Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 1
INHOUDSOPGAVE.
1. Woord vooraf................................................................................................. p.3 2. Geholpen personen in 2010.......................................................................... p.4 2.1. 2.2. 2.3.
Een andere kijk op het dagelijks leven.................................. p.5 Een andere kijk op studie en werk......................................... p.7 Een andere kijk op vrijetijdsbesteding................................... p.9
3. Sensibilisering en vertegenwoordiging..................................................... p.11 3.1. Informatie en sensibilisering................................................. p.11 3.2. Vertegenwoordiging en interpellaties....................................p.12
4. Zij helpen de Brailleliga.............................................................................. p.13 4.1. Vrijwilligers........................................................................... p.13 4.2. Schenkers............................................................................ p.13 4.3. Subsidiërende instanties...................................................... p.13
5. Besluit en perspectieven............................................................................ p.14 6. Enkele cijfers............................................................................................... p.15 Bijlagen........................................................................................................ p.16
De basisfilosofie van de Brailleliga bestaat erin de persoon met een visuele handicap te begeleiden en te ondersteunen in het verwerven of behouden van een optimale zelfstandigheid. Actief in heel België, biedt de Brailleliga vzw een gratis dienstverlening die al even gevarieerd is als het leven zelf: sociale begeleiding, psychologische ondersteuning, begeleiding en aanleren van competenties en vaardigheden die tot een grotere zelfstandigheid leiden, beroepsopleiding en tewerkstelling, culturele activiteiten en vrije tijd. Deze diensten hebben als doel de integratie en persoonlijke ontwikkeling van de slechtziende of blinde persoon te bevorderen.
[Foto cover: zich verplaatsen met behulp van de witte stok en de blindengeleidehond.]
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 2
1. WOORD VOORAF. Welkom in onze wereld! 2010 markeert het begin van een Europa met meer inclusie en respect voor personen met een handicap. Immers, op aansporen van België, heeft Europa het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap geratificeerd. Dit Verdrag spoort de ondertekenende landen aan om de rechten van personen met een handicap te garanderen, ermee rekening te houden in hun beleidsmaatregelen en elke vorm van discriminatie te weren. Deze verbintenis is van kapitaal belang voor de inclusie van al deze personen in onze maatschappij. De Brailleliga staat erop dat dit Verdrag geen dode letter blijft, maar dat de Europese, Belgische en regionale wetgeving in overeenstemming wordt gebracht met de inhoud van het Verdrag. De Brailleliga past volledig binnen deze visie, dankzij de diensten die zij aanbiedt. Sinds haar ontstaan biedt onze vereniging steun aan personen die (opnieuw) moeten leren leven met een visuele handicap en die wensen zo zelfstandig mogelijk te worden of te blijven, deel te nemen aan alle aspecten van het bestaan. In 2010 werden 12.692 blinden en slechtziende personen geholpen. Hierbij merken wij een stijgend aantal senioren op die door een leeftijdsgebonden oogziekte werden getroffen. Deze personen worden, indien zij pas na hun 65 jaar blind of slechtziend zijn geworden, op een onrechtvaardige manier uitgesloten van regionale en communautaire hulp. Deze situatie baart de Brailleliga zorgen en het is dan ook de reden waarom onze vereniging onvermoeibaar blijft aandringen bij de beleidsverantwoordelijken om rekening te houden met de noden van senioren met een beperking. Oogziekten beter kenbaar maken, het publiek waarschuwen, het optimaliseren van het opsporen van oogaandoeningen en hun behandelingen, ... het zijn belangrijke opdrachten voor de Brailleliga. Onze preventiecampagne heeft aldus het accent gelegd op de link tussen de gezondheid van de ogen en een evenwichtige voeding. « Groenten en fruit, ook goed voor onze ogen » was de drijvende, sensibiliserende en succesvolle boodschap voor het jaar 2010. Het professionalisme en de dynamiek van onze medewerkers, de toewijding van vrijwilligers, de noodzakelijke vrijgevigheid van onze schenkers en de steun van subsidiërende bevoegdheden staan borg voor de kwaliteit en de kosteloosheid van de diensten die wij aanbieden en voor de acties die solidariteit en een betere aanvaarding van de handicap bevorderen. Onze erkenning gaat in het bijzonder uit naar die personen wiens hulp en steun onmisbaar zijn.
Pierre-B. Bareel Directeur
Marc Giboux Voorzitter
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 3
2. GEHOLPEN PERSONEN IN 2010. In 2010 kregen 12.692 personen met een visuele handicap hulp van de Brailleliga om hun zelfstandigheid te behouden of te vergroten. In dit verband konden zij geheel gratis een beroep doen op de hulp van psychologen, maatschappelijk assistenten, ergotherapeuten, opleidend personeel, bibliothecarissen, ... Dit zou allemaal onmogelijk zijn geweest zonder de kostbare steun van de 113 medewerkers, 397 vrijwilligers en al diegenen die de Brailleliga financieel steunden. Indeling van de geholpen personen per leeftijdscategorie in 2010: < 24 jaar: 7,9 % (1007 personen)
25-64 jaar: 41,1 % (5220 personen)
65 jaar en ouder: 50,9 % (6465 personen)
Het merendeel van de begunstigden van de Brailleliga is ouder dan 65 jaar. Dit is een gevolg van de hogere levensverwachting, maar dit houdt ook in dat er steeds meer leeftijdsgebonden aandoeningen voorkomen, zoals b.v. afnemend zicht. Op welke diensten kunnen personen met een visuele handicap een beroep doen? Hoe wordt het grote publiek geïnformeerd en gesensibiliseerd? Hoe slagen we erin om al die gratis diensten te financieren? Dit alles komt op de volgende bladzijden in detail aan bod.
