beleidsverslag
Wethouder Jansenlaan 1 3844 DG Harderwijk Tel. (0341) 46 25 00
[email protected] www.socialedienstveluwerand.nl
2015
1. Programma Participatie
3 Voorwoord tekst nog invoegen
1. Programma Participatie
1.1 Inleiding 1.2 Gelijkblijvend uitkeringenbestand 1.3 Inrichting en uitvoering Participatiewet
1.1 Inleiding
1.4 Werkgeversdienstverlening
Binnen het programma Participatie vallen alle activiteiten en projecten die gericht zijn op het activeren van uitkeringsgerechtigden. Het voornaamste doel van 2015 voor het programma Participatie
4
1. Programma Participatie (vervolg) 1.5 Arbeidsmarktregio Stedendriehoek en Noord-Veluwe 1.6 Samenwerking Sociaal Domein 1.7 Jongeren
5
2. Programma Zorg 2.1 Individuele bijzondere bijstand
is geweest om het gedachtengoed van de nieuwe Participatiewet zoveel mogelijk invulling te geven: Zoveel mogelijk mensen in een reguliere baan aan de slag. Daar waar dat niet mogelijk is, is meedoen een goed alternatief. Daarnaast is het ontheffingsbeleid is opnieuw geformuleerd. Alle bestaande ontheffingen zijn onder de loep genomen tegen het nieuwe beleid en opnieuw beoordeeld. En is beleid ontwikkeld ter voorkoming van verdringing op de arbeidsmarkt.
2.2 Minima beleid
1.4 Werkgeversdienstverlening In 2015 is de werkgeversdienstverlening van de SDV opnieuw ingericht en zijn er samenwerkingen aangegaan met commerciële partijen. Hiermee is de weg ingezet naar lokale werkgeversdienstverlening. In 2015 heeft Ermelo als eerste het werkgeversdienstverleningsteam in de markt gezet onder de naam Samenwerkend Ermelo. In de eerste periode van 2016 zullen de lokale werkgeversdiensten van Harderwijk en Zeewolde gelanceerd. Niettemin zijn deze teams elke dag al hard aan het werk voor werkgever en klant. Tenslotte gaat “tijdens de verbouwing de verkoop gewoon door”. Daarnaast zijn er in het kader van de Participatiewet nieuwe werkprocessen ingericht, bijvoorbeeld voor loonkostensubsidie en doelgroepenregister.
1.2 Gelijkblijvend uitkeringenbestand
6
2. P rogramma Inkomen
Het doel voor 2015 was om het uitkeringenbestand niet te doen laten toenemen, dit is alleen
2.3 Het tijdig en rechtmatig verstrekken van bijstand
gelukt voor de gemeente Zeewolde. Bij de gemeenten Ermelo en Harderwijk is een stijging in het uitkeringenbestand waarneembaar (respectievelijk 7% en 1%). De reden dat de doelstelling
7
2. P rogramma Inkomen (vervolg) 2.4 Aanvraag laagdrempelig
hoog blijft, de vluchtelingenstroom en de toestroom van nieuwe doelgroepen. Activiteiten ontwikkeling en re-integratie
1.3 Inrichting en uitvoering Participatiewet
8
2.6 Fraude en Handhaving 2.7 Terugvordering en verhaal 2.8 Leenbijstand
Logo TeamZ
niet gehaald is lijkt te liggen in de aanblijvende economische situatie waardoor de werkloosheid
2.5 Uitkering als laatste vangnet
Programma Inkomen (vervolg)
Logo Harderwijk Werkt
In het licht van de Participatiewet is nieuw beleid ontwikkeld. Sociale Dienst Veluwerand heeft in 2015 de eerste stappen gezet om werkgeversdienstverlening een nieuwe impuls te geven.
