Examen VMBO-BB
2013 V gedurende 890 minuten
bouwtechniek-timmeren CSPE BB
Bij dit examen horen bijlagen, een uitwerkbijlage en digitale bestanden.
Dit examen bestaat uit 11 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 133 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden. PB-0601-b-13-1-o
Inleiding Je werkt voor een aannemer mee aan de bouw van een woonhuis. Het is een vrijstaande woning. In deze woning komt een erker. De aannemer maakt de kozijnen voor deze erker zelf. Je werkt in dit examen mee aan de voorbereidingen voor de bouw van dit huis en vooral van de erker. Daarna maak je een kozijn voor de erker. Dit kozijn monteer je in de erker en je timmert de hoek van de erker aan de binnen- en buitenkant af.
voorgevel
PB-0601-b-13-1-o
2 / 12
lees verder ►►►
Onderdeel A
werkvoorbereiding
tijdsduur ongeveer 280 minuten Bij de volgende twee opdrachten heb je deze bestanden nodig: bouwvoorbereidingstekening.pdf deelbestek.pdf Voor het woonhuis zijn een bouwvoorbereidingstekening en een deelbestek gemaakt. Jij gaat in deze documenten enkele gegevens opzoeken. Dit doe je in de volgende twee opdrachten. Aanwijzingen voor deze twee opdrachten In het bestand deelbestek.pdf kun je met de bladwijzers links in beeld snel naar een hoofdstuk bladeren. Het bestand bouwvoorbereidingstekening.pdf bestaat uit drie bladen. Scrol naar beneden om blad 2 en 3 in beeld te krijgen. Bij de volgende opdracht heb je ook het bestand gevels_bb.xls nodig. 9p
1
In de tekening op de volgende pagina zie je de voorgevel en de linkerzijgevel van het woonhuis. Op deze tekening staan nummers en letters. Zoek met behulp van de bouwvoorbereidingstekeningen en het deelbestek op waar deze nummers en letters bij horen. Vul deze nummers en letters in het Excel-bestand in. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand gevels_bb.xls. Vul je naam en kandidaatnummer in. Sla dit bestand op onder de bestandsnaam: gevels_bb_[jouw naam].xls. Open ook de bestanden deelbestek.pdf en bouwvoorbereidingstekening.pdf. Laat alle bestanden tijdens deze opdracht geopend. Dan kun je via de taakbalk van bestand wisselen.
PB-0601-b-13-1-o
3 / 12
lees verder ►►►
voorgevel
linkerzijgevel
Werkwijze In het bestand gevels_bb_[jouw naam].xls vul je achter elk onderdeel het juiste nummer in; elk nummer kan maar één keer gebruikt worden. Achter elke ruimte vul je een letter in. Ook elke letter kan maar één keer gebruikt worden. Zorg dat je alle witte cellen hebt ingevuld. Als je klaar bent met de opdracht Maak met de Print-knop een afdruk van gevels_bb_[jouw naam].xls en lever deze in bij de examinator.
PB-0601-b-13-1-o
4 / 12
lees verder ►►►
Bij de volgende opdracht heb je ook het bestand dekvloer_bb.xls nodig. 6p
2
De werkvoorbereider vraagt of je wilt uitrekenen wat de totale vloeroppervlakte is van alle slaapkamers. Ook vraagt hij of je wilt uitzoeken hoeveel mortel en welke druksterkte er nodig is voor de cementdekvloeren van deze kamers. Vul deze gegevens in het Excel-bestand in. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand dekvloer_bb.xls. Vul je naam en kandidaatnummer in. Sla dit bestand op onder de bestandsnaam dekvloer_bb_[jouw naam].xls. Open ook de bestanden deelbestek.pdf en bouwvoorbereidingstekening.pdf. Laat alle bestanden tijdens deze opdracht geopend. Dan kun je via de taakbalk van bestand wisselen. Werkwijze In het bestand dekvloer_bb.xls vul je alle gevraagde gegevens in. Let op: alle afmetingen zijn in strekkende meters. De oppervlakte en de inhoud van de cementdekvloer worden automatisch berekend. Als je klaar bent met de opdracht Maak met de Print-knop een afdruk van dekvloer_bb_[jouw naam].xls en lever deze in bij de examinator.
PB-0601-b-13-1-o
5 / 12
lees verder ►►►
Bij de volgende opdracht heb je bijlage 1 nodig. Je gaat later in dit examen een kozijn maken. Dit kozijn moet in de hoek van de erker aansluiten op een ander kozijn. Deze hoek ga je aan de binnen- en buitenkant aftimmeren. In deze opdracht maak je een CAD-tekening van een aantal details van het kozijn en van de hoek van de erker.