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 4
2.1. Een andere kijk op het dagelijks leven. Wanneer je je gezichtsvermogen verliest, verlies je je aanknopingspunten, je omgeving is totaal onbekend en je weet niet waar je heen moet. Bij dergelijke omwentelingen in het leven kunnen sommige mensen zich nogal eens verloren voelen. De Brailleliga wil deze mensen helpen om hun zelfstandigheid te bevorderen en hen te ondersteunen bij hun integratie. In eerste instantie verlenen de maatschappelijk assistenten advies en hulp. Zij bekijken individueel de situatie waarin de personen met een visuele handicap verkeren en bepalen samen met hen wat hun noden zijn. Vervolgens worden ze doorverwezen naar de andere diensten binnen de Brailleliga of naar externe diensten. Men informeert niet alleen over mogelijke sociale en fiscale voordelen, maar samen met de persoon bekijkt men in welke mate ondersteuning kan verkregen worden vanuit regionale, gemeenschaps- of federale instanties en of men aan de voorwaarden voldoet. De persoon wordt tevens geholpen bij het aanspreken van deze instanties. Personen met een visuele handicap maken zich vaak zorgen over hun levenssituatie, toekomst, sociaal leven en beroepsmogelijkheden. Een multidisciplinair team kan op al deze vragen antwoorden. Kinderen, jongeren en volwassenen kunnen eerst een oriënterend onderzoek ondergaan (sociale voorgeschiedenis, psychomotorisch onderzoek, intelligentieproef, ...). Zo kunnen we ontdekken wat hun aspiraties zijn en hoe hun maatschappelijke, educatieve en professionele integratie kan worden bevorderd. Dagelijkse handelingen verrichten, een maaltijd bereiden, de verlichting aanpassen, je geld beheren, braille leren, je aankleden, eten, je baby verzorgen, je verplaatsen met een witte stok1 en/of een geleidehond, je kind met een visuele handicap begeleiden in het gewoon onderwijs, kleine technische hulpmiddelen leren gebruiken, ... voor al deze zaken kunnen ernstig slechtziende of blinde mensen hulp krijgen van een begeleidingsspecialist. Ook worden voor de familie van personen met een visuele handicap sensibiliseringssessies over de visuele handicap georganiseerd. Waar vind ik een GSM met grote toetsen, een sprekend uurwerk, een witte stok, een sprekende weegschaal, aangepaste spellen, een kookboek in braille, een loep, ... ? Personen met een visuele handicap kunnen in de Brailleshop (de winkel van de Brailleliga) terecht voor meer dan 500 artikelen die hen het leven eenvoudiger maken. Alle aangeboden artikelen werden vooraf getest. Technische hulpmiddelen bevorderen de zelfstandigheid van personen met een visuele handicap, zij het nu thuis, op school of op het werk. Om het juiste materiaal te kiezen, krijgen ze informatie en advies over de technische aanpassingen die perfect op hun specifieke visuele handicap, functioneel gezichtsvermogen, visuele vereisten, verstandelijke capaciteiten en activiteiten zijn afgestemd.
1 Ieder nieuw lid van de Brailleliga met een visuele handicap van ten minste 60%, volgens de Officiële Belgische Schaal ter Bepaling van de Graad van Invaliditeit (OBSI) of volgens de verklaring van een revalidatiearts, krijgt een witte stok gratis aangeboden. Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 5
Het aangepaste materiaal (draagbare loepen, software, kleine loepen, lampen, brailleleesregels, beeldschermloepen) kan na afspraak worden getest in onze demozaal. Ook kunnen personen met een visuele handicap op onze hulp rekenen om in de mate van het mogelijke financiële bijstand te vragen aan de overheid. De technische hulpmiddelen kunnen vervolgens bij leveranciers van aangepast materiaal worden aangekocht.
De BrailleTech is de gelegenheid bij uitstek om technische hulpmiddelen uit te testen.
Van 14 tot 16 oktober 2010 vond in de maatschappelijke zetel van de Brailleliga BrailleTech plaats, een beurs voor Belgische leveranciers van aangepast materiaal die jaar na jaar blijft groeien. Blinde en slechtziende personen krijgen er een volledig overzicht van alle beschikbare technische hulpmiddelen die ze ter plaatse kunnen vergelijken en testen. Medewerkers van de Brailleliga stonden klaar voor bijkomende vragen van de bezoekers. Elk jaar worden deze technische hulpmiddelen geperfectioneerd en komen er steeds weer nieuwigheden op de markt.
Tijdens de editie van 2010 konden bezoekers onder meer een snelle en transporteerbare sprekende scanner ontdekken en een GSM waarvan het scherm tevens dienst doet als loep. Personen met een visuele beperking konden deelnemen aan tal van workshops over o.a. aangepaste GSM's, DAISY-boeken, Enkele cijfers: optische hulpmiddelen, filterende glazen en andere producten die werden voorgesteld door • In 2010 deden 610 personen voor het de exposanten. Er werden ook workshops eerst een beroep op onze diensten. georganiseerd, specifiek voor professionals in • Er vonden 3.549 persoonlijke de gezondheidssector: personeel van gesprekken en 40.397 contacten per rusthuizen werd geïnformeerd over telefoon en per post plaats met maatschappelijk assistenten. leeftijdsgebonden oogziekten en assistenten in • 771 personen werden ondersteund via de oogheelkunde omtrent een juiste een begeleiding. benadering van patiënten aan wie men de • 589 maal werd informatie aangevraagd diagnose van een oogprobleem dient mee te over technische aanpassingen. delen. • 1.627 personen brachten een bezoek aan BrailleTech.
