Bijlagen Projectplan E-Bike

Bijlagen Projectplan E-Bike Project: HAN E-Bike

Bedrijf: Opdrachtgever: Begeleider/1e assessor: 2e assessor: Naam student 1 Studentnummer Specialisatie

: : :

Versie: 1.0 Datum: 31-05-2013

HAN Automotive Sander de Goede Koen Lau Jelle Cnossen

John Vorstenbosch 468999 Automotive Management

Naam student 2 Studentnummer Specialisatie

: : :

Thijs Nelemans 417635 Automotive Management

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

HTS-Autotechniek

INHOUDSOPGAVE Bijlage 1: Marktonderzoek .............................................................................................................................................3 Bijlage 2: Resultaten enquête motorbeurs ........................................................................................................... 41

Bijlage 3: Score stakeholderanalyse ........................................................................................................................ 47

Bijlage 4: Opdrachten HAN SAS................................................................................................................................. 50

Bijlage 5: Formats ........................................................................................................................................................... 53

Bijlage 6: Plan van aanpak ........................................................................................................................................... 55

Bijlage 7: Risicoanalyse ................................................................................................................................................ 66

Bijlage 8: Interviews over toekomst accu techniek Interview ..................................................................... 69

Verklarende woordenlijst............................................................................................................................................ 72

Bronnenlijst ....................................................................................................................................................................... 72

Literatuurlijst.................................................................................................................................................................... 75

2|Pagina


HTS-Autotechniek

BIJLAGE 1: MARKTONDERZOEK

3|Pagina


HTS-Autotechniek

Voorwoord Dit rapport toont de resultaten van een marktonderzoek uitgevoerd bij de HAN Automotive met de projectgroep HAN Motomotive, onderdeel van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) te Arnhem. Het rapport is geschreven in het kader van het afstuderen aan de HAN Autotechniek in de richting technisch commercieel met als specialisatie Automotive Management. Een onderzoek wordt nooit tot een succesvol einde gebracht zonder de hulp van anderen. Wij willen daarom ook de volgende mensen bedanken die ons hebben geholpen gedurende mijn afstudeerperiode. Dhr. K. Lau voor het begeleiden en feedback geven van ons afstuderen, Dhr. S. de Goede als opdrachtgever. Verder willen wij ook via deze weg alle mensen bedanken die deel hebben genomen aan onze enquête en zo een bijdrage hebben geleverd aan de uitkomst van het rapport. Wij willen ook de mensen bedanken die het Arla (onderdeel van de HAN Automotive) en de faciliteiten ter beschikking hebben gesteld.

4|Pagina


HTS-Autotechniek

INHOUDSOPGAVE Samenvatting .......................................................................................................................................................................6 1. Inleiding ............................................................................................................................................................................7 1.1 Onderzoeksopzet....................................................................................................................................................7 1.2 Missie HAN Motomotive ......................................................................................................................................8 1.3 Visie HAN Motomotive .........................................................................................................................................8 2. Interne analyse ...............................................................................................................................................................8 2.1 7s model .....................................................................................................................................................................8 2.2 Specificaties bedrijf ............................................................................................................................................ 10 2.3 Specificaties product .......................................................................................................................................... 10 3. Externe analyse ........................................................................................................................................................... 10 3.1 Uitwerking enquête motorbeurs .................................................................................................................. 10 3.2 Afnemers analyse ................................................................................................................................................ 12 3.3 DESTEP .................................................................................................................................................................... 15 3.4 Concurrentieanalyse .......................................................................................................................................... 17 3.5 Branche analyse ................................................................................................................................................... 23 3.6 Behoefte identificatie......................................................................................................................................... 28 4. SWOT ............................................................................................................................................................................... 29 5. Confrontatiematrix .................................................................................................................................................... 34 6. Aanbevelingen en advies ......................................................................................................................................... 39 6.1 Strategie .................................................................................................................................................................. 39 6.2 Pmc ............................................................................................................................................................................ 40

5|Pagina


HTS-Autotechniek

SAMENVATTING Veel mensen zijn bezig met duurzame mobiliteit het is een trend op dit moment. Mensen beseffen dat de brandstof steeds duurder wordt en dat het ooit écht op raakt! Daarom moet er gekeken worden naar een oplossing waardoor het voor mensen mogelijk blijft om mobiel te blijven. Met de E-Bike van HAN Motomotive gaan we een stap in de goede richting doen. Want hoe verantwoordelijk is het om tegenwoordig nog fossiele brandstoffen te verbranden in een motorfiets terwijl bekend is hoe slecht deze uitstoot is voor de gezondheid. Hoelang wordt brandstof verkocht als het over een tijd écht twee euro per liter kost? Daarnaast staan er alleen maar ‘’lege’’ auto’s met een bestuurder in de file terwijl gemiddeld de ruimte voor vijf personen wordt ingenomen. Met een elektrische motorfiets heb je daar geen last van. Ondanks verschillende fabrikanten elektrische motorfietsen al op de markt aanbieden slaat het (nog) niet aan. Hoe komt dat? Waarschijnlijk omdat er teveel minpunten zijn voor de bestuurders om een elektrische motorfiets aan te schaffen. Het grootse nadeel is dat de motorfiets niet goed aansluit op de doelgroep. Door een nieuw soort motorfiets te ontwikkelen denken we dat het mogelijk is om een motorfiets op de markt te zetten die wel interessant is. Dit marktonderzoek is geschreven om erachter te komen wat wel interessant is. Met de informatie die we met analyses in dit onderzoek hebben verkregen is het mogelijk om keuzes te onderbouwen in te schrijven businessplan. Dit met als doel over drie jaar de elektrische motorfiets ontworpen en gebouwd door studenten af te hebben. Er is gekeken welke interne en externe factoren van belang zijn bij dit onderzoek. Deze gegevens zijn verkregen via desk en field onderzoeken met kwalitatieve en kwantitatieve gegevens. Deze gegevens zijn geanalyseerd met verschillende analyses en zijn vervolgens verwerkt in de SWOT en confrontatie matrix. Deze gegevens worden gebruikt als basis om het bedrijfsplan te schrijven. Zo is er voldoende kennis welke aan de basis heeft gelegen voor de keuze om voor een tour motorfiets te kiezen met sportieve zit. Deze zal aan de eisen voldoen die de markt en de opdrachtgever hebben aangegeven. Zo zal de motorfiets een actieradius hebben van 100 km bij 120 km/h. Verder is het stuur- en rijgedrag van belang, dit wordt prominent mee genomen in het ontwerp. Met de groei die verwacht wordt in de komende jaren op het gebied van elektrische motorfietsen is dit het juiste moment om te laten zien wat een innovatief bedrijf als HAN Motomotive kan ontwerpen en bouwen binnen een korte tijd. De markt vindt het grootste nadeel gemis aan beleving en actieradius. Dit is een gewenning aan de nieuwe mobiliteit. Vroeger stond men ook raar te kijken wanneer er een koets zonder paarden langs kwam, nu is een auto heel normaal. Door een motorfiets te bouwen die aan de eisen van de markt voldoet willen we de overstap naar een elektrische motorfiets verkleinen en laten zien wat de mogelijkheden zijn. Een groot voordeel is dat duurzaam ondernemen een trend is. Veel bedrijven zijn geïnteresseerd in een duurzame vorm van mobiliteit en zijn bereid hiervoor te betalen. De overheid ziet deze trend ook en heeft regelingen getroffen om de hogere aanschafprijs van elektrische voertuigen te verminderen. De TCO (total cost of ownership) is tevens gunstiger bij elektrische voertuigen, conventionele motorfietsen aangedreven brandstof motorfiets zijn duurder uit op langere termijn. De conclusie van het rapport is een advies wat meegenomen wordt naar het businessplan. Als dit helemaal uitgewerkt is, is het pas mogelijk om te zeggen wat de mogelijkheden zijn. Puur kijkend naar het marktonderzoek is het advies dat het mogelijk is om de nieuwe motorfiets succesvol op de markt te introduceren, hiervoor moet wel bovengenoemde punten in acht worden genomen. Pas kan er echter pas aan het eind van het afstuderen dit met zekerheid gezegd worden.

6|Pagina


HTS-Autotechniek

1. INLEIDING De drukte op de Nederlandse wegen neemt elk jaar toe, vooral in en rondom steden wordt het steeds drukker. Dit heeft te maken met de verstedelijking die Nederland tot op heden mee maakt. De verstedelijking houdt in dat steeds meer mensen de grote stad verkiezen boven het platteland. Al deze mensen willen zich ook nog eens verplaatsen van A naar B. Dit doen ze door middel van een auto, fiets, brommer, met het openbaar vervoer, of de motorfiets. De meeste van deze vervoersmiddelen maken gebruik van motorfietsen die veelal op fossielen brandstoffen lopen en zo bijdragen aan het broeikaseffect. Fossiele brandstoffen worden schaarser en steeds duurder, dit is beide nadelig voor de hedendaagse vervoersmiddelen. Daarom worden voor de meeste voertuigen alternatieven gezocht, dit kan zijn; hybride voertuigen, alternatieve brandstoffen of volledig elektrische aandrijvingen. De laatste zie je veelal bij kleine voertuigen, namelijk bij; fietsen, auto’s en scooters. Maar een elektrische motorfiets is nog niet aan de orde van de dag. Wel zijn hier en daar wat voorbeelden van grote en kleine (onbekende) bedrijven die de elektrische motorfiets al op de markt hebben gezet, maar deze wijken qua uiterlijk en prestaties nog te ver af van de conventionele motorfiets. Hierdoor wordt door de HAN Motomotive een kans gezien om een elektrische motorfiets te bouwen die wel aantrekkelijk is voor de huidige motorrijder. Het doel van dit rapport is het onderzoek doen naar wat de markt wil van de elektrische motorfiets. Zo wordt in dit rapport antwoord gegeven op de vraag in welke categorie de elektrische motorfiets het beste past. Ook wordt antwoord gegeven op de vragen: Waar wordt de motorfiets naar verwachting het meest gebruikt? Welke technische specificaties moet de motorfiets voldoen? Hoe kijkt de huidige motorrijder tegen het elektrische motorrijden aan? Waar liggen de kansen en bedreigingen voor de elektrische motorfiets? In dit rapport staat een marktonderzoek beschreven over de elektrische motorfiets in Nederland. In het rapport wordt eerst gekeken naar de interne kant van de organisatie HAN Motomotive, deze wordt beschreven aan de hand van een 7s-model en een product analyse. Uit de interne analyse komen de sterke en zwakke punten van de organisatie naar voren. Vervolgens wordt de externe kant in kaart gebracht aan de hand van een aantal methodes en marketing modellen zoals de afnemersanalyse, DESTEP, concurrentie analyse, branche analyse en de behoefte identificatie. Uit de externe analyse komen de kansen en de bedreigingen die gelden voor een elektrische motorfiets op de Nederlandse markt naar voren.

1.1 ONDERZOEKSOPZET Binnen deze afstudeeropdracht wordt gekeken naar de mogelijkheden op het gebied van het ontwerpen en bouwen van een elektrische motorfiets binnen de HTS autotechniek. Dit marktonderzoek is een oriëntatie voor het advies rapport hoe het project met een looptijd van drie jaar er uit komt te zien. Het project wordt uitgevoerd voor HAN Motomotive onder begeleiding van Sander de Goede. De stakeholders die betrokken worden zijn nog niet bekend, een deel van de opdracht is deze in kaart te brengen. De stakeholders en studenten van de HTS autotechniek moeten het project uitvoeren. Dit zal een project zijn waar de technische en de commerciële kant van de opleiding samen werken. Het niveau van de rapporten moet voldoen aan de eisen van het afstudeerniveau van de HTS, het gewenste niveau van de opdrachtgever en het gewenste niveau van stakeholders.

7|Pagina


HTS-Autotechniek

1.2 MISSIE HAN MOTOMOTIVE HAN Motomotive onderzoekt wat de mogelijkheden zijn binnen het ontwikkelen en bouwen van de E-Bike op de HAN. Dit wordt gedaan om te laten zien hoe innovatief er aan elektrische ‘’Personal Mobility Vehicle’s’’ gewerkt wordt. De persoonlijke mobiliteit wordt steeds intensiever en de technische mogelijkheden steeds groter. Er is een hoop kennis binnen de opleiding op het gebied van motoren en elektrisch rijden. Deze kennis kan ook gedeeld worden met stakeholders van het project. Duurzaam ondernemen/leven is een trend waar steeds meer personen privé maar ook zakelijk aan werken en waarbij overheden zich ook aansluiten. De ambitie is om te laten zien dat door nieuwe technische ontwikkelingen toe te passen en bestaande technieken te optimaliseren het mogelijk is om verder door te ontwikkelen.

1.3 VISIE HAN MOTOMOTIVE De visie is om binnen nu en drie jaar een Full elektrisch E-Bike te ontwerpen, te bouwen, te testen en markt klaar te maken. Het is een hele opgave maar met de technische ontwikkelingen en kennis is dit wel realistisch te noemen. Door technische kennis en door innovatief te zijn onderscheiden we ons van de concurrentie. Met de huidige en toekomstige duurzame trend zullen de ontwikkelingen alleen nog maar sneller gaan en is er veel groeipotentie binnen de markt.

2. INTERNE ANALYSE De interne analyse heeft betrekking op HAN Motomotive. De organisatie is beschreven aan de hand van het 7S model. Dit wordt gebruikt bij het maken van de SWOT-analyse en confrontatie matrix. Daarnaast worden de specificaties beschreven van de E-Bike en de richtlijnen waaraan het bedrijf moet voldoen.

2.1 7S MODEL STRATEGIE HAN Motomotive wil inspelen op de trend van duurzame mobiliteit. Hierbij is gekeken naar het huidige vraag en aanbod op het gebied van elektrische motoren en naar wat voor soort motorfiets er marktvraag is op dit moment. Door in deze nichemarkt een elektrische motorfiets aan te bieden en te differentiëren van concurrenten ontstaan er mogelijkheden. Met deze elektrische motorfiets bieden we een oplossing die goed past bij de trends als: duurzaam, verstedelijking en individualisatie. Meer informatie is terug te vinden in missie en visie van het bedrijf(Hfst 1.2 en 1.3).

SYSTEMEN Regelmatig vindt er communicatie plaats tussen de studenten die de opdracht uitvoeren en de opdrachtgever. Hierdoor kan snel ingespeeld worden op nieuwe ontwikkelingen. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de kwaliteit, dit wordt door de opdrachtgever en de schoolbegeleiders gecontroleerd of het hier aan voldoet. Verder worden computersystemen als Solidworks en Solidworks Simulation gebruikt bij het ontwerpen en doorrekenen van de ontwerpen.

STRUCTUUR Eén van de taken is de structuur beschrijven omdat die op dit moment niet goed staat beschreven. De hoofd- en deelprocessen moeten nog worden uitgeschreven maar zijn in het kort: marktonderzoek, ontwerpen, bouwen van een elektrische motorfiets. Er zal een duidelijke taakverdeling zijn tussen de technische kant van de opleiding en de commerciële richting. De commerciële richting zal zich bezig houden met de coördinatie en de taakverdeling binnen het project, dit zal gebeuren in overleg met de opdrachtgever en de stakeholders van het project. In figuur 1 is het overzicht van het organogram van de HAN Motomotive te zien.

8|Pagina


HTS-Autotechniek

Figuur 1: Organogram HAN Motomotive.

STIJL HAN Motomotive werkt met een informele bedrijfsstructuur, de afdelingen zitten bij elkaar en dit bevordert de interne communicatie binnen het project. De afstand tussen de medewerker en de opdrachtgever is laag, dit voorkomt macht afstand en maakt het werken plezierig voor alle managementlagen. Verantwoording wordt afgelegd aan opdrachtgever, schoolbegeleider en stakeholders. Veel creativiteit op werkvloer en weinig taken van boven af zijn typerend voor HAN Motomotive, dit stimuleert de medewerkers om zelf met ideeën te komen. Deze inbreng wordt ook gewaardeerd door de begeleiders van HAN Motomotive en school begeleiders.

PERSONEEL Het personeel bestaat uit studenten van de HTS autotechniek met technische en commerciële achtergrond. De focus ligt op de ontwikkeling van de kennis van de studenten en medewerkers. Iedereen levert een bijdrage aan het succes van het project. Door duidelijke doelen op te stellen voor de medewerkers en deze constant te monitoren zo wordt het maximale uit de medewerker gehaald. Het HAN Motomotive team is een jong team met weinig ervaring maar wel veel kennis van de opleiding. Er wordt gewerkt met een kleine groep die elkaar om het half jaar gaan afwisselen. Dan wordt de informatie overgedragen naar een nieuwe groep. Wat hiervoor van belang is dat iedereen actief meewerkt en ook actief meedenkt.

VAARDIGHEDEN De vaardigheden van het bedrijf kunnen gesplitst worden in technische- en commerciële richting. De voordelen hiervan is dat het echt een specialisatie is en die veel kennis hebben over bepaalde onderdelen. Door dat de specialist goed kan in schatten wat het beste aansluit op de markt vraag en dit te delen met de rest van het team. Zo onderscheid HAN Motomotive zich van de concurrentie.

GEDEELDE WAARDEN Er heerst een open en informele bedrijfscultuur bij HAN Motomotive. Dit teamgevoel leidt ertoe dat iedereen bijdraagt aan het project en waarde hecht aan de daarvoor benodigde processen. Creativiteit is belangrijk binnen het bedrijf, dit komt ook terug in de bedrijfsvisie.

9|Pagina


HTS-Autotechniek

2.2 SPECIFICATIES BEDRIJF Het moet mogelijk zijn om binnen drie jaar na de start het prototype af te hebben. Wat van groot belang de ontwikkeling van de accu’s de komende drie jaar. Dit is van belang voor een grotere actieradius. Helaas hebben we geen invloed hierop als klein bedrijf en zijn we volledig afhankelijk van de grote bedrijven. Er is dan voor gekozen om met huidige accu’s te rekenen en geen aannamen te doen. Daarnaast wordt gekeken elke productietechnieken we tot onze beschikking hebben en of deze voldoende zijn om een elektrische motorfiets mee te bouwen of dat we eventueel extra methodes moeten aanschaffen.

2.3 SPECIFICATIES PRODUCT Om het product succesvol te maken moet het aan de volgende punten voldoen: Er geen uitstoot is van uitlaatgassen en van geluid, dit geeft minder overlast. Dit is goed te doen met een elektrische motorfiets. Gebruik maken van het duurzame imago van elektrisch rijden. Een mogelijkheid om het voertuig te personaliseren. De TCO (total cost of ownership) zo gunstig mogelijk is. De aanschafkosten liggen waarschijnlijk hoger dan de kosten van de huidige motorfietsen met een conventionele verbrandingsmotor. Een elektrische motorfiets heeft een vaste parkeerplek nodig heeft om te garanderen dat het te allen tijde aan de lader aangesloten kan worden. De topsnelheid moet hoog genoeg zijn om goed mee te kunnen komen op de snelweg, er wordt vanuit gegaan dat 120 km/h hier voldoende voor is. Deze snelheid willen we gedurende 100 km rijden. Dit zal ook de maximale actieradius zijn. Het is een echte motorfiets en moet de bestuurder ook in het bezit zijn van een motorrijbewijs.

