December 2014, jaargang 14, nr. 5
BRANDWEER AMSTERDAM-AMSTELLAND
Hier ligt mijn basis Sporen zoeken tussen de as Wie betaalt de rookmelders?
Behulpzaam Deskundig Daadkrachtig
Inhoud 4
8
Voorwoord van de commandant
3
"Hier ligt mijn basis"
4
Maatschappelijke waarde brandweer groeit Preventie in de planfase Scheepsbrand in het Westelijk Havengebied De commandantenwoning in kazerne Dirk Wie betaalt de rookmelders? Toeters en bellen Sporen zoeken tussen de as Brand meester
6
6
8
E
10 12 14
10
16
20
18
Colofon Oplage: 2.000 Hoofdredactie: Eliza Dijkema Eindredactie: Victoria Burgers Aan dit blad werkten mee: Eliza Dijkema Gerard Koppers Remco de Korte Jeroen Nan Rob Jastrzebski Mariëlle van Veen
Vormgeving: De Beeldsmederij Purmerend Druk: Drukkerij De Bink, Leiden Foto cover: Scheepbrand in het Westelijk Havengebied. Jeffrey Koper Beeldmateriaal: collectie BEBA Victoria Burgers Jeffrey Koper Claudia Otten Willem Jan Schouten Jaap Wals Your captain luchtfotografie
n zo is het alweer
paraat staan voor de
december, de maand
veiligheid van de burgers in
van de feestdagen,
onze regio. De afgelopen
het familiebezoek, het
maand heeft zich een
terugblikken op en het
aantal uiterst heftige
afscheid nemen van het
incidenten in Amsterdam-
afgelopen jaar. In Amsterdam-
Amstelland voorgedaan
Amstelland nemen we niet
die veel indruk hebben
alleen afscheid van 2014, maar
gemaakt op mij en de
ook van een van de meest
18
14 12
Sitrap is een uitgave van Brandweer Amsterdam-Amstelland en wordt verspreid onder alle personeelsleden en relaties.
Voorwoord van de commandant
Redactieadres: Karspeldreef 16 1101 CK Amsterdam Telefoon: (020) 555 66 14 Fax: (020) 555 68 63 E-mail:
[email protected] Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of kenbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Kopij volgend nummer: 30 januari 2015 ©2014 Brandweer Amsterdam-Amstelland
collega’s van de betrokken
gewaardeerde leden van onze brandweerfamilie.
kazernes. Incidenten waaruit maar weer eens is
Ricardo Weewer gaat ons verlaten. Hij treedt per
gebleken hoe moeilijk ons vak soms is, en hoe
januari in dienst bij de brandweeracademie van
bijzonder de mensen zijn die het werk uitvoeren.
het Instituut Fysieke Veiligheid. Vanuit daar werkt
Zij verdienen alle lof voor de betrokkenheid en
hij voor het hele land, en dus gelukkig ook nog
bevlogenheid waarmee zij de meest ingrijpende
steeds voor Amsterdam-Amstelland. Wij gaan hem
incidenten te lijf gaan.
hier missen. Ricardo is met zijn enorme kennis, zijn
Vooral tijdens de jaarwisseling lijkt het respect
drive en zijn bevlogenheid van ontzettend grote
voor brandweermensen en andere hulpverleners
waarde voor ons korps geweest. En bovenal is hij
wel eens ver te zoeken. Maar ik weet zeker dat
een bijzonder mooi mens. Zeker is dat hij zich nu
verreweg de meeste mensen hun hoed voor hen
met precies dezelfde passie gaat inzetten voor de
afnemen, in de wetenschap dat zij het zijn die voor
brandweer in Nederland. En daar mag Brandweer
hun veiligheid staan.
Nederland zich op verheugen. Als er iemand is die
Een gezond, veilig en mooi 2015 voor u en uw
zich met ziel en zaligheid voor ons allemaal inzet
dierbaren.
dan is het Ricardo wel. Het is hem, en Brandweer Nederland van harte gegund. In deze Sitrap leest u een uitgebreid Elie van Strien
afscheidsinterview met Ricardo, of een welkomstinterview zo u wilt.
Commandant Brandweer Amsterdam-Amstelland
Rest mij nog om u allen fijne feestdagen te
PS: Bij deze Sitrap vindt u een speciale uitgave
wensen. Feestdagen tijdens dewelke een deel
van het tijdschrift Quest. Hierin leest u van begin
van u ‘gewoon’ aan het werk zult zijn. Zoals wij
tot eind over ons prachtige vak en de bijzondere
als brandweer het hele jaar door, altijd en overal
mensen die het uitvoeren.
Volg ons op Twitter: www.twitter.com/brandweeraa en op Facebook:www.facebook.com/brandweeramsterdamamstelland
2
SITRAP
SITRAP
3
“Hier ligt mijn basis”
Ricardo Weewer
neemt afscheid van Amsterdam-Amstelland
Als kleine jongen stond hij al naast zijn fiets voor de oude kazerne Willem aan de Achtergracht wachtend tot de poorten open gingen en de brandweerwagen uitrukte. Dan fietste hij er achteraan en keek hij naar de mensen die het werk deden waarvan hij zeker wist dat hij dat later ook wilde gaan doen. Per 1 januari 2015 verlaat Ricardo Weewer Brandweer Amsterdam-Amstelland en treedt hij in dienst van de Brandweeracademie (IFV). “Ik wilde altijd bij dit korps werken, en nu ga ik er weg. Dat voelt best vreemd.” Jongensdroom
ik eerst maar ingenieur moest
brandweercultuur. Ik heb geleerd
met Ed Oomes het onderzoek
me steeds zwaarder viel om deze
“De brandweerkazerne Willem
worden. Toen ben ik metaalkunde
door gewoon te luisteren, door
naar deze brand gedaan. Collega’s
twee functies te combineren. Het
stond vlak naast mijn school. Ik
gaan studeren en daarna ben ik,
te vragen. En ook toen ervoer ik
verliezen is het allerergste dat je
werk als lector slokte meer en meer
raakte gefascineerd door de span-
terwijl ik nog moest promoveren,
die saamhorigheid. Ik kan me nog
als brandweerman of –vrouw kunt
van mijn tijd op. Dat ik een keuze
ning die de brandweer met zich
aangenomen op de brandweeraca-
een brand op een benzinetanker
overkomen. Daar komt ook mijn
moest maken. Ik heb er goed over
meebracht. Vaak stond ik te kijken
demie. Toen ik daar mee klaar was,
herinneren, bij Oiltanking. Dat was
drive vandaan om me te richten op
moeten nadenken. Al was het
wanneer de brandweerlieden
heb ik kort in Zaandam gewerkt
linke soep, maar ik moest als OVD
onderzoek om de veiligheid van de
maar omdat ik enorm veel van
’s middags appèl hadden. Dan ston-
voordat er een vacature bij Amster-
het schip op, dat was toen zo. En
collega’s te vergroten.
