Bijlagen detailhandelvisie 2012 - 2020
……………………………………………………………………….
INHOUDSOPGAVE 1.
Proces 1.1 Beschrijving scenario’s 1.2 Resultaten algemene bijeenkomsten participatieronde 1
2 3
2.
Vitaliteitscans per winkelgebied
6
3.
Karakter Nieuw-West 3.1 Koopgedrag verschillende bevolkingsgroepen 3.2 Stedelijke vernieuwing
21 22
4.
Aanbodanalyse winkelstructuur Nieuw-West 4.1 Ontwikkelingen winkelaanbod 4.2 Leegstand 4.3 Marktruimte berekening 4.4 Planinitiatieven detailhandel 4.5 Locaties verspreide bewinkeling
23 24 25 26 27
5.
Criteria wijkcentrum 5.1 Een wijkcentrum is compleet, compact & comfortabel 5.2 Beoordeling geschiktheid huidige winkelgebieden als wijkcentrum 5.3 Kansenkaart alternatieve mogelijkheden
28 29 33
6.
Beleidskaders ruimtelijk detailhandelsbeleid
34
BIJLAGE 1. Proces 1.1 Beschrijving scenario's
Ten behoeve van de 1e participatieronde heeft stadsdeel Nieuw-West adviesbureau DTNP gevraagd een aantal scenario’s te formuleren als zoekrichting voor de ruimtelijk-functionele versterking van de toekomstige winkelstructuur. Er is hierbij een onderscheid gemaakt in de dagelijkse en niet-dagelijkse winkelstructuur. Deze scenario’s zijn expliciet tegen het licht gehouden tijdens het participatieproces bij de denktank en meer op hoofdlijnen besproken bij de andere sessies. De scenario’s hielpen in het keuzeproces van de visie. Hierna wordt ingegaan op de uitkomsten van deze 3 algemene bijeenkomsten. Verderop in bijlage 1 zijn de scenario’s beoordeeld op hun pro’s en contra’s. Dit is een combinatie van wat is aangegeven tijdens de participatie, aangevuld met informatie vanuit het stadsdeel Scenario's dagelijks: 1. Alle winkellocaties (clusters met 5 of meer winkels) blijven bestaan, waardoor een buurtwinkelstructuur behouden blijft. Ook in de volledige winkellinten zoals aan de Burgemeester de Vlugtlaan en strips zoals bij het August Allebéplein/Jan Tooropstraat wordt ingezet op behoud van invulling met detailhandel. Dit scenario is een uitwerking van de ‘Motie economisch beleid Overtoomse Veld’. Het benodigde draagvlak per winkelgebied voor deze structuur is minimaal 7.500 inwoners. 2. Schaalvergroting naar een wijkwinkelstructuur. Het benodigde draagvlak per winkelgebied voor een structuur met wijkwinkelcentra als kleinste eenheid in de structuur is minimaal 15.000 inwoners..
Scenario’s niet-dagelijks 0. Er worden geen keuzes in de winkelstructuur gemaakt. De koopkrachtbinding zal naar verwachting hierdoor dalen (naar zo’n 45%). 1. Er wordt ingezet op behoud van alle winkellocaties. Dit vergt extra inspanningen van het stadsdeel en is ook het verschil met scenario 0. Dit zal ondanks de inspanningen eveneens tot een koopkrachtdaling leiden (gezien autonome trends en ontwikkelingen). 2. Er wordt ingezet op versterking van het grootste winkelgebied, winkelcentrum Osdorp en hiermee op versterking van de bestaande hiërarchische structuur en de koopkracht. Het stadsdeelcentrum wordt deels herontwikkeld en substantieel uitgebreid (indicatie + 20.000 m² wvo). Enkele grootschalige units worden toegevoegd. De koopkrachtbinding stijgt. 3. In dit scenario wordt het winkelaanbod op BCO flink uitgebreid (bijvoorbeeld + 20.000 m² wvo). Op deze locatie kan een aantal grootschalige, nu ontbrekende, winkelformules worden toegevoegd waarmee de koopkrachtbinding zal toenemen. Daarmee wordt BCO de belangrijkste aankoopplaats voor niet-dagelijks. Supermarkten worden uitgesloten.
2
1.2 Resultaat algemene bijeenkomsten participatieronde 1 1. 19 januari 2012: bijeenkomst denktank van experts Bij deze bijeenkomst waren de volgende personen aanwezig: Vanuit het stadsdeel: Arnold Faber (beleidsadviseur EZ NW), Jan van der Vliet (beleidsadviseur RO NW), Elise Bos Eyssen (beleidsadviseur EZ NW) • Experts: CJ Dippel (adviseur EZ Amsterdam), Dolf Kloosterziel (MKB), Casper van Gijn (HBD), Aart Jan van Duren (Bureau Sted. Planning), Jan Pernot (DHV), Rik Eijkelkamp (DTNP), Rosan Sierhuis (KvK), Dirk Jan Droogh (DTNP) Tijdens deze bijeenkomst zijn de pro’s en contra’s van de scenario’s behandeld. De denktank sprak voor de dagelijkse voorzieningen de voorkeur uit voor scenario 2: opschaling naar wijkcentra. Zij gaf aan dat als je alles overeind wilt houden, je de consument en de ondernemer tekort doet. De denktank gaf als advies om 8 centra als drager van het cluster dagelijks te benoemen, rondom 2 supermarkten (wat sterk is sterk houden). Laat dit mede afhangen waar er fysieke mogelijkheden zijn. Voor de niet-dagelijkse voorzieningen bleek dat het vooral draait om de locatiekeuze van grootschalige voorzieningen en waar deze een versterkend effect hebben op de structuur als geheel. Men deelde de visie dat trekkers echt op het Osdorpplein moeten landen, anders wordt het lastig om de investeringen van de grond te krijgen. Ook is het noodzakelijk om de functie van het stadsdeelcentrum te laten behouden en verstevigen. Over de tot nu toe ingeslagen koers met toestaan van steeds meer GDV op Bedrijvencentrum Osdorp werd geadviseerd deze een halt toe te roepen. Omwille van het feit dat goed nagedacht moet worden waar het handjevol trekkers kan landen, en uitbreiding van BCO een precedentwerking heeft op andere detailhandelsbedrijven.
3
2. 14 februari 2012: Ondernemersplatform en winkeliersverenigingen Aanwezig waren: Vanuit het stadsdeel: Achmed Baâdoud, Arnold Faber, Elise Bos Eyssen, Marja Bijlsma, Saliha Yurtay Vanuit ondernemers: Shahla Rahimi (Beeldtaal), Adnen Aydemir (Agiad / Expert), Mia de Graaf (Amarantis), Charles ten Have (Eigen Haard), Jan Kerver (Calibris), Sacha van Asselt (Etos Dukaat / winkeliersvereniging Dukaat), Mike Schaffner (C1000 Dukaat / voorzitter winkeliersvereniging Dukaat), Loubna Sadoq (Zone3), Cees van der Veldt (Mc. Donalds / voorzitter winkeliersvereniging Osdorp-Centrum), Olivier van der Horst, Milco Lust (Rabobank), Leontine Oerlemans (ORAM), Daphne (Ondernemerskring sociale sector), Philip Larsen (ondernemersvereniging Westpoort), Ugur Catbas (bestuurslid ondernemersvereniging Shoperade) Overig: stagiaires Blaauwberg (Rob Manders en Janniek van der Looij), Rik Eijkelkamp (DNTP) Omzet & koopkracht Wat het Ondernemersplatform opviel, was de gemiddelde vloerproductiviteit. Als reden voor de lage vloerproductiviteit in de dagelijks sector, wordt door de groep genoemd dat dit ligt aan kopieergedrag, eenzijdigheid en ontbreken van voldoende modern supermarktaanbod. Bij de niet-dagelijkse sector werd verbaasd gereageerd op de hoge vloerproductiviteit. Zijn er kansen die de ondernemers hier laten liggen? Horeca & ontmoeten Horeca wordt genoemd als belangrijke ondersteuner van de detailhandel. Het kan de winkelgebieden een stuk aantrekkelijker maken. Je kan mensen langer in het gebied houden als er combinatiebezoek mogelijk is. Op gebied van ‘ontmoeten’ zit nog veel ruimte. Randvoorwaarden Bereikbaarheid en parkeren spelen een belangrijke rol bij het goed functioneren van winkelgebieden. Bewoners van Geuzenveld gaan eerder naar Bos en Lommer vanwege kortere reistijden met het OV. Eigenlijk is er binnen het stadsdeel een tweedeling in een noordelijk en zuidelijk deel. Tramlijn 14 zou doorgetrokken moeten worden. Parkeren is ook belangrijk, er moeten voldoende parkeerplaatsen zijn en bij voorkeur gratis. Bedrijvencentrum Osdorp versus Osdorpplein Osdorpplein wordt genoemd als de grote trekker. Belangrijk is om druk te zetten op de investeerders om een grote aantrekkingskracht te gaan realiseren. Winkelcentrum Osdorp heeft een ‘Unique Selling Proposition’: de Sloterplas voor de deur en cultuurvoorzieningen zoals de Meervaart. Bij ontwikkeling van BCO is het belangrijk dat deze complementair is aan Osdorp-Centrum.
4
3. 9 maart 2012: vastgoedsector Aanwezig waren: Vanuit het stadsdeel: Elise Bos Eyssen, Cécile Boer Vanuit ondernemers: Charles ten Have (Eigen Haard), Herman Henken (aandeelhouder Liberty Real Estate B.V.), Klaas Bakker (koopcentrum Akerpoort), Freek Huen (directeur Liberty Real Estate B.V.), Jerry Bary (CEO Joba Leisure B.V. Jan Rebelstraat 10-12), Tacettin Cincil (Dilaro Keurenplein 17), Kim Vlaar (CBRE Global Investors, Plein ’40 – ’45, Belgiëplein), Mireille Pallandt (CBRE Global Investors, Plein ’40 – ’45, Belgiëplein), Lorens Keip (makelaar ENOT B.V., Keurenplein 1), Wim de Koning (AA de Koning Beheer B.V., Osdorperban), Leon de Koning, Frank van Teeffelen (LEBO Vastgoed, Osdorpplein), Jeroen Jansen (verhuurder BCO), Ronald van Gilden (Stadgenoot), Brian Langereis (Kroonenberg Groep, Osdorpplein), Rosan Sierhuis (KvK), Paul van Kuilenburg (Fris makelaars) Vanuit adviesbureau DTNP: Dirk Jan Droogh, Rik Eijkelkamp Huidige winkelstructuur: Het aantal m2 winkelvloeroppervlak in Nieuw-West (117.000 m2) in verhouding tot het aantal inwoners (138.000) is minder dan 1. Opgemerkt wordt dat sprake is van een onderverzorgingssituatie. In Nederland is gemiddeld de verhouding 2 m2 per inwoner. In Nieuw-West is vrij veel verspreide bewinkeling, dit is een erfenis is van de stedenbouwkundige structuur. Ieder stadsdeel probeert een attractiepunt te zijn. Zuidoost lukt dat bijvoorbeeld met de ArenAboulevard beter dan Nieuw-West zij hebben veel meer m2 en vermarkten hun sterke punten ook beter. Sommige winkelgebieden missen aantrekkingskracht doordat er te veel aanbod in de aanloopstraten zit. Bij het Lambertus Zijlplein zijn dat bijvoorbeeld de Sam van Houtenstraat en Dirk Sonoystraat, waar je makkelijk even de auto op de stoep kan parkeren. Sterk is de bereikbaarheid met de auto en de fiets. Verder zijn er een paar zeer goede spelers (Brandeis, Meer en Vaart, G-star en Nike-outlet bijvoorbeeld), daar kan meer uitgehaald worden. Ook zijn we gunstig gelegen in de MRA-regio en liggen binnen de belangrijkste werkgebieden in het hart. Hier kan meer met de marketing/ambitie uitgehaald worden. Nieuw-West is de 10e stad van Nederland. Afwegingen toekomstige winkelstructuur: De meters zitten in Nieuw-West niet op de juiste plekken met de juiste metrages. De vraag is of het stadsdeel een pro-actieve rol kan spelen in het tegengaan van de versnipperde winkelgebieden. Je ziet gebeuren dat aanloopstraten het steeds slechter krijgen. Belangrijk is om in te zetten op de sterke gebieden en de versnipperde gebieden te gaan onttrekken. “Gum alle verspreide bewinkeling in de bestemmingsplannen”. Indien je op BCO ontwikkeld, moet je ook niet elders grote winkelmeters toevoegen. De ontwikkeling van beide gebieden moet in samenhang met elkaar gebeuren. Het gaat om het vinden van een balans tussen de winkelgebieden en de concrete invulling met huurders binnen die winkelgebieden, en daarbij moet Plein ’40 – ’45 ook niet vergeten worden. Verwacht wordt van deze visie dat het stadsdeel zegt waar groei mag komen. En dan niet alleen BCO / Osdorpplein noemen, dat is te beperkt. Maak onderscheid in dagelijks en niet-dagelijks en daarbinnen een keuze wat je wilt behouden. Definieer dus een aantal stippen, waar de inwoners mee bediend worden. De rol van de overheid is de ontwikkelingen dus wel gestuurd moeten worden. Anders heeft diegene die een dag later komt, pech. Dit is een andere visie dan die ook over tafel komt, namelijk dat de overheid moet luisteren. Retailers zijn klantgericht, die weten waar ze willen zitten, waar muziek zit. Twee 5 verschillende visies dus op de rol van het stadsdeel.
