Oktober 2014, jaargang 14, nr. 4
BRANDWEER AMSTERDAM-AMSTELLAND
Eén portie vlammetjes Hakken in vakken, zagen in lagen Mee met de OvD
Behulpzaam Deskundig Daadkrachtig
Inhoud 4
Voorwoord van de commandant
3
Duikers van Brandweer Amsterdam-Amstelland
4
Wat doet Stichting Salvage Oefen samen vluchten bij brand Brandveilig Leven ook actief op het water Eén portie vlammetjes Carrière anno 1949
9
Hakken in vakken, zagen in lagen Brandweer zoekt vrijwilligers
Voorwoord van de commandant
6 8
6
9 10 12 14
10
15
D
e manier waarop
vakmanschap zowel aan de
je een verjaardag
voor- als aan de achterkant
beleeft hangt af
inzetten en zo onze bijdrage
van hoe oud je bent. Als
te leveren naar de veiligheid
kind ben je al maanden voor
in de maatschappij. Ook ons
je verjaardag zenuwachtig
repressieve werk is veran-
en worden je gedachten
derd. Van pure brandblusser
gedomineerd door de
zijn we getransformeerd
cadeautjes die je hoopt te
naar allround hulpverleners.
krijgen. Dat neemt naarmate
Als je kijkt naar uitruksta-
je ouder wordt af, maar
tistieken van Amsterdam-
nog steeds ben je blij dat je
Amstelland, dan zie je dat
weer een jaar ouder wordt,
het aantal branden procen-
brommer mag rijden, je
Toeters en bellen Mee met de OvD Sein brand meester
16 18
20
Oplage: 2.000 Hoofdredactie: Eliza Dijkema Eindredactie: Eliza Dijkema Aan dit blad werkten mee: Elke van den Hout Gerard Koppers Remco de Korte Jeroen Nan Mariëlle van Veen
2
Zo rond je dertigste neemt het plezier van het
inwoners in noodsituaties van welke soort op ons
verjaren af. Je moet afscheid nemen van je jeugd.
rekenen. Dit vergt veel van onze mensen in de ope-
Je wordt opgezogen door het dagelijkse bestaan.
rationele dienst, die 24/7 voor hen klaarstaan.
hoopt te vinden en je ziet die gevreesde veertig
Gelukkig blijft er ook veel hetzelfde. Brandweer-
steeds dichterbij komen. En wanneer je nog ouder
mensen doen hun werk met dezelfde bevlogenheid
bent, grijs of wanneer de haren als herfstbladeren
en betrokkenheid, als vroeger. Ze staan nog steeds
uit je hoofd vallen, ben je blij dat je er nog een
voor hun vak, voor hun vakmanschap en voor het
jaar bent.
hoogst haalbare. Verandering is goed, maar het is mooi dat deze elementen blijven zoals ze zijn.
Colofon Sitrap is een uitgave van Brandweer Amsterdam-Amstelland en wordt verspreid onder alle personeelsleden en relaties.
verlening, zoals reanimatie, enorm toeneemt. Dat
Je zoekt in de spiegel naar grijze haren die je niet
20
14 18
Vormgeving: De Beeldsmederij Purmerend Druk: Drukkerij De Bink, Leiden Foto cover: Grote brand Uithoorn augustus 2014, Jeffrey Koper Beeldmateriaal: Jeffrey Koper
Redactieadres: Karspeldreef 16 1101 CK Amsterdam Telefoon: (020) 555 66 14 Fax: (020) 555 68 63 E-mail:
[email protected] Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of kenbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Kopij volgend nummer: 5 november 2014 ©2014 Brandweer Amsterdam-Amstelland
Afgelopen september vierde de beroepsbrandweer
Wie lucht genoeg heeft om honderdveertig kaarsjes
haar 140e verjaardag. Dat klinkt als oud, maar als je
uit te blazen, heeft een adem die lang genoeg is
onze leeftijdsverwachting bekijkt zijn we nog jong.
om verdere veranderingen door te voeren. Om nog
Dan zijn we nog steeds die 28-jarige: boordevol
groter te groeien, om nog meer uit het waanzinnige
energie, nieuwe plannen en ambitie. Net zoals onze
potentieel van onze brandweermensen te halen, om
grondlegger Jan van der Heijden was en zoals de
nog meer te leren, om nog beter te worden in waar
brandweer anno nu nog steeds is. We blijven leren,
we al zo goed in zijn. Zodat we de mensen waar het
we blijven ons ontwikkelen. We zijn volwassen
allemaal voor doen ons nog minstens honderdveer-
geworden en meegegroeid met de veranderende
tig jaar uit de brand kunnen helpen.
maatschappij. Bij die volwassenheid komen ook andere verantwoordelijkheden. Onze focus is verschoven, van pure repressie zijn we nu betrokken bij de hele veiligheidsketen. Met ‘de brandweer
Volg ons op Twitter: www.twitter.com/brandweeraa
over Morgen’ als leidraad maken we de nodige ver-
en op Facebook:www.facebook.com/brandweeramsterdamamstelland
anderingen door om ervoor te zorgen dat we ons
SITRAP
tueel daalt, maar dat hulp-
rijbewijs halen, stemmen en op jezelf gaan wonen.
Elie van Strien Commandant Brandweer Amsterdam-Amstelland
SITRAP
3
Duikers van Brandweer Amsterdam-Amstelland
schakel bij evenementen Onmisbare
De duikers en grote eve-
ben een adviserende rol bij de
vervolgt van Hattum. “We oefenen
nementen. Inmiddels een
vergunningverlening en leveren
bijvoorbeeld samen met de politie
vanzelfsprekende combinatie
een bijdrage aan de operationele
en havendienst. We hebben ook
draaiboeken.“
trainingen verzorgd voor Waternet
in Amsterdam-Amstelland.
Gecoördineerd optreden
meerwaarde in de kennisdeling.
rol hebben ze? Bij welke eve-
Om bij grote evenementen bin-
We weten elkaar te vinden.”
nementen zijn ze aanwezig?
nen de gestelde tijd op te kunnen treden is de duikploeg onmisbaar.
