Analyse Detailhandelvisie Waalwijk
Analyse Detailhandelsvisie Waalwijk Gemeente Waalwijk
Rapportnummer:
204X00389.067113_7
Datum:
Vastgestelde door de raad van de gemeente Waalwijk d.d 11 oktober 2012
Projectteam Gemeente Waalwijk:
Odeke Renders, Douwe Douma
Projectteam BRO:
Aiko Mein, Nienke van Gerwen
Trefwoorden:
Detailhandelsstructuur, winkelaanbod, consumentenonderzoek, vraaganalyse, trends en ontwikkelingen, plannen en initiatieven, beleid, huidig en toekomstig functioneren
Beknopte inhoud:
In deze rapportage wordt de uitgangssituatie van de detailhandel in Waalwijk geschetst. Er is aandacht voor het gevestigde winkelaanbod en de huidige detailhandelsstructuur, het consumentenonderzoek wat uitgezet is in de gemeente Waalwijk, kansen en bedreigingen voor de detailhandel en het huidig en toekomstig functioneren. De analyse vormt input voor de Detailhandelsvisie Waalwijk.
INHOUDSOPGAVE
INHOUDSOPGAVE
PAGINA
PAGINA
2
1. INLEIDING
3
2. VERTREKSITUATIE
4
2.1 Aanbodsituatie gemeente Waalwijk 2.2 Aanbodsituatie per kern 2.3 Detailhandelsconcentraties uitgelicht 2.3.1 Kern Waalwijk 2.3.2 Kern Sprang-Capelle 2.3.3 Kern Waspik 2.3.4 Koopzondagen in de gemeente 2.4 De Waalwijkse consument 2.4.1 Koopstromen in de gemeente 2.4.2 Koopmotieven 2.4.3 Beoordeling Waalwijk-centrum 2.4.4 Gemiste winkels en suggesties voor verbetering van de winkelomgeving 2.5 Huidig functioneren detailhandel 2.6 Sterke en zwakke punten samengevat
3. TRENDS, ONTWIKKELINGEN, PLANNEN EN BELEID 3.1 Trends en ontwikkelingen 3.2 Plannen en initiatieven 3.2.1 In de gemeente Waalwijk 3.2.2 In de regio 3.3 Beleid 3.4 Bevolkingsontwikkeling 3.5 Distributieve mogelijkheden 3.6 Kansen en bedreigingen samengevat
BIJLAGEN Bijlage 1: Aanbodgegevens Bijlage 2: Economisch functioneren
4 6 7 31 39 41 41 41 42 45 46 47 49 50
52 52 56 56 58 59 61 62 65
67 47 52
1. INLEIDING
In deze rapportage staat de aanbod- en vraagsituatie van de detailhandel in de gemeente Waalwijk centraal. De analyse vormt input voor de ‘Detailhandelsvisie Waalwijk’. Voor een samenvatting van de analyse wordt verwezen naar hoofdstuk 2 van de rapportage ‘Detailhandelsvisie Waalwijk’. Hoofdstuk 1 In hoofdstuk 1 nemen we de vertreksituatie van de detailhandel in Waalwijk onder de loep. Als eerste wordt het winkelaanbod kwantitatief bekeken, gevolgd door een beschrijving van de winkelstructuur. Voor de kwantitatieve aanbodgegevens is gebruik gemaakt van het Locatus verkooppuntenbestand (juli 2011). Vervolgens wordt er een korte beschrijving van de winkelgebieden in de gemeente Waalwijk gegeven. Daarna worden de resultaten van de consumentenenquête gepresenteerd en komt het huidige functioneren aan bod. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een resumerend overzicht van de sterke en zwakke punten van de detailhandel in de gemeente Waalwijk. In de analyse zijn daar waar mogelijk vergelijkingen gemaakt met de onderzoeken uit 1998 (Gemeente Waalwijk, positie en perspectief winkelconcentraties) en 2007 (Midden-Brabant, Koopstromenonderzoek 2009). Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 2 gaat in op de kansen en bedreigingen voor de detailhandel in Waalwijk. Allereerst komen de landelijke trends en ontwikkelingen in de detailhandel aan bod, gevolgd door de plannen en initiatieven die er spelen op het gebied van detailhandel in de gemeente Waalwijk. Vervolgens wordt er ingegaan op het beleid ten aanzien van detailhandel op landelijk, provinciaal en lokaal niveau. De distributieve mogelijkheden voor de detailhandel in de gemeente Waalwijk worden in kaart gebracht. Het hoofdstuk eindigt met een overzicht van de kansen en bedreigingen voor de detailhandel in de gemeente Waalwijk.
Hoofdstuk 1
3
2. VERTREKSITUATIE
Te midden van de grote Brabantse steden Breda, Tilburg en ’s-Hertogenbosch bevindt zich de gemeente Waalwijk, gelegen op de t-splitsing van 2 belangrijke Brabantse verbindingswegen, de N261 en de A59. De gemeente Waalwijk bestaat uit een drietal woonkernen met in totaal circa 46.240 inwoners1. Hiervan wonen er circa 31.300 in de kern Waalwijk, 9.900 in het dorp Sprang-Capelle en 5.040 in het dorp Waspik. De nieuwe woonwijk Landgoed Driessen is hierbij tot de kern Waalwijk gerekend omdat de postcode in het gebied tot de kern Waalwijk behoort. In dit hoofdstuk nemen we de vertreksituatie van de detailhandel in Waalwijk onder de loep. Als eerste wordt het winkelaanbod kwantitatief bekeken, gevolgd door een beschrijving van de winkelstructuur. Voor de kwantitatieve aanbodgegevens is gebruik gemaakt van het Locatus verkooppuntenbestand (juli 2011). Vervolgens wordt er een korte beschrijving van de winkelgebieden in de gemeente Waalwijk gegeven. Daarna worden de resultaten van de consumentenenquête gepresenteerd en komt het huidige functioneren aan bod. In de analyse zijn daar waar mogelijk vergelijkingen gemaakt met de onderzoeken uit 1998 (Gemeente Waalwijk, positie en perspectief winkelconcentraties) en 2007 (Midden-Brabant, Koopstromenonderzoek 2009).
2.1 Aanbodsituatie gemeente Waalwijk Omvang winkelaanbod Het totale winkelaanbod binnen de gemeente Waalwijk omvat een winkelvloeroppervlak (wvo) van circa 118.700 m² wvo verspreid over 329 winkelvestigingen, waarvan 15.783 m² wvo (71 winkels) in de dagelijkse artikelensector en 102.973 m² wvo (258 winkels) in de niet-dagelijkse artikelensector. Met 104.465 m² wvo is circa 88% van het aanbod in de kern Waalwijk gevestigd. Het overige deel van het winkelaanbod bevindt zich in de dorpen Sprang-Capelle (7%) en Waspik (5%).
1
CBS, 1 januari 2011
Hoofdstuk 2
4
Tabel 2.1: Winkelaanbod gemeente Waalwijk en Nederland Gemeente
Gemeente
Nederland
Nederland
Waalwijk
Waalwijk
1998
2011
2001
2011
- waarvan dagelijks
71
29.280
27.424
- waarvan niet-dagelijks
258
69.806
75.603
aantal winkels
m² wvo - waarvan dagelijks
14.931
15.783
4.821.000
5.574.445
- waarvan niet-dagelijks
96.118
102.973
15.701.000
22.194.684
- waarvan dagelijks
336
341
299
336
- waarvan niet-dagelijks
2.160
2.251
974
1.340
Aantal m² wvo / 1.000 inwoners
Zeer ruim niet-dagelijks winkelaanbod In verhouding tot de landelijke gemiddelden beschikken de inwoners van de gemeente Waalwijk over een normaal vertegenwoordigd dagelijks winkelaanbod en een ruim vertegenwoordigd niet-dagelijks winkelaanbod. In de dagelijkse artikelensector beschikken zij namelijk gemiddeld over een winkelvloeroppervlak van 341 m² tegen 336 m² wvo landelijk en in de niet-dagelijkse artikelensector over 2.251 m² wvo tegen 1.340 m² wvo landelijk. De groei van het winkelaanbod in Waalwijk t.o.v. 1998 is zeer beperkt geweest. Landelijk gezien is de groei van het winkelaanbod over de periode 2001 – 2011 veel groter geweest dan de groei van het winkelaanbod in Waalwijk over de periode 1998 – 2011 (zie tabel 2.1). Schaalgrootte winkels De gemiddelde omvang van de winkels in de gemeente Waalwijk is ruim ten opzichte van het landelijke gemiddelde (zie bijlage 1). In de dagelijkse artikelensector is de gemiddelde omvang 222 m² wvo t.o.v. 202 m² wvo landelijk en in de niet-dagelijkse artikelensector 399 m² wvo t.o.v. 292 m² wvo landelijk. In de niet-dagelijkse artikelensector is dit met name te danken aan de ruime schaalgrootte in de branches schoenen en lederwaren, doe-het-zelf en wonen. De schaalgrootte in de overige niet-dagelijkse branches is normaal van omvang of in veel gevallen zelfs beperkt van omvang (warenhuis, sport en spel, hobby, media, dier en plant, bruin- en witgoed, fietsen- en autoaccessoires). Divers supermarktaanbod Momenteel zijn er 13 supermarkten in de gemeente Waalwijk gevestigd, met een totaal winkelvloeroppervlak van circa 11.000 m² wvo. De kern Waalwijk herbergt 9 supermarkten en de kernen Waspik en Sprang-Capelle ieder 2. Het supermarktaanbod maakt circa 70% uit van de verkoopruimte in de dagelijkse artikelensector. Dit is een normaal aandeel (landelijk gemiddeld 69%), maar de gemiddelde supermarktomvang is met circa 848 m² wvo enigszins beperkt (landelijk gemiddeld 877 m² wvo). Opvallend is dat de consument in de gemeente Waalwijk beschikt over een zeer breed pallet aan supermarkten, zowel qua formules als qua marktsegmen-
Hoofdstuk 2
5
tatie. Het supermarktaanbod per 1.000 inwoners is met 241 m² wvo redelijk ruim (landelijk gemiddeld 228 m² wvo). Leegstand met name in het centrum groot In de gemeente Waalwijk staan circa 39 panden leeg met een winkeloppervlak van circa 8.500 m² wvo. De leegstand is voor een belangrijk deel geconcentreerd in het centrum van Waalwijk (31 panden, 6.620 m² wvo). De overige leegstand ligt verspreid over de kernen Waalwijk en Sprang-Capelle. In Waspik staan geen panden leeg.
2.2 Aanbodsituatie per kern In bijlage 1 is een tabel opgenomen met het winkelaanbod naar branche in de afzonderlijke kernen vergeleken met plaatsen van vergelijkbare omvang 2. De conclusies uit de tabel worden in deze paragraaf samengevat. Kern Waalwijk zeer ruim niet dagelijks winkelaanbod In de kern Waalwijk is circa 104.500 m² wvo aanwezig, verspreid over 258 verkooppunten. Hiervan bevindt zich circa 11.500 m² wvo in de dagelijkse en circa 93.000 m² wvo in de niet-dagelijkse artikelensector. Het dagelijks aanbod is ten opzichte van referentiekernen op niveau, het niet-dagelijks aanbod is in omvang ten opzichte van referenties bijna twee keer zo groot. Dit heeft Waalwijk voor een belangrijk deel te danken aan het ruime aanbod aan woonwinkels op Zanddonk en het ruime aanbod aan modische winkels in Waalwijk-centrum. Enkel de branches warenhuis, antiek en kunst, sport en spel en doe-het-zelf blijven enigszins achter in omvang. Kern Sprang-Capelle beperkt winkelaanbod De kern Sprang-Capelle beschikt over ruim 8.700 m² wvo en 48 winkels, waarvan circa 2.500 m² wvo aan dagelijkse artikelen en circa 6.200 m² wvo aan nietdagelijkse artikelen. Zowel in de dagelijkse als in de niet-dagelijkse artikelensector blijft het winkelaanbod in omvang sterk achter ten opzichte van landelijke gemiddelden (dagelijks 2.545 t.o.v. 3.722 m² wvo landelijk en niet-dagelijks 6.217 t.o.v. 12.729 m² wvo landelijk). Uitzondering hierop vormen de ruim aanwezige branches schoenen- en lederwaren, antiek en kunst, sport en spel en hobby. Belangrijke verklaring voor het beperkt aanbod ten opzichte referenties is, dat veel koopkracht afvloeit naar de dichtbij gelegen kern Kaatsheuvel. Kern Waspik dagelijks winkelaanbod op niveau In de kern Waspik is 5.500 m² wvo aanwezig, verspreid over 23 winkels, circa 1.800 m² in de dagelijkse artikelensector en circa 3.700 m² wvo in de niet-dagelijkse artikelensector. Terwijl het dagelijks winkelaanbod redelijk ruim en compleet is, blijft het niet-dagelijks winkelaanbod circa 2.200 m² wvo achter bij referenties.
2
Gewogen naar het aantal inwoners in de betreffende kern.
Hoofdstuk 2
6
2.3 Detailhandelsconcentraties uitgelicht De detailhandelsstructuur van de gemeente Waalwijk bestaat uit het hoofdwinkelcentrum Waalwijk-centrum, de woonboulevard (Zanddonk), de dorpscentra van Sprang-Capelle en Waspik en diverse buurtwinkelcentra en verspreide supermarkten over de gemeente. Het centrum en de Woonboulevard nemen binnen de structuur een zeer dominante positie in. Het recreatieve winkelaanbod in het centrum van Waalwijk heeft een bovenlokale aantrekkingskracht. De Woonboulevard heeft vanwege het gevestigde aanbod (o.a. Piet Klerkx) een bovenregionale uitstraling. De dorpscentra van Sprang-Capelle en Waspik zijn van beperkte omvang, lokaal verzorgend en met name gericht op de dagelijkse artikelensector. In figuur 2.1 is de detailhandelsstructuur van de gemeente Waalwijk in beeld gebracht en in tabel 2.2 is het detailhandelsaanbod per winkelgebied weergegeven. Figuur 2.1: Detailhandelsstructuur gemeente Waalwijk
Hoofdstuk 2
7
Tabel 2.2: Detailhandelsaanbod per winkelgebied in de gemeente Waalwijk, juli 2011 Winkelgebied Kern Waalwijk Centrum Waalwijk
Dagelijks
Niet-dagelijks
aantal m² wvo aantal
Totaal
m² wvo
aantal
Leegstand
m² wvo
aantal m² wvo
24
5.383
147
27.989
171
33.372
31
6.620
-
-
15
48.833
15
48.833
-
-
Doctor Kuyperlaan
5
1.083
1
51
6
1.134
-
-
Bloemenoordplein
3
1.126
5
325
8
1.451
1
125
Burg. Verwielstraat
2
1.305
1
600
3
1.905
-
-
Grotestraat
2
1.320
-
-
2
1.320
-
-
Mozartlaan (Plus)
1
374
-
-
1
374
-
-
Sint Antoniusstraat
2
410
3
151
5
561
-
-
Monseigneur Zwijsenstraat
1
70
4
302
5
372
-
-
8
375
34
14.768
42
15.143
2
545
48 11.446
210
93.019
258 104.465
34
7.290
6
448
14
1.722
-
-
Perifere winkelconcentratie Zanddonk
Verspreide bewinkeling Subtotaal kern Waalwijk Kern Sprang-Capelle Centrum Sprang-Capelle
8
1.274
Van der Duinstraat
2
1.180
-
-
2
1.180
-
-
Kerkstraat
1
25
7
954
8
979
3
693
Verspreide bewinkeling
2
66
22
4.815
24
4.881
2
478
13
2.545
35
6.217
48
8.762
5
1.171
Centrum Waspik
9
1.732
7
2.070
16
3.802
-
-
Verspreide bewinkeling
1
60
6
1.667
7
1.727
-
-
Subtotaal kern Waspik
10
1.792
13
3.737
23
5.529
-
-
Totaal gemeente Waalwijk
71 15.783
258
102.973
329 118.756
39
8.461
Subtotaal kern Sprang-Capelle Kern Waspik
Hoofdstuk 2
8
2.3.1 Kern Waalwijk Winkelstructuur kern Waalwijk De kern Waalwijk kent een winkelstructuur waarin het centrum en de Woonboulevard een zeer centrale rol spelen. Het centrum beschikt zowel over een uitgebreid dagelijks winkelaanbod als recreatief winkelaanbod. Met uitzondering van het centrum zijn er in de kern Waalwijk geen concentraties van supermarkten aanwezig. Het dagelijks winkelaanbod op buurt- en wijkniveau is versnipperd en per locatie relatief beperkt. Er zijn twee buurtwinkelcentra aanwezig met beide een supermarktvestiging (Bloemenoordplein en Doctor Kuyperlaan). De overige supermarkten zijn veelal solitair gelegen. Hieronder worden de winkelconcentratiegebieden afzonderlijk behandeld. Centrum Waalwijk Waalwijk-centrum beschikt over een breed winkelaanbod, met een lichte nadruk op het midden- en lagere segment. In het hogere, specialistische segment zijn er slechts enkele bijzondere zaken aanwezig (zoals Van Dijk Modehuis). Het centrum oefent een sterke aantrekkingskracht uit op de eigen inwoners en vervult daarnaast in bepaalde mate ook een functie voor inwoners van omliggende gemeenten als Aalburg, Heusden en Loon op Zand. In totaliteit zijn er 24 dagelijkse winkels (5.383 m² wvo) en 147 niet-dagelijkse winkels (27.989 m² wvo) aanwezig. Ongeveer 35% van het aantal winkelvestigingen is in overdekt winkelcentrum De Els gevestigd. Ten opzichte van centrumgebieden in kernen met 30.000 tot 50.000 inwoners is het winkelaanbod in het centrum van Waalwijk ruim (zie bijlage 1). Met name het aanbod in de recreatieve branches, persoonlijke verzorging, sport en spel, media en wonen is ruim aanwezig. Relatief veel leegstand De leegstand bedraagt circa 31 panden (6.620 m² wvo). Ten opzichte van referentieplaatsen is de leegstand in het centrum van Waalwijk hoog. In het centrum van Waalwijk staat circa 15% van het totaal aantal winkelpanden leeg en in referentiecentra circa 11%. Vergelijking aanbod 2007 – 2011 In bijlage 1 is het huidige winkelaanbod in het centrum van Waalwijk afgezet tegen het winkelaanbod in het centrum van Waalwijk in 2007. In de dagelijkse artikelensector is het aanbod tussen 2007 – 2011 ongeveer gelijk gebleven. Het aanbod in de branche levensmiddelen is enigszins afgenomen en het aanbod in de branche persoonlijke verzorging is enigszins toegenomen.
