Beroepsprofiel. Monteur metalen gevel- en dakelementen. Sector Bouw. In samenwerking met het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid

Brussel, februari 2005

Beroepsprofiel Monteur metalen gevelen dakelementen Sector Bouw

In samenwerking met het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid

Beroepsprofiel Monteur metalen gevelen dakelementen

Beroepsprofiel Monteur metalen gevelen dakelementen Sector Bouw

De infobank over beroepenstructuren en beroepsprofielen kan worden geraadpleegd op de SERV-website: www.serv.be, via de link beroepsprofielen.  Het copyright over de SERV-beroepsprofielen hoort toe aan de SERV. Gebruik van gegevens en tekst is toegestaan mits een correcte bronvermelding. WD/2005/4665/04 SERV l Wetstraat 34-36 l 1040 Brussel l Tel: 02.20.90.111 l Fax: 02.21.77.008 l [email protected] l www.serv.be

2


Inhoud Inhoud .................................................................................................................................... 3 Inleiding ................................................................................................................................. 5 1. 1.1. 1.1.1 1.1.2 1.2. 1.3. 1.4.

Afbakening en omschrijving....................................................................................... 6 Domein ......................................................................................................................... 6 De bouwsector......................................................................................................... 6 ‘Metalen daken gevelelementen’............................................................................ 8 Afbakening.................................................................................................................. 12 Beroepsinhoud............................................................................................................ 13 Doorgroeimogelijkheden ............................................................................................. 15

2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9. 2.10. 2.11.

Taken en Competenties ............................................................................................ 16 Organiseren en inrichten van de werkplek................................................................... 18 Voorzien van de nodige materialen en materieel ......................................................... 19 Voorbereiden van de montage van metalen elementen ............................................... 19 Monteren van metalen elementen ............................................................................... 20 Plaatsen van de afwerkingsprofielen ........................................................................... 22 Instaan voor de orde en netheid op het werk............................................................... 22 Onderhoud en schoonmaken van materieel ................................................................ 23 De bouwplaats in de oorspronkelijke staat herstellen .................................................. 23 Kwaliteitszorg.............................................................................................................. 23 Milieu .......................................................................................................................... 24 Instaan voor welzijn op het werk ................................................................................. 24

3. 3.1. 3.2. 3.3.

Competenties ............................................................................................................ 26 Algemene beroepskennis ............................................................................................ 27 Sleutelvaardigheden ................................................................................................... 31 Specifieke vereisten .................................................................................................... 33

4.

Bijzondere arbeidsomstandigheden ........................................................................ 33

5.

Arbeidsorganisatie.................................................................................................... 34

6.

Knelpunten ................................................................................................................ 35

7. 7.1. 7.2. 7.3.

Toekomstige evoluties.............................................................................................. 35 Algemeen.................................................................................................................... 35 Taken.......................................................................................................................... 36 Competenties.............................................................................................................. 37

3


8.

Beroepenfiche ........................................................................................................... 38

9.

Verklarende woordenlijst.......................................................................................... 40

Lijst van organisaties en bedrijven die werden uitgenodigd op de conferenties ‘monteur metalen gevelen dakelementen’ ............................................................. 41 Bijlage 1 ............................................................................................................................... 43 Bijlage 2 ............................................................................................................................... 47 Bronnen – Literatuurlijst ..................................................................................................... 51

4


Inleiding In dit profiel, dat tot stand kwam op vraag van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB), wordt het beroep monteur metalen gevelen dakelementen beschreven. In hoofdstuk 1 komen we tot een afbakening en omschrijving van het beroep. In een eerste paragraaf beschrijven we het domein waarin de monteur metalen gevelen dakelementen actief is, namelijk de bouwsector en de metalen gevelen dakbekleding. Zoals in elk SERV beroepsprofiel volgt daarna een afbakening: hierin wordt vastgelegd wat we wel en niet onder het beroep monteur metalen gevelen dakelementen verstaan tijdens de verdere uitwerking van het beroepsprofiel. Vervolgens wordt de beroepsinhoud omschreven. Tenslotte wordt kort toegelicht welke doorgroeimogelijkheden er voor de monteur metalen gevelen dakelementen bestaan. Hoofdstuk 2 bevat de eigenlijke kern van het beroepsprofiel. Er wordt dieper ingegaan op de taken en competenties van de monteur metalen gevelen dakelementen. Op basis van deze takenanalyse is het mogelijk de competenties die vereist zijn voor de uitoefening van het beroep te detecteren. We wensen er de aandacht op te vestigen dat dit beroepsprofiel slaat op de doorsnee beroepsuitoefening van een ervaren beroepsbeoefenaar. In hoofdstuk 3 besteden we aandacht aan de beginnende beroepsbeoefenaar. Een beginnend beroepsbeoefenaar is iemand die een initiële opleiding (op school of elders) heeft gevolgd, maar nog geen ervaring heeft in het beroep. We vragen aan te duiden welke de taken en competenties zijn van de beginnende beroepsbeoefenaar. In hoofdstuk 4 komt het geheel van de vereiste competenties uitgebreid aan bod. Er volgt een overzicht van de beroepskennis en van de sleutelvaardigheden die noodzakelijk zijn om het beroep te kunnen uitvoeren. Ook worden nog enkele specifieke vereisten belicht. Hoofdstuk 5 maakt melding van de bijzondere arbeidsomstandigheden die met het uitoefenen van het beroep gepaard gaan. De arbeidsorganisatie waarmee de monteur metalen gevelen dakelementen te maken krijgt, bespreken we in hoofdstuk 6. Hierbij wordt abstractie gemaakt van de eigenheid van de organisatie die in elk bedrijf apart geldt. Hoofdstuk 7 behandelt de knelpunten met betrekking tot kwalificaties en opleidingen die voor het beroep in de bedrijven worden aangetroffen.

5


Wat de toekomstige evoluties voor het beroep van de monteur metalen gevelen dakelementen betreft, verwijzen we naar hoofdstuk 8. In hoofdstuk 9 tenslotte, vindt u de beroepenfiche van het beroep monteur metalen gevelen dakelementen terug, die een samenvatting is van het beroepsprofiel. In verband met de leesbaarheid van de tekst is er voor gekozen om de mannelijke vorm te gebruiken. Waar hij of hem staat wordt uiteraard ook zij of haar bedoeld.

1. Afbakening en omschrijving 1.1. Domein 1.1.1

De bouwsector

De monteur metalen gevelen dakelementen is tewerkgesteld binnen de bouwsector. Het plaatsen van prefabelementen ressorteert immers onder het Paritair Comité voor het bouwbedrijf. Het bevoegdheidsgebied van het Paritair Comité 124 is erg ruim, een opsomming van de verschillende ondernemingen en hun respectievelijke activiteiten die onder het Paritair Comité ressorteren is terug te vinden in de omschrijving van de oprichting en de wijziging van het bevoegdheidsgebied (Federale Overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg, 2001; zie bijlage 2). Hieronder vermelden wij kort een aantal documenten/bronnen die een overzicht van de bouwsector weergeven. 1.

Een gestructureerd overzicht van de verschillende activiteiten van de bouwnijverheid biedt de NACE-BEL activiteitennomenclatuur (zie bijlage 1).

2.

Een gestructureerd overzicht van de verschillende beroepen binnen de sector biedt de beroepenstructuur Bouw (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid i.s.m. Hoger Instituut voor de Arbeid, 1998). We geven hier het schema van de beroepenstructuur weer, opdat het voor de lezer duidelijk wordt waar de monteur metalen gevelen dakelementen te situeren:

6


Schema Beroepenstructuur Bouw Bagger

Ruwbouw

Afwerking

3.

werktuigkundige voor de baggerwerker Machinale beroepen Kraanbestuurder Torenkraanbestuurder bestuurder mobiele kraan Boorder Chauffeur wegen waterbouw Bouwplaatsmachinist Plaatser nutsleidingen Stratenmaker Asfalteerder Rioollegger Natuursteenbewerker Metselaar Bekister Steen Ijzervlechter Ruwbouw Werfbediener Asbestverwijderaar Betonhersteller Monteur metalen gevelen dakelementen afwerking ruwbouw Dekvloerlegger Tegelzetter Stukadoor Dak Dakdekker Dakdichter Daktimmerman Hout Buitenschrijnwerker Binnenschrijnwerker Interieurbouwer Glas Glaswerker Stellingbouwer Bouwinstallaties Industriële isolateur monteur CV Sanitair installateur Verf schilder-decorateur Industriëel schilder Magazijnier

Tenslotte geeft de Sectorfiche Bouw (Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen, 2001) op een beknopte wijze een overzicht van de structuur van de sector, de organisatie van het bouwproces, de gebruikte technieken, enzovoort… .

Hoewel deze documenten/bronnen een verschillende invalshoek hanteren, tonen zij allen aan dat de bouw een ruime sector is waar zich een grote verscheidenheid aan activiteiten, bedrijven en beroepen bevindt. Om de monteur binnen de ruime sector te kunnen situeren willen we vooreerst ingaan op het onderscheid dat de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB, 2004) maakt met betrekking tot de bouwuitvoering:

7


De residentiële bouw of woningbouw. Hierbij gaat het over bouwwerken in opdracht van personen, in functie van de eigen behoeftevoorziening (appartementen en eengezinswoningen).

De niet-woningbouw (industriebouw en utiliteitsbouw). In de utiliteitsbouw bouwt men gebouwen die voorzien in de behoeften van ‘potentiële gebruikers’. Het betreft kantoorgebouwen, ziekenhuizen, schoolgebouwen, gevangenissen, sportcomplexen, enzovoort. Fabrieken, ateliers, loodsen en dergelijke behoren tot de industriebouw. • Bij woning en niet-woningbouw bestaat het onderscheid tussen nieuwbouw en renovatie (restauratie, reparatie). • Bij nieuwbouw onderscheidt men de fase (of functionele afdeling) van de ruwbouw van die van de afwerking. De ruwbouw bevat de grond- en funderingswerken, de opbouw van binnenwanden, gevels (cf. infra). De afwerking omvat bijvoorbeeld het tegel- en schrijnwerk, de installatie van verwarming en sanitair, etc… (zie beroepenstructuur)

Burgerlijke bouwkunde (bruggen en viaducten, waterbouwkunde, wegenbouw & spoorwegen, tunnels & ondergrondse werken,…)

De monteur metalen elementen werkt in de fase van de ruwbouw van voornamelijk de utiliteits- en industriebouw. Verder lijkt, voor het situeren van de monteur metalen gevelen dakelementen, het traditionele onderscheid naar (ruw)bouwmethode belangrijk: de stapelbouw, de gietbouw en de montagebouw, waarbij de bouwelementen geprefabriceerd en op het werk aangevoerd worden (SERV, 2001). De monteur metalen gevelen dakelementen is werkzaam in de montagebouw. 1.1.2

‘Metalen daken gevelelementen’1

Soorten daken gevelelementen Voor de realisatie van gevels kiest men steeds vaker voor metalen daken gevelelementen. Gevelelementen zijn de uitwendige delen of platen, die worden aangesloten op het ‘bouwkundig kader’, de dragende constructie van een gebouw. Doorslaggevend bij de keuze voor metalen gevels zijn de duurzaamheid en de lage kosten, zowel qua constructie als in later onderhoud. Bovendien kunnen voordelen worden gehaald door de winsten op energieverbruik. Verder wordt voor metalen gevels of gevelelementen gekozen omdat dit esthetisch en modern overkomt. Gevel- en dakelementen zijn op te delen in enerzijds de eigenlijke platen en anderzijds de afwerkingsprofielen zoals diverse hoekaansluitingen, dorpels, windveren, dakranden,… .

1

De informatie voor deze paragraaf komt voornamelijk uit: Stichting Bouwresearch Rotterdam en Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche, 2002.