het korps Amsterdam-Amstelland
den ze daar, in volledige bepak-
dam vrij kwam. Ik ben toen samen
toen ik op dat schip stond, bleek
king op een rij. Ik weet niet wat
met Ed Oomes begonnen, ik werd
de bevelvoerder ineens achter me
Lector
heel trots dat ik hier werk met zo-
mij nou precies raakte, maar het
aangenomen als kazernechef, maar
te staan. ‘ Wat doe jij hier nou?’
Ik ben al drie jaar lector Brand-
veel fijne collega’s. Ik kan me bij de
raakte me. Ik denk de saamhorig-
ben dat eigenlijk nooit geweest.
vroeg ik. Hij zei: ‘Je denkt toch niet
weerkunde aan de brandweeraca-
Brandweeracademie inzetten voor
dat ik je als OVD alleen laat gaan.’
demie. Die functie combineerde
heel Brandweer Nederland, waar
heid, kameraadschap en teamgeest die ze uitstraalden. Daar wilde ik
De periode Amsterdam
Het maakt me trots om bij brand
ik altijd met mijn werk voor Am-
ik overigens dezelfde passie en
bij horen. Al op mijn zesde ging ik
Die eerste periode was denk ik
te zien hoe snel en vakkundig er
sterdam-Amstelland. Dat had als
vakmanschap zie als in Amsterdam-
vaak mee, bijvoorbeeld om eten
de mooiste, omdat ik toen heel
wordt gewerkt. En hoe je dan sa-
groot voordeel dat ik betrokken
Amstelland. Op landelijk niveau wil
vanuit de gaarkeuken op te halen
veel heb mogen doen. Ik was pro-
men voor zo’n klus staat, en dat je
bleef bij de praktijk én dat ik me
ik de stappen zetten op het gebied
en langs de kazernes te brengen
jectleider, sectiechef ad interim in
er dan als OVD ook helemaal bij
meer kon bezighouden met de
van veiligheid die ik vanuit Amster-
met de ordonnance. En dan stond
de eerste sectie en hoofd I&A ad
hoort.
inhoud van ons vak. Die vakinhoud
dam-Amstelland niet kan zetten.
mijn moeder me bij ‘onze’ kazerne
interim en OVD tegelijk. Ik heb
is waarom ik ook brandweerman
Om als lector goed te kunnen wer-
op te wachten omdat zij het eten
als beginnend OVD en AGS heel
De brand aan de Motorkade in
wilde worden. Ik wil me graag
ken heb ik contact met de korpsen
ook klaar had.”
veel geleerd van de brandmeesters
1995, waarbij drie collega’s om het
inzetten om ervoor te zorgen dat
nodig, dus ik blijf betrokken bij de
van toen, over het werk en de
leven kwamen, blijft mij het mees-
de Brandweeracademie een gezag-
praktijk, ook die in Amsterdam-
te bij. Ik was erbij. En ik heb samen
hebbend kennisinstituut voor de
Amstelland. Daar vind ik een fijne
afgerond solliciteerde hij bij het
brandweercollega’s wordt, waar
gedachte. Want hier ligt mijn basis,
korps Amsterdam. Maar hij werd
praktijk en wetenschap worden
en die blijft altijd in mij.”
afgewezen, omdat hij geen vak
verbonden. Want er is veel veran-
had geleerd. “Ik kon te goed leren,
derd op brandgebied, en we heb-
eigenlijk. Ze vertelden me dat als
ben steeds minder praktijkervaring
ik toch bij de brandweer wilde,
Vorig jaar realiseerde ik me dat het
Nadat Ricardo het gymnasium had
Tekst: Jeroen Nan
houd. Ik ben altijd, en nog steeds,
4
SITRAP
SITRAP
5
Burgemeester Amy Koopmanschap:
“Maatschappelijke waarde brandweer groeit”
alle hulpvragen waar mensen geen raad mee weten. En dan heb ik het niet over een moeder die zichzelf
De brandweer is in transitie. Samen veilig
samenhang te brengen in de in-
heeft buitengesloten, terwijl haar
Maar kwaliteit is meer dan paraat-
spanningen op het gebied van
baby alleen in de woning is en er
heid en repressieve daadkracht.
leefbaarheid, overlastbestrijding,
een pan op het vuur staat. Maar
Koopmanschap heeft het korps
inbraakpreventie en brandveilig-
wel over het drie keer uitrukken
een steeds belangrijker
Amsterdam-Amstelland de afge-
heid. Een ander project dat mo-
naar hetzelfde weiland omdat er
deel van het takenpakket.
lopen jaren zien groeien in een
menteel in Diemen loopt is het
wéér een paard in de sloot ligt.
nieuwe rol, die van ‘veiligheidsre-
beter verankeren van de rol van de
Het is de verantwoordelijkheid van
gisseur’. “Zes jaar geleden zijn de
brandweer in de advisering bij in-
de eigenaar om met een goede
gemeentelijke brandweerorgani-
frastructuur- en bouwprojecten. De
afrastering te voorkómen dat zijn
om inhoud te geven aan ‘De
saties in Amsterdam-Amstelland
brandweer heeft veel deskundig-
viervoeter steeds in dezelfde sloot
Brandweer Over morgen’.
opgegaan in één regionaal korps.
