Bezoek aan Polen in kader gemeentelijke samenwerking Pepowo en Neder-Betuwe Maandag 16-04-2012 Vertrokken om 3 uur met 13 persoenen in een grote touringcar op maandagmorgen 16 april 2012 vanaf het bedrijf Hatro Vervoer. Henny had Cees Boer (CU) en mij daar afgeleverd. Via de Bonegraafse weg, bij Dodewaard de A15 opgereden en via Arnhem, Apeldoorn, Deventer en Almelo het vaderland verlaten en na een ‘Pinkelpause’ met ontbijt in een Duitse Raststätte langs Berlijn naar Polen gereden. Omdat we wat te vroeg waren hebben we in een lokale kroeg in Pepowo nog een glas bier gedronken om vervolgens naar Palac in Gebice gereden. Dat is geen normaal hotel, maar een gelegenheid voor officiële ontvangsten, waarschijnlijk als zodanig ingericht in de communistische tijd. Het ligt in een soort park van ca. 5 ha. De entree is voorzien van zware pilaren. Iedereen kreeg zijn kamer toegewezen. Dat gebeurde efficiënt. Dat stemde overeen met de inrichting van de kamers: Sober maar efficiënt. GĘBICE In 1883, the Gębice property, adjacent to Chociszewice, was bought out for 510 marks by Maria Mycielska, daughter of Teodor and Aniela nee Mielżyńska, the owners of Chociszewice – an estate that had been sold by then. In Maria’s time, a neo-renaissance wing was added to the palace, featuring a low tower with a viewing terrace. Gębice has remained in the hands of the Mycielskis of the coat-of-arms Dołęga until 1939. Despite its having been redeveloped, the palace, built Gębice is a village situated in Pępowo Commune (gmina), the district (powiat) of Gostyń, ca. 20 km south of Gostyń. Construction of a new classical-style residence was initiated by Hieronim Gorzeński of the coat-of-arms Nałęcz, who had come into the property’s possession through his marriage with Antonina nee Bojanowska. ca. 1825 for the Gorzeński family, stands out as an excellent specimen of classical architecture, with its perfectly proportioned two-storey solid covered by a low hip roof. The palace was founded on a rectangular projection, with a trilateral break in the rear elevation axis, two shallow side breaks and an impressive portico in the front. Its plaster-covered elevations, arranged in a regular fashion into rectangular windows within architectural borderings, have been decorated with rustications; the ground-floor and upper-level storeys are separated with a strip of smooth cordon frieze, framed with profiled elements. The most highlighted compositional feature of the front façade is focused in its central section that is preceded with a magnificent four-column portico with a triangular pediment. In the pediment’s field as well as in its crowning, a basrelieved decoration is placed displaying the estate proprietors’ coats-of-arms: the Nałęcz by Gorzeński and the Junosza by Bojanowski. The landscape park arrangement was laid out in parallel with commencement of the palace construction works; while creating the park area, what remained from a former local garden was made use of and virtually incorporated into a new picturesque composition with two ponds, a brook and unrestrainedly meandering lanes set around carefully composed clusters of greenery. A cross-featuring obelisk commemorating Ludwik Mycielski, who was killed during the January Insurrection in 1863, is surviving in the park. Daar was om 19.00 uur een ontvangst van de gemeentelijke autoriteiten, waaronder de twee burgemeesters en een ambtelijke staf, die ons de volgende dagen zou begeleiden. Het diner bestond uit een groentesoep, een bord met rundvlees, aardappelen en gemengde groenten en koffie met gebak. Het geheel was van uitstekende
File: Bezoek aan Polen iVerslag bezoek Pepowo 19-24apr2012.doc
blad 1van 8 bladen