HORUS. Om zijn motorische, cognitieve, sociale, affectieve en functionele ontwikkeling te verbeteren, is het soms nodig dat de persoon met een visuele handicap een revalidatieprogramma volgt. Ongeacht de oorzaak of de aard van de visuele complicaties heeft de opvolging in Revalidatiecentrum HORUS tot doel de persoon opnieuw zelfstandig te laten worden. Personen met een visuele handicap hebben in het Revalidatiecentrum HORUS een multidisciplinair team tot hun beschikking: revalidatie-oogartsen, orthoptisten, therapeuten gespecialiseerd in mobiliteit en hulp in het dagelijks leven, een psycholoog, een specialiste in psychomotorische revalidatie en maatschappelijk assistenten. Horus kwam tot stand uit de samenwerking tussen het UVC Brugmann, het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola en de Brailleliga. Het is het enige door het RIZIV erkende revalidatiecentrum voor blind- en slechtziendheid in Brussel. Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 6
2.2. Een andere kijk op studie en werk. Personen met een visuele handicap die vragen hebben over toekomst, studie of werk, kunnen hierbij geholpen worden. Met behulp van specifieke screeningtechnieken, specifieke informatie en kennis in verband met de visuele handicap kunnen hun mogelijkheden worden bepaald. De persoon met een handicap kan vervolgens met die informatie zelf zijn of haar toekomst uitstippelen. Kinderen met een visuele handicap die naar een gewone school gaan, krijgen begeleiding om de nodige aanknopingspunten te vinden, een goede plaats in de klas te vinden en alle beschikbare hulpmiddelen optimaal te benutten. Maar ook de leerkrachten krijgen advies over hoe ze met deze kinderen moeten omgaan. Begeleidingsspecialisten kunnen op bepaalde momenten in de klas tussenkomen. Op deze manier kunnen zij de hulp aan blinde en slechtziende leerlingen optimaliseren.
Eline, 13 jaar, volgt les in het gewoon onderwijs.
Om als blinde of slechtziende persoon een hogere studie of een beroepsopleiding te kunnen volgen, stage te lopen of te werken, heeft men aangepast materiaal nodig. Er wordt een balans opgemaakt, zodat de werkplek op maat kan worden ingericht (vergrotingssoftware, beeldschermloepen, spraakweergave, brailleleesregel, notitietoestel, ...). Syllabi en andere documenten kunnen door onze kopiisten en studiotechnici worden aangepast. Dit betekent dat men voor alle documenten en schoolboeken ook versies in braille, audioversies, versies in groot lettertype of een digitale versie ter beschikking heeft. Wie verder wil studeren kan tijdens de studie een beroep doen op psycho-pedagogische begeleiding en op de hulp van een begeleider.
Welk beroep kan ik uitoefenen? Wat zijn mijn competenties? Welke overheidssteun kan ik krijgen? Bij de Brailleliga vindt de blinde of slechtziende persoon alle nodige informatie om van start te kunnen gaan in het beroepsleven. Personen met een visuele handicap kunnen tevens gespecialiseerde en op hun handicap afgestemde opleidingen volgen: cursussen alfabetisering, Nederlands, Frans, Engels, braille, dactylografie, burotica, onthaal- en communicatietechnieken, telefonie, telemarketing, sociale wetgeving, handelscorrespondentie, interviewtechnieken. Bijzondere aandacht gaat uit naar individuele noden, kennis van technische hulpmiddelen, activering op de arbeidsmarkt, bijscholingen, stages en bedrijfsopleidingen. Personen met een visuele handicap doen een Enkele cijfers: beroep op jobcoaches om hun professionele (her)inzetbaarheid te vergroten en hun • 71 studenten ontvingen een baan te consolideren of te behouden. Hiertoe worden pedagogische ondersteuning. hen onder andere sollicitatietechnieken bijgebracht. • 63 stagiairs begonnen aan een Hun werkpost wordt aangepast en dito materiaal beroepsopleiding. • 88 % van de stagiairs behielden wordt ter beschikking gesteld. of vonden na hun opleiding een baan.