BIJLAGE 2. Vitaliteitscans per winkelgebied Functioneren: onvoldoende
Delflandplein Foto
WINKELS Aantal Leegstand 7
1 (14%)
Omvang Gem. omvang 2.223m2
318m2
Wijkcentrum (klein)
Grote eigenaren: Ahold Vastgoed, VOF Nieuw Delflandplein (vennoten De Key en bouwbedrijf de Nijs)
BEDRIJVEN Aantal % winkel 13
54%
Supermarkten: Albert Heijn (948 m2), Lidl (902m2) Trekkers:
Supermarkten Beschrijving Er zijn twee supermarkten in aanvullend segment. Huurniveau: € 150 - € 225 (gemiddeld) Verder veel bedrijven met een klein bereik. Het Verloop: Ja (maar vanuit verleden zelf geïnitieerd i.v.m. toen winkelgebied is naar binnen gekeerd en valt niet op. aanstaande vernieuwing, daarna start negatieve Door stagnerende stedelijke vernieuwing is er achterspiraal) stallig onderhoud en afnemend draagvlak (er is veel gesloopt in de omgeving, nog geen nieuwbouw). Branchering: Onvolledig dagelijks aanbod / ook niet-winkelfuncties Verzorgingsgebied is sowieso te klein om gezond te kunnen functioneren met deze omvang. Het winkelWINKELGEBIED gebied heeft zelfs een theoretisch grotere omvang Goed Voldoende Matig (ca. 4.000 m2), maar is de afgelopen jaren verkleurd • branchering bereikbaarheid met andere functies. Er is over het algemeen veel leegstand, die worden opgevuld door tijdelijke • imago (slecht) parkeren noodinvulling met niet-winkelfunctie of internetwinkels • ondernemerschap (bewuste leegstand met oog op toekomst). Vaak door allochtone ondernemers van verschillende kwaliteit. • uitstraling (slecht) De uitzichtloze situatie heeft het vertrouwen en de spankracht van de winkeliers doen afnemen. Als de • verblijfsklimaat (veiligheidsplannen van de renovatie flats en vernieuwing probleem/overlast) doorgaan, is dit een kans. KVO: 1e ster. Verzorgingsgebied: Ondernemersverenigingdeelname: • Delflandplein e.o. = wijk Westlandgracht (8.200 inwoners) • Er is een passieve ‘ondernemersvereniging’ (wel actief bestuur, niet echt verenigd) Inkomensniveau: • Gemiddeld, wijk Westlandgracht (€ 30.500) Detailhandelsstructuur (concurrerend met): Herkomst bestedingen: • Sierplein, Hoofddorpplein (Zuid) • Herkomst dagelijks: 77% uit Slotervaart en niet-dagelijks 69%. Parkeren: Toevloeiing vanuit o.a. Zuid (10% dagelijks, 24% niet-dagelijks). • Betaald, in nabijheid € 0,10 (max. 1 uur, ma – za Toekomstplannen: ja 9 – 19 uur), overig € 1,40 p.u. (ma-za 9 – 19 uur) • Renovatie flats Delflandplein + start 2014 bouw 1e fase Zuidblok Werkzame personen: 99 • Mogelijk economisch programma naast A10 en parkeergarage eronder • Opknappen en verbetering branchering plinten (VOF N. Delflandplein) Beoordeling door consumenten: 6,1 6 • Potentiële uitbreidingswens Albert Heijn en Lidl op korte termijn Eigendom:
Tekening winkelgebied
Ligging in structuur
Niet versnipperd
Functioneren: matig
August Allebéplein Foto
WINKELS Aantal Leegstand 10
3 (30%)
Omvang 3.100m2
Gem. omvang 310m2
Wijkcentrum (klein) Grote eigenaren: Ahold Vastgoed, Musker Beheer, apotheek, Field Willow
BEDRIJVEN Aantal %winkel 14
71%
Supermarkten: Albert Heijn (1.017 m2), Lidl (968m2) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Supermarkten
Eigendom:
Versnipperd
Huurniveau:
€ 100 - € 160 (laag)
Verloop:
Nauwelijks
Branchering:
Onvolledig dagelijks. Daghoreca van geringe kwaliteit.
WINKELGEBIED Goed • bereikbaarheid •
•
Voldoende ondernemerschap
parkeren (lage parkeerdruk)
Ligging in structuur
Ondernemersverenigingdeelname: • Slapende ondernemersvereniging, wel betrokken ondernemers Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Sierplein, Plein ’40 – ’45 (voor niet-dagelijks) Parkeren: • Betaald, in nabijheid € 0,10 (max. 1 uur, ma – za 9 – 19 uur), overig € 1,40 p.u. (ma-za 9 – 19 uur) Werkzame personen: 149
Matig • branchering • imago • uitstraling (vastgoed onvoldoende, openbare ruimte voldoende) • verblijfsklimaat
Beschrijving Er zijn twee goed functionerende supermarkten in aanvullend segment. Verder zijn op het plein vooral kleine units met allochtone winkels gevestigd. Het ondernemerschap wisselt in professionaliteit. De uitstraling en zichtbaarheid van het winkelgebied is matig, van de openbare ruimte redelijk. De uitstraling van de hoek met het café en de avondwinkel en de strip aan de Jan Tooropstraat is slecht. Aan de vernieuwde Postjesweg zitten ook winkels, maar m.n. dienst-verlening. In de aanloopstraat Derkinderenstraat zitten ook enkele (sterke) winkels. De concentratie van en verbinding binnen dit totale winkelgebied is matig. Het stadsdeel wil met gelden van EZ-centraal een econo-mische stimuleringsregeling instellen ter verbetering van het vastgoed van blok 5 t.w.v. € 700.000. KVO: 1e ster behaald.
Verzorgingsgebied: • Overtoomse Veld (incl. Jacob Geelbuurt) (11.300 inwoners) Inkomensniveau: • Iets lager dan gemiddeld, Overtoomse Veld (€ 28.300) Herkomst bestedingen: • Herkomst dagelijks: 83% uit Slotervaart, niet-dagelijks 80%. Toevloeiing uit West (8% dag -6% niet-dag), Geuzenveld (5% dag -5% niet-dag) Toekomstplannen: ja • Uitbreiding blok 4 waar nu Lidl zit (extra m2, supermarkt naar 1.500 m2) • Opknappen blok 5 (zuidgevel naar voren halen) • Blok 6 (Jan Tooropstraat) opknappen en uitbreiden; allen in totaal 2.600 m2 7 Beoordeling door consumenten: 6,0
Functioneren: goed
Belgiëplein Foto
WINKELS Aantal Leegstand Omvang Gem. omvang 16
1 (6%)
3.653m2
228m2
Wijkcentrum (klein) Grote eigenaren: CBRE Global Investors, Eigen Haard (hoekpand)
BEDRIJVEN Aantal % winkel 31
52%
Supermarkten: Albert Heijn (852 m2), Dirk van den Broek (933m2) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Eigendom:
Niet versnipperd
Huurniveau:
€ 150 - € 225 (gemiddeld)
Verloop:
Minimaal
Branchering:
Gemengd: supermarkten, filiaalbedrijven en kleinere zaken. Weinig kwalitatieve daghoreca.
WINKELGEBIED Goed • branchering
•
Voldoende uitstraling
•
bereikbaarheid
•
verblijfsklimaat
•
imago
•
•
ondernemerschap
parkeren (routering voor onbekenden onduidelijk)
Ligging in structuur
Matig
Supermarkten Beschrijving Compact en compleet winkelcentrum met een centrale en herkenbare ligging. Er zijn twee elkaar aanvullende supermarkten. In de nabijheid van de super-markten zijn diverse filiaalbedrijven en speciaalzaken in food en nonfood aanwezig. Winkels aan Kemperlaan echter beperkt zichtbaar. Er is weinig (dag)horeca ter versterking van het winkelgebied. Een goede toevoeging zou zijn een brasserie/lunchroom en meer levendigheid. De uitstraling van het winkelgebied is verzorgd, maar zou na 18 jaar een facelift kunnen gebruiken. Er is deels een luifel aanwezig. Tramlijn 2 stopt voor de deur. Goed bereikbaar met OV, auto en fiets. KVO: 3e ster behaald. Parkeerdruk is bij vlagen hoog vanwege nabijheid gratis parkeren (vreemdparkeerders). Er is een wens tot uitbreiding blauwe zone + instelling kleinschalige (biologische) weekmarkt, liefst op dinsdag.
Ondernemersverenigingdeelname:
Verzorgingsgebied:
•
• Sloten- en Riekerpolder (12.270 inwoners) Inkomensniveau: • Hoog, Sloten- en Riekerpolder (€ 40.100) Herkomst bestedingen: Herkomst dagelijks: 80% uit Slotervaart, niet-dagelijks 81%. Toevloeiing vanuit o.a. Osdorp (15% dag., 13% niet-dag.) Toekomstplannen: ja • Uitbreiding gevels (meer m2 voor beide supermarkten) / overkappen expeditieterrein Dirk (maken fysieke afscheiding i.v.m. vreemdparkeren) • De eigenaar is bezig met plan voor revitalisering. Uitvoering 2013/2014.
Gelijk, alle winkels automatisch (via de servicekosten) aangesloten
Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Sierplein, Osdorp-Centrum Parkeren: •
•
Blauwe zone (max. 1,5 uur gratis met parkeerschijf), rest gratis Werkzame personen: 311
Beoordeling door consumenten: 7,0
8
Functioneren: voldoende tot goed
Sierplein e.o. Foto
WINKELS Aantal Leegstand Omvang Gem. omvang 33
1 (3%)
5.433m2
Wijkcentrum (groot)
Grote eigenaren: Nationaal grondbezit (Sierplein), rest particulier eigendom
165m2
BEDRIJVEN Aantal % winkel 64
52%
Supermarkten: Albert Heijn (1.489 m2), Dirk van den Broek (1.134m2) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Supermarkten
Eigendom:
Versnipperd (behalve Sierplein)
Huurniveau:
€ 150 - € 250 (gemiddeld)
Verloop:
Minimaal en dan recent alleen in het noordelijk deel Johan Huizingalaan
Branchering:
Gemengd: supermarkten, filiaalbedrijven en kleinere zaken. Aanwezigheid dag- en avondhoreca.
WINKELGEBIED Goed • branchering (dagelijks) •
bereikbaarheid
Ligging in structuur
• • • • • •
Voldoende branchering (nietdagelijks) uitstraling verblijfsklimaat imago ondernemerschap parkeren
Matig
Beschrijving Er zijn twee supermarkten in aanvullend segment. De Albert Heijn is in 2010 uitgebreid. In de nabijheid van de supermarkten is een compleet aanbod en prijssegment van filiaalbedrijven en speciaalzaken in food aanwezig. De panden zijn vrij klein. Er is (dag)-horeca ter versterking van het winkelgebied. Het winkelgebied heeft diverse aanloopstraten met verschil in branchering, uitstraling en kwaliteit en vormt hierdoor geen eenheid. Door de vorm van het winkelgebied is de herkenbaarheid (‘waar moet ik zijn’) moeilijk. Het Sierplein is te bereiken via diverse buslijnen en tram 1 en 17, en ook goed met de auto en fiets. Het belangrijkste parkeerterrein ligt verscholen en het is hier onduidelijk waar welk betaalregime geldt. Op woensdag is er markt, wat een aanwinst is. KVO: 2e ster behaald.