Uitstroom betaald werk, of betaald werk met ondersteuning
228
Aantal klanten die actief zijn als vrijwilliger
304
Aantal klanten die meedoen aan georganiseerde activiteiten
418
Aantal klanten die sociale contacten buitenshuis hebben
434
Dit wordt in 2016 verder uitgerold. Het doel hiermee is om de focus van alle werkzaamheden zoveel mogelijk te richten op uitstroom naar werk. Door klanten te laten deelnemen aan een traject richting
9
Programma Inkomen (vervolg)
werk in combinatie met een stevige werkgeversdienstverlening hebben in 2015 veel klanten weer werk
2.9 Tenslotte
gevonden en konden hierdoor (gedeeltelijk) weer uit de bijstand stromen. Voor de groep van mensen voor wie de stap naar werk nog te ver is, is het doel hen zoveel te laten participeren in de maatschappij. Door deze groep te ontwikkelen kunnen ze groeien op de z.g.n. participatieladder. Op 1 januari 2015 stond nog 72% van de klanten op trede 1 t/m 3 dit is gedaald naar 67% op 31 december 2015
3
2. Programma Zorg Wanneer burgers van Ermelo, Harderwijk of Zeewolde niet of niet volledig over een
Op grond van bijzondere individuele omstandigheden kunnen burgers financieel geholpen worden. Het gaat
minimuminkomen kunnen beschikken, kan de Sociale Dienst Veluwerand, op grond van
dan om het verstrekken van bijzondere bijstand. Tot de categorie bijzondere bijstand behoren onder andere:
verschillende (wettelijke) regelingen, inkomensondersteuning bieden.
• De Individuele inkomenstoeslag;
De meest voorkomende wettelijke regeling op grond waarvan inkomensondersteuning wordt
• De PC-regeling;
verstrekt, is de Participatiewet. Het gaat dan vooral om bijstand in de algemeen noodzakelijke
• De Collectieve Aanvullende Verzekering (categoriale bijzondere bijstand);
kosten van het bestaan. Tevens is er inkomensondersteuning aan minima in de vorm van
• Studietoeslag (voor personen die niet in staat zijn het minimumloon te verdienen, maar wel arbeidscapa-
bijzondere bijstand.
citeit hebben).
1.5 Arbeidsmarktregio Stedendriehoek en Noord-Veluwe
1.7 Jongeren
Hieronder zullen de ontwikkelingen binnen de verschillende regelingen worden toegelicht.
2.2 Minimabeleid
Per 1 april 2015 is de samenwerking in de arbeidsmarktregio (Apeldoorn, Harderwijk, Zutphen en
De SDV heeft actief ingezet op beleid voor jongeren in een kwetsbare positie. Er is een goede
Voor onderstaande informatie geldt, dat personen van meerdere voorzieningen
De Maatschappelijke Bijdrageregeling (MBR) is een specifieke gemeentelijke minimaregeling.
Deventer) geformaliseerd door de oprichting van het Regionaal Werkbedrijf. Het Regionaal Werkbedrijf
samenwerking met het speciaal onderwijs en praktijkonderwijs opgezet. Dit heeft geleid tot een set
tegelijkertijd gebruik kunnen maken.
Op grond van deze regeling kan een vergoeding voor deelname aan sociale, culturele en sportieve
draagt zorg voor concrete afspraken met partijen (werkgevers, werknemersorganisaties, UWV en
aan afspraken, waar zowel scholen als SDV behoefte aan hadden. Daarnaast is gewerkt aan een
gemeenten) om de afspraken in het Sociaal akkoord handen en voeten te geven. Er is gewerkt aan
hernieuwde werkwijze in samenwerking met ROC en het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt.
2.1 Individuele bijzondere bijstand
harmonisering van instrumenten voor werkgevers. Ook ligt er een regionaal marktbewerkingsplan
De verwachting is dat deze hernieuwde werkwijze – die in pilotvorm is aangevangen – in de loop
In 2015 is sprake van een toenemend beroep op individuele bijzondere bijstand. Dit wordt veroorzaakt door een
dat lokaal vertaald gaat worden.
van 2016 meer body zal krijgen. Binnen deze hernieuwde werkwijze worden jongeren vanaf het
stijging van het cliëntenbestand en door een toename van het aantal aanvragen
Jeugdsportfonds. Het jeugdsportfonds is in 2014 gestart in de drie deelnemende gemeenten.
moment van melding actief opgepakt en doorgeleid, zodat de verplichte zoekperiode van jongeren
bewindvoeringskosten, leenbijstand en overbruggingsuitkeringen. Door de economische crisis zien we meer
Er is een systeem opgezet waarbij één contactorganisatie per gemeente wordt aangewezen die
1.6 Samenwerking Sociaal Domein Ermelo, Harderwijk en Zeewolde
meer invulling kan krijgen. Dit heeft er al toe geleid dat het aantal jongeren dat na de zoekperiode
cliënten met een schuldenprobleem, die in een bijstandssituatie terechtkomen. De uitgaven en het aantal
aanspreekpunt is voor ouders en intermediairs. Deze intermediairs zijn bevoegd om kinderen aan
Het jaar 2015 is het eerste jaar geweest van de daadwerkelijke uitvoering van de drie decentralisaties.