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 7
De Brailleliga ziet er tevens op toe dat contacten met de werkgevers gelegd en in stand gehouden worden. De werkgevers worden geïnformeerd over loonkostensubsidies, technische aanpassingen en administratieve hulp. Ook kunnen bijeenkomsten worden georganiseerd om directe collega’s van de persoon met een visuele handicap te sensibiliseren. Ons aanbod inzake oriëntering, opleiding en tewerkstelling wordt meer en meer geconfronteerd met opgelegde verplichtingen vanuit de betrokken overheid tot reorganisatie en nieuwe oriëntaties. Bovendien is er bij het beleid een duidelijke tendens naar het standaardiseren van de opleiding en begeleiding van personen met een handicap waardoor een specifieke benadering van de visuele handicap onder druk komt te staan. Deel uitmakend van de officiële kalender van het Belgische Voorzitterschap van de Europese Unie heeft de Brailleliga - in het kader van de door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest georganiseerde “Veertiendaagse van Gelijke Kansen” - op 16 november de Brusselse werkgevers uitgenodigd op een ontbijtvergadering inzake tewerkstelling : de ideale gelegenheid voor hen om te luisteren naar getuigenissen van werkgevers die met succes een blind of slechtziend persoon in dienst namen, aangepaste werkposten te ontdekken, personen met een visuele beperking te ontmoeten. Een nieuwe, in 2010 door de Brailleliga gerealiseerde film « Werkgevers aan het woord » werd tevens vertoond. Deze film stelt vijf getuigenissen voor van werkgevers die een blind of slechtziend persoon hebben aangeworven en illustreert tevens de steun die zij hebben ontvangen van de Brailleliga. Deze film is beschikbaar op de website www.braille.be. In welke sector hebben personen met een visuele handicap in 2010 een baan gevonden?
Onderwijs, ziekenhuizen: 3,4 %
Openbare sector: 32,8 %
Privésector: 60,2 %
Beschutte werkplaats: 3,4 %
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 8
2.3. Een andere kijk op vrijetijdsbesteding. Door een visuele handicap kan iemand gemakkelijk in een isolement terechtkomen. Om die eenzaamheid tegen te gaan, zich persoonlijk te ontwikkelen en de wereld te ontdekken, kunnen personen met een visuele handicap elkaar ontmoeten tijdens de bijeenkomsten in de brailleclubs, excursies en culturele evenementen. Zo krijgen ze meer gelegenheid om sociale contacten te leggen en ervaringen uit te wisselen. Ze kunnen nieuwe ervaringen opdoen, verkennen nieuwe horizonten, verleggen al knutselend hun grenzen en België ontdekken in al haar facetten. laten hun creativiteit de vrije loop. In 2010 werd een uitstap georganiseerd naar het kasteel en de tuinen van Freÿr, was er een geleid bezoek te Luik met een ontdekking van al haar streekgebonden lekkernijen, een bezoek aan de Molignée-vallei via de rail-bike, aan een Antwerpse moskee en de plaatselijke gewoonten van die wijk .... In de ochtend van donderdag 29 april werden 130 blinde en slechtziende Franstalige en Nederlandstalige kinderen uit heel België in de Brailleliga verwelkomd voor de Brailleday 2010. Ter gelegenheid hiervan konden zij, tot hun grote vreugde, Prinses Mathilde ontmoeten! Geraakt door de visuele handicap, wenste Prinses Mathilde een geprivilegieerd moment Prinses Mathilde, een bijzondere vertelster. met de kinderen te delen, door hen een verhaaltje voor te lezen. Een bijzondere gaste voor de kinderen die tevens het spektakel bijwoonden van Gert en Samson en Suske en Wiske die speciaal voor deze Enkele cijfers: gelegenheid door de Brailleliga uitgenodigd waren. • We noteerden 5.817 aanwezigheden tijdens Van 6 tot 9 juli 2010 verbleven 13 kinderen met een visuele beperking tussen 6 en 12 jaar samen met hun speciaal opgeleide monitrices aan de Kust. Deze zelfstandigheidsstage wordt jaarlijks georganiseerd. Het doel van deze stage is de kinderen op een ludieke manier een grotere zelfstandigheid bij te brengen: tanden poetsen, zich zelfstandig aankleden, een boterham smeren, … allemaal taken die niet vanzelfsprekend zijn voor kinderen met een beperkt zicht.
• • •
• •
372 socio-culturele activiteiten. 287 aangepaste spelletjes zijn beschikbaar. Er zijn 7.137 documenten beschikbaar over thema’s m.b.t. het gezichtsvermogen, waarvan er 568 werden ontleend. In onze bibliotheek worden 4.692 boeken in braille, 3.463 in grootlettertype en 9.461 op Daisy-CD of MP3 aangeboden. In 2010 werden 32.788 titels uitgeleend. Meer dan 690 boeken op Daisy-CD werden uitgewisseld met buitenlandse Franstalige bibliotheken. In 2010 werden voor onze bibliotheek 63 boeken in braille (315 volumes), 38 boeken in grootlettertype en 338 cd-boeken in Daisy-formaat geproduceerd.
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 9
In de Spelotheek van de Brailleliga beschikken jong en oud met een visuele handicap over aangepaste spelletjes in grootlettertype, braille of voorzien van daarvoor speciaal aangebrachte markering. Spelen is voor iedereen onmisbaar. Niet alleen kunnen blinde of slechtziende personen hun behendigheid, strategische capaciteiten en woordenschat verbeteren, maar ze hebben vooral weer sociaal contact. Romans, essays, biografieën, ... Kinderen en volwassenen met een visuele handicap kunnen gratis boeken ontlenen in onze Bibliotheek2. Hier zijn boeken in braille of in grootlettertype en luisterboeken beschikbaar. Boeken worden in onze vereniging zelf in braille of grootlettertype omgezet en ambachtelijke ingebonden. Voor het uitlenen van Nederlandstalige luisterboeken wordt nauw samengewerkt met de Luisterpuntbibliotheek. Het gesproken boek, een ideale manier om van lectuur te genieten wanneer het zicht het niet meer toelaat.
Belangstellenden kunnen in de Leeszaal informatie vinden over de visuele handicaps. De Leeszaal is een bibliotheek met naslagwerken over onderwerpen, gerelateerd aan het zicht.