31
In z’n totaliteit is het aanbod in de niet-dagelijkse artikelensector met circa 4 winkels en 2.000 m² wvo gedaald dankzij het afnemende aanbod in de branches kleding en mode, schoenen en lederwaren, bruin- en witgoed en wonen. De afname van het woonaanbod kan deels verklaard worden door de clustering van dit aanbod op de Woonboulevard. Het aanbod aan juwelier en optiek, huishoudelijke en luxe artikelen, sport en spel, media, fietsen en autoaccessoires en doe-het-zelf is ten opzichte van 2007 wat toegenomen. Opvallend en zorgwekkend is, dat de leegstand sinds 2007 is verdubbeld van 15 naar 31 panden. Benchmark centrum Waalwijk In tabel 2.3 is het winkelaanbod in het centrum van Waalwijk afgezet tegen een aantal centrumgebieden in de omgeving met een min of meer vergelijkbare of iets grotere verzorgingspositie. Uit de analyses vallen de volgende conclusies te trekken: Enkel het centrum van Etten-Leur beschikt over minder winkels, de overige centrumgebieden zijn in aantal winkels groter dan Waalwijk. In omvang van het winkelvloeroppervlak is het centrum van Waalwijk vergelijkbaar met de centra van Etten-Leur en Gorinchem. Het aanbod op het gebied van dagelijkse artikelen en vrije tijd is in het centrum van Waalwijk normaal vertegenwoordigd. De schaal van de winkels in mode & luxe is in Waalwijk-centrum enigszins beperkt ten opzichte van de centrumgebieden in de benchmark. Uit de benchmark blijkt dat de centra vergelijkbaar met Waalwijk over het algemeen te kampen hebben met een hoog leegstandscijfer. In de centra van Uden, Oss en Gorinchem is de leegstand in aantal winkels groter, in Etten-Leur en Oosterhout (beide nieuwe centra) kleiner. De parkeertarieven in het centrum van Waalwijk zijn afgezet tegen de parkeertarieven in de centra uit de benchmark. Ten opzichte van de referentiecentra heeft Waalwijk met een gemiddeld uurtarief tussen de € 1,00 – € 1,40 een heel gemiddeld parkeeruurtarief. In het centrum van Etten-Leur is het parkeeruurtarief gemiddeld genomen € 1,30, in het centrum van Oosterhout € 1,80, in het centrum van Oss € 1,30, in het centrum van Uden € 0,80 en in het centrum van Gorinchem € 1,40.
32
Tabel 2.3: Benchmark centrumgebieden Inwonertal kern
31.300
40.300
48.000
57.700
34.500
33.500
Centrum
Centrum
Centrum
Centrum
Centrum
Centrum
Waalwijk
Etten-Leur
Oosterhout
Oss
Uden
Gorinchem
a.w.
m² wvo
a.w.
m² wvo
a.w.
m² wvo
a.w.
m² wvo
a.w.
m² wvo
a.w.
m² wvo
Dagelijks
24
5.383
30
5.890
35
6.413
38
7.227
31
6.133
23
2.926
Mode & Luxe
95
18.591
83
19.670
131
24.879
118
25.143
102
27.324
98
22.326
Vrije Tijd
19
2.906
14
2.626
23
3.044
22
3.645
23
6.808
25
2.357
In/Om Huis
28
5.997
25
7.035
39
8.052
46
8.518
30
17.615
39
5.716
Detailh. Overig
5
495
3
138
13
1.584
12
974
10
1.773
12
1.665
Totaal
171
33.372
155
35.359
241
43.972
236
45.507
196
59.653
197
34.990
Leegstand
31
6.620
15
2.484
23
3.563
44
5.330
39
7.694
50
5.929
Figuur 2.2: Structuurkaart centrum Waalwijk
33
Ruimtelijk-functionele structuur In figuur 2.2 is de winkelstructuur van Waalwijk-centrum weergegeven. Het winkelaanbod in het centrum is grotendeels geconcentreerd in de Stationsstraat, de Grotestraat en winkelcentrum De Els. Winkelcentrum De Els is een planmatig ontwikkeld, overdekt winkelgebied wat zich tussen de Grotestraat en de Stationsstraat bevindt en beide straten met elkaar verbindt. De Grotestraat en de Stationsstraat staan ook met elkaar in verbinding via de Markt. De Markt vormt de centrale ontmoetingsplek in het centrum met diverse horecagelegenheden en terrassen en kan hiermee getypeerd worden als een sterk, centraal horecaplein. Passantenstromen in het centrum Hoewel er feitelijk sprake is van een centraal winkelcircuit en een compact winkelrondje (Stationsstraat – De Els – Grotestraat), wordt dit winkelrondje door veel consumenten niet gelopen. Uit de passantentellingen die in oktober 2009 door Locatus zijn uitgevoerd3 blijkt dat het totaal aantal passanten op een zaterdag in het noordelijke deel van de Stationsstraat (tot aan de Bernhardstraat) en De Els aanzienlijk hoger ligt (tussen 10.000 –16.000 passanten) dan in de Grotestraat (op het drukste punt 5.000 – 6.000 passanten). Hiermee vormt de Grotestraat midden een zwak gedeelte in het fysiek aanwezige winkelcircuit. Dit is af te lezen uit onderstaande figuur. Op basis van de passantencijfers kan er gesteld worden dat enkel het noordelijke deel van de Stationsstraat en De Els te typeren zijn als A1-winkelgebied. Trekkerbeeld De trekkers in het centrum van Waalwijk zijn enkele goede lokale modezaken zoals Van Dijk Modehuis (circa 1.270 m² wvo), Veraa (756 m² wvo) en landelijke formules zoals Hema (1.036 m² wvo) en C&A (863 m² wvo). In de dagelijkse artikelensector zijn de trekkers de supermarkten Albert Heijn (1.482 m² wvo) en Jumbo (876 m² wvo) die aan de achterzijde van winkelcentrum De Els gelegen zijn. Aldi (416 m² wvo) is in winkelcentrum De Els gevestigd. Jumbo en Aldi hebben voor hedendaagse maatstaven een beperkt oppervlak. Inrichting openbare ruimte en parkeerlocaties De inrichting van de openbare ruimte van Waalwijk-centrum is over het algemeen fraai vanwege de nette uitstraling en de aanwezigheid van diverse mooie gevels en de bijzondere architectuur van enkele panden. De belangrijkste parkeerlocaties in het centrum zijn gelegen aan de achterzijde van De Els, op het Unnaplein en nabij het gemeentehuis aan de Taxandriaweg. De eerstgenoemde parkeerlocatie (De Els) vormt de grootste en belangrijkste voor het centrum. Vanwege de rommelige en gedateerde uitstraling vormt dit een zeer onaantrekkelijke entree tot het centrum. Ook vanuit de Taxandriaweg en in mindere mate het Unnaplein is de toegang naar het centrum weinig aantrekkelijk en uitnodigend.
3
Zie bijlage 1.
34
Figuur 2.3: Intensiteit passanten centrum Waalwijk
De Stationsstraat De Stationsstraat vormt de belangrijkste winkelstraat van Waalwijk-centrum. De Stationsstraat Noord is duidelijk te typeren als A1- winkelgebied met modische trekkers als Modehuis van Dijk en Duthler met op de kop horecaconcentratie. Dit deel is goed bereikbaar vanwege de nabijheid van de grootste parkeerlocaties Unnaplein en De Els. Tevens is er een sterke verbinding met winkelcentrum De Els. Aandachtspunten zijn de matige stedenbouwkundige aanhaking van de Stationsstraat op De Els en het Unnaplein. In zuidelijke richting neemt het winkelklimaat van de Stationsstraat af. In het midden van de Stationsstraat tot aan de Bernardstraat ligt de nadruk sterk op prijsvriendelijk winkelaanbod (Wibra, Scapino, Action). De Stationsstraat midden valt net buiten het natuurlijke winkelrondje in het centrum. Het zuidelijke gedeelte van de Stationsstraat kan aangemerkt worden als aanloopgebied: diverse panden staan leeg en er kan geparkeerd worden voor de deur. Belangrijke trekkers in dit deel van de straat zijn Drankenhuys Bergmans, Harense Smit en naastgelegen outdoorzaak.
35
Winkelcentrum De Els Winkelcentrum De Els heeft een belangrijke functie en positie binnen het centrum vanwege de centrale positie in het winkelcircuit, het gevestigde aanbod en de aanwezigheid van de belangrijkste parkeerlocaties voor het centrum aan de achterzijde. Winkelcentrum De Els heeft een zeer gedateerde uitstraling. De entrees zijn weinig uitnodigend, de overkapping is verouderd en vies, het centrale plein in het centrum is rommelig en het achtergedeelte (bij Aldi) is ronduit lelijk. Wel heeft het deel van De Els wat onderdeel uitmaakt van het centrale winkelcircuit een zekere gezelligheid vanwege de smalle paden, de kleine, meest open units, de aanwezigheid van daghoreca en het vrijwel ontbreken van leegstand. Een ander sterk punt is de aanwezigheid van een vershof in de passage naar het parkeerterrein en de vestigingen van Albert Heijn en Jumbo op het achtergelegen parkeerterrein. Door het vertrek van de slager is de vershof wel minder compleet en aantrekkelijk. De Grotestraat Het voetgangersdeel van de Grotestraat Oost heeft een goede aansluiting op de Stationsstraat vanwege een sterke bewinkeling (Esprit, House of Shoes) en de aanwezige horeca op de kop van de Markt / Raadhuisplein. Meer richting het oosten, buiten het voetgangersgedeelte, zijn nog maar beperkt winkels aanwezig en staan diverse panden leeg. Het midden van de Grotestraat (vanaf het Raadhuisplein tot de ingang van De Els) vormt onderdeel van het centrale winkelcircuit. Opvallend is dat het hier relatief rustig op straat is en dat er diverse panden leeg staan. Een mogelijke verklaring hiervoor is, dat er met uitzondering van Veraa en Clous in dit deel van de straat ook geen aansprekende trekkers aanwezig zijn. De Grotestraat West kan getypeerd worden als een aanloopgebied. Hier zijn enkele sterke speciaalzaken aanwezig, er zijn relatief veel dienstverlenende bedrijven gevestigd en er staan diverse panden leeg. De blinde wand van C&A draagt in negatieve zin bij aan het winkelklimaat. Horeca-aanbod centrum Waalwijk In het centrum van Waalwijk zijn 38 horecazaken aanwezig. Hieronder bevinden zich o.a. 15 (café)restaurants, 7 cafés, 5 lunchrooms, 4 grillrooms/shoarma en 1 ijssalon. Buiten het concentratiegebied van horeca aan de Markt zijn er diverse horecazaken verspreid gelegen aan de Stationsstraat en de Grotestraat. In De Els beperkt het horeca-aanbod zich tot 2 lunchrooms. De cafés en restaurants liggen zeer verspreid over het centrum, de café-restaurants zijn met name op de Markt geconcentreerd en het grillroom/shoarma aanbod bevindt zich met name in het zuidelijke gedeelte van de Stationsstraat. Woonboulevard Waalwijk (Zanddonk) De woonboulevard Waalwijk wordt gekenmerkt door een branchering die volledig binnen de branche wonen valt (15 winkels, 48.833 m² wvo). Een tweetal bouwmarkten (Gamma en Karwei) en een Boerenbond bevinden zich in de nabijheid. Piet Klerkx (meubelwereld, keukenwereld en slaapwereld) is de krachtigste speler op deze woonboulevard en heeft een bovenregionale trekkracht.
36
De meeste winkels richten zich met name op het midden of lagere segment. De winkels zijn slechts beperkt geclusterd, het geheel vormt geen eenheid. Piet Klerkx slaapwereld, Bruynzeel Keukens en Goossens Wonen & Slapen bevinden zich aan de overzijde van de weg en de entrees van de winkels liggen enigszins verspreid (bijvoorbeeld de entree van Woonexpress in relatie tot de andere winkels). De winkels zijn veelal naar binnen gekeerd en de gevels zijn gedateerd, waardoor de woonboulevard geen moderne, eigentijdse uitstraling heeft. Benchmark t.o.v. woonboulevards in de omgeving Na de woonboulevards in Breda en Eindhoven (Ekkersrijt) beschikt de woonboulevard in Waalwijk over het grootste aanbod aan woonwinkels in de omgeving. Opvallend is dat Zanddonk in de regio de enige woonboulevard is waar enkel woonwinkels gevestigd zijn. Veel voorkomende branches op de overige woonboulevards zijn de branches doe-het-zelf en bruin- en witgoed. Doe-het-zelf aanbod is in Waalwijk net buiten de woonboulevard gevestigd. De concurrentie met de woonboulevards in Eindhoven en ’s-Hertogenbosch zal nog gaan toenemen omdat hier waarschijnlijk bruin- en witgoed aan het aanbod wordt toegevoegd.
Oss
Woonboulevard
Uden
Woonboulevard
Oosterhout
Woonboulevard
Breda
Woonboulevard
Tilburg
Vossenberg-Oost
Leypark Tilburg
Ekkersrijt
vard
Bossche Boule-
Zanddonk
Woonboulevard
Tabel 2.4: Brancheverdeling woonboulevards naar winkelvloeroppervlak
Totaal wvo
38.312 34.732 48.372 20.523 24.712
78.377 17.098
39.510 28.197
Schoenen &
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Huishoudelijke & -
-
-
-
-
1%
-
-
-
Lederwaren luxe artikelen Sport & Spel
-
-
-
1%
-
-
-
-
-
Plant & Dier
-
1%
-
-
-
13%
-
5%
7%
Bruin & Witgoed -
-
1%
3%
-
7%
12%
1%
-
Auto & Fiets
-
-
-
4%
-
1%
-
1%
-
Doe-Het-Zelf
-
18%
15%
10%
76%
-
10%
22%
12%
Wonen
100%
78%
84%
83%
22%
78%
78%
63%
81%
Detailhandel
-
3%
-
-
2%
-
-
8%
-
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
Overig Totaal
37
Doctor Kuyperlaan (Laageinde) Het buurtwinkelcentrum aan de Doctor Kuyperlaan beschikt over 1.083 m² wvo in de dagelijkse artikelensector (Lidl 820 m² wvo, bakker, slager, drogist en apotheek) en 51 m² wvo in de niet-dagelijkse artikelensector (bloemist). Hoewel het centrum compact van opzet is, is de ruimtelijke relatie tussen de ingang van de supermarkt en de speciaalzaken niet optimaal. Het centrum heeft een enigszins gedateerde uitstraling.