heid in huis op veiligheidsgebied,
terechtkomt. Een vergelijkbare
Niet alleen, maar samen met
Geen eenvoudige operatie. Op
maar wordt door ontwerpers en
situatie is het herhaaldelijk uitruk-
bestuurlijk gebied en qua bedrijfs-
projectontwikkelaars soms te laat
ken voor liftstoringen als gevolg
De uitrukdienst verkent slimmere inzetmodellen en risicobeheersing wordt
Brandweer AmsterdamAmstelland is goed op weg
een breed maatschappelijk
voering moesten heel veel details
partnernetwerk. Waaronder
worden geregeld. Zoals het harmo-
de gemeenten, de klanten
niseren van personeelsregelingen,
van het korps. Welke
het vormgeven van een nieuw
perceptie heeft het bestuur
regionaal dekkingsplan en het vinden van een goede verdeelsleutel
van de ontwikkeling bij de
Voor effectief veiligheidsbeleid aan de voorkant, moet de brandweer in een vroeg stadium aan de overlegtafel zitten
voor de financiële bijdragen van de
brandweer? Burgemeester
gemeenten aan de brandweerzorg.
bij projecten betrokken. Voor ef-
van aantoonbaar gebrekkig on-
Amy Koopmanschap van
Dat proces kostte tijd. De fase van
fectief veiligheidsbeleid aan de
derhoud. Het zijn voorbeelden van
Diemen, portefeuillehouder
bouwen en inrichten ligt nu achter
voorkant, moet de brandweer in
inzetten waarvan ik mij afvraag
brandweerzorg in het
ons en de aandacht verschuift nu
een vroeg stadium aan de overleg-
wat de dringende noodzaak is en
naar het slimmer organiseren van
tafel zitten. In een gemeentelijke
of we daar als brandweer wel een
de brandweertaken en investeren
pilot bewaken wij nu bij alle grote
taak hebben. We zouden op zijn
in preventieve veiligheid. Ik zie in
bouwprojecten of de brandweer
minst als bestuur moeten naden-
zes jaar regionalisering en
vergelijking met zes jaar geleden
tijdig wordt betrokken.”
ken over de vraag of het een optie
organisatievernieuwing.
een forse groei in professionaliteit
Regionaal Veiligheidsbestuur, maakt de balans op van
Tekst en beeld: Rob Jastrzebski
een vergaarbak is geworden voor
is om voor hulpverleningen zonder
en maatschappelijke waarde. De
Herbezinning op taken
dringende noodzaak kosten in re-
brandweer zoekt burgers, bedrij-
Tijden veranderen, stelt Koopman-
kening te brengen. Ter illustratie:
Begin september toonde Brand-
ven en instellingen steeds actiever
schap, en de brandweer verandert
Gemiddeld vijfhonderd keer per
weer Amsterdam-Amstelland nog
op om brandveiligheidsadviezen
mee. Enerzijds door de verande-
jaar schakelt de ambulancedienst
zijn operationele kracht in Diemen,
Partners in crisismanagement, als
organisatie. Op zo’n moment moet
te geven. Daarbij worden steeds
rende maatschappelijke veilig-
de brandweer in voor een niet
toen een zware gasexplosie de flat
vanouds.
je als verantwoordelijk bestuurder
meer dwarsverbanden gelegd met
heidsbehoefte, anderzijds door
spoedeisende afhijsing van een pa-
Beukenhorst trof. De balans: twee
“De explosie was voor iedereen
kunnen vertrouwen op vlekkeloze
andere organisaties.”
de noodzaak om kosteneffectief
tiënt uit een woning. Voor die taak
doden en 15 gewonden. Brand-
een wake-up call”, blikt Koopman-
samenwerking tussen de operatio-
Koopmanschap wijst op het project
te werken. Dat noopt volgens de
hebben we al financiële afspraken
weer, politie, ambulancezorg en
schap terug op die bewogen dag.
nele professionals die een moeilijke
‘Samen veilig’, waarbij brandweer,
Diemense burgemeester ook tot
gemaakt met de zorgverzekeraars.
gemeentelijke diensten moesten
“De gebeurtenis maakte ons op
klus moeten klaren. De waarde van
politie, GGD en gemeentelijke
herbezinning op taken bij de uit-
Een moderne en efficiënte brand-
volop aan de bak om de situatie te
indringende wijze bewust van de
een sterke brandweerorganisatie
functionarissen samen de wijken
rukdienst, waar in haar ogen teveel
weerorganisatie vraagt dat we
stabiliseren, slachtoffers te redden,
impact die zo’n calamiteit heeft.
die snel slagkracht en kwaliteit kan
intrekken om met burgers te
oneigenlijke taken als ‘noodhulp’
kritisch naar onze taken kijken en
evacués op te vangen en crisiscom-
Op de samenleving en de slachtof-
leveren is die dag bewezen.”
spreken over het verbeteren van
worden uitgevoerd. “Ik heb wel
onze mensen en middelen doelma-
municatie en nazorg te bedrijven.
fers, maar ook op de gemeentelijke
de veiligheid. “Het doel is meer
eens het gevoel dat de brandweer
tig inzetten.”
6
SITRAP
SITRAP
7
De Zuidas, in het zuiden van Amsterdam, ontwikkelt zich tot een internationale toplocatie voor wonen en werken. Om de bereikbaarheid van de Zuidas optimaal te houden werken diverse partijen samen in het Project Zuidasdok. Zo ook Brandweer Amsterdam-Amstelland die een belangrijk aandeel heeft in de aanpak integrale veiligheid.
Tekst: Remco de Korte Beeld: Your captain luchtfotografie
Preventie in de planfase Project Zuidasdok Als brandveiligheidsadviseur al
“Bij het borgen van veiligheid is de
oplossen. Zo kwamen we al vroeg
Amstelland. “Er valt in de voorfase
in de planvorming bij risicovolle
praktische inbreng tijdens de bouw
tot de conclusie dat de bereikbaar-
van projecten al veel veiligheids-
projecten aan de overlegtafel; dat
en het gebruik van brandweer en
heid voor brandweer en andere
winst te behalen. We werken er
is een belangrijk speerpunt van
hulpdiensten onmisbaar”, vertelt
hulpdiensten tijdens de aanleg
hard aan om dit voorbeeld een
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Peter. “In het verleden waren we
van de noordtunnel onvoldoende
structureel vervolg te geven bij
voor 2015. Het project Zuidasdok
vaak in een later stadium betrok-
zou zijn. Door het ontwerp en de
kleinere projecten, waarbij veilig-
is een mooi voorbeeld waarbij de
ken en liepen projecten vaak
fasering te optimaliseren is dit po-
heid al wordt meegewogen in deze
drie-eenheid Ron Beij, Peter Bals
vertraging op door eisen van de
tentiële veiligheidsknelpunt al op
fase waarin een projectontwik-
en Ron Galesloot van de afdeling
brandweer. Door de brandweer in
de tekentafel opgelost.” Peter Bals
kelaar een eerste voorstel aan de
Proactie al sinds de verkennings-
een vroeg stadium te betrekken
ziet het project Zuidasdok als voor-
gemeente doet.”