3. EXTERNE ANALYSE In dit hoofdstuk wordt de externe analyse beschreven, dit is gedaan in de vorm van een aantal analyses. De externe analyse geeft een zicht op de externe kant van de organisatie HAN Motomotive en zal een input zijn voor de SWOT-analyse en confrontatie matrix

3.1 UITWERKING ENQUÊTE MOTORBEURS Hieronder een uitwerking van de enquête van de motorbeurs. De volledige uitkomsten met grafieken staat in bijlage 2: Enquête motorbeurs. Tijdens de motorbeurs in Utrecht zijn er in totaal 135 mensen ondervraagd naar hun mening over de elektrische motorfiets. Meteen opvallend is het duidelijke verschil in interesse. Van de ondervraagde hebben veel mensen (nog) geen interesse, maar er hebben ook mensen gereageerd die geïnteresseerd zijn (16%) of zich afgevraagd hebben hoe het is om elektrisch motorfiets te rijden (35%). Daarbij geeft slechts 3 procent aan ooit de overweging gemaakt te hebben er één aan te schaffen. Als je mensen vraagt naar wat voor type elektrische motorfiets ze zouden kijken is er het meeste interesse naar een toer motorfiets (43%) en sport motorfiets (33%). Aangenomen is dat dit te maken heeft dat op dit moment een sport motorfiets (40%) of toer motorfiets (29.6%) rijdt. Hierbij hebben ze ook aangegeven als er naar een elektrische motorfiets gaan kijken 82 procent van de toerrijders voor een toer motorfiets zouden gaan en 71 procent van de sportmotors zal weer voor een sport motorfiets gaan.

Figuur 2: Interesse E-Bike.

10 | P a g i n a


Figuur 3: Nadeel elektrische motor.

HTS-Autotechniek

Van de ondervraagden verwacht 22 procent dat binnen nu en een paar jaar serieus overwegen om een elektrische motor aan te schaffen. Meer dan de helft van de ondervraagden denkt dat dit de huidige kosten kan verminderen. De grootste redenen om geen elektrische motorfiets aan te schaffen zijn: het missen van geluid (44%) en beleving (24%), en daarna de beperkte actieradius (22%). Bij het vragen naar de grootste voor- en nadelen van het elektrisch rijden op dit moment zegt meer dan de helft als voordeel dat het beter voor het milieu is en als nadeel toch de actieradius.

De meeste geïnteresseerden zouden een elektrische motorfiets puur inzetten voor woon/werk verkeer (43%) daarnaast is 37 procent puur recreatief en 20 procent gecombineerd. Gemiddeld is de afstand naar het werk 36 km, en recreatief wordt gemiddeld 193 km gereden per rit. 46 procent zal voornamelijk in het buitengebied rijden en 30 procent eigenlijk alleen stedelijk gebied. Van de ondervraagde heeft 40 procent aangegeven dat zij vinden dat een actieradius Figuur 4: Mogelijke inzet elektrische motor. van minimaal 150 km nodig is om te overwegen een elektrische motorfiets aan te schaffen. Van deze ondervraagde neemt 21 procent genoegen met 100 km of minder. Van de ondervraagden is 9 procent bereid hier meer voor betalen dan de huidige motorfiets, en 45 procent heeft aangegeven hetzelfde te betalen. Gemiddeld heeft de motorrijder € 7.473, - over voor een elektrische motorfiets als hij aan de eisen voldoet. De belangrijkste eigenschappen van de huidige motorfiets die een elektrische motorfiets moet hebben zijn: Rijeigenschappen Karakter Vermogen Comfort

SEGMENTATIE Van de mensen die aangeven de elektrische motorfiets voor woon/werk verkeer te gebruiken, gebruikt 60 procent hem puur stedelijk. Van de geïnterviewde mensen die een actieradius 150 km of minder voldoende vinden, is 83.7 procent bereid hetzelfde of meer te betalen dan de huidige motorfiets als deze aan de eisen voldoet. De geïnteresseerde mensen in een elektrische motorfiets zijn ook bereid daar meer voor te betalen. Namelijk €9469, dit is bijna €2000 meer dan gemiddeld genomen.

11 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

3.2 AFNEMERS ANALYSE In deze paragraaf wordt de afnemers analyse behandeld, deze geeft een inzicht in wie de potentiële afnemers gaan worden, wat hun bezig houdt en wat de trends zijn die onder deze afnemers spelen.

ABELL MODEL Met het Abell model is een duidelijke afbakening gemaakt van de markt voor de E-Bike. Het is ook duidelijk welke technieken gebruikt gaan worden, op welke behoeftes ingespeeld wordt en op welk gedeelte van de markt ingespeeld wordt.

Figuur 5: Abell model HAN E-Bike.

W’S VAN FERREL Wie zijn onze potentiële afnemers? Privé gebruikers zijn de innovators en early adopters. Zakelijke gebruikers zijn bedrijven en overheden. Wat doen eventueel potentiële afnemers met onze producten? Privégebruikers zullen er voornamelijk in het woon/werkverkeer mee rijden, meer en deel hiervan zijn verplaatsingen in stedelijk gebied op lagere snelheden. Zakelijke rijders laten zien dat ze groen bezig zijn, daarnaast om kosten te besparen op hun huidige transport middelen. Wanneer kopen eventuele afnemers onze producten? De producten worden verkocht omdat ze: Innovators en/ of early adopters zijn. Kosten willen besparen. Maatschappelijk verantwoordelijk bezig zijn. Dit gebruiken voor PR.

12 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Waarom kopen eventueel potentiële afnemers onze producten? Zakelijk: Bij het aanschaffen van een elektrische scooter voor de zaak kan men gebruik maken van een aantal fiscale voordelen, waaronder de VAMIL regeling (willekeurige afschrijving milieuinvesteringen) en de MIA regeling (milieu investeringsaftrek). Gemiddeld loopt op tot 20 procent van de investering en maximaal 36 procent. Privé: Het is een motorfiets die uitermate geschikt is voor gebruik in drukke steden. Mensen die voorop willen lopen in de techniek, groen willen rijden. Waarom niet? Ze nog niet overtuigd zijn van de voordelen van elektrische motorfietsen, de techniek willen afwachten of dat het niet interessant is als ‘Personal Mobility Vehicle’ (PMV). Nadeel is ook dat lange afstanden rijden met één volle accu nu nog niet kan.

AANTALLEN De doelstelling op dit moment is het bouwen van maar één prototype. Verder wordt gekeken naar de cijfers op dit moment) en naar hoe de voorspellingen voor 2016 eruit zien, wanneer de HAN E-Bike waarschijnlijk geïntroduceerd gaat worden. Hieronder de getallen van de motorfietsen op dit moment: Inhoud motor nieuw verkochten

motoren tot 950 cc

950cc en meer

Figuur 6: Motorinhoud nieuw verkochte motoren.

procent. In totaal rijden er nu ruim 712.417 motorfietsen in Nederland, met een gemiddeld jaarkilometrage van 3.800 kilometer. Wat betreft de toekomst van elektrische motorfietsen in Nederland kan het best gekeken worden naar de huidige elektrische brommer. Sinds een aantal jaren is de elektrische snor- en bromfiets in opkomst. Reden er in 2008 iets meer dan 2.000 van deze elektrische voertuigen in Nederland, oktober 2012 waren dat er totaal 20.298 [1].

DOELGROEP

De meeste motorfietsen die verkocht worden is 950 cc en meer. Dit is 41% van de nieuw verkochten motorfietsen. Van oudsher worden de toermotorfietsen het meest verkocht, maar de laatste jaren zijn de street motorfietsen en de allroad motorfietsen sterk in opkomst. Het marktaandeel van de street motorfietsen en van de allroad motorfietsen samen was in 2012 49

Soort verkochten motoren Overig 20%

All/Off road 25%

Tour 14% Street 26%

Scooter 15%

Er zijn 2 doelgroepen, de eerste doelgroep zijn de Figuur 7: Soort verkochten motoren. zakelijk gebruikers van de E-Bike. Dit zijn voornamelijk bedrijven en overheden. Privé gebruikers zijn de innovators en early adopters. De doelgroepen worden hieronder specifieker uitgeschreven.

SEGMENTEN Early adopters en innovators met motorrijbewijs. Bedrijven die duurzaam werken of willen gaan werken (MIA/Vamil regeling). Zakelijke rijders met motorrijbewijs. Overheden.

13 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

GEOGRAFISCHE GEGEVENS Stedelijke gebieden. Grote bedrijven/overheid terreinen.

DEMOGRAFISCHE GEGEVENS De doelgroep zal het voertuig hoofdzakelijk in zetten voor woon/werk verkeer. De doelgroep maakt hoofdzakelijke korte en vaste ritten van a naar b.

PSYCHOOTGRAFISCHE GEGEVENS Privé: de early adopters zijn trend gevoelig, willen echt leader zijn en geen volger. Hebben een drukke en gehaaste leefstijl. Zijn relatief goed op de hoogte van nieuwe techniek en zijn ook bereid hier geld aan uit te geven. Willen graag extra opties dat ze het product kunnen personaliseren. Privé: Innovators staan helemaal vooraan als er een nieuw product op de markt komt. Vaak wordt een innovator omschreven als een Nerd of Geek. Wat wel opvallend is dat als het voor deze groep interessante techniek is, hoewel dat niet hoeft te zeggen dat het groots moet worden op de markt. Zakelijk: trendgevoelig en ook duurzaam ondernemen is belangrijk. Dit mag geld kosten maar de subsidies van de overheden zijn extra trigger om over te stappen naar elektrisch rijden. Wel moet het geld op den duur terug verdiend worden. In alle gevallen is het: Hoe meer men weet over de techniek, hoe meer ze bereid zijn te betalen.

GEDRAGSKENMERKEN Aankoopgedrag: Statussymbool(imago). Duurzaam. Betrouwbaar. Prijs. Stuurgedrag. Comfort. Communicatie gedrag: Karakter. Innovatief. Beleving.

GEBRUIKSINTENSITEIT Het product zal relatief veel gebruikt worden. Er zal dagelijks mee gereden worden. Vaak zal dezelfde route worden afgelegd. Zijn vaak korte ritten met een lage gemiddelde snelheid. Zal voornamelijk ingezet worden als personen vervoer.

SOCIO-ECONOMISCH Fossiele brandstoffen worden schaarser en duurder. Nieuwe vorm van individuele mobiliteit. Steeds meer aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.

14 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

3.3 DESTEP In deze paragraaf wordt de DESTEP-analyse behandeld. Er is voor deze analyse gekozen omdat dit een macro inzicht geeft van alle externe factoren waar de organisatie zich bevindt.

DEMOGRAFISCH Op dit moment rijden er 99 elektrische motorfietsen rond in Nederland, in 2012 zijn er 11 bijgekomen. Vorig jaar zijn er in Nederland 10.093 stuks nieuwe motorfietsen verkocht, in totaal zijn er 646.995 motorfietsen geregistreerd [2]. De meeste eigenaren van motorfietsen zijn tussen de 40 en 50 jaar (200.216). De meeste motorfietsen worden verkocht aan kopers in de leeftijdscategorie 36 tot 45 jaar (2099) en 46 tot 55 jaar (2995) [3]. De motorfietsen worden niet (8.5%) of zeer weinig (9.8%) gebruikt in stedelijk gebied [4]. Figuur 8: Leeftijd koper motor. De meeste motorfietsen staan geregistreerd in Zuid-Holland (107212), Noord-Brabant (101380) en Noord-Holland(99516) [5]. Er is een duidelijke trend zichtbaar dat er steeds meer bevolking naar de steden trekt de komende decennia. Mensen trekken weg uit de randgebieden(Groningen en Limburg) en gaan wonen in steden. De grootste veranderingen zie je in Flevoland en omgeving Breda.[6] Er is op dit een ruimtelijke ontwikkeling aan de gang in Nederland, er is een uitbreiding van het wegennetwerk. Dit komt omdat er een steeds grotere spreiding is tussen wonen en werken[7].

ECONOMISCH De grootse groep motorrijders heeft een hoog inkomen (groep 5) (10.4%), de meeste halen het inkomen uit een eigen bedrijf (10.9%) of werken gewoon (8.6%) [8]. Afgelopen jaar is de brandstofprijs van benzine bijna (8%) gestegen, maar Als men dit vergelijkt met 3 jaar geleden is een stijging van 30 procent te zien [9]. De Nederlanders besteden 10 a 15% van het inkomen aan onderweg zijn. Mensen met een hoger inkomen maken meer reisbewegingen en maken ook langere reizen[10]. Door de stijgende brandstofprijzen, steun van de overheden is de voorspelling dat het aantal elektrisch aangedreven scooters en motorfietsen wereldwijd spectaculair gaat stijgen van 17 miljoen 2011 tot 138 miljoen in 2017 [11].

SOCIAAL- CULTUREEL De factoren die heet meeste invloed hebben zijn individualiseren en intensivering. Mensen worden steeds meer onafhankelijk, een trend is gaande van kleinere huishoudens in combinatie met meer voorzieningen, grotere woningen en hogere inkomens [12]. Verder blijkt dat de gemiddelde gezinsgrootte dalende is en er een stijging is van het aantal eenpersoonshuishoudens[13]. Intensivering van de samenleving zorgt voor een toename van mobiliteit. Deze intensivering komt volgens het Figuur 9: Afstanden motor in Nederland. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid voort uit de drukkere ritmes en routines van de

15 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

individuen. Deze intensivering uit zich in meer verplaatsingen per persoon per dag en grotere afstanden per verplaatsing [14]. De mensen voeren steeds meer taken uit in een beperkt tijdsbudget. Gemiddeld is een enkele reis woon werk verkeer 14 km. In het noorden is deze afstand 22 km en het Westland 8 km [15]. Als het om een rit in de vrije tijd gaat wordt door 81 procent meer dan 30 km gereden, dit met een enkele reislengte van gemiddeld 69.4 km [16]. Daarnaast is de grensoverschrijdende mobiliteit ook een steeds groter wordende trend [17].

TECHNOLOGISCH De meeste verkochten motorfietsen hebben een minimale cilinderinhoud van 951 cc, dit waren in 2021 4.168 stuks [18]. In 2011 zijn de meeste motorfietsen verkocht in de categorieën Street dit waren 2828 stuks en ALL/offroad met 2771 stuks [19]. De trend is dat elektrische voertuigen steeds meer geaccepteerd worden. De bedrijven blijven de voertuigen steeds verder door ontwikkelen en door een ook steeds betere infrastructuur wordt het elektrisch rijden meer geaccepteerd. Vooral in de ontwikkeling van accu’s en laadmogelijkheden zijn van belang wil de groei van elektrische motorfietsen blijven groeien.

ECOLOGISCH De meesten motorfietsen in 2012 werden verkocht in maart dit waren 1900 van de 10.093 [20]. Bij de verkoop kijken mensen bewust dat bij de productie van product gebruik gemaakt is van schaarse grondstoffen en energie. Bedrijven richten zich nu meer op het verlagen van hun energiegebruik en hun grondstoffenverbruik. Een ander voorbeeld waaruit blijkt dat bedrijven praktisch met ecologische factoren omgaan is de recycling. Verouderde en kapotte elektronica wordt ingezameld (accu’s) of oud papier wordt verwerkt is niet meer uitsluitend om de afvalberg te Figuur 10: Verkoop cijfers per maand. verminderen. De twee andere redenen zijn het terugwinnen van schaarse grondstoffen en het gebruiken als middel om het imago van de bedrijven te verbeteren [21]. Daarnaast zijn de financiële baten voor bedrijven natuurlijk van belang.

POLITIEK- JURIDISCH De politiek is druk bezig met elektrische voertuigen. Door kortingen, vrijstellingen van BPM en het geven van subsidies voor de ontwikkeling van elektrische voertuigen proberen ze mensen te stimuleren om een elektrisch voertuig aan te schaffen. Het kabinet wil de belemmeringen voor een grootschalig gebruik van elektrische voertuigen wegnemen. Zo gaat het kabinet onder meer: Stimuleren dat oplaadpunten versneld worden geplaatst. Slim samenwerken met gemeenten, ondernemers en wetenschappers binnen de Green Dealprojecten. Verder met het Formule E-team. Een samenwerkingsverband tussen overheid en maatschappij dat als doel heeft elektrisch rijden te stimuleren.

16 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

3.4 CONCURRENTIEANALYSE In deze paragraaf wordt de mogelijke concurrentie geanalyseerd. Hierbij wordt vooral gekeken naar de motorfiets en ook naar de drijfveer van de fabrikant. Er wordt naar de concurrenten gekeken om te bepalen hoe de HAN Motomotive het concept moet gaan positioneren.

IDENTIFICATIE CONCURRENT Een product kan haar concurrenten onderverdelen in directe concurrenten. Dit zijn product(en)/dienst(en) die identiek zijn aan het aan te bieden product en diensten. Of indirecte concurrenten dit zijn producten en/of diensten die dezelfde behoeften vervullen als het aan te bieden product. Deze worden hieronder in een tabel weergegeven.

Sportmotor Huidige behoefte van de consument: van A naar B verplaatsen, beleving en voor de hobby. Niveau concurrentie Productvorm Product categorie Generiek

Budgetconcurrentie

Elektrische motorfiets Zero Energica Evolve (concept) Racemotor Elektrische auto Elektrische fiets Trein Verbrandingsmotor auto Verbrandingsmotor motor (chopper, touring, supermotard, enz.) Te voet verplaatsen Openbaar vervoer Fiets

Tabel 1: Behoefte sportmotoren.

all\off roadmotor Huidige behoefte van de consument: van A naar B verplaatsen, voor de hobby en sport. Niveau concurrentie Elektrische motorfiets Productvorm KTM Zero Quantya Product categorie Crosser Generiek Cross fiets Cross auto 4x4 auto Quat Budgetconcurrentie Mountainbike Tabel 2: Behoefte All/Off road motoren.

Toer Huidige behoefte van de consument: voor beleving en om van A naar B te komen. Niveau concurrentie Elektrische motorfiets Productvorm Zero Brammo Volta Productcategorie Toer Generiek Auto Fiets Budgetconcurrentie Openbaar vervoer Tabel 3: Behoefte toer motoren.

17 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Motor scooter Huidige behoefte van de consument: om van A naar B te komen. Niveau concurrentie Elektrische motorfiets Productvorm Vectrix Evolve LEMev Product categorie Generiek

Budgetconcurrentie

Scooter Elektrische auto Elektrische fiets Trein Verbrandingsmotor auto Verbrandingsmotor motor (race, chopper, touring, supermotard, enz.) Te voet verplaatsen Openbaar vervoer Fiets

Tabel 4: Behoefte motor scooters.

CONCURRERENDE MERKEN In deze paragraaf worden de merken beschreven en wat hun missie en visie is ten aanzien van het bouwen van elektrische motorfietsen. Er wordt in gegaan op welke motorfietsen zij aanbieden en geprobeerd te achterhalen met welke gedachten zij deze op de markt zetten.