van 4 weken ‘zoek raakt’ en niet meer in beeld is, is gedaald van ongeveer 50% naar 34%.
aanvragen met betrekking tot bewindvoeringskosten (bijzondere bijstand, overige financiële transacties) zijn
te melden bij het jeugdsportfonds zodat de contributie voor de betreffende sportvereniging via het
Dit is binnen de decentralisaties een zoektocht geweest. Toch zijn vanuit de Participatiewet de eerste
Ongeveer twee derde van deze groep heeft geen startkwalificatie.
in Harderwijk, Ermelo en Zeewolde in 2015 t.o.v. 2014 toegenomen.
jeugdsportfonds kan worden voldaan. In 2015 is in Harderwijk gestart met het Jeugdcultuurfonds.
activiteiten worden verkregen, en daarnaast een schoolkostenvergoeding voor kinderen die van de lagere
verbindingen gelegd met de andere transities. Het duidelijkste voorbeeld hiervan is het project
Naast de verklaring dat de stijging van het aantal aanvragen komt door de economische crisis is er ook een sterke
‘Meedoen’, waarin gewerkt wordt aan een methodiek voor mensen met een lange afstand tot de
stijging van tarieven vanaf 1 januari 2015. Dit is een landelijke trend. Deze toename in de kosten is nauwelijks
arbeidsmarkt. Binnen het project wordt samengewerkt met WMO/Maatschappelijke zorg. Met deze
beïnvloedbaar.
school overgaan naar het voortgezet onderwijs.
methodiek worden bestaande voorzieningen aan elkaar verbonden wat leidt tot meer mensen actief in beeld, meer samenwerking en daardoor kostenreductie op de langere termijn. Daarnaast zijn
In het kader van de armoedebestrijding voor de inwoners van de gemeente Ermelo die een inkomen hebben
veel mensen actief geworden in het project Samenleving en Route.
gelijk aan of lager dan 110% van de bijstandsnorm is naar aanleiding van een besluit van het college van B&W van Ermelo een bijdrage verstrekt van € 50,- per gezinslid . Omdat er een koppeling is met de MBR-regeling kan deze bijdrage tot 31 januari 2016 worden aangevraagd.
5
Programma Zorg
2.015 €
Bijzondere Bijstand
€ 1.152.925
Leenbijstand
€ 398.174
Programma Inkomen 2.3 Het tijdig en rechtmatig verstrekken van bijstand
Langdurigh.toeslag/ verg.pens.gerecht.
Kostendelersnorm < nog invullen>
Het beperken van de administratieve lasten, het vergroten van effectiviteit en klantgerichtheid
Als iemand terecht een beroep op bijstand doet mag de aanvrager ervan uitgaan dat de uitkering
Aanvullende ziektek. Verz.
€ 147.077
PC-regeling
€ 16.822
snel wordt toegekend. Door een goede beheersing van de werkstroom is het in verreweg de meeste
De tijd waarin iedere klant op dezelfde wijze met eenzelfde frequentie werd gecontroleerd ligt
Maatschappelijke bijdrage regeling
€ 525.925
gevallen (95%) gelukt om binnen de daarvoor gestelde termijn een besluit te nemen op een
achter ons. Iedere klant wordt ingedeeld in een bepaald profiel. Er zijn in totaal 4 profielen. Ieder
Jeugdsport en cultuurfonds
€ 29.000
aanvraag. Als iemand ten onrechte een beroep doet op bijstand mag de burger ervan uitgaan dat
profiel leidt tot een specifieke wijze van begeleiding/controle. Indeling in deze profielen leidt tot
Individuele inkomenstoeslag
€ 559.878
de overheid deze aanvraag afwijst, nadat daartoe een zorgvuldig onderzoek heeft plaatsgevonden.
maatwerk als het gaat om rechtmatig toekennen van een uitkering of wijze van participatie.
Studietoeslag Koopkrachttoeslag 2014
€ 10.400
De preventiequote geeft inzicht in het aantal aanvragen dat niet heeft geleid tot een bijstandsuitkering.
Extra minima Ermelo
€ 22.101
De preventiequote geeft het aantal afgewezen, ingetrokken of buiten behandeling gestelde
Klanten die naast hun uitkering een parttime dienstverband hebben kunnen voortaan hun loon-
Aflossing/ Terugvordering
€ -112.300
aanvragen als percentage van het totale aantal aanvragen voor een uitkering voor levensonderhoud.
strook digitaal versturen naar een centraal emailadres waarna hun resterende recht op bijstand over
Totaal
€ 2.750.002
diezelfde maand wordt uitgekeerd. Goede facilitering van en voorlichting aan klanten zijn in 2015 Dit kan zowel wijzen op een succesvolle fraudebestrijding als het vaststellen van een recht op een
onderwerpen die de nodige aandacht hebben gehad.
