Examen VMBO-KB
2013 gedurende 920 minuten
bouwtechniek-timmeren CSPE KB
Bij dit examen horen bijlagen, een uitwerkbijlage en digitale bestanden.
Dit examen bestaat uit 12 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 150 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden.
PK-0601-b-13-1-o
Inleiding Je bent in dienst bij een aannemer. Deze aannemer gaat een vrijstaande woning bouwen. In deze woning komt een erker. De aannemer maakt de kozijnen voor deze erker zelf. Je werkt in dit examen mee aan de voorbereidingen voor de bouw van dit huis en vooral van de erker. Verder maak je een kozijn voor de erker en je plaatst hierin glaslatten.
voorgevel
PK-0601-b-13-1-o
2 /12
lees verder ►►►
Onderdeel A
werkvoorbereiding
tijdsduur ongeveer 400 minuten Bij
de volgende opdracht heb je deze bestanden nodig: bouwvoorbereidingstekening.pdf deelbestek.pdf beton_kb.xls
Voor de bouw van het woonhuis zijn een bouwvoorbereidingstekening en een bestek gemaakt. De werkvoorbereider gebruikt deze documenten om wat gegevens op te zoeken, bestellingen te plaatsen en berekeningen te maken. In de volgende twee opdrachten ga je de werkvoorbereider hierbij helpen.
6p
1
Je gaat beton bestellen voor de fundering. Je moet berekenen hoeveel kubieke meter beton er nodig is. Ook zoek je wat aanvullende informatie op. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand beton_kb.xls. Vul je naam en je kandidaatnummer in. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: beton_kb_[jouw naam].xls. Open ook de bestanden deelbestek.pdf en bouwvoorbereidingstekening.pdf. Laat alle bestanden tijdens deze opdracht geopend. Dan kun je via de taakbalk van bestand wisselen. Aanwijzingen In het bestand deelbestek.pdf kun je met de bladwijzers links in beeld snel naar een hoofdstuk bladeren Het bestand bouwvoorbereidingstekening.pdf bestaat uit drie bladen. Scrol naar beneden om blad 2 en 3 in beeld te krijgen. Gebruik voor de bestelling de volgende gegevens: Er is 2,78 m1 funderingsbalk nodig voor het verbrede deel onder de buitenmuren. Er is 40,12 m1 funderingsbalk nodig onder de overige buitenmuren. Er is 1,0 m1 funderingsbalk nodig voor het verbrede deel onder de binnenmuren. Er is 23,80 m1 funderingsbalk nodig onder de overige binnenmuren.
PK-0601-b-13-1-o
3 /12
lees verder ►►►
Werkwijze Gebruik in het bestand voor alle berekeningen een formule. Vul eerst de gegevens in om de hoeveelheid beton te berekenen die nodig is. Vul daarna het bestelformulier in. Let op: de hoeveelheid beton rond je naar boven af op hele m3. Controleer of je alle witte cellen hebt ingevuld. Als je klaar bent met de opdracht Maak met de Print-knop een afdruk van het bestand en lever deze in bij de examinator.