Maatwerk
Volgens van Hattum is een goede
Sail, Koningsdag, Canal Pride en de
D
organisatie en samenwerking met
intocht van Sinterklaas zijn vaste
e prominente rol van de
andere partijen hierbij evident.
evenementen waar de duikploeg
duikers bij grote evene-
“De meeste partners hebben een
present is. De huldiging van het
menten op het water
actieve rol tijdens een evenement.
Nederlands elftal (2010) en de
is in de loop der jaren ontstaan,
Wij komen alleen als het mis gaat.
Koningsvaart vragen echter om
vertelt duikinstructeur Mario van
Tijdens evenementen hebben we
maatwerk. Elk evenement brengt
Hattum. “Vandaag de dag gaan we
een duikwagen op de kant voor
specifieke risico’s met zich mee. De
veel gestructureerder te werk. Bij
onder andere ook reguliere inzet-
hoeveelheid mensen in de stad is
een evenement waren we wel met
ten, een boot in het water en een
bij elk evenement een aandachts-
een boot in het water, maar goede
duikcoördinator. Deze laatste is
punt. Mensenmassa’s zowel op de
afstemming met andere partijen
de rechterhand van de Officier
kade als op het water. Boten zijn
was er niet. Als er een incident
van Dienst van de brandweer en
vaak overvol en hebben de kans
was moest je hopen dat de boot
heeft een lijn met andere partijen
onder te lopen en te zinken. Dan
gevonden kon worden. Overtuigd
zoals politie, Waternet en de
moeten zowel mensen uit het
van onze meerwaarde tijdens deze
havendienst. Bij evenementen
water worden gehaald als bootjes
evenementen hebben we de sa-
zoals Koningsdag nemen deze
worden geborgd als het bijvoor-
menwerking gezocht met diverse
partijen zitting in een waterdeta-
beeld in de vaarroute ligt. Ook het
partners zoals de politie, Haven-
chement. Door fysiek bij elkaar te
weer is van invloed op het evene-
dienst, Waternet en ook met de
zitten heb je snel een beeld en kun
ment en de inzet. “Bij de intocht
organisatie van de evenementen.
je snel gecoördineerd optreden.“
van Sinterklaas is het vaak koud en
Een kijkje onder water bij de
4
SITRAP
Tekst: Remco de Korte | Beeld: Mario van Hattum
duikers.
Bij evenementen nemen brandweer, politie, Waternet en de Havendienst zitting in een waterdetachement. Door fysiek bij elkaar te zijn, heb je snel een beeld en kun je snel gecoördineerd optreden.
én de waterpolitie. Dit heeft een
Hoe is dat ontstaan? Welke
Tevens gingen we inventariseren
zijn er veel kinderen in de buurt
welke evenementen met welke
Partners
van het water. Dat is weer een
risico’s er zijn en waar de duikers
Vaste partners van de duikploeg
totaal ander risico dan bij de Canal
een rol kunnen spelen.”
van Brandweer Amsterdam-
Pride, waar het gedrag van de aan-
Amstelland zijn Waternet, de poli-
wezigen een risico vormt. Mensen
Aan tafel
tie en de havendienst. Afhankelijk
overschatten zichzelf, al dan niet
Parallel aan de ontwikkeling bin-
van het evenement komen daar
veroorzaakt door drank en drugs.
nen de duikafdeling kreeg ook
andere partijen bij zoals de red-
We hebben niet de illusie dat we
Brandweer Amsterdam-Amstelland
dingsbrigade en duikers van de
met acht man de hele stad veilig
een steeds actievere rol bij evene-
Marine. De gemeente sluit vaak
maken, maar een extra duikploeg
menten. “We zitten nu standaard
aan in de voorbereiding. “Het is erg
is onmisbaar om bij een evenement
aan tafel bij de voorbereidingen”,
fijn dat we elkaar door jarenlange
binnen de gestelde tijd op te kun-
vervolgt van Hattum. “We heb-
samenwerking nu goed kennen”,
nen treden.”
SITRAP
5
Wat als de brand
is geblust?
Stichting Salvage biedt iedereen hulp na brand
uitstekend, in Amsterdam worden we als volwaardig partner gezien. Er wordt steeds vaker overleg gezocht
De brand is geblust. De brandweermensen pakken hun spullen in en vertrekken, terwijl de
met ons. Hierdoor kan de betrokken verzekeraar ook
bewoner ontredderd toekijkt naar wat ooit zijn huis was. Wat nu? Stichting Salvage geeft
sneller aan de slag. Er is daarnaast een prima samen-
praktische hulp en opvang na brand. Wel of niet verzekerd, de onafhankelijke stichting opgericht door het Verbond van Verzekeraars biedt iedereen eerste hulp. De brandweer en
werking met het Team Brandonderzoek (TBO) van de brandweer. waardoor we sneller zicht krijgen op de vermoedelijke oorzaak”.
Salvage zijn volgens directeur Brenda Reinders daarom onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wat maakt dat Salvage niet meer is weg te denken?
kend is, als je bedenkt dat 70% van de branden na
Hoe verhoudt zich het aantal meldingen in onze regio zich tot de rest van Nederland?
kantoortijd plaatsvindt”.