Zero [22] Zero is een Amerikaans bedrijf dat elektrische motorfietsen ontwikkeld, produceert en wereldwijd aanbiedt. Het eerste prototype rolde in 2006 van de band. Zero is er in de periode van 2006 tot op heden in geslaagd om de meeste markten te bestrijken wat betreft de elektronische motorfiets. Het bedrijf biedt dan ook vijf verschillende modellen aan, voor vijf verschillende markten, waaronder bied Zero een crossmotor, racer, toer, ALL road en supermotard aan. Het bedrijf wil ervoor gaan zorgen dat de beleving en het karakter van de conventionele motorfiets niet verloren gaat in de elektrische motorfiets. Ze zorgen er dan voor dat het beste van beide werelden terug komt in hun product. Ook specialiseert het bedrijf zich in het ontwikkelen, produceren en aanbieden van aandrijflijnen voor elektrische motorfietsen. De missie Zero motorfietsen heeft als missie, de beleving van het motorrijden te veranderen en wil dit doen door zeer innovatieve elektrische motorfietsen met uitzonderlijke waarde en prestaties aan te bieden op de markt. Zero combineert de kunst en de wetenschap van de motorfiets om een ontwikkeling te creëren en vaardige producten die de consument prikkelen en wil hiermee een merkentrouw bij de consument realiseren. Zero is vastbesloten om het bedrijf te zijn met het meeste aanbod van wat elektrische motorfiets betreft.

Energica [23] Energica is een Italiaans bedrijf dat elektrische circuit motorfiets ontwerpt en nu ook met een elektrische straat motorfiets komt in 2014. Dit is een initiatief van het bedrijf Modena en met hulp van de ervaring van de CRP groep. De CRP groep heeft alle technologie in huis voor het ontwerpen van eco-vriendelijke auto’s. Door deze samenwerking met deze bedrijven en de visie te hebben het doorbreken van gewoontes onder motorrijden, is de Energica (elektrische motorfiets) tot stand gekomen. Het bedrijf biedt zeer snelle elektrische motorfietsen aan, om zo dicht mogelijk bij de prestaties te blijven van de hedendaagse verbranding motors.

18 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Evolve [24] Evolve is een Amerikaans bedrijf dat zich bezig houdt met het ontwikkelen van nieuwe, frisse en vooral innovatieve ontwerpen. Evolve bestaat uit een groep van individuen verenigd door een gemeenschappelijk doel. Het verbeteren van de beleving van elektrisch motorrijden. Het team bestaat uit; kunstenaars, ontwerpers, elektriciens, technische ingenieurs, motorcoureurs, fotograven, mechanica, strategen en milieuactivisten. Het team laat zich inspireren door de cultuur, obsessie voor kunst, muziek, mode en technologie. De drijfveer van het bedrijf is hun passie voor schone energie.

Missie De missie van Evolve is om een geheel nieuwe motorfiets te creëren. Dit wil het doen door nieuwe ideeën te ontwikkelen voor een nieuwe generatie, nieuwe technologieën en nieuwe manieren te verkennen. Evolve wil de problemen die zich nu bevinden bij elektrische rijden oplossen, zodat het toegankelijker wordt voor het grote publiek.

KTM [25] KTM het grootste en meest bekende bedrijf in het rijtje merken dat elektrische motorfietsen aanbiedt. KTM is een krachtig Oostenrijks bedrijf en een sterk merk dat zijn aanwezigheid op de internationale markt steeds verder uitbreidt. KTM is een van de toonaangevende producenten van sportieve voertuigen met een specifieke nadruk op sportieve motorfietsen die de ondernemingsfilosofie heeft “ready to race”. Voorheen produceerde KTM alleen motorfietsen met brandstofmotoren, maar nu wil KTM met een Freeride-e motorfiets op de markt komen wat een elektrische crossmotor is. Met de Freeride-e wil KTM een nieuw soort crossmotor op de markt zetten die voor crossers bedoeld is die onder het motto “ready to ride” willen crossen.

Missie De missie van KTM is het meest toonaangevende bedrijf zijn en blijven op het gebied van sportieve motorfietsen en dan vooral gericht op de offroad scene. Het bedrijf biedt hoge kwaliteit motorfietsen aan en staat hier ook bekend om. Het bedrijf heeft diverse teams rijden in diverse klasse van de motorcross.

quantya [26] Quantya is een Zwitsers bedrijf dat sinds 2007 elektrische motorfietsen aanbied. Het bedrijf is een gerespecteerd bedrijf in het aanbieden van elektrische cross motorfietsen. De motorfietsen die Quantya aanbiedt zijn bedoeld voor klanten die van “plug and ride” houden. Het is de bedoeling van Quantya om motorfietsen aan te bieden voor de rijder die niet houdt van sleutelen, voordelig wil crossen en overlast door lawaai wil verminderen.

Missie De missie van Quantya is om sinds 2007 elke keer als zij een nieuwe motorfiets op de markt brengen de verwachtingen te overtreffen. Quantya heeft de visie om de groene mobiliteit pionier te zijn en dit heeft ervoor gezorgd dat hun klanten altijd een stapje voor zijn op de concurrentie.

Brammo [27] Brammo is een van de meest innovatieve powersports bedrijven in de wereld en is de toonaangevende wereldwijde leverancier van technologisch geavanceerde elektrische voertuigen. Brammo ontwerpt en ontwikkelt elektrische motorfietsen, waaronder de Empulse en is de huidige TTXGP eGrandPrix kampioen van Noord-Amerika. Het bedrijf levert hun producten op markten in Amerika, Azië en Europa.

19 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Volta [28] Volta motoren is een elektrische motorfiets fabrikant die als missie heeft het verstrekken van nieuwe oplossingen voor de vervuiling in de grote steden. Volta probeert met haar alternatieve ontwikkelingen de lucht te klaren in stedelijke wegen en het milieu te verbeteren. Het bedrijf zit gevestigd in Spanje, maar levert haar producten aan dealers wereldwijd. Volte heeft als bedrijfsfilosofie dat het DNA van een merk wil overbrengen met een sportief karakter, terwijl het ook efficiënt en milieu vriendelijk is. Volta beweert dat het zich onderscheidt van andere stedelijke elektrische motorfietsen, want het combineert technologie, design en een sportieve uitstraling, terwijl er ook respect is voor het milieu.

Vectrix [29] Vectrix werd opgericht in 1996 met als doel om een schone, efficiënte, betrouwbare en betaalbare binnenstedelijke zorgen voor het openbaar vervoer. Het bedrijf is dan ook eerst begonnen met elektrische auto’s. Sinds 2007 zijn ze begonnen met het produceren van elektrische motorscooters die speciaal bedoelt zijn voor stadsverkeer. Vectrix biedt een drietal geheel elektrische motorscooters; een driewieler, een lichte scooter en een motorscooter. Vectrix levert wereldwijd en het hoofdkantoor zit gevestigd in Polen.

LEMev [30] LEMev is een bedrijf dat bestaat uit een team van personen met verschillende achtergronden uit de motorfiets industrie. Het team is ontstaan om samen te werken aan een nieuw uitdagend project, met een stedelijke scooter die voldoet aan twee basisprincipes; ze bieden veiligheid en rijden plezierig, ze rijden energie zuinig en ze stimuleren duurzame mobiliteit. Het team bestaat uit de volgende bedrijven: LUMA is de eigenaar van succesvolle motorfiets en scooter accessoires, merken als LUMA sloten en LEM helmen en koffers. INMOTEC is een engineering bedrijf dat zich toelegt op de ontwikkeling van racefietsen en motoren. Zijn betrokken geweest bij de MotoGP en een Moto2 fietsen. DHEMEN is een top niveau industrieel ontwerpbureau en heeft belangrijke onderscheidingen ontvangen zoals de iF Design Award of Red Dot Award.

TECHNISCHE GEGEVENS In tabel 5 Worden alle technische gegevens geanalyseerd van de concurrenten, hiermee kan het concept van de HAN Motomotive gemeten/vergeleken worden. Later zal hier een spinnenwebdiagram van gemaakt worden. De gegevens die de fabriek opgeeft komen niet altijd overeen met de realiteit: Dit heeft te maken met de omstandigheden waar bijvoorbeeld deze actieradius van de fabrikant wordt gereden. Een voorbeeld hiervan: Zero geeft op dat de Zero S (zonder uitbreidingspack) een actieradius heeft van 112 mijl (180km). Maar een roadtest laat zien dat de Zero S een actieradius van 71 mijl (113km) haalt in de praktijk [31]. Toch hebben wij de fabrieksopgave gehanteerd bij de vergelijkingen, omdat zo elke motorfiets dezelfde testcyclus heeft doorlopen (NEDC) en zo blijft het een eerlijke vergelijking tussen de onderlinge modellen.

20 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

SPORT

ALL/ OFF road

ZERO S[32] Evolve Lithium CRP (concept)[34] Energica* (circuit)[33]

KTM freeride E [35]

Zero MX ZF2.8 [36]

Toer Quantya EVO 1 Strada [37]

BRAMMO IMPULSE [38]

Motorscooter

ZERO DS Volta BCN Vectrix VXZF11.4 [39] City [40] 1 Li+ [41]

LEMev [42]

Evolve titanium Xr [43]

Actieradius [km]:

208

160

40

30

40

25-30

136

169

70

120

80

160

Accu:

li-ion

Li-Pol

Li-pol

Li-ion

Li-ion

Li- Pol

Li-ion

li-ion

Li-pol

Li-ion

li-ion

Li-pol

Opslag capaciteit accu [kWh]:

4,4

onbekend

7,4-8,9

2,1

2,5

1,9

9,31

10

3

5.4

4

onbekend

Voltage accu [V]:

102

96

92,5

300

onbekend

48

103,6

102

74

128

72

110

Vermogen [pk]:

54

54

136

20

27

11.05

54

54

34

27

6,8

7

Koppel [Nm]

92

onbekend

160

42

92

31.5

63

92

67

65

100

onbekend

Oplaadtijd [uur]:

2,5

3,5

3

1,5

2,6

2,5

3,5

8

2

4

5

4

Topsnelheid [km/h]:

153

160

220

onbekend

113

70

160

153

120

110

108

112

Gewicht [kg]:

161

onbekend

160

95

101

95

213

181

135

210

169

174

Prijs: [€]

10.522,

15.312

18.000

onbekend

9.495,- excl.

€ 9.614,00

12.778,-

12.297,-

7,000,-

11.795

onbekend

5.400

Duurzaamheid [km]:

300.000

onbekend

onbekend

onbekend

onbekend

30.000

184.800

105.000

80.000

160.000

onbekend

Tabel 5: Technische gegevens motorfietsen.

457.000

*Dit is een superbike en wordt gebruikt op het circuit, deze wordt wel genoemd om te laten zien wat mogelijk is, maar wordt verder niet mee genomen in de positionering

21 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

POSITIONERING Er is gekozen door de HAN Motomotive voor een type toer motorfiets met sportieve zit, dit houdt in een toer motorfiets met een sportief uiterlijk. Deze motorfiets is eenvoudig in de stad te gebruiken, omdat verwacht wordt de motorfiets hier veel wordt ingezet. In deze sub paragraaf worden dan ook alleen de technische gegevens van de sport- en toermotorfiets meegenomen. De crossmotor valt af, omdat dit een heel ander type motorfiets is dan een sportieve toermotorfiets. De motorscooter is geen optie, omdat HAN Motomotive echt een motorfiets wil maken en geen scooter.

Grafiek 1: Positionering HAN E-Bike.

Actieradius Zero S De Zero S met uitbreidingspakket heeft met 208 km veruit de grootste actieradius, van uitgaande de opgegeven gegevens van de fabrikant. Maar waarschijnlijk wordt deze waarde van 208 km in de praktijk niet gehaald. De HAN Automotive wil een actieradius van 100 km realiseren bij een snelheid van 120 km/h ongeacht welke rijweerstanden. Deze waarde is opgegeven door de opdrachtgever en uit de DESTEP komt dat dit ver binnen het gemiddelde dagelijks gereden aantal km ligt per persoon.

Accu Volta BCN City De beste accu wordt gebruikt door Volta BCN, dit is een lithium-ion accu, deze accu heeft een langere levensduur dan de lithium-polymer.[44] Hoewel een lithium-polymer accu ietwat lichter is dan een lithium-ion accu, ligt de keuze toch bij een lithium-ion accu vanwege de langere levensduur.

Opslagcapaciteit accu Brammo Empulse De Brammo Empulse heeft de hoogste opslagcapaciteit als het gaat om de accu, deze heeft een opslagcapaciteit van 10 kWh. De HAN E-Bike heeft, als de waardes aangehouden worden van de concurrentie analyse, een opslagcapaciteit nodig van 15 kWh [zie concept aandrijflijn].

Vermogen Zero S De Zero S heeft het meeste vermogen van de concurrentie, deze heeft namelijk een vermogen van 40 kW. Uit de enquête is naar voren gekomen dat men waarde hecht aan vermogen (het aantal kW). Het vermogen van de HAN E-Bike staat nog niet vast, maar zal rond de 44 kW komen te liggen.

22 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Koppel Zero S Het koppel van de Zero S ligt het hoogste van de concurrenten, dit koppel in combinatie met een gewicht van 161 kg komt het rijplezier flink ten goede. Doordat de motorfiets zo lekker snel optrekt. Het minimale koppel dat nodig is voor de HAN E-Bike om met de waardes uit het concurrentie analyse bedraagt 43 Nm. Als aangenomen wordt dat hier een 20% koppel wordt toegevoegd om het rijplezier te bevorderen dan zal het uiteindelijke koppel op 53 Nm komen.

Oplaadtijd Zero S De oplaadtijd van een Elektrische motorfiets is nog steeds een groot struikelblok. De Zero S heeft van de concurrenten de kortste en daardoor beste laadtijd van 2,5 uur. De HAN E-Bike moet een gangbare, aantrekkelijke en praktische oplaadtijd hebben. De accutechniek is vandaag de dag nog niet zo ver is dat in dezelfde tijd kan gebeuren als men een tank vol benzine tankt. Er wordt dus uitgegaan dat het maximale haalbare is en houden daarom dezelfde waarde als de Zero S aan, deze zal gaan liggen rond de 2,5 uur.

Topsnelheid Brammo Empulse De Brammo Empulse heeft dezelfde topsnelheid als die van de Zero S. Dit zijn de twee concurrenten die de hoogste topsnelheid hebben. De topsnelheid van de HAN E-Bike is nog geheel onbekend, maar er wordt een topsnelheid van minimaal 130 km/h om zo lekker met het verkeer mee te kunnen rijden op de snelweg.

Gewicht Zero S Het gewicht speelt een cruciale rol in het behalen van de juiste actieradius. De Zero S is hier het beste in, deze heeft de grootste actieradius van alle concurrenten en tevens de lichtste motorfiets. Aangezien de HAN E-Bike een grotere accu nodig zal hebben wordt gestreefd naar een maximaal gewicht van 200 kg voor het ontwerp. Zo is de motorfiets nog voldoende wendbaar in het stedelijk gebied.

Prijs Volta BNC City Het meest aantrekkelijk geprijsd van de concurrentie is de Volta BNC City. De prijs van dit model is 7.000 euro. Op de tweede plaats komt de Zero S met € 10.522,-. Uit de enquête blijkt dat de mensen die nu een toermotorfiets rijden bereidt zijn rond de € 10.000,- te betalen. De prijs van de E-Bike streeft er naar om het aanschafbedrag voor de klant rond de € 10.000,- te laten kosten.

3.5 BRANCHE ANALYSE De branche analyse is uitgevoerd aan de hand van het vijf krachten model van Porter. Zo worden de kansen en bedreigingen achterhaald. Dit wordt weer later verwerkt in de SWOT-analyse en confrontatie matrix.

VIJF KRACHTENMODEL VAN PORTER De branche analyse is gedaan aan de hand van het ‘vijf krachtenmodel van Porter’[45]. Het model gaat uit van vijf krachten die de aantrekkelijkheid van een markt bepalen. Door dit model uit te werken kan worden achterhaald of de markt aantrekkelijk genoeg is en naar kansen en bedreigingen binnen de markt. Bij dit model is uitgegaan van een elektrische toermotorfiets met sportieve zit.

23 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Figuur 11: Vijfkrachten model van Porter schematisch weergegeven [46].

MACHT VAN DE TOELEVERANCIERS Een toeleverancier kan een invloed uitoefenen op een product, doordat deze als enige het product aanbiedt. Mochten er meerdere zijn dan is de macht van deze toeleverancier vele malen kleiner. In deze paragraaf worden deze krachten geanalyseerd. De toeleveranciers van onderdelen voor de elektrische motorfiets hebben weinig macht, omdat hier veel verschillende aanbieders voor zijn. Waar de macht wel ligt is bij de leveranciers van de accu’s. Deze zullen de prijs bepalen van de motorfiets, omdat de accu het duurste product is en grondstoffen als lithium-ion of lithium-polymeer voor accu’s schaars zijn. [47] Ook gaat de accutechniek moeizaam, dus als een fabrikant met een nieuwe techniek komt wordt dit voor de hoofdprijs verkocht. De macht van de toeleveranciers is dus gemiddeld, omdat alle andere onderdelen wel moeiteloos te verkrijgen zijn. En daar komt bij dat meerdere bedrijven de gehele aandrijflijn aanbieden, zoals Zero en Mission Motors [48][49]. Het switchen tussen toeleveranciers is mogelijk en kosteloos, mits de afspraken in het contract zo zijn opgesteld. Conclusie: gemiddeld

BELANG VAN DE AFNEMER Afnemers kunnen op verschillende manieren invloed uitoefenen op leveranciers. Zo kunnen zij macht uitoefenen door een prijsverlaging of kwaliteitsverhoging te eisen. De grote van deze kracht wordt hieronder geanalyseerd. In 2011 waren er isn Nederland, 5.785.000 mensen die elke werkdag een reis moesten afleggen van hun huis naar hun werk. [50] Dit is 34,7% van de totale Nederlandse bevolking. Deze mensen zijn potentiële afnemers, omdat deze mensen de meeste baat hebben bij een voordelige reis en deze mensen komen het dichtste bij de hedendaagse haalbare actieradius van een elektronische motorfiets. Verder zijn potentiële afnemers motorrijders, dit was op 12-maart-2013; 6,4% van de totalen Nederlandse bevolking wat inhoud dat het er bij elkaar opgeteld een redelijk aantal potentiële afnemers zijn die baat hebben bij een elektrische motorfiets. [51] De groep van potentiële afnemers is dus vrij groot. De HAN E-Bike gaat een nieuw soort categorie motorfiets worden. Dus het product is gedifferentieerd t.o.v. de huidig verkrijgbare motorfiets categorieën. Verder hebben de afnemers baat bij kwaliteit van het product dat aangeboden wordt. Er zal dus gezorgd moeten worden dat deze bij het ontwerpen en produceren gewaarborgd wordt. Het overstappen op een concurrent is geheel kosteloos, wat de kracht van de afnemer vergroot in zijn onderhandeling positie. De conclusie luidt dan ook dat de kracht van deze afnemer relatief groot is. Conclusie: Relatief hoog

