zou er daarom veel aandacht aan literatuur besteed moeten worden. ‘Nederlands is onze moedertaal, ons communicatiemiddel. In de ideale les Nederlands krijg je les over wat dat instrument kan doen: dus over literatuur. Dat is voor mij een van de belangrijkste dingen. Het is de manier waarop je naar de wereld kijkt.’ [JE]

W.P. (Wim) Gerritsen (1935) • studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Utrecht en middeleeuwse letterkunde aan de Sorbonne, Parijs • van 1968 tot 2000 hoogleraar Nederlandse letterkunde van de middeleeuwen, Universiteit Utrecht • vanaf 1978 lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen; van 19931999 voorzitter van de afdeling Letterkunde; van 1996-1999 vice-president van de Akademie • in 1999 kende de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde hem de Prijs voor Meesterschap voor zijn gehele oeuvre toe • van 2001 tot 2007 Scaliger leerstoel, Universiteit Leiden • publiceerde talloze monografieën, tekstedities en artikelen op het terrein van de middeleeuwse letterkunde. Samen met Willem Wilmink publiceerde hij De reis van Sint Brandaan (1994), De burggravin van Vergi (1997) en Lyrische lente. Liederen en gedichten uit het middeleeuwse Europa (2000).

22

|De sectie: economie


Minimum aan middelen, maximum aan output Onderwijs is een productieproces, dat je best zakelijk mag benaderen. Zie de leerlingen bijvoorbeeld als klanten. En: ‘Wat je nu leert, daar heb je nog zeventig jaar plezier van. Een verdraaid goede investering.’ Dringende massa’s bij de dwaze dagen van de Bijenkorff, discussies over bankiersbonussen en treuzelende toezichthouders, macroeconomische schokgolven, voor een economiedocent moeten het boeiende tijden zijn. In veel van de verschijnselen die we nu meemaken lijkt hebzucht een grote rol te spelen. Wat denken de docenten economie van het USG daarvan? ‘Greed is good’, reageert Eduard van Drooge direct met een citaat uit de film Wall Street. Maar dan zegt hij: ‘Het woord hybris is toch relevanter. De overmoed in veel organisaties, het feit dat mensen te grote risico’s nemen, is erger dan hebzucht. Bij de Grieken was hybris overmoedig gedrag tegenover de goden. Hier is het overmoedig gedrag tegen wat economisch verantwoord is.’ ‘Veel economische theorieën gaan uit van hebzucht’, vult collega Annelies van Velze aan. ‘Dat concept werd in de traditionele economie, zeker tot in de jaren vijftig, als de belangrijkste drijfveer van de mens gezien. Tegenwoordig staat dat ter discussie. Hebzucht is niet het enige dat mensen motiveert.’ Van Drooge wil een nuancering aanbrengen, want het woord hebzucht heeft vooral een negatieve bijbetekenis. ‘Het is een normale, gezonde impuls dat men zich zoveel mogelijk wil voorzien van goederen en diensten. Dat is iets anders dan hebzucht. Geld is het middel waarmee je koopkracht kunt uitoefenen, waarmee je goederen en diensten kunt aanschaffen. Geld op zichzelf bevredigt geen behoefte, het is een ruilmiddel.’

is de operationele doelstelling. Maar we willen de leerlingen wel meer meegeven dan de examenstof. We willen hen ook zicht geven op de maatschappij, op menselijke gedragingen, situaties leren analyseren. Ik zeg altijd tegen mijn leerlingen: jullie zijn nu 16 jaar, waarschijnlijk worden jullie 86. Dus wat je nu leert, daar heb je nog zeventig jaar plezier van. Dat is een verdraaid goede investering.’

Onderwijs als productieproces Het is opvallend dat het gesprek is doorspekt met economische termen. ‘Ik redeneer vanuit mijn vak’, geeft Van Drooge als verklaring. ‘Het vak economie moet je zo economisch mogelijk geven: met een minimum aan middelen en een maximum aan output.’ Ook Van Velze vindt dat efficiëntie belangrijk is. ‘Dat staat voorop. Er valt zoveel te leren. Het is de bedoeling dat de leerlingen zo veel mogelijk zo snel mogelijk verwerven.’ Van Drooge ziet onderwijs als een productieproces, waar een zakelijke benadering op zijn plaats is. ‘De leerlingen zijn de

Hoog abstractieniveau Eduard van Drooge (68) en Annelies van Velze (25) vormen dit jaar samen de economiesectie, na een paar jaar waarin economie een eenmanssectie was. Het is een duo waarbij de verschillen groot zijn. De een heeft al een lange onderwijscarrière achter de rug - vooral op HBO-opleidingen - en is behalve als docent actief als ondernemer met een BV in de handel in CO2-rechten. Een ervaring die de klas regelmatig ter sprake komt. De ander komt als docent nog maar net kijken. Na een studie econometrie en een uitstapje naar literatuurwetenschappen, koos Annelies van Velze voor het docentschap. Ze is nu bezig met de laatste fase van haar opleiding tot eerstegraads docent.Het vak economie wordt vanaf de vierde klas gegeven. Dat moet ook wel, gezien het hoge abstractieniveau van economie, vindt Van Velze. ‘Veel onderwerpen staan nogal ver van de leerlingen af. Zo is de overheid heel belangrijk in de economie. Voor leerlingen is dat ver weg. Toch zie je nu dat economie relevanter wordt. Leerlingen hebben vragen over de crisis.’ Maatschappelijke thema’s als de crisis komen bij de economielessen zijdelings aan de orde. Het gaat vooral om de optimale voorbereiding op het centraal schriftelijk examen, vertelt Van Drooge. ‘Dat