2 De Franstalige Volwassenenbibliotheek geeft het ingesproken driemaandelijkse magazine op DAISY-cd "Des idées et des livres" uit. De Franstalige Jeugdbiblotheek produceert het magazine "Tapage" Deze tijdschriften worden desgewenst gratis verspreid. Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 10
3. SENSIBILISERING EN VERTEGENWOORDIGING. 3.1. Informatie en sensibilisatie. Onze blinde en slechtziende leden, alsook onze schenkers, beschikken over een bevoorrechte steun: De Witte Stok, een driemaandelijks tijdschrift. Het geeft een volledig overzicht van al onze activiteiten weer. Op onze website www.braille.be worden onze activiteiten regelmatig aangekondigd. Geleide bezoeken aan de Brailleliga en het Braillemuseum worden voorgesteld aan scholen, verenigingen en andere geïnteresseerden. Dankzij deze bezoeken kan het publiek (2.528 bezoekers in 2010) de wereld waarin blinde en slechtziende personen leven, beter begrijpen. Ze ontdekken hierdoor tevens de grote diversiteit aan diensten die onze vereniging aanbiedt. Om onze diensten zo goed mogelijk te promoten, was de Brailleliga ook in 2010 aanwezig op tal van evenementen in de diverse uithoeken van het land: de 20km door Brussel, Ophtalmologica Belgica, het Voedingssalon, de landbouwbeurs in Libramont, Rimpelrock, de Gentse Feesten, Place à l'emploi, Ensemble avec les personnes extraordinaires, enz. «Groenten en fruit, ook goed voor onze ogen. Eet er elke dag van, een advies van de Brailleliga». De Week van de Brailleliga stond in 2010 in het teken van preventie. Affiches, radiospots, strooifolders, website, ... van 13 tot 26 september was onze campagne zichtbaar in heel België. Op het programma: animaties in scholen, kookwedstrijden tussen een blind persoon en een geblinddoekte gerenommeerde chef-kok op regionale markten en de verkoop van een speciaal voor de gelegenheid klaargestoomde « Brailleliga-maaltijd » in de restaurants van Lunch Garden. Doel van de Brailleliga: het grote publiek informeren over het belang van een gezonde voeding rijk aan groenten en fruit, om de ogen langer in goede gezondheid te houden. In 2010 voerde de Brailleliga een studie uit gericht naar oogartsen en de Franstalige equivalenten van Centrum Leerlingbegeleiding (CLB's) en Kind en Gezin. Uit deze studie is gebleken dat het de professionelen in de gezondheidszorg aan informatie ontbrak betreffende aangeboden diensten naar blinde en slechtziende personen toe. Het is echter belangrijk dat de professionelen in de gezondheidszorg hun patiënten zo goed mogelijk kunnen doorverwijzen naar hulp waarop zij beroep kunnen doen. Om aan dit gebrek aan informatie tegemoet te komen, heeft de Brailleliga tijdens de BrailleTech 2010 een workshop georganiseerd voor alle assistenten in de oftalmologie. Ook werden brochures toegestuurd naar oftalmologen. Hierin worden de diensten van de Brailleliga voorgesteld, Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 11
diensten die personen met een visuele beperking op weg helpen naar meer autonomie in het dagelijks leven gedurende studies en werk, en in hun vrije tijd. De Stichting Brailleliga heeft als missie het ondersteunen van oogheelkundige onderzoeksprojecten. In 2010 mochten twee jonge onderzoeksters van het UZ Gent een prijs van 25.000 euro in ontvangst nemen van de Stichting Brailleliga. Eén van de onderzoeken richtte zich op het identificeren van nieuwe genen die aan de basis liggen van primair congenitaal glaucoom. Het andere onderzoek had betrekking op de ontwikkeling van een methode om tintelingen, jeuk en een branderig gevoel in de ogen op te sporen.
3.2. Vertegenwoordiging en interpellaties. De prioriteiten en belangen van personen met een visuele handicap worden op de verschillende overheidsniveaus (lokaal, regionaal, federaal of Europees) verdedigd door de Brailleliga. Bijgevolg is de Brailleliga actief aanwezig in 19 raadgevende en besluitvormende instanties, zoals: de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap in Brussel, het Comité de gestion de l'AWIPH, de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap, het BDF (Belgian Disability Forum), het Brussels Regionaal Overleg, enz. De bekrachtiging door Europa van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap is een mooie stap voorwaarts en komt tegemoet aan één van de verwachtingen van de Brailleliga. De Brailleliga blijft echter waakzaam opdat de autoriteiten de principes van het Verdrag zouden implementeren in de wetgeving. Ondanks het feit dat België eind 2010 nog steeds niet over een nieuwe federale regering beschikte, heeft de Brailleliga niet opgehouden om beroep te doen op politieke personen en hen te mobiliseren. Diverse onderhouden werden georganiseerd met Eliane Tillieux, Waals Minister voor Gezondheid, Sociale acties en Gelijkheid van kansen, en dit in het kader van haar plan « bien vivre chez soi ». Hierdoor kunnen 65-plussers gebruik maken van technische hulpmiddelen en andere aanpassingen gelinkt aan hun handicap. Dit initiatief is de Brailleliga niet ontgaan, aangezien ze ijvert voor dezelfde voorwaarden voor alle personen met een handicap, ongeacht hun leeftijd. Deel uitmakend van de officiële kalender van het Belgische Voorzitterschap van de Europese Unie, heeft de Brailleliga - in het kader van de door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest georganiseerde “Veertiendaagse van Gelijke Kansen” - op 16 november de Brusselse werkgevers uitgenodigd op een ontbijtvergadering inzake tewerkstelling. Ter gelegenheid hiervan mocht de Brailleliga Bruno De Lille ontvangen, Staatssecretaris voor Gelijke kansen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 12
4. ZIJ HELPEN DE BRAILLELIGA. Er zijn allerlei manieren om de Brailleliga te steunen bij haar activiteiten ten voordele van personen met een visuele handicap. Sommigen geven ons hun tijd, anderen doen mee aan de Tombola, schenken geld of nemen ons op in hun testament. Al deze hulp is zeer waardevol, want de overheidssubsidies dekken slechts 24,14 % van alle noden van de Brailleliga.