17p
3
Maak een werktekening met een CAD-programma. Je tekent twee details van het kozijn. Ook teken je een detail van de hoek van de erker. Voordat je aan de opdracht begint Maak een nieuwe tekening aan met een CAD-programma. Teken met het CAD-programma zoals op jouw school gebruikelijk is. Gebruik geen bestaande bestanden. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: werktekening_examen_2013_[jouw naam]. Werkwijze In de bijlage vind je de volledige details die je moet gaan tekenen in een CAD-programma. Teken met een CAD-programma: detail 1, 2 en 3 (afdruk op schaal 1 : 2). Voorzie de tekening van bijbehorende benamingen. Bemaat de tekening zoals op het voorbeeld in de bijlage. De letter- en cijfergrootte van de benamingen en bemating is 3 mm. Gebruik het lettertype Arial. Ronde kantjes teken je met een radius van 3 mm. Schuine kantjes teken je met een zijde van 1 mm. Teken niet meer onderdelen dan er worden gevraagd. Gebruik de juiste lijndiktes en lijnsoorten. Arceer in exact dezelfde schuinte als de bijlage. Maak in de rechteronderhoek een identificatiehoek zoals op jouw school gebruikelijk is. Vul daarin in: je naam, je kandidaatnummer en de schaal waarop je de tekening afdrukt. Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk op A4-formaat liggend op schaal 1 : 2. Lever de afdruk in bij de examinator en geef aan waar het bestand is opgeslagen.
PB-0601-b-13-1-o
6 / 12
lees verder ►►►
Bij de volgende opdracht heb je het bestand matstaat_werkvolgorde.xls en bijlage 2 nodig. De werkvoorbereider vraagt je om een materiaalstaat te maken voor een deel van het werk aan de erker. Daarna wil hij dat je een werkvolgorde maakt voor het maken van de kozijnen.
9p
4
Vul de materiaalstaat in voor het maken van twee kozijnen, de montage van de kozijnen en de betimmering in de hoek van de erker. Je gebruikt hiervoor de tekening in de bijlage. Maak daarna de werkvolgorde voor dit werk en kies de juiste machines uit. Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand matstaat_werkvolgorde.xls. Vul je naam en je kandidaatnummer in. Sla het bestand op onder de bestandsnaam matstaat_werkvolgorde_[jouw naam].xls. Werkwijze materiaalstaat Open het werkblad materiaalstaat. In de bijlage vind je alle gevraagde maten en materialen. Vul alle gevraagde aantallen, maten en materiaalsoorten in de tabel in. De afkortmaat wordt automatisch berekend. Bereken het totaal aantal strekkende meters kozijnhout. Bereken het totaal aantal vierkante meters voor de vensterbank en de betimmering van de hoek. Controleer of je alle witte cellen hebt ingevuld. Werkwijze werkvolgorde Open het werkblad werkvolgorde-machines. Zet eerst de bewerkingen in de juiste volgorde. Klik een bewerking aan, deze verdwijnt dan. Klik daarna op de juiste plaats in de volgorde en de bewerking verschijnt weer. Zo zet je alle bewerkingen op de juiste plaats. Kies daarna per bewerking de juiste machine. Klik op de cel naast de bewerking en kies de bijbehorende machine uit de lijst. Als je klaar bent Maak met de Print-knop een afdruk van beide werkbladen en lever deze in bij je examinator.
PB-0601-b-13-1-o
7 / 12
lees verder ►►►
De werkvoorbereider vraagt je om aan je timmer-collega’s duidelijk te maken hoe de aansluiting op de hoek van de erker eruit gaat zien. Hij vraagt of je hiervoor een schets wilt maken.
13p
5
Maak op blanco tekenpapier een schets die laat zien hoe de kozijnen in de hoek op elkaar aansluiten.
Werkwijze Teken bovenstaande projectie op blanco tekenpapier A4-formaat. Teken de schuintedriehoeken en maak de schets. Maak de schets bladvullend. Schets in verhouding. Werk de schets op (jaarringen en arceringen) zoals op jouw school gebruikelijk is. Schets uit de hand, gebruik geen liniaal. Als je klaar bent met de opdracht Zet je naam en je kandidaatnummer op het papier en lever het in bij de examinator.
PB-0601-b-13-1-o
8 / 12
lees verder ►►►
Onderdeel B
kozijn maken
tijdsduur ongeveer 400 minuten 15p
6
Maak de minitoets bij opdracht 6. Bij de volgende opdracht stelt de examinator je een aantal vragen in de machinale.
8p
7
Ga met de examinator mee naar de machinale. Voer de opdrachten uit die hij je geeft en beantwoord kort en duidelijk zijn vragen.