fase bij het project betrokken is.
kun je knelpunten in de planfase
beeld voor Brandweer Amsterdam-
8
SITRAP
SITRAP
9
Improvisatie brengt niet alledaagse situatie tot Praktijk en beleid komen goed einde samen bij brand in schip
ste uitdaging was om water boven
en dat het van belang is om daar
omgeving is en dat het belangrijk
te krijgen. Uiteindelijk kregen we
goed op voorbereid te zijn. Deze
is om onze collega’s goed voor te
met behulp van de ladder van ka-
ervaring geeft mij weer richting in
bereiden op de mogelijke risico’s
zerne IJsbrand en een verdeelstuk
mijn werk als gebiedsmanager. In
waardoor veiliger en efficiënter
water maar konden we de shovel
het dekkingsplan is de opdracht
opgetreden kan worden. Uiteinde-
nog niet bereiken. Na een ver-
gegeven te onderzoeken of we ons
lijk is het incident goed verlopen.
plaatsing van het verdeelstuk lukte
moeten specialiseren in industriële
Met goede waterwinning, vier
het wel en zagen we de rook snel
en scheepsbrandbestrijding. Een
stralen lage druk op de shovel en
afnemen.”
van de vragen die daarbij aan de
de Havendienst die de wanden van
orde komt is hoe vaak je bijvoor-
het schip koelde hadden we de
“Er valt weinig te winnen maar wel veel te verliezen”
beeld moet oefenen om hier vak-
brand snel onder controle.”
Veilig optreden stond voorop bij
Inzetten als deze bevestigen weer
Ivan. “Het besef van hoogte en
dat een schip echt een bijzondere
slecht zicht vroeg om een aandachtige aanpak. Het ruim in gaan was geen optie: er was veel rook, beperkte ademlucht én een gammele trap als enige vluchtweg. Er waren overigens geen mensen beneden. Een ander punt dat ik mij besefte is het belang van goede onderlinge communicatie. De bijzondere lo-
Donderdag 23 oktober woedt rond het middaguur brand in
nen koelen. Eenmaal ter plaatse
catie vroeg hier om en zorgde er
een schip vol met steenkool in het Westelijk Havengebied
heb ik snel een beeld gevormd met
ook voor dat iedereen open stond
de andere eenheden.”
voor suggesties om de brand te
Tekst: Remco de Korte | Beeld: Jeffrey Koper
van Amsterdam. Een niet dagelijkse uitruk, maar wat volgt
Een van die mensen met wie Mark
samenkomen.
contact had was Ivan Gaipa, be-
Iets dat Mark van Barreveld be-
velvoerder van kazerne Teunis.
aamt. “Optreden in het twintig
Om 12.04 uur worden de Officier
uit de pagermelding dat het een
“Onderweg schieten allerlei zaken
meter diepe ruim was geen aan-
van Dienst, Autospuit Teunis,
brand in het laadruim was. Toen
door je hoofd; besloten ruimtes,
lokkelijke gedachte, zeker omdat
Duikwagen Willem, Autoladder en
ik ook las over kolen vermoedde
moeilijk bij brand komen, hitte
het voor ons als brandweer geen
Autospuit Osdorp en de blusboot
ik een lastig incident. Vanuit mijn
opbouw, verdwalen. Eenmaal ter
vertrouwde omgeving is. Omdat
Jan van der Heyde III gealarmeerd
functie als Gebiedsmanager Haven
plaatse bleek het om een open
het nu gelukkig alleen maar om
voor ‘brand scheepvaart’ aan de
ben ik momenteel samen met de
laadruim met vier ton steenkool
een brand in een shovel ging
Westhavenweg in de haven van
afdeling Brandweerkunde bezig
te gaan. We hadden dus de rust
kwamen we er door goed meeden-
Amsterdam. Mark van Barreveld is
met een notitie over scheepsbrand-
om geconcentreerd te kunnen
ken van de bevelvoerders en de
die dag Officier van Dienst en was
bestrijding. In die notitie staat ook
optreden. Na overleg met de OvD
ploegen met elkaar wel uit. Maar
op de Gemeenschappelijke Meld-
een aparte paragraaf over brand in
zijn de manschappen van Teunis
als bijvoorbeeld de kolen hadden
kamer toen de melding kwam. “De
laadruimtes. Door opgedane kennis
aan boord gegaan om beter beeld
gebrand of er een vermiste was ge-
centralist die de melder aan de lijn
heb ik onderweg gevraagd om de
te krijgen. Dat was door de hevige
weest, hadden we echt een grote
had, gebaarde tijdens het gesprek
dekluiken van het schip te sluiten
rookontwikkeling erg moeilijk. Een
uitdaging gehad. Dit incident was
al dat ik moest gaan rijden. In eer-
om een stabiele situatie te creëren.
van de medewerkers van het schip
wat dat betreft voor mij een mooie
ste instantie dacht ik dat het ging
Ook heb ik de Cobra Cutter en de
gaf aan dat er een shovel in brand
link tussen praktijk en beleid. Het
om brand in een machinekamer.
Havendienst laten alarmeren om
stond en dat deze zich in een hoek
laat zien dat optreden op een schip
Eenmaal onderweg begreep ik
de wanden van het schip te kun-
van het laadruim bevond. De eer-
veel van de brandweer vraagt
SITRAP
De shovelmachinist verklaarde later dat tijdens werkzaamheden de steekvlammen uit de motorkap kwamen. Toen de vlammen minder werden kon hij uit de cabine klimmen en is hij samen met twee collega’s uit het ruim gevlucht.
bestrijden.”
is een geconcentreerde, goede inzet waar praktijk en beleid
10
bekwaam in te zijn en te blijven.
SITRAP
11
De kazerne aan de Honthorststraat kort na de opening in 1897.
