Examen VMBO-KB
2015 gedurende 680 minuten
elektrotechniek CSPE KB
Bij dit examen horen bijlagen, een uitwerkbijlage en digitale bestanden.
Dit examen bestaat uit 9 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 108 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden.
PK-0631-b-15-1-o
Renovatie van een supermarkt
Je loopt stage bij installatiebedrijf Konings BV. Dit bedrijf gaat elektrotechnische installaties aanleggen voor de renovatie van supermarkt Goedgeefs. Het kantoor van de manager krijgt een nieuwe elektrische installatie. Er worden ook elektrische installaties aangelegd voor de verlichting van het magazijn en voor een dakalarm.
PK-0631-b-15-1-o
2 / 13
lees verder ►►►
Onderdeel A
kantoor van de manager
tijdsduur ongeveer 150 minuten
De elektrische installatie voor het kantoor van de manager wordt uitgevoerd volgens het normaaldoossysteem. De leidingen lopen langs het plafond. De armaturen worden evenwijdig aan de ramen tegen het plafond gemonteerd. Basistekening elektrische installatie kantoor
Toelichting bij de basistekening X1, X2, X6
lasdoos, universeel
X3, X4, X7
tweevoudige wandcontactdoos met beschermingscontact, opbouw
S1-X5
seriecombinatie met beschermingscontact, opbouw
E1, E2
tl-armatuur met twee buislampen
leidingen
pvc-buis Ø 16 mm met daarin H07V-U (VD)
PK-0631-b-15-1-o
3 / 13
lees verder ►►►
Voor opdracht 1 heb je het bestand et15kb_CAD.dwg (of .dxf) nodig.
Je gaat de installatietekening voor het kantoor van de manager voltooien in een CAD-programma. Je gebruikt hierbij de basistekening elektrische installatie kantoor op de vorige pagina.
7p
1
Voltooi de installatietekening in een CAD-programma. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand et15kb_CAD.dwg (of .dxf). Sla het bestand op onder de bestandsnaam: et15kb_CAD [jouw naam].dwg (of .dxf). De kruisjes in de tekening geven de positie aan van het hart van de onderdelen. Uitvoering van de opdracht Typ je naam, je kandidaatnummer en de datum in de rechteronderhoek van de tekening. Kies de juiste symbolen, zet ze op de juiste plaats en in de juiste stand in de tekening. Teken de leidingen. Geef in elke leiding het juiste aantal draden aan. Plaats alle coderingen en de spanningsaanduiding zoals in de basistekening is aangegeven. Verwijder tot slot de kruisjes. Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand nogmaals op. Maak een afdruk van et15kb_CAD [jouw naam].dwg (of .dxf). Lever de afdruk in bij de examinator.
PK-0631-b-15-1-o
4 / 13
lees verder ►►►
Voor opdracht 2 heb je bijlage 1 en het bestand et15kb_berekening.xlsm nodig.
Je hebt de installatietekening van het kantoor van de manager voltooid. Nu ga je de lengten berekenen van buis en draad.
6p
2
Bereken de lengten van buis en draad. Gebruik hierbij de installatietekening en het bedradingsschema in bijlage 1 en het bestand et15kb_berekening.xlsm. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand et15kb_berekening.xlsm. Dit is een spreadsheet waarmee je de lengten van buis en draad kunt berekenen. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: et15kb_berekening [jouw naam].xlsm. Uitvoering van de opdracht Vul je naam en kandidaatnummer in. Vul voor elke leiding de lengte in mm in. Let op: • Ga uit van de hart-op-hartafstand van de onderdelen. • Houd ook rekening met de lengte van de zakleidingen.
Vul voor elke leiding het aantal draden in. • De computer berekent nu de lengten van buis en draad.
Vul formules in om het subtotaal te berekenen. • De computer berekent 15% extra voor las, krul en aansluiting.
Vul formules in om het totaal in mm te berekenen. Vul formules in om het totaal in meters te berekenen. • De computer rondt de totale lengte naar boven af op hele meters.
Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand nogmaals op. Klik op de knop ‘Print’ onderaan de spreadsheet, om een afdruk te maken. Lever de afdruk in bij de examinator.
PK-0631-b-15-1-o
5 / 13
lees verder ►►►
Voor opdracht 3 heb je bijlage 2 en het bestand et15kb_calculatie.xlsm nodig.
Werktempo Bij opdracht 3 wordt je ook beoordeeld op je werktempo. opdracht uitgevoerd
score
binnen 15 minuten
1
in meer dan 15 minuten
0
De tijd wordt bijgehouden in de spreadsheet. Als je nog niet klaar bent als de tijd om is, maak je de opdracht af om punten te scoren voor de inhoud. Je krijgt de punten voor het werktempo pas als je alle punten hebt gescoord voor de inhoud.