8


Gevelplaten worden op voorhand industrieel vervaardigd en aangekocht. De platen worden door het bedrijf op maat besteld in de fabriek en daarna rechtstreeks op de werf geleverd. Deze staal- of aluminiumplaten zijn meestal standaardsystemen. Ze zijn ofwel effen ofwel geprofileerd, onder meer omwille van de stevigheid. De platen zijn meestal van (gegalvaniseerd) staal of aluminium. Aluminium is duurder dan staal, maar is lichter en milieuvriendelijker (want recycleerbaar). In de woningbouw wordt vaker aluminium gebruikt dan staal. We onderscheiden verschillende systemen, die allemaal kunnen worden gebruikt voor dak en gevel:

Bij het enkelvoudig systeem (mogelijk voor dak en gevel) wordt er één metalen plaat gemonteerd.

9


2

Er bestaat ook een dubbelwandig systeem, waarbij binnendozen of- platen, isolatie en buitenplaten worden bevestigd.2 Wanneer men het over daken heeft gebruikt men vaak de term ‘steeldeck’ voor het onderdak.

De binnendozen zijn in 90% van de gevallen verzinkt, soms gecoat. De buitenplaten zijn steeds verzinkt aan de basis en geheel gecoat. Die coatings vormen een esthetische en beschermende oppervlakteafwerking ten aanzien van corrosie en krassen. De binnendozen zijn meestal alleen verzinkt omdat er minder gevaar is voor corrosie, soms zijn ze ook gelakt.

10


Sandwichpanelen zijn platen waar reeds isolatie in verwerkt is. In dit geval is het uiteraard onnodig eerst binnendozen te monteren.

Bij het systeem ‘met staande naad’ worden bovenop binnenplaten- of dozen aluminium felsprofielen bevestigd (gefelst). Dit systeem kan zowel enkelwandig als dubbelwandig worden gebruikt.

De afwerkingsprofielen worden gefabriceerd in het atelier (naar de gewenste vorm gesneden en geplooid uit platte metalen platen). Die afwerkingstukken zijn meestal maatwerk en moeten van hetzelfde materiaal gemaakt zijn of er alleszins hetzelfde uit zien als de buitenplaten. Concrete montage van daken gevelelementen Alvorens de takenpakketten van de monteurs van naderbij te analyseren, willen we de bevestigingswijze (montage) van metalen elementen duidelijk maken (zie ook CATED (red.), 1979).

11


Voor gevels met twee lagen (binnendozen en buitenplaten) gaat men meestal te werk als volgt: De binnendozen (2) worden aan de stalen constructie (1) geschroefd of bevestigd door middel van schietnagels en schiethamer. Hierin wordt isolatiemateriaal geplaatst (3). De buitenste platen (4) worden horizontaal of verticaal bevestigd. Zoals te zien is op de figuur worden ze bevestigd aan de binnendozen, op de plaats waar de binnendozen aan elkaar worden bevestigd. Dit gebeurt met zelfborende of zelftappende schroeven. Het is ook mogelijk dat de binnendozen verticaal en de gevelplaten horizontaal worden gemonteerd. Voor daken is de montage vrij gelijkaardig: daar wordt eerst een onderdakplaat bevestigd, daarna de isolatie en daarboven de bovendakplaat. Het montageproces gebeurt tegen de overheersende windrichting in, zodat het inwaaien of inregenen bij de overlap wordt voorkomen.

Bij het aangehaalde systeem ‘met staande naad’ worden de aluminiumelementen gefelst.

1.2. Afbakening In de voorgaande paragraaf situeerden we de monteur metalen gevelen dakelementen binnen de ruimere bouwsector, namelijk binnen de ruwbouwfase van voornamelijk de utilliteits- en industriebouw. De monteur metalen gevelen dakelementen houdt zich voornamelijk bezig met het plaatsen van metalen daken gevelelementen en de voorbereiding hiervan.

12


Van de monteur wordt verwacht dat hij polyvalent inzetbaar is. Elke monteur wordt ingeschakeld bij alle fases in het proces (voorbereiding; montage van binnendozen, isolatie en buitenplaten; afwerking). Het bovenstaande valt enigszins te nuanceren daar men vaak eenzelfde ploeg naar gelijkaardige opdrachten zal sturen: sommige ploegen doen eerder kleiner, fijner en erg nauwkeurig werk, bijvoorbeeld in de woningbouw. Andere monteurs zijn beter in grotere projecten, met grote en eenvoudigere vlakken. Tenslotte vermelden we een aantal activiteiten die, hoewel nauw verbonden met het monteren van gevelen dakelementen, niet tot het takenpakket van de monteur metalen gevelen dakelementen behoren en dus ook niet verder uitgewerkt worden in dit profiel:

We gaan uit van de praktijk waarbij de monteur metalen elementen daken en wanden monteert in metaal. De montage van zogenaamde 'gatvullende componenten’ (ramen) valt dus buiten het perspectief van dit profiel.

Het transport van metalen platen naar de werf behoort niet tot de taken van de monteur maar is de taak van de vrachtwagenchauffeur. Het bedienen van de kraan (cf. infra) is de taak van de kraanbestuurder.

Andere activiteiten die we eveneens niet tot het takenpakket van de monteur metalen gevelen dakelementen rekenen zijn de taken die we tot de verantwoordelijkheid van de ploegbaas rekenen. Hierover vindt u in de paragraaf rond doorgroeimogelijkheden (cf. infra) meer informatie terug.

1.3. Beroepsinhoud Organiseren en inrichten van de werkplek Indien nodig installeert de monteur ladders en stellingen. Voorzien van de nodige materialen en materieel De metalen elementen worden geleverd door de fabriek. De monteur metalen gevelen dakelementen voert de tijdens de werken benodigde materialen en materieel aan opdat veilig en vlot gewerkt kan worden. Hierbij maakt hij soms gebruik van een hefwerktuig (hoogwerker, verreiker, schaarlift). Voorbereiden van de montage van metalen elementen Meestal bevestigt hij de metalen elementen op een metalen constructie. In een minderheid van de gevallen bevestigt hij ze op een stenen of – in het kader van een renovatie – op een betonnen binnenmuur of op een bestaande buitenmuur of dak. In dat geval verwijdert de monteur eventueel oude dakbedekking, en zaagt en bevestigt de monteur houten latten en metalen regelprofielen.

13


Monteren van metalen elementen De monteur plaatst metalen regelwerk of binnendozen. Daarna monteert en bevestigt hij isolatiemateriaal, metalen platen of sandwichpanelen. Tenslotte past de monteur metalen gevelen dakelementen deze platen aan naargelang de beoogde constructie: hij maakt de nodige insnijdingen in de wand voor ramen, deuren, roosters of doorgangen, en/of hij past een wand aan voor de dakhelling. De monteur verbindt ook metalen platen met staande naad (‘felsen’). Plaatsen van afwerkingsprofielen Na de bevestiging werkt de monteur de platen af. Hij zaagt, slijpt en/of knabbelt afwerkingsprofielen. De monteur bevestigt ook de afwerkingsprofielen aan de hand van montagetechnieken dan wel door middel van lijm. Instaan voor de orde en netheid op het werk De monteur staat in voor een nette werkplek: hij zorgt voor een goeie doorgang op de stellingen, op de daken en op de begane grond. Onderhoud en schoonmaken van materieel De monteur metalen gevelen dakelementen staat in voor het preventieve onderhoud en het schoonmaken van het materieel. De bouwplaats in de oorspronkelijke staat herstellen Na de opdracht demonteert de monteur de stellingen en/of ladders. Kwaliteitszorg De monteur metalen gevelen dakelementen voert de toegewezen opdrachten binnen de geplande tijd uit. Hij beoordeelt de kwaliteit van het eigen montagewerk en stuurt bij indien nodig. Alvorens te gaan monteren controleert de monteur de staat van het bouwkundig kader, alsook de (afmetingen van de) te plaatsen elementen. Bij problemen meldt hij dit aan de verantwoordelijke. Milieu De monteur metalen gevelen dakelementen scheidt en verwijdert afval en puin selectief. Hierbij past hij de voorschriften voor de bescherming van het leefmilieu toe. Instaan voor welzijn op het werk De monteur metalen gevelen dakelementen staat, doorheen de ganse uitvoering van zijn takenpakket, in voor welzijn op het werk. Dat betekent dat hij zorgt voor de eigen veiligheid en die van collega’s en derden door het naleven van veiligheidsregels en instructies.

14


Het betekent ook dat hij zorgt voor de eigen gezondheid en die van collega’s of derden door onder meer aandacht te hebben voor voldoende arbeidshygiëne en voor ergonomisch handelen. Samenvattend: De monteur metalen gevelen dakelementen brengt op de werf de benodigde materialen en het materieel ter plaatse, alsook het hefwerktuig (hoogwerker, verreiker, schaarlift). Daarna zal hij vaak metalen regelwerk of binnendozen bevestigen. Hierna gaat hij over tot de eigenlijke montage van metalen platen op gevel en dak, dit volgens verschillende mogelijke montagesystemen- en technieken. Bij de plaatsing voorziet de monteur, naargelang de beoogde constructie, in openingen en schuine wanden. Tenslotte werkt hij de platen af door te slijpen, zagen, knabbelen en door het bevestigen van afwerkingsprofielen (dorpels, dakranden, …). Bij het uitvoeren van zijn taken leeft de monteur steeds de veiligheids-, milieu- en kwaliteitsvoorschriften na.

1.4. Doorgroeimogelijkheden Vooraleer te spreken over de doorgroeimogelijkheden die er voor de monteur metalen gevelen dakelementen bestaan, geven we eerst een overzicht van hoe een beginnend monteur metalen gevelen dakelementen ingezet en ingewerkt wordt. De meeste beginnende monteurs hebben geen ervaring met daken gevelelementen. Daarom wordt er enerzijds voorzien in een opleiding op de werkvloer. De beginnende monteur metalen gevelen dakelementen zal worden ingeschakeld in een ploeg van ervaren monteurs. Hij verwerft kennis en vaardigheden door (te assisteren bij) het werk en door te observeren. Aanvankelijk wijst men hem eerder eenvoudige taken toe, waarbij men zijn handigheid, mate van initiatief nemen,… inschat. Op basis hiervan gaat men taken toewijzen met een stijgende moeilijkheidsgraad. Anderzijds zijn er voor beginnende monteurs ook externe opleidingen: opleidingen hoogwerker en VCA-opleidingen (betreffende relevante collectieve en individuele beschermingsmaatregelen, het belang van veiligheid en hygiëne, EHBO). VCA staat voor ‘Veiligheid, Checklist Aannemers’. Het neemt al gauw een half jaar in beslag vooraleer een beginnende arbeider alle knepen van het vak kent en zich een volleerd monteur metalen gevelen dakelementen kan noemen. Werknemers met meerdere jaren ervaring, die voldoende zelfstandig kunnen werken en over voldoende technisch inzicht en leidinggevende capaciteiten beschikken kunnen worden ingezet als ploegbaas (ploegverantwoordelijke). De ploegbaas is verantwoordelijk voor het resultaat en de organisatie van het hele gebeuren. Hij zal het goede verloop van de werken in het oog houden en de werknemers aanwijzingen geven.

15


Omdat de ploegbaas nog steeds volop meewerkt op de werf bij het monteren van metalen elementen, stellen wij het beroep van ploegbaas gelijk aan het beroep van monteur metalen gevelen dakelementen, met dien verstande dat de ploegbaas een aantal bijkomende taken heeft. We geven er hiervan enkele weer zonder er dieper op in te gaan:

Zorgen dat iedereen binnen de ploeg een duidelijke taak heeft Overleggen met andere bouwvakkers op de werf over praktische zaken Het vervullen van een voorbeeldfunctie (ook wat betreft veiligheid) Doorgeven aan het atelier welke afwerkprofielen nodig zijn (soort, aantal, afmetingen) Werkadministratie: bijhouden van de prestatiestaat Overleggen met de werfleider Aanvoeren van materieel en andere monteurs van de ploeg naar de werf.