24 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

VERKRIJGBAARHEID SUBSTITUTEN EN COMPLEMENTAIRE GOEDEREN Substituten kunnen een bedreiging vormen voor de winstgevendheid van de bedrijfstak, omdat deze een vorm van indirecte concurrentie is voor het te leveren product. De kracht van de substituten is afhankelijk van de functionaliteit, relatieve prijs/prestatieverhouding, gemak van switchen en het winst en agressiviteit leveranciers substituten. Het probleem met elektrische motorfietsen is dat een substituut de conventionele brandstof motorfiets is. En aangezien de prestaties van de huidige elektrische motorfiets niet in de buurt komen met wat de conventionele motorfiets betreft (kijkende naar actieradius, topsnelheid, beleving en geluid). De voordelen van een elektrische motorfiets zijn; een voordelige manier van rijden, beter voor het milieu en het groene karakter. Verder zijn de conventionele motorfietsen over het algemeen even duur of goedkoper dan de elektrische motorfiets. Wat inhoudt dat de conventionele brandstof motorfiets een betere prijs/kwaliteit verhouding heeft. Verder zijn er nog meer substituten zoals de auto, fiets, openbaarvervoer en meerdere vervoersmiddelen. De keuze voor deze vervoersmiddelen door potentiële afnemers wordt grotendeels gemaakt door de te reizen afstand en de reistijd. Uit onderzoek van het CBS blijkt dat in 2010 een gemiddelde rit [52]: In de auto 23,87 minuten duurde met een gemiddeld aantal km van 16,64. In de trein 74,00 minuten duurde met een gemiddeld aantal km van 42,41. In de bus 40,38 minuten duurde met een gemiddeld aantal km van 11,75. Op de fiets 16,58 minuten duurde met een gemiddeld aantal km van 3,40. Op de Brom-/snorfiets 18,18 minuten duurden met een gemiddeld aantal km van 6,27. Op overige vervoersmiddelen (waaronder motorfiets) 36,64 minuten duurde met een gemiddeld aantal km van 18,10. De conclusie die hieruit getrokken kan worden is dat met een gemiddelde actieradius van 80km al deze substituten concurreren met het concept van de HAN Motomotive. Vooral als gekeken wordt naar de reistijd, zal de E-Bike over het algemeen beter presteren dan het openbaarvervoer en beter dan de auto. De bedreiging door substituten is wel aan de hoge kant, omdat het gemak van switchen voor vele aan de lagen kant is. Dit komt doordat er een apart rijbewijs gehaald moet worden voor de motorfiets en er een nieuw voertuig aangeschaft moet worden. Conclusie: Hoog

BEDREIGING VAN NIEUWE TOETREDERS Nieuwe toetreders op de markt kunnen een bedreiging vormen voor de slagingskans van het concept van de HAN Motomotive. Hoe groot de bedreiging is van nieuwe toetreders wordt in deze paragraaf geanalyseerd. In hoeverre het mogelijk is de nieuwe markt te betreden wordt getoetst aan de volgende punten: Schaalvoordelen Gevestigde namen krijgen vaak zogenoemde schaalvoordelen. Dit zijn voordelen die het bedrijf krijgt bij afname van grote aantallen. De HAN Motomotive is een organisatie die bestaat uit studenten. In hoeverre het mogelijk is schaalmodellen te realiseren hangt af van de investeerders en stakeholders die gevonden worden. Tot op heden is dit nog niet van toepassing. Kapitaal Doordat de HAN Motomotive bestaat uit het werk dat verricht wordt door studenten, zullen de kosten gaan zitten in het materiaal, onderdelen en het produceren. Over het kapitaal is verder nog niks bekend, hierover wordt meer duidelijk wanneer er investeerders gevonden worden.

25 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Productdifferentiatie In iedere markt zijn er gevestigde merken met klanten die erg loyaal zijn. Als nieuw bedrijf op die markt is het erg moeilijk met deze merken te concurreren. Omdat de markt voor de elektrische motorfiets vrij nieuw is, zijn er maar een paar gevestigde merken. Zo zijn KTM en BMW één van de grote merken die vanaf 2014 een elektrische motorfiets op de markt brengen. Verder is het ontwerp dat de HAN Motomotive voor ogen heeft een nieuw categorie motorfiets, waardoor sprake is van productdifferentiatie. Overstapkosten In de branche bestaan er geen overstapkosten. Dit kan een voordeel zijn voor HAN Motomotive omdat iedere motorrijder het concept van de HAN Motomotive kan gebruiken. Overheid Omdat de Nederlandse overheid het elektrische rijden wil stimuleren, worden alle elektrische voertuigen vrijgesteld van de fiscale bijtelling, de motorrijtuigenbelasting en de BPM. Daarnaast wil de overheid ook de groeibelemmering van het elektrische rijden wegnemen door de infrastructuur aan te passen op het elektrische rijden. Toegang tot distributiekanalen Ook de toegang tot distributiekanalen is uiteindelijk afhankelijk van de investeerders. Motorrijders zijn liefhebbers van hun motorfiets en zijn vaak trouw aan hun merk waardoor het moeilijk wordt als nieuw merk de markt te betreden. Het voordeel is dat in het voorjaar van 2013 (nog) niet veel bekende merken bezig zijn met het produceren van elektrische motorvoertuigen, zo is BMW bezig met een elektrische motorscooter (deze komt in 2014) en KTM heeft de Freeride-e. Verder zijn er niet veel bekende merken die zich nu bemoeien met het elektrische rijden, want ze willen veelal afwachten tot de techniek verbeterd of kijken hoe de consument erop reageert. Omdat zij al een tijd op de markt opereren hebben ze een concurrentievoordeel. Zo beschikken zij over de nodige distributiekanalen en meer toegang tot de techniek en meer ervaring in de ontwikkeling van motorfietsen. Verder zijn er voor motorrijders zelf geen grote switchkosten, op de aanschafprijs na. De conclusie die hieruit getrokken kan worden is dat de bedreiging op dit moment nog niet hoog is, zodra de grote merken zich gaan vestigen op de markt zal de bedreiging alleen maar toenemen. Vandaar dat er gekozen is om de bedreiging van nieuwe toetreders gemiddeld te stellen. Conclusie: gemiddeld

CONCURRENTIE-INTENSITEIT Wat is de concurrentiekracht van de in de elektrische motorfietsbranche aanwezige organisaties? In welke mate beconcurreren zij elkaar? Hoe groot deze concurrentie-intensiteit is in de bedrijfstak, dit wordt hieronder geanalyseerd. De concurrentie intensiteit is, als gekeken wordt naar de elektrische motorfiets algemeen, redelijk. Er is namelijk in alle hoofdcategorieën motorfietsen al een elektrische variant te verkrijgen op de markt. De meesten zijn al bedoeld voor stadsgebruik of voor een kort ritje op de snelweg en hebben een futuristisch uiterlijk. Ook de markt is groeiende, op dit moment rijden er 99 elektrische motorfietsen rond. In 2012 zijn er 11 bijgekomen, dat wil zeggen een groeipercentage van +/- 11%. Dit is natuurlijk een stevige groei, maar nog geen grote markt. Wel wordt verwacht dat als er gekeken wordt naar de elektrische fiets en elektrische scooter, de groei uiteindelijk wel zal komen naarmate de subsidies van overheid beter worden en de benzine prijs zal stijgen. Indien echter gekeken wordt naar het ontwerp dat HAN Motomotive voor ogen heeft, dan is de concurrentie-intensiteit een stuk lager. Omdat het een nieuw soort categorie motorfiets wil ontwikkelen, een sportieve toermotor die bedoeld is voor in de stad. Hierdoor kan er geconcludeerd worden dat de concurrentie-intensiteit gemiddeld is. Conclusie: Gemiddeld

26 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

ENTRY EN EXIT BARRIERS Entry barriers verkleinen de kans op nieuwe toetreders, terwijl exit barriers de rivaliteit binnen de huidige aanbieders verhoogd. Als het moeilijk is om uit de branche te stappen, worden de aanbieders gedwongen harder met elkaar te concurreren. Entry barriers: Benodigde technologie. Productievaardigheden. Hoge investeringen. Toegang tot distributie. Hoge investeringskosten die nodig zijn. Imago schade door. Exit barriers: Emotionele binding door consument. Hoge investeringen die gedaan zijn. Imago schade door terugtrekking.

CONCLUSIE Factor: leveranciers Afnemers Substituten Toetreders Concurrentie Totalen

Weging: 0,15 0,25 0,25 0,20 0,15 1,00

Beoordeling Gemiddeld Relatief hoog Hoog Gemiddeld Gemiddeld

Tabel 6: Resultaten vijf krachten model.

Als vuistregel geldt dat wanneer er 3 of meer van de concurrentiekrachten hoog is, de winstgevendheid van deze bedrijfstak laag zal zijn. Dit is in de markt van de kleine elektrische auto ook het geval [53]. Wat uit het vijfkrachten model geconcludeerd kan worden is dat de bedrijfstak wel winstgevend kan zijn, alleen dat het een moeilijke markt is. Omdat twee van de ‘’vijf krachten’’ hoog beoordeeld zijn en de overige als gemiddeld. Dit komt vooral omdat het nog onbekend is en er een beetje laconiek over gedaan wordt door de potentiële doelgroep. Ook is de techniek nog niet aanwezig om met de conventionele motorfietsen te concurreren, maar zolang de brandstofprijzen stijgen en het motorrijden steeds duurder word biedt het elektrische motorrijden een goed alternatief.

27 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

3.6 BEHOEFTE IDENTIFICATIE Bedrijven en consumenten privé hebben beide andere behoefte, daarom is gekozen om deze te splitsen in B2C en B2B. Het product moet invulling geven aan de behoefte van de klant. Dit wordt gedaan om de vastgelegde behoefte in een later stadia in het project te vertalen naar technische oplossingen die de eisen waaraan het product moet voldoen.

B2C Innovators; hebben interesse in ‘’opmerkelijke’’ producten. Het product moet een kenmerk hebben dat een totaal nieuw kenmerk in de markt moet zetten, in ons geval kan dat zijn: De meest duurzame motorfiets. De meest personaliseerde motorfiets. De elektrische motorfiets met de beste rijeigenschappen. Door het product op één punt minimaal te laten uitblinken, zal het niet iedereen aanspreken maar voor mensen die juist die behoefte hebben zijn we voorkeursleverancier. Early adopters; Als het geïntroduceerd wordt op de markt is dit een belangrijke doelgroep. Deze doelgroep is bereid voor het product (extra) te betalen. Het product willen ze graag dagelijks gebruiken, en daarnaast vinden ze het van belang dat het product opvallend is. Als de early adopters het product accepteren dat is het mogelijk om een snelle groei in de verkoop te maken. Bereik; innovators en early adopters zijn mensen die veel online gegevens en nieuwe producten zoeken daarom is via site met concrete gegevens een ideale manier om deze doelgroep te bereiken. Een andere goede manier is een advertentie schrijven voor een tijdschrift die deze doelgroep aan spreekt.

B2B De belangrijkste behoeftes van de zakelijke markt zijn: kostenbesparing (TCO), betrouwbaarheid en duurzaamheid van het product. Daarnaast willen sommige bedrijven dat het product wel opvalt (imago en PR) maar zijn er ook bedrijven die juist niet willen opvallen. Hierbij moet een afweging gemaakt worden. Een andere behoefte is dat er nieuwe stakeholders nodig zijn die normaal buiten de mobiliteit sector werken. Denk hierbij aan bedrijven die gespecialiseerd zijn in aerodynamica, elektronische systemen en constructeurs light weight engineering. De TCO kan omlaag door de lage running costs, maar ook de aanschafprijs, over het algemeen zijn elektrische voertuigen duurder, daarom is het van belang dat er subsidies en regelingen zijn (MIA, Vamil) die het aantrekkelijk maken om nu in duurzame elektrische mobiliteit te investeren. Voor de overheid zelf is het ook een interessante mobiliteitsoplossing zijn. Hier is ook de behoefte de TCO zo laag mogelijk te houden en ook zo duurzaam mogelijk te werken. Wat wel van belang is dat het voertuig maatschappelijk geaccepteerd wordt.

28 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

4. SWOT

External origin

Internal origin

De SWOT-analyse is een analyse waarin vier aspecten naar voren komen; twee intern en twee extern. De interne aspecten bestaan uit de strenghts en weaknesses. De externe aspecten bestaan uit de opportunities en threats. In dit onderdeel zullen vier aspecten geëxtraheerd worden uit voorgaand onderzoek in de markt van de elektrische motorfiets en de interne kant van de organisatie HAN Motomotive die hieraan werkt. Uit deze matrix kan een confrontatiematrix gevormd worden waarin de interne en externe factoren met elkaar gekoppeld worden. Helpful

Harmful

Strengths 1. Geen geluid overlast

Weaknesses 1. Tijd

2. Personaliseren

2. De aanschafkosten

3. Technische kennis

3. Weinig ervaring

4. Innovatieve medewerkers

4. Wisselen van studenten

5. Total cost of ownership

5. Beperkte productie technieken

6. Parkeerruimte

6. Begeleiding nodig

7. Duurzaam imago

7. Topsnelheid

8. Geen uitstoot

8. Rijbewijs nodig 9. Beperkte actieradius

Opportunities

Threats

1.Vermogen 2. Geïnteresseerd 16% 3. Rit woon/werkverkeer gem. 18 km 4. Individualisering 5. Grote potentiële doelgroep 6. Categorie toer is het populairst 7. Geen geluidsoverlast 8. Karakter 9. De overheid is bezig te zorgen voor steeds betere infrastructuur 10. Duurzaam 11. Comfort 12. Stuurgedrag 13. Rijeigenschappen 14. Milieu vriendelijk 15. E.V. worden steeds meer geaccepteerd 16. Fossiele brandstoffen worden duurder 17. Het is een trend 18. Stijging verwacht in verkoop E.V. 19. Mensen trekken meer naar stedelijke gebieden 20. Bedrijven willen duurzaam imago 21. Overheid stimuleert elektrische rijden

1. De motorfiets wordt weinig gebruikt in stedelijk gebied 3. Veel mogelijke substituten 4. Kleine groei in hedendaags verkoop elektrische Motorfietsen 5. Het is een gewenning 6. Concurrentie van bekende merken. 7. Investeerders nodig 8. Meeste motorfietsen verkocht met 951cc 9. Hoge aanschafprijs 10. Infrastructuur is tot op heden nog niet optimaal 11. 65% heeft geen interesse 12. Ontwikkelingen accu's gaat moeizaam 13. Actieradius 14. De afstanden van woon/werkverkeer wordt groter 15. 81% rijdt in hun vrije tijd meer dan 30 km 16. Beleving motorfiets 17. Het recyclen van de accu's is nog steeds milieu belastend

Figuur 112: SWOT.

29 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

HELPFUL (STERKTES) 1. Geen geluid overlast (H2.3): De motorfiets maakt weinig geluid en geluidsoverlast is minimaal. 2. Personaliseren (H2.3): De motorfiets die ontworpen wordt kan gepersonaliseerd worden door de gebruikers. 3. Technische kennis (H2.1): De technische kennis en ervaring die op de HAN aanwezig is over zowel elektrisch rijden als het bouwen van voertuigen is van belang, omdat dit meegenomen kan worden in het concept voor de motorfiets. 4. Innovatieve medewerkers (H2.1): De medewerkers van dit project zullen alleen maar studenten zijn die begeleid worden door leraren van de school, hierdoor geven studenten bijna alle input voor het concept. Het is algemeen bekend dat studenten een frisse en innovatieve visie op zaken hebben, omdat zij weinig tot geen ervaring hebben in de branche waar zij zich in bevinden. 5. Total cost of ownership (H2.3): De TCO is door de subsidies en de lage km kostprijs en ondanks de hogere aanschafprijs aanzienlijk goedkoper dan een conventionele motorfiets. 6. Parkeer ruimte (H2.3): Een motorfiets heeft minder parkeerruimte nodig dan een auto. 7. Duurzaam imago (H2.3): Elektrisch rijden is duurzaam en geeft een particulier of bedrijf ook een duurzaam imago. 8. Geen uitstoot (H2.3): Het elektrische rijden is emissieloos en geeft hierdoor geen uitstoot.

HARMFUL (ZWAKTES) 1. Tijd (H1.1): De periode van drie jaar die de HAN nodig heeft om een elektrische motorfiets te bouwen is vrij lang. De onderdelen waarvoor nu gekozen wordt zijn dan deels ‘’verouderd’’. 2. De aanschafkosten (H2.3): De aanschafprijs van een elektrische motorfiets ligt over het algemeen hoger dan die van een conventionele motorfiets. 3. Weinig ervaring (H2.1): De studenten en ook de school hebben weinig ervaring op het gebied van het ontwikkelen van een elektrische motorfiets. 4. Wisselen van studenten (H2.1): Omdat alles door stagiaires en afstudeerders wordt onderzocht en ontwikkeld, wordt de groep ieder half jaar vernieuwd door nieuwe studenten. Dit is een zwakte want de nieuwe studenten zullen zich opnieuw moeten verdiepen in het geen wat al gedaan is. 5. Beperkte productie technieken (H2.2): De school is beperkt in het aantal productietechnieken, omdat sommige technieken te duur zijn of het een complex proces is. 6. Begeleiding nodig (H2.1): De studenten hebben uiteindelijk nog begeleiding nodig van de leraren. 7. Topsnelheid (H2.3): De topsnelheid is vergeleken met de conventionele motorfiets aanzienlijk lager. 8. Rijbewijs nodig (H2.3): Je hebt voor zowel de conventionele als de elektrische motorfiets een speciaal rijbewijs nodig. Dit zal voor de huidige motorrijder geen probleem zijn, maar als een automobilist wil overstappen, kan dit wel een drempel zijn. 9. Beperkte actieradius (H2.2): Elektrische voertuigen hebben tot op heden met hedendaagse techniek nog altijd een beperkte actieradius.