“De regio Amsterdam-Amstelland vertoont een
“We hebben in de afgelopen 27 jaar onze plaats ver-
duidelijke afwijking ten opzichte van het landelijke
De brandweer maakt per definitie schade, terwijl Salvage belang heeft bij minder schade.
beeld. In 41%* van de meldingen die bij Salvage van-
scepsis over onze dienstverlening, nu zijn we een volwaardige partner. De brandweer verlaat
“Onze belangen verschillen. Het openen van deuren
kleine brand. Landelijk ligt dit percentage op 64%.
met een gerust hart het incident als wij ter plaatse
levert nog steeds veel schade op. Soms gaan hele
Daartegenover staat dat landelijk in 23% van de
zijn. Wij zijn binnen een uur aanwezig en het klokje
kozijnen eruit. Ik vraag me dan af of de brandweer
meldingen waarvoor wij worden opgeroepen het om
rond beschikbaar. Salvagecoördinatoren nemen
niet te snel tot dit middel grijpt. Het uit voorzorg
een middelbrand gaat, terwijl in regio Amsterdam-
direct actie om de gedupeerden een stabiele omge-
ventileren van een woning na een kleine brand in de
Amstelland dit op 43% ligt. Het lijkt erop dat Brand-
ving te bieden. Maar het proces moet wel in
keuken door een vergeten pannetje op het vuur kan
weer Amsterdam-Amstelland sneller opschaalt naar
gang worden gezet. De brandweer bepaalt bij
weer tot meer rookschade in de hele woning leiden.
middelbrand. Mogelijk houdt dit verband met de
een brand ter plekke of Salvage moet worden
Wel is het zo dat de manier van blussen verandert. De
bebouwing in het stedelijk gebied. Daarentegen zijn
ingeschakeld”.
brandweer gaat tegenwoordig veel bewuster om met
worven in de veiligheidsketen. Was er voorheen veel
water. Daar zijn we uiteraard blij mee”.
Tekst: Eliza Dijkema | Beeld: Stichting Salvage
Waar bestaat de eerste hulpverlening aan gedupeerden uit?
uit deze regio binnenkomen betreft het een
Je zou verwachten dat deze regio de lijst aanvoert met meldingen
“Iedereen, ook al ben je niet verzekerd, krijgt eerste
Hoe heeft de schade door brand zich de afgelopen jaren ontwikkeld?
hulp van ons. Wij bieden gedupeerden aandacht,
“De schade door brand is veranderd de afgelopen
wij vorig jaar voor 4 GRIP incidenten in Amsterdam-
actie en advies. Naast een luisterend oor en het rege-
paar jaren. Het aantal meldingen waar wij voor wor-
Amstelland opgroepen, terwijl landelijk dit aantal op
meen zien we dat hoe groter de brand is, hoe langer
den geroepen worden loopt terug, maar de omvang
105 lag. Je zou verwachten dat de regio Amsterdam-
het duurt voordat we opgeroepen worden. Dit is
van de totale schade wordt groter. Ook lag de ver-
Amstelland de lijst aanvoert in het aantal Salvage-
begrijpelijk, maar voor ons bijzonder lastig omdat we
houding tussen schade aan objecten en schade aan
meldingen. Toch behaalde de regio in 2013 met 226
dan met een achterstand beginnen en mensen soms
belendende objecten jarenlang op driekwart tegen-
oproepen de 5e positie, met Rotterdam Rijnmond en
al weg zijn. We snappen dat de incidentbestrijding
over een kwart. In 2013 lag de schade aan omliggen-
Twente voor zich”.
voorop staat; de brandweer is volop met repressie
Wij zijn geen brandonderzoekers, we zijn er alleen voor gedupeerden
bezig. Aan de andere kant kunnen wij de brandweer
de objecten op iets meer dan 30%. Daaraan zien we len van tijdelijk onderdak voor de getroffen mensen
dus ook dat er meer panden bij een brand betrokken
Op welk moment wordt Salvage opgeroepen?
juist ontlasten. Wij kunnen ons meteen met de gedu-
nemen we maatregelen om de schade zoveel moge-
zijn dan vroeger”.
“In veruit de meeste gevallen wordt Salvage inge-
peerden bezig houden. En juist bij die grote inciden-
schakeld binnen 30 minuten na melding bij de alarm-
ten is dat voor de brandweer een zorg minder“.
lijk te beperken. Denk bijvoorbeeld aan het plaatsen
centrale. Bij grote incidenten wordt Salvage wel eens
het laten wegpompen van water. We staan slachtof-
Hoe verloopt de samenwerking tijdens een incident?
fers bij met advies en zorgen voor een snelle schade-
“Onze ervaring is dat wij direct en goed contact heb-
denkt bij het oprollen van de slangen. In het alge-
melding aan de verzekeraar. Iets dat niet vanzelfspre-
ben als we ter plaatse komen. De samenwerking is
van stankverdrijvers, een noodvoorziening elektra of
6
SITRAP
vergeten. Het gebeurt dat de brandweer pas aan ons
*bron: Salvage/GMK 2013
SITRAP
7
Brandveilig Leven ook actief op het water
Ouderen belangrijke doelgroep Brandpreventieweken 2014
Samen Brandveilig: oefen samen vluchten bij brand Ouderen zijn kwetsbaar bij brand. Is uw buurman al op leeftijd of wonen uw (groot)ouders nog zelfstandig? Oefen dan samen de vluchtroute. De levensverwachting neemt toe en mensen blijven steeds langer thuis wonen. Voorlichting over brand aan ouderen wordt steeds belangrijker: ouderen zijn minder snel en worden vaak wat vergeetachtig. Het scheelt in tijd als ze vooraf hebben nage-
Het idee kwam van Theo de Kruijf, bevelvoerder in Aalsmeer en medewerker Brandveilig Leven: laten we eens het water opgaan en aan schippers vragen of wij de boot mogen contro-
Oefen thuis uw
leren op (brand)veiligheid. Een goed idee, want er vinden elk jaar diverse ongevallen plaats aan boord van boten. kunststof gebruikt om het gewicht zo laag mogelijk te houden en ook is er veel ander brandbaar materiaal aanwezig, zoals hout en zeildoek waardoor een brand snel kan uitbreiden”, aldus de Kruijf.
Feestjes
vluchtroute.
”Op boten komt niet alleen brand voor, maar er kan ook koolmonoxide vrijkomen”, vertelt de Kruijf. “Boten zijn tegenwoordig zo modern gebouwd. Je kunt er koken en bakken, vaak zijn er ook ingebouwde bargedeeltes voor feestjes. Veel
dacht over de weg naar buiten bij
mensen blijven ook op de boot slapen. Daarom
brand en deze ook in het echt
leek het mij zinnig om de jachthavens te bezoeken
nalopen. Daarom staat de hele
en de boten te controleren op (brand)veiligheid”.
maand oktober in het teken van Controle
het oefenen van vluchten.