4.1. Vrijwilligers. Het inspreken van boeken in de studio, het dagelijks beheer van de brailleclubs, het bemannen van de informatiestands, hulp bij culturele activiteiten, administratieve taken: onze vrijwilligers maken heel veel tijd vrij voor personen met een visuele handicap. Tevens zet een ploeg vrijwilligers zich in voor het verkopen van wenskaarten, waarvan de opbrengst de Sociale dienst helpt te financieren. In 2010 kregen we hulp van 397 vrijwilligers.
4.2. Schenkers. In 2010 konden dankzij onze gulle schenkers verscheidene projecten worden uitgevoerd. De Brailleliga bedankt individuele schenkers, liefdadigheidsorganisaties en bedrijven voor alle geboden hulp. In 2010 was de Tombola van de Brailleliga aan haar 60ste editie toe. Tal van intekenaars namen eraan deel. De Tombola is onmisbaar De familie Catteuw neemt al 60 jaar deel aan om onze diensten gratis te kunnen blijven de Tombola! aanbieden aan personen met een visuele beperking. De inkomsten van de Tombola van 2010 werden gebruikt om personen te ondersteunen die na hun 65 jaar slechtziend werden. Tal van mensen kiezen ervoor onze organisatie te helpen door al hun bezittingen of een deel ervan aan de Stichting van openbaar nut Brailleliga na te laten. Zo stellen zij ons in staat ons werk voor blinde en slechtziende personen verder te zetten. Legaten vormen het grootste deel van onze financiële inkomsten. Mensen die door omstandigheden geen directe erfgenaam (meer) hebben, kunnen hun naam en levenswerk verderzetten via een opgedragen fonds. Samen met de schenker worden doel en naam van deze fondsen bepaald. De Stichting Brailleliga staat in voor gratis beheer en opvolging van het fonds. Bovendien kan de Brailleliga fondsen oprichten ter ere van personen die haar hebben gesteund door donaties of legaten. (Lijst met alle opgedragen fondsen op blz.18).
4.3. Subsidiërende instanties. Overheidssubsidies dekken slechts een deel van de financiële noden van de Brailleliga, maar zijn niettemin onmisbaar om onze diensten op het gebied van opleiding, culturele activiteiten, pedagogische en andere begeleiding en vrijetijdsbesteding ten voordele van personen met een visuele handicap te kunnen verder zetten. Wij bedanken tevens de gemeenten die steeds vaker gehoor geven aan een verzoek om financiële of materiële hulp. Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 13
5. Besluit en perspectieven. Een andere kijk op het dagelijks leven ... In 2010 konden 12.692 blinde en slechtziende personen rekenen op hulp en begeleiding, aangepast aan hun situatie. Dankzij de steun van de Vrienden van Willy Berler, zullen in 2011 deze gratis diensten zich tevens uitstrekken tot de bewoners van Leuven en Ath waar twee lokale huizen ingericht worden! Dit initiatief maakt het ons mogelijk nog beter in te gaan op de vragen van personen met een visuele handicap. Het merendeel van onze doelgroep bestaat uit oudere personen met een visuele beperking. Om hen beter te helpen en te ondersteunen, zal een studie rond hen worden uitgevoerd. De moeilijkheden in kaart brengen waarmee blinde en slechtziende senioren te maken krijgen en de mogelijkheden overlopen om aan hun behoeften te voldoen, zullen ons in staat stellen om hun belangen zo goed mogelijk te verdedigen. Een studie die in de loop van 2010 door de Brailleliga werd uitgevoerd, heeft aangetoond dat de patiënt, eens de diagnose van visuele handicap werd gesteld, niet altijd werd geïnformeerd over bestaande diensten die hulp bieden in het dagelijks leven, het studeren, bij een job of in het kader van vrije tijd. Als gevolg hiervan werden diverse initiatieven genomen naar oftalmologen (workshops, informatiebrochures, ...) toe, met als doel het juist informeren van hun patiënten over de steun die de Brailleliga biedt. Dit objectief trekken wij uiteraard door in 2011. Een andere kijk op studies en werk ... Vanaf 2011 zetten wij ons ook extra in voor studenten. Leerlingen met een visuele beperking uit het lager onderwijs (gewoon en bijzonder) en het bijzonder secundair onderwijs zullen van een beurs kunnen genieten die de Brailleliga kan schenken dankzij het fonds Hubert Ouvry. Blinde en slechtziende leerlingen uit het secundair, hoger en universitair onderwijs die lid zijn van de Brailleliga, zullen een financiële steun ontvangen van de Brailleliga en dit bovenop de subsidie die de Nationale Loterij schenkt. In het kader van beroepsintegratie van personen met een visuele beperking en de waardering van hun kwaliteiten, verstevigen wij onze samenwerking met Selor, interimbureau's, regionale en communautaire fondsen en agentschappen. Een andere kijk op vrije tijd ... Enkele nieuwe projecten in wording: via schoonheids- en verzorgingsworkshops zullen blinde personen aanleren hoe zich te verzorgen (hygiëne, maquillage, manicure, pedicure). Culturele en vrijetijdsactiviteiten zullen tevens in de nieuwe lokale huizen van Leuven en Ath worden georganiseerd. Verder is het vanaf 2011 tevens mogelijk om boeken die toegankelijk zijn voor personen met een visuele handicap te reserveren via onze website (www.braille.be). De catalogus zal online kunnen geraadpleegd worden, waarbij de