Economiedocenten Eduard van Drooge en Annelies van Velze: ‘De leerlingen zijn de klanten van de dienst die ik verleen. En de klant is koning.’ klanten van de dienst die ik verleen. En de klant is koning. Dat betekent niet dat zij bepalen wat in de les gebeurt, maar je moet je wel afvragen hoe je als aanbieder van diensten met je klanten omgaat. Dat heeft gevolgen voor mijn houding als docent ten opzichte van mijn leerlingen. Zij hebben rechten en ik heb plichten. Omgekeerd ook, maar dat wordt meestal al genoeg benadrukt.’ [JE]

Recensie | 23


Latijn voor iedereen Latijn is onontkoombaar, of je nu gymnasiast bent of niet. Je komt het overal en dagelijks tegen. In het spraakgebruik duiken er te pas en te onpas Latijnse uitdrukkingen op. Wie tussen zo even tussendoor ‘et cetera’ zegt of ‘vice versa’, wie het heeft over de homo ludens, de homo erectus of de homo sapiens, die spreekt al een aardig woordje Latijn mee. Maar ook meer passief is er geen ontkomen aan. Wapenspreuken, motto’s, opschriften op gebouwen en monumenten, vaak zijn daar Romeinse cijfers of Latijnse inscripties te vinden. In de Utrechtse binnenstad wemelt het ervan. Het boekje ‘Latijn in Utrecht’, in de vorige Vox besproken, heeft een aardige wandeltocht met dit thema uitgezet. Een mooi voorbeeld uit Amsterdam is de afkorting op de pilaartjes op de brug op de hoek Vijzelstraat-Keizersgracht. Daar staan de hoofdletters SPQA. Het is een stille hint naar de macht en uitstraling van het imperiale Rome. De officiële naam van dat wereldrijk was Senatus Populusque Romanus, de senaat en het volk van Rome. De laatste letter van het SPQA van de Vijzelbrug staat voor Amstelodamensis. Zie hier de stiekeme wens van stadsbestuur en volk van Amsterdam. Onontkoombaar is Latijn al helemaal voor de ouders van USG-leerlingen. Zeker als ze wel eens dochter of zoon overhoren. Dan kun je er maar beter wat van af weten (alleen al om te voorkomen dat je door zoon- of dochterlief op een bepaald moment als nitwit in de hoek wordt gezet).

Best te leren Het lijkt allemaal alsof Latijn zo erg is. Dat is het natuurlijk helemaal niet, zeker als we René van Royen mogen geloven. Het is een taal voor iedereen, vindt deze historicus van de Universiteit van Amsterdam, die je best kunt leren. Zijn boek neemt de lezer stap voor stap mee met heldere uitleg, duidelijke instructie en oefeningetjes. Hij gaat spelenderwijs langs werkwoorden, vervoegingen, verbuigingen en andere taalonderdelen. Verhelderend is al direct zijn uitleg van Latijn als uitgangstaal tegenover Nederlands als plaatsingstaal. In het Nederlands hebben zinsdelen als onderwerp, werkwoord, lijdend voorwerp altijd een vaste plaats. Een Nederlandse zin heeft een duidelijke rolverdeling en daarom snappen wij zo’n zin. Het Latijn kent die regel niet. Daar hangt de rol of de functie van een woord niet samen met de plaats waar het staat. Het is de uitgang van een woord, waaraan een Romein ziet of het onderwerp of lijdend voorwerp is. Vandaar: een uitgangstaal. Neem de zin ‘Caesar ziet het meisje’ (onderwerp - werkwoord -lijdend voorwerp). In het Latijn kunnen alle woorden van plaats verwisselen, zonder dat een Romein het spoor bijster raakt: Caesar videt puellam, puellam Caesar videt, videt Caesar puellam. Latijn is dus een soort puzzelen [JE].

Korting voor VOX-lezers! Lezers van de Vox krijgen 3 euro korting bij de aanschaf van het boek van René van Royen Latijn. Een taal voor iedereen (Bert Bakker), isbn 978 90 35132252. Tegen inlevering van deze bon in de boekhandel betalen zij geen € 16,95 maar € 13,95. Deze actie loopt van 21 oktober tot 19 januari 2010. Actienummer: 901-71031


USG Schoolagenda 2009 - 2010

19 – 23 Oktober Herfstvakantie

31 Maart tafeltjesavond onderbouw

29 Oktober Ouderavond mentoren onder- en middenbouw

2 April Goede Vrijdag

1 - 2 December tafeltjesavond onder-, midden- en bovenbouw

5 April tweede paasdag

7 December huiswerkvrij

21 – 23 April Schoolstrijd

8 December Lustrum: ‘cocktailparty’ in De Nachtburgemeester

29 April informatie-avond leerjaar 6

9 December Lustrum: plechtige opening in de Pieterskerk

30 april t/m 14 mei Tulpvakantie

10 December Lustrum: activiteitendag

17 mei – 2 juni Centraal Eindexamen 1e tijdvak

11 December Lustrum: sportdag

24 Mei tweede Pinksterdag

12 December Lustrum: reünie voor oud-leerlingen

14 – 18 Juni Trierreis leerjaar 3

12 December Lustrum: slotmanifestatie Spoorwegmuseum

1 Juli diploma-uitreiking

21 December t/m 1 januari Kerstvakantie

2 Juli uitreiking eindrapport, inleveren boeken

22 – 26 Februari Krokusvakantie

3 juli – 22 augustus zomervakantie

30 Maart tafeltjesavond middenbouw en leerjaar 5

De reproductie van deze uitgave van de Vox Hieronymi is mogelijk gemaakt dankzij de medewerking van Strukton Engineering. www.strukton.com

Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht. De rijke archieven

Recommend Documents