Bloemenoord Buurtwinkelcentrum Bloemenoord (3 winkels, 1.126 m² wvo dagelijks en 5 winkels, 325 m² wvo niet-dagelijks) bestaat uit een winkelstrip met op de kop een nieuw appartementencomplex waar C1000 (1.025 m² wvo) in de plint gevestigd is. In de winkelstrip zijn onder meer een bakker, drogist, bloemist, 2 kledingzaken en een parket-laminaat zaak aanwezig. Aan de voorzijde van de winkelstrip en aan de zijkant van het pand van C1000 is voldoende parkeergelegenheid aanwezig. Het centrum heeft na de recente renovatie een nette uitstraling gekregen.
Overige detailhandelsconcentraties Aan de Burgemeester Verwielstraat bevindt zich een Nettorama (1.250 m² wvo), een Gall en Gall en een woninginrichtingszaak. In feite gaat het hiermee om een solitaire supermarkt. De Nettorama ligt met de rug naar de historische as (Westeinde) en de parkeermogelijkheden bevinden zich op een binnenterrein waar ook de entree van de supermarkt aan gelegen is. De externe presentatie van de zaak is matig. Aan de Grotestraat is een Em-Té (1.250) met bijbehorende slijterij gevestigd. Het aantal parkeerplaatsen bij de supermarkt is beperkt. Op de locatie is sprake van ruimtegebrek en een verkeersonveilige situatie.
38
Aan de Mozartlaan zit een kleinschalige Plussupermarkt van 374 m² wvo. De parkeermogelijkheden bevinden zich aan de achterzijde van de supermarkt, terwijl de entree van de supermarkt aan de weg gelegen is. Langs de Sint Antoniusstraat zijn verspreid enkele winkels gevestigd waaronder Turkse supermarkt Emin (380 m² wvo), een bloemist, een tabaks- en gemakszaak, een computerwinkel en een winkel in sportprijzen. Aan de Monseigneur Zwijsenstraat en het Oranjeplein zijn nog enkele winkels aanwezig. Het betreft een speelgoedwinkel, een kledingzaak, een groenteman, een bloemist en een electrozaak. Met name de groenteman (Oremans) trekt vanwege de kwaliteit en het specialisme consumenten uit de hele kern. Verspreide bewinkeling Buiten de detailhandelconcentratiegebieden is er in de kern Waalwijk in diverse straten nogal wat verspreide bewinkeling aanwezig. Het gaat onder andere om het oostelijke deel van de Grotestraat, het Laageinde, de Loeffstraat, Sint Antoniusstraat en Pastoor Kuyperstraat.
2.3.2 Kern Sprang-Capelle Centrum Vrijhoeve Centrum Vrijhoeve beschikt over een redelijk compleet dagelijks winkelaanbod. In totaal zijn er 8 winkels in de dagelijkse artikelenbranche aanwezig (1.274 m² wvo) en 6 winkels in de niet-dagelijkse artikelenbranche (448 m² wvo). In het centrum vormt Plus met 825 m² wvo de trekker, aangevuld met een divers aanbod aan versspeciaalzaken (groenteboer, slager, bakker, kaaswinkel / delicatessenzaak, slijter) en onder andere een apotheek, drogisterij, een bloemist, enkele kledingzaken en een opticien. Naar de moderne maatstaven heeft de supermarkt een beperkte omvang.
39
De winkels bevinden zich rondom het Raadhuisplein. Doordat het plein onderbroken wordt door de Raadhuisstraat is er eigenlijk sprake van 2 afzonderlijke pleinen en blijft de interactie tussen beide pleinen beperkt. Vanwege de parkeervoorzieningen op het plein en de gedateerde bebouwing heeft het Raadhuisplein een weinig sfeervolle uitstraling. Ook het leegstaande gemeentehuis draagt niet in positieve zin bij aan de uitstraling van het plein. De aanwezigheid van bomen en bloembakken vormen hier een positieve uitzondering op. Op het Raadhuisplein geldt een blauwe zone. Aan de achterzijde van de Plus kan gratis geparkeerd worden. Van der Duinstraat Aan de Van der Duinstraat is een Em-Té van moderne omvang (1.100 m² wvo) en een Em-Té slijterij gevestigd. De ingang van de supermarkt is vanaf de straat aan de rechterzijde van het gebouw gelegen. Zowel aan de rechterzijde als aan de achterzijde van de supermarkt zijn ruime parkeermogelijkheden. Kerkstraat Verspreid langs het historische lint, de Kerkstraat, zijn diverse winkels aanwezig (8 winkels, 979 m² wvo). Met uitzondering van de gevestigde bakker bevinden alle winkels zich in de niet-dagelijkse artikelensector (7 winkels), waaronder een speelgoedzaak, kledingwinkel, lingeriezaak en diverse winkels in de woonbranche. Over het algemeen zijn het kleinere, zelfstandige winkels die er gevestigd zijn met een groter bereik dan het dorp alleen. In de loop der jaren zijn er veel dagelijkse winkels uit de Kerkstraat vertrokken. Er staan 3 panden leeg met een totaal winkelvloeroppervlak van circa 700 m² 4.
4
Het betreft de adressen Kerkstraat 92, 113, 133 (Locatus, peildatum juli 2011). Één van de leegstaande panden wordt binnenkort ingevuld met een paardensportzaak.
40
2.3.3 Kern Waspik Centrum Waspik Het centrum van Waspik bestaat uit 9 winkels in de dagelijkse artikelensector (1.732 m² wvo) en 7 winkels in de niet-dagelijkse artikelensector (2.070 m² wvo). Hieronder bevinden zich o.a. 2 supermarkten, 2 slagerijen, bakker, groenteboer, 2 slijterijen, drogisterij, bloemist, speelgoedzaak, kledingzaak en enkele winkels in de woonbranche. Hiermee beschikt Waspik over een volledig boodschappenaanbod. De diverse winkels bevinden zich grotendeels verspreid langs de Kerkstraat en in de omgeving van het Dorpsplein. De beide supermarkten Plus (760 m² wvo) en Aldi (470 m² wvo) vullen elkaar qua marktsegment, waarop men zich richt, goed aan. De Aldi is centraal aan het Dorpsplein gevestigd in een voormalige winkelstrip. De Plus is solitair gelegen aan de Kerkstraat, enigszins afzijdig van het Dorpsplein. Deze zaak kent op haar eigen terrein ruime parkeermogelijkheden.
2.3.4 Koopzondagen in de gemeente In de diverse winkelgebieden van de gemeente Waalwijk worden er jaarlijks tussen de circa 6 tot 12 koopzondagen georganiseerd. Het aantal koopzondagen lijkt te voldoen aan de wens en de verwachtingen van de consument.
2.4 De Waalwijkse consument In juli en augustus 2011 heeft een telefonisch onderzoek plaatsgevonden onder de inwoners van de gemeente Waalwijk. De respondenten zijn geselecteerd middels een a-selecte steekproef uit het telefoonboek. In totaal hebben 625 huishoudens medewerking verleend. De verdeling van het aantal enquêtes naar kern was: Waalwijk (incl. Landgoed Driessen) 325 Sprang-Capelle 200 Waspik 100
41
Representatieve steekproef De steekproef is representatief voor de Waalwijkse bevolking5. In de bijlage is een overzicht opgenomen van de respondenten naar leeftijdscategorie en huishoudenssamenstelling, afgezet tegen de werkelijke samenstelling van de Waalwijkse bevolking. De verschillen zijn klein. Enkel het aantal 2-persoonshuishoudens is wat ruimer vertegenwoordigd in tegenstelling tot het aantal alleenstaanden en de jongere leeftijdsgroepen (t/m 35 jaar) zijn wat minder ruim vertegenwoordigd dan de oudere leeftijdsgroepen (56+). 2.4.1 Koopstromen in de gemeente In tabel 2.5 zijn de koopstromen voor de dagelijkse en niet-dagelijkse artikelensector weergegeven voor de gemeente Waalwijk als geheel, terwijl in de bijlage meer uitgebreide tabellen zijn opgenomen met daarin de koopstroomgegevens voor de afzonderlijke kernen (ook voor 2007 6). Dagelijkse artikelensector De totale koopkrachtbinding in de gemeente Waalwijk in de dagelijkse artikelensector bedraagt 80,4%. Dit is iets lager dan in 2007 gemeten werd (84%). De koopkrachtbinding aan het eigen aanbod ligt in de kern Waalwijk iets lager dan in 2007, in Waspik iets hoger en in Sprang-Capelle op hetzelfde niveau. Wel is er vanuit beide laatste kernen minder koopkrachtafvloeiing (als %) naar de kern Waalwijk dan voorheen. Binnen de kern Waalwijk zijn de verhoudingen tussen de verschillende op boodschappen doen gerichte winkelclusters nauwelijks veranderd. Het centrum blijft met 31% de belangrijkste lokale aankoopplaats, gevolgd door de Nettorama. Deze aankoopplaatsen trekken ook koopkracht uit de beide andere kernen, de overige boodschappencentra niet of nauwelijks. Ongeveer 36% van de koopkracht aan dagelijkse artikelen van de inwoners van Sprang-Capelle gaat naar Kaatsheuvel, maar ook vanuit de kernen Waalwijk en Waspik vloeit hier nog respectievelijk circa 11% naar toe. Met name vanuit het zuiden van de kern Waalwijk (o.a. Meerdijk) vloeit enigszins koopkracht af naar Kaatsheuvel vanwege het beperkte boodschappenaanbod aldaar. Kaatsheuvel is voor de consument vooral aantrekkelijk vanwege het gratis parkeren. Niet-dagelijkse artikelensector In de niet-dagelijkse artikelensector bedraagt de gemeentelijke koopkrachtbinding circa 68%, een aanzienlijke achteruitgang ten opzichte van 2007 (75%). Deze achteruitgang doet zich voor in alle branchegroepen, maar is het sterkst bij kleding en schoenen, hobby en vrije tijd, huishoudelijke artikelen en bruin- en witgoed (electro). Vooral de meer op recreatief winkelen gerichte branches laten een afname zien. Deze branches zijn met name in Waalwijk-centrum geconcentreerd.
5
6
Resultaat Chi-kwadraat toets voor leeftijdsopbouw Waalwijkse bevolking en gezinssamenstelling en deelnemers enquête. In het Koopstromenonderzoek Midden-Brabant (2007) zijn de tot nu toe meest recente koopstroomgegevens gemeten.
42
Het grootste deel van de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen vindt plaats in het centrum van Waalwijk (bijna 40%) en daarnaast op Zanddonk (circa 20%). Ten opzichte van 2007 heeft het centrum aanzienlijk ingeleverd (toen 55%), terwijl de positie van Zanddonk is versterkt (toen circa 8%). De daling van de koopkrachtbinding aan het centrum geldt voor alle branchegroepen, maar is het sterkst in de artikelgroepen bruin- en witgoed, doe-het-zelf, tuin en wonen. Bestedingen op het gebied van wonen en doe-het-zelf worden nu meer op Zanddonk gedaan. Kaatsheuvel trekt ook in de meer op recreatief winkelen gerichte koopkracht vanuit de kern Waalwijk, evenals het centrum van Sprang-Capelle. Hier is het effect van de nieuwbouw in Landgoed Driessen merkbaar. Het centrum van Waalwijk verliest verder ook marktaandeel aan de grotere steden in de omgeving, met name aan ’s-Hertogenbosch, Tilburg, Breda en Oosterhout. Ten opzichte van 2007 is de afvloeiing naar Tilburg en Breda gestegen (huidige afvloeiing circa 3,5%), de afvloeiing naar ’s-Hertogenbosch is ongeveer gelijk gebleven (circa 7%). De inwoners van de kern Waalwijk zijn veel minder op het centrum georiënteerd dan in 2007 (43% tegen 62%) en veel meer op Zanddonk (24% tegen 8%). De binding aan het eigen aanbod bedraagt in de kern Waalwijk nu circa 73%, een teruggang van circa 6% ten opzichte van de vorige peiling. Ook in Sprang-Capelle is de binding aan het eigen aanbod teruggelopen (van circa 12% naar circa 9%). Waalwijk-centrum trekt nu 7% minder dan in 2007 en de Woonboulevard 5% meer. Waspik laat hetzelfde beeld zien: een geringere afvloeiing naar Waalwijkcentrum, maar een grotere naar de Woonboulevard. De binding aan het eigen aanbod heeft zich in deze kern op circa 11% kunnen handhaven. Er vloeit wel aanzienlijk minder koopkracht af naar Sprang-Capelle. Circa 11% van de koopkracht vloeit af naar Oosterhout. Samenvattend kan gesteld worden dat: de Woonboulevard haar positie als lokaal koopcentrum aanzienlijk heeft versterkt. het centrum van Waalwijk veel heeft ingeleverd. Mogelijk is dit deels te verklaren door de brancheverbreding die in sommige winkels op Zanddonk heeft plaatsgevonden (bouwmarkten, woonwarenhuizen). Per saldo vloeit er nu vooral in de sector niet-dagelijkse artikelen meer koopkracht uit de gemeente af naar allerlei omringende kernen dan in 2007 gemeten werd.
43
Tabel 2.5 koopkrachtbinding en –afvloeiing gemeente Waalwijk 2011, dagelijkse en niet-dagelijkse artikelensector (%) Centrum
Dagelijks
Niet-dagelijks
Centrum Waalwijk
23,6
39,1
Bloemenoordplein (C1000)
5,4
0,3
Burg. Verwielstraat (Nettorama)
14,5
0,4
Dr. Kuyperlaan (Lidl)
5,2
0,2
Grotestraat (Em-Té)
9,2
1,1
Mozartlaan (Plus)
2,1
-
Zanddonk (Woonboulevard e.o.)
-
19,9
Overig kern Waalwijk
1,7
2,1
Totaal kern waalwijk
61,7
63,1
Sprang-Capelle Centrum
6,9
3,2
Sprang-Capelle Overig
5,4
0,1
Totaal Sprang-Capelle
12,3
3,3
Waspik
6,4
1,5
Totaal gemeente Waalwijk
80,4
67,9
Gem. Loon op zand
16,2
8,2
Gem. Heusden (Drunen)
1,4
1,4
Gem. Dongen
0,7
0,6
Gem. Oosterhout
-
2,3
Gem. ’s-Hertogenbosch
-
7,2
Gem. Tilburg
-
3,5
Gem. Breda
-
3,4
Overig Nederland
1,3
5,5
Totaal
100
100
Niet-winkelaankopen Bovengenoemde koopstroomgegevens hebben betrekking op de detailhandelsbestedingen bij fysieke winkels. In de enquête is per artikelgroep ook gevraagd naar de niet-winkelaankopen. Het totale percentage wat via internet gekocht wordt bedraagt 3,6%. In 2007 was dit nog maar 0,5%. De uitslag bevestigt de algemene trend dat internet inmiddels een belangrijke rol als verkoopkanaal speelt in enkele branches.
44
Tabel: 2.6 Niet-winkelaankopen naar branchegroep Branchegroep
Internet
Overig*
(aankoop nieuwe artikelen) Levensmiddelen
0,0
0,1
Persoonlijke verzorging
0,1
0,0
Kleding en schoeisel
1,5
1,2
Media
16,9
7,3
Hobby en vrij tijd
7,7
1,8
Huishoudelijke en luxe art.
1,0
0,6
Bruin- en witgoed
8,2
1,4
Dhz- en tuinartikelen
0,5
0,5
Woninginrichting
1,4
0,6
Totaal
3,6
1,5
* bedrijfswinkel, bezorging aan deur, boerderijwinkel etc., fabrieksverkoop/ groothandel, 2 e hands, ambulante handel, benzineverkooppunten, postorder.