beschikbaarheid van een boek in braille of grootletterdruk zal nagegaan kunnen worden en op een legale manier boeken in Daisy-formaat zullen kunnen gedownload worden. Wij kijken ernaar uit deze projecten te verwezenlijken in 2011. Hierdoor hopen wij op een adequate wijze te beantwoorden aan de noden en verwachtingen van blinde en slechtziende personen. Onze vereniging wil haar bestaande diensten versterken en nieuwe ontwikkelen. De dagelijkse inzet vertaalt zich op duizend-en-één manieren en op diverse terreinen: een complexe hulpverlening gezien het stijgend aantal begunstigden die met onzekere sociale situaties worden geconfronteerd. Wij hebben u nodig om ons te helpen toezien op de integratie van blinde en slechtziende personen. Uw steun is kostbaar. Bedankt voor uw vertrouwen. Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 14
6. ENKELE CIJFERS. Met de volgende cijfers willen we graag de werking van onze organisatie nog even illustreren. Herkomst financiering van het geheel aan activiteiten van de Brailleliga ten gunste van blinde en slechtziende personen:
Tombola: 6,64 % Product van onze activiteiten: 12,7 %
Giften en legaten: 56,43 % Subsidies: 24,14 %
Iedere euro, besteed aan de diensten voor hulp aan blinde en slechtziende personen, is als volgt verdeeld:
Vrijetijdsbesteding: 4,41 % Beroepsoriëntering: 6,43 %
Cultuur: 13,81 %
Begeleiding: 34,34 %
Sociaal: 16,41 %
Opleiding en tewerkstelling: 24,60 %
De rekeningen van de Brailleliga vzw, de Stichting Brailleliga van openbaar nut en de aangesloten vzw's van de Brailleliga werden gecontroleerd door de Burg. BVBA Yves Merlin, bedrijfsrevisoren. Dit activiteitenverslag werd goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Brailleliga op 29 april 2011. Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 15
BIJLAGEN. A) Structuur van de Brailleliga.
ALGEMENE VERGADERING RAAD VAN BESTUUR Directie Vrijw illigersw erk
Administratie
Nederlandstalige diensten
Services francophones COBS – CETAM
Sociale die ns t Hor us Oriënter ing & advie sve rlening ▪ Gespecialiseerd beroepsoriënteringsen consultatiecentrum ▪ Informatiedienst voor technische aanpassingen
Br aille shop Opleiding & tew e rk ste lling
Centrum voor omzetting voor blinden en slechtzienden – Centre de transcription pour av eugles et malvoyants ■ productie van aangepaste ondersteuning (audio, in braille, in grootletterdruk of numeriek) CAW BS - CAPAM
Se rvice social Hor us Orientation et Conse il ▪ Centre d'orientation spécialisée ▪ Service d'information sur les adaptations techniques
Centrum voor algemeen w elzijnsw erk voor blinden en slechtzienden – Centre d'aide aux personnes aveugles et malvoyantes ■ verzekert het eerste onthaal van personen met een visuele beperking in het Brus sels Hoof dstedelijk Gew est
Ser vice d'accom pagnem ent Brailles hop For m ation & em ploi
SCW BS ▪ Gespecialiseerde opleidings-, begeleidings- en bemiddelingsdienst
Culture le die ns t
Sociaal- cultureel w erk voor blinden en slechtzienden ■ hulp en begeleiding in het dagelijks leven ■ socio-culturele activiteiten en vrije tijd
▪ Centre de formation professionnelle ▪ Service d'insertion professionnelle ▪ Service d'encadrement pédagogique Ser vice culture l
LB ▪ Spelotheek ▪ Bibliotheek voor vakliteratuur
De Vrienden van Louis Braille – Les Amis de Louis Braille ■ rieten en biezen van stoelen ■ inbinden van brailleboeken en boeken in grootletterdruk
▪ Bibliothèque ▪ Ludothèque ▪ Salle de lecture ▪ Centre de recherche
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 16
B) Samenstelling Raad van Bestuur. Op 31 december 2010, zetelden in de Raad van Bestuur van de Brailleliga: De heer Michel BERLO Mevrouw Jeanne BOURLARD-van der SCHELDE De heer Guy DE WILDE De heer Raoul DUTRY De heer Paul FAMAEY De heer Marcel FLORIZOONE De heer Marc GIBOUX Mevrouw Françoise GUIGON De heer Claude JOTTRAND De heer Pierre LECOCQ De heer Luc LION De heer Pierre MARCHOT De heer Félix MERTENS De heer Jacques VAN BELLINGHEN De heer Thierry VAN BOXMEER De heer Alain VAN CAUTEREN De heer Henri van der VAEREN Erefuncties: Mevrouw Adèle BERLO-CHALON (erebestuurder) De heer Jacques DAVER (erebestuurder) De heer René DEVILLEZ (erevicevoorzitter en eresecretaris-Generaal) De heer Jean-Paul HERBECQ (erevoorzitter) De heer Alex HOEBEKE (erebestuurder) De heer Paul van der VAEREN (erebestuurder-Penningmeester) 3 De heer Jan VAN NULAND (erebestuurder)
C) Leden van het Directiecomité. De heer Pierre-B. BAREEL, Directeur van de Brailleliga De heer Guy DE WILDE, Vicevoorzitter en Penningmeester De heer Marcel FLORIZOONE, Adjunct-Penningmeester De heer Marc GIBOUX, Voorzitter Mevrouw Françoise GUIGON, Adjunct-Secretaris-Generaal De heer Thierry VAN BOXMEER, Vicevoorzitter en Secretaris-Generaal
D) Aangesloten vzw's. De Brailleliga is permanent lid van de volgende verenigingen voor personen met een visuele handicap die ze mee heeft helpen oprichten: •
COBS vzw (Centrum voor Omzetting voor Blinden en Slechtzienden) maakt geschreven informatie toegankelijk voor personen met een visuele handicap door gebruik te maken van aangepaste hulpmiddelen (audio, braille, grootletterdruk of digitaal).