De
Demonstraties tijdens de jubileumfeesten in 1899.
commandanten woning
Een slinger aan de 140 jaar oude klok en zijn handtekening
commandant Haster en zijn gezin
in het in ere herstelde gastenboek uit 1916; zo opende
bewonen al decennia lang de
commandant Elie van Strien op 28 oktober de gerestaureerde
andere vleugel van de kazerne.
commandantenkamer in de oude dienstwoning op kazerne Dirk. De ‘commandantenkamer’ is nu in gebruik als een
Tekst: Gerard Koppers | Beeld: Victoria Burgers, Jeffrey Koper en collectie BEBA.
bijzondere vergaderruimte.
Dirk
in 1997 werd de oude
begonnen kazernemedewerkers
glijpaal. Met behulp van (oud-)
fotopresentatie en staat de door
commandantenwoning
zelf met het bewaren en
collega’s, buurman Haster en de
de weduwe van commandant Baaij
omgevormd tot kantoorruimte
tentoonstellen van ‘oude schatten’.
collectie van de BEBA is een
geschonken straatbrandmelder te
voor staf. Tot de tweede helft van
Een vitrine van kazerne Hendrik
prachtige tentoonstelling ingericht,
pronken voor de deur.
2012 is het kantoorruimte
staat nu in het trapportaal naast de
speelt een doorlopende
eerste automobielen van de
gebleven. Met de verhuizing van
Kazerne Dirk is de oudste nog
burgemeester en de Koningin. Aan
de laatste stafafdeling naar het
operationele brandweerkazerne
al dat hoge bezoek en die dure
hoofdkantoor, kwam de
van het land. Assistent-
passagiers dankt Dirk zijn bijnaam
commandantenwoning weer vrij.
stadsarchitect H. Leguyt
'witte-boordenkazerne'.
In de loop van 2013 en 2014 werden de ruimten als een nieuw
(1840-1907) heeft het gebouw ontworpen dat in november 1897
Commandantenwoning
instructielokaal, een
in dienst werd gesteld als
Wegens personeelsuitbreiding
vergaderkamer en een
hoofdwacht van de Eerste Sectie.
werd in 1911 aan de achterzijde
spreekkamer ingericht. Ook kreeg
De 'D' is overgenomen van een
een extra verdieping gebouwd. In
de stichting Behoud Erfgoed
eerdere kazerne aan de Van
1917 kwam er geld voor de
Brandweer Amsterdam (BEBA) een
Baerlestraat die in de zogenoemde
inrichting van dienstwoningen die
kantoortje met opslag voor de
wijk 'Duivelseiland' stond, toen
een eigen ingang kregen aan de
historische collecties. Met het
nog aan de rand van de stad. Dirk
Hobbemakade 12. Tot 1976 hebben
officieel in gebruik nemen van de
werd al snel het paradepaardje van
daar vier commandantengezinnen
commandantenkamer als
de brandweer, vooral door de
gewoond: de families Gordijn,
bijzondere vergaderruimte is de
jubileumfeesten bij het 25-jarig
Schuitemaker, Riedel en Baaij. Na
herinrichting voltooid.
bestaan van het korps in 1899. In
het vertrek van de laatste familie
1901 werd de derde brandweer-
stond de woning enige tijd leeg,
Roemrijke geschiedenis
automobiel in Europa hier in dienst
maar in oktober 1982 namen de
Kazerne Dirk ademt geschiedenis.
gesteld. Daarom kwam er vaak en
officieren van dienst hier hun
Daarom is het niet vreemd dat de
veel hoog bezoek. De kazerne
intrek tijdens hun diensten. De
brandweergeschiedenis hier ruim
leverde ook de chauffeurs voor de
voormalige plaatsvervangend
de aandacht krijgt. In 2008
SITRAP
in kazerne
2013: Tegenwoordig ziet kazerne Dirk er nauwelijks anders uit. De ruim één miljoen diensturen hebben nauwelijks rimpels achtergelaten.
Met de vorming van de districten
Oudste brandweerkazerne
12
De eerste paardloze brandweervoertuigen deden dienst aan de kazerne Honthorststraat.
Sinds vorig jaar staat de oude brandmelder van de familie Baaij fier voor het gebouw en is het een door toeristen enthousiast
Ter gelegenheid van de opening van de commandantenkamer overhandigde commandant Elie van Strien het eerste tinnen
gefotografeerd object geworden.
miniatuur van de kazerne aan BEBA-secretaris Gerard Koppers.
Commandant Elie van Strien tekent het in ere herstelde gastenboek. Prins Bernhard is hem onder andere voorgegaan.
SITRAP
13
betaalt de rookmelders? Wie
Ons officiële beleid is dat we al-
me eigenlijk wel. Wij hebben toen
verantwoordelijkheid zelf moeten
leen rookmelders ophangen als
servicemonteurs gestuurd om het
nemen om het gedrag te verande-
er nieuwe huurders in de woning
probleem op te lossen. De brand-
ren. Het kwartje valt pas eigenlijk
komen of bij renovatie. Dat zijn er
weer adviseert alleen*).
echt als er iets gebeurt, dus hoe zorgen we dat de boodschap
ongeveer 1.200 per jaar. Die nieuwe rookmelders worden op het
Wij zouden graag willen dat de
mensen persoonlijk raakt voordat
elektriciteitsnet aangesloten, dat is
brandweer de huurders aanspreekt
er iets gebeurt? Het geven van
het beleid. Maar dat gaat toch wel
op hun verantwoordelijkheid,
voorlichting na een brand samen
In gesprek met Jan-Willem Kluit, manager gebiedsbeheer
langzaam, vonden we. Daarom zijn
de brandweer als gezag van de
met de brandweer kan zeker een
bij de Amsterdamse woonstichting Stadgenoot, met 30.000
we gaan nadenken over een ver-
overheid. Daar zit ook nog een
middel zijn.
snelling. Ja, dat levert intern wel
punt dat verder onderzocht moet
woningen in bezit.
wat gedoe op, want het beleid is
worden: in hoeverre kan en mag
We zien sowieso een belangrijke
Waarom samenwerken met de brandweer?
veroorzaakt namelijk irritatie, en
‘rookmelders op het elektriciteits-
de brandweer gezag uitoefenen?
rol voor actieve huurders in de
overlast begint vaak op die manier.
