Examen VMBO-BB
2013 gedurende 790 minuten
elektrotechniek CSPE BB
Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en digitale bestanden.
Dit examen bestaat uit 9 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 122 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden.
PB-0631-b-13-1-o
Onderdeel A
elektrische installatie voor een slaapkamer
tijdsduur ongeveer 430 minuten Serviceflat Boschzicht
De appartementen van serviceflat Boschzicht worden gerenoveerd. In de slaapkamers komt achter het hoofdeinde van het bed een voorzetwand. In de voorzetwand wordt een elektrische installatie gemonteerd voor het schakelen van de verlichting en het gebruik van wandcontactdozen. Je loopt stage bij het bedrijf dat de installaties gaat aanleggen. Je gaat de elektrotechnische installatie voor één van de slaapkamers aanleggen. De inbouwdozen en de centraaldoos zijn al gemonteerd. Jij gaat de volgende onderdelen monteren: schakelaars, universeel een kruisschakelaar wandcontactdozen plafondlamphouders een verhuisfitting een CEE-toestelcontactdoos In bijlage 1 staan de tekening en de schema’s. overige informatie De installatie moet voldoen aan de bepalingen van de NEN 1010.
PB-0631-b-13-1-o
2 / 14
lees verder ►►►
professionele vaardigheden In dit examen word je ook beoordeeld op: veilig werken werken in de juiste volgorde opgeruimd houden van je werkplek
Voor deze opdracht heb je bijlage 1 en het bestand etbb13_email.doc nodig. Je stagedocent, Jules Ramos, heeft jou een e-mail gestuurd. Hij komt jou bezoeken op je stageadres. Hij wil vooraf weten welke installatie je gaat aanleggen en hoe de installatie werkt. Jij stuurt hem een e-mail terug met daarin een korte beschrijving van de installatie. Je schrijft ook op hoe de installatie werkt. Het e-mailadres van je stagedocent is:
[email protected].
5p
1
Schrijf de e-mail aan Jules Ramos. Je hebt daarbij de installatietekening en het stroomkringschema in bijlage 1 nodig. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand etbb13_email.doc. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: etbb13_email [jouw naam].doc. Uitvoering van de opdracht Vul je naam en kandidaatnummer in. Schrijf in de e-mail: • waar en waarin je de installatie aanlegt. • waarvoor de installatie dient. Schrijf ook op hoe de installatie werkt: • met welke schakelaars je de verlichting E1 schakelt. • met welke schakelaars je de lampen E2 en E3 schakelt. • waarvoor men de wandcontactdozen kan gebruiken. Geef daarvan twee voorbeelden. Denk aan een goed begin en einde van de e-mail. Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk van etbb13_email [jouw naam].doc. Lever de afdruk in bij de examinator.
PB-0631-b-13-1-o
3 / 14
lees verder ►►►
Voor deze opdracht heb je bijlage 1 en het bestand etbb13_bestellijst.doc nodig. Voordat je de installatie voor de slaapkamer gaat monteren, maak je eerst een bestellijst.
6p
2
Maak de bestellijst voor het installatiemateriaal. Bepaal hoeveel van elk materiaal nodig is. Bereken de totaalprijs per materiaal. Bereken het subtotaal, de btw en het totaalbedrag van alle materialen inclusief btw. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand etbb13_bestellijst.doc. In het bestand staan de prijzen per stuk van het installatiemateriaal. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: etbb13_bestellijst [jouw naam].doc. Uitvoering van de opdracht Vul je naam en kandidaatnummer in. Typ in kolom ‘aantal’ de benodigde hoeveelheid van elk materiaal. Typ in kolom ‘prijs totaal’ de totale prijs per materiaal. Tel de bedragen op, bereken de btw en het totaalbedrag inclusief btw. Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk van etbb13_bestellijst [jouw naam].doc. Lever de afdruk in bij de examinator.
PB-0631-b-13-1-o
4 / 14
lees verder ►►►
Voor deze opdracht heb je bijlage 1 en 2 nodig. Controleer de materialen voordat je met de montage begint. De inbouwdozen en de centraaldoos zijn al gemonteerd. 31p
3
Monteer de installatie. Als je klaar bent met de montage, vraag je de examinator de spanning in te schakelen en de werking te controleren.
12p
4
Als de installatie niet werkt, mag je één keer proberen de fout op te sporen en te herstellen. Je kunt dan nog een deel van de punten halen. Vraag de examinator opnieuw de spanning in te schakelen en de werking te controleren.
Maak de minitoets bij opdracht 4.