3 De heer Paul van der Vaeren is op 10 februari 2011 overleden. Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 17
•
•
•
CAWBS vzw (Centrum voor Algemeen Welzijnswerk voor Blinden en Slechtzienden) wil in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een eerste onthaal verzekeren voor blinde en slechtziende personen en instaan voor een analyse van hun situatie, oriëntatie, begeleiding en opvolging van hun vragen. SCWBS vzw (Sociaal Cultureel Werk voor Blinden en Slechtzienden) ontwikkelt diverse initiatieven met als doel de zelfstandigheid en de sociale integratie van personen met een visuele handicap te vergroten. LB vzw (De Vrienden van Louis Braille) staat op ambachtelijke wijze in voor het rieten en biezen van stoelen en het inbinden van boeken in braille en in grootletterdruk.
E) Stichting Brailleliga. De Stichting Brailleliga, erkend als stichting van openbaar nut door het Koninklijk Besluit van 19 april 2006, heeft vier kernopdrachten vooropgesteld: • • • •
Blinde en slechtziende personen helpen door een materiële en financiële steun aan de Brailleliga vzw. Wetenschappelijk onderzoek ondersteunen door oftalmologische onderzoeksprojecten te bekronen. Voorkomen en sensibiliseren van het groot publiek d.m.v. informatiecampagnes. Het gebruik beheren en controleren van de opgedragen fondsen en van de fondsen die aan haar gelegeerd worden.
F) Opgedragen fondsen • • • •
• •
• •
Fonds Robert Van Assche en Anna Van Crombrugghe. Toekenning van prijzen aan verdienstelijke blinde personen. Fonds Claire Penninckx. Hulp aan blinde personen die in Elsene wonen en te kampen hebben met ernstige financiële problemen. Fonds Eifel. Hulp aan een blind of slechtziend personeelslid van de Brailleliga wegens opmerkelijke inspanningen voor integratie in het beroepsleven. Fonds Mélanie Van Sichem. Tussenkomst in de financiering van Daisyspelers verworven door blinde of slechtziende personen ouder dan 65 jaar en tussenkomst in de aanschaf van bepaalde technische hulpmiddelen. Fonds Ruthy. Financiering van de eerste witte stok die aangeboden wordt aan blinde en slechtziende personen. Fonds Jules Legardien. De zelfstandigheid van blinde en slechtziende personen stimuleren door de financiering van kooklessen, braillelessen en mobiliteitslessen om zich te verplaatsen met een lange witte stok. Fonds Christophe. Financiële tussenkomst bij de aankoop van kleine technische hulpmiddelen in de Brailleshop. Fonds Hubert Ouvry. Toekenning van studiebeurzen aan blinde en slechtziende personen.
Het gebruik van deze Fondsen wordt door de Stichting Brailleliga gratis gecontroleerd en beheerd.
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 18
G) De Brailleliga: actief in heel het land.
11
1. Brussel (hoofdzetel) Engelandstraat 57 1060 Brussel T 02 533 32 11 2. Antwerpen Frankrijklei 40 2000 Antwerpen T 03 213 27 88 3. Gent Kortrijksesteenweg 344 9000 Gent T 09 220 58 78 4. Hasselt Leopoldplein 25 3500 Hasselt T 011 21 58 88 5. Kortrijk Minister Tacklaan 35 8500 Kortrijk T 056 20 64 60
7. Charleroi Boulevard Tirou 12 6000 Charleroi T 071 32 88 22 8. Libramont Avenue de Bouillon 16 A 6800 Libramont T 061 23 31 33 9. Liège Rue des Guillemins 63 4000 Liège T 04 229 33 35 10. Namur Rue de la Croix-Rouge 31 5100 Jambes T 081 31 21 26
Opening in 2011: 6. Leuven Fonteinstraat 133 3000 Leuven T 016 20 37 97
11. Ath Rue de la Station 41 7800 Ath
Brailleliga – Activiteitenverslag 2010 – pagina 19