Ondernemersverenigingdeelname:
Verzorgingsgebied:
• Er is een vereniging, deelname matig, wel actief bestuur
• Wijk Slotervaart (17.800 inwoners) Inkomensniveau: • Iets lager dan gemiddeld, wijk Slotervaart (€ 28.500) Herkomst bestedingen:
Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Osdorp-Centrum, o.a. vanwege gratis parkeren Parkeren: • Betaald, in nabijheid € 0,10 (max. 1 uur, ma – za 9 – 19 uur), overig € 1,40 p.u. (ma-za 9 – 19 uur) Werkzame personen: 284 Beoordeling door consumenten: 6,6
• Herkomst dagelijks: 81% uit voormalig stadsdeel Slotervaart, nietdagelijks 79%. Toevloeiing o.a. uit Osdorp (6% dag - 7% niet-dag), de regio (5% dag - 5% niet-dag) en Geuzenveld (4% dag – 3% niet-dag) Toekomstplannen: ja Ontwikkeling woningen stedelijk vernieuwingsgebied Lelylaan e.o. (langere termijn) 9
Osdorp-Centrum Foto
Functioneren: goed
WINKELS Aantal Leegstand 126
4 (3%)
Omvang 28.605m2
Gem. omvang 227m2
Stadsdeelcentrum Grote eigenaren: Lebo, Kroonenberg, Ief Capital Vastgoed Rietveld, ASR vermogensbeheer
BEDRIJVEN Aantal % winkel 157
80%
Supermarkten: AH XL (2.680 m2), Dirk (1.273m2) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Ligging in structuur
Supermarkten, filiaalbedrijven, Shoperade, markt op dinsdag Eigendom: Niet versnipperd (per bouwblok eigenaren) Beschrijving Ontmoetingsplek voor heel Nieuw-West. Sterke en Huurniveau: € 150 - € 450 (gemiddeld tot hoog) tamelijk unieke combinatie van zowel dagelijks als nietVerloop: Minimaal; leegstand en verloop wel in ‘dode’ hoek dagelijks aanbod. Er zijn twee grote supermarkten in naast bibliotheek aanvullend segment en veel (dagelijkse) speciaalzaken Branchering: Gemengd en volledig dagelijks en niet-dagelijks: super- op Tussenmeer. De ondersteunende horeca is vooral daghoreca en deels gelegen in de Shoperade. Er is te markten, filiaalbedrijven, speciaalzaken,daghoreca. weinig avondhoreca/belevenis/leisure. Er is behoefte WINKELGEBIED aan (een) grote trekker(s). Combinatie met Sloterplas kan ook beter, net als de loopstromen in het centrum. Goed Voldoende Matig • branchering • verblijfsklimaat • imago (vanwege De uitstraling van het winkelgebied is verzorgd, maar gedateerd. Bereikbaarheid per auto, OV en fiets is subjectieve • bereikbaarheid veiligheidsgoed, maar ook piekmomenten in weekend met beleving) opstoppingen en geen snelle verbinding met • ondernemerschap Geuzenveld. Op dinsdag is de succesvolle markt • uitstraling • parkeren Tussenmeer. KVO: 3e ster behaald. Meervaart hoort bij identiteit & totaal uitstraling van het gebied. Beoordeling door consumenten: 7,0. Ondernemersverenigingdeelname: • Twee verenigingen, Osdorp-Centrum (deelname kan beter, bestuur wel actief) en Shoperade (ook actief bestuur) Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Amsterdam-Centrum, Amstelveen stadshart, Hoofddorp, Haarlem (Schalkwijk) Parkeren: • Betaald. Twee straatparkeren-regimes: € 1,40 p.u. op ma-za 9 -19 en do 19.00 – 21.00 uur, of € 1,40 p.u. op ma-za 9 - 24 uur), twee garages (w.v. één 1e 2 uur gratis parkeren ) en in omgeving gratis Werkzame personen: 1.028
Verzorgingsgebied: • Dagelijks: Osdorp-Midden (16.200 inwoners) en niet-dagelijks geheel Nieuw-West (138.000 inwoners) Inkomensniveau: • Laag, Osdorp-Midden (€ 26.500); Nieuw-West (€ 29.800), dit is iets lager dan Amsterdam gemiddeld Herkomst bestedingen: • Herkomst dagelijks 80% Osdorp, niet-dagelijks 55% Osdorp. Toevloeiing o.a. Slotervaart (11%-20%), Geuzenveld (7%-11%), regio (0% - 3%). Volgens Koopstromenonderzoek Randstad 2011 toevloeiing regio 3%-9%. Toekomstplannen: ja • Gefaseerde uitbreiding ca. 11.500 – 20.000 m2, incl. leisure/horeca • Herontwikkeling Shoperade Plannen voor jaarmarkten (op zondag) • Nieuwbouw woningen (o.a. SuHabuurt) voor draagkrachtiger publiek 10
Osdorper Ban/Hoekenes Functioneren: matig tot
Wijkcentrum (klein)
voldoende Foto
WINKELS Aantal Leegstand 29
Omvang Gem. omvang 3.421m2
1 (3,5%)
Grote eigenaren: Eigenaren Klein, De Koning Beheer, Stadgenoot (Hoekenes)
118m2
BEDRIJVEN Aantal % winkel 38
76%
Supermarkten: Aldi (600m2), Spar (284 m2) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Supermarkten
Eigendom:
Gedeeltelijk versnipperd
Beschrijving
Huurniveau:
€ 100 - € 175 (laag)
Verloop:
Enigszins, wel meer bij de allochtone ondernemers.
Branchering:
Weinig filiaalbedrijven, wel redelijke mix van dagelijks, maar ook kopieergedrag. Vooral etnische ondernemers.
Langgerekt winkelgebied onder de rook van Osdorp-Centrum in een klein verzorgingsgebied. Blokje waarin Aldi zit vrij recent herontwikkeld. Ruimtelijk gescheiden van het deel van Hoekenes, dat matig functioneert. Uitstraling matig op Hoekenes en 1e deel Osdorper Ban vanwege slecht onderhoud. Regelmatig leegstand door wisselingen, vooral in 2e deel Osdorper Ban. Branchering vooral gericht op dagelijks, met soms kopieergedrag (met name bij het versnipperd eigendom) . Er is 1 discount supermarkt , 1 kleine buurtsuper en twee allochtone supermarkten. Winkelgebied verkleurd sinds de jaren ‘90. Het winkelgebied profiteert van de doorlopende-weg functie (passanten) en ook van de nabijheid van een hotel.KVO: 2e ster behaald.
WINKELGEBIED Goed • bereikbaarheid •
parkeren
•
Voldoende imago
•
Matig uitstraling
•
ondernemerschap
•
verblijfsklimaat
•
branchering
Ligging in structuur
Ondernemersverenigingdeelname:
Verzorgingsgebied:
• Slapende ondernemersvereniging, er is geen formeel bestuur en dit is ook moeilijk te realiseren
• Kern is een deel Osdorp-Midden (16.200 inwoners) Inkomensniveau: • Laag, Osdorp-Midden (€ 26.500) Herkomst bestedingen:
Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Osdorp-Centrum, m.n. Tussen Meer I, en de dinsdagmarkt op Tussen Meer I Parkeren: • Gratis (en voor de deur) Werkzame personen: • 104
• Herkomst dagelijks 76% Osdorp, niet-dagelijks 62% Osdorp. Toevloeiing o.a. Geuzenveld (12%-11%), Slotervaart (5%-13%) Toekomstplannen: ja • Dichtmaken onderdoorgangen Osdorper Ban • Stedelijke vernieuwing, o.a. Wildemanbuurt (nu getemporiseerd) • Wens tot 1x per week een markt
11
Functioneren: onvoldoende
Dijkgraafplein Foto
WINKELS Aantal Leegstand Omvang 6
1 (17%)
1.617m2
Gem. omvang 270m2
Tekening winkelgebied
Versnipperd
Huurniveau:
€ 125 - € 275 (gemiddeld)
Verloop:
Ja
Branchering:
Onvolledig en onsamenhangend
WINKELGEBIED Goed
Ligging in structuur
BEDRIJVEN Aantal % winkel
Grote eigenaren: geen Supermarkten: Supercoop (1.252m2) Trekkers:
Eigendom:
Buurtcentrum
Voldoende • bereikbaarheid
Matig • branchering
• parkeren (maar op tijden parkeerdruk vanwege halen/brengen school)
• imago
17
35%
Supermarkt
• ondernemerschap • uitstraling • verblijfsklimaat
Beschrijving Gedateerd en te klein winkelcentrum met een matige uitstraling, vastgoed en ondernemerschap. Wordt niet echt gezien als winkelcentrum. De gemiddelde omvang van de winkelpanden lijkt vrij groot, maar de supermarkt vertekent dit beeld. Er is 1 supermarkt, die goed functioneert. Ruimtelijk gescheiden door bomen en keerlus tramlijn 17 op het plein. Openbare ruimte is onverzorgd. Verzorgingsgebied is te klein voor een gezond economisch functioneren in de vorm van een buurtwinkelcentrum. Mogelijk wel als buurtsteunpunt met 1 supermarkt en 2 à 3 winkels. Er zijn sociale veiligheids- en criminaliteitsproblemen, o.a. vanwege nabije verslavingszorg. KVO: nog geen certificering, wel intentieverklaring / traject is opgestart. Wel onderdeel van nog op te starten project mobiel cameratoezicht.
Ondernemersverenigingdeelname:
Verzorgingsgebied:
• Geen ondernemersvereniging, inspanningen tot oprichting hebben geen effect gehad
• De Punt (4.800 inwoners) Inkomensniveau: • Laag, De Punt (€ 26.800) Herkomst bestedingen: • Herkomst dagelijks: 73% uit Osdorp, niet-dagelijks geen gegevens bekend Toekomstplannen: ja • Uitwerkingsplan ter verbetering / herinrichting openbare ruimte (uitvoering start begin 2013) • Mogelijke verplaatsing Lidl vanaf Tussenmeer II naar Grando-locatie • Aanpak uitstraling diverse panden middels aanschrijving vanuit 12 stadsdeel
Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Lidl van Tussen Meer II en C1000 van de Dukaat, mogelijk ook Osdorp-Centrum en Osdorper Ban / Hoekenes Parkeren: • Gratis Werkzame personen: • 39
Functioneren: onvoldoende
Tussen Meer II Foto
WINKELS Aantal Leegstand 21
2 (10%)
Eigendom: Tekening winkelgebied
Ligging in structuur
Omvang
Gem. omvang
3.128m2
149
Bloksgewijs, rest versnipperd
Wijkcentrum (klein)
Grote eigenaren: Ymere, Stadgenoot, Rochdale, Van Herk Groep, rest versnipperd Supermarkten:
Lidl (505m2)
Trekkers:
Supermarkt
BEDRIJVEN Aantal % winkel 38
55%
Beschrijving
Geen aaneengesloten en compact winkelgebied. Er is 1 kleine discount supermarkt. Het centrum ligt dicht bij twee andere winkelgebieden, namelijk het Verloop: Ja Dijkgraafplein en Osdorp-Centrum. De straat heeft een Branchering: Onvolledig, mix van dagelijks en niet-dagelijks in vooral mix van winkels en andere (commerciële) functies die etnisch segment, geen synergie. onderling weinig synergie hebben. Alleen de linkerzijde van Tussen Meer heeft voornamelijk nog het karakter WINKELGEBIED als winkelgebied, de rechterkant vrijwel niet meer. Goed Voldoende Matig Daar is vooral een cluster van medische • bereikbaarheid • imago • uitstraling voorzieningen, wat overigens netjes opgeknapt is. De uitstraling van het versnipperd eigendom is matig. De • ondernemerschap • verblijfsklimaat OV-, fiets- en autobereikbaarheid is goed. Er is alleen (m.n. ondernemers langsparkeren, wat niet altijd voldoende is. In de die er van oudsher • branchering straten erom heen kan gratis geparkeerd worden. De zitten) zichtbaarheid is goed. KVO: geen, wel • parkeren intentieverklaring. Wel onderdeel van nog op te starten project mobiel cameratoezicht. Huurniveau:
€ 125 - € 275 (gemiddeld)
Ondernemersverenigingdeelname:
Verzorgingsgebied:
• Slapende ondernemersvereniging
• Deel Osdorp-Oost (13.800 inwoners) Inkomensniveau: • Laag, deel Osdorp-Oost (€ 27.500) Herkomst bestedingen: • Onbekend Toekomstplannen: ja • Korte termijn: Lidl heeft wens tot uitbreiding • Lange termijn: mogelijke verplaatsing Lidl vanaf Tussenmeer II
Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Osdorp-Centrum, m.n. Tussen Meer I Parkeren: • Blauwe zone (max. 1,5 uur gratis met parkeerschijf) en verder gratis Werkzame personen: • 101
13
Functioneren: voldoende tot goed
Dukaat Foto
WINKELS Aantal Leegstand 10
0 (0%)
Omvang Gem. omvang 2.893m2
Grote eigenaren: Bouwinvest
289m2
Supermarkten: C1000 (1.385 m2) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Eigendom: Huurniveau: Verloop: Branchering:
Wijkcentrum (klein)
•
bereikbaarheid
•
imago
•
ondernemerschap
•
Voldoende uitstraling
•
verblijfsklimaat
•
Ligging in structuur
Matig parkeren (vanwege beschikbaarheid en ruimte van de vakken)
22
Beschrijving Vrij nieuw winkelcentrum (1999) in de vorm van een langgerekte strip met een arcade. Er is 1 full service supermarkt. In de nabijheid van de supermarkt zijn diverse filiaalbedrijven en speciaalzaken in food en non-food aanwezig. Er is functionele horeca aanwezig. De uitstraling van het winkelgebied is verzorgd. Het winkelgebied is slecht herkenbaar voor passanten. Het Ecuplein heeft in de huidige vorm geen meerwaarde. De onderdoorgangen onder de appartementen geven een onveilig gevoel. De bereikbaarheid is goed per OV, auto en fiets. De parkeerdruk is hoog i.v.m. vreemdparkeerders, die gebruik maken van tramlijn 1. Er is een wens tot uitbreiding van de blauwe zone. Gelegen naast tuincentrum Osdorp, waarmee nog onvoldoende wisselwerking is. KVO: geen.
Ondernemersverenigingdeelname:
Verzorgingsgebied:
• Er is een ondernemersvereniging, waarvan met automatisch lid is. Alleen actief op promotie.
• Middelveldsche Akerpolder / Sloten (14.700 inwoners) Inkomensniveau: • Hoog, Middelveldsche Akerpolder / Sloten (€ 39.700) Herkomst bestedingen:
Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Caleido, Osdorp-Centrum (AH XL en 1e 2 uur gratis parkeren) Parkeren: • Gedeeltelijk blauwe zone (max. 1,5 uur gratis met parkeerschijf van ma-za 9.00 – 19.00 uur), overig gratis Werkzame personen: 160 Beoordeling door consumenten: 6,7
45%
Supermarkt (franchise)
Niet versnipperd € 150 - € 225 (gemiddeld) Niet (in 2011 voor het eerst 1 pand leeggestaan, soms wel wisseling van eigenaar, maar voortzetting zelfde bedrijf) Goede dagelijkse mix, weinig horeca, veel speciaalzaken
WINKELGEBIED Goed • branchering
BEDRIJVEN Aantal % winkel
• Herkomst dagelijks 80% Osdorp, niet-dagelijks 84% Osdorp. Toevloeiing o.a. Slotervaart (11%-7%), regio (6% - 3%) Toekomstplannen: ja • Mogelijk uitbreiding m2 supermarkt en verandering formule (C1000 is overgenomen door Jumbo, persbericht 26 april 2012) 14
Functioneren: matig
Caleido Foto
WINKELS Aantal Leegstand 12
Omvang Gem. omvang
1 (8%)
1.640m2
136m2
Buurtcentrum Grote eigenaren: Vereniging van Eigenaren Hof van Osdorp
BEDRIJVEN Aantal % winkel 34
35%
Supermarkten: Albert Heijn (1.048 m2) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Supermarkt
Eigendom:
Niet versnipperd
Beschrijving
Huurniveau:
€ 125 - € 225 (gemiddeld)
Verloop:
Minimaal
Branchering:
Onvolledig dagelijks aanbod.