Bij de volgende opdracht heb je deze bestanden nodig: bouwvoorbereidingstekening.pdf plavuizen_kb.xls 10p
2
De opdrachtgever wil plavuizen in de woonkamer en keuken hebben. Hij wil weten wat hiervoor de meerkosten zijn. De werkvoorbereider vraagt je of je wilt uitrekenen wat de totaalprijs zal worden voor het aanbrengen van de plavuizen. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand plavuizen_kb.xls. Vul je naam en je kandidaatnummer in. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: plavuizen_kb_[jouw naam].xls. Open ook het bestand bouwvoorbereidingstekening.pdf. Laat beide bestanden tijdens deze opdracht geopend. Dan kun je via de taakbalk van bestand wisselen. Aanwijzingen Het bestand bouwvoorbereidingstekening.pdf bestaat uit drie bladen. Scrol naar beneden om blad 2 en 3 in beeld te krijgen. De plavuizen komen in de woonkamer en in de keuken. Je rekent de volgende stukken ook mee: de ruimte onder het aanrechtblok de doorgang tussen de woonkamer en de keuken de erker de ruimte tussen de kantelaven bij de keukendeur reken 120 mm voor de kantelaaf bij de keukendeur
PK-0601-b-13-1-o
4 /12
lees verder ►►►
Voor de totaalprijs gebruik je de volgende gegevens (alle hier gegeven prijzen zijn exclusief btw): plavuizen € 65,00 per m² lijm € 8,50 per m² mensuren 0,75 uur per m² Reken 10% afval en snijverlies over de plavuizen en 8% winst en risico over het subtotaal. De opdrachtgever moet 19% btw betalen. Werkwijze Gebruik in het bestand voor alle berekeningen een formule. Vul eerst de afmetingen in en bereken daarna de oppervlaktes. Vul dan de tweede tabel in. Neem de totale oppervlakte over uit de eerste tabel, zorg dat deze oppervlakte op hele m2 is afgerond. Vul daarna de andere cellen in. Let goed op de gegevens onder Aanwijzingen. Controleer of je alle witte cellen hebt ingevuld. Als je klaar bent met de opdracht Maak met de Print-knop een afdruk van het bestand en lever deze in bij de examinator.
PK-0601-b-13-1-o
5 /12
lees verder ►►►
Bij de volgende opdracht heb je bijlage 1 nodig. In het woonhuis komt een erker. In deze opdracht maak je een werktekening van de aansluiting van twee kozijnen in de hoek van deze erker. Ook teken je de aftimmering aan de binnen- en buitenkant van de hoek.
17p
3
Maak met een CAD-programma een werktekening. Teken de horizontale doorsnede van de hoek van de erker, de doorsnede van de onder- en bovendorpel van de erkerkozijnen en een detail van de hoek van de erker. Voordat je aan de opdracht begint Maak een nieuwe tekening aan met een CAD-programma. Teken met het CAD-programma zoals op jouw school gebruikelijk is. Gebruik geen bestaande bestanden. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: werktekening_examen_2013_[jouw naam]. Aanwijzingen Op blad 1 van de bijlage staat een globale opzet van de werktekening. Hierin zijn onderdelen weggelaten, deze moet je correct afmaken. Op blad 2 van de bijlage staan de uitgewerkte kozijndoorsneden. Werkwijze Teken met een CAD-programma: • de horizontale doorsnede van de hoek (afdruk op schaal 1 : 5) • de doorsnede van de onderdorpel (afdruk op schaal 1 : 2) • de doorsnede van de bovendorpel (afdruk op schaal 1 : 2) • detail 1 met de kozijnverbindingen (afdruk op schaal 1 : 2). Voorzie de tekening van bijbehorende benamingen. Bemaat de tekening zodanig dat het werkstuk in de praktijk te maken is. De letter- en cijfergrootte van de benamingen en bemating is 3 mm. Gebruik het lettertype Arial. Ronde kantjes teken je met een radius van 3 mm. Schuine kantjes teken je met een zijde van 1 mm. Teken niet meer onderdelen dan er worden gevraagd. Gebruik de juiste lijndiktes en lijnsoorten. Arceer in exact dezelfde schuinte als de bijlage. Maak een kader en een identificatiehoek zoals op jouw school gebruikelijk is. Vul in elk geval in: je naam, je kandidaatnummer en de schalen waarop je de tekening afdrukt. Als je klaar bent met de opdracht Sla de tekening nogmaals op. Maak een afdruk op liggend A3-formaat, op de schaal die genoemd staat onder Werkwijze. Lever de tekening in bij de examinator.
PK-0601-b-13-1-o
6 /12
lees verder ►►►
De werkvoorbereider vraagt je om aan je timmer-collega’s duidelijk te maken hoe de aansluiting op de hoek van de erker eruit gaat zien. Hij vraagt of je hiervoor een schets wilt maken.