2.4.2 Koopmotieven In totaal zegt maar liefst 19% van de respondenten gemiddeld het meest aan dagelijkse artikelen te besteden in Kaatsheuvel. Dat is meer dan in Waalwijkcentrum (18%)! De verschillende respondenten is gevraagd waarom zij een bepaald winkelcentrum het meest bezoeken om boodschappen te doen. Dit geeft inzicht in de ‘pullfactoren’ van een aankoopplaats. Tabel 2.7 Motieven waarom men het meest besteedt in Waalwijk-centrum of Kaatsheuvel centrum, sectoren dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
Waalwijk
Kaatsheuvel
Waalwijk
Kaatsheuvel
centrum
centrum
Centrum
centrum
Lage prijzen
13%
9%
7%
2%
Goede keuzemogelijkheden
42%
31%
45%
51%
Goede kwaliteit artikelen
30%
13%
18%
15%
Veel winkels bij elkaar
32%
18%
31%
40%
Dichtbij
53%
28%
59%
25%
Gewoonte
7%
9%
14%
15%
Goed bereikbaar
26%
35%
30%
47%
Makkelijk parkeren
6%
44%
7%
42%
Goedkoop parkeren
0%
41%
1%
53%
Gratis parkeren
0%
8%
0%
1%
Overig divers
32%
18%
35%
33%
Aantal respondenten
110
119
369
83
45
Kaatsheuvel aantrekkelijk vanwege bereikbaarheid en parkeren Uit de tabel blijkt dat voor Waalwijk-centrum voor beide sectoren het weinig onderscheidende argument ‘nabijheid’ veel genoemd is’. Op het punt van dagelijkse artikelen worden de aspecten keuzemogelijkheden en kwaliteit relatief vaker genoemd voor Waalwijk-centrum dan voor Kaatsheuvel centrum. Veel inwoners van de gemeente Waalwijk gaan vooral naar Kaatsheuvel vanwege de betere bereikbaarheid van het centrum en met name het parkeren (zowel gemak als prijs). Mogelijk speelt mee dat de bereikbaarheid van het centrum van Waalwijk de afgelopen jaren minder is geweest door wegwerkzaamheden (o.a. Mr. van Coothstraat, Grotestraat en deze zomer de aanleg van de rotonde in de Taxandriaweg, een toegangsweg tot het centrum). De overige Waalwijkse winkelcentra hebben vooral een boodschappenfunctie voor de omringende woonwijken: vooral nabijheid is veel genoemd als reden om er het meeste te besteden aan dagelijkse artikelen (zie bijlage). Alleen de Nettorama wordt meer specifiek bezocht om reden van de prijsstelling. 2.4.3 Beoordeling Waalwijk-centrum De respondenten is gevraagd om een aantal aspecten van Waalwijk-centrum door middel van een rapportcijfer te waarderen. Navolgend staat de gemiddelde score per beoordelingsaspect vermeld, waarbij waar mogelijk ook een vergelijking met 1997 en 2007 is gemaakt. Duidelijk is dat Waalwijk-centrum nu veel minder goed op de aspecten van het winkelaanbod en de winkelomgeving scoort dan in 2007 en in 1997. Bij de aanbodaspecten is het aandeel respondenten dat een onvoldoende geeft (5 of minder) echter maar heel gering. Dit in tegenstelling tot de omgevingsaspecten, die door ruim één op de vijf respondenten met een onvoldoende gewaardeerd worden. De autobereikbaarheid en kwaliteit van de horeca worden hetzelfde als in 2007 beoordeeld en de hoeveelheid parkeergelegenheid zelfs beter. Uit de uitslag blijkt wel ontevredenheid over de hoogte van de parkeertarieven: een ruime meerderheid geeft dit aspect een onvoldoende. Dit is voor veel Waalwijkers een reden om naar Kaatsheuvel uit te wijken, zoals hiervoor is gebleken. De woonboulevard wordt op de aspecten kwaliteit winkels en variëteit van het aanbod goed gewaardeerd.
46
Tabel 2.8 Beoordeling aspecten winkelgebieden (Gemeente totaal) Aspect / cijfer
Rapportcijfer
Rapportcijfer
Rapportcijfer
% onvoldoende
19977
2007
2011
2011
- Kwaliteit winkels
7,4
7,4
7,0
6%
- Prijsniveau winkels
7,0
7,2
7,0
3%
- Variëteit assortiment
7,2
7,4
6,9
10%
- Sfeer / gezelligheid winkelgebied
7,0
7,1
6,4
22%
- Inrichting winkelgebied
6,7
6,9
6,3
22%
- Autobereikbaarheid
7,1
6,6
6,6
20%
- Hoeveelheid parkeergelegenheid
5,6
5,4
6,6
18%
- Prijs parkeergelegenheid
-
-
4,9
61%
- kwaliteit horeca
7,1
7,0
7,0
6%
- kwaliteit weekmarkt
-
-
6.7
10%
- Kwaliteit winkels
-
-
7,2
3%
- variëteit assortiment
-
-
7,2
2%
Waalwijk-centrum
8
Woonboulevard
Bij de meeste aspecten zijn de inwoners van Sprang-Capelle en Waspik iets positiever dan de inwoners van Waalwijk zelf. Het komt overigens vaak voor bij dit soort consumentenonderzoeken dat de inwoners van een kern wat minder positief zijn over het eigen aanbod of centrum dan de bezoekers uit omringende kernen. Tabel 2.9 Beoordeling centrum Waalwijk naar kern Aspect / cijfer
Waalwijk
Sprang-Capelle
Waspik
- Kwaliteit winkels
6,9
7,0
7,2
- Prijsniveau winkels
6,9
6,9
7,2
- Variëteit assortiment
6,7
7,0
7,0
- Sfeer / gezelligheid winkelgebied
6,2
6,7
6,4
- Inrichting winkelgebied
6,2
6,5
6,4
- Autobereikbaarheid
6,6
6,6
6,7
- Hoeveelheid parkeergelegenheid
6,5
6,5
7,0
- Prijs parkeergelegenheid
4,9
4,7
5,1
- kwaliteit horeca
7,1
6,9
7,2
- kwaliteit weekmarkt
6,6
6.6
7,0
- Kwaliteit winkels
7,2
7,1
7,3
- variëteit assortiment
7,1
7,2
7,2
Waalwijk-centrum
Woonboulevard
2.4.4 Gemiste winkels en suggesties voor verbetering van de winkelomgeving Gemiste winkels Waalwijk-centrum Aan alle respondenten is gevraagd aan te geven welke winkels of branches men mist in het centrum van Waalwijk. In totaal is door bijna de helft van de respondenten één of meerdere winkels / branches genoemd. Dit is relatief veel, vaak is de respons 7 8
In 1997 gevraagd aan bezoekers uit Waalwijk over het centrum In 1997 is gevraagd naar keuzemogelijkheden van winkels
47
op deze vraag lager (25-35%). Dit duidt erop dat de consument wel wat winkels mist in Waalwijk en dat er sprake is van een hoog verwachtingspatroon. De meeste antwoorden hebben betrekking op de op recreatief winkelen gerichte branches zoals warenhuizen (145x, met name V&D heel vaak genoemd), kledingzaken (167x genoemd, vooral H&M (73x) en schoeisel (33x)). Binnen de modische branches domineert de vraag naar meer damesmode, maar daarnaast is ook herenkleding vaker genoemd (13x), kinderkleding (7x), en meer boetiekjes (9x). Er ook vraag naar meer speciaalzaken. Algemeen 21x genoemd en meer specifiek: sport (6x), boeken (12x), CD/muziek (9x), stoffen/fournituren (6x) en electro (10x). In de dagelijkse sector worden vooral echte (vers)speciaalzaken genoemd zoals (banket)bakker, viswinkel, natuur/reform en delicatessen (samen 33x). Suggesties voor verbetering Waalwijk-centrum Ook deze vraag kent voor Waalwijk-centrum een uitzonderlijk hoge respons: bijna 60% heeft een antwoord gegeven en dat is gewoonlijk circa 20-30%. In totaal zijn 541 antwoorden gegeven. Navolgende tabel geeft de top 10 van meest genoemde voorstellen. Tabel 2.10: Meest genoemde suggesties / aanbevelingen Suggestie
Aantal keren genoemd
1. Goedkoper parkeren
114 x
2. Opknappen, renoveren, herinrichten De Els
76 x
3. Meer aankleding / meer sfeer
49 x
4. Meer parkeerplaatsen
38 x
5. Leegstand bestrijden
26 x
6. Moderner, frisser, levendiger, kleurrijker, uitstraling
25 x
7. Meer groen, beter onderhoud, zwerfvuil
20 x
8. Meer winkels, meer variatie
18 x
De antwoorden op deze vraag liggen goed in lijn met de antwoorden op de andere vragen: een belangrijk deel van de Waalwijkse consumenten is negatief over de hoogte van de parkeertarieven en over de inrichting / aankleding / uitstraling van het centrum. Sprang-Capelle en Waspik Aan de inwoners van de beide kernen is gevraagd welke winkels men mist in het eigen centrum en welke suggesties men heeft voor verbeteringen van dat centrum. In Sprang-Capelle heeft eenderde van de respondenten hierop één of meerdere antwoorden gegeven, in Waspik bijna 60%. In Sprang-Capelle geven de respondenten aan vooral méér winkelaanbod te willen hebben (meer variatie, meer kledingwinkels, huishoudelijke artikelen). Ook in Waspik zou men graag een uitgebreider en gevarieerder winkelaanbod zien. Veel genoemd zijn hier een drogisterij, cd / muziekwinkel, kledingwinkels, schoenen-winkels, speelgoedwinkel, grotere / andere supermarkt en vooral doe-het-zelfaanbod. Over het verkeer en het parkeren zijn in beide plaatsen weinig opmerkingen gemaakt, evenals over de winkelomgeving.
48
Zanddonk Slechts 12% van de respondenten heeft aangegeven bepaalde winkels op Zanddonk te missen. Het meest genoemd is een Ikea (28x). Verder zijn een supermarkt en een electrozaak vaker genoemd (resp. 10x en 9x).
2.5 Huidig functioneren detailhandel Op basis van het huidige inwonertal, de landelijke omzetbesteding9 per hoofd van de bevolking, de gemeten koopkrachtbinding en een raming van de koopkrachttoevloeiing van buiten de gemeente zijn berekeningen gemaakt van het huidige functioneren van het Waalwijkse winkelaanbod in de sectoren dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. De berekeningen zijn opgenomen in de bijlagen. Geconstateerd moet worden dat het Waalwijkse winkelaanbod gemiddeld matig functioneert: de gerealiseerde omzet per m² wvo (vloerproductiviteit) ligt beneden het landelijke gemiddelde en ook beneden hetgeen gezien de omvang en samenstelling van het aanbod verwacht mag worden. Navolgend overzicht geeft dit weer. De genoemde bedragen zijn exclusief BTW. Tabel 2.11: Berekende omzet per m² wvo Waalwijk en landelijke gemiddelden Dagelijkse artikelen
Niet-dag. Artikelen
Gemeente Waalwijk
Ca. € 5.870
Ca. € 1.330
Waalwijk kern
Ca. € 6.340
Ca. € 1.250-1.390
Waalwijk kern (excl. doe-het-
Ca. € 6.340
Ca. € 2.080
Sprang-Capelle
Ca. € 5.660
Ca. € 740
Waspik
Ca. € 4.350
Ca. € 750
Waalwijk-centrum
Ca. € 6.300
Ca. € 2.400
Landelijke gemiddelde
Ca. € 6.900
Ca. € 1.940
zelf, wonen en tuin en dier)
Het beeld wordt voor zowel de gemeente als de kern Waalwijk sterk beïnvloed door de aanwezigheid van het winkelaanbod op Zanddonk. Met name de woonwinkels realiseren gewoonlijk een relatief lage vloerproductiviteit hetgeen een dempend effect op de totalen heeft. Wanneer het aanbod in de branches doe-het-zelf, wonen en tuin en dier in de kern Waalwijk buiten beschouwing worden gelaten, ligt de vloerproductiviteit in de kern Waalwijk aanzienlijk hoger (circa € 2.080 t.o.v. circa € 1.250 - 1.390). De uitkomsten geven aan dat het winkelaanbod in beide dorpen een lage vloerproductiviteit realiseert. Dit is overigens niet ongebruikelijk vanwege de lagere lasten die ondernemers hier vaak hebben en het soort winkels dat er gevestigd is. Gewoonlijk ligt de omzet per m² wvo in een centrum als dat van Waalwijk in beide 9
Bron: HBD 2010, Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek. Er worden omzetcijfers in plaats van bestedingscijfers gehanteerd. Eén van de voordelen is dat omzet, in tegenstelling tot consumentenbestedingen, allesomvattend is (inclusief de opbrengsten uit verkoop aan niet-particulieren, de opbrengsten uit verkoop via niet-winkelkanalen, producten die eventueel buiten het budgetonderzoek vallen, etc.).
49
sectoren aanzienlijk hoger. In de dagelijkse sector behalen de drie aanwezige supermarktformules normaal ieder hoge vloerproductiviteiten en op basis van de aard en samenstelling van de niet-dagelijkse sector (veel op recreatief winkelen gericht winkelaanbod), zouden in deze sector ook hogere vloerproductiviteiten verwacht mogen worden.
2.6 Sterke en zwakke punten samengevat Gemeente Waalwijk Sterk
Zwak
Ruim aanbod modisch en wonen ten opzichte
Schaalgrootte supermarkten
van het landelijke gemiddelde in plaatsen met
Schaalgrootte modische winkels
een vergelijkbaar inwoneraantal
Deel doelgericht bezochte branches (sport,
Divers supermarktaanbod
electro, rijwielen, speelgoed) beperkt van om-
Enkele bijzondere winkels
vang
Versterking Zanddonk als aankoopplaats voor
Toegenomen koopkrachtafvloeiing
woon- en doe-het-zelf artikelen
Verminderde kooporiëntatie op het hoofdwinkelcentrum Verzwakking van de regionale positie
Waalwijk-centrum Sterk
Zwak
Ruim recreatief winkelaanbod (t.o.v. plaatsen
Relatief veel leegstand aan de randen en cen-
van vergelijkbare omvang, ten opzichte van
traal in de Grotestraat, leegstand is sinds 2007
vergelijkbare centra enigszins beperkt)
verdubbeld
Aanwezigheid enkele sterke modische trek-
Winkelcentrum De Els gedateerd
kers (Van Dijk, C&A) en warenhuis (Hema)
Onaantrekkelijke entrees parkeerlocaties tot
Aanwezigheid 3 supermarkten
centrumgebied
Compact winkelrondje
Modische trekkers in De Els beperkt
Gezellige Markt (overdag alleen)
Grotestraat midden maakt geen onderdeel uit
Nieuwe inrichting openbare ruimte
van A1-winkelgebied.
Ruime parkeermogelijkheden op maaiveld
Winkelcircuit wordt door veel passanten niet
Verschillende winkelmilieus (overdekt, brede
gelopen vanwege ontbreken extra trekker
straat, smalle straat)
Grotestraat midden (Veraa zit er al wel).
Goede bereikbaarheid
Beperkte omvang Jumbo en Aldi Warenhuisaanbod (Hema) in omvang beperkt Matige externe presentatie deel panden Slechte waardering prijs parkeren Afnemende koopkrachtbinding Matig functioneren winkelaanbod dagelijkse en niet-dagelijkse artikelensector Veel koopkrachtafvloeiing naar Kaatsheuvelcentrum, terwijl Waalwijk-centrum een veel ruimer aanbod heeft
50
Woonboulevard Waalwijk Sterk
Zwak
Bovenregionale aantrekkingskracht
Winkels onvoldoende geclusterd
Ruim woonaanbod
Winkels zijn enigszins naar binnen gekeerd
Piet Klerkx zeer krachtige speler
Gevels hebben een gedateerde uitstraling
Versterkte positie binnen de gemeente op het
Weinig speciaalzaken
gebied van wonen en doe-het-zelf
In de regio enige woonboulevard waar enkel woonwinkels gevestigd zijn (wel doe-het-zelf aanbod in directe nabijheid).