Op vrijdag 30 mei, de dag na hemelvaart, was het mooi weer en recreëerden veel mensen op het wa-
In deze Sitrap is een vluchtplan en
ter. De hele dag was het brandweervaartuig op de
een vluchtkaart bijgesloten. Ook u
Westeinderplassen. De brandweer controleerde de
men met uw huisgenoten, invullen. De vluchtkaart kunt u gebruiken om het vluchten, samen met uw (ouder) familielid, vrienden en/ of buren,
Kijk voor brandveiligheidtips op www.brandweer.nl/ amsterdam-amstelland
te oefenen. BrandwAA Stickers-nw.indd 4
Uit tellingen van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) blijkt dat in het eerste kwartaal van 2014 twintig personen om het leven zijn gekomen door brand in een gebouw. In het eerste kwartaal van 2013 waren dat er negen. Van de twintig branddoden waren acht personen ouder dan 65 jaar. In het eerste kwartaal van 2013 overleden twee ouderen.
8
SITRAP
15-10-13 16:49
Tekst: Elke van den Hout | Beeld: Brandveilig Leven
kunt het vluchtplan, bijvoorbeeld sa-
De Kruijf: “Eén derde van het grondgebied van
gasaansluitingen en -leidingen, benzineopslag en
Aalsmeer bestaat uit water. In de 33 jaar dat ik nu
andere potentiële brandgevaarlijke situaties. Ook
in dienst ben op kazerne Aalsmeer, hebben we
werd gekeken of er geslapen werd op het vaartuig,
vaak zeer grote branden gehad in de jachthavens.
zodat eventueel een rookmelder kon worden ge-
Na de zomermaanden worden de boten dicht
plaatst. Deelname aan de controle was gratis en
tegen elkaar geplaatst. En als er brand ontstaat,
geheel vrijwillig.
wordt het vaak grote brand”. Meer informatie over tips en brandveiligheid aan
Brandrisico’s
boord zijn te vinden op de website van Brandweer
“Er zijn meer dan 65 jachthavens in Aalsmeer met
Amsterdam-Amstelland, Brandveiligheid.
duizenden ligplaatsen. Daarvan zijn een vijftal alleen per boot te bereiken. Burgers huren een boot
De bootcontroles in Aalsmeer zijn een initiatief van
en/ of gaan varen. Ik vroeg me af of zij bewust zijn
Brandweer Amsterdam-Amstelland in het kader
van de brandrisico's op een boot. Je hebt namelijk
van Brandveilig Leven. Meer informatie: Elke van
vaak te maken met gas en andere brandstoffen,
den Hout,
[email protected]
zoals benzine en diesel. Op een boot wordt veel
SITRAP
9
Eén portie vlammetjes inkomsten na brand. Afzuigkanalen van restaurants zijn een bron van grote problemen. De Tekst: Remco de Korte | Beeld: Team Brandonderzoek
oorzaak? Slecht onderhoud.
er bij te komen. De kosten worden
zijn vaak degene die het probleem
dan ook vaak een doorslaggevend
veroorzaken. Deze kanalen zijn
argument om niet tot reiniging
gemaakt van dun plaatmateriaal,
over te gaan.
vaak slechts een paar millimeter
Afzuigkanalen restaurants zorgen voor brand, gevaar en schade Tonnen aan schade. Gevaarlijke situaties voor brandweermensen. Twee maanden geen
verdiepingen, naar het dak gaan
dik. Ook zijn er vaak vertak-
Volgens de site van Horeca
ergerd in het afzuigkanaal. Eén
kingen halverwege, waarin het
Nederland zijn horecaondernemers
millimeter vet betekent al een ver-
vet blijft hangen. Dit opgehoopte
voor de wet niet verplicht om het
hoogd risico op brand. Houd je een
vet veroorzaakt een hoge vuurlast
afvoerkanaal te reinigen. De bond
lucifer bij twee à drie millimeter
waardoor de brand uit het kanaal
adviseert wel om het kanaal regel-
vet dan vliegt letterlijk de vlam in
kan slaan en zo in een woning of
matig schoon te maken. Iets dat de
de pijp. Branden in afzuigkanalen
hotel terecht kan komen. Voor het
meeste brandverzekeringen ook
verspreiden zich razendsnel”.
uitrukpersoneel zijn dit soort bran-
als eis stellen. De ondernemer zal
den moeilijk te bestrijden omdat er
tot reiniging over moeten gaan als
De Amsterdamse binnenstad kent
op het Damrak: een snackbar op de
hotel bleef achter met gigantische
Afzuigkanalen
diverse, soms gevaarlijke, capriolen
er bij inspectie vervuiling van de
tientallen voorbeelden van panden
begane grond met een hotel op de
schade.
In de meeste gevallen gaat het
uitgehaald moeten worden om het
afzuigkanalen wordt vastgesteld.
waar een restaurant zich op de
vier boven gelegen bouwlagen. Bij
om kleine restaurants, die gebruik
kanaal te bereiken.
Doet de horecaondernemer dat
begane grond bevindt en de bo-
dit incident ontstond brand in het
Vlam in de pijp
maken van een bakplaat of roos-
vengelegen verdiepingen worden
afzuigkanaal van de snackbar dat
In 2013 rukte de brandweer elf
ter met kolen er onder: een soort
Inspectieluiken
niet uit bij brand. De ondernemer
bewoond of als hotel zijn inge-
zich vervolgens uitbreidde in het
keer uit voor brand in een afzuig-
open barbecue. Het vele vet dat
De bereikbaarheid is ook vaak één
wordt in dat geval nalatigheid
richt. Ook zijn er vele voorbeelden
naar het dak kronkelende kanaal.
kanaal van een restaurant. In 2014
hier vanaf komt trekt het afzuig-
van de argumenten voor restau-
verweten.
waarbij brand is ontstaan in zo’n
De ingezette brandweereenheden
tot nu toe vier keer. Volgens Bert
kanaal in. De brandweer treft twee
ranthouders om het kanaal niet of
restaurant, met desastreuze gevol-
moesten om de brand helemaal uit
Meijer, teamleider Team Brand-
type constructies aan: enerzijds
sporadisch te reinigen. De verplich-
Afzuigkanalen en onderhoud, het
gen voor zowel het restaurant als
te maken delen van de vloeren en
onderzoek van Brandweer
restaurants waar het afzuigkanaal
te inspectieluiken die om de paar
zou hand in hand moeten gaan. De
bovengelegen woningen of hotels.
muren slopen om bij het afzuigka-
Amsterdam-Amstelland, hebben
buiten het pand naar het dak
meter moeten zitten zijn er niet of
praktijk wijst nog vaak anders uit.