Voor de volgende opdracht heb je bijlage 3 nodig. 22p
8
Maak een kozijn met een buitenwerkse maat van 505 mm x 750 mm volgens de tekening in de bijlage. Werkwijze Kort het hout af. Houd rekening met een overlengte aan beide zijden. Schaaf het hout en teken het kozijnhout af. Het aftekenen moet gericht zijn op het machinaal bewerken. Maak het kozijn met de machines die op school aanwezig zijn. Stel de machines zelf in. Let op: Frees ook de sponning aan de buitenkant (voorkant) van de rechterstijl. Sluit het kozijn op. Zaag en steek de hoekjes met de hand uit de rechterkant van de dorpels, zodat de sponning doorloopt en werk het kozijn verder af. Breek de overgebleven scherpe kanten af met de blokschaaf. Let op: werk veilig, gebruik waar nodig de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen, ga zorgvuldig om met materialen, gereedschappen en machines, gebruik niet méér materiaal dan aangegeven is in de materiaalstaten, monteer het juiste snijgereedschap op de pennenbank en freesmachine, voer de werkzaamheden in de juiste volgorde uit, controleer je eigen werk nauwkeurig, ruim het restmateriaal op de goede manier op.
PB-0601-b-13-1-o
9 / 12
lees verder ►►►
Onderdeel C
kozijn plaatsen en aftimmeren
tijdsduur ongeveer 200 minuten 15p
9
Maak de minitoets bij opdracht 9.
Bij de volgende opdracht heb je bijlage 2 nodig. 15p
10
Monteer het kozijn (kozijn A), plaats de vensterbank en timmer de binnenen de buitenhoek af. Hieronder zie je een voorbeeld van het eindresultaat.
Werkwijze kozijn monteren 1 Plaats kozijn A waterpas en te lood op gelijke hoogte met kozijn B. 2 Bevestig kozijn A aan de rechterkant met drie montagehoeken aan kozijn B (zie bijlage). 3 Bevestig kozijn A met de onderdorpel op de montagehoeken tegen de horizontale regel zoals kozijn B. 4 Zorg ervoor dat kozijn A exact haaks op kozijn B staat.
PB-0601-b-13-1-o
10 / 12
lees verder ►►►
Werkwijze aftimmering en hoekoplossing 1 Zaag de vensterbank op maat en in verstek zoals in de bijlage. 2 Stel de vensterbank waterpas boven in de vensterbanksponning. Vul deze uit op de horizontale regel. Je hoeft de vensterbank niet vast te zetten. 3 Bevestig het kopschot tegen de linkerstijl van kozijn A gelijk met de onderkant van het kozijn. 4 Bevestig kozijn A met dit kopschot met een montagehoek aan het profiel. Er zit enige speling tussen het profiel en het kopschot. 5 Plaats de aftimmerlat in de binnenhoek. 6 Zaag de triplexplaten voor de betimmering machinaal op maat. 7 Frees de ronde kanten aan de triplexplaten met de bovenfrees volgens de tekening in de bijlage (alleen aan de buitenzijde de onder- en de bovenkant ook frezen). 8 Breek de overige kanten af met de blokschaaf. 9 Bevestig de regel met schroeven aan de triplexplaat 12 mm x 134 mm. 10 Bevestig de triplexplaat van 12 mm x 134 mm met schroeven aan kozijn A. 11 Bevestig de triplexplaat van 12 mm x 112 mm met schroeven aan kozijn B en aan de regel. Let op: werk veilig, gebruik waar nodig de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen, ga zorgvuldig om met materialen, gereedschappen en machines, gebruik niet méér materiaal dan aangegeven is in de materiaalstaten, voer de werkzaamheden in de juiste volgorde uit, controleer je eigen werk nauwkeurig.
Let op: de laatste opdracht van dit examen staat op de volgende pagina.
PB-0601-b-13-1-o
11 / 12
lees verder ►►►
Onderdeel D
terugkijken
tijdsduur ongeveer 10 minuten Bij de volgende opdracht heb je de uitwerkbijlage en bijlage 2 nodig. In opdracht 8 heb je een kozijn gemaakt en in opdracht 10 heb je dit kozijn geplaatst en afgetimmerd. Je gaat dit werk nu zelf controleren en beoordelen. Dit doe je op dezelfde manier als je examinator. 4p
11
Maak de terugkijkopdracht in de uitwerkbijlage. Voordat je met de opdracht begint Vul je naam en je kandidaatnummer in op de uitwerkbijlage. Werkwijze Beoordeel een deel van je werk uit opdracht 8 en 10 met de beoordelingspunten op de uitwerkbijlage. Voor een aantal beoordelingspunten vergelijk je jouw werkstuk uit opdracht 10 met de tekening in bijlage 2. Geef per beoordelingspunt aan of dit voor jouw werk waar is of niet waar. Het gaat erom dat je je werk op een eerlijke manier beoordeelt, ook als dit op onderdelen minder goed is. Je kunt hier juist punten verdienen als je goed en kritisch naar je eigen werk kijkt. Als je klaar bent met de opdracht Lever de uitwerkbijlage in bij de examinator.
PB-0601-b-13-1-o
12 / 12
lees verdereinde ►►►