PB-0631-b-13-1-o
5 / 14
lees verder ►►►
Onderdeel B meting tijdsduur ongeveer 60 minuten Je gaat een meting doen aan een driefasemotor en daarover vragen beantwoorden. materiaallijst voor de meting aantal 1 1 1 1
omschrijving analoge voltmeter 50 V ~ analoge ampèremeter 5 A ~ digitale ampèretang schakeltechnisch practicum 3 ~ 50 Hz 40 V
1 1 1
driepolige schakelaar driefasemotor 23 V / 40 V ~ set meetsnoeren
PB-0631-b-13-1-o
6 / 14
lees verder ►►►
Schema voor de meting
23 / 40 V ~
toelichting bij het schema In het schema zie je de posities voor de meetinstrumenten. De posities zijn aangegeven met: V1 tot en met V6 A1 tot en met A4
PB-0631-b-13-1-o
7 / 14
lees verder ►►►
Voor deze opdracht heb je uitwerkbijlage 1 nodig. 8p
5
Bouw de schakeling op en voer de meting uit. Beantwoord de vragen over de meting. opbouw schakeling Bouw de schakeling op volgens het schema, met de meters in de posities V1, A1 en A2. Als je de schakeling hebt opgebouwd, vraag je de examinator de schakeling te controleren. Als de schakeling goed is, zal de examinator de voeding inschakelen. Als de schakeling niet goed is, zal de examinator je helpen. Je kunt dan nog een deel van de punten voor deze opdracht halen. werkwijze meten stap 1 Schakel schakelaar Q in. Lees na het inschakelen de drie meters V1, A1 en A2 af. Noteer de waarden in de tabel op uitwerkbijlage 1. Zet schakelaar Q uit. Let op: De analoge ampèremeter A1 mag je niet verplaatsen. stap 2 Verplaats de voltmeter en de ampèretang naar de posities V2 en A3. Schakel Q in. Meet de spanning en de stroom. Noteer de waarden in de tabel op uitwerkbijlage 1. Zet schakelaar Q weer uit. Herhaal dit voor het meten van de spanning en de stroom op de posities V3 en A4. stap 3 Verplaats de voltmeter naar positie V4. Schakel Q in. Meet de spanning. Noteer de waarde in de tabel op uitwerkbijlage 1. Zet schakelaar Q weer uit. Herhaal dit voor het meten van de spanning op de posities V5 en V6. Schakel de voeding van het practicum uit en verwijder de meetsnoeren.
PB-0631-b-13-1-o
8 / 14
lees verder ►►►
Vragen over de meting Beantwoord de volgende vragen op uitwerkbijlage 1.
Wat doet de wijzer van de analoge ampèremeter bij het inschakelen van de motor?
Wat doet de wijzer van de analoge ampèremeter als de motor na het inschakelen op toeren is?
Wat is de verhouding tussen de lijnspanning en de fasespanning? Gebruik de formule: UL1 : UF1 = …. Rond het antwoord af op twee decimalen nauwkeurig.
Bereken het opgenomen vermogen van de motor in onbelaste toestand. De cos φ = 0,8. Gebruik de formule: Ptoe = UL x IL x √3 x cos φ. Schrijf de berekening op. Rond het antwoord af op een heel getal.
Lever uitwerkbijlage 1 in bij de examinator. 12p
6
Maak de minitoets bij opdracht 6.
PB-0631-b-13-1-o
9 / 14
lees verder ►►►
Onderdeel C
elektrische installatie voor een hydrofoorinstallatie
tijdsduur ongeveer 300 minuten In de technische ruimte in de kelder van serviceflat Boschzicht wordt een hydrofoorinstallatie geïnstalleerd. De installatie moet ervoor zorgen dat ook op de bovenste verdiepingen voldoende druk op de waterleiding staat. Op de foto zie je de nieuwe hydrofoorinstallatie.