Recent compact winkelgebied t.b.v. stedelijke vernieuwing (2008). Er is 1 supermarkt, onder franchiseformule. Het gehele gebied heeft een gemengd karakter, er is meer dienstverlening en bedrijvigheid dan winkels en een onduidelijk profiel. Aantal horecazaken minimaal. De huurprijsbandbreedte is in dit winkelcentrum naar beneden bijgesteld. Dit wordt verklaard door teruglopende klandizie, als gevolg van een te ruim winkelaanbod in de omgeving (voornamelijk WC Dukaat).
WINKELGEBIED Goed • bereikbaarheid
•
Voldoende uitstraling
•
imago
•
branchering
•
parkeren
•
verblijfsklimaat
•
ondernemerschap
Ligging in structuur
Matig
Bereikbaarheid met auto, OV en fiets is goed. Tramlijn 1 stopt voor de deur. KVO: geen.
Ondernemersverenigingdeelname:
Verzorgingsgebied:
• N.v.t., er is geen ondernemersvereniging
• Deel Osdorp-Oost (13.800 inwoners) Inkomensniveau: • Laag, deel Osdorp-Oost (€ 27.500) Herkomst bestedingen: • Onbekend Toekomstplannen: ja • Uitbreiding Albert Heijn
Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Dukaat Parkeren: • Gratis, en parkeergarage Albert Heijn Werkzame personen: • 31 Beoordeling door consumenten: 6,7
15
BCO/Keurenplein Foto
Functioneren: matig
deel bedrijventerrein / rood gearceerd)
WINKELS Aantal Leegstand 11
Tekening winkelgebied Gehele bedrijventerrein
PDV / GDV-locatie (alleen westelijk
0 (0%)
Omvang Gem. omvang 11.537m2
Grote eigenaren: Liberty Real Estate B.V., rest versnipperd eigendom
1049m2
Supermarkten:
geen
Trekkers:
Praxis, Nike, G-star, Jumper
BEDRIJVEN Aantal % winkel 34 32% (rode deel) 122 9% (op gehele bedrijventerrein)
Eigendom:
Groot deel niet versnipperd
Beschrijving
Huurniveau:
€ 70 - € 140 (laag)
Verloop:
Ja
Branchering:
Niet-dagelijks, (nog) onsamenhangend, horeca beperkt aanwezig (Turks restaurant en patatkraam)
Onderdeel van Bedrijvencentrum Osdorp, een bedrijventerrein met 122 bedrijven, met leegstand en een bonte mix aan branches. Westelijk deel van origine PDV-locatie, inmiddels verkleurd richting GDV-locatie met een outlet-achtige signatuur. Wordt ook wel koopcentrum Akerpoort genoemd. Deel van de panden is grootschalig en met een moderne uitstraling. De panden aan de rand zijn kleinschaliger en hebben een gemengd karakter met bedrijvigheid. Er is beperkt horeca aanwezig. Bereikbaarheid per auto is erg goed, per fiets iets minder (veraf gelegen) en geen OV voor de deur. Ligging BCO toch niet echt perifeer; ligt naast woongebieden. Kwaliteit van de openbare ruimte is matig. Bezoek aan BCO is doelgericht met relatief korte bezoekduur. Er is weinig sprake van dubbelbezoek. Gebied heeft een krachtige naam en identiteit nodig. KVO: geen.
PDV/GDV
WINKELGEBIED Goed • ondernemerschap
Voldoende •
Matig branchering
•
bereikbaarheid
•
verblijfsklimaat
•
parkeren
•
uitstraling
•
imago (matig tot slecht o.a. vanwege Bunker)
Ligging in structuur
Ondernemersverenigingdeelname: • Ondernemerskring BCO Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • (enigszins) woonboulevard Westpoort, Haarlem, overige centra buiten Nieuw-West voor doelgerichte aankopen; toekomst: Sugar City (Halfweg) Parkeren: • Gratis en ruim voldoende Werkzame personen: • 84 (in werkelijkheid mogelijk meer, niet alle ondernemers geven juiste cijfers door aan O+S)
Verzorgingsgebied: • Met name Osdorp (50.400 inwoners), gevolgd door overig Nieuw-West en de regio Inkomensniveau: • Iets hoger dan gemiddeld, geheel Osdorp (€ 31.100) Herkomst bestedingen: • Herkomst niet-dagelijks 55% uit Osdorp, 17% uit Geuzenveld, 10% uit Slotervaart, 9% regio. Mogelijk nu hoger door opening Nike en G-star (na dit onderzoek uit 2009 - 2010). Toekomstplannen: ja • Vestiging Media Markt, mogelijke vestiging fastfoodconcept (met drive thru) • Uitbreidingswens GDV op koopcentrum Akerpoort. 16
Plein ’40 – ’45 e.o. Foto
Functioneren: voldoende tot goed
WINKELS Aantal Leegstand 70
Tekening winkelgebied aanloopstraat VvE
Eigen Haard CBRE
0 (0%)
Eigendom: Huurniveau: Verloop: Branchering:
•
parkeren
17.345m2
Grote eigenaren: CBRE, PFc2, Rochdale, Eigen Haard, VvE Slotermeerlaan
248m2
Supermarkten: Albert Heijn (2042 m2), Aldi (974m2), Verscentrum Tanger (1.125m2) Trekkers: Supermarkten, filiaalbedrijven
Niet versnipperd (bloksgewijs eigendom) € 125 - € 275 (wat gemiddeld is voor NW), in winkelcentrum € 225 - € 245 Minimaal Gemengd en volledig dagelijks: supermarkten, filiaalbedrijven, speciaalzaken. Niet-dagelijks beperkter.
WINKELGEBIED Goed • bereikbaarheid
Rochdale
Omvang Gem. omvang
Voldoende imago
•
•
branchering (alleen winkelcentrum)
Matig branchering (straten)
•
uitstraling
•
ondernemerschap
•
verblijfsklimaat
•
aanloopstraat
Ligging in structuur
Ondernemersverenigingdeelname: • WC Plein ’40-’45: promotiecommissie • Omliggend winkelgebied: VOS Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Bos en Lommerplein, Osdorpplein (maar kan naast elkaar bestaan) Parkeren: • Betaald (€ 2,40 p.u., ma – za 9 – 19 uur en do 19 – 21 uur), en 1 garage voor € 1,- per dag Werkzame personen: 442 Beoordeling door consumenten: 6,9
Wijkcentrum (groot) BEDRIJVEN Aantal % winkel 88
80%
Beschrijving Er zijn drie supermarkten in aanvullend segment. Winkelgebied is deels overdekt in de vorm van een winkelcentrum. In het winkelcentrum zijn voornamelijk filiaalbedrijven gevestigd. Drukke wegen scheiden plein van aanloopstraten. De kwaliteit van de openbare ruimte is matig en kil. De koppeling met het water is beperkt. Het Aldi-pand vormt een zichtbarrière naar het plein toe en heeft een matige uitstraling. Er is diverse ondersteunende horeca aanwezig en 2 hotels in het winkelgebied en omgeving. De bereikbaarheid met de auto, fiets en OV is erg goed. Op dinsdag tot en met zaterdag is er markt, die matig functioneert. O.a. vanwege branchering en opstelling. KVO: 2e ster behaald.
Verzorgingsgebied: • Heel Geuzenveld-Slotermeer (41.000), en dan m.n. Slotermeer Zuidwest (16.400 inwoners) Inkomensniveau: • Heel Geuzenveld-Slotermeer iets lager dan gemiddeld (€ 28.600); Slotermeer Zuidwest zelfs zeer laag (€ 24.600) Herkomst bestedingen: • Herkomst dagelijks: 88% uit Geuzenveld-Slotermeer, niet-dagelijks 74%. Toevloeiing o.a. uit Bos en Lommer (6-9%), Slotervaart (3-5%) Toekomstplannen: ja • Studentenwoningen op/in Macogebouw, optoppen Blue Square hotel, verbeteringsplannen winkelcentrum (entrees, parkeergarage beter 17 zichtbaar en gesignd maken), PvA verbetering markt
Functioneren: matig tot voldoende
Burg. de Vlugtlaan Foto
WINKELS Aantal Leegstand 22
0 (0%)
Omvang Gem. omvang 2.542m2
116m2
Grote eigenaren: Eigen Haard, Rochdale Supermarkten: alleen zelfstandigen (allochtoon) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Wijkcentrum (groot)
38
58%
niet echt, wordt ook wel de Turkse winkelstraat van Amsterdam genoemd. Verder winkeliers die er van oudsher zitten. Beschrijving
Eigendom:
Niet versnipperd (bloksgewijs eigendom)
Huurniveau:
€ 125 - € 250 (gemiddeld)
Verloop:
Minimaal
Branchering:
Bonte mix van met name allochtoon ondernemerschap in dagelijks en niet-dagelijks segment. Ook autochtone ondernemers die er al jarenlang gevestigd zijn (>25 jaar)
WINKELGEBIED Goed • bereikbaarheid
BEDRIJVEN Aantal % winkel
•
Voldoende ondernemerschap
•
Matig uitstraling
•
imago
•
verblijfsklimaat
•
branchering
•
parkeren
Zeer langgerekte stadsstraat, met deels een aanloopfunctie naar Plein ’40 – ’45. Typische radiaal-branchering (mix van winkels, bedrijvigheid en horeca). Uitstraling panden en gevels wisselend. Minimaal verloop en weinig zichtbare leegstand, wel verborgen leegstand. Bereikbaarheid met auto, OV en fiets erg goed. Alleen langsparkeren, met soms verkeersonveilige situaties, hoge parkeerdruk en laad- en losproblemen. KVO: 2e ster behaald.
Ligging in structuur
Ondernemersverenigingdeelname: • VOS (Verenigde Ondernemers Slotermeer) Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Plein ’40 – ’45 (aanvullend op), Bos en Lommerplein Parkeren: • Blauwe zone (max. 1,5 uur gratis met parkeerschijf), parkeergarage € 1,- hele dag Werkzame personen: • 77
Verzorgingsgebied: • Slotermeer Noordoost (9.200 inwoners) en deel Slotermeer Zuidwest (16.400 inwoners) Inkomensniveau: • Laag tot zeer laag, Slotermeer Noordoost (€ 26.100) en Slotermeer Zuidwest € 24.600) Herkomst bestedingen: • Herkomst dagelijks: 72% uit Geuzenveld-Slotermeer, niet-dagelijks 58%. Toevloeiing uit Bos en Lommer (10%-11%), Slotervaart (4%-13%), Osdorp (1%-7%), regio (10%-3%) Toekomstplannen: ja • Vernieuwingsplannen woningen incl. deel koopwoningen (Airey Strook van Eigen Haard), mogelijk zorgcomplex (waardoor carrousel kan ontstaan) 18
Functioneren: matig tot onvoldoende
L. Zijlplein Foto
WINKELS Aantal Leegstand Omvang 18
1 (6%)
4.103m2
Gem. omvang 228m2
Wijkcentrum (klein)
Grote eigenaren: Stadgenoot, Hoorne B.V. (blok Vomar), Ahold Vastgoed
BEDRIJVEN Aantal % winkel 38
47%
Supermarkten: Albert Heijn (954 m2), Vomar (1.385m2)
Tekening winkelgebied
Ligging in structuur
Trekkers: Niet versnipperd (bloksgewijs eigendom)
Supermarkten Beschrijving Vrij nieuw winkelcentrum binnen een stedelijk Huurniveau: € 125 - € 250 (gemiddeld) (aanloopstraten zitten aan onderkant, filiaalbedrijven op plein aan bovenkant) vernieuwingsgebied, wat deels klaar is en deels uitgesteld. Er zijn twee supermarkten in Verloop: Minimaal vergelijkbaar segment. Er is weinig aanvullende Branchering: Mix van filiaalbedrijven en speciaalzaken, vooral horeca. De uitstraling van het winkelgebied is niet-dagelijks. Past niet bij signatuur en omvang. voldoende. De openbare ruimte vormt geen eenheid en het verblijfsklimaat is matig. De routering is voor WINKELGEBIED autoverkeer onduidelijk, o.a. vanaf de Roëllstraat. Er Goed Voldoende Matig is deels een luifel aanwezig. Er spelen (subjectieve) • uitstraling • uitstraling veiligheidsproblemen, o.a. overlast van jeugd en (vastgoed) (openbare ruimte) zwervers. Er zit ook winkelaanbod in de • bereikbaarheid • branchering aanloopstraten Sam van Houtenstraat, Nolenstraat en Nicolaas Ruychaverstraat. Deze versnippering • parkeren • verblijfsklimaat heeft invloed op het functioneren van het LZ-plein • ondernemerschap zelf. Trekt klanten weg en daar zijn ook lagere huurprijzen. Op maandag is er markt. KVO: 1e ster • imago behaald. Eigendom:
Ondernemersverenigingdeelname: • Er is geen officiële ondernemersvereniging, wel een platform/collectief. Daarin zitten ondernemers, vastgoedeigenaren en stadsdeel. Detailhandelsstructuur (concurrerend met): • Plein ’40 – ’45 (alleen voor niet-dagelijks), voor dagelijks met Zwanenburg/Halfweg en Badhoevedorp Parkeren: • Blauwe zone direct aan plein (max. 1,5 uur gratis met parkeerschijf), parkeergarage onder Vomar en gratis parkeren in verdere omgeving Werkzame personen: 228
Verzorgingsgebied: • Geuzenveld (en Eendracht) (16.200 inwoners) Inkomensniveau: • Iets lager dan gemiddeld, Geuzenveld en Eendracht (€ 28.800). Zal door afmaken vernieuwing waarschijnlijk toenemen. Herkomst bestedingen: • Herkomst dagelijks: 91% uit Geuzenveld-Slotermeer, niet-dagelijks 87%. Toevloeiing o.a. uit Osdorp (6%-6%) Toekomstplannen: ja • Sloop-nieuwbouw enkele oude wanden bij het plein • Stedelijke vernieuwingsprojecten (Dudokbuurt, Bakemabuurt, Wegener Sleeswijkbuurt) • Integrale benadering verbetering verblijfskwaliteit 19
Functioneren: onvoldoende
Confuciusplein e.o. Foto
WINKELS Aantal Leegstand 14
2 (15%)
Omvang Gem. omvang 1.515m2
108m2
Grote eigenaren: Stadgenoot, Rochdale
BEDRIJVEN Aantal % winkel
Supermarkten: geen (binnenkort Mediterraanse supermarkt) Trekkers:
Tekening winkelgebied
Buurtcentrum
25
56%
geen
Eigendom:
Niet versnipperd
Beschrijving
Huurniveau:
€ 125 - € 225 (gemiddeld) (maar dalende)
Verloop:
Ja
Branchering:
Gericht op dagelijks, vooral allochtoon ondernemerschap
Winkelgebied binnen stedelijke vernieuwingsgebied, dat deels klaar is en deels uitgesteld. Onder de rook van Plein ’40 – ’45 en binnen een klein verzorgingsgebied. Pand waar voorheen de enige supermarkt (Lidl) inzat, staat langdurig leeg, maar zal naar verwachting binnenkort weer worden ingevuld met een mediterraanse supermarkt. Winkelunits aan Burg. Van Leeuwenlaan te kleinschalig. De panden en de openbare ruimte aan het Confuciusplein deels herontwikkeld met moderne uitstraling en dienstverlening in de plint van de nieuwbouw. Daarnaast veel achterstalling onderhoud aan het vastgoed (zowel woningen als commercieel) door uitgestelde plannen. KVO: opstarten richting 1e ster.