Buurtwinkelcentra / supermarktcentra kern Waalwijk Sterk
Zwak
Levensmiddelenaanbod op niveau
Dagelijks winkelaanbod tamelijk sterk verspreid
Zeer gevarieerd supermarktaanbod, qua
Veel solitair gevestigde supermarkten (Em-Té,
marktsegmentatie en formules
Plus, Nettorama)
Sterke buurtwinkelcentra Bloemenoord en
Zuidelijke wijken beperkt dagelijks winkelaan-
Doctor Kuyperlaan
bod Omvang supermarkten enigszins beperkt (met name Plus, Jumbo en Aldi) Em-Té parkeerproblemen op huidige locatie
Kern Sprang-Capelle Sterk
Zwak
Groeiend verzorgingsgebied
Beperkt winkelaanbod t.o.v. referenties
Branchering Vrijhoeve redelijk compleet
Sterke concurrentie Kaatsheuvel en Waalwijk-
Sterk aanbod versspeciaalzaken
centrum
Voldoende parkeermogelijkheden centrum
Marktsegmentatie supermarkten niet comple-
Vrijhoeve
mentair Plus redelijk kleine maat Centrum Vrijhoeve gedateerde uitstraling Geen ruimtelijke relatie Em-Té - centrum Leegstand in Kerkstraat en voormalig gemeentehuis Matig functioneren winkelaanbod, met name niet-dagelijkse artikelen
Kern Waspik Sterk
Zwak
Ruim dagelijks winkelaanbod
Niet-dagelijks winkelaanbod beperkt
Complementair supermarktaanbod (Plus en
Aldi is van beperkte omvang
Aldi)
Plus ligt enigszins afzijdig van dorpscentrum Winkels weinig geclusterd Onduidelijke parkeersituatie centrum Matig functioneren winkelaanbod
51
3. TRENDS, ONTWIKKELINGEN, PLANNEN EN BELEID 3.1 Trends en ontwikkelingen Schaalvergroting zet door Ruimtelijke schaalvergroting is een trend die zich in alle branches blijft voortzetten. In enkele PDV/GDV-branches komt dit tot uiting in de komst van ‘branchegerichte warenhuizen’: zeer grootschalige zaken met een heel breed assortiment, inclusief branchevreemde artikelen. Perifere locaties bieden ruimte voor deze ontwikkeling. In de supermarktbranche is de schaalvergroting al langere tijd zichtbaar, wat zich bijvoorbeeld vertaalt in een toename van het aantal megasupermarkten. Tevens is de schaalvergroting nadrukkelijk aanwezig in de binnensteden, waar diverse winkelfilialen steeds grotere winkels openen. Niet alleen de schaal per winkel neemt toe, maar ook de omvang van sommige soorten winkelgebieden in hun geheel. De zeer grootschalige zaken kunnen door hun omvang en aantrekkingskracht zowel positieve (zoals toenemende aantrekkingskracht en draagvlak) als negatieve effecten (zoals verstoring voorzieningenstructuur) hebben op de verzorgingsstructuur. Specialisatie als tegenhanger Tegenover de schaalvergroting is tegelijk een trend van schaalverkleining en (super)specialisatie waar te nemen. Steeds vaker duiken winkels op met een zeer specialistisch of bijzonder assortiment als tegenhanger van de steeds ‘breder’ wordende warenhuizen. In de media worden dit ook wel ‘knuffelwinkels’ genoemd. Aan het hoofd van dit soort winkels staan ondernemers die veel passie voor hun producten hebben. De beleving in dit soort zaken staat centraal en de omzet is een gevolg. De behoefte aan speciaalzaken met een relatief smal maar diep assortiment zal de komende jaren blijven bestaan. Dit wordt ook beaamd door DTZ Zadelhoff in het onlangs gepubliceerde onderzoek ‘Knuffelwinkel, gat in de markt’. Met name voor grotere winkelcentra biedt dit een kans, in kleinere centra zoals Waalwijk komen dergelijke zaken slechts incidenteel voor (zoals Drankenhuys Bergmans en Slagerij van Roessel). Toename leegstand10 De leegstand van het aantal winkelpanden in Nederland is de afgelopen jaren gestegen. In 2009 steeg het aantal leegstaande panen met 9% en in 2010 zelfs met 10%. Steeds meer panden staan structureel leeg. Van de 220.000 winkelpanden in Nederland op 1 januari 2011 stonden er 13.259 leeg (5,96%). De groeiende leegstand is te wijten aan de economische crisis, de consument die daardoor de hand op de knip houdt en de toename van de detailhandelsbestedingen via internet. Ook de toenemende vergrijzing onder ondernemers en het ontbreken van opvolgers speelt mee.
10
Locatus, 2011
52
De leegstand verschilt sterk per provincie en concentreert zich met name in de gebieden met bevolkingskrimp en op C-locaties in binnensteden. Tevens valt op te maken uit de cijfers dat met name de winkels in de kleding en mode, huishoudelijkeen luxe artikelen en wonen de afgelopen jaren moeilijker hun hoofd boven water konden houden. Recent is er ook een duidelijke toename van de leegstand op perifere locaties waar te nemen. Toename detailhandelsbestedingen via internet De bestedingen via internet zitten fors in de lift. De totale omzet van online aankopen is in 2010 uitgekomen op € 8,2 miljard en dat is 11% meer dan in 2009. Het aantal online shoppers is in 2010 voor het eerst uitgekomen boven de 9 miljoen, namelijk 9,25 miljoen online kopers11. Internetaankopen maken nu circa 7% van de totale detailhandelsomzet uit. In Waalwijk ligt dit aandeel nog fors lager (1,5%). Het is niet onwaarschijnlijk dat dit percentage toeneemt tot 15-20% richting 2015-2020. Het verbeterde gebruiksgemak en de veilige betalingsmogelijkheden spelen daarbij een grote rol. Het gemiddeld besteed bedrag van de consument op internet is in 2010 gestegen met 4% naar bijna € 890,-. Reizen, telecom en kleding voeren daarbij de boventoon. Als belangrijkste redenen om online aankopen te doen, gelden aspecten als gemak, tijdsbesparing en winkelen wanneer je wilt, Daarnaast gaat het ook om de toegang tot producten die vaak in de regio niet voorhanden zijn, de mogelijkheden tot vergelijking, een lagere prijs en een grotere keuze. Internet is een belangrijk communicatiemiddel voor de consument. Voor de retailer vormt de opkomst van internetwinkelen enerzijds een bedreiging, anderzijds een kans. Steeds meer winkelketens openen een webshop en combineren een fysieke- en een virtuele winkel. Daarnaast creëren webwinkels in toenemende mate fysieke afhaalpunten in bestaande winkelgebieden. In de toekomst functioneren fysiek winkelen en virtueel winkelen naast elkaar. Ontwikkelingen bestedingen De detailhandel is conjunctuurgevoelig en de bestedingen worden duidelijk beïnvloed door het verwachtingspatroon van de consument ten aanzien van de economische ontwikkelingen. Na een groei van de detailhandelsbestedingen in de periode 20002007 is vanaf 2007 de detailhandelsomzet in Nederland gestabiliseerd en vanaf 2008 (economische crisis) gedaald. Sinds het derde kwartaal van 2010 is voor het eerst sinds 2008 weer sprake van een omzetgroei. Van januari tot en met juni 2011 behaalde de detailhandel 0,7% meer omzet dan in dezelfde periode van het jaar daarvoor. In heel 2010 was de omzet 0,2% kleiner dan in 2009.
11
Thuiswinkel Markt Monitor 2010. Blauw Research, 2011
53
In 2010 voorspelt het centraal plan bureau (CPB) tot 2015 een jaarlijkse groei van de economie in Nederland van slechts 1,25%. Voor 2011 wordt een marginale groei van 0,7% verwacht. Volgens de Rabobank zijn de vooruitzichten zelfs nog minder. Zij voorzien een groei van 0%. In beide gevallen zijn deze voorspellingen niet gecorrigeerd voor inflatie en betekent dit dus dat de reële daling nog groter zal zijn. Dit zorgt ervoor dat er de komende jaren in de detailhandel nauwelijks tot geen sprake van groei zal zijn. Dit in combinatie met het verder oplopen van prijzen. Consumenten zullen terughoudend zijn in hun aankopen en zullen prijsgevoeliger zijn12. Factory Outlet Centers Het fenomeen Factory Outlet Center is ontstaan in de jaren ’70 in de Verenigde Staten en is in de jaren ’90 overgewaaid naar Europa. Sinds de realisatie van het eerste FOC in Engeland, midden jaren ’90, is het aantal FOC’s in Europa fors gestegen. De laatste jaren zijn met name ontwikkelingen in Oost-Europa in opkomst. Grote Europese spelers zijn McARthurGlen en Value Retail/Chic Outlet Shopping. FOC’s kunnen het beste getypeerd worden als een cluster van fabriekswinkels die merkproducten verkopen tegen hoge kortingen (30 – 70%). Meestal gaat het om de verkoop van oudere collecties en overtollig assortiment. Er is sprake van een directe verkoop van het merk of de fabrikant aan de consument, zonder tussenkomst van een detaillist. In Nederland zijn 3 FOC’s gevestigd, namelijk Bataviastad in Lelystad, het Designer Outlet Center in Roermond en het kleinere Rosada in Roosendaal. Referenties van FOC’s in Nederland laten zien dat de bezoekersaantallen variëren van 1,0 tot 3,5 miljoen bezoekers per jaar. Uit diverse onderzoeken blijkt dat de Nederlandse consument bereid is om meer dan een uur te rijden voor een FOC. Voor deze consumenten is het bezoek aan een FOC een dagje uit. Voldoende kritische massa is een belangrijke randvoorwaarde. De consument moet wat te kijken en te vergelijken hebben en niet binnen een half uur uitgewinkeld zijn. Hierbij is de entertainment-factor van een FOC van belang. Hoe meer gezelligheid, plezier en vertier in en rond de outlet, hoe succesvoller. Aangezien imago en beeldvorming van groot belang zijn voor de (boven)regionale consument, zijn FOC’s in veel gevallen gethematiseerd rondom een bepaald onderwerp dat veelal ontleend is aan de lokale omstandigheden (landschap, cultuurhistorie van een gebied). FOC’s worden ontwikkeld in de nabijheid van of in combinatie met andere vermaakactiviteiten, bijvoorbeeld een museum of een bioscoop. De meeste FOC’s zijn opgezet als zogenaamde villages: op zichzelf staande ‘merken’-dorpen met eigen parkeervoorzieningen. Een bijzondere ligging, bijvoorbeeld aan het water, een evenemententerrein of een binnenstad, vergroot de combinatiemogelijkheid met reguliere detailhandel, horeca en leisure. In het geval van het Designer Outlet Roermond is dit duidelijk van toepassing. Dit winkelcentrum is gevestigd in de voormalige Ernst Casimirkazerne en ligt aan de rand van de binnenstad van Roermond. Maar liefst 43% van de bezoekers aan het Designer Outlet Center in Roermond brengt ook een bezoek aan de binnenstad. 12
Onderzoek Retail2020, CBW-Mitex, 2010
54
Overige trends Buiten de genoemde trends speelt het volgende nog: Door de toegenomen mobiliteit, toename van de actieradius en nieuwe recreatieve voorzieningen krijgt winkelen als vorm van vrijetijdsbesteding steeds meer concurrentie. Aanbodkwaliteit, keuzemogelijkheid, prijsstelling en interne (winkelinrichting, uitstraling) en externe (omgevingskwaliteit) verschijningsvorm worden belangrijker. Integratie kopen met andere elementen (genot, ervaring, gemak, actieve beleving, e.d.) draagt bij aan bezoekduurverlenging en daarmee tot hogere bestedingen. Terwijl in binnensteden het recreatieve winkelen centraal staat en de consument komt om te ontspannen en te vermaken, staat in grotere dorpscentra het efficiënt recreatief winkelen centraal, waarbij het boodschappen doen en recreatief winkelen op beperktere schaal worden gecombineerd. Op kernniveau zijn efficiency, gemak, compactheid, compleetheid, overzichtelijkheid en bekendheid kernbegrippen. Lokale ondernemingen kunnen hierbij voor de nodige uniciteit zorgen. Klanten komen specifiek voor kwaliteit, service, persoonlijke benadering en specialisme. Maar de consument vraagt daarnaast om de aanwezigheid van de bekende landelijke formules. Veel van de kleinste winkelconcentraties staan onder druk. Kleinschaligheid van het aanbod, ontbreken van trekkers, matige bereikbaarheid, onvoldoende uitbreidingsmogelijkheden en een veranderd consumentengedrag zijn hiervan de oorzaak. Tegelijkertijd is er een opleving van met name de wat grotere dorpscentra; het aanbod wordt meer geconcentreerd en supermarkten in deze centra maken waar mogelijk een schaalsprong. Randvoorwaarden daarbij zijn: goede bereikbaarheid, voldoende parkeermogelijkheden, goede keuzemogelijkheden en een aantrekkelijke uitstraling en presentatie. Uit recent onderzoek13 lijkt dat er een trend gaande lijkt te zijn waarin de consument in toenemende mate dorpsvoorzieningen boven grootstedelijke voorzieningen verkiest vanwege betere bereikbaarheid en parkeergelegenheid. Uit recent door BRO uitgevoerd onderzoek blijkt bovendien dat oudere consumentengroepen minder vaak in een grote binnenstad winkelen dan jongere leeftijdsgroepen. Senioren zijn meer georiënteerd op kleinere centra in de omgeving van een grote stad. Dergelijke centra zijn vaak overzichtelijker, eenvoudiger bereikbaar, met parkeren op maaiveld en men proeft hier de menselijke maat. Er doet zich een voortgaande brancheverbreding op perifere locaties voor (vestiging meer branches dan de traditionele PDV-branches14). Hierdoor krijgen perifere winkellocaties een breder aanbod (onder andere op het gebied van bruin- & witgoed, sport & spel en fiets- & autoaccessoires), en worden ze meer concurrerend met de reguliere winkelcentra. Perifere detailhandelsconcentraties transformeren hierdoor geleidelijk naar ‘gemakscentra’.
13 14
Bron: Retailscan Arnhem 2010, Strijbosch Thunnissen Makelaars. Bouwmarkten, tuincentra, keukens/sanitair, de gehele woninginrichtingbranche, auto’s boten caravans.
55
De voortgaande branchevervaging (verkoop van niet tot het kernassortiment van de winkel behorende artikelen) bij winkels op perifere locaties versterkt de transformatie van dergelijke concentraties nog verder. Bovendien komen tuincentra, woonwarenhuizen, bouwmarkten etc. ook steeds meer in elkaars vaarwater. Ze kunnen gezien worden als warenhuizen op het gebied van in/om het huis. Leisure is een groeisector die bovendien veel werkgelegenheid biedt en imagoversterkend kan zijn voor een stad of regio. Veel nieuwe leisuretypen worden gekenmerkt door grootschaligheid, een regiofunctie en een grote afhankelijkheid van autobezoekers. Grootschalige leisure op het snijvlak van sport en vermaak vestigt zich vaak op bedrijventerreinen. Voorbeelden zijn een fitnesscentrum, sportof evenementenhal, sauna, kartbaan en (mega)discotheek. Leisure kan een gebied op de kaart zetten en (doordat ze vaak ’s avonds zijn geopend) meervoudig gebruik van bijvoorbeeld parkeergelegenheid stimuleren. Voor culturele voorzieningen als theaters, bioscopen en musea bieden stadscentra doorgaans de beste vestigingsplek.
3.2 Plannen en initiatieven 3.2.1 In de gemeente Waalwijk Herontwikkeling van winkelcentrum De Els In het afgelopen decennium zijn de betrokken marktpartijen en de gemeente met als trekker ontwikkelaar ING druk bezig geweest om tot planrealisatie van de herontwikkeling van winkelcentrum De Els te komen. Ontwikkelaar ING is inmiddels gestopt met het herontwikkelingsproces. Vooral het versnipperde eigendom en de verminderde economische situatie hebben het proces bemoeilijkt. Het initiatief ligt nu bij de vereniging van eigenaren (VVO). Deze heeft WPM de opdracht gegeven een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar versterkingsmogelijkheden voor het winkelcentrum. WPM komt tot de conclusie dat een uitbreiding van het winkelaanbod De Els met circa 5.000 m² wvo realistisch is. Omgerekend naar bvo en inclusief horeca en diensten gaat het om 7.000 à 8.000 m². Deze ruimte wordt ingevuld door uitbreiding van bestaande winkels, toevoegen regulier ontbrekend aanbod en herinvulling van panden. Opgemerkt moet worden dat de berekeningen van WPM gebaseerd zijn op verouderde koopstroomgegevens, en dat er daarom mogelijk minder marktruimte aan te geven is. Wat nu de vervolgstappen worden, is nog niet duidelijk. Ideeën voor een Schoen & Leder Fashion Centre "Leer Waalwijk" Een consortium van de gemeente Waalwijk, de Schoen en Leder Sociëteit De Langstraat (SELL), het samenwerkingsverband Midpoint Brabant 15 en projectontwikkelaar MAB Development ziet kansen voor het ontwikkelen van een Schoen & Leder Fashion Centre "Leer Waalwijk", tussen de Taxandriaweg en de Winterdijk. Het voorlopige plan bestaat onder andere uit gethematiseerde retail in schoenen en leder (met hoogwaardige merkwinkels die overtollige partijen tegen gereduceerde prijzen ver15
Midpoint Brabant.