Een van de meest in het geheugen
naal te kunnen komen. De brand
deze branden één gemene deler:
loopt. De afzuigkanalen echter die
zijn slecht toegankelijk. Er moet
Met alle gevolgen van dien.
springende incidenten vond plaats
werd uiteindelijk geblust, maar het
“De brand is begonnen of ver-
intern, via diverse boven gelegen
een steiger worden gebouwd om
10
SITRAP
niet, dan keert de verzekeraar
SITRAP
11
De sollicitatie en selectie
De basisopleiding anno 1949
Verplichte vervolgopleidingen binnen 3 jaar
Rond het ‘stripverhaal’ hangen de daarin afgebeelde uitrustingsstukken en er staan een heuse oude straatbrandmelder en alarmklok in het trappenhuis.
Ouderwetse carrière
De streng ogende commandant Schuitemaker (1941-1957) was zelf een veteraan in het brandweervak en verwachtte altijd het beste van zijn mensen.
bron van inspiratie
bij de ‘ordonnance’, de receptio-
nue, met helm en ‘wapens’. De
bracht werden. Als dat allemaal
Kazerne IJsbrand in Amsterdam-Noord is een historische
het bij de gepensioneerde brand-
nist. Dat is de oude militaire term
wapens waren de redgordel met
goed gelukt was, ging men de
attractie geworden. Ook al is het pand maar dertien jaar oud,
weerlieden allemaal herinneringen
voor ‘boodschapper’. Daarna volg-
bijl, redlijn en gasmasker. Met dat
24-uursdienst op de kazernes in,
en verhalen losmaakte.
den een gesprek met de chef
gasmasker werden de inspannende
waar het vak pas echt geleerd
personeelszaken, een schriftelijk
oefeningen gedaan op Zweedse
werd door met een oudere brand-
Tekst: Gerard Koppers | Foto’s: Bianca Beck en Marco Neuhaus
het herbergt een bijzonder verhaal. Leden van de bezetting hebben namelijk aan de hand van een oud ‘stripverhaal’ over
Eren van een generatie
toelatingsexamen worden gedaan
rekken, die al snel ‘zweetrekken’
wacht mee te lopen. Vervolgens
de carrière van een brandwacht allerlei attributen verzameld.
De collega’s van kazerne IJsbrand
en de slopende lichaamsvaardighe-
gingen heten. Voor de afwisseling
was er nog een kleine drie jaar tijd
Zo werd het een 3D-verhaal!
wilden de vorige generaties brand-
denproef onder leiding van een
was er de redladderexercitie, waar-
voor allerlei vervolgcursussen. Exa-
weermensen eren door het drieluik
strenge sportinstructeur. In die tijd
mee men op commando
mens voor het telegraferen en
te ‘knippen en plakken’ naar hun
moest elke brandwacht een ‘vak’
klimoefeningen deed, volkomen
theaterbewaking, maar vooral de
Drieluik in de ‘Hoei’
raakten wat in de vergetelheid. De
eigen kazerne. Ze hebben de bor-
hebben en deed daarvoor ook een
synchroon en op het laatst gedach-
verplichte diploma’s van EHBO,
Het begon met het grote drieluik
vergetelheid betekende ook vocht
den professioneel laten
proef bij het hoofd van de betref-
teloos. In noodsituaties – want
Amsterdamse Reddings Brigade en
in de Hoei-sociëteit van de reünis-
en op een moment werden ze zelfs
fotograferen en in het trappenhuis
fende werkplaats. De brandweer
daar waren ze voor – moest het ge-
Nationaal Olympisch Comité waren
tenvereniging. Het drieluik brengt
gebruikt als rijplaat. Omdat ze voor
opgehangen. Ook verzamelde at-
moest in die tijd zelf voor al zijn
bruik van de redladder op de
pittige vereisten. Als dat allemaal
de sollicitatieprocedure, de basis-
een expositie in 1999 ter gelegen-
tributen als borden zijn
materieel en materiaal zorgen. Als
automatische piloot kunnen. Voor
‘binnen’ was, kreeg een brand-
opleiding en het leertraject voor de
heid van het 125-jarig bestaan van
opgehangen of neergezet. Zoals
alle testen doorstaan waren, waren
velen begon het zware werk pas bij
wacht na drie jaar een vaste
vaste aanstelling letterlijk in beeld.
het korps waren niet toonbaar
een oude straatbrandmelder en
de dokter en de psycholoog aan de
het leren ‘seinen’. De brandweer
aanstelling.
Maar dan op de manier zoals dat in
meer bleken, heeft schilderes Joke
een verweesde alarmklok uit de vo-
beurt, die hem letterlijk binnenste-
gebruikte sinds 1874 nog een mor-
1949 ging en tot ver in de jaren ze-
Feij het drieluik nauwkeurig op-
rige eeuw die zij onder hun hoede
buiten keerden. Dan volgde de
se-telegraaf, waarbij de tekens met
In die vaak geromantiseerde jaren
ventig gebruikelijk was.
nieuw geschilderd.
en kwasten hebben genomen.
tijdelijke aanstelling en werd de
punten en strepen konden worden
was er ook veel aandacht voor ken-
kersverse brandwacht voorgesteld
overgeseind. Pas na 101 jaar werd
nis, vaardigheden en sport, al werd
Gebruikt als rijplaat
Herinneringen
Carrièrre anno 1949
aan de commandant, toen de
het stelsel vervangen door een
het anders genoemd. Opleiding en
Het origineel werd in 1949 ge-
Na de expositie in 1999 hebben de
Hoe ging het dan vroeger, in de
strenge Schuitemaker.