In het kader van ‘welzijn op het werk’ stippen we een viertal taken aan voor de ploegbaas, eveneens zonder er verder op in te gaan:

Meewerken aan de uitvoering van het preventiebeleid van de onderneming Zorgen dat de collectieve bescherming opgebouwd wordt volgens het werkplan Instaan voor het welzijn van de werknemers op de werkvloer Instaan voor vorming en opleiding van de werknemers met betrekking tot veiligheid en gezondheid

Dit maakt dat het mogelijk loopbaanverloop van de monteur metalen gevelen dakelementen er als volgt uitziet: Monteur metalen gevelen dakelementen → ploegbaas

2. Taken en Competenties Hieronder volgt de takenanalyse voor monteur metalen gevelen dakelementen. De taken zijn gegroepeerd in takenclusters, die elk een eigen titel kregen. Per taak zullen tevens de competenties vermeld worden, die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van die welbepaalde taak. Onder competenties verstaan we de reële en individuele capaciteit om kennis (theoretische en praktische kennis), vaardigheden en attitudes in het handelen aan te wenden, in functie van de concrete, dagdagelijkse en veranderende werksituatie en in functie van persoonlijke en maatschappelijke activiteiten.

16


Vanaf eind 2004 wordt de takencluster ‘Instaan voor welzijn op het werk’ standaard opgenomen in elk beroepsprofiel dat de SERV maakt. Het is een uitgebreide tabel die in overleg met alle meewerkende sectoren werd opgesteld en door hen is goedgekeurd. In principe is het dus een gestandaardiseerde tabel, waarvan de inhoud wel kan worden gespecificeerd indien nodig naargelang het besproken beroep. De takencluster is afkomstig uit de nota ‘Welzijn op het werk’ die op aanvraag te verkrijgen is bij de SERV. De aanleiding voor deze aanvulling is dubbel, namelijk:

de kritiek dat er in de oude SERV-profielen te weinig aandacht werd besteed aan welzijn op het werk;

de vraag van onderwijs om een eenvormige en gestandaardiseerde basistabel te krijgen over de taken en competenties die elke beginnende beroepsbeoefenaar moet uitoefenen en hebben om welzijn op het werk te garanderen.

De betreffende tabel is dus groter van omvang dan wat in de oudere profielen stond over dit thema. We willen evenwel benadrukken dat de omvang van die takentabel geenszins iets zegt over het gewicht van deze takencluster in het gehele takenpakket van de beroepsbeoefenaar. De operationele kerntaken blijven de belangrijkste taken en competenties bevatten. In de toekomst zullen ook dergelijke takentabellen uitgewerkt worden voor de takenclusters milieu en kwaliteitszorg. In dit profiel wordt het takenpakket van een ervaren monteur metalen gevelen dakelementen toegelicht. Naast de opsomming van taken en competenties van deze ervaren beroepsbeoefenaar wordt eveneens aandacht geschonken aan de taken en competenties van een beginnend beroepsbeoefenaar. Dit geeft een indicatie van wat iemand moet kennen en kunnen na een basisopleiding. De volgende takenclusters kunnen onderscheiden worden:

Organiseren en inrichten van de werkplek (tabel 2.1) Voorzien van de nodige materialen en materieel (tabel 2.2) Voorbereiden van de montage van metalen elementen (tabel 2.3) Monteren van metalen elementen (tabel 2.4) Plaatsen van de afwerkingsprofielen (tabel 2.5) Instaan voor orde en netheid op het werk (tabel 2.6) Onderhoud en schoonmaken van materieel (tabel 2.7)

17


De bouwplaats in de oorspronkelijke staat herstellen (tabel 2.8) Kwaliteitszorg (tabel 2.9) Milieu (tabel 2.10) Instaan voor welzijn op het werk (tabel 2.11)

2.1. Organiseren en inrichten van de werkplek Taken

3

Installeren van stellingen en ladders3

Beginnende beroepsbeoefenaar Taken Competenties X X

Competenties

X

X

Kennis en kunnen uitvoeren van de regels voor de montage van ladders en stellingen Kennis van verschillende afschermmaterialen en hen op een correcte manier kunnen aanbrengen. Elementaire kennis van stabiliteit

Stellingen en zeker ladders worden nog weinig gebruikt.

18


2.2. Voorzien van de nodige materialen en materieel Taken

Beginnende beroepsbeoefenaar Taken Competenties

Leveringen aanvaarden

Competenties

Aanvoeren (al dan niet in de hoogte) van de nodige materialen en materieel zodat vlot en veilig gewerkt kan worden4

Kunnen controleren van de leveringen op basis van de bestelstaat (aantal, type, beschadiging) Kennis van materialen Communicatief vaardig zijn Inzicht hebben in de volgorde van plaatsing, weten welke materialen en welk materieel nodig zijn in elke fase van het werfgebeuren Kennis van het gebruik van eventuele hulpmiddelen voor transport zoals hefwerktuigen (hoogwerker, verreiker, schaarlift) Kunnen bedienen van eventuele hulpmiddelen voor transport zoals hefwerktuigen (hoogwerker, verreiker, schaarlift)

2.3. Voorbereiden van de montage van metalen elementen Taken

De oude bedekking van het dakoppervlak verwijderen Zagen en bevestigen van houten latten en metalen regelprofielen


X

Competenties

Oude dakmaterialen kunnen verwijderen

X

X

Kunnen toepassen van timmertechnieken (zagen, nagelen, schroeven) Kennis van de werking en het gebruik van timmergereedschap zoals zaag, hamer, … Kunnen uitlijnen Kunnen boren en snijden

4

De gevelplaten worden met de kraan verplaatst van de vrachtwagen naar een plaats dicht bij de gevel. De dakplaten, binnendozen en de zwaardere en geïsoleerde sandwichplaten worden bijna altijd met de kraan in de hoogte geleverd, terwijl de monteurs die bevestigen vanuit de laadbak van een hefwerktuig (hoogwerker, schaarlift, verreiker), van op een stelling of van op het dak. Ander materiaal wordt meestal meegegeven met de laadbak van een hefwerktuig (hoogwerker, schaarlift, verreiker).

19


2.4. Monteren van metalen elementen5 Taken

5

Plaatsen van metalen regelwerk

Bevestigen van binnendozen en isolatiemateriaal


X

Competenties

X

X X X

X

X

Kunnen toepassen van timmertechnieken (zagen, nagelen, schroeven) Kennis van de werking en het gebruik van timmergereedschap zoals zaag, hamer, … Kunnen uitlijnen Kunnen boren en snijden Kunnen toepassen van montagetechnieken zoals boren, schroeven, schieten en decouperen Kennis van de werking en het gebruik van montagegereedschap zoals elektrische boormachine, elektrische schroevendraaier, schiethamer, plaatschaar Kennis van het gebruik en de eigenschappen van verschillende types van isolatie en binnendozen

Het betreft hier mogelijke taken: afhankelijk van het systeem (zie 1.1.2) worden sommige taken wel of niet uitgevoerd en sommige materialen wel of niet aangewend.

20


Taken

Monteren van de buitenste platen of monteren van sandwichpanelen

Insnijdingen in de platen maken (voor deuren e.d.) of schuine wand zagen (bijvoorbeeld voor schuin dak)

Metalen platen met staande naad verbinden7


X6

Competenties

X

X

X

X

X

X

6 7

Kunnen toepassen van montagetechnieken zoals boren, schroeven en schieten Kennis van de werking en het gebruik van montagegereedschap, zoals elektrische boormachines, elektrische schroevendraaier, riveteermachine. Kennis van het gebruik en de eigenschappen van verschillende types van metalen platen en sandwichpanelen Kunnen toepassen van snij- en zaagtechnieken Kennis van de werking en het gebruik van de (decoupeer)zaag, de slijpschijf, de plaatschaar en de knabbelschaar. Kennis van het gebruik en de eigenschappen van verschillende types van metalen platen en sandwichpanelen Nauwkeurig kunnen werken Kunnen toepassen van felstechnieken Kennis van de werking en het gebruik van de felsmachine (sluitingsmachine)

Indien het te verwijderen stuk metaal is afgetekend door de ploegbaas of een collega. Voor het plaatsen van een systeem met staande naad wordt van de monteur verwacht dat hij een opleiding ‘metalen dakbedekking - staande naad’ heeft gevolgd.

21


2.5. Plaatsen van de afwerkingsprofielen Taken


Verwerken van de afwerkingsprofielen • zagen • knabbelen • snijden

Competenties

Bevestigen van afwerkingsprofielen aan de hand van montagetechnieken dan wel door middel van lijm8

Kunnen toepassen van afwerkingtechnieken zoals zagen, snijden, knabbelen Kennis van het gebruik van het afwerkinggereedschap bijvoorbeeld: messen, slijpmachine, elektrische knabbelschaar, zaag. Kennis van het gebruik en de eigenschappen van verschillende types van de metalen platen of sandwichpanelen Nauwkeurig kunnen werken Kunnen toepassen van montagetechnieken zoals boren, schroeven en schieten. Kennis van het gebruik van montagegereedschap zoals elektrische boormachine, elektrische schroevendraaier,… Kennis van het gebruik van lijm en siliconen

2.6. Instaan voor de orde en netheid op het werk Taken

8

Net houden van de werkplek


Competenties

Ordelijk en net kunnen werken

Lijm wordt niet zo vaak gebruikt. Het probleem is met name dat lijm vaak te traag of te snel droogt. Soms worden siliconen gebruikt.

22


2.7. Onderhoud en schoonmaken van materieel Taken

Preventief onderhouden en schoonmaken van het materieel


Competenties

X

X

Kennis van onderhoudsvoorwaarden en reinigingsmethoden van het timmer-, montage-, afwerkings- en ander gereedschap Kennis van de kritieke punten voor onderhoud Kunnen signaleren wanneer onderdelen aan herstelling of vervanging toe zijn

2.8. De bouwplaats in de oorspronkelijke staat herstellen Taken

Verwijderen van ladders en stellingen


Competenties

Kunnen toepassen van de basisregels voor de demontage van stellingen en ladders

2.9. Kwaliteitszorg Taken

Opdrachten binnen de geplande tijd uitvoeren

Beginnende beroepsbeoefenaar Taken Competenties X X X

De kwaliteit van het eigen montagewerk beoordelen en indien nodig bijsturen

Meten en controleren van de te plaatsen elementen en van de posities waar deze geplaatst moeten worden

Competenties

Zich kunnen houden aan de (redelijke) planning Kunnen inlassen van een zelfcontrole in functie van een mogelijke deadline Kennis van bedrijfs- en productspecifieke kwaliteitsnormen Kritisch ingesteld zijn Kunnen toepassen van meettechnieken Kennis van de werking en het gebruik van meetinstrumenten zoals waterpas, (elektronische of digitale) theodoliet, laser, niveaumeter, …

23


2.10. Milieu Taken

Scheiden en selectief verwijderen van afval en puin


Competenties

Kennis en kunnen toepassen van de geldende milieuvoorschriften met betrekking tot het scheiden en selectief verwijderen van afval en puin

2.11. Instaan voor welzijn op het werk Taken

Aan de verantwoordelijke melden van ongevallen en incidenten (ook incidenten m.b.t. agressie en geweld) elke werksituatie die een ernstig of onmiddellijk gevaar met zich meebrengt elk geconstateerd mankement in de beschermingssystemen

Competenties

Bijstand verlenen aan de werkgever of de verantwoordelijk gestelde werknemer en hem in staat stellen • alle taken uit te voeren of aan alle verplichtingen te voldoen m.b.t. veiligheid en gezondheid • ervoor te zorgen dat het arbeidsmilieu en de arbeidsomstandigheden veilig zijn en geen risico’s opleveren voor de veiligheid en gezondheid binnen hun werkterrein