Brabant
is
het
regionaal
economisch
samenwerkingsprogramma
van
Midden-
56
kopen) in combinatie met horecavoorzieningen, een schoenenmuseum (verplaatsing) en een eventueel opleidingsinstituut wat aan dit thema verbonden is. Het achterliggende idee is dat met een Schoen & Leder Fashion Centre het beeldmerk ‘Waalwijk Lederstad’ verder uitgebouwd kan worden. Tevens kan Waalwijk-centrum dankzij het Schoen & Leder Fashion Centre een nieuwe impuls krijgen vanwege de ligging van het Schoen & Leder Fashion Centre en de extra bezoekers die dit met zich meebrengt (naar voorbeeld Designer Outlet Center Roermond). Het plan bevindt zich in de ontwikkelfase. Complex Hooisteeg West De Hooisteeg is een smal, sfeervol straatje in het centrum dat de verbinding vormt tussen de Winterdijk en de Taxandriaweg (parkeren) en de Promenade. In de gerestaureerde pandjes aan de Hooisteeg zijn kleinschalige ambachtelijke bedrijfjes gehuisvest. Tegenover deze vijf pandjes ligt een terrein braak: Hooisteeg west. Hier is een plan voor ontwikkeld voor ruim 1.000 m² bvo detailhandel en 7 appartementen. Invoering centrummanagement en reclamebelasting In het centrum van Waalwijk is een stichting Centrum Management opgericht. Momenteel is de stichting bezig met het werven van een centrummanager voor Waalwijk-centrum. Tevens wordt per 1 januari 2012 in het kernwinkelgebied de reclamebelasting ingevoerd. Hierdoor gaan ondernemers in het centrum meebetalen aan de activiteiten die de economische ontwikkeling van het centrum ten goede komen. Voor de invoering van de reclamebelasting is een stemming gehouden onder de ondernemers. Van de 125 ondernemers die kwamen opdagen, heeft ruim 90 procent voorgestemd. Uitbreiding en upgrading centrum Vrijhoeve Er wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor herontwikkeling van de aanbouw van het voormalige gemeentehuis en de vrijkomende woonwinkel. De eerste plannen gaan uit van het toevoegen van circa 2.000 m² bvo. De vastgoedeigenaren Kerkerak en Hartmaat bezitten het grootste deel van de panden op het Raadhuisplein. De hoop is nu, dat de samenwerking tussen de gemeente en Casade andere eigenaren over de streep trekt om mee te werken aan de verdere renovatie van het Raadhuisplein. Herinrichting Dorpsplein Waspik Het dorpsplein in Waspik wordt heringericht. De parkeerfunctie op het plein blijft behouden.
57
Supermarktinitiatieven In de gemeente Waalwijk spelen diverse supermarktinitiatieven: Wens Em-Té voor verplaatsing / vergroting naar Laageinde. Nieuwe locatie nog niet definitief. Raming uitbreiding: + circa 500 m² wvo. Vernieuwing / uitbreiding Plus Mozartlaan: + circa 500 m² wvo. Momenteel worden de mogelijkheden bekeken om de uitbreiding op de huidige locatie te realiseren. Vanwege de beperkte fysieke ruimte blijkt dit zeer lastig te zijn. Ook in de directe omgeving zijn de mogelijkheden beperkt. Uitbreiding Aldi en Jumbo in kader renovatie De Els. Uitbreiding supermarktaanbod in kader herontwikkeling centrum Vrijhoeve (incl. verplaatsing Em-Té naar centrum). Uitbreiding Aldi Waspik. Facelift Woonboulevard Waalwijk Er zijn plannen om de Woonboulevard een grondige facelift te geven. Dit gaat echter niet gepaard met een uitbreiding van het aantal winkelmeters. De plannen zijn nog weinig concreet. 3.2.2 In de regio In de concurrerende winkelgebieden in de regio spelen diverse plannen en initiatieven: In het centrum van Kaatsheuvel wil men ingrijpend investeren met het plan ‘Bruisend Dorpshart’. Het plan ligt echter momenteel stil. De ontwikkeling omvat onder meer de nieuwbouw van een sociaal cultureel centrum en een gemeentehuis met parkeerkelder, de herinrichting van een plein, de gedeeltelijke sloop van de oude brandweerkazerne en het ontwikkelen van drie woongebieden met in totaal 50 appartementen en 38 grondgebonden woningen, zowel in de huur- als in de verkoopsector. Het is echter sterk de vraag of het plan nog in zijn geheel tot uitvoering gaat komen. De afgelopen jaren is in het centrum van Tilburg geïnvesteerd in de herinrichting van de openbare ruimte, de afronding van het Pieter Vreedeplein, de rondweg rond het centrum en de ontwikkeling van de Binnenstad West tot dwaalgebied. Momenteel zijn er plannen om een nieuw winkelcircuit aan het Stadhuisplein te creëren, met een mogelijke vestiging van Primark als potentiële drager voor het project. Daarnaast speelt de planvorming rondom de Spoorzone wat de komende twintig jaar moet uitgroeien tot een nieuw kloppend hart van de stad. In het centrum van ‘s-Hertogenbosch wordt op het Groot Ziekengasthuisterrein (GZG-terrein) een nieuw woon-, werk- en winkelgebied gerealiseerd dat moet aansluiten op de bestaande Bossche binnenstad. Het GZG-terrein biedt ruimte aan 28.000 m² winkels, 2.200 m² horeca, 12.000 m² cultuur (bibliotheek), 4.000 m² hotels, 500 woningen en 900 parkeerplaatsen. Tevens wordt de Groote Stroom, een tak van de Binnendieze, hersteld. Vermoedelijk gaat de Bijenkorf zich op het terrein vestigen.
58
In het centrum van Breda zijn de afgelopen jaren enkele grotere projecten gerealiseerd zoals de ontwikkeling van de Haven tot aantrekkelijk horeca- en verblijfsgebied en ’t Sas als nieuw winkel- en verblijfsplein. Een grote ontwikkeling die al langere tijd speelt, en die mogelijk begin 2013 start met de bouw, is het project Achter de Lange Stallen op en bij de Mols Parking. Één van de trekkers van het project is een grote Bijenkorf in het voormalige postkantoor aan de Oude Vest. Gepland zijn 24.000 m² wvo, 180 appartementen en een parkeerkelder voor 1.000 auto’s. Meubelplein Ekkersrijt wordt zeer aanzienlijk uitgebreid, onder meer met een grootschalige electrozaak. Er zijn eveneens plannen voor uitbreiding van de woonboulevard in ’s-Hertogenbosch (inclusief electro). Voor de Woonboulevard in Tilburg zijn er ook plannen om deze te versterken. Het bestemmingsplan Piushavengebied is in december 2011 onherroepelijk geworden, waarmee uitbreiding planologisch mogelijk is gemaakt.
3.3 Beleid Het Rijk Met de invoering van de Nota Ruimte zijn de taken van het Rijk en de provincie veranderd. Het Rijk benoemt slechts de kaders van haar ruimtelijk beleid. De verantwoordelijkheden voor een nadere invulling ervan worden meer dan voorheen bij de provincies en gemeenten neergelegd. Het locatiebeleid (ABC beleid en PDV & GDV beleid) heeft plaats gemaakt voor een integraal locatiebeleid voor bedrijven en voorzieningen en kent daarmee geen specifiek ruimtelijk beleid meer voor de detailhandel. Het integrale locatiebeleid richt zich op bundeling van verstedelijking en economische activiteiten. Provincie Noord-Brabant Per 1 januari 2011 is de nieuwe Structuurvisie ruimtelijke ordening van de provincie in werking getreden. De Provincie onderscheidt twee ontwikkelingsperspectieven: stedelijk concentratiegebied en kernen in het landelijk gebied. De stedelijke concentratiegebieden liggen in en rond Eindhoven-Helmond, Waalwijk, ’s-Hertogenbosch, Oss, Tilburg, Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Veghel, Bergen op Zoom en Roosendaal. Hiermee behoort Waalwijk tot de stedelijke concentratiegebieden. In het stedelijk concentratiegebied met de bijhorende zoekgebieden voor verstedelijking wordt het merendeel van de verstedelijkingsopgave opgevangen. In de Structuurvisie ruimtelijke ordening is opgenomen dat de provincie streeft naar een robuuste, dat wil zeggen economisch levensvatbare voorzieningenstructuur. Vanwege de verwachte geringe groei van de bevolking is er een beperkte ruimte voor de uitbreiding van detailhandelsvoorzieningen. Daarom is het belangrijk zorgvuldig om te gaan met de bestaande winkelcentra. Dit ziet de provincie als een primaire verantwoordelijkheid van de gemeenten. De provincie stuurt op grootschalige, bezoekersintensieve ontwikkelingen met een regionaal en bovenregionaal karakter. Deze ontwikkelingen kunnen de economische en toeristische aantrekkingskracht van het stedelijk concentratiegebied en Noord-
59
Brabant als geheel vergroten. Ontwikkelingen zijn mogelijk als deze het bestaande voorzieningenniveau versterken en de ruimtelijke effecten inpasbaar zijn in de omgeving. Ontwikkelingen van bovenregionale voorzieningen zijn alleen mogelijk in of nabij hoogstedelijke zones en na afstemming in regionaal ruimtelijk overleg en BrabantStad. Dit geldt niet voor dit soort voorzieningen met een extensief ruimtegebruik. Deze zijn mogelijk op goed ontsloten plekken in de zoekruimte voor verstedelijking. Ontwikkelingen van voorzieningen met een bovenlokaal verzorgingsgebied zijn mogelijk na afstemming in het regionaal ruimtelijk overleg. Bezoekersintensieve bovenlokale voorzieningen zijn bovendien alleen mogelijk in de hoogstedelijke zones of bij de stedelijke knooppunten. Detailhandelsbeleid gemeente Waalwijk De gemeente Waalwijk heeft op dit moment geen algemeen vigerend detailhandelsbeleid voor de gehele gemeente. De vorige detailhandelsnota ‘Visie en perspectief winkelconcentraties’ stamt uit 1998. Visie op de boodschappenstructuur 2010 In de visie op de boodschappenstructuur is vastgelegd wat de ontwikkelingsrichting is voor de boodschappenstructuur in de gemeente Waalwijk. De visie wordt hier per kern kort toegelicht. Kern Waalwijk Het centrum van Waalwijk dient haar sterke boodschappenfunctie te behouden. Een bescheiden vergroting van de supermarkten Aldi en Jumbo in het centrum van Waalwijk is gewenst. In Oost heeft vanuit de structuur gezien een verplaatsing van de Em-Té naar een centrale locatie in het marktgebied en een integratie met andere winkels de voorkeur. Een verplaatsing naar een nieuwe solitaire locatie kan pas aan de orde zijn als aangetoond wordt dat een concentratie ruimtelijk en/of financieel niet haalbaar is. Bezien vanuit de structuur en de geringe distributieve uitbreidingsmogelijkheden heeft een uitbreiding/verplaatsing van deze supermarkt geen hoge prioriteit. De Nettorama kan in West gehandhaafd blijven. Hierbij hoeft een verplaatsing naar een andere centraal in dit woongebied gelegen, goed via de hoofdwegenstructuur bereikbare locatie niet uitgesloten te worden. Een uitbreiding van Plus om tot een moderne maatvoering te komen wordt voorgestaan. Omdat het bijzonder moeilijk is om een dergelijke maatvoering op de huidige locatie te realiseren, wordt een eventuele alternatieve, goed bereikbare, centraal in zuid-west gelegen vestigingslocatie op voorhand niet uitgesloten. Sprang-Capelle De beoogde plannen voor het opwaarderen en uitbreiden van centrum Vrijhoeve worden onderschreven. Een clustering van de beide nu aanwezige supermarkten in dit gebied wordt sterk aanbevolen.
60
Waspik Voor Waspik geldt dat het behoud van het huidige relatief hoge verzorgingsniveau gehandhaafd blijft. Voorop hierbij staat het handhaven van beide supermarkten. Een bescheiden uitbreiding van hun verkoopruimte wordt in dit verband niet uitgesloten.
3.4 Bevolkingsontwikkeling Bevolkingsontwikkeling en woningbouw Gemeente Waalwijk Het aantal inwoners van de gemeente Waalwijk is de laatste jaren licht gegroeid, maar tussen de kernen zijn wel verschillen: Sprang-Capelle en Waspik laten een lichte daling zien en Waalwijk zelf een stijging als gevolg van de realisatie van Landgoed Driessen. Verwacht wordt dat het inwonertal in de gemeente de komende jaren zal stijgen. Uitgegaan wordt van circa 48.100 inwoners in de richting van 2020 met een doorgroei naar circa 49.550 daarna (CBS, Regionale Prognose kerncijfers, 2010). Hier wordt van het eerste cijfer uitgegaan, een toename van circa 5% ten opzichte van 2011. Andere prognoses, zoals die van de provincie uit 2008, geven overigens een meer bescheiden groei aan (46.825 in 2020). De woningbouw in de gemeente zal zich de komende jaren sterk concentreren in het gebied Landgoed Driessen ten noorden van Sprang-Capelle en ten westen van Waalwijk. Hier zullen tot 2025 circa 2.700 woningen gebouwd worden en de wijk zal uiteindelijk circa 7.000 inwoners tellen. Ook in Waalwijk zelf zullen nog circa 1.000 woningen gebouwd worden. Naar de inschatting van BRO kan hierdoor het inwonertal van de kern (excl. Landgoed Driessen) min of meer stabiel blijven, ondanks de daling van de gemiddelde woningbezetting. De verwachte groei van de kern Waalwijk zal daarmee vrijwel volledig plaatsvinden in Landgoed Driessen. Ook in Waspik kan relatief nog tamelijk veel gebouwd worden waardoor hier wellicht een beperkte groei mogelijk is, evenals in Sprang-Capelle. Dit geeft de volgende prognoses voor 2020. Tabel 3.1 Bevolkingsontwikkeling Gemeente Waalwijk 2010
Prognose 2020
Prognose 2020
(Landgoed Driessen bij Waal-
(Landgoed Driessen bij Sprang-
wijk)
Capelle)
Waalwijk
31.300
32.800
29.000
Sprang-Capelle
9.900
10.200
14.000
Waspik
5.040
5.100
5.100
Totaal
46.240
48.100
48.100
Na 2020 zullen er nog circa 1.450 inwoners in Landgoed Driessen bij komen, waardoor het inwonertal van het gebied Sprang-Capelle/Landgoed Driessen doorgroeit naar ruim 15.000. In deze rapportage wordt Landgoed Driessen tot kern Waalwijk gerekend.
61
Omringende gemeenten Enkele buurgemeenten zijn Het betreft: Aalburg 12.685 Heusden 43.119 Loon op Zand 22.973
in vrij sterke mate op Waalwijk als koopstad gericht. inw.16 inw. inw.
Aalburg en Heusden zullen nog iets groeien qua inwonertal, Loon op Zand zal min of meer stabiel blijven.
3.5 Distributieve mogelijkheden Dagelijkse artikelensector In z’n algemeenheid worden de boodschappen nog altijd het liefst het dichtst bij huis gedaan. Met name de dagelijkse artikelensector kan daarom profiteren van de erwachte bevolkingsgroei in Waalwijk. Bovendien is in veel omringende kleinere kernen het supermarktaanbod al uitgebreid en gemoderniseerd, waardoor op kortere termijn geen versterking van de concurrentie te verwachten is. Eerder 17 is aangegeven dat er tot 2020 in de kern Waalwijk een distributieve uitbreidingsruimte is van circa 1.000 m² wvo, en in Sprang-Capelle van circa 450 m² wvo. Beide plaatsen kunnen profiteren van de bouw van Landgoed Driessen. Inmiddels is uit het koopstromenonderzoek naar voren gekomen dat de toen gehanteerde koopstroomcijfers met name voor de kern Waalwijk wellicht wat optimistisch zijn. Maar bij versterking is er toch wel uitbreidingsruimte aan te geven. In navolgende tabel is specifiek voor Waalwijk-kern en Waalwijk-centrum een nieuwe berekening gemaakt. De uitgangspunten daarbij zijn: Het verwachte inwonertal van de gemeente Waalwijk in 2020. Versterking van het aanbod, met name door uitbreiding van het supermarktaanbod in het centrum. Hierdoor een toename van de koopkrachtbinding (minder afvloeiing richting o.a. Kaatsheuvel). De koopkrachttoevloeiing neemt licht in omzetvolume toe. De voor een goed functioneren benodigde omzet per m² wvo bedraagt € 6.700,-. Hierbij is rekening gehouden met het feit dat de uitbreiding met name bij supermarkten zal plaatsvinden en deze winkels hebben een relatief hoge vloerproductiviteit nodig.