WINKELGEBIED Goed •
Voldoende parkeren
Matig • branchering • imago • ondernemerschap • uitstraling
Ligging in structuur
• verblijfsklimaat • bereikbaarheid Ondernemersverenigingdeelname:
Verzorgingsgebied:
• Er is platformoverleg voor KVO, kan resulteren in oprichting vereniging
• Klein deel Slotermeer Zuidwest (16.400 inwoners) Inkomensniveau:
Detailhandelsstructuur (concurrerend met):
• Laag, Geuzenveld (€ 27.500) en Slotermeer Zuidwest (€ 24.600) Herkomst bestedingen: • Onbekend, te weinig consumenten ondervraagd Toekomstplannen: ja • Sloop Senecaflat en nieuwbouw • Vernieuwingsplannen in de buurt / loodsen Diderotstraat • Nieuwbouw Ymere op het Confuciusveld
• Plein ’40 –’45 / Slotermeerlaan Parkeren: • Gratis Werkzame personen: • 27
20
BIJLAGE 3. Karakter Nieuw-West 3.1 Koopgedrag verschillende bevolkingsgroepen Voor een beoordeling van een goede en gezonde winkelstructuur van de toekomst is het belangrijk of de specifieke huidige en toekomstige demografie van Nieuw-West, kortom het eigene van Nieuw-West, effecten heeft op de algemene trends en ontwikkelingen zoals geschetst in hoofdstuk 3. Is er wel sprake van ‘de consument’ en gedraagt deze zich hetzelfde als ‘de landelijke consument’?
Jonge Turkse en Marokkaanse Nederlanders zijn de afgelopen jaren steeds meer op hun autochtone leeftijdsgenoten gaan lijken1. Consumentisme en materialisme vieren hoogtij, ongeacht de achtergrond. Er is wel één groot verschil: jonge Turkse en Marokkaanse Nederlanders verliezen religie en tradities niet uit het oog. Het geloof blijft een van de pilaren van hun dagelijks functioneren. De overgrote meerderheid van de jonge Turkse en Marokkaanse Nederlanders bestaat uit de consumentistisch ingestelde groepen 'statusgerichte carrièremakers' en 'moderne statuszoekers'. Wat zij delen is het streven naar een comfortabel en plezierig leven. Het kopen van nieuwe spullen is een favoriete activiteit. Daarbij gaat het niet alleen om het verwerven van welvaart, maar ook om anderen te tonen dat het je goed gaat. De focus op materiële zaken en het tentoonspreiden ervan zijn commercieel gezien interessant.
Allochtonen en dagelijkse aankopen
Vrijwel de gehele TMSA-groep (Turken, Marokkanen, Surinamers en Antillianen) koopt dagelijkse boodschappen in de supermarkt en besteedt hieraan 25 tot 35 procent van hun gemiddeld besteedbaar inkomen. Turken besteden het meest (35%), gevolgd door de Marokkanen (30%). Niet-westerse allochtonen verschillen in hun gedragingen en behoeften van autochtonen. Circa 60 procent van de Turken en Marokkanen koopt ook in allochtone winkels, tegen 40 procent van de Surinamers en Antillianen. Opvallend is dat autochtonen met 18 procent het meest bij de allochtone marktkraam boodschappen doet. De kleine Nederlandse winkel wordt haast niet door de TMSA-groep bezocht, dit in tegenstelling tot de autochtonen. De TMSA-groep koopt hun verse producten als vlees en groente voornamelijk in allochtone winkels. Bij de Nederlandse supermarkt worden door hun droge kruidenierswaren als olie, bloem, suiker en frisdrank vaak in redelijk grote hoeveelheden ingeslagen. Ook is de allochtone marktkraam een redelijk belangrijke aankoopplaats; vooral voor vis en fruit. Deze laatste is ook redelijk populair bij autochtonen. Daar waar Nederlanders vooral kijken met hun ogen, wil de TMSA-groep de producten bekijken, ruiken, en knijpen. Met name op het gebied van food vormen de prijs en kwaliteit een belangrijk aankoopcriterium, vooral voor Turken en Marokkanen. Zij hebben over het algemeen ook grote gezinnen en is het eigenlijk niet meer dan logisch dat zij prijsbewust hun foodproducten kopen. Het zijn daarmee niet in 1e instantie merkkopers.
Winkelen populair
Allochtonen – vooral Turken en Marokkanen – onderscheiden zich van de autochtonen door een instemming met de zondagopenstelling van winkels en een sterkere voorkeur voor langere dan de huidige openingstijden van winkels en diensten3. De voorkeur voor lange winkeltijden kan te maken hebben met dat jongeren de (winkel)straat verkiezen boven het ouderlijk huis, en dat winkelen voor moslimvrouwen een legitieme reden is om zich in de publieke ruimte te begeven. Winkelen is hiermee ook een populaire vrijetijdsbesteding onder allochtonen.
Internetgebruik
In 2010 beschikte 86% van de bewoners van Nieuw-West over een internetaansluiting thuis. De meeste bewoners in Nieuw-West internetten tussen 1 tot 6 uur per week voor privé-gebruik, net als de rest van de Amsterdammers. Het is niet bekend of bepaalde type bewoners (in Nieuw-West) internet meer of minder gebruiken voor internetwinkelen. Maar gezien de hoge penetratiegraad en het hoge aandeel jongeren, is het aannemelijk dat Nieuw-West niet enorm veel verschilt met Amsterdam en als dit al zo zou zijn, is de verwachting dat deze verschillen op den duur minder zullen worden.
Jonge (allochtone) bevolkingsopbouw
1 Bron:
Onderzoek Nieuwe Nederlanders (2012) Motivaction Bron: De niet-westerse allochtone consument in de Nederlandse supermarkten (2008) scriptie M. Kamstra 3 Bron: Het dagelijks leven van allochtone stedelingen (2008) SCP 4 Bron: De Amsterdamse Burgermonitor (2010) O+S 2
21
Beelden originele stedenbouwkundige structuur
3.2 Stedelijke vernieuwing
In 2001 is in Richting Parkstad 2015 de stedelijke vernieuwingsoperatie voor Nieuw-West beschreven. Doel was meer woningdifferentiatie aan te brengen in Nieuw-West, door sloop-nieuwbouw en renovatie. Na vernieuwing is in een aantal wijken een meer draagkrachtig publiek gekomen, lees: nieuwe stedelingen. Als gevolg van de financiële en economische crisis is de stedelijke vernieuwing van Nieuw-West echter voor een groot deel vertraagd. De vernieuwing zal gefaseerder en trager doorgaan dan de originele plannen, en op sommige plekken zelfs helemaal niet.
De vertraging in de stedelijke vernieuwing heeft consequenties voor de groei van de bevolking, de bevolkingssamenstelling en de stijging van de koopkracht in Nieuw-West. Een potentiële impuls voor de voorzieningen en de bedrijvenstructuur in bepaalde wijken blijft daarmee vooralsnog en deels uit. Bovendien ontstaat een gemêleerde stedenbouwkundige structuur: a) wijken zijn af dan wel deels af zijn of b) wijken wachten langer op vernieuwing of c) er heeft wel sloop, maar nog geen nieuwbouw plaatsgevonden. De laatste twee hebben gevolgen voor het functioneren van bepaalde winkelgebieden, zoals het Delflandplein, de Osdorper Ban / Hoekenes, Lambertus Zijlplein en Confuciusplein.
Dat laat onverlet dat diverse vernieuwingsprojecten nog wel degelijk (al dan niet gefaseerd) doorgaan. Dit omdat ze al in gang waren gezet of dat de voorbereidingen en de reserveringen al waren gemaakt. De belangrijkste projecten met een Beelden na stedelijke vernieuwing duidelijke economische component zijn het Centrum Nieuw-West/Osdorpplein (vanaf nu in deze visie: Osdorp-Centrum), station Lelylaan en omgeving, August Allebéplein en Delflandplein. Belangrijk bij deze winkelgebieden is om rekening te houden met de verwachte toekomstige bewoner. Winkelgebieden die niet passen bij de nieuwe consument kunnen leiden tot een keuze om te gaan winkelen bij een ander winkelgebied dan geografisch logisch zou zijn. De consument gaat in de regel naar dat winkelgebied zo dicht mogelijk bij huis waar hij of zij verwacht te kunnen slagen voor de producten die hij of zij op dat moment wil kopen. Impressie vernieuwing August Allebéplein
Sfeerimpressie Centrum Nieuw-West
22
BIJLAGE 4. Analyse winkelstructuur Nieuw-West 4.1 Ontwikkelingen winkelaanbod 2006 - 2012 Los van de analyse van de huidige situatie, is het ook zinvol om terug te kijken naar de ontwikkelingen die geweest zijn in het winkelaanbod in NieuwWest. Gekozen is voor een terugblik op de afgelopen 6 jaar, omdat vanaf deze periode O+S op structurele basis de winkelvloeroppervlakte in de bedrijfsbestanden heeft bijgehouden. In deze paragraaf volgt ook – voor zover mogelijk – een vertaling van de landelijke trends genoemd in § 5.1 naar de situatie van Nieuw-West.
Ook in Nieuw-West, net als landelijk, is sprake van de trend van verdergaande schaalvergroting. Er zijn in de afgelopen 6 jaar 7% minder winkels gekomen, terwijl het winkelvloeroppervlak met +2% is gegroeid. Dit is overeenkomstig een onderzoek van de Kamer van Koophandel van 2010, waarin geconstateerd is dat het verkoopvloeroppervlak in de periode 2001 tot en met 2009 met 10% toegenomen is (gemeente Amsterdam: +13%). Het vloeroppervlak is daarmee, net als landelijk, harder gegroeid dan de bestedingen.
Vooral in de levensmiddelensector is een bovengemiddelde groei in winkelareaal (+18%) waar te nemen. Deze groei is vooral toe te schrijven aan de opening en uitbreiding van het supermarktareaal. In de periode 2001 – 2009 is in Nieuw-West de dagelijkse sector veel harder gegroeid dan in Amsterdam gemiddeld.
De niet-dagelijkse sector is gemeten naar winkelvloeroppervlak de afgelopen 6 jaar in omvang afgenomen met 5%. Voor de periode 2001 – 2009 is er vooral sprake van afname in de segmenten ‘mode en luxe’ (-1%), ‘vrije tijd’ (-5%) en ‘in en om het huis’ (-14%). De afname van ‘in en om het huis’ (het PDV-segment dus) heeft ook te maken met de sluiting van enkele grote bedrijven, zoals een tuincentrum en omzetting van een bouwmarkt naar mode-winkels. Deze trend tot afname is niet overeenkomstig met de trend die in Amsterdam als geheel zichtbaar is, daar is juist sprake van toename van het niet-dagelijkse aanbod.
Ook in Nieuw-West is sprake van toenemende filialisering. In 2006 was 41% van de winkels een filiaalbedrijf, in 2012 ging het om 44%. De filialisering in Nieuw-West is lager dan in Noord (52%) en Zuidoost (56%), maar hoger dan het Amsterdams gemiddelde (41%). De toename van het aantal filiaalbedrijven is in Nieuw-West minder hard gegaan dan in Noord, Zuidoost of Amsterdam als geheel. Bij de telling van het aantal filiaalbedrijven zijn zowel de hoofd- als nevenvestigingen tezamen genomen.
Ook is gekeken naar de doorstroom van de winkels. Hieruit blijkt dat 62% van de winkels die in 2006 al in Nieuw-West gevestigd was, in 2012 nog steeds actief is in de detailhandel. Bijna allemaal zijn deze bedrijven nog werkzaam in dezelfde branche (59%) en op dezelfde locatie (55%). Ruim 2% is verhuisd naar een andere locatie in Nieuw-West, de rest naar buiten Nieuw-West. Diegenen die in een andere branche zijn gaan werken, zijn vooral binnen de detailhandel een ander soort winkel begonnen. Slechts een klein deel (2%) van de ondernemers die in 2006 een winkel had, en die in 2012 nog steeds als ondernemer geregistreerd stond, is iets anders begonnen. Voor de overige 40% kan geconcludeerd worden dat zij gestopt zijn, failliet zijn gegaan of zich uitgeschreven hebben bij de Kamer van Koophandel en onder een nieuw nummer weer ingeschreven hebben.