kwaliteit. Communiceren met de autoriteiten is moeilijk. Er was slechts één ambtenaar en van sociale zaken die een beetje Duits sprak. Alle gesprekken moesten via een tolk gaan, die Nederlands sprak en Pools en Poolse is. Na de maaltijd heb ik buiten nog geprobeerd om mijn laptop verbinding te laten maken met internet, maar dat lukte noch met wifi, noch met de kpn-dongel. Vervolgens nog een sigaartje gerookt, maar heb me om 21.00 teruggetrokken en ben het bed ingedoken. Daar werd ik de volgende morgen wakker om 06.45 uur. Dinsdag 17-04-2012 Om 08.00 het ontbijt in dezelfde zaal als waar vorige avond het diner was. Alleen de tafelopstelling was anders. Het ontbijt was prima, geen buffet, maar brood, koffie, thee en beleg met kaas, ham, tomaat en zoet beleg stond in overvloedige hoeveelheden op de lange tafel. Na het ontbijt een ommetje door het park en wat foto’s van de omgeving gemaakt. Toen me teruggetrokken op mijn kamer en een begin gemaakt met dit verslag. Om 10 uur moeten we aantreden in een zaal en is er een ontmoeting met boeren uit de regio. Dat was trouwens een goede bijeenkomst. Er kwamen in totaal zo’n 35 mensen opdagen. Behalve boeren waren daarbij vooral agr. voorlichters, die in veel gevallen ook zelf een landbouwbedrijf hebben. De meeste grond wordt gebruikt voor de veehouderij, hetzij als grasland, hetzij als grond voor de teelt van voedergewassen, waarbij maïs en luzerne belangrijke teelten zijn. De koeien worden over het algemeen binnen gehouden. Heinz heeft een conservenfabriek in de regio gebouwd. Opvallend is dat het klimaat zich kennelijk ook leent voor de teelt van industrietomaten en suikermaïs. Tarwe brengt 9 ton per ha, op. Suikerbieten geven 70-80 ton per ha met volgens de boeren een suikerpercentage van 19 – 20% en dat lijkt me onwaarschijnlijk hoog. Veel wintertarwe is dit jaar bevroren. Melkverwerking en afzet gebeurt hoofdzakelijk coöperatief. Grond kost PLZ 50.000 per ha (= ruim € 12.000). De actuele rente is 2%, maar voor grond kan vaste rente voor 50 jaar verkregen worden van 7%. Men probeert de teelten minder weersafhankelijk te maken door drainage en beregening, maar op de bezochte bedrijven heb ik nergens een regenhaspel gezien. Boeren krijgen geen inkomenssteun (EU-beleid), maar wel subsidie op investeringen, bv als ze een nieuwe trekker kopen. Landschapsbeheer is nog geen hot item. Na de sessie met de boeren bedrijfsbezoeken, te beginnen met de brandweer. Met trots toonde men het materiaal. In het verleden hebben zij een oude brandweerwagen uit Dodewaard gekregen, maar die werkt niet meer en probeert men nu te verkopen. Die was ook niet in de kazerne aanwezig. Men heeft twee systemen naast elkaar: Een beroepsbrandweer en de vrijwillige brandweer. Wij bezochten de vrijwillige brandweer. Met trots werd het materiaal getoond.
File: Bezoek aan Polen iVerslag bezoek Pepowo 19-24apr2012.doc
blad 2van 8 bladen
Na de brandweer hebben we nog een aantal bezoeken gebracht: Een Staatsbedrijf veehouderij
waar men vol trots het registratiesysteem van melk en tochtigheid demonstreerde
Privé tuinbouwbedrijf annex toeristenverblijf
Bed & Breakfast
Opkweek Freilandtomatenplanten Tunnel met kropsla
Het veehouderijbedrijf van een voorlichter die kennelijk de weg wee hoe je aan EU cofinanciering moet komen!
File: Bezoek aan Polen iVerslag bezoek Pepowo 19-24apr2012.doc
blad 3van 8 bladen
lunch
.... en toen moest er weer gegeten worden ……
landgoed
…waar men iets moois van gaat maken en geschikt maakt voor bruiloften en partijen.
met paardenstallen …..
File: Bezoek aan Polen iVerslag bezoek Pepowo 19-24apr2012.doc
blad 4van 8 bladen
Woensdag 18-04-2012 Wederom om 08.00 uur het ontbijt. Daarna een ommetje met sigaar gemaakt door het park van ca. 9 ha. Om 10.00 uur opnieuw bedrijfsbezoeken. Staatsvehouderijbedrijf en stoeterij
Koeien
paarden
Hier probeerde ik er achter te komen hoe het management van een dergelijk gecompliceerd in elkaar steekt, maar daar kwam ik niet achter. Alleen personeelsaantallen in de stallen kwam ik te weet, maar dat vind ik minder boeiend. Interessanter is ’Who reports to whom’.