Je gaat de calculatie (kostenberekening) maken voor het aanleggen van de elektrische installatie in het kantoor van de manager. Je houdt daarbij rekening met de volgende gegevens: korting op materiaal
32%
opslag voor materiaalverlies
10%
uurtarief arbeid
€ 57,50
btw materiaal
21%
btw arbeidsloon
6%
In bijlage 2 staan de materialen die nodig zijn voor de installatie.
3p
3
Maak de calculatie op de computer. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand et15kb_calculatie.xlsm. Dit is een spreadsheet voor het invoeren van de materialen. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: et15kb_calculatie [jouw naam].xlsm.
PK-0631-b-15-1-o
Vul je naam en kandidaatnummer in. Klik op ‘Start’. De tijd gaat nu in.
6 / 13
lees verder ►►►
Uitvoering van de opdracht Vul eerst de gegevens in van: • de korting • de opslag • het uurtarief • de btw. Vul de juiste materialen in. Kies hiervoor eerst de juiste productgroep en daarna het juiste materiaal. Typ in de kolom ‘aantal’ de juiste hoeveelheden van elk materiaal. Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand nogmaals op. Klik direct daarna op de knop ‘Print’ onderaan de spreadsheet, om een afdruk te maken. Op de afdruk staat de tijd die je nog over hebt. De afdruk heb je nodig bij de volgende opdracht.
PK-0631-b-15-1-o
7 / 13
lees verder ►►►
Voor opdracht 4 heb je het bestand et15kb_offerte.docm en de afdruk van et15kb_calculatie [jouw naam].xlsm nodig.
Je gaat een offerte maken voor de elektrische installatie in het kantoor van de manager. Je schrijft de offerte aan de heer Koopstra, eigenaar van supermarkt Goedgeefs. Het adres is: Postbus 421, 1520 KB Langweer. In
6p
4
de offerte schrijf je: over welke installatie de offerte gaat volgens welk systeem de installatie wordt uitgevoerd hoe de leidingen lopen waar en hoe de armaturen worden gemonteerd het aantal uren dat nodig is om de installatie aan te leggen (rond af naar boven op een half uur) de materiaalkosten en arbeidskosten, inclusief btw (vermeld ook de percentages btw) de totale kosten van de installatie, inclusief btw dat de offerte 10 dagen geldig is dat de klant telefonisch of per e-mail kan reageren op de offerte.
Maak de offerte voor de heer Koopstra. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand et15kb_offerte.docm. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: et15kb_offerte [jouw naam].docm. Uitvoering van de opdracht Vul alle gegevens in. Schrijf de offerte. Denk aan een goede aanhef en afsluiting. Zet onder aan de offerte je eigen naam en kandidaatnummer. Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand nogmaals op. Maak een afdruk van et15kb_offerte [jouw naam].docm. Lever de afdrukken van de calculatie en de offerte in bij de examinator.
20p
5
Maak de minitoets bij opdracht 5.
PK-0631-b-15-1-o
8 / 13
lees verder ►►►
Onderdeel B
elektrische installaties magazijn en dakalarm
tijdsduur ongeveer 500 minuten
Bij de renovatie van supermarkt Goedgeefs worden elektrische installaties aangelegd voor de verlichting van het magazijn en voor een dakalarm. Installatie voor de verlichting in het magazijn De verlichting in het magazijn wordt geschakeld met een serieschakelaar. Voor algemeen gebruik wordt een wandcontactdoos geplaatst. Installatie voor het dakalarm Op de foto zie je een supermarkt waarvan het dak is ingestort door te veel water op het dak.
Om instorten van het dak van supermarkt Goedgeefs te voorkomen, wordt een dakalarm geïnstalleerd. Die installatie signaleert de doorbuiging van het dak als er veel water of sneeuw op het dak ligt. Je gaat de elektrische installaties monteren op één montagebord.