23
4.2 Leegstand De leegstand in Nieuw-West bedraagt, gemeten naar winkelvloeroppervlak, gemiddeld 4,8% (peildatum juni 2012). Daarmee is de leegstand lager dan Nederland gemiddeld (6,6%), maar hoger dan in Amsterdam gemiddeld (4,2%). De leegstand is het hoogst op het Confuciusplein / Burgemeester van Leeuwenlaan (34%), gevolgd door de Johan Huizingalaan-Noord (21%) en de Pieter Calandlaan bij het Sierplein (21%). Al met al is de leegstand van een acceptabel niveau. In de gehouden Vitaliteitscans (zie bijlage 2) per winkelgebied is de leegstand geactualiseerd naar april 2012. Dit beeld laat zien dat de leegstand het afgelopen half jaar eerder stabiel is dan toenemend. Ook uit de recentste cijfers van Locatus (juni 2012), blijkt dat de leegstand niet verder toegenomen is, maar zelfs afgenomen. Het algemene beeld vanuit een terugblik op de afgelopen jaren, laat wel zien dat de leegstand in Nieuw-West sterk fluctueert: na een aantal jaren van gestage toename toename van leegstand in oppervlakte en aantal winkels, is er recent (sinds september 2011) een forse afname van leegstand geweest.. Wel blijkt dat de gemiddelde omvang van de leegstaande units toeneemt. 40,0% 35,0%
Figuur 11: Leegstand per winkelgebied naar wvo. (bron: Locatus, september 2011)
25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Co nf Jo uc ha iu n sp H le ui in zin Pi et ga er l aa Ca n la nd De la an Au lf gu lan dp st le Al in le be pl Pl ei n ei n 40 T -4 us Ca 5 se Am lan n d m la st ee an er r da Ca m le O i do sd or pp Di le jk in gr aa fp le in D O uk sd aa or pe t rB an La S m i e be r rtu ple in s Zi Sl j l ot pl er ei n m ee r la Ni eu an w Sl ot en
% Leegstand
30,0%
24
4.3 Marktruimte berekening 2012
Dagelijks
Nietdagelijks
2020
Dagelijks
Nietdagelijks
Aantal inwoners
138.000
138.000
Aantal inwoners
142.154
142.154
Bestedingen per hoofd
€ 2.240
€ 2.570
Bestedingen per hoofd
€ 2.240
€ 2.570
85%
51%
85%
51%
263 mln.
182 mln.
270 mln.
187 mln.
8%
18%
8%
18%
23 mln.
39 mln.
23 mln.
40 mln.
285 mln.
221 mln.
294 mln.
227 mln.
Normatieve vloerproductiviteit
€ 7.625
€ 2.420
Normatieve vloerproductiviteit
€ 7.625
€ 2.420
Marktruimte (m2)
37.395
91.225
Marktruimte (m2)
38.495
93.900
Huidig vloeroppervlak (m2)
42.800
74.400
Huidig vloeroppervlak (m2)
42.800
74.400
Ruimte/overschot (m2) ca.
-5.400
16.800
Ruimte/overschot (m2) ca.
-4.300
19.500
Koopkrachtbinding Omzetpotentieel uit eigen plaats Toevloeiing koopkracht Omzet toevloeiing TOTALE omzet
Koopkrachtbinding Omzetpotentieel uit eigen plaats Toevloeiing koopkracht Omzet toevloeiing TOTALE omzet
De marktruimte berekening is een indicatie van de toekomstige marktruimte. De onderliggende indicatoren moeten gezien worden als een opeenstapeling van onzekere factoren in de toekomst. Deze indicatieve berekening kan daarmee geïnterpreteerd worden als een optimistisch scenario. Hieronder wordt per uitgangspunt uitgelegd wat de bron is en waarom voor dit cijfer gekozen is. Aantal inwoners: voor 2020 gebaseerd op prognoses van O+S, voor 2012 cijfers O+S per 1-1-2012 Bestedingen per hoofd: gemiddelde toonbankbestedingen per hoofd in 2010 per hoofd van de bevolking, gecorrigeerd met gemiddeld inkomen per persoon in Nieuw-West en rekening houdende met een inkomenselasticiteit van 0,25 voor dagelijkse inkopen en 0,5 voor niet-dagelijkse inkopen. Bron: Jaarboek detailhandel 2009 / 2010 (HBD); CBS en O+S. Koopkrachtbinding en toevloeiing: komt uit de consumentenenquête ‘Winkelen in Amsterdam’ 2009 – 2010 van O+S. Deze is in de toekomst constant gehouden, net als de bestedingen per hoofd. De verwachting is dat in de toekomst de bestedingen per hoofd eerder zullen afnemen dan toenemen. Mogelijk neemt de toevloeiing van de koopkracht toe als sterke trekkers zich vestigen in Nieuw-West en het lukt om sfeer en beleving toe te voegen. Beide ontwikkelingen heffen elkaar mogelijk in de marktruimte ook weer op. Normatieve vloerproductiviteit: komt uit ‘Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek 2010 (HBD)’ / Marktruimte detailhandel Metropoolregio Amsterdam 2010 – 2040 (Bureau Stedelijke Planning). Dit kengetal is gecorrigeerd voor de lokale situatie, d.w.z. dat in stedelijke gebieden de huren in de regel hoger zijn, en dus ook hogere omzetten nodig zijn voor een gezond economisch functioneren. Vanwege deze reden is voor de marktruimte gerekend met een hogere, normatieve, vloerproductiviteit. Maar hier geldt meteen dat voor een stadsdeelcentrum als het Osdorpplein deze vloerproductiviteit laag is, terwijl voor een PDV-locatie als BCO hoog. 25
4.4. Planinitiatieven detailhandel In Nieuw-West:
TOTAAL ca. 17.000 m2 – 23.800 m2 w.v.o.*
August Allebéplein: Delflandplein:
1.300 m2, en mogelijk later nog 1.300 m2. Uitwerkingsplan en bestemmingsplan vastgesteld. 2.500 m2, bestemmingsplan vastgesteld (totaal 5.000 m2 bvo, dus uitbreiding van 2500m2. Echter vastgesteld uitwerkingsplan uit 2005 is niet uitvoerbaar, dus benutting van plancapaciteit is zeer onzeker ingezakte kantorenmarkt, welke drager was van de stedelijke vernieuwing. Uitbreidingswens van de supermarkten. Station Lelylaan: 700 m2 stationsgerelateerde detailhandel. Bestemmingsplan vastgesteld. Osdorpplein: Er worden in 2012 voor de drie deelgebieden van Osdorp-Centrum, namelijk Plein Zuid, Meervaart en Plein West Uitwerkingsplannen opgesteld. Vooralsnog wordt uitgegaan van 15.000 – 18.000 m2 in een gefaseerde ontwikkeling. Er wordt ruimte gereserveerd voor 1 tot 3 GDV-vestigingen (> 2.000 m2). Bestemmingsplan wordt in 2012 / 2013 opgesteld. Met de ontwikkeling van Osdorp-Centrum wordt de ambitie van ‘Kloppend Hart’ en centraal ontmoetingsgebied voor Nieuw-West mogelijk. Bedrijvencentrum Osdorp: Bij diverse ondernemers is de wens aanwezig om de PDV-bestemming om te zetten naar een GDV – bestemming Belgiëplein: Herindelingsplan winkelgebied, met o.a. grotere supermarkten Dukaat: Verandering supermarktformule en mogelijk uitbreiding, al dan niet door herindeling Dijkgraafplein: Mogelijke verplaatsing (en daarmee vergroting) van Lidl naar Dijkgraafplein (Grando-locatie)
* deze weergave van planinitiatieven is gebaseerd op bestaande uitwerkingsplannen en actuele informatie uit planontwikkelingen. Harde en zachte capaciteit zijn bij elkaar opgeteld. Buiten Nieuw-West:
TOTAAL ca. 50.000 – 70.000 m2 w.v.o.
Sugar City (Halfweg):
In de voormalig suikerfabriek van Halfweg wordt 25.000 m2 aan detailhandel voorzien in de vorm van een Factory Outlet Centrum. Wat voor soort winkels er feitelijk komen is nog niet bekend. De insteek van deze ontwikkeling is te kiezen voor retail die een toevoeging betekent binnen de metropoolregio. Inmiddels zijn de silo’s in gebruik als bedrijfsruimten om ondersteunende kantoren (modesector waarbij geshowd wordt voor modewinkels). Ook is er 4.000 m2 voor een grote supermarkt gereserveerd. Het bestemmingsplan is vastgesteld. Ontwikkeling Zuiderhout: ca. 75.000 m2 bvo aan perifere detailhandel, en daarbinnen 12.000 m2 bvo voor GDV. Mogelijk vestiging van IKEA.
Zaandam:
Woonboulevard Westpoort: Brancheverruiming is na positief advies van de commissie winkelplanning Amsterdam toegestaan. Daarnaast vestiging bouwcentrum Hornbach (ca. 18.000 m2) in het voorjaar van 2013. Sloterdijk / Teleport: Een flexibel bestemmingsplan in de maak; er wordt ingezet op functiemenging. Er wordt ruimte voorzien voor 5.200 m2 bvo detailhandel in totaal, waarvan ca. 1.000m2 bvo voor een supermarkt. West: Op bedrijventerrein Landlust wordt grootschalige detailhandel mogelijk gemaakt zo blijkt uit de detailhandelsvisie West 2012. 26
4.5 Locaties verspreide bewinkeling
Gebied Slotervaart
Osdorp
Geuzenveld
Kleine winkelstrip (> 1 winkel, maar < 5 winkels)
Verspreide bewinkeling (1 winkel)
Abraham Staalmanplein Comeniusstraat Derkinderenstraat Johanna Reynvaanstraat Sloterweg (o.a. caravanbedrijven en tuincentrum) Jan Tooropstraat (deel ten noorden van Postjesweg)
Aletta Jacobslaan 5 (Gamma, 5.200 m2 w.v.o., PDV) Christoffel Plantijnpad Louis Bouwmeesterstraat Oude Haagseweg Pieter Calandlaan 9 Plesmanlaan (tuincentrum) Rijswijkstraat
Pieter Calandlaan (Calandpleintje, hoek Meer en Vaart) Osdorperweg (o.a. caravanbedrijven, Tuincentrum Osdorp, 12.600 m2 w.v.o., PDV)
Akersluis Zuiderakerweg Bart Poesiatstraat S.F. van Oss-straat
Aalbersestraat (Lidl 800 m2 w.v.o.) Bernard Loderstraat Socratesstraat Burg. Veinig Meineszlaan de Savornin Lohmanstraat Johan Broedeletstraat Lieven de Keystraat Nolenstraat Pieter van der Werfstraat Van Karnebeekstraat
Sam van Houtenstraat Nicholaas Ruchaverstraat Burgemeester Roëllstraat Louis Couperusstraat Lodewijk van Deysselstraat Ruys de Beerenbroeckstraat
De vetgedrukte winkels zijn grote winkels (PDV) in de niet-dagelijkse sector, de rest is dagelijks of in het geval van een kleine winkelstrip, een mix van dagelijkse en niet-dagelijkse winkels. 27
BIJLAGE 5. Een goed wijkcentrum 5.1 Een wijkcentrum is compleet, compact en comfortabel Waar moet een goed dagelijks winkelgebied op wijkcentrumniveau aan voldoen? Het is voor de winkelvoorzieningen die de potentie hebben om een goed wijkcentrum te worden (of nu al zijn) in Nieuw-West belangrijk om zich zo veel mogelijk te profileren als een compleet, compact en comfortabel winkelgebied. Eerder is al gebleken dat de verschillende groepen bewoners in Nieuw-West (migranten, oorspronkelijke stedelingen en nieuwe stedelingen) verschillen in hun consumentengedrag en gebruik van voorzieningen. Maar er zijn ook gedeelde waarden: in beide gevallen worden supermarkten en (allochtone) speciaalzaken gebruikt. Nabijheid, gemak, comfort, kwaliteit en prijs zijn voor iedereen belangrijk. De verwachting is dat de verschillende groepen bewoners in de toekomst qua koopgedrag steeds meer op elkaar gaan lijken. Binnen de algemene kwaliteitseisen zijn er subsmaakjes mogelijk. Winkelgebieden moeten immers passen bij de wijk. Daarom is per winkelgebied een uitwerking gemaakt, die besproken is tijdens de 2e participatieronde. Deze uitwerking is te vinden in § 6.5. Compleet
Een complete branchering:
Compact
Een ruimtelijk-functionele compacte opzet met daarbij:
Comfortabel
Een attractieve full-service en een discount supermarkt (trekkers van winkelcentrum) Aangevuld met speciaalzaken voor de dagelijkse aankopen (bakker, slager, kaaswinkel, viswinkel ed.) passend bij de wijk Daarnaast een beperkte hoeveelheid frequent benodigd non-food (drogisterij, huishoudelijke artikelen, bloemen) in diverse prijssegmenten of juist niet Synergie met andere functies (dienstverlening, horeca, maatschappelijke functies) Aangevuld met ambulante handel (weekmarkt, jaarmarkt, braderie, standplaatsen)
De supermarkt(en) als functionele spil Een plein of lint als ruimtelijke spil met een zichtrelatie tussen de winkels Multifunctioneel gebruik ruimte en faciliteiten Een duidelijke en logische routing
Een comfortabel winkelklimaat, dat zowel efficiency biedt als de basiswaarden ‘schoon, heel en veilig’:
Attractief verblijfsklimaat (beschut en uitnodigend, prettige inrichting, aandacht voor veiligheid) Een moderne, uniforme en aantrekkelijke vormgeving en uitstraling Voldoende zit- en/of speelelementen Goed bereikbaar voor langzaam verkeer (fiets en lopend) en per openbaar vervoer Per auto uitstekend bereikbaar Voldoende parkeerplaatsen op een aanvaardbare afstand (min. 4 parkeerplaatsen per 100 m2 w.v.o.)