13p
4
Maak op blanco tekenpapier een schets van de onder-hoekoplossing van de erker en de aansluiting op de spouwmuur.
Werkwijze Teken bovenstaande projectie op tekenpapier A4-formaat. Teken de schuintedriehoeken en maak de schets. Schets bladvullend. Schets in verhouding. Werk de schets op (jaarringen en arceringen) zoals op jouw school gebruikelijk is. Schets uit de hand, gebruik geen liniaal. Als je klaar bent met de opdracht Zet je naam en kandidaatnummer op het tekenvel en lever het in bij de examinator.
15p
5
Maak de minitoets bij opdracht 5.
PK-0601-b-13-1-o
7 /12
lees verder ►►►
Bij de volgende opdracht heb je bijlage 2 en het bestand begroting.xls nodig. Voor de erker in de woning moeten kozijnen en valramen op maat worden gemaakt. De werkvoorbereider vraagt of je een begroting wilt maken voor deze erkerkozijnen en ramen. 10p
6
Maak in een Excel-bestand een begroting voor het werk aan de kozijnen en ramen. In de bijlage vind je de tekening van deze kozijnen en ramen. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand begroting.xls. Vul je naam en kandidaatnummer in. Sla het bestand op onder de bestandsnaam begroting_[jouw naam].xls. Aanwijzingen Het bestand heeft twee werkbladen. In het werkblad begroting vul je alle benodigde gegevens in en reken je de kosten uit. In het andere werkblad vind je alle benodigde gegevens over arbeid, materiaal en materieel. Je verwerkt de volgende werkzaamheden in de begroting: twee zijkozijnen maken met elk één raam en een voorkozijn met drie ramen, een aluminium profiel aanbrengen op de onderdorpel van de kozijnen, glaslatten aanbrengen in de sponning van de ramen, de kozijnen en ramen met verf behandelen, de ramen afmonteren met beslag en draaibaar maken, de kozijnen stellen en de hoeken van de erker aftimmeren. Werkwijze Gebruik voor alle berekeningen een formule. Vul bij alle hoeveelheden het volledige getal in, met alle decimalen. Excel rondt deze getallen af op twee decimalen. Vul de hoeveelheden voor het hout in aan de hand van de tekening in de bijlage. Al het kozijnhout heeft een houtzwaarte van 67 mm x 114 mm. De stijlen en de bovendorpels van de ramen hebben een houtzwaarte van 54 mm x 67 mm. Reken voor de houtlengtes van de kozijnen en de ramen per onderdeel een overlengte van 20 mm. Bereken het totaal aantal uren, totaal arbeidsloon, totaal materieel, totaal materiaal en totale kosten. Bereken tot slot de subtotalen, winst en risico, btw en het totaal. Controleer of je alle witte cellen hebt ingevuld. Als je klaar bent met de opdracht Maak met de Print-knop een afdruk van het werkblad begroting en lever deze in bij de examinator.
PK-0601-b-13-1-o
8 /12
lees verder ►►►
Onderdeel B
kozijn maken
tijdsduur ongeveer 370 minuten 15p
7
Maak de minitoets bij opdracht 7.
Bij de volgende opdracht heb je het bestand machinale_variant_[a/b].xls nodig. 12p
8
Voordat je aan het werk gaat in de machinale, beantwoord je eerst een aantal vragen over houtbewerking, machines en veiligheid. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je welke variant je van het bestand machinale_variant_[a/b].xls moet maken. Open het bestand machinale_variant_[a/b].xls. Vul je naam en je kandidaatnummer in. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: machinale_variant_[a/b]_[jouw naam].xls. Werkwijze Het bestand bestaat uit 10 werkbladen. Op elk werkblad staat een foto met daaronder twee vragen over deze foto. Kijk goed naar de foto en beantwoord de twee vragen zo goed mogelijk. Beantwoord zo alle vragen op de 10 werkbladen. Controleer goed of je alle vragen hebt beantwoord. Als je klaar bent met de opdracht Op werkblad 10 maak je met de Print-knop een afdruk van het bestand. Lever de afdruk in bij de examinator.