Bewindvoeringskosten 2014
Ermelo
Harderwijk
Zeewolde
Uitgaven
104.200
178.900
47.800
voorliggende voorziening. Sinds de invoering van Handhaving is de preventiequote aanzienlijk
Aantal aanvragen
105
180
39
gestegen. Over 2015 ligt het percentage voor de SDV boven de 35%. Als gevolg van de invoering
2.4 Aanvraag laagdrempelig
van de Participatiewet is de rechtmatige verstrekking van de uitkering afhankelijk van de
Per januari 2015 heeft SDV een nieuwe website. Informatie over aanvraagprocedures van
toepassing van een aantal nieuwe Verordeningen die per 1 januari 2015 in werking zijn getreden:
minimaregelingen zijn voor klanten zijn op de nieuwe website laagdrempeliger geworden doordat die via een eenvoudig aanvraagformulier zijn te downloaden en vervolgens kunnen worden
- De afstemmingsverordening;
ingediend. Hiernaast blijft hulp beschikbaar voor klanten die moeite hebben met digitale
- De re-integratieverordening;
verwerking van gegevens. Sociale Dienst Veluwerand Jaarstukken 2015 18
- De verordening loonkostensubsidie; - De verordening tegenprestatie;
2.5 Uitkering als laatste vangnet
- De verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive;
De reden waarom mensen een beroep doen op een bijstandsuitkering afhankelijk van factoren
- De verordening individuele inkomenstoeslag.
waarop de SDV geen invloed kan uitoefenen. Voor 2015 gaat het dan met name om de instroom van statushouders, de onverminderd hoge instroom vanuit de WW, de instroom van jongeren die voorheen onder de Wajong vielen en de achterblijvende groei in deze regio van de werkgelegenheid (m.u.v. Zeewolde). Factoren waarop SDV wel invloed kan uitoefenen zijn het versterken van de uitstroom en het tegengaan van het oneigenlijk gebruik van het recht op uitkering.
7
2.6 Fraude en Handhaving
2.7 Terugvordering en verhaal
2.9 Tenslotte
Fraudepreventie is speerpunt van het beleid. Enerzijds door goede voorlichting aan huidige klanten
Het vaststellen en toepassen van de beslagvrije voet is een wettelijke verplichting.
Het activeren, ontwikkelen en ondersteunen bij het vinden van werk voor onze klanten staat bij
(persoonlijk, mondeling) en potentiële klanten (via folders, website), anderzijds door intensieve
Wanneer het inkomen lager is dan de beslagvrije voet dan is er wettelijk gezien geen ruimte meer
SDV voorop. De inzet op zelfredzaamheid zorgt voor ontwikkeling van onze klanten.
controle bij het aanvragen van een uitkering en toegenomen fraude-alertheid te stimuleren bij
om een openstaand terugvorderingsbedrag in te vorderen dan wel beslag te (laten) leggen op de
Een team van professionals staat klaar om daar waar het echt nodig is de klant te ondersteunen naar
alle medewerkers. Het team Intake heeft hierbij de taak te voorkomen dat mensen tot de uitkering
uitkering/een ander inkomen. In deze situaties moet uitgegaan worden van het feitelijk ontvangen
werk en inkomen. Mensen die (tijdelijk) een beroep moeten doen op de Participatie is het streven van
worden toegelaten die daar geen recht op hebben. De intakeprocedure is hiertoe uitgebreid met het
inkomen. Zo wordt voorkomen dat de beslagvrije voet hoger is dan het inkomen vanwege de premie
SDV dat zij een optimale dienstverlening mogen verwachten.
collegiaal toetsen van de aanvraag (door een collega intaker) en met het toepassen van de
ziektekostenverzekering en de woonkosten. Of dat toeslagen niet worden uitbetaald omdat er beslag
Handhavingsscan. Wanneer uit deze scan signalen naar voren komen die mogelijk op fraude wijzen
op is gelegd of de belastingdienst en deze met een toeslagschuld verrekent.