30 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

OPPORTUNITIES (KANSEN) 1.Vermogen (H3.1): Eén van de belangrijkste rijeigenschappen vindt men het vermogen van een motorfiets. 2. Geïnteresseerd 16% (H3.1): 16 procent heeft beweerd wel geïnteresseerd te zijn in het elektrische rijden. 3. Ideaal voor woon/werkverkeer (H3.3): Een elektrische motorfiets heeft gemiddeld een actieradius van 100 km (door de fabrikant opgegeven) Een gemiddelde rit woon/werk verkeer bedraagt hedendaags 14 km gemiddeld in het noorden en 22 km in het zuiden. Dit maakt een landelijk gemiddelde van 18 km wat ruim binnen de actieradius ligt. 4. Individualisering (H3.3): Mensen kiezen er steeds vaker voor om alleen op zichzelf te gaan wonen/leven. Deze trend zie je ook in het verkeer, namelijk vaker alleen reizen. Het grootste deel van het verkeer reist al alleen. 5. Grote potentiële doelgroep (H3.5): Met het concept wordt gedoeld op mensen die iedere dag op en neer rijden van hun werk naar huis. 6. Categorie toer is het populairst (H3.1): Uit de enquête die afgenomen is onder 135 motorrijders tijdens de motorbeurs in Utrecht op 21-2-2013 tot 24-2-2013(vanaf nu de enquête), blijkt dat de toermotor het populairst is als deze mensen een elektrische motorfiets zouden kopen. 7. Geen geluidsoverlast (H3.1): Uit de enquête blijkt dat de mensen het een voordeel vinden dat je geen geluidsoverlast hebt. 8. Karakter (H3.1): Uit de enquête blijkt dat de mensen karakter een belangrijke eigenschap vinden. 9. De overheid is bezig te zorgen voor steeds betere infrastructuur (H3.3): De overheid probeert elektrisch rijden te promoten en wil dit doen door de infrastructuur voor elektrisch rijden te verbeteren. 10. Duurzaam (H3.3): Een elektrisch voertuig is een duurzaam vervoersmiddel. 11. Comfort (H3.1): Uit de enquête blijkt dat de mensen comfort een belangrijke eigenschap vinden. 12. Stuurgedrag (H3.1): Uit de enquête blijkt dat het stuurgedrag een belangrijke eigenschap is van de motorfiets. 13. Rijeigenschappen (H3.1): Uit de enquête blijkt dat de rijeigenschappen als hele belangrijke eigenschap wordt genoemd waaraan een motorfiets aan moet voldoen voor het interessant is deze aan te schaffen. 14. Milieu vriendelijk (H3.1): Uit de enquête blijkt dat het grootse voordeel op dit moment is van het elektrisch rijden het milieu vriendelijker rijden is dan een conventionele motorfiets met een verbrandingsmotor. 15. Elektrische motorfietsen worden steeds meer geaccepteerd (H3.3): Elektrisch rijden wordt steeds meer geaccepteerd door de bevolking. Dit heeft te maken met dat er steeds meer elektrische auto’s op de weg te zien zijn en het steeds bekender wordt bij het grote publiek. 16. Fossiele brandstoffen worden schaarser en duurder (H3.3): De fossiele brandstoffen worden steeds schaarser en duurder, alleen al de afgelopen drie jaar is de brandstofprijs met 30 procent gestegen. Hierdoor wordt 10 a 15 procent van het inkomen besteed aan brandstof. 17. Het is een trend (H3.3): Het duurzaam denken en doen door zowel particulieren en bedrijven is een trend aan het worden. Vooral bij bedrijven is dit erg in trek.

31 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

18. Er wordt een stijging van 121 miljoen E.V. verwacht in 4 jaar (H3.3): Er wordt in een periode van vier jaar een stijging verwacht van 121 miljoen elektrische voertuigen wereldwijd. 19. Mensen trekken meer naar stedelijke gebieden (H3.3): De steden in Nederland worden steeds voller, omdat er steeds meer mensen vanuit het platteland naar grote steden vertrekken. Om bijvoorbeeld te studeren of te blijven wonen. Dit leidt er toe dat meer mensen richting de stedelijke gebieden trekken. 20. Bedrijven willen een duurzaam imago (H3.2): Er is een trend binnen bedrijven op het gebied van duurzaam ondernemen. Veel bedrijven zijn bereid hiervoor te betalen maar hopen de investering op den duur wel terug verdienen. 21. Overheid stimuleert elektrische rijden (H3.2): De overheid probeert met een aantal subsidieregelingen het elektrisch rijden te stimuleren onder verkeersdeelnemers.

THREATS (BEDREIGINGEN) 1. De motorfietsen worden weinig gebruikt in stedelijke gebieden (H3.3): Huidige motorrijders die in het bezit zijn van één of meerdere voertuigen gebruiken hun motorfiets niet 8,5 procent of weinig 9,8 procent in stedelijke gebieden. 3. Veel mogelijke substituten (H3.5): Er zijn voor de motorfiets vele mogelijk substituten. Denk hierbij aan; openbaar vervoer, auto, brommer, conventionele motorfiets, fiets. 4. Kleine groei in hedendaags gebruik elektrische Motorfietsen (H3.3): Er ontstaat een groei van een kleine 10 procent over het aantal motorfietsen tussen 2012 en 2011. Het zijn er nu 110. 5. Het is een gewenning (H3.1): Uit de enquête, blijkt dat mensen aan het idee moeten wennen om een elektrische motorfiets te rijden/kopen. 6. Concurrentie van bekende merken. (H3.4, H3.5): Er is op dit moment een redelijk aantal concurrenten op de markt die motorfietsen aanbieden, echter zijn dit veelal onbekende bedrijven (op een enkeling na). De grote merken hebben het geluk dat zij al een streepje voor hebben op onbekende bedrijven, omdat als het bekend klinkt het meestal ook wel goed is bij het publiek en een groot deel van de motorrijders merkentrouw is. 7. Investeerders nodig (H3.5): Investeerders zijn nodig om het geheel te financieren, deze moeten dus nog gezocht worden en hier moeten nog afspraken mee gemaakt worden. 8. Meeste motorfietsen verkocht met 951cc (H3.3): De meest verkochte motorfiets in Nederland is die met een 951cc motorblok. Dit is een bedreiging, omdat de prestaties van een elektrische motorfiets hier niet tegenop kunnen. 9. Hoge aanschafprijs (H3, 4, H3.1): De huidige elektrische motorfietsen hebben een redelijk hoge aanschafprijs t.o.v. een vergelijkbare conventionele concurrent. 10. Infrastructuur is tot op heden nog niet optimaal (H3.3): De hedendaagse infrastructuur, met betrekking tot het lichtnet, het aantal laadpalen, enz. is nog niet optimaal. De overheid is hier wel mee bezig om dit te optimaliseren. 11. 65 procent heeft geen interesse (H3.1): Uit de enquête, blijkt dat 65 procent nu nog geen interesse heeft in het kopen van een elektrische motorfiets. 12. Ontwikkelingen accu's gaat moeizaam (H3.3): De ontwikkelingen van de accutechniek gaan moeizaam. Er haken ook steeds meer grote motorfietsmerken voorlopig af met het doorontwikkelen van de accutechniek. Bedrijven die als corebusiness het ontwikkelen van accu’s hebben, gaan wel gewoon door.

32 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

13. Actieradius (H3.1, H3.3, H3.4): De actieradius van een elektrische motorfiets is nog steeds een “bottle neck”. Uit de enquête blijkt dit het grootste struikelblok te zijn voor motorrijders en de deskresearch wijst uit dat mensen toch liever meer vrijheid hebben dan het rijden van laadpunt naar laadpunt of de angst hebben om onderweg stil komen te staan. 14. De afstanden van woon/werkverkeer worden groter (H3.3): De afstanden die men rijdt met een voertuig worden ook steeds groter, dit heeft te maken met dat mensen steeds meer taken uitvoeren in een kleiner tijdsbestek. 15. 81% rijdt in hun vrije tijd meer dan 30 km (H3.1, H3.3): Motorrijden is een beleving en veel mensen ervaren het ook zo. Zo blijkt onder andere uit de enquête maar ook uit de DESTEP. De mensen geven aan de motorfiets veelal voor de vrije tijd te gebruiken en uit de DESTEP komt naar voren dat 81 procent van de motorrijders in hun vrije tijd meer dan 30 km rijdt. 16. Beleving motorfiets (H3.1): Uit de enquête blijkt dat mensen motorrijden veelal zien als een beleving. 17. Het recyclen van de accu's is nog steeds milieubelastend (H3.3): Het recyclen van accu’s is nog steeds erg milieubelastend zolang ze hier geen oplossing voor gevonden hebben is het een bedreiging.

33 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

5. CONFRONTATIEMATRIX De confrontatiematrix is een uitbreiding op de SWOT analyse. Waar de SWOT alleen de vier aspecten: strengths, weaknesses, opportunities en threats worden geanalyseerd, wordt er in de confrontatiematrix gekeken naar de verbanden tussen de eerder genoemde aspecten. Voor het inzicht verkrijgen en beoordelen van de verbanden zijn een paar gangbare vragen: Kansen en sterkten: Is het met deze sterkte mogelijk deze kans te benutten? Kansen en zwakten: Maakt deze zwakte de kans onmogelijk? Bedreiging en sterkten: Is deze sterkte voldoende om de bedreiging baas te blijven? Bedreiging en zwakten: Maakt de zwakte het mogelijk om de bedreiging de baas te zijn?

Aa ns ch W afko ein ste ig n er W iss var ele ing be n v an pe st rk ud t Be e p en ro ge du ten le idi ct ie To ng te ps ch ne nod ni lh ig ek ei en d Ri jb

g Te ch ni sc he In no va ken n tie Vo ve is or de me de l ig To t a e m we r lc os ede kers Pa to we rk f r o k ee r r wne ers Du ui rsh m ur ip te za Ge am im en a go ui tst oo t

Tij d

ali se er in

pe rs on

Ge en

ge lu id s

ov

er las t

Als deze vragen beantwoord zijn krijg je een beter beeld over eventuele strategieën die na deze analyse uitgeschreven gaan worden. Ook is uit deze matrix te achterhalen waar raakpunten liggen tussen bijvoorbeeld de strengths en opportunities, zodat je een strategie kunt formuleren die gebruik maakt van de beste omstandigheden. Hierdoor ontstaat er ook een gefundeerde strategische keuze.

Vermogen Geïnteresserd 16%

-1

ideaal voor woon/werkverkeer individualiseering

1

2 1

2

2

Grote potentiële doelgroep

1

2

1

Categorie toer is het populairst

1

1

Geen geluidsoverlast

2

Karakter

2

-2 2

-1

2

-2

-2

-1

-1

1

-2 2

1

De overheid is bezig te zorgen voor steeds betere infrastructuur

2

Duurzaam Comfort

1

-1

1

2

1

2

2

-2

-2

1

-2

-1

-1

1

-2

1

Hoog koppel bij lage toeren

1

Stuurgedrag

2

Rijeigenschappen

2

-2

Milieu vriendelijk Electrische motorfietsen worden steeds meer geaccepteerd

1

1

1

1

Fosiele brandstoffen worden schaarser en duurder Het is een trend

1

Er wordt een stijging van 121 miljoen E.V. verwacht in 4 jaar Mensen trekken meer naar stedelijke gebieden

2

2

2

1

2

2

2

2

2

2

1

2

2

2

1

2

1

2

1

2

2

1

2

1

2

2

1

2

2

2

-2

2

-2

2

1

2

2

-2

2

2

2

Overheid stimuleerd elektrische rijden

2

2

Veel mogelijke substituten

2

Kleine groei in hedendaags gebruik elektrische motoren Het is een gewenning concurrentie van bekende merken

1

Inesteerders nodig

2

2

1 2

Hoge aanschafprijs

2

2

1

-2

2

1

-1

1

-1

-2

-2

-2

1

-1

-1 1

65% heeft geen interesse Actieradius

2

-1

1 -2

1

1

-2

Infrastructuur is tot op heden nog niet optimaal Ontwikkelingen accu's gaat moeizaam

1

2

1

2

Meeste motorfietsen verkocht met 951cc

-1

2

2 -2

-1

1 -1

1

Bedrijven willen duurzaam imago en maatschappelijk verantwoord ondernemen

De motor wordt weinig gebruikt in stedelijk gebied

2 -2

2

-1

2

-2

-2

-2

-1

-1 -1 -1

-1 1 -2

1

-1

De afstanden van woon/werkverkeer worden groter

-1

2

-1

-1

-1

81% rijd in hun vrijetijd meer dan 30 km beleving motor

1

-1 -2

-2

Het recyclen van de accu's os nog steeds miliue belastend

-2 8

8

11

5

7

-2 5

15

21

-2 -2 20

-2 0

9

-14

Figuur 13: Confrontatie matrix.

34 | P a g i n a

2

-3

-6

-1

-1

-5


HTS-Autotechniek

KANSEN EN STERKTEN

Vermogen Geïnteresserd 16% Rit woon/werkverkeer gem. 18 km ideaal voor woon/werkverkeer alleen reizen individualiseering Grote potentiële doelgroep Categorie toer is het populairst Geen geluidsoverlast Karakter De overheid is bezig te zorgen voor steeds betere infrastructuur Geen onderhoud Duurzaam Comfort Hoog koppel bij lage toeren Stuurgedrag Rijeigenschappen Milieu vriendelijk Electrische motorfietsen worden steeds meer geaccepteerd Fosiele brandstoffen worden schaarser en duurder Het is een trend Er wordt een stijging van 121 miljoen E.V. verwacht in 4 jaar Mensen trekken meer naar stedelijke gebieden Bedrijven willen duurzaam imago en maatschappelijk verantwoord ondernemen Emissieloos in de binnenstad Lage km kostprijs Overheid stimuleerd elektrische rijden

1 1 2 2

ke nn is no va tie ve m ed Vo ew or er de ke lig rs e m e d To e w ta er lc ke os rs to fo wn Pa er rk ee sh ip rr ui m te Du ur za am im ag Ge o en ui ts to ot

g

In

isc he

ee rin

Te ch n

al is pe rs on

Ge en

ge lu id

so

ve rla st

Strategische punten liggen voor een elektrische motorfiets.

1 1

2 2 2 1

2 1 1

1

1

1 2

1 2 1

2

2

2

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

2 2 2 2 1 1 2 2

1 2 2 1

1

2

1 1

1

1

1

1

1 2

1 2

2 2

1 2 1 2 2 2

Figuur 124: Kansen en sterkten.

Strategische punten 1. Het duurzame imago naar de klanten of andere bedrijven toe: Het duurzaam imago wordt een strategisch punt van de elektrische motorfiets, omdat hiermee bedrijven/particulieren kunnen laten zien aan andere particulieren/klanten/bedrijven, dat zij groen en milieuverantwoord bezig zijn. 2. Geen uitstoot in de binnenstad: Een U.S.P. ten opzichte van de conventionele motorfiets is dat de elektrische motorfiets geen uitstoot heeft. Dit biedt een aantal kansen voor in de stedelijke gebieden of in een stedelijk centrum, waar gemeentes druk bezig zijn om de stedelijke centrums emissie vrij te maken. 3. Meer parkeergelegenheden: Een auto heeft een grotere omvang dan een motorfiets en omdat het in de stad steeds drukker wordt, is dit een groot voordeel. Zo is er minder plek nodig om het voertuig te parkeren en blijft er meer plek over voor andere voertuigen. 4. Total cost of ownership: Een conventioneel brandstofvoertuig is over het algemeen goedkoper in aanschaf, maar hier wordt wel veel belasting en brandstofkosten voor betaald. Als deze vergeleken worden met die van een elektrische motorfiets, dan is de TCO voor een elektrische motorfiets veel voordeliger. 5. Personaliseren: Omdat motorrijden een beleving is, moet hier geen verandering in komen door een elektrische motorfiets. De beleving opzicht mag wel veranderen, omdat een elektrische motorfiets een andere beleving geeft dan een conventionele brandstof motorfiets. Wat hiermee kan helpen is personaliseren van het voertuig door de consument zelf, hierbij kan de motorfiets zowel visueel en qua rijgedrag aangepast worden.

35 | P a g i n a

2


HTS-Autotechniek

KANSEN EN ZWAKTEN

-2 2 2

-1 -2 -1

-2 -1 -2

-2 1

2 -1

-2 1

-2 2 -2

ra di us Ac tie

di

-1

e er kt Be p

ijs ew Ri jb

el h sn

no

ei d

no To p

Be ge le id i

ng

pr o e rk t

g

di g

tie du c

ud st va n be pe

ele n

W i ss

n te

W ei ni

ch af ko s Aa ns

Ti jd

Vermogen Geïnteresserd 16% Rit woon/werkverkeer gem. 18 km ideaal voor woon/werkverkeer alleen reizen individualiseering Grote potentiële doelgroep Categorie toer is het populairst Geen geluidsoverlast Karakter De overheid is bezig te zorgen voor steeds betere infrastructuur Geen onderhoud Duurzaam Comfort Hoog koppel bij lage toeren Stuurgedrag Rijeigenschappen Milieu vriendelijk Electrische motorfietsen worden steeds meer geaccepteerd Fosiele brandstoffen worden schaarser en duurder Het is een trend Er wordt een stijging van 121 miljoen E.V. verwacht in 4 jaar Mensen trekken meer naar stedelijke gebieden Bedrijven willen duurzaam imago en maatschappelijk verantwoord ondernemen Emissieloos in de binnenstad Lage km kostprijs Overheid stimuleerd elektrische rijden

ge rv ar in g

en t

en

te ch

ni ek e

n

Hieronder worden de zwaktes en de kansen met elkaar vergeleken, er wordt zo gekeken naar de nadelen en strategische punten die er liggen voor een elektrische motorfiets.

-1 -2 2 2 -2 -2 -2

1

1 2

-1

-1

-2 -2 1

-2 2 -2 2 2 2 2 1

-2

-1

1

-1

1

-1 1

1 2 1

2 2

1

2 -1

-1 1 -1

Figuur 15: Kansen en zwakten.

Strategische punten 1. De aanschafkosten: De aanschafkosten van een elektrische motorfiets liggen over het algemeen hoger dan die van een conventionele brandstof motorfiets. Dit kan een afschrikkende werking hebben op de klanten, aangezien de hedendaagse prestaties nog ver onder die van een conventionele motorfiets liggen. 2. Rijbewijs nodig en een beperkte actieradius: De beperkte actieradius is een probleem, omdat hierdoor het elektrische rijden er onaantrekkelijk gevonden wordt. Als er voor woon/werkverkeer gekozen wordt, behoren ook automobilisten tot de doelgroep. Voor de elektrische motorfiets wordt het net zoals voor de conventionele motorfiets wettelijk verplicht om te mogen rijden op de openbare weg. De bestuurder moet in het bezit zijn van een motorrijbewijs. Dit zal voor automobilisten die over willen stappen op een elektrische motorfiets een drempel kunnen vormen.

36 | P a g i n a

1 D o sc g


HTS-Autotechniek

BEDREIGING EN STERKTEN

Ge en ge lu pe id rs on s ov ali er Te l se ch er ast in ni g sc he In no va ken n t Vo ieve is or m de ed lig e e m we To ed rker ta s ew lc os er Pa to ke rs rk e e f ow rr ne Du ui rs m ur te hip za a m Ge im en ag ui o tst oo t

Hieronder worden de sterktes en de bedreigingen met elkaar vergeleken en zo gekeken naar welke nadelen en strategische punten er liggen voor een elektrische motorfiets.

De motoren wordt weinig gerbuikt in stedelijkgebied

2

Veel mogelijke substituten

2

-2

2

2

2

2

2

Kleine groei in hedendaags gebruik elektrische motoren Het is een gewenning

1 2

-2

concurrentie van bekende merken

1

Inesteerders nodig

2

2

1 2

Meeste motorfietsen verkocht met 951cc

1 1

2 -2

Hoge aanschafprijs

2

-2

Infrastructuur is tot op heden nog niet optimaal

1

65% heeft geen interesse Ontwikkelingen accu's gaat moeizaam

-2

Actieradius

2

De afstanden van woon/werkverkeer worden groter

-2 1 -1

2

81% rijd in hun vrijetijd meer dan 30 km beleving motor Het recyclen van de accu's os nog steeds miliue belastend

-2

-2 -2

-2

-2

Figuur 136: Bedreiging en sterkten.

strategische punten 1. De motorrijder laten wennen aan het idee van elektrisch motorrijden: Omdat het een gewenning is voor vele motorrijders, kan het helpen dat het financieel plaatje voor het motorrijden goedkoper wordt. Ook het duurzame imago en dat er geen uitstoot is van brandstof kunnen hieraan bijdragen. 2. Innovatieve en voordelige medewerkers: Omdat dit project geleid wordt door studenten van de HAN houdt dit in dat er veelal met een andere kijk naar de zaken wordt gekeken. Zo wordt er op een innovatieve manier gewerkt en dingen verzonnen. Plus de studenten zijn voordelige medewerkers.