telex.
vakbekwaam blijven is bij de
maakt door de brandwacht Schutte
nieuwe borden een tijd in het
tijd dat er nog wachtlijsten voor de
voor de tentoonstelling ter gele-
Nationaal Brandweer documenta-
functie van brandwacht beston-
Lakens pak
en inspannende zaak. In zoverre is
genheid van het 75-jarig bestaan
tiecentrum gehangen, dat toen
den? Het was een gewilde baan,
De eerste gang bij de indiensttre-
Telegraferen en theaterbewaking
van de beroepsbrandweer. Tot
nog achter het toenmalige hoofd-
want het bood zekerheid en avon-
ding was naar de fourier, het
Vervolgens was er het ‘africhten’
schien wel zo bij het aanzien van
1973 sierden de drie borden daar-
kantoor op de Weesperzijde
tuur tegelijk. Een jongeling die
kledingmagazijn. Daar kreeg hij
met het materieel, waarbij alle
de borden op IJsbrand...
na nog de opleidingsschool van de
gevestigd was. Uiteindelijk zijn ze
voor brandwacht ‘opging’, meldde
een keurig ‘lakens pak’ voor defti-
loodzware bronzen en koperen ar-
brandweer, maar ze verhuisden
in de Hoei-sociëteit terecht geko-
zich bij het toenmalige hoofdkwar-
ge gelegenheden en een goed
maturen, ongevoerde slangen, de
niet mee naar de nieuwe locatie en
men. Dat was een succes, omdat
tier aan de Nieuwe Achtergracht
passend wollen (duffels) uitrukte-
voertuigen en hun uitrusting bijge-
12
SITRAP
brandweer nog steeds een serieuze er niets veranderd, al lijkt het mis-
SITRAP
13
Hakken in vakken, zagen in lagen Oefenen in een parkeergarage
Brandweer Amsterdam-Amstelland oefent elke dag. Overdag op de beroepskazernes, in de avond bij vrijwilligerskazernes, bij het opleidingscentrum BOCAS, en regelmatig ook samen met de ketenpartners politie, GHOR en gemeenten. Onlangs oefenden manschappen, bevelvoerders en Officieren van Dienst (OvD’s) gezamenlijk een inzet in en rond een
Word vrijwilliger We zoeken ook vrijwilligers in Amstelveen, Aalsmeer, Diemen, Driemond, Duivendrecht, Landelijk Noord en Ouderkerk aan de Amstel.
parkeergarage. Hierbij kwam zowel brandbestrijding als hulpverlening aan bod. Vier dagen,
Tekst: Eliza Dijkema | Beeld: Bureau Vakbekwaamheid
twaalf oefenmomenten, 36 tankautospuiten, en iedereen keihard aan het werk. Oefenscenario
een realistisch scenario neer te zetten. “Incidenten
Drie keer per jaar organiseert Bureau Vakbekwaam-
in parkeergarages hebben vaak een extra moeilijk-
heid van Brandweer Amsterdam-Amstelland een
heidsgraad door de bereikbaarheid en aanwezige
grootschalige oefening. De oefencoördinatoren be-
voorzieningen. Naast een interessante en verrassende
denken een oefenscenario waaraan alle deelnemers
oefenlocatie ligt de uitdaging in het bieden van een
hun handen vol hebben. Het scenario deze keer be-
oefening waar voor iedereen iets te doen is”, aldus
stond uit een combinatie van brand, gevaarlijke stof-
Schekkerman. “Ook met de betrokken OvD’s werd
fen en hulpverlening. Kasper Schekkerman was vier
rekening gehouden in het scenario. De mix aan inci-
dagen lang de oefenleider. “De deelnemende kazer-
denten bood voldoende uitdaging voor het coördi-
nes werden gealarmeerd voor een scenario bestaande
neren van een inzet met meerdere tankautospuiten”.
uit: een eenzijdig ongeval aan de voorzijde van de
Binnen de brandweer wordt dit ook wel 'hakken in
garage, een autobrand in de onderliggende garage,
vakken, zagen in lagen' genoemd.
een brand in het aangrenzende kantoorpand en een drugslab in de kelder. Om de oefening zo realistisch
Leren van en met elkaar
mogelijk te maken, kregen we van de eigenaar van
“Vooraf bepaal je de oefendoelen. Elke grote oe-
het pand toestemming om echte vuurhaarden te ge-
fening heeft zijn eigen zwaartepunten. Na iedere
bruiken. Dit zorgde voor de benodigde rookontwik-
oefeninzet kwamen de deelnemende ploegen bij
keling”.
elkaar om te evalueren. Daarna werden de spullen opgeruimd en vertrokken de ploegen weer naar hun
Uitdaging
kazerne”. De evaluatie van de gehele oefening wordt
De garage staat op de lijst om gesloopt te worden. In
onder meer gedeeld met de afdeling Brandweerkun-
samenwerking met het parkeerbeheer van het stads-
de en het opleidingscentrum BOCAS.
deel kreeg de brandweer de mogelijkheid om hier
14
SITRAP
vrijwilligerbijdebrandweer.nl
Amsterdam-Amstelland
Toeters en Bellen In de rubriek Toeters en Bellen staan twee medewerkers met verschillende functies ‘tegenover’ elkaar.