16 17
Inwonertal per 1-1-2011, Bron CBS Gemeente waalwijk, Visie op de Boodschappenstructuur, BRO 2010. De hierin gehanteerde bestedingscijfers en omzetten per m² wvo zijn inclusief BTW, terwijl nader hand landelijk is afgesproken deze cijfers excl. BTW te gebruiken.
62
Tabel 3.2: Uitbreidingsruimte tot 2020 Waalwijk-kern en Waalwijk-centrum, sector dagelijkse artikelen Waalwijk kern
Waalwijk-centrum
Aantal inwoners gemeente Waalwijk (2011)
48.100
48.100
Bestedingen per hoofd (€)
2.210
2.210
Bestedingspotentieel (€ mln.)
106,3
106,3
Koopkrachtbinding
65%
27,5%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.)
69,1
29,2
Koopkrachttoevloeiing van buiten de
18%
27,5%
Omzet door toevloeiing (€ mln.)
15,2
11,1
Totale besteding (€ mln.)
84,3
40,3
Benodigde omzet per m² wvo (€)
6.700
6.700
Haalbaar m² wvo
12.580
6.010
Aanwezig m² wvo
11.450
5.380
Uitbreidingsruimte (m² wvo)
1.130
630
gemeente (in % tot. best.)
Dagelijkse artikelen In de kern Waalwijk is in de dagelijkse artikelensector circa 1.100 m² wvo uitbreidingsruimte aan te wijzen, waarvan circa 600 m² wvo ten behoeve van het centrum. De berekende uitbreidingsruimte die WPM18 eerder heeft berekend voor het centrum ligt iets hoger. Reden hiervoor is, dat WPM alle marktruimte toerekent aan De Els. Hierbij wordt voorbij gegaan aan uitbreidingen van supermarktaanbod elders in de gemeente. Wanneer rekening wordt gehouden met de uitbreidingsruimte voor Sprang-Capelle, dan ligt de uitbreidingsruimte voor het centrum van Waalwijk ongeveer op hetzelfde niveau. Duidelijk is wel dat als enkele supermarkten aanzienlijk gaan uitbreiden, er effecten bij de overige aanbieders zullen optreden. Niet-dagelijkse artikelen In de niet-dagelijkse artikelensector is op gemeenteniveau en in de verschillende kernen slechts zeer beperkte uitbreidingsruimte aan te geven. Kwantitatief benaderd zijn er enkel nog in het centrum van Waalwijk distributieve mogelijkheden. Dat wil overigens niet zeggen dat er niets meer kan. Met name in het centrum zijn er nog wel mogelijkheden. Hierbij moet bedacht worden dat een versterking van het winkelaanbod in combinatie met het verblijfsklimaat, bijvoorbeeld de renovatie van De Els kan resulteren in iets hogere bindingscijfers en mogelijk iets meer koopkracht van buiten de gemeente.
18
WPM Waalwijk-centrum, marktverkenning en perspectief De Els. Juni 2011.
63
Tabel 3.3: Uitbreidingsruimte tot 2020 Waalwijk-centrum, sector niet-dagelijkse artikelen Waalwijk-centrum Aantal inwoners gemeente Waalwijk (2011)
48.100
Bestedingen per hoofd (€)
2.580
Bestedingspotentieel (€ mln.)
124,1
Koopkrachtbinding
45%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.)
55,8
Koopkrachttoevloeiing van buiten de
30%
gemeente (in % tot. best.) Omzet door toevloeiing (€ mln.)
23,2
Totale besteding (€ mln.)
79,7
Benodigde omzet per m² wvo (€)
2.700
Haalbaar m² wvo
29.520
Aanwezig m² wvo
27.990
Uitbreidingsruimte (m² wvo)
1.530
De berekende ruimte ligt met ruim 1.500 m² wvo aanzienlijk lager dan WPM berekend heeft (3.900 m² wvo)19. WPM is in de berekening uitgegaan van oudere koopstroomgegevens. De nieuwe cijfers blijken echter aanzienlijk lager te liggen dan men toen dacht. Een toename van de gemeentelijke koopkrachtbinding van circa 40% nu naar 55% als gevolg van de renovatie van De Els acht BRO in het licht van de regionale concurrentieverhoudingen en omdat de oorspronkelijke grootse plannen voor De Els niet doorgegaan zijn niet haalbaar. Slechts bij een zeer uitzonderlijke impuls zal Waalwijk-centrum weer een koopkrachtbinding van circa 50-55% kunnen behalen en een toename van het aandeel omzet van buiten. Wij wijzen er op dat in 1997 maar liefst 60 à 70% van het aantal bezoekers aan het centrum van Waalwijk van buiten de eigen kern kwam. Op dit moment ligt dit aandeel naar inschatting van BRO veel lager. In de huidige situatie komt naar schatting circa 47,5% van de bestedingen aan niet dagelijkse artikelen in het centrum van buiten de kern. Aangezien bezoekers van buiten per bezoek gewoonlijk meer besteden dan de inwoners van de eigen kern, zal het aantal bezoekers van buiten nu waarschijnlijk op circa 40-45% liggen. Kwaliteit boven kwantiteit De benaderde marktruimte is het resultaat van een berekening die is gebaseerd op meerdere aannames. Immers, het gaat om toekomstige ontwikkelingen die op voorhand nooit exact kunnen worden voorspeld. Zo kan het inwonertal onverwacht veranderen, kunnen de bestedingen sterk stijgen of juist sterk dalen en kunnen de koopstromen toch iets anders lopen dan nu verwacht. De uitkomsten van bovenstaande berekeningen dienen dan ook als indicatief te worden bezien en niet als normatief.
19
WPM Waalwijk-centrum, marktverkenning en perspectief De Els. Juni 2011. WPM rekent alle berekende marktruimte toe naar De Els. Hierbij wordt echter voorbij gegaan aan uitbreidingen van supermarktaanbod elders in de gemeente.
64
In dat verband is het van belang aan te geven dat bij ontwikkelingen vaak meer waarde dient te worden gehecht aan de kwalitatieve aspecten dan aan de kwantitatieve marktmogelijkheden. Als de ontwikkeling, op een vanuit de structuur bekeken goede plek én passend in het beleid, resulteert in het verdwijnen van verouderd aanbod, dan gaat de detailhandelsstructuur er per saldo op vooruit. Immers, modern aanbod komt in de plaats en daar haalt de consument het meeste voordeel uit. Kortom, bij de beoordeling van de wenselijkheid van een plan zijn de kwalitatieve overwegingen zeker zo belangrijk. In de detailhandelsvisie staan deze kwalitatieve overwegingen dan ook centraal.
3.6 Kansen en bedreigingen samengevat Gemeente Waalwijk Kans
Bedreiging
Bevolkingsgroei gemeente
Plannen versterking omringende plaatsen
Licht groeiend inwonertal buurgemeenten
Verwacht uitblijven groei detailhandelsbestedin-
Waalwijk is door de Provincie aangemerkt als
gen
stedelijk concentratiegebied
Groei internetwinkelen Vergrijzing ondernemersbestand (geen opvolging)
Waalwijk-centrum Kans
Bedreiging
Bevolkingsgroei (Landgoed Driessen)
Verdere toename leegstand en daardoor achter-
Planvorming renovatie De Els
uitgang kwaliteit winkelmilieu Mogelijk relatie winkelruimte op suboptimale plekken Beperkte marktmogelijkheden
Woonboulevard Waalwijk Kans
Bedreiging
Plannen voor upgrading
Landelijke trends m.b.t. bestedingen in woon-
Toevoeging meer speciaalzaken
branche
Bouw Landgoed Driesen
Versterking Ekkersrijt en ‘s-Hertogenbosch Sterke functie van Breda
Buurtwinkelcentra / supermarktcentra kern Waalwijk Kans
Bedreiging
Initiatieven voor vergroting/ modernisering
Beperkte ruimtelijke mogelijkheden
Veroudering bevolking in bestaande wijken
Versterking aanbod dagelijkse artikelen centrum Waalwijk
65
Kern Sprang-Capelle Kans
Bedreiging
Groeiend verzorgingsgebied door nabijheid
Versterking Kaatsheuvel centrum en Waalwijk-
Landgoed Driessen
centrum
Versterking Centrum Vrijhoeve
Toenemende mobiliteit consument
Kern Waspik Kans
Bedreiging
Plannen uitbreiding Aldi en herinrichting cen-
Niet of nauwelijks bevolkingsgroei
traal plein
Geen marktruimte Versterking omringende winkelcentra Toenemende mobiliteit consument
66
BIJLAGEN
67
Bijlage 1: Aanbodgegevens Tabel: Aanbod per branche gemeente Waalwijk en landelijk gemiddelde Gemeente Waalwijk Aantal winkels
m² wvo
Landelijk gemiddelde Schaalgrootte
Schaalgrootte
(m² wvo)
(m² wvo)
Levensmiddelen
56
13.212
236
218
Persoonlijke verzorging
15
2.571
171
142
Totaal dagelijks
71
15.783
222
202
Warenhuis
1
1.036
1.036
1.472
Kleding en mode
66
12.505
189
171
Schoenen en lederwaren
13
3.874
298
198
Juwelier en optiek
15
998
67
66
Huishoudelijke en luxe art.
11
2.138
194
220
Antiek en kunst
2
244
122
115
Sport en spel
17
2.864
168
296
Hobby
12
753
63
103
Media
11
982
89
141
Dier en plant
18
6.668
370
421
Bruin- en witgoed
17
1.962
115
173
Fietsen en autoaccessoires
13
1.396
107
175
Doe-het-zelf
6
6.512
1.085
753
Wonen
42
58.511
1.393
615
Detailhandel overig
14
2.530
181
147
Totaal niet-dagelijks
258
102.973
399
292
Totaal detailhandel
329
118.756
361
329
Bijlagen
47
Tabel: Spreiding winkelaanbod over de gemeente Waalwijk Kern Waalwijk Vergelijkbare
Kern
Vergelijkbare
Kern Waspik
Vergelijkbare
30.825 inwo-
plaatsen met
Sprang-
plaatsen met
5.025 inwo-
plaatsen met
ners
30.000 –
Capelle
7.500 -
ners
5.000 –
50.000 inwo-
9.895 inwo-
10.000 inwo-
7.500 inwo-
ners
ners
ners
ners
a.w. m² wvo
a.w.
m² wvo a.w.
m² wvo a.w.
m² wvo a.w.
m² wvo a.w. m² wvo
Levensmiddelen
37
9.440
41
9.587
11
2.304
13
3.164
8
1.468
7
1.596
Persoonlijke verzorging
11
2.006
11
1.616
2
241
4
558
2
324
2
264
Dagelijkse artikelen
48
11.446
52
11.203 13
2.545
17
3.722
10
1.792
8
1.860
Warenhuis
1
1.036
1
1.597
-
-
-
205
-
-
-
82
Kleding en mode
60
11.735
45
7.829
5
555
9
1.384
1
215
4
674
Schoenen & lederwaren
12
3.184
10
2.188
1
690
2
322
-
-
1
102
Juwelier & optiek
14
939
9
615
1
59
2
141
-
-
1
59
Huishoudelijke & luxe art. 10
2.088
8
1.585
1
50
3
465
-
-
1
242
Antiek & kunst
-
-
2
295
2
244
1
74
-
-
-
36
Sport & spel
11
2.104
9
2.560
4
645
2
375
2
115
1
199
Hobby
7
515
5
590
4
189
2
119
1
49
1
40
Media
10
952
6
929
1
30
2
206
-
-
1
89
Dier & plant
13
6.107
12
4.941
3
376
5
2.438
2
185
3
1.015
Bruin- & witgoed
16
1.824
11
1.939
1
138
2
376
-
-
1
159
Fietsen & autoaccessoires 8
1.040
7
1.279
4
252
2
468
1
104
1
190
Doe-het-zelf
5
6.328
7
6.848
-
-
3
1.780
1
184
2
691
Wonen
33
54.427
24
16.430 4
1.199
6
3.842
5
2.885
3
2.087
Detailhandel overig
10
740
11
1.893
1.790
2
534
-
-
1
246
Niet-dagelijkse art.
210 93.019
167
51.518 35
6.217
43
12.729 13
3.737
21
5.909
Totaal detailhandel
258 104.465
219
62.721 48
8.762
60
16.451 23
5.529
29
7.770
Bijlagen
4
48
Tabel: Detailhandelsaanbod kern Waalwijk t.o.v. vergelijkbare plaatsen Waalwijk
Vergelijkbare plaatsen 30.000 – 50.000 inwoners
Aantal
m² wvo
Aantal
m² wvo
Levensmiddelen
37
9.440
41
9.587
Persoonlijke verzorging
11
2.006
11
1.616
Dagelijkse artikelen
48
11.446
52
11.203
Warenhuis
1
1.036
1
1.597
Kleding en mode
60
11.735
45
7.829
Schoenen & lederwaren
12
3.184
10
2.188
Juwelier & optiek
14
939
9
615
Huishoudelijke & luxe art.
10
2.088
8
1.585
Antiek & kunst
0
-
2
295
Sport & spel
11
2.104
9
2.560
Hobby
7
515
5
590
Media
10
952
6
929
Dier & plant
13
6.107
12
4.941
Bruin- & witgoed
16
1.824
11
1.939
Fietsen & autoaccessoires
8
1.040
7
1.279
Doe-het-zelf
5
6.328
7
6.848
Wonen
33
54.427
24
16.430
Detailhandel overig
10
740
11
1.893
Niet-dagelijkse art.
210
93.019
167
51.518
Totaal detailhandel
258
104.465
219
62.721
Bijlagen
49
Tabel: Winkelaanbod centrum Waalwijk t.o.v. vergelijkbare centra Centrum
Centrum
Vergelijkbare centra
Waalwijk
Waalwijk
in plaatsen met
2007
2011
30.000 – 50.000 inwoners (2011)
Aantal
m² wvo
winkels
Aantal
m² wvo
winkels
Aantal
m² wvo
winkels
Levensmiddelen
19
3.810
17
3.668
17
3.565
Persoonlijke verzorging
6
1.474
7
1.715
6
1.032
Dagelijkse artikelen
25
5.284
24
5.383
23
4.597
Warenhuis
1
1.172
1
1.036
1
1.535
Kleding en mode
65
11.943
58
11.344
38
6.863
Schoenen & lederwaren
13
3.637
12
3.184
9
1.925
Juwelier & optiek
13
805
14
939
8
531
Huishoudelijke & luxe art.
10
1.640
10
2.088
6
1.244
Antiek & kunst
1
26
-
-
1
145
Sport & spel
6
1.677
7
1.769
6
1.364
Hobby
4
245
4
245
3
355
Media
7
841
8
892
5
772
Dier & plant
5
537
5
490
4
534
Bruin- & witgoed
17
2.562
11
1.473
8
1.246
Fietsen & autoaccessoires
2
456
3
583
2
429
Doe-het-zelf
-
-
1
82
1
238
Wonen
7
4.287
8
3.369
8
2.244
Detailhandel overig
-
-
5
495
5
677
Levensmiddelen
151
29.828
147
27.989
105
20.102
Totaal
176
35.112
171
33.372
128
24.699
Leegstand
15
3.768
31
6.620
Bijlagen
50
Tabel: Aantal passanten op zaterdag 3 oktober 2009 Adres
Totaal 2009
Stationsstraat 33
16.000
De Els 40
14.700
De Els 29
13.000
Stationsstraat 10
12.900
Stationsstraat 55
12.700
De Els 43
12.100
De Els 21
11.100
Markt 5
9.900
Stationsstraat 67
9.800
De Els 48A
8.900
De Els 5
8.000
Stationsstraat 81
6.700
Grotestraat 202
6.100
Grotestraat 190
4.900
Grotestraat 218
4.400
De Els 42B
2.800
Irenestraat 1C
2.500
Grotestraat 176
2.100
Grotestraat 226
2.000
Stationsstraat 128
1.600
Stationsstraat 107
1.500
Grotestraat 246E
1.500
Grotestraat 166
1.000
Hertog Janstraat 1
600
Bijlagen
51
Bijlage 2: Economisch functioneren Op basis van het inwonertal, de gemiddelde bestedingen en de koopkrachtbinding en –toevloeiing is voor de huidige en toekomstige situatie de omzet per m² wvo (de vloerproductiviteit) van het winkelaanbod benaderd. De gemiddelde vloerproductiviteit is een indicator voor het economisch functioneren van de detailhandel, aan de hand waarvan de uitbreidingsruimte wordt bepaald. Wij maken onderscheid tussen de distributieve uitbreidingsruimte op gemeentelijk niveau, kernniveau en specifiek voor het centrum van Waalwijk. Het draagvlak voor het Waalwijkse winkelaanbod wordt in belangrijke mate gevormd door het aantal inwoners en door het bestedingsen koopgedrag van deze inwoners. Gemiddeld inkomensniveau Het inkomensniveau in de gemeente Waalwijk ligt volgens de meest recent beschikbare gegevens (CBS, Gemiddeld besteedbaar inkomen 2008) op circa € 14.700,- per hoofd van de bevolking per jaar. Dit ligt exact in lijn met het landelijk gemiddelde inkomen van circa € 14.700,- per hoofd van de bevolking per jaar. Het inkomen is van invloed op de bestedingen. Omdat het inkomensniveau minder dan 5% verschilt van het landelijk inkomen is het niet noodzakelijk een correctie op de bestedingen uit te voeren. Uitgegaan wordt van de landelijk gemiddelde toonbankbestedingen per hoofd van de bevolking. In de dagelijkse artikelensector liggen de meeste recente bestedingscijfers op circa € 2.210,- en in de niet-dagelijkse artikelensector op circa € 2.580,- per hoofd van de bevolking per jaar (exclusief BTW) 20. Koopstromen huidig functioneren Voor de gebruikte koopkrachtbindingscijfers verwijzen wij naar de beschrijving van de resultaten van de consumentenenquête en bijbehorende tabellen. Deze gegevens zijn ook gebruikt voor het ramen van de koopkrachttoevloeiing naar de afzonderlijke kernen en het centrum van Waalwijk vanuit de overige kernen. De koopkrachttoevloeiing van buiten de gemeente is ingeschat aan de hand van diverse bronnen en kengetallen. Huidig functioneren Het huidig functioneren van de Waalwijkse detailhandel wordt benaderd in de volgende twee rekenschema’s. De winkelvoorzieningen in de dagelijkse en nietdagelijkse artikelensector functioneren gemiddeld matig: de gerealiseerde omzet per m² wvo (vloerproductiviteit) ligt beneden het landelijke gemiddelde en ook beneden hetgeen gezien de omvang en samenstelling van het aanbod verwacht mag worden. Navolgende tabellen geven dit weer. De genoemde bedragen zijn exclusief BTW.