Kennis van interne procedures van de onderneming of organisatie inzake het melden van incidenten, ongevallen of gevaarlijke situaties Kennis van de mogelijke bronnen van gevaar op het werk Kennis van de preventiebeginselen Kunnen herkennen van potentieel gevaarlijke situaties Kennis van de regels die van toepassing zijn bij het recht op werkonderbreking (o.a. ernstig en onmiddellijk gevaar, direct melden aan de werkgever) Inzicht hebben in het belang van een goede communicatie inzake veiligheid en gezondheid Inzicht hebben in het belang van deze meldplicht in functie van preventie Instructies correct kunnen opvolgen Kennis van de preventiebeginselen Inzicht hebben in het belang van een goede communicatie inzake veiligheid en gezondheid Inzicht hebben in het belang van deze bijstand in functie van preventie en risicobeheersing Verantwoordelijkheidszin hebben Veiligheidsbewust werken

24


Taken

Adequaat optreden in geval van nood/ brand collega’s en verantwoordelijke verwittigen • bij brand o.a. hulpdiensten oproepen, juiste blusmiddelen gebruiken, geen liften gebruiken, laag op de grond blijven bij veel rook

Competenties

Ergonomisch werken

Signaleren van stresssituaties aan de verantwoordelijke Op een positieve wijze bijdragen tot het preventiebeleid dat wordt tot stand gebracht in het kader van de bescherming van de werknemers tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk Zich onthouden van iedere daad van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk Eigen deskundigheid inzake veiligheid en gezondheid opbouwen, door het volgen van opleidingen (op vraag van/aangeboden door de werkgever; zie ook de specifieke vereisten over VCA)

Adequaat kunnen reageren in noodsituaties Kennis van het nood- en evacuatieplan van de onderneming of organisatie Kennis van de regels die van toepassing zijn bij het recht op werkonderbreking (o.a. ernstig en onmiddellijk gevaar, direct melden aan de werkgever) Kennis van de vuurdriehoek (zuurstof, energie en brandbare stof) Kennis van soorten branden (klasse A, B, C en D) en blusmiddelen Kennis van EHBO, zoals dat van elke burger mag verwacht worden Kennis hebben van de risico’s van overbelasting of verkeerde belasting van het lichaam Kennis hebben van de basisprincipes voor het hanteren van lasten zonder risico’s Juiste hef- en tilbewegingen kunnen toepassen Correct kunnen hanteren van voorziene hulpmiddelen bij heffen en tillen Kennis hebben van het begrip stress op het werk Weten wat onder geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk wordt verstaan Kennis hebben van de maatregelen vastgelegd door de onderneming betreffende de bescherming van werknemers tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk Respectvol kunnen omgaan met collega’s Inzicht hebben in het belang van opleiding in het kader van preventie het geleerde in de praktijk kunnen brengen kritisch kunnen zijn over eigen houding en handelen

25


Taken

Competenties

Arbeidsmiddelen gebruiken zoals het moet. Dit houdt o.a. in: • Geregeld controleren en onderhouden van arbeidsmiddelen • Nooit machinebeveiliging willekeurig wegnemen of uitschakelen • Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) dragen als het nodig is • Gereedschap alleen gebruiken voor het werk waarvoor het gemaakt is • Veilig opbergen van gereedschap

Persoonlijke beschermingmiddelen op de juiste manier gebruiken. Dit houdt o.a. in: • PBM’s dragen wanneer het moet • PBM’s regelmatig onderhouden en controleren • PBM’s na gebruik correct opbergen

Collectieve beschermingsmiddelen aanbrengen (vb. netten, touwen e.d. voor dakwerken9)

Oplettend zijn Nauwkeurig de veiligheidsvoorschriften kunnen toepassen Kennis hebben van de werking van de machine en/of gereedschappen Kennis hebben van de risico’s en beheersmaatregelen voor het gebruik van machines en gereedschappen Machines veilig kunnen gebruiken Kennis hebben van de veiligheidssignalisatie Veiligheidsinstructiekaarten kunnen lezen en begrijpen Kunnen beoordelen of het gereedschap nog goed (en dus veilig) is Kennis hebben van de situaties waarin persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden gedragen Kennis van de veiligheidssignalisatie mbt. het dragen van PBM’s (blauwe gebodsborden) Kennis van de verschillende PBM’s (gezichts-, gehoors-, hoofd-, hand-, voet- en adembescherming) en van hun functie Kennis van het juiste gebruik van PBM’s en gebruikstoepassingen Zich bewust zijn van de eigen verantwoordelijkheid voor het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen Kennis van de verschillende collectieve beschermingsmiddelen Instructies kunnen opvolgen

3. Competenties Onder competenties verstaan we het samenhangend geheel van kennis, vaardigheden en houdingen, dat aantoonbaar ontleend is aan concrete handelingen en/of taken die voorkomen in de beroepsuitoefening van de monteur metalen gevelen dakelementen. In dit hoofdstuk beschrijven we achtereenvolgend de algemene beroepskennis, de sleutelvaardigheden en de specifieke vereisten, waarover de monteur metalen gevelen dakelementen moet beschikken. 9

Het laten bevestigen van de netten bij het werken aan daken wordt soms uitbesteed.

26


3.1. Algemene beroepskennis Kennis van plan lezen In functie van de bouwplaatsorganisatie en in het kader van het monteren: kennis van lezen van plannen, constructieschetsen en werktekeningen, detailtekeningen. Kennis van technische termen en symbolen. Kennis van meetinstrumenten en -technieken In functie van het opmeten van daken gevelelementen en van het bouwkundige kader: kunnen toepassen van meettechnieken en kennis van de werking en de bediening van de meetinstrumenten zoals bijvoorbeeld waterpas, (elektronische of digitale) theodoliet, laser, niveaumeter,… . Kennis naar aanleiding het werken op een bouwwerf Kennis van bouwplaatsorganisatie en van elementaire vakterminologie. Kennis van bouwmaterialen in functie van de montage op muren. Kennis van (dak)constructies in functie van de renovatie van daken. Elementaire kennis van stabiliteitsvoorschriften van zijn eigen te verwerken materiaal (met inbegrip van stellingen). Kennis van timmertechnieken In functie van het bevestigen van houten latten: kennis van een aantal timmertechnieken (zagen, nagelen, schroeven). Kennis van montage- en bevestigingstechnieken Kennis van de uit te voeren bewerkingen (schroeven, nagelen, schieten, lijmen, felsen) en van de volgorde van plaatsing van de verschillende elementen. Kennis van afwerkingtechnieken Kennis van afwerkingtechnieken zoals knabbelen, slijpen, zagen. Kennis van gereedschappen en hulpmiddelen

10 11

Kennis van de werking, de bediening, de veiligheidsvoorschriften, de onderhoudsvoorwaarden en de reinigingsmethoden van: • het montage- en afwerkinggereedschap: mes, elektrische boormachine, elektrische schroevendraaier, slijpmachine, elektrische knabbelschaar, schiethamer,10 hamer, (decoupeer)zaag, riveteermachine,11 de felsmachine, lijmen siliconenspuit,… gebruikt om nagels te schieten. gebruikt voor het bevestigen van popnagels of poprivetten.

27


• •

het timmergereedschap (zaag, hamer,…) hefwerktuigen (hoogwerker, schaarlift, verreiker).

Kennis van de basisregels voor de montage en demontage van ladders en stellingen, kennis van de eventueel nodige (weg)signalisatie, kennis van verschillende afschermmaterialen en hen op een correcte manier kunnen aanbrengen.

Kennis van materialen Kennis van verschillende types van binnendozen, isolatiemateriaal en metalen platen (staal, aluminium, roestvrij staal (INOX)) en hun eigenschappen (buigzaamheid, broosheid) in functie van het toepassen ervan. Kennis van lijm en siliconen Kennis van verschillende soorten (schiet)nagels en schroeven Kennis van onderhoudsproducten. Kennis van kwaliteitszorg Kennis van bedrijfs- en productspecifieke kwaliteitsnormen. Kennis van milieu Kennis van de geldende milieunormen in zoverre van toepassing op het takenpakket, namelijk kennis van de principes van gescheiden afvalverwerking en recyclage Kennis van veiligheid Basiskennis van de wetgeving met betrekking tot het welzijn op het werk

Kennis van het doel en de uitgangspunten van de wetgeving met betrekking tot welzijn van werknemers bij de uitvoering van hun werk (Wet van 4 augustus 1996, ARAB12 en Codex)

Kennis van de rechten en plichten van de werknemer met betrekking tot welzijn op het werk

Kennis van de functie en bevoegdheden van door de overheid aangewezen toezichthoudende instanties met betrekking tot arbeidsomstandigheden (o.a. arbeidsinspectie)

Kennis van de regels die van toepassing zijn bij het recht op werkonderbreking (o.a. ernstig en onmiddellijk gevaar, direct melden aan de werkgever)

12

Kennis van de rol van de interne en externe diensten voor preventie en bescherming op het werk

Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming. Momenteel bevinden we ons, wat de federale regelgeving betreft, in een overgangsfase en vinden we de reglementeringen (uitvoeringsbesluiten van de wet) met betrekking tot welzijn op het werk deels terug in het oude ARAB en deels in de nieuwe Codex voor het welzijn op het werk. De Codex vervangt stilaan het ARAB en neemt zowel nieuwe bepalingen op als oude ARABbepalingen die van kracht blijven.

28


Kennis van de terminologie met betrekking tot welzijn op het werk

Kennis van de begrippen veiligheid en gezondheid Kennis van de begrippen gevaar, risico, schade, ongeval en incident Kennis van de begrippen preventie en risicobeheersing Kennis van de begrippen stress, geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk

Kennis van het beleid van de onderneming/organisatie met betrekking tot het welzijn op het werk

Kennis van de veiligheidsregels en instructies in de onderneming/organisatie

Kennis van het nood- en evacuatieplan van de onderneming/organisatie

Kennis hebben van de richtlijnen binnen het bedrijf omtrent EHBO en maatregelen te nemen bij brand

Kennis van de interne procedures van de onderneming/organisatie inzake het melden van incidenten of ongevallen

Kennis van de maatregelen vastgelegd door de onderneming/organisatie betreffende de bescherming van de werknemers tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk

Kennis van ongevallen

Kennis van de mogelijke bronnen van gevaar op het werk

Kennis van de preventiebeginselen

Kennis van de procedures voor rapportering van ongevallen en bijna ongevallen

Kennis van ongevallenpreventie met aandacht voor de mens, de techniek, de omgeving en de organisatie

Kennis van manieren om gevaarlijke situaties op te heffen Gevaarlijke handelingen kunnen herkennen en kennis hebben van manieren om deze te verbeteren

Kennis van veiligheidssignalisatie

Kennis van de verschillende soorten tekens, symbolen, borden, kleuren voor verbod, gebod, waarschuwing, redding en aanwijzingen, brandbestrijding, gascilinders

Kennis van de gevaarsaanduidingen op etiketten

29


Kennis van de R- en S-zinnen13 Kennis van de aanduidingen voor de brandklassen, elektriciteit, CE-keurmerk,…

Kennis van hygiëne

Kennis van de principes van algemene en persoonlijke hygiëne Kennis van de richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne

Kennis van ergonomie

Kennis van de risico’s van een slechte houding voor de gezondheid (belasting van rug, gewrichten, spieren,…)

Kennis van de basisprincipes van het hanteren van lasten zonder risico’s Kennis van de juiste hef- en tiltechnieken Kennis van de beschikbare hulpmiddelen bij heffen en tillen

Basiskennis van brandblussen en EHBO

Kennis van brandblussen Kennis van de vuurdriehoek (zuurstof, energie en brandbare stof) Kennis van soorten branden (klasse A, B, C en D) en blusmiddelen Kennis van EHBO, zoals dat van elke burger mag verwacht worden

Kennis van arbeidsmiddelen

Kennis van de werking en de toepassingen van machines en gereedschappen

Kennis van de risico's en de te nemen veiligheidsmaatregelen bij het werken met machines.