28
5.2 Beoordeling geschiktheid huidige winkelgebieden als wijkcentrum Winkelgebied Delflandplein
August Allebéplein
Huidige functie Wijkcentrum (klein)
Wijkcentrum (klein)
Beoordeling geschiktheid als wijkcentrum 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5.
Belgiëplein
Wijkcentrum (klein)
6. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Het winkelgebied functioneert momenteel onvoldoende De omvang van het verzorgingsgebied Westlandgracht e.o. bedraagt 8.200 inwoners, dit is te klein Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: twee aanvullende supermarkten, maar van de overige units is de branchering matig Compact: het plein is zeer compact, wel naar binnen gekeerd Comfortabel: imago, uitstraling, veiligheid en verblijfsklimaat zijn onvoldoende, parkeren voldoende Er zijn plannen om de twee supermarkten uit te breiden en (opnieuw) invulling te geven aan het plein als winkelgebied. Hiervoor wordt een nieuw uitwerkingsplan opgesteld (door de VOF). Er zijn ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Het winkelgebied functioneert momenteel matig De omvang van het verzorgingsgebied Overtoomse Veld bedraagt zo’n 11.300 inwoners, dit is aan de kleine kant Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: twee aanvullende supermarkten, maar van de overige units is de branchering matig Compact: de concentratie van en verbinding binnen dit plein is matig; plein is naar binnen gekeerd Comfortabel: imago, uitstraling en verblijfsklimaat zijn matig, veiligheid voldoende, parkeren is goed Er zijn plannen om het plein op te knappen qua panden en omgeving, de twee supermarkten uit te breiden en daarmee invulling te geven aan het plein conform de afspraken in het Uitwerkingsplan Er zijn ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Het winkelgebied functioneert momenteel goed De omvang van het verzorgingsgebied Sloten- en Riekerpolder bedraagt zo’n 12.270 inwoners, dit is voldoende Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: twee aanvullende supermarkten en goede dagelijkse branchering Compact: de concentratie van dit plein is voldoende Comfortabel: imago en veiligheid is goed; parkeren, uitstraling en verblijfsklimaat zijn voldoende Er zijn zachte plannen om op korte termijn het plein te revitaliseren, de twee supermarkten uit te breiden (m.n. door panden samen te voegen). Er zijn beperkte ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden
Conclusie Minder kansrijk als wijkcentrum
Kansrijk als wijkcentrum (na vernieuwing)
Kansrijk als wijkcentrum
29
Winkelgebied Sierplein
OsdorpCentrum inclusief Tussen Meer I
Huidige functie Wijkcentrum (groot)
Stadsdeelcentrum
Osdorper Ban / Wijkcentrum Hoekenes (klein)
Dijkgraafplein
Buurtcentrum
Beoordeling geschiktheid als wijkcentrum 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Conclusie
Kansrijk als Het winkelgebied functioneert momenteel voldoende tot goed wijkcentrum De omvang van het verzorgingsgebied Slotervaart bedraagt 17.800 inwoners, dit is een goede omvang Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: twee aanvullende supermarkten en goede dagelijkse branchering Compact: het plein zelf is compact, maar afbakening onduidelijk i.v.m. de diverse aanloopstraten Comfortabel: imago, uitstraling, veiligheid, parkeren en verblijfsklimaat zijn voldoende Er zijn geen uitbreidingsplannen Er zijn beperkte ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Kansrijk als Het winkelgebied functioneert momenteel goed wijkcentrum / De omvang van het verzorgingsgebied Osdorp-Midden bedraagt zo’n 16.200 inwoners, maar winkelgebied stadsdeelcentrum heeft ook functie voor geheel Osdorp en zelfs het stadsdeel; dit is alles bij elkaar een goede omvang Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: twee aanvullende supermarkten en goede dagelijkse branchering. Heeft ook veel niet-dagelijks. Compact: het gebied is vrij groot, maar de dagelijkse winkels zitten dicht bijelkaar Comfortabel: parkeren is goed; verblijfsklimaat voldoende; imago en uitstraling zijn matig Er zijn diverse uitbreidings- en herontwikkelingsplannen. Uitwerkingsplannen worden opgesteld. Er zijn ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Minder kansrijk als Het winkelgebied functioneert momenteel matig tot voldoende wijkcentrum De omvang van het verzorgingsgebied is een deel van Osdorp-Midden (zie hierboven); dit is te klein Geografisch geen ‘logische’ stip op de kaart, zit dicht bij andere winkelcentra In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: twee kleine supermarkten en verder redelijke mix van dagelijks Compact: langgerekt winkelgebied Comfortabel: parkeren is goed; imago is voldoende; uitstraling, veiligheid en verblijfsklimaat zijn matig Er zijn plannen om de onderdoorgangen dicht te maken (beperkte m2 winst) Er zijn beperkte ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Minder kansrijk als Het winkelgebied functioneert momenteel onvoldoende wijkcentrum De omvang van het verzorgingsgebied de Punt bedraagt 4.800 inwoners; dit is te klein Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: 1 supermarkt en onvoldoende dagelijkse branchering Compact: het plein zelf is compact Comfortabel: parkeren is voldoende; imago, uitstraling, veiligheid en verblijfsklimaat zijn matig Er zijn zachte uitbreidingsplannen op de Grando-locatie, en evt. komst nieuwe supermarkt Er zijn ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden 30
Winkelgebied Tussen Meer II
Huidige functie Wijkcentrum (klein)
Dukaat
Wijkcentrum (klein)
Caleido
Buurtcentrum
Beoordeling geschiktheid als wijkcentrum 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Het winkelgebied functioneert momenteel onvoldoende De omvang van een deel van het verzorgingsgebied Osdorp-Oost bedraagt zo’n 13.800 inwoners, dit is te klein Geografisch geen ‘logische’ stip op de kaart, zit dicht bij andere winkelcentra In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: 1 kleine supermarkten en onvolledige dagelijkse branchering Compact: langgerekt lint Comfortabel: parkeren en imago zijn voldoende; verblijfsklimaat, veiligheid en uitstraling zijn matig Er zijn geen uitbreidingsplannen Er zijn geen ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Het winkelgebied functioneert momenteel voldoende tot goed De omvang van het verzorgingsgebied de Aker bedraagt zo’n 14.700 inwoners; dit is een goede omvang Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: 1 supermarkt en verder goede mix van dagelijks Compact: enigszins langgerekt winkelgebied Comfortabel: imago en veiligheid is goed; uitstraling en verblijfsklimaat zijn voldoende; parkeren is matig Er zijn zachte plannen om uit te breiden, onderdoorgangen en arcade dicht te maken en/of panden samenvoegen Er zijn beperkte ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden, tenzij Ecuplein benut wordt Het winkelgebied functioneert momenteel matig Zit in een deel van het verzorgingsgebied Osdorp-Oost (zie hiervoor); dit is te klein Geografisch geen ‘logische’ stip op de kaart, zit dicht bij andere winkelcentra In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: 1 supermarkt en onvoldoende dagelijkse branchering Compact: langgerekt lint, onduidelijk profiel Comfortabel: parkeren is goed; imago, uitstraling, veiligheid en verblijfsklimaat zijn voldoende Er zijn geen uitbreidingsplannen Er zijn geen ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden
Conclusie Minder kansrijk als wijkcentrum
Kansrijk als wijkcentrum
Minder kansrijk als wijkcentrum
31
Winkelgebied Plein ’40 – ’45 en omgeving
2e deel Burg. De Vlugtlaan
Lambertus Zijlplein
Huidige functie Wijkcentrum (groot)
1. 2.
Wijkcentrum (groot)
3. 4. 5. 6. 1. 2.
Wijkcentrum (klein)
3. 4. 5. 6. 1. 2.
Confuciusplein Buurtcentrum / Burg. van Leeuwenlaan
Beoordeling geschiktheid als wijkcentrum
3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Conclusie
Kansrijk als Het winkelgebied functioneert momenteel voldoende tot goed wijkcentrum De omvang van het directe verzorgingsgebied Slotermeer Zuidwest bedraagt zo’n 16.400 inwoners, maar het gebied heeft ook functie voor de gehele wijk Geuzenveld-Slotermeer; dit is een goede omvang Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: drie aanvullende supermarkten en goede dagelijkse branchering Compact: plein is compact, aanloopstraten minder Comfortabel: parkeren is goed; imago en veiligheid voldoende; uitstraling en verblijfsklimaat zijn matig Er zijn geen uitbreidingsplannen Er zijn ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Minder kansrijk als Het winkelgebied functioneert momenteel matig tot voldoende wijkcentrum alleen De omvang van het verzorgingsgebied Slotermeer Noordoost bedraagt zo’n 9.200 inwoners, maar het gebied heeft ook een functie voor de gehele wijk Geuzenveld-Slotermeer en voor passanten; daardoor alles bij elkaar een voldoende omvang Geografisch geen ‘logische’ stip op de kaart, zit dicht bij andere winkelcentra In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: bonte mix van m.n. allochtoon ondernemerschap, zowel dagelijks als niet-dagelijks Compact: langgerekte straat Comfortabel: imago en veiligheid voldoende; parkeren, uitstraling en verblijfsklimaat zijn matig Er zijn geen uitbreidingsplannen Er zijn ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Kansrijk als Het winkelgebied functioneert momenteel matig tot onvoldoende wijkcentrum De omvang van het verzorgingsgebied Geuzenveld / Eendracht bedraagt zo’n 16.200 inwoners; dit is een goede omvang Geografisch een ‘logische’ stip op de kaart, draagt bij aan een goede ruimtelijke spreiding In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: 2 supermarkten en verder matige dagelijkse branchering Compact: ja, maar hinder van aanloopstraten Comfortabel: parkeren en uitstraling zijn voldoende; verblijfsklimaat, imago en veiligheid zijn matig Er zijn geen uitbreidingsplannen Er zijn ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden Minder kansrijk als Het winkelgebied functioneert momenteel onvoldoende wijkcentrum Zit in een deel van het verzorgingsgebied Slotermeer Zuidwest (zie hierboven); dit is te klein Geografisch geen ‘logische’ stip op de kaart, zit dicht bij andere winkelcentra In hoeverre voldoet het gebied aan de criteria van een wijkcentrum? Compleet: geen supermarkt en onvolledige dagelijkse branchering Compact: plein en aanloopstraat zitten dicht bij elkaar Comfortabel: veiligheid is voldoende; imago, uitstraling, verblijfsklimaat, parkeren zijn matig Er zijn geen uitbreidingsplannen Er zijn beperkte ruimtelijke mogelijkheden om uit te breiden 32
5.3 Kansenkaart alternatieve mogelijkheden Welke kansen heeft een winkelruimte als deze leeg komt te staan? Wat zijn dan de mogelijkheden? Wat is gewenst en wat niet? Met de kansenkaart is door de stakeholders aangegeven door welke (economische) functies detailhandel kan worden vervangen. Voor de invulling van (toekomstige) leegstand zijn onderstaande functies verkend:
Horeca (café, restaurant) Horeca heeft vaak als doel om de bestaande winkelfunctie te ondersteunen en het bezoek aan het winkelgebied te verlengen. Daarnaast kan horeca voor een stukje levendigheid in de wijk zorgen en sociale controle. Het aanbod van horeca is op dit moment in Nieuw-West redelijk eenzijdig. Gekeken kan worden naar vernieuwende concepten.
Dienstverlening Aanbod van detailhandel (winkels) en dienstverlening (kapper, schoenmaker) gaat vaak samen in winkelgebieden. Door ruimte te geven aan dienstverlening kan weliswaar het karakter van het winkelgebied veranderen maar kan leegstand worden tegengegaan.
Gezondheidszorg De gezondheidszorg terug in de wijk. Denk o.a. de fysiotherapie, Huisartsen Onder Een Dak (Hoed), wijkverpleging. Winkelpleinen liggen vaak centraal in de wijk. Toevoeging met dergelijke functies kan een aanvulling betekenen.
Maatschappelijk Wijkvoorzieningen zoals buurthuizen, wijksteunpunten, huiskamerprojecten, sociaal raadslieden, tafeltje dekje.
Leisure / cultuur Toevoeging van Leisure. Alles wat te maken heeft met vrijetijdseconomie. Hierbij kan o.a. gedacht worden aan fitness, sauna, uitgaansmogelijkheden, schoonheidscentrum en bowling. Qua cultuur valt te denken aan buurtbios, theater, zalencentrum, feestzaal.
Kleinschalige bedrijvigheid Hiermee wordt bedoeld bedrijven van minimaal 2 tot maximaal 9 werknemers waarvan de bedrijfsruimte kleiner is dan 500 m2. Te denken valt aan zakelijke dienstverlening, ambachtelijke bedrijvigheid (stoffeerder, meubelmaker), reclame- architectenbureau. Een verschijningsvorm kan zijn een broedplaats.
Free-zones Een regelluwe zone is een geografisch afgescheiden gebied waar veel regels en wetten niet of slechts beperkt gelden. Er loopt nu een pilot op IJburg om het ondernemersklimaat te stimuleren. Voor de inrichting van de regelluwe zones valt te denken aan het mogelijk maken van uitstallingen, het afschaffen van de precariobelasting en het mogelijk maken van tijdelijke en/of gedeeltelijke verhuur. Ondernemers, stadsdeel, centrale stad, corporaties en ontwikkelaars gaan samen bekijken hoe een jaarlange pilot ingevoerd kan worden.