PK-0631-b-15-1-o
9 / 13
lees verder ►►►
De installatie voor het dakalarm schakel je in met drukknop S5. Signaallamp H1 (groen) gaat dan branden. Met drukknop S6 schakel je de installatie uit. werking dakalarm bij belasting van het dak bij 40% van de maximaal toelaatbare belasting
Het dak buigt licht door (gesimuleerd door S2): Het eerste alarm wordt geactiveerd. Signaallamp H2 (geel) gaat branden. Er is geen directe actie nodig, men moet wel oplettend zijn.
bij 70% van de maximaal toelaatbare belasting
Het dak buigt verder door (gesimuleerd door S3): Het tweede alarm wordt geactiveerd. Signaallamp H2 (geel) gaat knipperen. Men moet maatregelen nemen om verstopte afvoeren schoon te maken of sneeuw te verwijderen.
bij 95% van de maximaal toelaatbare belasting
Het dak buigt nog verder door (gesimuleerd door S4): Het ontruimingsalarm wordt geactiveerd. Signaallamp H3 (rood) gaat knipperen en signaalhoorn H4 geeft een pulserend geluid. Iedereen moet direct het gebouw verlaten.
Overige informatie De installatie moet voldoen aan de bepalingen van de NEN 1010. In de bijlagen 3 en 4 staan de tekeningen en schema’s.
PK-0631-b-15-1-o
10 / 13
lees verder ►►►
Voor opdracht 6 heb je de bijlagen 3 en 4 nodig. Je krijgt een samengestelde besturingskast van de examinator.
Bij
36p
6
deze opdracht word je ook beoordeeld op: veilig werken werken in de juiste volgorde opgeruimd houden van je werkplek juist omgaan met gereedschappen.
Monteer de installaties volgens de tekeningen en schema’s in de bijlagen 3 en 4. Werkwijze bedraden besturingskast BK1 Bedraad de besturingskast. Gebruik hierbij de bedradingstekening van de besturingskast BK1 en steeklijst 1 in bijlage 3. Werkwijze monteren Monteer de onderdelen van beide installaties. Sluit de overige bedrading van het dakalarm aan. Gebruik hierbij steeklijst 2 in bijlage 3 en/of het bedradingsschema in bijlage 4. Vraag de examinator om het stuurrelais. Het stuurrelais is al voorbedraad. Aansluiten stuurrelais Sluit de kabel van het stuurrelais aan op klemmenstrook X6. Gebruik hierbij de tekening aansluiting stuurrelais in bijlage 3 en het bedradingsschema in bijlage 4. Vraag de examinator om de spanning in te schakelen voor de installatie van het dakalarm. In bedrijf stellen Voer het ladderdiagram (bijlage 3) in op het stuurrelais. Schroef de deksels op de kasten. Vraag de examinator om de spanning in te schakelen van de installatie voor de verlichting. De examinator controleert hierna de werking van beide installaties.
PK-0631-b-15-1-o
11 / 13
lees verder ►►►
Als de installatie voor de verlichting niet werkt, mag je die niet herstellen. Als de installatie voor het dakalarm niet werkt, mag je één keer proberen de fout(en) op te sporen en te herstellen. Je kunt dan nog een deel van de punten halen. Vraag de examinator opnieuw om de werking te controleren.
Voor opdracht 7 heb je de uitwerkbijlage nodig. 2p
7
De elektrische installaties voor het magazijn en het dakalarm zijn af. Je gaat nu terugkijken op hoe de montage is gegaan. In de uitwerkbijlage staan beoordelingspunten over de onderwerpen: montage op het bord bedrading in de besturingskast. Vul de tabellen in op de uitwerkbijlage. Zet een kruisje bij ja of nee. Geef ook een toelichting: • Bij ‘ja’ leg je uit waarom je het goed hebt gedaan. • Bij ‘nee’ leg je uit wat je niet goed hebt gedaan. Lever de uitwerkbijlage in bij de examinator.
20p
8
Maak de minitoets bij opdracht 8.
PK-0631-b-15-1-o
12 / 13
lees verder ►►►
Onderdeel C
oplevering
tijdsduur ongeveer 30 minuten
Voor opdracht 9 heb je de bijlagen 3 en 4 nodig. Voorbereiding Je krijgt tien minuten om je voor te bereiden op het opleveringsgesprek. Bij de voorbereiding mag je de informatie in dit examenboekje en de bijlagen gebruiken. Tijdens het gesprek mag je die informatie niet meer opzoeken.
Opleveringsgesprek De elektrische installaties voor de verlichting in het magazijn en het dakalarm zijn af. Je hebt de heer Koopstra, eigenaar van de supermarkt, uitgenodigd voor een opleveringsgesprek. Het gesprek duurt ongeveer vijftien minuten. Bij het montagebord vertel je over de installaties en laat je zien hoe ze werken. Je beantwoordt ook de vragen van de heer Koopstra.
8p
9
Ga naar de heer Koopstra en voer het opleveringsgesprek.
PK-0631-b-15-1-o
13 / 13
lees verdereinde ►►►