Kennis van de risico's en de te nemen veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van mechanisch gereedschap.

Kennis van de inhoud van veiligheidsinstructiekaarten

13

Kennis van de bedieningsschakelaars aan de machines en gereedschappen (noodstop/dodemansknop)

Kennis van de risico’s en de te nemen veiligheidsmaatregelen bij het werken met handgereedschap.

Kennis van het belang van preventief onderhoud R-zinnen geven bijzondere gevaren (Risks) aan. S-zinnen geven veiligheidsaanbevelingen (Safety) aan. Voorbeelden: R-zin 7: Kan brand veroorzaken; S-zin 21: Niet roken tijdens gebruik.

30


Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen

Kennis van de voorschriften m.b.t. de draagplicht van persoonlijke beschermingsmiddelen

Inzicht in de toepassing en kennis van het veilig gebruik maken van verschillende soorten persoonlijke beschermingsmiddelen voor: • Gezichtsbescherming: veiligheidsbril • Gehoorsbescherming: oordoppen (vanaf 90 decibel) • Hoofdbescherming: stoothelm, veiligheidshelm • Handbescherming: juiste handschoenen voor het juiste werk • Voetbescherming: veiligheidsschoenen met metalen tip, veiligheidsschoenen met stalen zool

Kennis van de verschillende collectieve beschermingsmiddelen

Kennis van het correct dragen van de persoonlijke beschermingsmiddelen Kennis van de blauwe gebodsborden met betrekking tot persoonlijke beschermingsmiddelen

Kennis van de risico’s en beheersmaatregelen voor hijsen, tillen, dragen

Kennis van de risico's en de te nemen veiligheidsmaatregelen bij het werken met een hijswerktuig

Kennis van de documenten die beschikbaar moeten zijn bij hijskranen met keuringsplicht Kennis van het veilig gebruik van verschillende hijsgereedschappen Kennis van de (ergonomische) technieken om een last of persoon handmatig veilig te tillen en verplaatsen

Kennis van de risico’s en beheersmaatregelen voor struikelen, uitglijden, vallen

Weten welke situaties in de eigen werksituatie struikelen, uitglijden of verstappen tot gevolg kunnen hebben

Kennis van methoden om de risico's bij het lopen te voorkomen: wegnemen, aanpassen, repareren, orde en netheid, beheersen, afzetting, markering

Kennis van het gebruik van werkvergunningen

Kennis van het doel en de inhoud van werkvergunningen

3.2. Sleutelvaardigheden Sleutelvaardigheden verwijzen naar de vaardigheden en attitudes die noodzakelijk zijn voor de uitoefening van het beroep van monteur metalen gevelen dakelementen. Onderstaande sleutelvaardigheden werden reeds als belangrijk voor dit beroep aangeduid. De meeste van deze sleutelvaardigheden zijn belangrijk bij het algemene functioneren.

31


Sleutelvaardigheid

Bereid zijn te leren Communicatief vaardig zijn Flexibel zijn Gezondheidsbewust en veiligheidsbewust werken

Handig zijn

Initiatief tonen

Kritisch ingesteld zijn Hygiënebewust werken

Milieubewust zijn Nauwkeurig kunnen werken Problemen kunnen oplossen Teamgericht kunnen werken Verantwoordelijkheidszin hebben

Omschrijving In staat zijn de eigen competenties te verbreden en open te staan voor (nieuwe) technieken en systemen en in staat zijn deze snel aan te leren. Duidelijk (mondeling) kunnen communiceren met de oversten en collega’s. In staat zijn een degelijk taalgebruik te hanteren. In staat zijn om zich aan te passen aan wisselende omstandigheden: andere werven, opdrachten, mensen, wisselende werktijden. De werknemer heeft bij het uitvoeren van zijn taken aandacht voor de impact ervan op de eigen gezondheid en die van anderen, alsook voor de preventieve maatregelen die hij kan nemen (bijvoorbeeld: de juiste houding aannemen bij het manueel hanteren van lasten). In staat zijn om actief en proactief in te staan voor de veiligheid: voorzichtig werken op stellingen, aandachtig blijven, ook wanneer het werk routine wordt. Een werknemer werkt veiligheidsbewust wanneer een veilige manier van werken een evident onderdeel van zijn handelen wordt. Het betekent ook dat de werknemer in staat is kritisch naar het eigen handelen te kijken voor wat betreft de veiligheid om het, indien nodig, bij te sturen. Veilig werken betekent dat de werknemer tijdig kan herkennen van wat fout kan gaan (= gevaren kennen en risico’s herkennen), de risico’s juist kan beoordelen (= risico juist evalueren) en er gepast op kan reageren (= risico beheersen). Vlug en behendig kunnen omgaan met de te monteren elementen (materialen) en het nodige gereedschap en dit snel aanleren. In staat zijn zelf oplossingen te bedenken omdat bevestigingen en vooral afwerkingen niet steeds volgens een bepaalde procedure gebeuren. In staat zijn om taken aan te pakken zonder dat het gevraagd wordt. Doorgeven wanneer de montage niet goed loopt of wanneer er fouten zitten in de bouwkundige constructie of de gevelen dakelementen… In staat zijn voortdurend zijn eigen werkwijze, planning en resultaat te evalueren. De monteur metalen gevelen dakelementen is actief en pro-actief gericht op hygiëne en is zich bewust van het belang van hygiëne bij zijn werkzaamheden. De werknemer past de principes van algemene en persoonlijke hygiëne toe. In staat zijn om actief en proactief in te staan voor het milieu en schade aan het milieu te voorkomen. In staat zijn bouwtekeningen precies te lezen en te interpreteren, bouwconstructies en te plaatsen elementen precies te meten en te controleren. Zien dat er een probleem is en er een oplossing voor aanreiken. Een probleem bij de montage, bij de afwerking, met betrekking tot veiligheid kunnen identificeren en oplossen of melden. In staat zijn samen te werken met de collega’s van de eigen ploeg en het eigen bedrijf om samen een opdracht efficiënt te kunnen afwerken. In staat zijn om de verantwoordelijkheid van een taak of een beslissing op zich te nemen, ook als die bepaalde consequenties met zich meebrengt: de verantwoordelijkheid opnemen voor de controle van de metalen structuren, muren of daken en melden aan de verantwoordelijke wanneer de staat niet optimaal is

32


3.3. Specifieke vereisten De monteur metalen gevelen dakelementen moet ook over een aantal specifieke vereisten beschikken voor het uitoefenen van het beroep:

Geen hoogtevrees hebben.

De zelfstandige monteur metalen gevelen dakelementen dient een bewijs ‘bedrijfsbeheer’ en een bewijs van beroepskennis te kunnen voorleggen, zoals opgelegd door de vestigingswet

In het bezit zijn van een attest Basisveiligheid - VCA of bereid zijn dit te behalen. Vaak wordt van de monteurs verwacht dat ze een opleiding ‘hoogwerker’ hebben gevolgd, of binnen korte tijd zullen volgen.

4. Bijzondere arbeidsomstandigheden Met bijzondere arbeidsomstandigheden worden die arbeidsomstandigheden bedoeld, die typisch zijn voor het beroep én de mogelijke risico’s die hiermee verbonden zijn. Typische omstandigheden waarin wordt gewerkt zijn: Vaak op verplaatsing. (Een ploeg werkt in deze sector meestal 1 à 2 weken op een bepaalde werf)

Op grote hoogtes (dak, stellingen) en gebruik makend van hefwerktuigen (hoogwerker, verreiker, schaarlift)

In open lucht en in wisselende weersomstandigheden In teamverband De werkuren kunnen variëren naargelang de opdrachten, de plaats van de werf en de weersomstandigheden.

Ook geven we een overzicht van een aantal beroepsspecifieke risico’s en hun mogelijke preventie.

Val- en slipgevaar bij het werken. Preventie: Dragen van aangepaste veiligheidsschoenen (antislip). Toezien op de goede staat en montage van de ladder of stelling (voorgeschreven ARAB-montageregels), op een voldoende draagkrachtige ondergrond plaatsen, op regelmatige plaatsen bevestigen, voorzien van voldoende leuningen, veilig gebruik maken van materieel dat wordt gebruikt bij het werken op hoogte, een algemene zin voor orde en netheid aan de dag te leggen. Wanneer het werk dat moet gebeuren langere tijd duurt, moet de werknemer de voorkeur geven aan een stelling boven een ladder.

33


Gebruik van collectieve valbeschermingen zoals leuningen, afschermingen of netten (zeker voor dakbeplating). Indien leuningen of vangnetten onmogelijk zijn of onvoldoende bescherming bieden, dient de werknemer persoonlijke valbescherming te gebruiken (vb. veiligheidsharnas of harnasgordel, touwen en veiligheidssluitingen).

De meest voorkomende letsels door het gebruik van of bij het vallen van arbeidsmiddelen (machines en handgereedschappen), zijn kneuzingen en wonden (snijwonden, brandwonden,…), verstuikingen, oogletsels door wegvliegende deeltjes, doorboring en inspanningspijnen. Preventie: Dragen van beschermende kledij zoals veiligheidsschoenen en –schoenen (met metalen tip), veiligheidshelm, veiligheidsbril, en weinig brandbare kledij. Gebruiken van het materieel op een veilige, rechtmatige wijze: het gereedschap gebruiken waarvoor het gemaakt is, goed gereedschap gebruiken, gereedschap geregeld controleren en het goed onderhouden, gereedschap veilig opbergen na gebruik. Voor alle machines moeten er op de werkplek veiligheidsinstructiekaarten beschikbaar zijn. De werknemer moet ze kunnen raadplegen en begrijpen.

Kans op fysieke overbelasting (rugklachten) door langdurig staan, langere tijd werken in eenzelfde houding, regelmatig bukken en inspannend werk, heffen en tillen van lasten. Preventie: Het manueel hanteren van lasten zoveel mogelijk vermijden (o.m. door organisatorische maatregelen en het toenemend gebruik van kraanhulp). Aannemen van een ergonomisch verantwoorde werkhouding (juiste hef- en tilbewegingen).

Kans op lawaaihinder en gehoorvermoeidheid. Preventie: Dragen van aangepaste oorbescherming (oorstoppen) om de arbeider tegen het lawaai te beschermen (verplicht vanaf meer dan 90 decibel, onder meer bij het schieten van schietnagels).14

5. Arbeidsorganisatie De monteur metalen gevelen dakelementen werkt in een firma in de daken gevelbekleding. Hoewel het aantal monteurs in dienst van een bedrijf sterk kan variëren, is er weinig verschil qua arbeidsorganisatie tussen de verschillende bedrijven: steeds is er een ploeg onder leiding van een ploegbaas, met ‘daarboven’ een coördinerende en probleemoplossende werfleider. De monteurs metalen gevelen dakelementen werken doorgaans in ploegen van 3 personen. Meestal blijft de samenstelling van een ploeg gedurende lange tijd dezelfde. 14 Lawaai kan ook vermoeidheid en stress met zich meebrengen en de concentratie verminderen, wat dan weer de veiligheid in gevaar brengt.

34


Sommige bedrijven werken meer rechtstreeks voor de bouwaannemer, andere vaker in onderaanneming. De zaakvoerder overlegt met de hoofdaannemer over de prijs. In een tweede fase is er overleg met de werfleider, die vergaderingen bijwoont met de hoofdaannemer. De monteur staat enkel in contact met het eigen bedrijf en krijgt bij het begin van de werken op een nieuwe werf aanwijzingen van de werfleider.