37 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

BEDREIGING EN ZWAKTEN

De motor wordt weinig gebruikt in stedelijkgebied Veel mogelijke substituten Kleine groei in hedendaags gebruik elektrische motoren Het is een gewenning concurrentie van bekende merken Investeerders nodig Meeste motorfietsen verkocht met 951cc Hoge aanschafprijs Infrastructuur is tot op heden nog niet optimaal 65% heeft geen interesse Ontwikkelingen accu's gaat moeizaam Actieradius De afstanden van woon/werkverkeer worden groter 81% rijd in hun vrijetijd meer dan 30 km beleving motor Het recyclen van de accu's os nog steeds miliue belastend

Aa ns ch W afk ei n i o s te ge n W iss r va r el in g be e n pe van rk Be te stud ge pr o en le t d To idin uct en i ps e gn n o te Ri elhe dig chn jb ie i d ew ke n Be ijs n pe o rk dig te Ac tie ra di us

Ti jd

Hieronder worden de zwaktes en de bedreigingen met elkaar vergeleken en zo gekeken naar welke nadelen en strategische punten er liggen voor een elektrische motorfiets.

2 -2 2 2 -2 -1

2 2 -2

-1

2 1 -1 1 -2 -1 -2 -2 -1

1

-1 -1

-1

1

-2

-1 -1 -1

1 -2 -1

-1 -1 -1 -2

-2 -2 -2 -2 -2 -2 -2

-2

Figuur 147: Bedreiging en zwakten.

Strategische punten 1. De concurrentie: Binnen de door school gestelde tijd voor het project (drie jaar) is het mogelijk dat de concurrent met een beter concept op de markt komt, omdat deze betere productietechnieken kan toepassen. Ook is het mogelijk dat de vele substituten verbeterd zijn in de periode van drie jaar. 2. Potentiële doelgroepen over de streep te trekken: Om de potentiële doelgroepen over de streep te trekken zijn er meer voordelen nodig voor het elektrische rijden. Denk hierbij aan een goede infrastructuur, de actieradius die vergroot moet worden. Ook vinden potentiële doelgroepen vaak de aanschafprijs te hoog ten opzichte van de prestaties van een elektrische motorfiets. 3. De huidige motorrijders moeten wennen aan elektrisch motorrijden: De huidige motorrijders moeten overtuigd worden en wennen aan het elektrische motorrijden. Dit zal tijd nodig hebben en de potentiële doelgroepen zullen maximaal geïnformeerd moeten worden, maar ook zullen vooroordelen weggepoetst moeten worden. 4. Beperkte prestaties: Een van de problemen waar de elektrische motorfiets mee kampt, zijn de prestaties die een elektrische motor levert ten opzichte van de conventionele motorfiets. Zo is de actieradius te klein, is de topsnelheid te laag en de oplaadtijd te lang. Dit zijn serieuze bedreigingen voor het elektrische rijden.

38 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

6. AANBEVELINGEN EN ADVIES In dit hoofdstuk volgt een samenvatting met aanbevelingen en advies. Deze gegevens gebruiken we ter ondersteuning van het uiteindelijke eindrapport.

6.1 STRATEGIE Uit het marktonderzoek is naar voren gekomen dat de hedendaagse motorrijder nog niet helemaal overtuigd is van het elektrische rijden. Slechts een klein deel van de motorrijders is hierin geïnteresseerd. De motorrijders geven vooral aan dat ze het een gewenning vinden en bang zijn dat ze de beleving van het motorrijden kwijtraken. Om de huidige motorrijder te overtuigen van het elektrische rijden zal er dus tijd gestoken moeten worden in deze te laten wennen aan het elektrische rijden. Waar de kansen wel liggen voor de elektrische motorfiets is het woon/werkverkeer, deze motorrijders rijden veelal ritten van minder dan 25 km. Dat is uitermate geschikt voor het voertuig, zo kan er tijdens het werken geladen worden en van en naar het werk gereden worden in de binnenstad. De motorfiets zal dus vooral in stedelijk gebied gebruikt worden, omdat hier de vervuiling steeds erger wordt en op deze manier het vervuilen deels kan worden tegengegaan. Uit de enquêtes blijkt dat de voorkeur bij motorrijders ligt bij een toermotor (43%). Op de tweede plaats komt de sportieve motorfiets (33%). Deze twee zijn driekwart van alle ondervraagden. Hoewel de meeste ondervraagden al toer en sport rijden gaven mensen met andere categorie motorfietsen ook aan toer te kiezen. Daarom is gekozen om een motorfiets te gaan bouwen met een sportief uiterlijk die net zo lekker zit en rijdt als een toermotorfiets. Hiermee is deze geschikt voor stedelijk gebied en heeft de motorfiets toch een sportief uiterlijk. De techniek van de elektrische motorfiets is nog niet zo ver dat het tegen de prestaties van de conventionele brandstof motorfiets kan opboksen, maar in stedelijk gebied is dat niet nodig. In het stedelijk gebied zijn comfort en wendbaarheid meer van belang. De motorfiets zal dan ook een actieradius krijgen van werkelijk 100 km bij een snelheid van 120 km/h, een topsnelheid van 130 om op de snelweg mee te kunnen en de zit positie van de berijder zal zowel comfortabel als sportief zijn. De bedreigingen van de elektrische motorfiets liggen vooral op het gebied van gewenning, aanschafprijs en prestaties. De aanschafprijs ligt vaak veel hoger dan een soortgelijke conventionele brandstofmotorfiets en de prestaties zijn vaak vele malen slechter. De actieradius en de laadtijd zijn hierbij de grootste problemen. De oplossing hiervoor is dat de overheid de infrastructuur aanpast en accutechniek zal de komende tijd moeten gaan verbeteren, hierdoor worden de voordelen van elektrisch rijden steeds groter. En zolang het rijden op fossiele brandstoffen steeds prijziger wordt, wordt het elektrisch rijden ook steeds interessanter voor de doelgroepen. Dit is een kans.

39 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

6.2 PMC Wensen van de klant: Rijeigenschappen Duurzaam TCO Wensen van de opdrachtgever Actieradius (100km bij 120km/h) Weg legaal Investeerders aantrekken Kennis delen Technische mogelijkheden: Materiaal Accu’s Productietechnieken

Figuur 15: PMC E-Bike.

Vraag van de markt Duurzaam Actieradius Rijeigenschappen TCO Uitkomst (groen): HAN E-Bike by Motomotive. Dit is een kleine nichemarkt , waar het ontwerp voldoet aan de eisen van de klant, opdrachtgever en de markt. Deze wensen zijn ook te vertalen naar technische eisen. Door een al bestaand product (elektrische motorfiets) aan te passen aan eisen van de markt spreken we een nieuwe doelgroep aan. In de huidige maatschappij is innoveren en vernieuwen erg belangrijk. Door met een nieuw product op de markt te komen willen we hieraan voldoen. De nieuwe E-Bike moet binnen nu en drie jaar op de markt komen. Wel wordt er bij het ontwerp nu uitgegaan van accu’s en materialen die er op dit moment op de markt zijn. De omgevingsanalyse is gedaan door een uitgebreid intern en extern onderzoek, dit is gedaan door field en desk recherche. Met behulp van deze informatie en de wensen van de opdrachtgever en te kijken wat de sterke punten zijn van Han Motomotive is een strategie bepaald. Er is nu inzicht in wat de doelgroep is voor ons product en wat hun behoefte is. De kennis en middelen van HAN Motomotive zijn voldoende om een E-Bike te Figuur 16: Onderzoeksmethode E-Bike. ontwerpen en te bouwen. Helaas is de haalbaarheid niet alleen afhankelijk van HAN Motomotive. Er zijn ook stakeholders die van belang zijn. Deze worden uitgebreid besproken in het businessplan. Hier zal ook veel aandacht besteedt worden aan de financiële haalbaarheid. Hier worden de kosten in balans gezet met de (verwachte) opbrengsten. Ook wordt er dan aandacht besteed aan de maatschappelijke kosten en baten.

40 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

BIJLAGE 2: RESULTATEN ENQUÊTE MOTORBEURS

41 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Sport

toer

allroad

crosser

Naked bike

chopper

overig

Gem. Leeftijd

31

51

42

35

30

46

32

Gem. Aantal km/jaar

7.346

9.328

9.857

8.125

10.692

7.750

n.v.t.

Figuur 20: Soort motorfiets en leeftijd met kilometers.

Vraag 1: Heeft u wel eens nagedacht over de aanschaf van een elektrische motorfiets?

Figuur 21: Aanschaf per categorie.

Vraag 2: Wat voor soort elektrische motorfiets heeft u de meeste interesse naar?

Figuur 22: Interesse elektrische motorfiets.

42 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Vraag 3: Overweegt u een elektrische motorfiets te gaan rijden?

Figuur 23: Overweging aanschaf elektrische motorfiets.

Figuur 24: Wel elektrisch rijden.

Figuur 25: Niet elektrisch rijden.

43 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Vraag 4: Wat vindt u op dit moment het grootste voordeel/nadeel aan elektrisch rijden?

Figuur 26: Voordeel elektrisch rijden.

Figuur 27: Nadeel elektrisch rijden.

Vraag 5: Waar zou u een elektrische motorfiets voor gebruiken?

Figuur 28: Gebruik elektrische motorfiets.

44 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Vraag 6: Waar zou u een elektrische motorfiets gaan rijden?

Figuur 29: keuze rijgebied elektrische motorfiets.

Vraag 7: Wat zou voor u voldoende actieradius zijn?

Figuur 30: Acceptabele actieradius.

Vraag 8: Bent u bereidt meer/gelijk/minder te betalen voor de door u beoogde elektrische motorfiets?

Figuur 31: Bereid te betalen.

45 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Hoeveel hebt u daarvoor over?

Gemiddeld [€]

Sport

Toer

All road

Crosser

Naked bike

Chopper

Overig

Totaal

7.722

9.391

5.556

7.222

4.750

9.000

8.667

7.473

Figuur 32: Bereid te betalen.

Hoe ziet voor u woon/werk rit eruit? Sport

Toer

All road

Crosser

Naked bike

Chopper

Overig

Totaal

Gem. km [km]

48,22

38,65

25,58

27,55

38,75

28,33

47,50

36,37

Gem. tijd [uur]

8

8

10

8,5

7,8

6

10,5

8,35

Figuur 33: Gemiddelde rit woon/werk en rusttijd.

Hoe ziet voor u een vrijetijdsrit eruit? Sport

Toer

All road

Crosser

Naked bike

Chopper

Overig

Totaal

Gem. km [km]

209

283

200

154

167

150

188

193

Gem. x stop

2

2

2

1

2

3

3

2

Gem. tijd[min]

32

31

25

30

29

38

29

30

Figuur 34: Gemiddelde rit vrije tijd en rusttijd.

Vraag 10: Wat vindt u de belangrijkste eigenschappen aan een motorfiets?

Figuur 35: Belangrijkste eigenschappen motorfiets.

46 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

BIJLAGE 3: SCORE STAKEHOLDERANALYSE

47 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

WERKNEMER De werknemers die aan dit project meewerken zijn studenten, deze bepalen aan de hand van hun kwaliteiten in grote lijnen hoe het project gaat verlopen. De invloed die zij uitoefenen op het project scoort hierdoor een 8. Verder mag ervan uitgegaan worden dat de studenten vrijwel allemaal geïnteresseerd zijn in het project, omdat veelal door stagelopers en afstudeerders gewerkt wordt. De interesse scoort hierdoor een 9.

MANAGER De manager is in het geval van de E-Bike de opdrachtgever, deze zal de uiteindelijke beslissingen nemen of een idee wel of niet doorgevoerd gaat worden. Vandaar dat de invloed één punt hoger scoort dan de werknemers, een 9. De interesse zal even hoog liggen als die van de werknemers (9).

INVESTEERDERS De investeerders hebben in dit project een grote invloed, omdat deze het project moeten gaan financieren. De score die zij behalen is dan ook een 9. Als een investeerder wil investeren zal deze geïnteresseerd moeten zijn in het project. De score die de investeerder haalt is dan ook een 8.

MEDIA De media is een krachtige bron om informatie te verspreiden, ze kunnen een product maken of breken. Hiervan vele voorbeelden op social media of andere media forums. Het is dus zaak een goed imago te kweken bij de media om negatieve publiciteit te voorkomen, de invloed van de media scoort een 9. Verder heeft de media vaak interesse in nieuwe producten of kennis. De media scoort een 7 voor interesse, omdat niet alle mediums interesse hebben in elektrische motorfietsen.

LEVERANCIERS Leveranciers oefenen geen grote invloed op het project uit, dit heeft te maken met dat veel van de onderdelen door meerdere aanbieders op de markt worden aangeboden. Wel zullen leveranciers van een bepaalde accutechniek een grotere invloed kunnen uitoefenen als deze de enige zijn met een desbetreffende accutechniek. De leveranciers scoren voor invloed een 2. De interesse van de leveranciers scoort een 6, omdat deze interesse kunnen hebben in waar hun product(en) voor gebruikt kan worden.

KLANTEN De klant heeft een grote invloed op het product, omdat deze uiteindelijk gaat bepalen of hij/zij het product gaat kopen. De invloed van de klant scoort hierdoor een 8. Maar uit het marktonderzoek [bijlage 1] blijkt dat de klanten nog niet helemaal klaar zijn voor het elektrische motorrijden. Slechts een enkeling geeft aan een elektrische motorfiets te overwegen of aan te schaffen. Echter een deel van de zakelijke rijder geeft aan hier wel interesse in te hebben, omdat dit het groene imago ten goede komt. De klanten scoren een 4 voor interesse.

CONCURRENTEN Op de markt zijn nog maar een gering aantal concurrenten. De concurrentie bestaat veelal uit onbekendere merken. Grote namen houden zich nog op de achtergrond en wachten af wat de markt gaat doen. Zo geeft merk A aan de elektrische motorfiets over te slaan, maar ziet de brandstofcel als oplossing. En merk B geeft aan dat de actieradius een probleem is voor hun doelgroep. De concurrenten houden elkaar scherp in de gaten en dat zal de E-Bike ook moeten gaan doen. Om zo te controleren wat hun strategieën zijn en welke prijzen/kwaliteiten zij hanteren. Zo heeft de concurrentie een invloed op de EBike en scoort een 7 voor invloed. De interesse is aanwezig voor elkaars werk en voor de E-Bike, hierdoor scoren de concurrenten een 7 als het gaat om interesse.

48 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

OVERHEID De overheid wil het aantal elektrische vervoersmiddelen op de Nederlandse weg vergroten door het financieel nog aantrekkelijker te maken. Dit gebeurt door het vrijstellen van een aantal belastingen en bijkomende kosten die een conventionele motorfiets wel heeft Aangezien de elektrische motorfietsen in aanschaf over het algemeen duurder zijn dan de conventionele motorfiets kan het zonder deze regelingen een stuk moeilijker worden voor de elektrische motorfiets om te slagen op de markt. De overheid scoort op invloed een 8 en omdat de overheid ook geïnteresseerd is in elektrisch vervoer scoort het een 9 voor interesse.

SCHOLEN Door een project als de E-Bike creëert de HAN Automotive een goede naam in de voertuigwereld en tegenover andere scholen. Deze scholen wisselen onderling informatie uit en werken samen om hun opleiding op niveau te houden. Andere scholen hebben dus wel baat bij de kennis en ervaring die wordt gehaald uit het E-Bike project, maar kunnen geen invloed uitoefenen. Vandaar dat de score van invloed op 2 staat en de score van interesse op 7.

49 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

BIJLAGE 4: OPDRACHTEN HAN SAS

50 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Projectopdracht: Bill of Materials (BOM) E- Bike Opdrachtgever: Sander de Goede, ARL-A HAN Automotive Contactpersoon: Sander de Goede Periode: Eerste semester studiejaar 2013-2014 (september t/m februari) Specialisatie: CB - AD Aantal studenten: 1 Datum: 17-04-2013 Deze opdracht kan als stage opdracht worden uitgevoerd. De inhoud wordt afgestemd op het niveau dat daarbij hoort. Achtergrond: Binnen HAN Automotive houdt het project HAN Motomotive zich bezig met verschillende onderzoeken naar motorfietsen. De verschillende projectteams bestaan volledig uit studenten. Dit jaar is het idee een stap verder te gaan, geen onderzoek doen naar een bestaande motorfiets maar zelf er een bouwen. Gekozen is om een volledig elektrische motorfiets te ontwikkelen die op kenteken gezet kan worden. Deze motorfiets moet de kloof gaan dichten tussen de elektrische motorscooter en de huidige motorfiets met het doel om deze over drie jaar te introduceren op de markt. Omschrijving opdracht: Op dit moment wordt er druk gewerkt aan de voorbereiding om een elektrische motorfiets te gaan bouwen binnen HAN Motomotive. Voordat er begonnen wordt met de bouw hiervan moet eerst onderzoek gedaan worden. Een belangrijk deel van dit onderzoek is het in kaart brengen welke onderdelen er nodig zijn of hiervoor een leverancier is of dat het onderdeel zelf gemaakt moet worden. Dit samen met de kosten en andere specificaties moet samengevoegd worden in een BOM (Bill of Materials). Opgeleverd worden de volgende zaken:     

Plan van aanpak (PVA) Maken onderdelen lijst (BOM) van de E-Bike Stuklijst in Solidworks maken Ontwerpen van (maak) onderdelen voor de E-Bike Eindpresentatie opdrachtgever

Voor meer informatie: raadpleeg Sander de Goede ([email protected]) of loop eens bij het projectteam langs in ARL-A, kamer 0.02L.

51 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Opdracht SAS fase 2; Investeerders Projectopdracht: Investeerders benaderen E- Bike Opdrachtgever: Sander de Goede, ARL-A HAN Automotive Contactpersoon: Sander de Goede Periode: Eerste semester studiejaar 2013-2014 (september t/m februari) Specialisatie: TC Aantal studenten: 1 Datum: 17-04-2013 Deze opdracht kan als stage- of als afstudeeropdracht worden uitgevoerd. De inhoud wordt afgestemd op het niveau dat daarbij hoort. Achtergrond: Binnen HAN Automotive houdt het project HAN Motomotive zich bezig met verschillende onderzoeken naar motorfietsen. De verschillende projectteams bestaan volledig uit studenten. Dit jaar is het idee een stap verder te gaan, geen onderzoek doen naar een bestaande motorfiets maar zelf er een bouwen. Gekozen is om een volledig elektrische motorfiets te ontwikkelen die op kenteken gezet kan worden. Deze motorfiets moet de kloof gaan dichten tussen de elektrische motorscooter en de huidige motorfiets met het doel om deze over drie jaar te introduceren op de markt. Omschrijving opdracht: Op dit moment wordt er druk gewerkt aan de voorbereiding om een elektrische motorfiets te gaan bouwen binnen HAN Motomotive. Voordat er begonnen wordt met de bouw hiervan moet eerst onderzoek gedaan worden. Om de bouw te kunnen financieren zijn er stakeholders nodig die het project financieel bij willen staan. Hier voor moet er een overzicht gemaakt worden wie de investeerders zijn en hoe deze het best benaderd kunnen worden. Naast het actief werven van stakeholders neem je ook voor een half jaar de taak van project manager op je, ga jij er voor zorgen dat het project een succes wordt? Opgeleverd worden de volgende zaken:     

Plan van aanpak (PVA) werving van stakeholders Pr campagne plan Projectteammanager Haalbaarheid studie productie E-Bike Eindpresentatie opdrachtgever

Voor meer informatie: raadpleeg Sander de Goede ([email protected]) of loop eens bij het projectteam langs in ARL-A, kamer 0.02L.