net’. Nu doen we beide: bij renova-
Wij willen graag het gezag van
rol van buurtambassadeurs, of de
De directe aanleiding was dat
Het leeghouden van de algemene
tie hangen we rookmelders op het
de brandweer gebruiken om de
inzet van vrijwilligers en buren-
we bij Stadgenoot plannen heb-
ruimtes gaat ook over veiligheid,
elektriciteitnet op en in samenwer-
huurders aan te spreken en hen te
netwerken. Slim gebruikmaken van
ben ontwikkeld om de algemene
inclusief brandveiligheid. De
king met de brandweer hangen we
wijzen op hun eigen verantwoor-
netwerken die er al zijn. Hoewel je
ruimtes zoals portieken en ga-
brandweer heeft gezag, zeker als
de rookmelders met een batterij op
delijkheid. We willen gebruik ma-
wel weer moet oppassen dat je be-
lerijen, leeg te krijgen. Rommel
het over brandveiligheid gaat.
in de woningen die (nog) niet op
ken van de autoriteit en de daad-
paalde actieve bewoners niet gaat
Daarom zochten we contact.
de renovatielijst staan.
kracht van de brandweer. Het blijft
overvragen.
zoeken naar elkaars rollen en het
Tekst: Elke van den Hout | Beeld: Claudia Otten
Wat viel u in eerste instantie op?
Welke verschillen in inzicht bent u tegengekomen? Dilemma’s?
aftasten van de mogelijkheden.
Wij richten ons vooral op de situatie vóór de voordeur. Ik merkte dat
Wie betaalt de rookmelders, na-
Zorgpunt van de brandweer en van
stapje voor stapje, snuffelen aan
de brandweer zich vooral richt op
tuurlijk! En een andere belangrijke:
ons zijn de zeer kwetsbare huur-
elkaar en quick wins pakken. Zo
brandveiligheid in de woning. Alle
wat zijn de rollen van de brand-
ders, de mensen met psychische
zie ik het.
voorlichting van de brandweer is
weer en van de woningcorporatie?
problemen die in vervuilde wonin-
daarop gericht. Dat vond ik opval-
Tot nu toe geeft de brandweer de
gen zitten. Daar zie ik zeker een
lend. Dat is een ander perspectief.
trainingen, produceert de voor-
belangrijke rol voor de brandweer.
Meer weten over de samenwerking
lichtingsmaterialen en, niet onbe-
In Rotterdam hebben brandweer,
tussen Stadgenoot en Brandweer
Heeft u al successen geboekt?
langrijk, is de aanjager. Stadgenoot
woningcorporaties en GGD afspra-
Amsterdam-Amstelland? Mail naar
Zeker. De eerste samenwerking
heeft tot nu toe de rookmelders
ken gemaakt over de acties die ze
Brandveilig Leven:
was in de Transvaalbuurt, met het
betaald. Ik verwacht dat dat in de
uitvoeren bij deze huurders. De
[email protected]
project ‘Veilig in Transvaal’, met
toekomst ook wel zo blijft. Mis-
brandweer treedt daar zeer daad-
stadsdeel Oost, de Dienst Werk
schien moet de huurder de rook-
krachtig op en zet ook hun autori-
en Inkomen en de brandweer.
melder wel betalen. Daar willen
teit in. Zo’n soort afspraak zou ik
*) Noot van de redactie: de brandweer
Drie van onze huismeesters, die in
we als woningcorporatie trouwens
hier in Amsterdam ook graag zien.
heeft geen wettelijk bevoegdheid en
Oost werken, zijn opgeleid door
niet te moeilijk over doen, het is
de brandweer om woningen te
maar een tientje.
14
SITRAP
Samenwerken met de brandweer:
mag en kan daarom niet als zodanig
Vervolgens gingen ze mee met
Er werden bij de woningbezoeken
werkloze jongeren om woning-
een aantal slechte gasslangen ge-
U regelt van alles voor de bewoners, maar hoe zit het met de eigen verantwoordelijkheid en de zelfredzaamheid?
bezoeken uit te voeren en hingen
constateerd. De vraag was toen:
Uiteindelijk gaan we naar een situ-
ze rookmelders op. Uiteindelijk
wie vervangt de gasslangen? Ik
atie waarin veel meer zelfredzaam-
hebben we veel mensen bereikt én
merkte dat de brandweer daar
heid van huurders wordt verwacht.
rookmelders opgehangen. Het was
ergens de grens trekt: dat is de
Nu hangen wij de rookmelder op
voor ons ook een test, maar we zijn
verantwoordelijkheid van de
en controleren de woning. Dat is
blij met het resultaat.
woningcorporatie. Dat verbaasde
stap 1. Daarna zal de huurder de
controleren op brandveiligheid.
Kortom…
optreden. Brandweer Amsterdam-Am-
delijkheden verkennen.
stelland zoekt wel, samen met de corporaties, naar mogelijkheden om samen te werken, waarbij we elkaars verantwoor-
SITRAP
15
Toeters en Bellen “Als we elkaar zien, gaat het eerst een kwartiertje over de brandweer. Daar zijn ze thuis inmiddels aan gewend.”
In de rubriek Toeters en Bellen staan twee medewerkers van Brandweer Amsterdam-Amstelland 'tegenover elkaar'. Deze keer: vader en zoon, Jan en Arthur de Wit
Jan de Wit
Arthur de Wit
Vader Jan de Wit is hoofd Informatie Management
Zoon Arthur de Wit is student bedrijfskunde aan
bij de Politie Eenheid Amsterdam. Daarnaast is hij
de Hogeschool van Amsterdam en vrijwilliger in Diemen. Als hij straks is afgestudeerd en een baan
Plotter en Informatiemanager bij grote incidenten.
vindt, blijft hij zeker vrijwilliger.
Wat doe je bij de brandweer?
het Regionaal Actiecentrum Brandweer. De in dit cen-
Wat doe je bij de brandweer?
toen ik het zeker wist, heb ik het thuis verteld. En ja,
Naast mijn baan als hoofd Informatie Management
trum administratieve ondersteuners zijn later de Plotters
Sinds september 2012 ben ik vrijwilliger bij de brand-
natuurlijk was mijn vader erg trots.
bij de Politie Eenheid Amsterdam, ben ik al jarenlang
geworden. En nu ben ik sinds twee jaar dus ook Infor-
weer. Ik ben begonnen in Amstelveen en werk nu in
verbonden aan de brandweer. Onder andere als Plotter
matiemanager.
Diemen. Ik zocht woonruimte en kon een woning in
Wat heb je nodig voor je functie?