Privérijschooltje
Eigenaar, instructeur en restaurateur, want met eten en drinken schijn je klanten te trekken.
File: Bezoek aan Polen iVerslag bezoek Pepowo 19-24apr2012.doc
blad 5van 8 bladen
De meest enthousiaste veehouder
Deze boer had het bedrijfje van zijn schoonvader overgenomen van schoonvader. Inmiddels heeft hij ook het bedrijf van zijn buurman overgenomen. En dat alles terwijl hij voordien in de bouw werkte. Hij snapt wat boeren is en legt dat heel graag uit!
En toen moest er weer gegeten worden We kwamen bij een feestzaal terecht en wie stond daar op zijn accordeon te spelen? Hij bleek de boer te zijn die me de eerste morgen in Palc informatie gegeven had over grondprijzen enz. Jammer dat hij niets anders dan Pools sprak. Hij leek me iemand doe bepaald niet op zijn achterhoofd was gevallen. Slim dus! Ook hij weet hoe je aan EU-geld komt.
Hij melkt ruim 100 koeien.
File: Bezoek aan Polen iVerslag bezoek Pepowo 19-24apr2012.doc
blad 6van 8 bladen
Aanleg van camping met dagtoerisme Men wil je graag een perceeltje verkopen voor een vakantiehuisje! De infrastructuur is ligt er. Nu de investeerders nog.
Dit was het laatste bezoek van woensdag 18-04-2012. Nu terug naar Palc voor de laatste avond en nacht daar. Maar eerst een borrel en dan naar bed.
Donderdag 19-04-2012 Om 05.45 uur op, scheren en douchen, koffer inpakken en om 06.30 uur inleveren bij de bus. Daarna ontbijten en om 07.30 uur rijden naar Auschwitz, een rit van 320 km, dus 4 uur rijden. Daar aangekomen bleek het dat op die dag ongeveer 10.000 jongeren uit voornamelijk Israël en de Verenigde Staten meededen aan de jaarlijkse mars tussen Auschwitz en Birkenau in Polen. Met tocht tussen de twee vernietigingskampen van de nazi's, herdachten ze de miljoenen mensen die in de Tweede Wereldoorlog om het leven zijn gebracht. Bij deze 'Mars van de Levenden' begeleidden de Joodse jongeren een aantal Amerikaanse veteranen. Daardoor konden we pas om 15.00 uur terecht in het kamp. Het werd een indrukwekkend bezoek.
Daarna naar Wroclaw (230 km) om te overnachten in hotel Vega www.hotelvega.pl
File: Bezoek aan Polen iVerslag bezoek Pepowo 19-24apr2012.doc
blad 7van 8 bladen
Vrijdag 20-04-2012 Wir fahren nach Hause, mit oder ohne Schläfchen unterwegs …..
Na 940 km waren we weer in Ochten.
CONCLUSIES Een boeiende reis, waarbij in 3 dagen tijd veel te zien was op landbouwgebied. Er is heel veel gebeurd in de 35 jaar dat ik voor het laatst in Polen was. Het lijkt er op dat veel projecten met EU-geld in co-financiering zijn en worden uitgevoerd. Ik denk dat de Polen het wel gaan redden, ook als die financiering afloopt. De gastgevers zijn er in geslaagd om een goed programma te bieden om ons wat van de Poolse veehouderij en paardenfokkerij te laten zien. Hoe men bedrijven organiseert bleef wat in het vage, evenals de relatie overheid – bedrijf. Jammer is dat weinig Polen die we ontmoet hebben Duits of Engels spreken, waardoor de informatie altijd via een tolk moet lopen. Daardoor wordt het nooit een echt gesprek. In de 35 jaar dat ik niet in Polen geweest ben is er heel veel veranderd en wel ten goede. Er zijn nu fatsoenlijke wegen en op de bedrijven is goede apparatuur . Ik heb de indruk dat de overgang van staatsbedrijven naar particuliere ondernemers nog niet de aandacht krijgt die het zou moeten hebben. Al met al: een boeiende reis! Kesteren, 23 april 2012 Ing. Evert J. Oskam
File: Bezoek aan Polen iVerslag bezoek Pepowo 19-24apr2012.doc
blad 8van 8 bladen