6. Knelpunten Het is niet eenvoudig om nieuwe arbeidskrachten te vinden voor de montage van metalen platen. De belangrijkste oorzaken zijn:

In de bouw is er een algemene krapte op de arbeidsmarkt, onder meer wegens een tekort aan leerlingen en afstuderenden in bepaalde richtingen.15

Er bestaan geen specifieke schoolse opleidingen voor het beroep van monteur metalen gevelen dakelementen.

Verder lijken de arbeidsomstandigheden en de verloning kandidaten niet aan te trekken.

Bij voorkeur werven bedrijven mensen aan die beschikken over relevante praktijkervaring of over een diploma schrijnwerker, een ander diploma in de bouw, 16 of een diploma in de metaalsector. Vaak is die keuzemogelijkheid er niet. In dat geval zijn de motivatie en leergierigheid van de kandidaat doorslaggevend. In de bouwsector werken bovendien weinig vrouwen: 96% van de arbeiders zijn mannen.

7. Toekomstige evoluties 7.1. Algemeen In de bouw is de renovatie gegroeid en de sterkhouder geworden in de bouw, zowel in de woningbouw als in de niet-woningbouw. Algemeen wordt verwacht dat de renovatie steeds belangrijker zal worden, ook voor metalen geve- en dakbedekking.

15

16

Cf. het sectorconvenant voor de bouw (2002): “Er is een structureel tekort in bepaalde beroepen (knelpuntberoepen) en functies (…). De doorstroming vanuit het onderwijs naar de bouwsector is al jaren te beperkt om te voorzien in de behoefte aan geschoolde arbeidskrachten in de bouwsector.” Mensen met deze achtergrond kunnen plan lezen, veilig en nauwkeurig werken en in team op een werf werken.

35


Volgens de Stichting Bouwresearch Rotterdam en Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche (2002) verwacht de sector een relatieve groei ten nadele van de traditionele bouwmethoden. Naar het gebruik van materialen toe vallen volgende tendensen op: behalve dat het belang van aluminium blijft stijgen is er een toename van gespecialiseerde en hoogwaardige materialen. Staal- of aluminiumplaten worden gemaakt in andere vormen of met een variatie aan isolatiekernen (bijvoorbeeld rotswol, Polyurethaan (PUR) of Polyisocyanuraat (PIR)). De monteur zal vertrouwd moeten raken met deze materiaalsoorten. Verder zal het gebruik van sandwichpanelen toenemen, waardoor het monteren sneller kan verlopen voor de monteurs. Tenslotte is er in de gevelbekleding in Nederland en Frankrijk meer aandacht voor het esthetische dan in Vlaanderen. Verwacht wordt dat dit ook zal overwaaien naar België. Constructies zullen meer gebogen vlakken en dergelijke bevatten en minder eenvoudig te monteren zijn. De afwerking zal belangrijker worden.

7.2. Taken Aan de hand van de bovenstaande takentabellen kunnen voor het beroep van monteur metalen gevelen dakelementen de volgende trends in het takenpakket verwacht worden. Trend verwijst hier zowel naar het toenemend als afnemend belang van bepaalde taken in de toekomst. Daarnaast kunnen ook geheel nieuwe taken aan bod komen. Toenemende trend (taak wordt belangrijker in de toekomst)

Monteren van sandwichpanelen Er worden steeds meer sandwichpanelen gebruikt. Deze zijn sneller te monteren, maar wegen meer. De kwaliteit van het eigen montagewerk beoordelen en indien nodig bijsturen (kwaliteitszorg) Milieu Rekening houden met mogelijk steeds meer milieuvoorschriften bij het verwijderen van afval.

Instaan voor welzijn De veiligheidswetgeving wordt steeds uitgebreider en zal ook in de toekomst steeds belangrijker worden. Dit vereist meer opleiding en meer aandacht bij de monteurs. Afnemende trend (taak wordt minder belangrijker in de toekomst)

17

Installeren en verwijderen van stellingen en ladders Het gebruik van stellingen en ladders wordt minder belangrijk ten voordele van hoogwerkers. 17

Met die nuance dat stellingen en ladders nu reeds weinig worden gebruikt. Er is een richtlijn van Europese Unie die het gebruik van ladders zo veel wil mogelijk verminderen ten voordele van stellingen en hoogwerkers: “Richtlijn 2001/45/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001 tot wijziging van Richtlijn 89/655/EEG van de Raad betreffende minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid bij het gebruik door werknemers van arbeidsmiddelen op de arbeidsplaats (2e bijzondere richtlijn in de zin van artikel 16, lid 1, van Richtlijn 89/391/EEG).”

36


7.3. Competenties De competenties die met bovengenoemde taken samenhangen zullen in de toekomst ook aan belang winnen/afnemen. Hieronder worden de belangrijkste opgesomd. Toenemende trend (competentie wordt belangrijker in de toekomst)

Kennis van montage- en bevestigingstechnieken: er zijn steeds meer verschillende mogelijkheden qua montage. Kennis en kunnen toepassen van milieuvoorschriften

Veiligheidsbewust werken Afnemende trend (competentie wordt minder belangrijker in de toekomst)

Kennis en kunnen toepassen van de basisregels voor montage en demontage van stellingen

37


8. Beroepenfiche Monteur metalen gevelen dakelementen (M/V) ANDERE MOGELIJKE BENAMINGEN Arbeider in de gevelen dakbekleding CLUSTER

NIET VERWARREN MET Dakdekker

OMSCHRIJVING De monteur metalen gevelen dakelementen brengt op de werf de benodigde materialen en het materieel ter plaatse, alsook het hefwerktuig (hoogwerker, verreiker, schaarlift). Daarna zal hij vaak metalen regelwerk of binnendozen bevestigen. Hierna gaat hij over tot de eigenlijke montage van metalen platen op gevel en dak, dit volgens verschillende mogelijke montagesystemen- en technieken. Bij de plaatsing voorziet de monteur, naargelang de beoogde constructie, in openingen en schuine wanden. Tenslotte werkt hij de platen af door te slijpen, zagen, knabbelen en door het bevestigen van afwerkingsprofielen (dorpels, dakranden, …). Bij het uitvoeren van zijn taken leeft de monteur steeds de veiligheids-, milieu- en kwaliteitsvoorschriften na. TAKEN

Voorzien van de nodige materialen en materieel (bedienen van onder meer hefwerktuigen) Plaatsen van metalen elementen: • Plaatsen van metalen regelwerk • Plaatsen van metalen elementen (volgens de klassieke systemen en volgens het systeem ‘met staande naad’) • Naargelang de beoogde constructie: insnijdingen in de platen maken of een schuine wand zagen • Metalen platen met staande naad verbinden Afwerken van geplaatste metalen platen: • Verwerken van de afwerkingsprofielen • Bevestigen van afwerkingsprofielen Instaan voor orde en netheid op de werkplaats Onderhoud en schoonmaken van materiaal Materieel afvoeren Opdrachten tijdig uitvoeren en het eigen montagewerk beoordelen Scheiden en selectief verwijderen van afval Instaan voor welzijn op het werk

COMPETENTIES KENNIS

Kennis van plan lezen Kennis van meetinstrumenten en –technieken Kennis naar aanleiding van het werken op een bouwwerf Kennis van timmertechnieken in functie van het plaatsen van houten latten Kennis van montage- en bevestigingstechnieken Kennis van afwerkingstechnieken Kennis van gereedschappen en hulpmiddelen Kennis van materialen

38


Kennis van kwaliteitszorg Kennis van milieu

Kennis van veiligheid SLEUTELVAARDIGHEDEN

Bereid zijn te leren Gezondheidsbewust en veiligheidsbewust werken Handig zijn Problemen kunnen oplossen

Teamgericht kunnen werken SPECIFIEKE VEREISTEN

De monteur mag geen hoogtevrees hebben De monteur moet in het bezit zijn van een attest Basisveiligheid-VCA of bereid zijn dit te behalen Vaak wordt van de monteurs verwacht dat ze een opleiding ‘hoogwerker’ hebben gevolgd, of binnen korte tijd zullen volgen

De zelfstandige monteur metalen gevelen dakelementen dient een bewijs ‘bedrijfsbeheer’ en een bewijs van beroepskennis te kunnen voorleggen, zoals opgelegd door de vestigingswet OPLEIDING EN ERVARING

Specifieke opleidingen bestaan niet. Ervaring of een diploma in de bouw-, schrijnwerkers- of de metaalsector is een pluspunt. De meeste bedrijven voorzien een opleiding op de werkvloer. TEWERKSTELLINGSMOGELIJKHEDEN

Het beroep komt enkel voor in vrij gespecialiseerde bedrijven van de daken gevelbekleding. DOORGROEIMOGELIJKHEDEN

Monteur metalen gevelen dakelementen→ploegbaas ARBEIDSORGANISATIE

De monteur metalen gevelen dakelementen werkt steeds in een ploeg van 3 of 4 mensen, onder leiding van een ploegbaas. De monteur staat enkel in contact met het eigen bedrijf en krijgt aanwijzingen van de werfleider bij het begin van de werken op een nieuwe werf.

Een bedrijf in de gevelbekleding werkt meestal in onderaanneming. ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

Werken in open lucht en in de hoogte, het risico hierbij is valgevaar Werken op verplaatsing (variabele uren en vaak lang onderweg)

Werken in teamverband KNELPUNTEN

Bedrijven in de gevelbekleding ervaren moeilijkheden om voldoende en beroepsbekwame monteurs aan te werven. Het knelpuntkarakter ligt in de krapte op de arbeidsmarkt en het gebrek aan een specifieke opleiding. TOEKOMSTIGE EVOLUTIES

Vooreerst verwacht men dat renovatie aan belang zal winnen Ook verwacht men dat aluminium steeds belangrijker zal worden en dat er steeds gespecialiseerder materiaal op de markt zal komen. De monteur zal vertrouwd moeten raken met deze materiaalsoorten Wellicht zal het gebruik van sandwichpanelen toenemen, waardoor de monteur projecten sneller kan afwerken.

39


Verder zal de afwerking steeds gevarieerder en esthetischer zijn, de monteur zal dus vaker meer complexe opdrachten krijgen Men zal steeds minder ladders en stellingen gebruiken. Veilig, milieubewust en kwaliteitsbewust werken worden belangrijker

9. Verklarende woordenlijst

Corrosie: Ongewenste aantasting van een materiaal ten gevolge van chemische of elektrochemische reacties met componenten uit de omgeving).

Galvaniseren: Thermisch verzinken. Dit is een noodzakelijke afwerking voor metaal dat wordt blootgesteld aan de buitenlucht: het is een corrosiebestendige beschermlaag op basis van zink.

Dorpel: onderste en bovenste deel van een raam. Felsen: Platen omvouwen en vastslaan. Knabbelschaar: De knabbelschaar hapt door middel van een stift in hoog tempo kleine stukjes metaal weg.

Koudebrug: Een (relatief klein) onderdeel van de gevel die slechts een geringe warmteisolatie biedt. Dit resulteert in een hoge kans op oppervlaktecondensatie. Koudebruggen zijn er bijvoorbeeld waar geïsoleerde betoncomponenten elkaar raken en de isolatie ophoudt. Metalen platen hebben daardoor minder koudebruggen.

Popnagel: Blinde klinknagel: holle nagel waarvan de rand omgebogen wordt. Geschikt voor het verbinden van afzonderlijke delen, waarbij de sluitkopzijde in het algemeen niet toegankelijk is.

Sandwichpaneel: Sandwichpanelen zijn opgebouwd uit 2 platen metaal met daartussen isolatie verlijmd.18

Windveer: geplooid afwerkprofiel om een dakzijde af te werken en tochtdicht te maken. Vormt de overgang tussen het dakvlak en de gevel.