Diemen krijgen, daarom ben ik overgestapt naar deze
Doorzettingsvermogen heb je hard nodig. Zeggen dat
en sinds twee jaar ook als Informatiemanager. Binnen het Commando Plaats Incident (COPI) is een onder-
Wat heb je nodig voor je functie?
kazerne.
het niet lukt, dat is geen optie. Dit is iets dat je mee-
steuningsteam Informatie aanwezig bestaande uit een
Rust bewaren en snel overzicht krijgen zijn heel be-
Voor mij blijkt de brandweer een goede manier om
krijgt in de opleiding. Je moet blijven doorzetten en
informatiemanager en een Plotter.
langrijk. Wanneer ik als Informatiemanager het beeld
structuur en discipline in mijn leven aan te brengen.
blijven proberen totdat je het beste resultaat hebt be-
Als Informatiemanager zorg ik ervoor dat de voor de
presenteer in het COPI en ik straal onrust uit, dan heeft
Het geeft een stukje vastigheid en betekenis en het is
haald. Bij een woningbrand of beknelling kun je niet
incidentbestrijding relevante informatie beschikbaar
dit onmiddellijk zijn weerslag op de deelnemers van het
goed te combineren met mijn opleiding. Als ik in het
stoppen, want mensen verwachten dat jij en je ploeg
komt in het COPI. De Plotter ondersteunt de Informatie-
COPI. Om tijdens een incident snel overzicht te krijgen
weekend op wacht sta, kan ik goed studeren. Maar
het komen oplossen. Soms zit ik weleens tegen mijn
manager en zorgt voor het kaart- en beeldmateriaal met
en om snel de juiste en relevante informatie te presen-
bovenal vind ik het hartstikke leuk. Een betere bijbaan
grenzen aan en heb ik het zwaar, juist dan is toch
plottekens zoals afzettingen, slangenwegen, windrich-
teren, moet je goed weten hoe je de deelnemers in het
naast mijn studie is er niet.
doorzetten heel belangrijk.
ting en rookverspreiding.
team moet benaderen en heb je niet alleen kennis nodig
Plotter en Informatiemanager zijn twee heel belangrijke
van de werkprocessen van de brandweer, maar ook van
Hoe ben je bij de brandweer terecht gekomen?
Hoe is dat? Je vader ook bij de brandweer?
functies om een COPI goed te laten functioneren.
de politie, geneeskundige hulpverlening en gemeente.
Ik ben vroeger weleens met mijn vader op een kazerne
Ik weet niet anders dan dat mijn vader bij de brand-
Je moet hun jargon snappen; dat is een must om dit vak
geweest en wist wat de vrijwillige brandweer was,
weer werkt. Ik zou het wel leuk vinden om hem een
uit te kunnen oefenen.
maar ik heb nooit gedacht: ik ga bij de brandweer.
keer tegen te komen bij een incident, hoewel dat
Toen ik achttien werd, wilde ik wat afleiding naast
waarschijnlijk pas na de inzet bij de cateringwagen
Hoe ben je bij de brandweer terechtgekomen?
Tekst en beeld: Mariëlle van Veen
Als kleine jongen wilde ik niets liever dan brandweerman worden, maar omdat ik een bril draag, moest ik
Hoe is dat? Je zoon ook bij de brandweer?
mijn studie. Ik had tijd over en wilde iets nuttigs doen.
van de BrOn zal zijn. Het is fijn dat mijn vader weet
deze droom laten varen. De brandweer bleef echter
Ik vind het top: een geweldige bijbaan, maatschappelijk
Tijdens een bezoek aan de kazerne in Amstelveen ben
wat ik doe en dat begrijpt. Er wordt niet moeilijk
trekken. Rond 1980 heb ik mijn andere passie, foto-
betrokken en een mooie opstap straks naar een baan.
ik enthousiast geworden. De positieve sfeer sprak me
gedaan als ik een uurtje later ben bij een familie-
grafie, kunnen combineren met mijn liefde voor de
We hebben nog nooit samen een incident meegemaakt,
enorm aan. En ook het onregelmatige van het werk,
aangelegenheid.
brandweer. Als fotograaf voor kazerne Amstelveen ben
maar dan zouden we elkaar natuurlijk ook niet zien.
dat je niet weet wat de dag gaat brengen.
ik vervolgens in contact gekomen met de Regionale
Arthur staat bij het incident en ik zit in de COPI-bak.
Ik ben een paar keer mee gaan draaien op de kazerne.
Rampenbestrijdings Oganisatie (RRO). Hier ben ik ploeg-
Als hij een klus heeft, ben ik wel eens bezorgd, maar ik
Dat heb ik thuis niet verteld. Dat klinkt misschien raar
commandant Redding geworden. We zijn onder andere
weet dat hij een goede opleiding heeft gehad en zijn
omdat mijn vader zich zo betrokken voelt bij de
ingezet bij de Bijlmerramp en de vuurwerkramp in En-
koppie erbij houdt. Als we elkaar zien, gaat het eerst
brandweer, maar ik wilde me juist niet door die be-
schede. Toen in 1994 de RRO naar de beroepsbrandweer
een kwartiertje over de brandweer. Daar zijn ze thuis
trokkenheid laten beïnvloeden. Het moest echt mijn
is overgegaan, heb ik op de Alarmcentrale gewerkt van
inmiddels aan gewend.
eigen beslissing zijn om bij de brandweer te gaan. Pas
16
SITRAP
SITRAP
17
Sporen zoeken Elke brand heeft een verhaal
tussen de
asresten
bleek dat de man om het leven was
onderzoekers konden het DNA op
Blussen versus sporen veiligstellen
gebracht door geweld. De foren-
een aangetroffen simkaart veilig
De bluswerkzaamheden hebben
sisch experts stelden vast dat het
stellen. Na het DNA-onderzoek
vaak invloed op het sporenonder-
lichaam was vastgebonden en was
kwam een verdachte in beeld”,
zoek. Was de deur open of is hij
overgoten met benzine. Deze man
vertelt Willem Jan.
opengebroken door de brandweer?
was al overleden voor de brand.”