PK-0601-b-13-1-o
9 /12
lees verder ►►►
Bij de volgende opdracht heb je bijlage 3 nodig. 22p
9
Maak een kozijn met een buitenwerkse maat van 505 mm x 750 mm volgens de tekening in de bijlage. Werkwijze Kort het hout af. Houd rekening met een overlengte aan beide zijden. Schaaf het hout en teken het kozijnhout af. Het aftekenen moet gericht zijn op het machinaal bewerken. Maak het kozijn met de machines die op school aanwezig zijn. Stel de machines zelf in. Let op: Frees ook de sponning aan de buitenkant (voorkant) van de linkerstijl. Sluit het kozijn op. Zaag en steek de hoekjes met de hand uit de linkerkant van de dorpels, zodat de sponning in de linkerstijl doorloopt en werk het kozijn verder af. Breek de overgebleven scherpe kanten af met de blokschaaf. Let op: werk veilig, gebruik waar nodig de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen, ga zorgvuldig om met materialen, gereedschappen en machines, gebruik niet méér materiaal dan aangegeven is in de materiaalstaten, monteer het juiste snijgereedschap op de pennenbank en freesmachine, voer de werkzaamheden in de juiste volgorde uit, controleer je eigen werk nauwkeurig, ruim het restmateriaal op de goede manier op.
PK-0601-b-13-1-o
10 /12
lees verder ►►►
Onderdeel C
aftimmering en glaslatten
tijdsduur ongeveer 140 minuten 15p
10
Maak de minitoets bij opdracht 10.
Bij de volgende opdracht heb je bijlage 4 nodig. 9p
11
Plaats glaslatten in het kozijn volgens de tekening in de bijlage. Werkwijze Bevestig elke glaslat met 2 VK-nagels en laat de kopjes uitsteken, zodat je ze gemakkelijk los kunt halen. Houd de bovenste glaslat 2 mm vrij van de stijlen. Plaats de neuslat op 2 glasblokjes die ongeveer 30 mm uit de stijl liggen. De maat van 29 mm in de tekening op de bijlage is de maat voor het glas en de band samen. Let op: werk veilig, gebruik waar nodig de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen, ga zorgvuldig om met materialen, gereedschappen en machines, gebruik niet méér materiaal dan aangegeven is in de materiaalstaten, voer de werkzaamheden in de juiste volgorde uit, controleer je eigen werk nauwkeurig, ruim het afval op de goede manier op.
PK-0601-b-13-1-o
11 /12
lees verder ►►►
Onderdeel D
terugkijken
tijdsduur ongeveer 10 minuten Bij de volgende opdracht heb je de uitwerkbijlage en bijlage 4 nodig. In opdracht 9 heb je een kozijn gemaakt en in opdracht 11 heb je dit kozijn voorzien van glaslatten. Je gaat een deel van dit werk nu zelf controleren en beoordelen. Dit doe je op dezelfde manier als de examinator.
6p
12
Maak de terugkijkopdracht in de uitwerkbijlage. Voordat je aan de opdracht begint Vul je naam en je kandidaatnummer in op de uitwerkbijlage. Werkwijze Beoordeel een deel van je werk uit opdracht 9 en 11 met de beoordelingspunten op de uitwerkbijlage. Voor een aantal beoordelingspunten vergelijk je jouw werkstuk uit opdracht 11 met de tekening in bijlage 4. Geef per beoordelingspunt aan of dit voor jouw werk waar is of niet waar. Het gaat erom dat je je werk op een eerlijke manier beoordeelt, ook als dit op onderdelen minder goed is. Je kunt hier juist punten verdienen als je goed en kritisch naar je eigen werk kijkt. Als je klaar bent met de opdracht Lever de uitwerkbijlage in bij de examinator.
PK-0601-b-13-1-o
12 /12
lees verdereinde ►►►