52 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

BIJLAGE 5: FORMATS

53 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

LAYOUTS Aan het HAN E-Bike project wordt gewerkt door verschillende studentengroepen met verschillende specialisaties. Omdat er verschillende studenten deelnemen aan het project is het van belang dat goed tussen deze groepen gecommuniceerd wordt en alles overzichtelijk gehouden wordt. Om in de documentatie overzichtelijk te houden is er gekozen om één vaste layout aan te houden. Deze layout wordt in dit hoofdstuk beschreven.

TEKSTEN EN DOCUMENTATIE: De stijl van de layout moet in alle documenten hetzelfde zijn, de stijl van deze layout is “eenvoudig”. In figuur 36 is alle overige informatie weergegeven. Koppen:

Lettertype:

KOP 1:

CAMBRIA 18

AUTOMATISCH 1,15

CAMBRIA

14

AUTOMATISCH

1,15

CAMBRIA

13

CURSIEF

AUTOMATISCH

1,15

CAMBRIA

12

VET

AUTOMATISCH

1,15

CAMBRIA

12

CURSIEF

AUTOMATISCH

1,15

CAMBRIA Figuur 3617: Layout per kop.

10

AUTOMATISCH

1,15

KOP 2: KOP 3:

Teken grootte:

Vet/cursief:

Kleur:

Regelafstand:

Kop 4: Kop 5: Standaard tekst:

PRESENTATIES: Ook alle presentaties met betrekking tot de HAN E-Bike zullen op elkaar moeten worden afgestemd en één layout bevatten. Deze layout wordt in figuur 37 weergegeven. Eerste sheet: Vervolg sheet’s:

Figuur 3718: Layout presentatie.

54 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

BIJLAGE 6: PLAN VAN AANPAK

55 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Figuur 38: Beoordelingsformulier PVA.

56 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

INHOUDSOPGAVE 1. Achtergronden............................................................................................................................................................. 58 2. Project opdracht ......................................................................................................................................................... 58 3. Project activiteiten ..................................................................................................................................................... 59 4. Project grenzen ........................................................................................................................................................... 59 4.1 Grenzen ................................................................................................................................................................... 59 4.2 Randvoorwaarden .............................................................................................................................................. 60 5. Producten ...................................................................................................................................................................... 60 5.1 Adviesrapport:...................................................................................................................................................... 60 5.2 Businessplan: ........................................................................................................................................................ 61 6. Kwaliteit ......................................................................................................................................................................... 61 7. Projectorganisatie ...................................................................................................................................................... 62 8. Planning…………………………………………………………………………………………………………………………...63 9. Risico’s ............................................................................................................................................................................ 64 9.1 Interne risico’s:..................................................................................................................................................... 64 9.2 Externe risico’s:.................................................................................................................................................... 64 9.3 Maatregelen ter voorkoming .......................................................................................................................... 64

57 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

1. ACHTERGRONDEN Het klimaat op aarde verandert, het broeikaseffect zorgt ervoor dat de temperatuur op aarde steeds hoger wordt. Eén van de belangrijkste stoffen die bijdraagt aan de klimaatsverandering is CO 2. Het ontstaat onder andere bij de verbranding van brandstoffen als aardolie, kolen en aardgas. Zo dragen voertuigen bij aan dit negatieve effect. Daarnaast zijn oliebronnen niet onbeperkt en is de olie erg ongelijk verdeeld over de landen. Meer dan de helft van de olie is in handen van vijf landen, die niet bepaalt bekend staan om hun politieke stabiliteit. Hierdoor is er veel afhankelijkheid en onduidelijkheid over wat betreft de olie en de olievoorraad. Doordat het milieu verandert en de onzekerheid van de voorraden aanwezig is. Zijn een aantal voertuig producenten al bezig met het zoeken naar een alternatieve aandrijf manier. Op de markt zijn al een aantal voertuigen beschikbaar die op alternatieve brandstoffen rijden. Er zijn al vele verschillende volledig elektrische voertuigen te koop, zoals; elektrische auto’s, scooters, motorfietsen en fietsen. Auto’s, fietsen en scooters worden al door vele grote merken aangeboden, maar elektrische motorfietsen worden nog door weinig tot geen bekende motorfiets fabrikanten aangeboden. Terwijl er voor bijna elk conventioneel voertuig een elektrische variant op de markt is. Er wordt in dit project gekeken naar waar de kansen op de markt liggen voor de elektrische motorfiets en hoe de potentiële klant wil dat het concept eruit komt te zien. Verder zal er gekeken moeten worden naar wie de investeerders zijn en wie de motorfiets zal gaan kopen. De opdrachtgever wil met dit project bereiken om binnen een periode van drie jaar een prototype elektrische motorfiets te bouwen op de HAN. Om aan de geïnteresseerden te laten zien wat op dit de mogelijkheden zijn met de huidige kennis en technieken.

2. PROJECTOPDRACHT Het doel van het project is al volgt gedefinieerd: Binnen HAN Automotive een (full) elektrische motorfiets te ontwikkelen, daarnaast een voorstel doen om met behulp van stakeholders, studenten een prototype te bouwen en op de markt te introduceren. Op dit moment is het probleem dat er geen overzicht is in welke vraag er is vanuit de markt en of er stakeholders zijn die dit project willen bijstaan. De hoofdvraag die hierbij hoort is: Welke stappen moet de HAN Automotive ondernemen om in een periode van drie jaar een elektrische motorfiets bouwen? Deze hoofdvraag wordt beantwoord in een adviesrapport, in dit geval een Businessplan. Ter ondersteuning van de hoofdvraag zijn de volgende deelvragen opgesteld:           

Wat is de vraag van de markt op dit moment? Wat zijn de trends op het gebied van elektrische motorfietsen? Wie zijn de mogelijke investeerders? Wat zijn de mogelijke concurrenten? Het ziet het project verloop er uit de komende vijf jaar? Wat zijn de trends betreffende wet- en regelgeving? Welke kosten komen er bij dit project kijken(materieel, afstuderen en stage)? Wat zijn de voor- en nadelen van de elektrische motorfiets met betrekking tot de gebruikskosten? (belastingen/subsidies/onderhoud) Welke voordelen biedt een elektrische motorfiets ten opzichte van conventionele motorfietsen? Hoe haalbaar is het project (globaal uitwerken of juist specifiek)? Wat zijn de eisen die derden stellen waaraan het businessplan moet voldoen?

58 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

3. PROJECT ACTIVITEITEN In onderstaande tabel de koppeling tussen de deelvragen en de activiteiten.

    

    

Tabel 7: Koppeling vragen en activiteiten.

4. PROJECT GRENZEN 4.1 GRENZEN In deze paragraaf worden de grenzen beschreven van het project, binnen deze gestelde grenzen wordt het project uitgevoerd. De grenzen zijn opgesteld om zo duidelijk te krijgen wat wel en wat niet bij het project hoort. Met als doel de gedachten van het projectteam af te stellen op de gedachten van de opdrachtgever.       

De informatie die nodig is wordt verschaft aan de hand van internet, eerder geschreven onderzoeken, rapporten, interviews, enquêtes en beurzen. De einddatum van het project is 3-juni-2013. De uitkomst van het businessplan moet geheel uitvoerbaar zijn door studenten van de HAN Automotive. Er wordt maar één type motorfiets beschreven in het rapport. De keuze hiervoor wordt onderbouwd. Er wordt alleen maar gekeken naar standaard productie motorfietsen. Er worden mogelijke investeerders benaderd voor verstrekking van informatie waaraan een businessplan moet voldoen. Het project mag niet breder of dieper uitgewerkt worden dan in de ‘randvoorwaarden’ staat beschreven, de keuzes die worden gemaakt en verantwoordingen die worden afgelegd.

4.2 RANDVOORWAARDEN In deze paragraaf worden een aantal randvoorwaarde beschreven waar het project aan moet voldoen om succesvol te slagen. Op deze voorwaarde kan het projectteam geen invloed uit oefenen.    

De afspraken die gemaakt worden binnen het projectteam zullen nageleefd moeten worden door iedereen die binnen of met het projectteam te maken krijgt. De elektrische motorfiets zal door de potentiële doelgroep geaccepteerd moeten worden. Er voldoende of één grote investeerders gevonden worden. De kwaliteit van de verslagen moet voldoen aan de ´APA´ regels en de eisen van de HAN.

59 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

5. PRODUCTEN De producten die tijdens het afstudeeronderzoek worden opgeleverd staan hieronder. Er is hierbij ook een verdeling gemaakt wie welk onderdeel schrijft. De ‘’J’’ is John en ‘’T’’ is Thijs. Sommige delen worden gezamenlijk geschreven en beide zijn verantwoordelijk voor alle producten.

5.1 ADVIESRAPPORT: Inleiding: Inleiding Onderzoeksopzet Missie visie Marktanalyse: Resultaten enquête gegevens Afnemers analyse Psychografische gegevens DESTEP-analyse Concurrentieanalyse Vijf krachtenmodel van Porter hand van dit winstgevend Behoeften identificatie/analyse stakeholders SWOT-analyse Kansen en bedreigingen en Conclusie marktanalyse.

J J T J/T T T J J T J J/T J/T

: Enquête afnemen bij de motorbeurs, daarna verwerken. : Geografische, demografische en in kaart brengen van de potentiële doelgroep. : Externe factoren in kaart brengen. : Concurrenten in kaart brengen. : De bedrijfstak in kaart te brengen en aan de model erachter te komen of deze bedrijfstak wordt. : In kaart brengen welke doelgroepen en/of behoeften en baat hebben bij dit product. : De uitkomsten van de analyses verwerken. : Aan de hand van de SWOT-analyse de kansen bedreigingen weergeven. : Conclusie en aanbevelingen over

5.2 BUSINESSPLAN: Het businessplan zal als zelfstandig lezende bijlage worden toegevoegd aan het adviesrapport. Implementatieplan Financieel plan PVE en PVW QFD Vervolg opdrachten Conclusie: Aanbevelingen

Conclusie

J T T J J/T

: Een plan schrijven hoe het plan te implementeren. : Uitzoeken waar de kosten liggen. : Het pakket van eisen en wensen opstellen. : Het pakket van eisen en wensen SMART formuleren. : Vervolg opdrachten schrijven voor de volgende stageloper /afstudeerder.

J/T

J/T

Bijlagen Literatuurlijst Begrippenlijst Aan het eind van het afstudeeronderzoek wordt er een presentatie met poster gegeven.

60 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

6. KWALITEIT De kwaliteit van de geleverde opdrachten moet voldoen aan de eisen die gesteld zijn door de opdrachtgever van het afstudeeronderzoek en de HAN. De kwaliteit wordt beoordeeld in eerste instantie door de opdrachtgever en de bedrijfsbegeleider van school. Op de kwaliteit hebben meerdere zaken invloed. Alvorens verder in te gaan op hoe we de kwaliteit te waarborgen, noemen we eerst de zaken die invloed hebben op de kwaliteit van een bepaald stuk:  Opdrachtdefinitie, een heldere en concrete opdracht zorgt voor een duidelijke afbakening van het uit te voeren werk.  Beschikbare tijd, de omvang van de afstudeeropdracht moet in een redelijke tijd uitgewerkt kunnen worden.  Herkomst bronnen, deze geven de betrouwbaarheid van uitspraken en conclusies aan.  Uniformiteit, om de samenwerking te bevorderen moeten alle opdrachten in een ‘huisstijl’ opgemaakt worden. De uniformiteit dekt tevens de indeling van de opdrachten.  Controle tussen documenten, zowel intern als extern (door afstudeerbegeleider en opdrachtgever)  Verantwoording, alle keuzes moeten onderbouwd worden doormiddel van een keuzetabel, analyse. Om deze kwaliteit te waarborgen, zijn er afspraken met betrekking tot de opmaak en indeling van de documenten. De gemaakte afspraken met betrekking tot de opmaak van een opdracht zijn hieronder opgesomd:  Voor het uitwerken van de opdrachten maakt iedereen gebruik van de uitwerksjabloon.  Bronnen worden opgesomd in een genummerde lijst die achter in het document te vinden is en genoteerd volgens de APA regels. Refereren in de tekst gebeurt door middel van een verwijzing naar het specifieke bronnummer.  Afbeeldingen, tabellen en andere figuren worden voorzien van een SMART-geformuleerd onderschrift.

61 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

7. PROJECTORGANISATIE Hieronder een overzicht ven de organisatie structuur in de projectstructuur:

HTS-Autotechniek Ruitenberglaan 29 6826 CC

Onderzoekslaboratorium ARL-A

Afstudeerbegeleider Koen Lau Ruitenberglaan 29 6826 CC Arnhem (+31) 613 65 32 00 [email protected] Ondersteuning en beoordelen van inhoud project.

Afstudeeropdracht Chassis ontwerp elektrische motorfiets.

Opdrachtgever Sander de Goede Ruitenberglaan 29 6826 CC Arnhem (+31) 26 384 93 38 [email protected]

Afstudeerbegeleider #2 Beoordelen van de verslaglegging

Afstudeerderopdracht John Vorstenbosch Thijs Nelemans Schrijven businessplan over elektrische motorfiets

Stage opdracht Ontwerpt de aandrijving voor de elektrische motor.

Figuur 39: Organogram project.

De verschillende projectteams werken voltijd aan de opdracht, de begeleiding is niet fulltime. Er worden afspraken gemaakt met de begeleiders en opdrachtgever wanneer er overleg plaats vindt met de projectteams. Er zal wekelijks gecommuniceerd worden met de begeleiders en opdrachtgever. De teams onderling communiceren dagelijks. Er zal ook elke week een officiële vergadering worden gepland, hierbij zijn alle projectleden aanwezig en zal op verzoek ook de opdrachtgever, afstudeerbegeleider aanwezig zijn. Hier gemaakte afspraken wordt genotuleerd en de zelfde dag nog verwerkt.

62 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

6 Product Plan van aanpak Enquête opstellen Marktanalyse Pakket van eisen en wensen Businessplan Investeerders lijst opstellen Eindverslag Taken Concurrentieanalyse DESTEP-analyse Enquête gegevens verwerken Afnemers analyse Vijfkrachtenmodel van Porter Behoeften identificatie/analyse QFD SWOT-analyse Implementatieplan Financieel plan Vervolg opdrachten bepalen Investeerders zoeken Activiteit Beurs Stakeholder presentatie Eind presentatie

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

februari

maart

april

mei

juni

18

19

20

21

22

Tabel 8: Planning Project.

63 | P a g i n a

3-jun

27-mei

20-mei

13-mei

6-mei

29-apr

22-apr

15-apr

8-apr

1-apr

25-mrt

18-mrt

11-mrt

4-mrt

25-feb

18-feb

11-feb

4-feb

8. PLANNING

23


HTS-Autotechniek

9. RISICO’S In dit hoofdstuk van het Plan van Aanpak worden de risico’s geanalyseerd welke het meest van toepassing zijn op dit project. Deze risicoanalyse wordt opgesteld om de bedreigingen van het project te analyseren, zodat hier maatregelen tegen kunnen worden getroffen. Er wordt gekeken of het project in deze vorm haalbaar is. De risico’s zijn onderverdeelt in interne en externe risico’s. In bijlage 7 wordt de hele risicoanalyse weergeven, uit deze risicoanalyse blijkt dat het meeste gevaar komt uit de complexiteit van het project. Dit heeft te maken met dat het een nieuw en onbekend onderwerp is en het project hierdoor kan falen. Verder blijkt over het algemeen uit deze risicoanalyse blijkt dat het project haalbaar moet zijn.

9.1 INTERNE RISICO’S:       

Er bevinden zich veel verschillende deelgebieden/onderwerpen in het project. Er is bij de projectleden onvoldoende ervaring aanwezig om het sommige onderwerpen zelfstandig te doorlopen. De kwaliteitsbewaking is niet hoog genoeg Er is een slechte samenhang van het gehele product door te weinig controle en communicatie. De planning is onhaalbaar en/of onrealistisch ingevuld. Er wordt onvoldoende gecommuniceerd met het project dat geleid wordt door de CB richting. De verdeling tussen de opdrachten is niet eerlijk verdeeld onder de projectteamleden.

9.2 EXTERNE RISICO’S:   

 

Het projectteam kan te weinig informatie verkrijgen van het te onderzoeken onderwerp. De projectgrenzen zijn niet volledig of duidelijk genoeg aangegeven. Een andere doelstelling dan welke geformuleerd is in het plan van aanpak. Soms hebben betrokkenen met het project bij bedoelingen die in strijd zijn met het project doel, denk hierbij aan investeerders die een ander concept willen. Er worden geen investeerders gevonden, waardoor het project niet gefinancierd worden, waardoor het project te duur wordt. Uit onderzoek blijkt dat de doelgroep niet geïnteresseerd is in dergelijke elektrische voertuigen.

9.3 MAATREGELEN TER VOORKOMING  

  

Om de ervaring van de projectteamleden te compenseren als deze er niet uitkomen, is het mogelijk de hulp in te schakelen van experts. Mits hier tijdig een afspraak voor gemaakt wordt. Om de kwaliteitsbewaking hoog te houden en de communicatie goed te laten verlopen tussen de TC en CB afstudeerders. Zijn er verschillende contacturen ingeplant onderling en de werkplekken zijn kort op elkaar gevestigd. Ook zal er minimaal één keer in de twee weken een werkbespreking gehouden worden, waar beide partijen kunnen laten zien waar zei mee bezig zijn. Voor de kwaliteitsbewaking zal er minimaal één keer in de maand een bespreking gehouden worden met de opdrachtgever en de begeleider. De planning wordt zo realistisch mogelijk en compleet ingevuld. Ook zal hier feedback opgegeven worden door de begeleider. De verdeling van de opdrachten zal zo eerlijk mogelijk verlopen, zo wordt er gekeken naar de tijd en de moeilijkheidsgraad van de te leveren activiteiten en werkzaamheden. De projectgrenzen worden in het plan van aanpak zo compleet mogelijk ingevuld, maar zullen zo nodig in de loop van het project aangepast worden.

64 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

De grootse risico’s die er zijn bij dit project is de tijdsfactor en de complexiteit van het project. De deadline is niet flexibel. Door een duidelijke planning te maken voor het gehele project periode en duidelijk de grenzen te stellen wat wel en niet gedaan wordt is het mogelijk om deze deadline te halen. De complexiteit van het project is ook een risico, doordat het een geheel nieuw project is en dat er ook andere projecten afhankelijk zijn van dit project. Door duidelijk te communiceren tussen de andere projecten die afhankelijk zijn van dit onderzoek en de opdrachtgever is het mogelijk om deze complexe opdracht uit te voeren. Wekelijks zal er overleg zijn waaraan er aandacht wordt gegeven aan deze risico’s om problemen te voorkomen.