Dennis van den Akker
Bram Korf Bram Korf, Brigadier van Politie, Chef van
Dennis van den Akker, duikploegleider op
Dienst bij het wijkteam als hij een dienst op het
kazerne Willem aan de Ringdijk in Amsterdam.
bureau August Allebeplein draait. Waarom hou je van dit werk?
situatie gaat, kom ik de politie tegen. De politie zorgt
Waarom hou je van dit werk?
heeft de dame van de steiger afgehaald. Ze zwom wel
“Het is altijd een jongensdroom geweest om bij de
ervoor dat wij ons werk kunnen doen. Zoals het bege-
“Mensen helpen. Hoe mooi is het als je daarin verschil
vaker ’s nachts, zei ze. Het stormde en onweerde vre-
brandweer te gaan werken. Het specialisme duiken
leiden naar het incident, het afzetten van de omgeving,
kunt maken. De actie en de drukte maken het werk
selijk die avond. Wij hebben haar meegenomen naar
kwam op mijn pad en ik geniet er nog steeds van.
het publiek op afstand houden. In wezen staat de politie
voor mij compleet. Elke dag bedenk ik in de auto op
het bureau en hebben opvang geregeld. Je komt de
Werken voor een duikteam is een vak apart binnen de
‘achter ons’. Ook hebben wij een uitstekende samenwer-
weg naar werk wat ik die dag wil doen, en het loopt
meest bijzondere personen tegen in bizarre situaties.”
brandweer. Waar een ander aan de waterkant blijft
king met het team water/ Havens van de politie. Mede
altijd anders. Mooi vind ik dat. Het ene moment houd
staan, duiken wij letterlijk en figuurlijk verder het inci-
dankzij hen kunnen wij ons werk ook op het water goed
ik een verdachte aan van bijvoorbeeld een straatroof,
dent in. Het beroep is heel technisch en zowel psychisch
en veilig doen. Denk bijvoorbeeld aan een snel transport
om vervolgens een uur later hulpverlening te bieden
Wat zou je nog meer van de brandweer willen weten?
als fysiek zeer intensief. Binnen onze eenheid moet men
van onze eenheid over het water of aan het stremmen
bij een ernstig verkeersongeluk. Je hebt geen tijd om
“Zelf heb ik het geluk een aantal brandweermannen
elkaar door en door kennen en extreem goed getraind
van vaarverkeer. Door onze 24/7 beschikbaarheid en
urenlang pleisters te plakken. Je moet direct door. De
in mijn vriendenkring te hebben en krijg dus wat
zijn. Als brandweerduikteam heb je in de regel geen
centrale ligging kan ons duikteam overal in regio Am-
rol van handhaver geeft mij ook een gevoel van trots.
meer mee van het vak en de organisatie. De samen-
tijd om een inzet tot in detail voor te bereiden wat
sterdam-Amstelland altijd binnen 15 minuten ter plaatse
Als iemand iets doet dat niet door de beugel kan,
werking met de brandweer op straat verloopt naar
wel gebeurt bij elk ander duikbedrijf. Binnen een paar
zijn. Dit kan het verschil uitmaken als het om het redden
krijgt hij van mij veelal een boete uitgereikt. Maar ik
mijn idee altijd erg goed. Ik merk dat mijn collega’s
minuten na de melding ligt onze reddingsduiker al on-
van levens gaat. Wat is er nou mooier dan een slachtof-
zeg altijd ‘zo veel boetes als ik vandaag heb uitge-
soms niet begrijpen dat de brandweermannen bij het
der water. Dat vormt voor mij een prachtige uitdaging
fer levend, uit bijvoorbeeld een auto die ver onder water
schreven, een veelvoud van deze mensen heb ik ook
incident geen woord met hen wisselen. Ik weet dat de
als duikploegleider. Alle gevaren en facetten van het
is ligt, te kunnen bevrijden? Maar ook het zoeken naar
met een waarschuwing weg laten komen’. De excessen
communicatie altijd via de bevelvoerder verloopt. Een
duiken ken ik door en door, zodat ik - bij wijze van spre-
lichamen en het bergen ervan is belangrijk werk. Als wij
zoals bijvoorbeeld de verkeers-aso’s probeer ik er uit
duidelijke lijn. Ook bij een ernstige aanrijding met
ken - geblinddoekt te water kan gaan. Dat onderlinge
er niet zijn, wordt de persoon niet snel gevonden.“
te filteren“.
ambulance en brandweer in actie gelden bepaalde re-
incidenten onder- en boven water vaak complexer zijn
Wat zou je nog meer van de politie willen weten?
Wanneer kom jij de brandweer tegen op straat?
begeven. Allemaal afspraken om in geval van nood zo
dan elders. In ons verzorgingsgebied hebben wij regel-
“Ons werk overlapt elkaar wel eens met dat van de poli-
“Bij brand heeft de politie bijvoorbeeld de woning al
efficiënt en effectief mogelijk hulpverlening te kun-
matig te maken met de meest uiteenlopende situaties.
tie. Tegelijk verschillen onze doelstellingen. Ik zie kansen
vrijgemaakt of afgezet, zodat de brandweer en ande-
nen bieden. Neem nu reanimaties. In negen van de
Van verraderlijke grachten tot drukke en diepe havens,
als het gaat om meer samenwerking met de politie
re hulpdiensten ongestoord hun werk kunnen doen.
tien gevallen zijn wij als eerste ter plaatse en begin-
van een te water geraakte stier tot een vermiste schaat-
bij het bergen van bewijsmateriaal. Bij een incident of
We zorgen voor de eerste opvang van slachtoffers.
nen de hulpverlening. Als de brandweer arriveert,
ser en van een brandende woonboot tot een gezonken
een ongeval hebben we ook te maken met sporen. Wij
Daarna maken we samen met de brandweer een plan
doen wij een stap terug en houden ons dan weer be-
vrachtschip. Ook vereisen te water geraakte toeristen,
doen ons werk en moeten regelmatig rommel maken.
en start ieder zijn eigen werkzaamheden. Om een
zig met de omgeving; de omstanders, de recherche,
welke soms onder invloed en agressief kunnen zijn, een
Ik probeer wel bewust te zijn van de gevolgen voor een
voorbeeld te noemen. Onlangs werden we midden in
forensisch arts als dat nodig blijkt.”
speciale benadering.”
mogelijk sporenonderzoek. Meer inzicht in het werk van
de nacht opgeroepen voor een persoon te water. Een-
de politie en forensische opsporing, daar is nog winst te
maal daar troffen we enkel wat natte kleding. Op de
behalen.”