plaatst, omdat ze ergens moeilijk
Daders voor het gerecht brengen
Regelmatig komt Willem Jan het
bij konden komen? Alles is relevant
Forensisch onderzoek is een be-
Team Brand Onderzoek (TBO) van
voor het sporenonderzoek en de re-
langrijke schakel in de strafrecht-
de brandweer tegen tussen de
constructie van het verhaal. Willem
keten. Alleen door de juiste infor-
puinhopen. Het onderzoeken van
Jan: “Bij een brand in een camper-
matie boven tafel te krijgen, kan
branden levert de brandweer veel
busje was een dode gevallen. Al snel
het Openbaar Ministerie de daders
informatie op over de oorzaak van
werd gedacht aan een misdrijf door
voor het gerecht brengen. De suc-
een brand, het brandverloop, de
de kogelgaten in de deur. Uit na-
cessen zijn beperkt, omdat het
effectiviteit van brandpreventieve
vraag bij de collega’s van de brand-
tactisch moeilijk is om de brand-
voorzieningen, brandbestrijding en
weer bleek dat de gaten waren ge-
stichting hard te maken. “Bij een
het gedrag van mensen bij brand.
maakt om te ventileren. Dit gaf een
schietpartij snapt iedereen wat er
“Hoewel de brandweer een andere
compleet andere wending aan het
is gebeurd en welk spoor er moet
onderzoeksintentie heeft dan de
onderzoek met als uitkomst: franse
worden terug gerechercheerd. Bij
politie, trekken we vaak samen op
kookkunst op een niet geventileerd
is immers verbrand. We zoeken
een brand is dat een ander verhaal.
zodat we ervan kunnen leren en
gaspitje veroorzaakte koolmonoxide
naar brandbare vloeistoffen en
Zo is onlangs een uitgebrande auto
kennis delen. Ik doe vaak een be-
en de brand in het busje”.
juiste verhaal te kunnen reconstrueren, is onderzoek nodig.
nemen monsters buiten de brand-
aangetroffen. Forensisch brand-
roep op de expertise van het TBO.”
Binnen de Politie Eenheid Amsterdam, afdeling Forensi-
haard. Zo vertellen die plekken
sche Opsporing zijn enkele rechercheurs gespecialiseerd in
ons veel over wat er is gebeurd.
Veel mensen denken dat een brand alle sporen uitwist. Niets is minder waar: elke brand vertelt een eigen verhaal. Om het
brandonderzoek. Technisch rechercheur Willem Jan Schouten vertelt ons wat sporenonderzoek is en waarom het zo Tekst: Eliza Dijkema | Beeld: Willem Jan Schouten en Jeffrey Koper
Heeft de brandweer dingen ver-
Andere onderzoeksintentie
belangrijk is.
Wasbenzine in een keukenkast is niet interessant. Het wordt wel interessant als we het aantreffen in de woonkamer. Het lokaliseren van een brandhaard zegt iets over de
Een technisch rechercheur zoekt
vormt daarmee de rode draad in
naar sporen op de plek van de
de zoektocht naar de dader”, ver-
oorzaak“, aldus Willem Jan.
brand om een beeld te vormen van
telt technisch rechercheur Willem
Niets is wat het lijkt
wat er is gebeurd. Denk aan vin-
Jan Schouten.
Alleen door opleiding en veel ervaring is het mogelijk om bij
gerafdrukken, haren en brandbare vloeistoffen. Elk spoor stelt hij ‘vei-
Ondergeschoven kindje
een incident diverse scenario’s te
lig’ om in het laboratorium te laten
De laatste jaren neemt het fo-
bedenken. Alles staat ter discus-
onderzoeken. “Wij komen in actie
rensisch-technisch onderzoek een
sie. Dingen zijn niet altijd wat ze
als de slachtoffers van de brand in
steeds grotere plaats in het spo-
lijken te zijn. Willem Jan: “Bij een
een levensbedreigende situatie ver-
renonderzoek. “Forensisch bran-
woningbrand trof de brandweer
keerden of er een stoffelijk over-
donderzoek is lang het onderge-
een stoffelijk overschot aan. Het
schot is aangetroffen. Wij zoeken
schoven kindje geweest. Het is een
brandbeeld en de sporen uit de
alleen naar een mogelijke ‘match’
ontzettend complex onderzoeksge-
brandresten in de woning vertelde
tussen het incident en het sporen-
bied, waarbij het vaak aankomt op
ons dat er sprake was van brand-
onderzoek. Het sporenonderzoek
interpreteren. Veel van het bewijs
stichting. Na forensisch onderzoek
18
SITRAP
SITRAP
19
Sein
brand meester
‘Mijn zoon leeft dankzij de brandweer’
Ernst Coenen herinnert het zich als de dag van gisteren: “Een vriendje van mijn zoon Jakob belde in totale paniek op en was onverstaanbaar. Geef de telefoon aan iemand anders, riep ik. Een wildvreemde man vertelde me dat het niet goed ging met mijn zoon. Hij lag
Tekst: Eliza Dijkema | Beeld: Jaap Wals
onder de tram.”
Reanimatie
Droomboot
Alles gebeurde in een oogwenk. Brandweermannen
Het leven is voorgoed veranderd voor de ouders
waren snel ter plaatse en hebben Jakob gereani-
van Jakob. Aan de buitenkant zie je niets aan hem,
meerd. Ernst: “Ik wilde naast Jakob zitten. Achteraf
maar toch is hij anders. Ernst: “Jakob is niet meer
ben ik blij dat ze me tegenhielden. Dit is hun werk,
het feestbeest of het voetbaltalent en voor zijn zusje
maar wat ik zag was een toewijding en een aandacht
Riva is hij niet meer de grote broer. De gaten in zijn
die niet normaal was. Dat heeft mijn zoon het leven
geheugen maken het voor hem bijna onmogelijk om
gered.”
een opleiding af te ronden, laat staan een baan te vinden. Maar we durven weer aan de toekomst te
Wonder
denken. We verbouwen een woonboot om tot luxe
“Mijn zoon kwam bij: een wonder. De artsen zagen
Bed&Breakfast. Jakob krijgt zijn eigen droomboot.
het somber in, maar hij heeft enorm hard gevochten.
Een plek om te wonen én te werken. En daar ben ik
Lopen, eten, praten; door zijn hersenletsel moest hij
de brandweer ontzettend dankbaar voor.”
alles opnieuw leren. Nu, vier jaar later, gaat hij nog steeds vooruit. Jakob is mijn grote held. We hebben de artsen het tegendeel bewezen.”