Wonen In die gebieden waar sprake zeer verspreide bewinkeling kan transformatie naar een woonvoorziening voor de hand liggend zijn. Transformatie naar wonen past dan in 33 het regulier straatbeeld. Studentenwonen valt hier ook onder.
BIJLAGE 6. Beleidskaders – ruimtelijk detailhandelsbeleid van Europa tot stadsdeel EU
Europese Dienstenrichtlijn: economische ordening mag niet, ruimtelijke ordening wel De Europese Dienstenrichtlijn heeft als doel de concurrentie tussen dienstverrichters van lidstaten te bevorderen. In de Dienstenrichtlijn zijn economische vestigingseisen verboden. Zo kunnen winkels niet worden geweigerd op basis van gebrek aan (economische) marktruimte. Voorschriften inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw of gebruik van land vallen niet onder de Dienstenrichtlijn. Het is en blijft dus toegestaan bestemmingen aan gronden toe te kennen (o.a. waar wel en waar niet winkels toestaan). Ook staat de Dienstenrichtlijn kwantitatieve of territoriale beperkingen toe, bij voorbeeld op basis van bevolkingsomvang of de minimale afstand tussen dienstenverrichters, mits geen onderscheid naar nationaliteit plaatsvindt (discriminatieverbod), eisen gerechtvaardigd zijn om dwingende reden van algemeen belang (noodzaak) en eisen geschikt zijn om het nagestreefde doel te bereiken en niet verder gaan Dan nodig is (evenredigheid).
Rijk
PDV- en GDV-beleid Sinds de jaren zeventig werd vanuit rijkswege PDV-beleid gevoerd. De motivering ervan is gelegen in het feit dat aard en omvang van de artikelen (volumineus) een groot winkeloppervlak nodig hebben en deze winkels moeilijk inpasbaar zijn in centrumgebieden. Op basis hiervan was het voor een aantal branches met volumineuze artikelen (woninginrichting, bouwmarkten, tuincentra) bij uitzondering mogelijk buiten reguliere winkelgebieden te vestigen. Met dit restrictieve beleid werd tegelijkertijd voorkomen dat op perifere locaties winkelgebieden konden ontstaan met winkels met eenzelfde aanbod als in bestaande (hoofd)centra. In de jaren negentig is voor een aantal steden het GDV-beleid hieraan toegevoegd, waarbij onder nadere voorwaarden ook andere grootschalige winkels op perifere locaties konden worden toegestaan. Het Rijk heeft de verantwoordelijkheid voor ruimtelijk detailhandelsbeleid inmiddels gedecentraliseerd naar provincies en gemeenten. SVIR 2012 In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) is detailhandel aan de ladder van duurzame verstedelijking toegevoegd. De ladder van duurzame verstedelijking voor detailhandel vraagt van gemeenten bij nieuwe winkelontwikkelingen eerst naar herstructurering binnen of aan de rand van bestaande winkelgebieden te kijken, voordat een (nieuwe) perifere locatie wordt overwogen. Op deze wijze wordt een duurzame winkelstructuur met een beperkt aantal sterke winkellocaties nagestreefd, wordt winkelleegstand tegengegaan en wordt zuinig omgegaan met de schaarse ruimte.
Provincie
Detailhandels- en leisurebeleid Noord-Holland 2009 Regio’s zijn verantwoordelijk voor het opstellen van een eigen visie voor het te voeren detailhandelsbeleid. De provincie Noord-Holland staat positief tegenover dynamiek in de detailhandel (innovatieve concepten, schaalvergroting). Nieuwe detailhandelsontwikkelingen of uitbreidingen mogen echter niet leiden tot ernstige verstoring en duurzame ontwrichting van de bestaande winkelstructuur in de regio. Verdere ontwikkeling van bestaande winkelgebieden, met name de hoofdcentra, heeft de prioriteit. De ontwikkeling van weidewinkels (grootschalige solitaire detailhandel in het landelijk gebied) staat de provincie niet toe.
34
Stadsregio
Detailhandelsbeleid Stadsregio Amsterdam’ 2011 Uitgangspunten in het regionale beleid zijn onder meer: Het beleid is er op gericht om vraag en aanbod in evenwicht te brengen in de retailsector. Bouwen voor leegstand is onwenselijk. Leegstand leidt tot verloedering en een verslechtering van de leefbaarheid. Nieuwe ontwikkelingen moeten de huidige structuur versterken en nieuwe ontwikkelingen, die uitbreiding van het ruimtegebruik vergen, zijn alleen mogelijk als de ontwikkeling niet op een bestaande locatie mogelijk is. Clustering van detailhandel en voorzieningen is een leidend principe; Beoordeling van plannen voor nieuwe detailhandelontwikkelingen vindt plaats zowel volgens kwantitatieve als kwalitatieve (ruimtelijk-economische) criteria. PDV-locaties zijn destijds ontwikkeld om winkels met een assortiment van volumineuze en brandgevaarlijke producten ruimte te bieden buiten de winkelcentra. Op deze locaties wordt in principe geen brancheverruiming toegestaan. De acht locaties die in 2006 door de Stadsregio zijn aangewezen als potentiële PDV/GDV-locaties, waaronder BCO, blijven in stand. Voor GDV geldt dat het gaat om niet-dagelijkse winkels boven de 1.500 m² winkelvloeroppervlak. Het is aan de betreffende gemeenten / stadsdelen om in bestemmingsplannen vast te leggen of en in welke mate GDV daadwerkelijk wordt toegestaan. De Regionale Commissie Winkelplanning van de Stadsregio Amsterdam (RCW) toetst nieuwe winkelplannen aan de hand van de ‘Leidraad beoordeling winkelplannen’. De RCW adviseert aan het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam over grootschalige Detailhandelsplannen groter dan 1.500 m² winkelvloeroppervlak buiten bestaand winkelgebied of groter dan 5.000 m² winkelvloeroppervlak in bestaand winkelgebied. Belangrijk beoordelingsaspect bij de toetsing is of een detailhandelsplan leidt tot een versterking van de gewenste lokale of regionale structuur.
Gemeente
Ruimtelijk detailhandelsbeleid Amsterdam 2011-2015’ Amsterdam winkelstad (2012) Het gemeentelijk detailhandelsbeleid is geactualiseerd. De twee hoofddoelen in het ruimtelijke detailhandelsbeleid zijn ‘het versterken en borgen van het gevarieerde winkelmilieu van Amsterdam’ en ‘het versterken en borgen van de fijnmazige structuur van winkelgebieden met aanbod in dagelijkse artikelen’. In de nota wordt gepleit voor het vasthouden aan branchebeperkingen op PDV-locaties en is de gemeente terughoudend ten aanzien van brancheverruiming op perifere winkellocaties. Bedrijvencentrum Osdorp is aangewezen als één van de 8 locaties in de Metropoolregio Amsterdam waar naast PDV ook GDV toegestaan is. Het is vervolgens aan de gemeenten en stadsdelen om in bestemmingsplannen daadwerkelijk vast te leggen dat op deze locaties ook GDV is toegestaan. Voor Nieuw-West geldt het ‘Nieuw voor Oud’ principe. Dit principe behelst dat in delen van de stad waar de marktruimte gering is, zoals NieuwWest, kan ook winkelruimte worden toegevoegd, maar alleen als er slecht functionerende winkelgebieden verdwijnen. Gemeenten/stadsdelen nemen hun (gewenste) lokale detailhandelstructuur met ruimtelijke onderbouwing op in hun structuurvisie of apart beleid.
35
Stadsdeel
De drie voormalige stadsdelen Osdorp, Slotervaart en Geuzenveld-Slotermeer hadden elk een detailhandelsbeleid ontwikkeld. De gemene delen in het beleid van deze drie oude stadsdelen is zowel zoeken naar concentratie en fijnmazigheid. In onderstaande tabel staan de visies en uitgangspunten samengevat.
Stadsdeel
Jaar
Doelstelling / visie
Osdorp
2003
Concentratie van winkelruimte Zorg voor behalen noodzakelijke omzetten voor ondernemers Redelijke bereikbaarheid van dagelijkse boodschappen in de buurt Samengevat: Voor Osdorpplein wordt ingezet op versterken positie als stedelijk recreatief centrum. Voor BCO wordt ingezet op behoud van de huidige positie en het handhaven van de branchebeperking conform het gemeentelijk detailhandelsbeleid. Bij veranderend gemeentelijk beleid is het gewenst BCO complementair te ontwikkelen aan het Osdorpplein.
Slotervaart
2001
Bieden van een goed voorzieningenaanbod aan de consument en voldoende (bedrijfseconomische) bestaansmogelijkheden voor de ondernemer Bevorderen clustering Versterken winkelconcentratiegebieden Belgiëplein, Sierplein, August Allebéplein, Delflandplein Terughoudende rol overheid + vervallen consolidatie- en ontmoedigingsgebieden
Geuzenveld-Slotermeer
2001
Realiseren van een evenwichtige en op termijn levensvatbare winkelstructuur met een goed voorzieningenaanbod voor de huidige en toekomstige bewoners in het stadsdeel Versterken 4 concentratiegebieden Plein ’40 – 45 e.o., Lambertus Zijlplein, Burgemeester van Leeuwenlaan, Louis Couperusstraat Vergroten koopkrachtbinding Waarborgen redelijke loopafstand naar winkelvoorzieningen
In 2010 heeft Bureau Stedelijke Planning een evaluatie uitgevoerd van het beleid van Slotervaart en Geuzenveld-Slotermeer. Hieruit bleek dat er grote verschillen tussen Slotervaart en Geuzenveld-Slotermeer zijn als het gaat om de vitaliteit (sommige) winkelgebieden*, positionering in de wijk en leegstand. Voor Geuzenveld-Slotermeer is het volgende geconstateerd: • De dubbeldoelstelling in het beleid heeft niet geleid tot concentratie van aanbod en heeft de vitaliteit van de winkelgebieden niet veel versterkt • Levensvatbaarheid van winkelgebieden is in het geding • Er is sprake van incomplete branchering van de winkelgebieden En voor Slotervaart het volgende: Beperkt niet-dagelijks aanbod Beperkte differentiatie tussen winkelpleinen Geen fysieke ruimte aanwezig om winkels uit ontmoedigingsgebieden te verplaatsen Aanloopgebieden worden onvoldoende benut
*Dit blijkt ook uit de analyse van de Vitaliteitscans in 2012
36
Stadsdeel
Perspectief voor Bedrijvencentrum Osdorp 2009 Het voormalige stadsdeel Osdorp heeft in 2009 het Perspectief voor Bedrijvencentrum Osdorp opgesteld. Hierin is een nadere afweging gemaakt in de winkelstructuur wat betreft de verdeling van GDV over het stadsdeel: ‘De ontwikkeling van verschillende vormen van detailhandel op BCO kan niet losgezien worden van de bestaande en beoogde winkelstructuur in Osdorp. In lijn met het stedelijke beleid kan beperkte ruimte geboden worden voor GDV. Door aan te geven wat de fysieke ruimte is voor GDV worden duidelijke kaders aangegeven waarbinnen de markt voor dergelijke vestigingen haar werk zal doen. Het is dan ook de verantwoordelijkheid van de marktpartijen (ontwikkelaars en vastgoedeigenaren) om binnen de gestelde kaders tot een evenwichtige relatie tussen het centrum van Osdorp en BCO te komen. Voorwaarde voor vestiging van GDV op BCO is dat deze aanvullend is op het geplande aanbod in Osdorp Centrum. De plannen voor uitbreiding van het centrum van Osdorp (Osdorpplein) zijn immers ook deels gebaseerd op de vestiging van grootschalige detailhandel. Het is publiekrechtelijk echter niet mogelijk om vanuit het voorkomen van concurrentie een branchering aan te brengen tussen verschillende gebieden. Daarom zal op een andere manier de relatie tussen de plannen op BCO en Centrum Osdorp gereguleerd dienen te worden. Dit wordt gedaan door de 15.000 m² mogelijk te realiseren GDV (Nota Grootschalige Detailhandel in Balans) te verdelen over het centrumgebied en BCO. Ervan uitgaande dat in Centrum Osdorp 5.000 m² gerealiseerd wordt voor één grote detailhandelsvestiging, betekent dit een maximum van 10.000 m² GDV op BCO (inclusief de reeds gevestigde GDV). Daarmee wordt enerzijds de bestaande situatie publiekrechtelijk geformaliseerd en anderzijds de ruimte geboden voor nieuwe ontwikkelingen.’ Motie Economisch Beleid Overtoomse Veld (6 juli 2011) In de aangenomen motie wordt het Dagelijks Bestuur uiterlijk in het voorjaar van 2012 gevraagd antwoord te geven op het volgende: ‘bereid een herziening van het economisch beleid voor, waarbij de mogelijkheid tot behoud en herstel van de winkelfunctie buiten de concentratiegebieden onderzocht wordt en gekeken wordt of het mogelijk is elders levendige winkelstraten tot stand te brengen.’ De aanleiding ligt in de constatering dat het concentratiebeleid (op het August Allebéplein) ten aanzien van detailhandel weerstand oproept onder bewoners en ondernemers, omdat dit in de praktijk betekent dat er in sommige straten een uitsterfbeleid wordt gehanteerd. Ook wordt geconstateerd in deze motie dat het overkoepelende doel van het economische beleid op dit punt gericht is op het hebben van een gezond winkelbestand in dit stadsdeel, dat voldoet aan wensen van bewoners en ondernemers.
37