18

Zie bijvoorbeeld http://www.oudclad.nl/paneel.htm

40


Lijst van organisaties en bedrijven die werden uitgenodigd op de conferenties ‘monteur metalen gevelen dakelementen’

ME Construct NV ACV

De heer Ben Bomhals De heer Deef Borloo

MSB NV

De heer Rudy Buysse

DAS NV

De heer Marc Das

Baeck Industriële bekleding NV FVB ACLVB ABVV

De heer Thierry Giavelli De heer Jos Gijbels De heer Johan Roelandt De heer Jan Soetaert

41


42


Bijlage 1 NACE-BEL activiteitennomenclatuur voor de bouwsector [Koninklijk besluit 16 oktober 2000 van tot wijziging van het koninklijk besluit van 31 augustus 1964 tot vaststelling van de lijst van de in het handelsregister te vermelden handelsbedrijvigheden, in Belgisch staatsblad 25 oktober 2000]. De bouwnijverheid valt onder code 45; de metalen daken gevelbekleding vooral onder 452. Code

Omschrijving

45

BOUWNIJVERHEID

451

Het bouwrijp maken van terreinen

4511

Slopen van gebouwen; grondverzet

45111

Slopen van gebouwen

4511101

het slopen van gebouwen en andere bouwwerken

4511102

het ruimen van bouwterreinen

45112

Grondverzet

4511201

het grondverzet : graven, ophogen, egaliseren en nivelleren van bouwterreinen, graven van sleuven en geulen, verwijderen van rotsen, grondverzet met behulp van explosieven

4511202

het geschikt maken van terreinen voor mijnbouw : verwijderen van deklagen en overige werkzaamheden in verband met de ontsluiting van delfstoffen en de voorbereiding van de ontginning

4511203

de verlaging van het grondwaterpeil en de drainage van bouwterreinen

4511204

de drainage van land- en bosbouwgrond

4512

Proefboren en boren

45120

Proefboren en boren

4512001

het proefboren en het nemen van bodemmonsters ten behoeve van de bouw of voor geofysische, geologische of andere doeleinden

4512002

het uitvoeren van horizontale boringen voor het leggen van kabels en kanalisaties

452

Burgerlijke en utiliteitsbouw; weg- waterbouw

4520001

het optrekken van de ruwbouw van gebouwen en de structuur van civieltechnische werken, inclusief het gieten van gewapend beton en het uitvoeren van metselwerken

4520002

de algemene coördinatie van de werkzaamheden op de bouwwerf

4521

Algemene bouwkundige en civieltechnische werken

45211

Bouwen van individuele huizen

4521101

het optrekken van de ruwbouw van individuele huizen

4521102

de bouw van individuele huizen volgens de formule sleutel op de deur

45212

Optrekken van andere residentiële gebouwen en van kantoorgebouwen

43


4521201

het optrekken van de ruwbouw van gebouwen met celstructuur: appartementsgebouwen, kantoorgebouwen, enz.

4521202

de bouw van appartementen volgens de formule sleutel op de deur

45213

Optrekken van gebouwen voor industrieel of commercieel gebruik, voor landbouwdoeleinden, enz.

4521301

het optrekken van de ruwbouw van gebouwen voor industrieel of commercieel gebruik, van stelen stapelplaatsen, scholen ziekenhuizen, van gebouwen voor de beoefening van erediensten, cultuur, sport, recreatie, enz.

4521302

de montage van hangars, loodsen, schuren, silo’s enz. voor landbouwdoeleinden

45214

Bouw van tunnels, bruggen, viaducten en dergelijke

4521401

de bouw van bruggen (inclusief bruggen voor verhoogde wegen), viaducten, enz.

4521402

de bouw van tunnels voor spoorwegen autoverkeer en van overige ondergrondse doorgangen

45215

Aanleg van pijpleidingen, telecommunicatieleidingen en hoogspanningsleidingen

4521501

de aanleg van waterdistributienetten en rioleringen

4521502

de aanleg van pijpleidingen voor het vervoer van gas, petroleumproducten, enz.

4521503

de aanleg van leidingen voor het vervoer en de distributie van elektrische energie

4521504

de aanleg van telecommunicatielijnen en -netten

4522

Dakbedekking en bouw van dakconstructies

45220

Dakbedekking en bouw van dakconstructies

4522001

de bouw van daken

4522002

het plaatsen van dakbedekking van ongeacht welk materiaal

4522003

het plaatsen van dakgoten en regenafvoerbuizen

4522004

het waterdicht maken van daken en dakterrassen

4523

Aanleg van spoorwegen, wegen, straten, vliegvelden en sportaccommodaties

45230

Aanleg van spoorwegen, wegen, straten, vliegvelden en sportaccommodaties

4523001

de bouw van spoorwegen : aanleggen van de bedding, plaatsen van de rails, uitvoeren en herstellingswerken

4523002

de bouw van autowegen, straten en andere wegen en paden voor voertuigen en voetgangers (inclusief het plaatsen van vangrails)

4523003

de bouw van start- en landingsbanen

4523004

de bouw van speel- en sportterreinen, zwembaden, enz.

4523005

het schilderen van markeringen op wegen en parkeerplaatsen

4524

Waterbouw

45241

Baggerwerken

4524101

het uitvoeren van baggerwerken

4524102

het ruimen van waterlopen, sloten, enz.

45242

Overige waterbouw

4524201

de aanleg van havens (inclusief jachthavens) en dokken

4524202

de aanleg van dammen en dijken

4524203

de aanleg van kanalen en andere waterwegen

44


4524204

de bouw van sluizen, zwaaikommen, enz.

4524205

de bouw van bezinkbekkens en andere constructies ten behoeve van de waterzuivering

4524206

het uitvoeren van diverse werkzaamheden onder water

4525

Overige werkzaamheden in de bouw

45250

Overige werkzaamheden in de bouw

4525001

onderneming voor het bouwen van funderingen, inclusief heien

4525002

onderneming voor het boren en aanleggen van waterputten, graven van mijnschachten

4525003

onderneming voor het vlechten van ijzer en aanbrengen van bekisting

4525004

Onderneming voor het uitvoeren van metselwerk

4525005

onderneming voor het aanbrengen van chape

4525006

onderneming voor het bouwen van schoorstenen en industrie¨le ovens

4525007

onderneming voor het bouwen van open haarden, stookplaatsen, sierschouwen, enz.

4525008

Onderneming voor het monteren van niet-zelfvervaardigde metalen constructiewerken

4525009

onderneming voor het uitvoeren van hijsen hefwerkzaamheden voor rekening van derden

4525010

onderneming voor het optrekken en afbreken van steigers en werkplatforms

4525011

onderneming voor het uitvoeren van voegwerken

4525012

onderneming voor het bouwen van koelkamers, kluizen, enz.

453

Bouwinstallatie

4531

Elektrische installatie

(…) 4532

Isolatiewerkzaamheden

(…) 4533

Loodgieterswerk

(…) 4534

Overige bouwinstallatie

(…) 454

Afwerking van gebouwen

(…) 4541

Stukadoorswerk

(…) 4542

Schrijnwerk

(…) 4543

Vloerafwerking en wandbekleding

(…) 4544

Schilderen en glaszetten

(…) 4545

Overige werkzaamheden in verband met de afwerking van gebouwen

(…) 455

Verhuur van machines voor de bouwnijverheid met bedieningspersoneel

45


46


Bijlage 2 PC 124 – Paritair Comité voor het bouwbedrijf: Oprichting en wijziging bevoegdheidsgebied (http://meta.fgov.be/pdf/pk/ae/NL-AE-12400.pdf) Relevante passages zijn onderlijnd. Artikel 1 bevoegd voor de werknemers die hoofdzakelijk handarbeid verrichten en hun werkgevers, te weten: a) de ondernemingen waarvan de gewone activiteiten bestaan in de opbouw, de verbouwing, de afbouw, het onderhoud, de herstelling of het slopen van bouwwerken:

de ondernemingen en de particulieren, die geregeld gebouwen optrekken voor eigen rekening of voor de verkoop ervan;

de ondernemingen waarvan de gewone activiteiten bestaan in het verhuren van materieel aan de voornoemde ondernemingen.

de ondernemingen waarvan de gewone activiteiten bestaan in de groothandel in nieuwe en/of gerecupereerde bouwmaterialen, met uitzondering van die ondernemingen waarvan de aldaar tewerkgestelde arbeiders omwille van de specifieke aard van de verhandelde bouwmaterialen onder een ander paritair comité ressorteren. Onder groothandel in bouwmaterialen wordt verstaan: aankopen, verkopen, vervoeren, op voorraad houden, verpakken en alle andere activiteiten die met handeldrijven in bouwmaterialen verband houden. Onder bouwmaterialen wordt verstaan: de grondstoffen, afgewerkte materialen, benodigdheden voor het optrekken, onderhouden of herstellen van bouwwerken;

de ondernemingen waarvan de gewone activiteiten bestaan in het behandelen, opslaan, sorteren en verwerken van afvalstoffen, andere reststoffen en grond die bij deze bouwwerken vrijkomen; en dit ongeacht de gebruikte technieken en ongeacht de gebruikte producten, met uitzondering van de terugwinning en/of de verwerking van afval van kunststoffen of andere scheikundige producten alsook de exploitatie, de industriële behandeling en terugwinning van afvalstoffen, nevenproducten en bezinksels door fysico-chemische en/of chemische procédés;

de studiebureaus voor grondonderzoek en stabiliteitsstudies. Onder de door deze ondernemingen uitgevoerde of daarmee gelijkgestelde werken vallen:

zee- en rivierwerken, met inbegrip van het vlot trekken van boten en schepen, alsmede het opruimen van wrakken;

47


baggerwerken;

funderingswerken met inbegrip van heipalen, paalplanken en grondverbeteringwerken door welk systeem ook;

werk aan wegen, vliegveldbanen, fietspaden, voegwerk, straatwerk en wegbebakening;

de fabricage en tevens het plaatsen van prefabelementen, zo deze activiteiten hoofdzakelijk door de onderneming worden uitgevoerd;

het plaatsen van prefabelementen;

asfalteren en bitumeren;

dakbedekkingen;

schilderen, stofferen en behangen;

grondwerk en/of graafwerk, met inbegrip van boren, diepboren, uitgraven van putten, draineren en verlagen van de grondwaterstand, reinigen van het grondwater dat ontstaat naar aanleiding van grond- en/of graafwerken;

metselen betonwerk, het metselen van ketels, nijverheidsovens en ander dergelijk werk, alsook het leggen van riolen en het bouwen van fabrieksschoorstenen;

het restaureren, reinigen en wassen van gevels en monumenten; slopings- en slechtingswerken met inbegrip van de afbraak en/of de verwijdering van asbest of van asbesthoudende materialen;

tegel- en mozaïekwerk en elke andere muur- en grondbekleding, met uitzondering van hout; stukadoors- en pleisterwerk; voegwerk; stuc- en staffwerk; thermische en/of akoestische isoleringen, met uitzondering van de aanmaak van de scheikundige producten hiervoor nodig en de aanvullende toepassing ervan voor zover de toepassing van deze producten een bijzondere kennis vereist van scheikundige processen of technieken;

timmerwerk, met uitzondering van het monteren van metalen gebinten; glas-, spiegel- en glas-in-loodwerk en het verwerken van alle doorschijnende of doorzichtige materialen (benevens het inzetten van vensterglas, veiligheidsglas, spiegels, glas in lood en alle andere doorschijnende of doorzichtige materialen, het bouwen van wanden en daken van glasbeton, het voorbereidend en bijkomend werk dat voor de uitvoering ervan nodig is);

marmerwerk; aanleggen van installaties voor verwarming, luchtverversing en klimaatregeling;