20
HBD 2010, omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk economisch onderzoek (augustus, 2010).
Bijlagen
52
Bij de tabellen zijn de volgende opmerkingen te plaatsen: Het beeld wordt voor zowel de gemeente als de kern Waalwijk sterk beïnvloed door de aanwezigheid van het winkelaanbod op Zanddonk. Met name de woonwinkels realiseren gewoonlijk een relatief lage vloerproductiviteit hetgeen een dempend effect op de totalen heeft. De uitkomsten geven aan dat het winkelaanbod in beide dorpen een lage vloerproductiviteit realiseert. Dit is overigens niet ongebruikelijk vanwege de lagere lasten die ondernemers hier vaak hebben en het soort winkels dat er gevestigd is. Gewoonlijk ligt de omzet per m² wvo in een centrum als dat van Waalwijk in beide sectoren aanzienlijk hoger. In de dagelijkse sector behalen de drie aanwezige supermarktformules normaal ieder hoge vloerproductiviteiten en op basis van de aard en samenstelling van de niet-dagelijkse sector (veel op recreatief winkelen gericht winkelaanbod), zouden ook hogere vloerproductiviteiten verwacht mogen worden. Tabel: Huidig functioneren detailhandel gemeente Waalwijk Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
46.240
46.240
Bestedingen per hoofd (€)
2.210
2.580
Bestedingspotentieel (€ mln.)
102,2
119,3
Koopkrachtbinding
81,5%
67,7%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.)
83,3
80,8
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. best.)
10%
40%
Omzet door toevloeiing (€ mln.)
9,3
55,9
Totale besteding (€ mln.)
92,6
136,7
Totaal m² wvo
15.783
102.973
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo)
5.870
1.330
Landelijk gemiddelde (€ per m² wvo)
6.900
1.940
Aantal inwoners gemeente Waalwijk (2011)
Tabel: Huidig functioneren detailhandel kern Waalwijk Dagelijkse
Niet-dagelijkse Niet-dagelijkse artikelen exclu-
artikelen
artikelen
sief doe-het-zelf, wonen en tuin en dier
Aantal inwoners kern Waalwijk (2011)
31.300
31.300
31.300
Bestedingen per hoofd (€)
2.210
2.580
1.450
Bestedingspotentieel (€ mln.)
69,2
80,8
45,4
Koopkrachtbinding
84%
72%
72%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.)
58,1
58,2
32,7
50-55%
40%
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. best.)
Ca.20%
Omzet door toevloeiing (€ mln.)
14,5
58,2 – 71,1
21,8
Totale besteding (€ mln.)
72.6
116,4 –129,3
54,5
Totaal m² wvo
11.446
93.019
26.155
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo)
6.340
1.250 – 1.390 2.080
Bijlagen
53
Tabel: Huidig functioneren detailhandel kern Sprang-Capelle Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
9.900
9.900
Bestedingen per hoofd (€)
2.210
2.580
Bestedingspotentieel (€ mln.)
21,0
25,5
Koopkrachtbinding
48%
9%
Totaal gebonden bestedingen
10,1
2,3
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. Best.)
25 –30%
50%
Omzet door toevloeiing (€ mln.)
3,4 – 4,3
2,3
Totale besteding (€ mln.)
13,5 –14,4
4,6
Totaal m² wvo
2.545
6.217
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo)
5.300 –5.660
740
Aantal inwoners kern Sprang-Capelle (2011)
Tabel: Huidig functioneren detailhandel kern Waspik Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
Aantal inwoners kern waspik (2011)
5.040
5.040
Bestedingen per hoofd (€)
2.210
2.580
Bestedingspotentieel(€ mln.)
11,1
13,0
Koopkrachtbinding
56%
11%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.)
6,2
1,4
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. best.)
20%
50%
Omzet door toevloeiing (€ mln.)
1,6
1,4
Totale besteding (€ mln.)
7,8
2,8
Totaal m² wvo
1.792
3.737
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo)
4.350
750
Bijlagen
54
Tabel: Huidig functioneren detailhandel Waalwijk-centrum Dagelijkse artikelen
Niet-dagelijkse artikelen
46.240
46.240
Bestedingen per hoofd (€)
2.210
2.580
Bestedingspotentieel (€ mln.)
102,2
119,3
Koopkrachtbinding
23,5%
39,5%
Totaal gebonden bestedingen (€ mln.)
24,0
47,1
Koopkrachttoevloeiing (in % tot. best.)
30%
30%
Omzet door toevloeiing (€ mln.)
10.3
20,2
Totale besteding (€ mln.)
34,3
67,3
Totaal m² wvo
5.383
27.989
Vloerproductiviteit (€ per m² wvo)
6.370
2.400
Aantal inwoners gemeente Waalwijk (2011)
Bijlagen
55
Bijlage 3: Tabellen Consumentenonderzoek Consumentenenquête
Werkelijkheid
18 t/m 25 jaar
7%
11%
26 t/m 35 jaar
11%
14%
36 t/m 45 jaar
18%
19%
46 t/m 55 jaar
22%
18%
56 t/m 64 jaar
16%
18%
66 t/m 75 jaar
16%
12%
ouder dan 75 jaar
9%
8%
Alleenstaand
17%
29%
2-persoonshuishouden
44%
34%
Gezin met kinderen
37%
37%
Anders
1%
0%
Tabel: Ontwikkeling koopkrachtbinding en -afvloeiing 2007-2011, sector dagelijkse artikelen (in %) Waalwijk
Sprang-Capelle
Waspik
Totaal gemeente
1997 2007 2011 1997 2007 2011 1997 2007 2011 1997 2007 2011 Waalwijk-centrum
31
33,0
31,0
6
11,0
8,2
1
18,3
7,4
23
26,4
23,6
6
8,5
8,0
-
-
0,1
-
-
-
5
5,6
5,4
Burg. Verwielstraat (Nettorama) 12
20,0
18,9
1
5,2
4,5
3
7,3
6,8
9
15,2
14,5
Dr. Kuyperlaan (Lidl)
12
9,3
7,6
-
0
0,3
-
-
0,1
8
6,2
5,2
Grotestraat (Em-te)
15
9,9
13,3
-
1,4
0,2
-
2,8
0,9
12
7,2
9,2
Mozartlaan (Plus)
6
4,8
2,9
-
-
0,3
-
3,9
0,7
5
3,6
2,1
Overig Waalwijk
16
2,3
2,4
1
1,0
0,3
-
-
-
8
1,7
1,7
Totaal kern Waalwijk
97
87,8
84,2
8
18,6
13,9
4
32,3
15,9
70
65,9
61,7
Sprang-Capelle (Plus, Em-te)
1
1,3
2,4
82
48,1
48,1
1
0,8
3,0
22
11,8
12,3
Waspik (Aldi, Plus)
-
0,1
-
5
0,4
1,2
88
53,0
56,3
7
6,2
6,4
Totaal gem. Waalwijk
98
89,2
86,6
95
67,1
63,2
93
86,1
75,2
97
83,9
80,4
Gemeente Loon op Zand
-
9,2
10,8
-
32,8
36,1
-
0,2
10,9
-
13,6
14,4
Overig Midden Brabant
-
0,8
2,1
-
0,1
-
-
11,9
6,7
-
1,9
3,9
Overig Nederland
-
0,7
0,5
-
-
0,7
-
1,8
7,2
-
0,6
0,8
Buitenland
-
0,1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0,5
Totaal
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
(AH, Aldi, Jumbo) Bloemenoordplein (C1000)
(Kaatsheuvel)
Bijlagen
56
Tabel: Ontwikkeling koopkrachtbinding en -afvloeiing 2007-2011, sector niet-dagelijkse artikelen (in %) Waalwijk
Sprang-Capelle
Waspik
1997
2007
2011
1997
2007
2011
1997
2007
2011
Totaal gemeente 1997
2007
2011
Waalwijk-centrum
59
62,0
42,6
39
40,1
32,5
36
39,7
30,5
52
54,9
39,1
Zanddonk
10
8,7
24,0
12
6,3
13,1
7
4,4
8,6
10
7,7
19,9
Overig Waalwijk
15
7,5
5,0
-
2,3
1,6
1
1,2
0,8
11
5,7
4,1
Totaal kern Waalwijk
84
78,2
71,6
51
48,7
47,2
44
45,3
39,9
73
68,3
63,1
Sprang-Capelle
1
1,7
0,9
26
12,3
9,3
6
13,7
5,5
7
5,3
3,3
Waspik
-
0,4
0,2
2
1,5
1,4
22
11,0
10,6
3
1,7
1,5
Totaal gem. Waalwijk
85
80,3
72,7
79
62,5
57,9
72
70,0
56,0
83
75,3
67,9
Dongen
*
0,1
0,3
*
1,2
0,4
*
1,4
2,0
*
0,5
0,6
Loon op Zand
1
3,4
3,5
10
20,9
23,7
2
5,0
6,0
3
7,3
8,2
Tilburg
4
2,4
3,4
4
3,0
3,9
1
0,4
4,1
3
2,3
3,5
Overig Midden Brabant
*
0,1
-
*
0,2
0,2
*
0,6
-
*
0,6
0,1
Oosterhout
-
*
0,7
1
*
3,2
9
*
10,9
1
*
2,3
Heusden
*
*
1,9
*
*
0,2
*
*
0,3
*
*
1,4
Breda
-
1,6
2.3
1
1,8
2,2
5
4,4
7,2
1
2,0
3,4
’s-Hertogenbosch
4
7,7
9,1
2
6,4
4,0
2
6,6
2,9
3
7,3
7,2
Overig Nederland
6
3,8
5,6
3
3,7
3,9
9
10,7
10,2
6
4,4
5,0
Buitenland
*
0,7
0,5
*
0,3
0,4
*
0,9
0,4
*
0,6
0,5
Totaal
100,0
100,0
100,0
100,0
100.0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
(Kaatsheuvel)
bij overig Nederland
Bijlagen
57
Tabel: Ontwikkeling koopkrachtbinding en -afvloeiing 2007-2011 gemeente Waalwijk totaal, artikelgroepen sector niet-dagelijkse artikelen (in %) Kleding &
Media
schoenen
Hobby &
Huishoude-
Bruin- &
Doe-het-
Woon-
vrijetijds-
lijke & luxe
witgoed
zelf- & tuin-
artikelen
artikelen
artikelen
2007
2011
2007
2011
2007
2011
2007
2011
2007
2011
artikelen 2007
2011
2007
2011
Waalwijk-centrum
60,8
51,0
75,1
68,2
62,8
53,7
74,2
63,1
58,6
47,0
34,3
11,1
31,5
10,2
Zanddonk
0,0
0,0
0
0,0
0,1
4,6
0,0
1,6
0,5
5,7
19,9
58,4
30,6
52,8
Overig Waalwijk
1,6
1,2
3,7
3,6
8,4
3,0
1,7
3,1
3,3
8,5
22,4
6,7
2,5
4,8
Totaal kern
62,4
52,2
78,8
71,8
71,3
61,3
75,9
67,8
62,4
61,2
76,7
76,2
64,6
67,8
Sprang-Capelle
0,6
1,8
0,7
5,0
3,7
4,8
1,4
2,1
10,1
5,3
7,4
7,2
8,7
1,6
Waspik
0,1
0,8
1,3
0,9
3,7
0,7
1,3
1,2
0
0,7
3,4
0,4
4,3
4,8
Totaal gemeente
66,1
54,8
80,8
77,8
78,7
66,7
78,6
71,1
72,5
67,1
87,5
83,8
77,6
74,2
Dongen
0,5
0,6
0,0
0,1
0
0,2
0,5
0,5
0,1
1,2
0,7
1,0
0,9
0,0
Loon op Zand
5,7
6,2
7,3
9,9
8,6
10,3
12,9
16,8
9,6
11,5
6,1
9,1
4,3
4,0
Tilburg
3,0
6,5
1,5
2,0
1,6
4,4
0,6
1,2
3,8
4,3
2,1
1,5
2,2
1,0
Oosterhout
*
4,4
*
1,1
*
1,2
*
1,2
*
1,1
*
0,5
*
1,8
Heusden
0,2
1,1
0
0,8
0,6
2,2
0,6
1,0
0,4
4,6
0,6
1,2
0,3
0,6
Breda
1,4
3,3
0,1
0,7
0,3
1,1
1,3
2,7
2,7
4,8
1,0
0,3
5,4
7,0
’s-Hertogenbosch
16,6
16,4
4,5
4,2
6,4
7,6
3,3
2,8
4,2
2,9
0
0,2
3,1
1,7
Overig
6,3
6,6
4,8
3,3
3,6
6,4
2,2
2,7
6,7
2,6
2,0
2,4
6,2
9,6
Totaal
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100.0
100,0
100,0
100,0
Waalwijk
Waalwijk
(Kaatsheuvel)
* bij overig Nederland
Bijlagen
58
Tabel: Reden bezoek aan winkelcentrum waar men het meest aan dagelijkse artikelen besteedt (meerder antwoorden mogelijk) Centrum
Bloemen-
Burg.
Dr. Kuyper
Grotestraat Sprang-
Sprang
Waspik
Kaats-
Waalwijk
oordplein
Verwielstr.
Laan (Lidl)
(EmTe)
(EmTe)
(Plus,
heuvel
(C1000)
(Nettorama)
Aldi)
centrum
Capelle. Centrum (Plus)
Lage prijzen
13%
8%
55%
38%
24%
3%
24%
3%
9%
Goede keuze-
42%
20%
28%
14%
26%
25%
11%
2%
31%
30%
0%
30%
10%
17%
13%
13%
2%
13%
32%
12%
3%
5%
11%
2%
0%
0%
18%
Dichtbij
53%
96%
35%
81%
70%
82%
64%
80%
28%
Gewoonte
7%
12%
8%
5%
13%
16%
31%
8%
9%
Goed bereikbaar
26%
44%
35%
43%
34%
34%
40%
2%
35%
Makkelijk parkeren
6%
4%
22%
14%
15%
21%
13%
3%
44%
Goedkoop
0%
4%
12%
5%
9%
21%
16%
2%
41%
Gratis parkeren
0%
4%
7%
5%
2%
0%
0%
0%
8%
Overig divers
32%
28%
30%
5%
28%
32%
40%
25%
18%
Aantal
110
25
87
21
47
61
45
65
119
mogelijkheden Goede kwaliteit artikelen Veel winkels bij elkaar
parkeren
respondenten
Bijlagen
59