steiger zat wel een verwarde dame in badpak en met
gels wie zich in welke ‘ring’ rondom het incident mag
Tekst en beeld: Eliza Dijkema
vertrouwen is noodzakelijk, omdat in Amsterdam de
Wanneer kom jij de politie tegen op straat? “Bij elke inzet waar het om een levensbedreigende
16
SITRAP
duikbril op. De duikploeg van de brandweer kwam en
SITRAP
17
Als onderdeel van de opleiding tot Voorlichter van Dienst liep Mariëlle van Veen een dag mee met Ralph Molenaar Officier (OvD) van Dienst Noord van Brandweer Amsterdam-Amstelland. De OvD vormt een belangrijke schakel bij het bestrijden van
Mee met de OvD
incidenten. De voorlichter doet de woordvoering over incidenten. Tijdens
meet Molenaar direct een hoge
snap nu veel beter waarom het in
incidenten vormt de OvD een
CO-waarde en roept hulp in van de
de praktijk erop neer komt dat het
dienstdoende adviseur gevaarlijke
soms wat langer duurt voordat de
stoffen van de brandweer. Onder-
voorlichter informatie krijgt van de
tussen verrichten de collega`s van
OvD. Daarnaast heb ik nu een veel
de autospuit een eerste onderzoek
beter beeld van het brandweervak
Brandweer Amsterdam-Amstelland
naar de mogelijke bron, het venti-
en de repressieve taken.
heeft voor de Officieren van Dienst
latiesysteem van de ondergelegen
het verzorgingsgebied ingedeeld
parkeergarage. De giftige dampen
in een noordelijk en zuidelijk
van de uitlaatgassen verspreiden
deel. De OvD Noord zetelt in de
zich via de lift naar de centrale hal.
Amsterdamse binnenstad, op ka-
Molenaar besluit in overleg met
zerne Hendrik op de Marnixstraat.
hoofd bedrijfshulpverlening van
Tijdens een 24-uursdienst is de OvD
het ziekenhuis om een gedeelte bij
oproepbaar voor grootschalige
de hoofdingang af te zetten, zodat
incidenten waarbij coördinatie van
bezoekers van het ziekenhuis niet
het proces vereist is. De OvD geeft
meer in de garage kunnen komen.
belangrijke partner voor de voorlichter.
Tekst: Marielle van Veen | Beeld: Marielle van Veen
leiding aan brandweereenheden en stemt af met verschillende be-
Telegraaf in de hal
Brandweer redt twee mensen
trokken hulpdiensten.
Tegelijkertijd staat een journalist
Niet veel later, om 18:19 uur, wor-
van de Telegraaf in de hal van het
den we gealarmeerd voor een
CO-meting OLVG
ziekenhuis. Hij wil weten wat er
woningbrand in Amsterdam-West.
Gedurende de dag vinden er diver-
precies aan de hand is. Het OLVG
Er is brand uitgebroken in een
se incidenten plaats. In de ochtend
is een locatie die snel de aandacht
slaapkamer. Twee personen zijn
een verkeersongeluk in de IJtunnel
trekt van de media.
door de brandweer gered uit het
en stankoverlast in een woning. In
pand. Molenaar stemt de taakver-
de middag volgt een uitruk naar
Ik zie met eigen ogen dat in het
deling af met de bevelvoerders van
het Centre Hotel voor een nacon-
eerste stadium van een incident
de twee opgeroepen autospuiten.
trole van een brand die dezelfde
veel op een OvD afkomt. Hij
De politie en ambulance praten
ochtend woedde en was ontstaan
coördineert en schakelt op ver-
hem bij. Hierna regelt hij nog wat
in het beddengoed in een kamer.
schillende vlakken. Daarom is het
andere zaken voor de gedupeer-
lastig voor mij als voorlichter om
den en zit zijn taak erop. Ik overleg
Later in de middag, 16:36 uur, gaat
in deze fase al een compleet beeld
met de OvD over het uitsturen van
de pieper af voor een CO-meting
te hebben van de situatie en een
een tweet om de buitenwereld snel
in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis.
kernboodschap voor de journalist
te laten weten wat de status is van
Bij binnenkomst in de centrale hal
van de Telegraaf te formuleren. Ik
het incident.
18
SITRAP
Om een goede Voorlichter van Dienst (VvD) te worden heb je kennis en ervaring nodig. De beste
manier om kennis van het brandweerproces op te doen is zoveel mogelijk mee te lopen. Om woordvoering te kunnen doen, is de VvD onder meer afhankelijk van informatie van de OvD. Met de informatie over een incident kan de VvD een boodschap voor de media formuleren.
SITRAP
19
Sein
brand meester
Hele zomers brengen Gerry Kusters en zijn vrouw Janny door op het volkstuinpark ‘De Eendracht’ aan de westkant van Amsterdam. Op een namiddag komt Gerry terug met Chinees en treft hun tuinhuis in brand. Een defecte geiser bleek de boosdoener.
Tekst: Eliza Dijkema | Beeld: Jaap Wals
In lichterlaaie “De buurvrouw komt op mij af rennen en zegt:
als thuis. En tegelijk voelt het ook als vakantie,
schrik niet, maar jouw huis staat in brand. We zagen
omdat het heerlijk groen is.”
meteen dat ons tuinhuis niet meer te redden was. In lichterlaaie stond het. In een opwelling heb ik nog de
Brandlucht
hond van mijn dochter onder de bank uit het bran-
“Dat het zo snel gaat met zo’n klein huis, dat had ik
dende huis gehaald.“
niet gedacht. De brandweer was er snel en ze hebben voorkomen dat de brand oversloeg naar de buren.
Drie generaties
Gelukkig, want daar moet je toch niet aan denken.
“Dit tuinhuis heb ik 12 jaar geleden zelf gebouwd.
De brandweermannen hebben ook de gasflessen in
We brengen hier vaak de hele zomer door. Hoewel
de sloot gelegd om te voorkomen dat deze ontplof-
de jongens het huis al uit zijn, komen ze hier graag
fen. De kleding kan allemaal weg. Die lucht krijg je
naartoe. Ik kom hier van kinds af aan. Mijn groot-
er niet meer uit. Alles is zwart en verkoold. Ik ben
ouders hadden hier een huis. En mijn moeder woont
begonnen met het opnieuw bouwen van het huis.
om de hoek. Omdat je iedereen hier kent, voelt het
Dit plekje zou ik voor geen goud willen missen.”