48


aanleggen van sanitaire installaties, met inbegrip van waterzuiveringsinstallaties;

aanleggen van allerlei ondergrondse leidingen, zoals watervoorziening, elektrische kabels;

het maken en/of het plaatsen van sierschoorstenen;

het vervoer te water eventueel door een der hierboven genoemde ondernemingen ter uitvoering van de gewone activiteit van deze onderneming;

de ondernemingen voor zee- en stroomonderzoek, voor zover zij van geen ander paritair comité afhangen;

de ondernemingen in onroerende goederen;

aanbrengen van voegen aan bruggen en/of wegen, met uitzondering van de aanmaak van de scheikundige producten hiervoor nodig en de aanvullende toepassing ervan voor zover de toepassing van deze producten een bijzondere kennis vereist van scheikundige processen of technieken;

betonherstelling en/of betonhars, met uitzondering van de aanmaak van de scheikundige producten hiervoor nodig en de aanvullende toepassing ervan voor zover de toepassing van deze producten een bijzondere kennis vereist van scheikundige processen of technieken;

verwerking van scheikundige producten in het bouwproces en/of in het onderhoud of restauratie van gebouwen, met uitzondering van de aanmaak van de scheikundige producten hiervoor nodig en de aanvullende toepassing ervan voor zover de toepassing van deze producten een bijzondere kennis vereist van scheikundige processen of technieken;

aanleggen en onderhoud van spoorwegen; oprichten van steigers; het geschikt maken voor de aanleg van speelpleinen, sportterreinen, parken, tuinen, tenzij zulks de bijkomstige activiteit is van een onderneming die onder het Paritair Comité voor het tuinbouwbedrijf ressorteert;

de betonbereiding in daartoe speciaal uitgeruste centrales en/of de levering van beton aan de verbruikers;

het plaatsen van afsluitingen; steenhouwersarbeid, met uitzondering van die arbeid welke onder het Paritair Comité voor het groefbedrijf ressorteert;

aanmaak van asfalt uitsluitend voor wegenbouw in daartoe speciaal uitgeruste centrales; bekistings- en/of ontkistingswerkzaamheden; aanleggen van zwembaden; injecteren van gevels en/of wanden, met uitzondering van de aanmaak van de scheikundige producten hiervoor nodig en de aanvullende toepassing ervan voor zover de toepassing van deze producten een bijzondere kennis vereist van scheikundige processen of technieken;

49


bedekken en/of waterdicht maken van bouwwerken en kunstwerken, met uitzondering van de aanmaak van de scheikundige producten hiervoor nodig en de aanvullende toepassing ervan voor zover de toepassing van deze producten een bijzondere kennis vereist van scheikundige processen of technieken;

bodemsaneringswerken, waarvoor geen specifieke chemische procédés worden gebruikt, met inbegrip van ex situ en in situ reiniging, opslaan en/of behandelen van uitgegraven en getransporteerde grond;

de verwerking van inerte en niet-gevaarlijke afvalstoffen in installaties die overwegend dienen voor afvalstoffen afkomstig van bouwwerken.

b) de ondernemingen die zich bezighouden met de fabricage en tevens het plaatsen van alle houten voorwerpen en producten, die door bestemming onroerend worden, of enkel en alleen met het plaatsen ervan. Tot de bevoegdheid van het paritair comité behoren eveneens, de ondernemingen, met name de natuurlijke personen of de rechtspersonen, of de particulieren, die normaal geen activiteiten in de bouwsector uitoefenen maar occasioneel toch bouwwerken in eigen beheer uitvoeren met daartoe speciaal in dienst genomen werklieden uit de bouwsector en met de bedoeling het gebouwde geheel of gedeeltelijk te verkopen. De bevoegdheid van het paritair comité is beperkt tot de duur van die bouwwerken en tot voormelde werklieden.

50


Bronnen – Literatuurlijst Interviews Rudy Buysse, algemeen directeur, MSB NV, 28 mei 2004. Patrick Naessens, zaakvoerder, Naessens bvba, 7 juni 2004. Thierry Giavelli, Baeck Industriële bekleding NV, 17 juni 2004. Dominique Janssen, werfleider, Jodamo, 21 juni 2004. Stefaan Celen, hoofd uitvoering, Industriebouw Verelst NV, 23 juni 2004. Marianne Brands, personeelsverantwoordelijke, ME Construct NV, 31 augustus 2004. Mark Vorsselmans, gedelegeerd bestuurder, C. Vorsselmans, 6 september 2004.

Documenten CATED (red.) (1979). Bardages et couvertures industrialisés. Parijs: Documentation française du bâtiment – Editions du Moniteur. CEVORA. (2004). Beroepenstructuren in het ANPCB: Bouw. Brussel: CEVORA Corus Building Systems (sine dato). Kalzip© zet de toon. [online]. Beschikbaar: http://www.naessenspatrick.be/Download Files/NL/Kalzip/Kalzip Folder NL.pdf Dostert, Monique (1995). Bardages et couvertures en grands éléments. Parijs : Centre d'assistance technique et de documentation (CATED). Federaal Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid (2000). Codex over het Welzijn op het Werk en uittreksels uit het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming. Brussel: Federaal Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid. Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid in samenwerking met Hoger Instituut voor de Arbeid (s.d.). HIVA-beroepsprofiel Stellingbouwer. Leuven: KUL – HIVA.

51


Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid in samenwerking met Hoger Instituut voor de Arbeid (s.d.). Opleidings- en kwalificatiebehoeften: de aanpak van het Fonds voor Vakopleiding in de bouwnijverheid. Leuven: KUL – HIVA. Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid i.s.m. Hoger Instituut voor de Arbeid (1998). Beroepenstructuur bouw. [online]. Beschikbaar: http://www.debouw.be/Beroepen+in+de+bouw/default.htm Gemeenschapsonderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie (s.d.). Sectorale fiche bouw [online]. Beschikbaar: http://www.gemeenschapsonderwijs.be/ond/csb/ondarb/bouw/algbouw.htm MSB nv (s.d.). Dak- en gevelbekleding. Zelzate: bedrijfsfolder (eigen beheer). Kenteq (s.d.). Kwalificatiestructuur Installatietechniek: Dakbeddingstechniek [online]. Beschikbaar: http://www.kenteq.nl/cms/publish/content/showpage.asp?pageid=276 Kenteq (s.d.). Beroepsprofiel Monteur Lichte Staalbouw Buitendienst [online]. Beschikbaar: http://www.som.nl/beroepsprofielen/118-IV-6.pdf Kingspan geïsoleerde daken gevelsystemen (s.d.). “Trends in Sandwichpanelen” en productenlijst, [online]. Beschikbaar: http://www.kingspan.be Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement onderwijs (2002a). Modulaire beroepsopleidingen studiegebied bouw [online]. Beschikbaar: http://www.ond.vlaanderen.be/dbo/modularisering/beroepsopleidingsmappen%2020022003/modulaire%20beroepsopleidingenmap%20bouw.pdf Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement onderwijs (2002b). Modulaire beroepsopleidingen studiegebied koeling en warmte [online]. Beschikbaar: http://www.ond.vlaanderen.be/dbo/projecten/modularisering/beroepsopleidingsmappen%2020 02-2003/modulaire%20beroepsopleidingenmap%20koeling%20en%20warmte.pdf Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen (1999). Welzijn op het werk. Antwerpen: PVI. Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen (2001). Basisveiligheid VCA. Antwerpen: PVI.

52


Raab Karcher Bouwstoffen BV. Digitale Bouwvademecum. Deel 10: “Dakbedekkingsmaterialen” [online]. Beschikbaar: http://www.bouwvademecum.nl/html/deel10.html en http://www.bouwvademecum.nl/html/finish.html Ramaekers, G. (2004), Bouwunie wil hervorming technisch en beroepsonderwijs. Persbericht. [online]. Beschikbaar: http://www.bouwunie.be/viewobj.jsp?id=78666 Sels, L. & Malfait, D. (1996). Het opstellen van een beroepsprofiel: Het proces van a tot z. (Een onderzoek in opdracht van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen). Leuven: HIVA. Sels, L. (1996). Een koninklijke weg… ook voor Vlaanderen? Een studie naar de methoden voor de ontwikkeling van functie- en beroepsprofielen. (Een onderzoek in opdracht van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen). Leuven: HIVA. Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (1997). Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften voor sanitair installateur. Brussel: SERV. [online]. Beschikbaar: www.serv.be/Publicaties/225.pdf Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (2000). Handleiding voor het opstellen van beroepenstructuren, beroepsprofielen en beroepenfiches. Brussel: SERV. Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (2001). Sectorfiche bouw. Brussel: SERV. [online]. Beschikbaar: www.serv.be/dispatcher.aspx?page_ID=20-00-00-sf-004 Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (2002). Beroepsprofiel Vakman moderne bouwrestauratie. Brussel: SERV. Steel Deck Institute (1991). Sdi Manual Of Construction With Steel Deck [online]. Beschikbaar: http://www.sdi.org/whites/moc1.pdf Stichting Bouwresearch Rotterdam en Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche (s.d.). Opleidingen montagetechniek en geveltechniek. [online]. Beschikbaar: http://www.vmrg.nl/default.asp?sectie=kenniscentrum&h=20 en http://www.vmrg.nl/default.asp?sectie=kenniscentrum&h=28

53


Stichting Bouwresearch Rotterdam en Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche (2002). Toepassing van metalen gevelelementen in de utiliteitsbouw. Rotterdam: Stichting Bouwresearch. Stichting Opleidingen Metaal (1996). Eindtermendocument 10122/9708 van de kwalificatiestructuur metaal. Plaat- en Constructiewerker (niveau 2). Woerden. [ook online]. Beschikbaar: http://www.kenteq.nl/som.nl/htmpages/kwal_str/00000180.html Toes Montage BV (2004). Metalen daken, [online]. Beschikbaar: http://www.toes.nl/metalen_daken.php Travhydro S.A (2004). Le manuel du monteur [online]. Beschikbaar: http://www.travhydro.com/XOSNetEditor/GetFile.aspx?id=b952741c-f082-4ec1b52f-e3a8b20d1a88 Vlaamse Confederatie Bouw (2002). Wonen en bouwen in Vlaanderen. Tussen droom en daad. Studie- en jaarrapport 2001-2002. Brussel: Vlaamse Confederatie Bouw. Vlaamse Confederatie Bouw (2003). Van arbeidsruimten… tot ziekenhuizen. Studie- en jaarrapport 2002-2003. Brussel: Vlaamse Confederatie Bouw. VCB (2004). Bouwconjunctuur. [online]. Beschikbaar: http://www.vcb.be/conj.htm Krantenartikel (9 juni 2004), Bouwsector kent bescheiden heropleving, De Tijd.

Websites www.fvbffc.be (FVB - Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid) www.accg.be/news/be-du/Default.aspx (ABVV Algemene Centrale) www.acvbi.be/newacv/nl/acv_bouw/index.htm (ACV-bouw en industrie) www.aclv.be (ACLVB) www.ncb.be (Confederatie Bouw) www.bouwunie.be (de Bouwunie)

54


www.vcb.be/ (VCB - Vlaamse Confederatie Bouw) europa.eu.int/scadplus/leg/nl/lvb/l21181.htm (Bouwnijverheid in EU) www.vmrg.nl (Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche) cobra.vdab.be/ (Dakdekker metalen daken) www.kenteq.nl (Kenteq) www.sdi.org (Steel Deck Institute) www.toes.nl/metalen_daken.php www.dilien.com/staalconstructies/gevelbekledingen/index.html www.kalzip.com (Kalzip) www.kettlitz.net/home.htm (Kettlitz Adviezen) www.bbri.be/activefacades/ (‘Active facades’ project) www.naessenspatrick.be/prod04-NL.htm (productinformatie stalen daken wandplaten, bvba Naessens Patrick) www.ergoteam.be/tekstpaginas/frameset_mechanische_goederenbehandeling.htm gen mechanische goederenbehandeling Ergoteam)

(opleidin-

55

Beroepsprofiel. Monteur metalen gevel- en dakelementen. Sector Bouw. In samenwerking met het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid

Recommend Documents