Tijdens je stage ga je de elektrotechnische installatie voor de hydrofoorinstallatie aanleggen. Je monteert de volgende onderdelen: een relaiskast met: • een magneetschakelaar • een thermische beveiliging met adapter • een klemmenstrook een CEE-toestelcontactdoos een CEE-wandcontactdoos twee draaischakelaars spatwaterdicht in één behuizing (S1 en S2) om de drukschakelaars (P1 en P2) na te bootsen een dubbelpolige schakelaar spatwaterdicht een kabeldoos universeel
PB-0631-b-13-1-o
10 / 14
lees verder ►►►
In bijlage 3 staan de tekening en de schema’s. werking De installatie schakel je in met schakelaar S3. Als de installatie in bedrijf is, werkt de installatie als volgt: Als de druk in de waterleiding te laag is, schakelt drukschakelaar P1 de hydrofoorinstallatie in. De pomp gaat draaien en zorgt er zo voor dat de waterdruk stijgt. Als er voldoende waterdruk is, schakelt drukschakelaar P2 de hydrofoorinstallatie uit. Als de waterdruk weer daalt onder de ingestelde waarde, dan begint de werking van voor af aan. De thermische beveiliging F2 zorgt ervoor dat de pomp uitschakelt bij overbelasting. Je kunt de hydrofoorinstallatie uitschakelen met schakelaar S3. De motor sluit je aan op wandcontactdoos X4. De voeding van de installatie sluit je aan op toestelcontactdoos X2. overige informatie De installatie moet voldoen aan de bepalingen uit de NEN 1010.
PB-0631-b-13-1-o
11 / 14
lees verder ►►►
materiaallijst hydrofoorinstallatie lengte/ aantal 0,8 m 1,2 m 1,2 m 0,7 m 0,7 m 1,7 m 2m 1 1 1 1 1 1 diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse
PB-0631-b-13-1-o
omschrijving XMvK 3 x 1,5 mm2 (inclusief geel/groen) XMvK 4 x 1,5 mm2 (inclusief geel/groen) XMvK 5 x 1,5 mm2 (inclusief geel/groen) XMvK 4 x 2,5 mm2 (inclusief geel/groen) XMvK 5 x 2,5 mm2 (inclusief geel/groen) slagvaste buis Ø 16 mm montagesnoer H07V-K 1,5 mm2 (rood) relaiskast, samengesteld en gedeeltelijk bedraad (hoofdstroom) CEE-toestelcontactdoos, 3p + N + PE 400 V 16 A 6h CEE-wandcontactdoos, 3p + PE 400 V 16 A 6h dubbelpolige schakelaar spatwaterdicht kunststofkast spatwaterdicht voorzien van: twee enkelpolige draaischakelaars met vaste stand kabeldoos, universeel wartels draailasdoppen, universeel insteeklasklemmen (twin)adereindhulzen bundelbandjes beugels en drukzadels voor buis Ø 16 mm bevestigingsmaterialen
12 / 14
lees verder ►►►
Voor deze opdracht heb je bijlage 3 en uitwerkbijlage 2 nodig. Controleer de materialen voordat je met de montage begint. Je krijgt de relaiskast samengesteld en gedeeltelijk bedraad (hoofdstroom) aangeleverd. 33p
7
Monteer de installatie. Werkwijze bedraden relaiskast BK1 Gebruik steeklijst 1 op uitwerkbijlage 2. Bedraad het stuurstroomgedeelte (grijze gedeelte) in relaiskast BK1. Controleer hierna de bedrading en als die juist is, zet je een vinkje in de grijze kolom van de steeklijst. Herstel de bedrading als één of meer verbindingen niet goed zijn. Controleer daarna de bedrading opnieuw. Werkwijze monteren Monteer de installatie. Gebruik de steeklijsten 1 en 2 op uitwerkbijlage 2 en controleer de gehele bedrading. Als de bedrading juist is, zet je een vinkje in de laatste kolom van de steeklijsten. Herstel de bedrading als één of meer verbindingen niet goed zijn. Controleer daarna de bedrading opnieuw. Sluit de motor aan en stel de thermische beveiliging in. Schroef de deksels op de kasten. Als je klaar bent met de montage, vraag je de examinator de installatie in te schakelen en de werking te controleren.
Als de installatie niet werkt, mag je één keer proberen de fout op te sporen en te herstellen. Je kunt dan nog een deel van de punten halen. Vraag de examinator opnieuw de installatie in te schakelen en de werking te controleren.
Lever uitwerkbijlage 2 in bij de examinator.
PB-0631-b-13-1-o
13 / 14
lees verder ►►►
Voor deze opdracht heb je uitwerkbijlage 3 nodig. 3p
8
De installatie voor de hydrofoorinstallatie is af. Je gaat nu terugkijken op hoe dat is gegaan. In het schema op uitwerkbijlage 3 staan vier beoordelingspunten voor het monteren van de hydrofoorinstallatie. Beoordeel jezelf. Gebruik daarbij één van de volgende cijfers: 3 = goed 2 = gedeeltelijk goed 1 = niet goed Geef een toelichting bij elke beoordeling. Lever uitwerkbijlage 3 in bij de examinator.
12p
9
Maak de minitoets bij opdracht 9.
PB-0631-b-13-1-o
14 / 14
lees verdereinde ►►►