De komende tijd gaat SDV de beweging binnen het Sociaal Domein EHZ maken. Dit betekent dat de diensten die de Wet Maatschappelijk Ondersteuning, Jeugdwet en Participatie voor Ermelo, Harderwijk en
vindt daarop intensieve controle plaats. Er zijn steeds meer van dit soort situaties als gevolg dat er in steeds meer (fraude)
Zeewolde uitvoeren, een gezamenlijke uitvoeringsorganisatie Sociaal Domein gaan vormen.
Het team Handhaving speelt hierbij een belangrijke rol. Naast de onderzoeken die zij zelf als team
terugvorderingssituaties zijn waarbij wel sprake is van een terugvorderingsbedrag maar dat er
Hierdoor kunnen we effectiever samenwerken als de diverse disciplines in elkaar schuiven bij een klant.
op zich nemen zijn zij ook verantwoordelijk voor het vergroten van de fraude-alertheid van
(tijdelijk) geen mogelijkheid is om deze in te vorderen vanwege de beslagvrije voet.
Aan de slag met een Startersbeurs
medewerkers. Wanneer het nodig is vindt er afstemming plaats tussen de teams Handhaving, Beheer en de betrokken Participatiecoach. Handhaving speelt ook een rol bij het beheer van een
In zulke gevallen wordt het besluit om terug te vorderen “bevroren” en wordt er middels periodieke
uitkering. Wanneer bijzonderheden zijn, worden deze samen met handhaving nader onderzocht.
hercontroles bezien wanneer de ruimte tot invorderen/beslaglegging wel weer aanwezig is omdat
Maarten Nap heeft na zijn studietijd Politicologie veel gesolliciteerd op beleidsfuncties bij gemeenten.
het inkomen gestegen is dan wel er geen sprake meer is van bronheffing/verrekening toeslagen Cijfers “Poort” december 2015
Het ketste eigenlijk altijd af op werkervaring, totdat hij via de gemeente Putten de mogelijkheid kreeg
belastingdienst.
om een Startersbeurs aan te vragen. Hierdoor heeft hij uiteindelijk werk gevonden in Amsterdam.
Totaal poort t/m december 2015: 29 Besparing: € 299.975,-
2.8 Leenbijstand De kosten van leenbijstand (bijzondere bijstand) zijn gestegen ten opzichte van vorig jaar. Dit valt
Cijfers “lopende bestand” december 2015
te verklaren door het verstrekken van bijzondere bijstand voor algehele woninginrichting in de vorm
Uitkeringen beëindigd/aangepast m.b.v. handhaving: 5
van een lening aan statushouders. Vanaf 2013 hebben wij te maken met een aanzienlijke grotere
Totaal lopend bestand t/m december 2015: 26
instroom van statushouders die in het kader van de wettelijke taakstelling door de gemeentes
Besparing: € 155.271,-
moeten worden gehuisvest.
Cijfers “Bijzondere bijstand” december 2015
In 2016 zal het beleid met betrekking tot de hoogte van de te verstrekken bijzondere bijstand voor
Totaal bij 3 aanvragen betrokken geweest welke zijn afgewezen.
algehele woninginrichting worden gewijzigd en zullen de te verstrekken bijdragen worden verlaagd.
Besparing: € 2.149,-
Succesvolle banenmarkt ‘Groen’ in Werkwereld Harderwijk
Maarten: “Toen ik in gesprek was met de gemeente Putten attendeerde zij mij op de Startersbeurs. De Startersbeurs is bedoeld om afgestudeerden jongeren de mogelijkheid te geven om relevante
De banenmarkt voor ‘groen’banen in Werkwereld in Harderwijk voor cliënten van Sociale Dienst
leer- en werkervaring op te doen. Inmiddels ben ik gestart met de Startersbeurs als
Veluwerand is een succes gebleken. Meer dan 180 mensen hadden belangstelling voor de opstaande
jongerencoach bij Sociale Dienst Veluwerand
vacatures in het groen. De banenmarkt is een samenwerking van de lokale werkgeversdienstverlening van de gemeente Ermelo, Harderwijk en Zeewolde. Dit zijn Samen Werkend Ermelo, Harderwijk Werkt!
Maarten vindt de Startersbeurs een unieke kans. “Inmiddels heb ik veel werkervaring en kennis over
en Team Z. Accountmanagers, bemiddelaars en participatiecoaches uit deze teams waren aanwezig
de dagelijkse praktijk en dienstverlening die een Sociale Dienst uitvoert.
om de mensen te helpen bij het vinden van een baan in het groen. De groenbedrijven uit de regio waren aanwezig om hun vacatures aan te bieden.
9