65 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

BIJLAGE 7: RISICOANALYSE

66 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

RISICOANALYSE Bij een risicopercentage van >50% dient het project niet in deze vorm te worden uitgevoerd Categorie Risico

Waarde*

Factor** Zwaarte*** Risicotot.

Tijdsfactor 1 Geschatte looptijd van het project? 2 Kent het project een definitieve deadline?

3-6 maanden Ja

1 4

4 4

4 16

3

voldoende

1

4

4

Complexiteit van het project 4 Aantal functionele deelgebieden dat betrokken is?

3+

3

4

12

5

Aantal functionele deelgebieden dat gebruikt gaat maken van de resultaten?

2-3.

1

2

2

6

gaat het om een aanpassing of een nieuw project?

Geheel nieuw

3

5

15

7

In hoeverre zullen bestaande verantwoordelijkheden moeten wijzigen?

Gemiddeld

2

5

10

8

Zijn er andere projecten afhankelijk van dit project?

Ja

3

5

15

9

Wat zal de houding zijn van de gebruikers?

Geïnteresseerd

1

5

5

10

Zijn er deelprojecten, is de voortgang afhankelijk van de coördinatie hiertussen?

Enigszins

2

3

6

project groep 11 Welke medewerkers werken aan het project mee?

Voorn. Interne

0

4

0

12

Wat is het geografische spreiding van de projecten?

1-3.

1

2

2

13

Aantal project leden dat op de piektijden >80% betrokken is? 1-5.

0

5

0

14

Verhouding materiedeskundigen t.o.v. projectdeskundigen?

goed

0

5

0

15

Nemen gebruikers deel aan de projectgroep?

in redelijke mate

1

3

3

project leiding 16 Is de projectleiding materiedeskundig?

zeer deskundig

2

3

6

17

Hoe deskundig is de projectleiding m.b.t. de projectplanning?

redelijk deskundig 2

3

6

18

hoeveel ervaring heeft de projectleider met projecten als deze?

weinig ervaring

3

3

9

19

Hoe deskundig zijn de adviseurs op het te onderzoeken gebied?

Zeer deskundig

0

5

0

20

hoe deskundig zijn de materiedeskundigen op het te onderzoeken gebied?

Zeer deskundig

0

5

0

21

Hoe betrokken zijn de verantwoordelijke lijnmanagers bij het project?

Sterk betrokken

0

5

0

22

Is de kans groot dat de samenstelling van de projectgroep wijzigt tijdens het project?

Kleine kans

0

5

0

23

Worden door de projectgroep standaardmethoden gebruikt?

ja, een aantal

2

4

8

Is de tijd voldoende om het project te realiseren?

67 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

Vervolg risicoanalyse Duidelijkheid van het project 24 Zijn probleem en doelstelling voldoende bekend bij alle projectleden?

Ja, iedereen

0

5

0

25

Is het onderzoek gebied nauwkeurig vastgesteld?

redelijk

2

5

10

26

Is er voldoende afbakening met andere projecten?

Voldoende

0

4

0

27

Is er voldoende tijd gepland voor de afstemming en besluitvorming?

Voldoende

0

4

0

28

Zijn de randvoorwaarde duidelijk?

De meeste wel

1

5

5

29

Werken de randvoorwaarden beperkend genoeg?

ja

0

5

0

Totaal 138 Risicopercentage*** 31,87% Figuur 40: Risicoanalyse.

*Waarde en factor gekozen door projectleden. **Hoogte zwaarte staan vast. ***Risicopercentage is de totaalscore gedeeld door 433 (maximale score) maal 100. Aangezien het risicopercentage een totaalbeeld geeft, kan het zijn dat een bepaalde categorie wel voor een hoog risico zorgt. Hieronder een specificatie per categorie om eventuele verbeterpunten zichtbaar te maken. Categorie (met maximale score versus werkelijke score) Tijdsfactor

maximaal

40 Score

24

Complexiteit van het project

Maximaal

80 Score

65

De projectgroep

Maximaal

65 Score

5

De projectleiding

Maximaal

129 Score

29

duidelijkheid van het project

Maximaal

119 Score

15

Tabel 9: Score per risico.

Grafiek 2: Samenvatting risicoanalyse.

68 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

BIJLAGE 8: INTERVIEWS OVER TOEKOMST ACCU TECHNIEK

69 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

INTERVIEW Bram Veenhuizen Arnhem, HAN Automotive, lokaal 1.01, 28-05-2013, 16:00 uur Wat verwacht Bram Veenhuizen dat de prijs gaat doen van een accu de komende drie jaar? De prijs zal lineair blijven dalen t.o.v. afgelopen jaren. De vraag zal niet exploderen, maar mocht dit gebeuren zal de prijs wel deels afnemen tot op zekeren hoogte.

Wat verwacht Bram Veenhuizen dat de energie dichtheid doet van een accu de komende drie jaar? Geen tot weinig veranderingen in de energiedichtheid, de trend zal worden voortgezet.

Welk bedrijf verwacht Bram Veen huizen dat toonaangevend gaat worden in de accutechniek? Hybrides gaan er steeds meer komen. Elektrische auto’s zijn er voor bedrijven of woon/werkverkeer. Ampera wordt populair.

Welke techniek denkt Bram Veenhuizen dat door gaat breken de komende tijd? Kan gebeuren, maar niet in een periode van drie jaar. Want mocht deze techniek morgen gevonden worden, komt deze techniek niet binnen tien jaar op de markt.

Hoe denkt u eigenlijk voor elektrische motorfietsen? Te prijzig (mits er geen subsidies worden toegekend), missen van comfort, seizoensgebonden.

Conclusie: Als er de komende drie jaar geen nieuwe techniek gevonden wordt of de vraag naar accu’s stijgt. Zal de accutechniek zal de komende drie jaar niet veel veranderen. Wel zal de prijs van een accu lineair dalen met dezelfde snelheid als het de afgelopen jaren gedaan heeft.

70 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

INTERVIEW Stefan van Sterkenburg Arnhem, HAN Automotive, lokaal 0.08, 31-05-2013, 11:30 uur ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wat verwacht Stefan van Sterkenburg dat de prijs gaat doen van een accu de komende drie jaar? Men verwacht in 2020 $300,- per Wh/kg. een halvering van de prijs is 5-6 jaar maar dit zijn targets met factor 2. Wat verwacht Stefan van Sterkenburg dat de energie dichtheid doet van een accu de komende drie jaar? De energie dichtheid gaat met kleinere stapjes omhoog, maar niet sneller dan de prijs daalt. Welk bedrijf verwacht Stefan van Sterkenburg dat toonaangevend gaat worden in de accutechniek? In landen als Korea en China zijn de ontwikkelingen vol op aan de gang. Welke chemestry denkt Stefan van Sterkenburg dat door gaat breken de komende tijd? Li-Sulfur, een type batterij 200 tot 300 Wh/kg ten op zichten van 100 Wh/kg op hetzelfde gewicht (+/- 10 jaar ongeveer naar verwachting). Zit nu nog in de laboratorium, maar is nog instabiel. Theoretisch is het mogelijk om over 10 tallen jaren (niet bekend) Lithium-air techniek op deze accu kun je met 1 kg accu even ver rijden als 1kg benzine. Hoe denkt u eigenlijk over elektrische motorfietsen? Actieradius is een punt van aandacht. Motoren worden te zwaar gemaakt door de accu’s om een respectievelijke actieradius te behalen. Dus daarom zie ik het niet zo zitten. Conclusie: De accu techniek gaat vooralsnog niet veel veranderen, de prijs zal lineair dalen en de energiedichtheid per kg zal langzaam aan steeds meer worden. Wel wordt er druk geëxperimenteerd over een aantal technieken zoals Lithium-Sulfur en Lithium-air. Lithium-Sulfur is al best ver mee maar deze techniek is nog vrij instabiel en zal ongeveer verwacht worden dat deze over +/- 10 jaar door zal breken. Lithium-air is nog niet zo ver en zal waarschijnlijk pas over tientallen jaren op de markt komen. Hier is alleen de theorie nog van bekend en nog niet bekend of dit in praktijk mogelijk is. Deze bevat op 1 kg accu even veel als 1 kg benzine. De toekomst over de accu is nog erg onzeker en alle waardes die boven genoemd zijn, zijn naar verwachting ingevuld.

71 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

VERKLARENDE WOORDENLIJST BOM - Bill of Materials, een onderdelenlijst van het product met specifiek informatie per onderdeel MIA regeling - Milieu Investeringsaftrek, tot 36 procent van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst en/of 75 procent van de investering vrij afschrijven. Al deze bedrijfsmiddelen staan op de Milieulijst van de MIA\Vamil-regeling. Vamil regeling - Willekeurige afschrijving milieu-investeringen, tot 36 procent van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst en/of 75 procent van de investering vrij afschrijven. Al deze bedrijfsmiddelen staan op de Milieulijst van de MIA\Vamil-regeling.

BRONNENLIJST [1] http://www.raivereniging.nl/markt-informatie/branche_analyses/gemotoriseerde-tweewielers.aspx [2] Bron 3] Motorvoertuigen; motorfietsen per periode (25 mei 2012). CBS StatLine. Geraadpleegd op 0802-2013 van: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/default.aspx?VW=T&DM=SLNL&PA=71406ned&LA=NL [3] [Bron 6] Leeftijd eigenaar motor(2012). Bovag, RAI. Geraadpleegd op 08-02-2012 van: http://www.bovagrai.info/tweewieler/2012/3.5.html [4] [Bron 1]Huishoudens in bezit van auto of motor (19december 2012). CBS StatLine. Geraadpleegd op 08-02-2013 van: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=81845NED&LA=NL [5] [Bron 5] Motorvoertuigen; aantal voertuigen per provincie (24 april 2012). CBS StatLine. Geraadpleegd op 08-02-2013 van: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=7374hvv&D1=18&D2=a&D3=l&VW=T [6] [Bron 8]Harms, L( 2010) Krimp en mobiliteit. Den Haag, Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid [7] [Bron 15] Harms, L.(2008) Overwegend onderweg. Den Haag, Overwegend Onderweg. [8] [Bron 1] Huishoudens in bezit van auto of motor (19december 2012). CBS StatLine. Geraadpleegd op 08-02-2013 van: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=81845NED&LA=NL [9] [Bron 9] Pompprijzen motorbranche(2013). CBS StatLine. Geraadpleegd op:11-02-2013 van: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=81567NED&D1=a&D2=a&D3=a&HD =120405-0948&HDR=T,G1&STB=G2&CHARTTYPE=3 [10] [Bron 15] Harms, L.(2008) Overwegend onderweg. Den Haag, Overwegend Onderweg. [11] [Bron 17] Elektrische motorfietsen hebben toekomst(18 dec 2011) motor.nl. Geraadpleegd op14-022013 van: http://www.motor.nl/nieuws/18403427-elektrische-motorfietsen-hebben-de-toekomst.html [12] [Bron 10] Schoon, C.C. (2005). De invloed van sociale en culturele factoren op mobiliteit en Verkeersveiligheid pg. 30. Leidschendam, SWOV [13] [Bron 11] Harms, L. (2011) Blik op de personenmobiliteit. Den Haag, Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid. [14] [Bron 11] Harms, L. (2011) Blik op de personenmobiliteit. Den Haag, Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid.

72 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

[15] [Bron 16] Nederlander woont gemiddeld 14km van werk(28 augustus 2012).Nu.nl/ANP. Geraadpleegd op 14-02-2013 van: http://www.nu.nl/economie/2894647/nederlander-woontgemiddeld-14-km-van-werk.ht [16] [Bron 14] Harms, L.(2006) Op weg in de vrijetijd. Den Haag, Sociaal en Cultureel Planbureau. [17] [Bron 15] Harms, L.(2008) Overwegend onderweg. Den Haag, Overwegend Onderweg. [18] [Bron 2] Motorvoertuigen; verkoop per type (17 januari 2013).CBS StatLine. Geraadpleegd op 08-022013 van: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=37803HVV&LA=NL [19] Bron 7] Mobiliteit in cijfers( oktober 2012). Amsterdam. Bovag, RAI. [20] [Bron 2] ] Motorvoertuigen; verkoop per type (17 januari 2013).CBS StatLine. Geraadpleegd op 0802-2013 van : http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=37803HVV&LA=NL [21] [Bron 12] Destep analyse – ecologische factoren. Bureau Terdege. Geraadpleegd op 11-02-2013 van: http://www.bureauterdege.nl/home/82-destep-factoren?start=5 [22] Zero. (2013). Zeromotorcycles. Geraadpleegd op: 28-02-2013, van: www.zeromotorcycles.com: http://www.zeromotorcycles.com/zero-s/features.php [23] Energica. (2011). Project of the electric racing motorcycle. Geraadpleegd op 15-02-2013, van www.ecrp.eu: http://www.ecrp.eu/en/project-of-the-electric-racing-motorcycle/ecrp-14.html [24] Evolve. (2012). Evolve motorcycles. Geraadpleegd op: 15-02-2013, van: www.evolvemotorcycles.com: http://evolvemotorcycles.com/?page_id=16 [25] KTM. (2012). ktm. Geraadpleegd op 15-02-2013, van www.ktm.com/nl/: http://www.ktm.com/nl/faqs.html [26] Quantya. (2009). Quantya. Geraadpleegd op: 28-02-2013, van: www.quantya.com: http://www.quantya.com/PAGES/eng_home.shtm [27] Brammo. (2012). Brammo. Geraadpleegd op: 28-02-2013, van: www.brammo.com: http://www.brammo.com/contact/ [28] Volta motorbikes. (2012) Voltamotorbikes. Geraadpleegd op: 28-02-2013, van: www.voltamotorbikes.com: http://www.voltamotorbikes.com/company [29] Vectrix. (2012). Vectrixeurope. Geraadpleegd op: 28-02-2013, van www.vectrixeurope.com: http://vectrixeurope.com/history [30] I am a biker.(11-2-2012). LEMev stream electric scooter 2012. I am a biker, P.1. [31] Cook, M. (2012). 2012 ZERO S - ROAD TEST. Cycle World, 2012 (3). Geraadpleegd op: 28-02-2013, van: http://www.cycleworld.com/2012/05/14/2012-zero-s-road-test/2/ [32] Zero. (2013). Zero-s specs. Geraadpleegd op 18-02-2013, van: www.zeromotorcycles.com: http://www.zeromotorcycles.com/zero-s/specs.php [33] Energica. (2011). Project of the electric racing motorcycle. Geraadpleegd op 15-02-2013, van www.ecrp.eu: http://www.ecrp.eu/en/project-of-the-electric-racing-motorcycle/ecrp-14.html [34] Evolve. (2012). Evolve motorcycles. Geraadpleegd op: 15-02-2013, van: www.evolvemotorcycles.com: http://evolvemotorcycles.com/?page_id=16

73 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

[35] KTM. (2012). Freeride-E technical detail . Geraadpleegd op 18-02-2013, van: www.ktm.com: http://www.ktm.com/nl/freeride/freeride-e/technical-details.html#.USHzQKUsp0w [36] Zero. (2012). Zero-mx specs. Geraadpleegd op 18-02-2013, van:www.zeromotorcycles.com: http://www.zeromotorcycles.com/zero-mx/specs.php [37] Quantya. (2009). Quantya. Geraadpleegd op 18-02-2013, van: www.quantya.nl: http://www.quantya.nl/ [38] Brammo. (2012). Empulse specifications. Geraadpleegd op 18-02-2013, van: www.brammo.com: http://www.brammo.com/empulse_specifications/ [39] Zero. (2012). Zero-ds specs. Geraadpleegd op 18-02-2013, van:www.zeromotorcycles.com: http://www.zeromotorcycles.com/zero-ds/specs.php [40] Volta motorbikes. (2012). Models bcn-city. Geraadpleegd op 18-02-2013, van: www.voltamotorbikes.com: http://www.voltamotorbikes.com/models/bcn-city/ [41] Vectrix. (2012). Vectrixe vx-1-li. Geraadpleegd op 18-02-2013, van: www.vectrixeurope.com: http://vectrixeurope.com/vx-1-li [42] LEM. (2012).LEMev GB index caracteristicas. Geraadpleegd op 18-02-2013, van: www.lemev.com: http://www.lemev.com/en_GB/index/caracteristicas [43] Evolve. (2012). Evolvemotorcycle. Geraadpleegd op 18-02-2013, van: www.evolvemotorcycles.com: http://evolvemotorcycles.com/?page_id=548 [44] Ehow Conytibutor. (SD). Lithium-polymeer vs ion battery. Geraadpleegd op 14-03-2013, van: Ehow contributor, P1 [45] marketing4results. (09-07-2009). vijfkrachtenmodel-van-porter. Geraadpleegd op 12-03-2013, van: www.marketing4results.eu: http://www.marketing4results.eu/vijfkrachtenmodel-van-porter/ [46] merkpositionering. (2009). Vijfkrachten model. Geraadpleegd op 12-03-2013, van: www.merkpositionering.com: http://www.merkpositionering.com/model/441 [47] MBO kennisbank. (2012). schaarsegrondstoffen. Geraadpleegd op 12-03-2013, van: http://www.duurzaammbo.nl/index.php/kennisbank/planet/57-kennisbank/planet/4347schaarsegrondstoffen-2#Lithium [48] Zero. (2013). Powertrains. Geraadpleegd op 12-03-2013, van: www.zeromotorcycles.com: http://www.zeromotorcycles.com/powertrains/ [49] Mission Motors. (2013). Ridemission. Geraadpleegd op 12-03-2013, van: www.ridemission.com/: http://ridemission.com/ [50] CBS. (2011). Statline cbs publication. Geraadpleegd op 13-03-2013, van: www.statline.cbs.nl/: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=71960ned&D1=a&D2=0&D3=a&D4= l&HDR=G3,G1,G2&STB=T&VW=T [51] CBS. (2013, 3 12). Statline cbs publication Geraadpleegd op 13-03-2013, van: www.statline.cbs.nl http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=81845NED&LA=NL [52] CBS. (2010). Onderzoek verplaatsingen in Nederland 2010. Den Haag/Heerlen: Onderzoek CBS over het reisgedrag van Nederlanders in het binnenland.

74 | P a g i n a


HTS-Autotechniek

[53] marketing4results. (09-07-2009). Vijf krachtenmodel van Porter. Geraadpleegd op 12-03-2013, van: http://www.marketing4results.eu/vijfkrachtenmodel-van-porter/ [54] rijksoverheid. (2011) Elektrische rijden. Graadpleegd op 07-05-2013, van: http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/auto/elektrisch-rijden

LITERATUURLIJST BOEKEN:  

Elling, R.(2011).Rapportage- techniek.(4e druk). Groningen/houten: Wolters-Noordhoff bv. Grit, R. (2008). Project management. (5e druk). Groningen/houten: Wolters-Noordhoff bv.

75 | P a g i n a

Bijlagen Projectplan E-Bike

Recommend Documents