Behandeld in commissie Economische en Regionale Zaken en Onderwijs 16 januari 2002

Voorstel aan de Raad

Nummer / datum raadsvergadering / datum vergadering B&W

2/2002 / 30 januari 2002 / 18 december 2001 Behandeld in commissie

Economische en Regionale Zaken en Onderwijs

16 januari 2002

Beleidsveld

Economische Zaken Portefeuillehouder

H.M.F. Bruls Onderwerp

Voortgangsrapportage m.b.t. de vormgeving van de publiek-private samenwerking voor het MTC-Valburg Voorstel

1) kennis te nemen van de voortgangsrapportage i nclusief bijlagen (d.d. december 2001) met betrekking tot de vormgeving van de publiek-private samenwerking voor het MTC-Valburg 2) kennis te nemen van het Onderhandelaarsakkoord d.d. 24 oktober 2001 en voorts het college op te dragen dit akkoord uit te onderhandelen met betrokken partijen en om te zetten in voor formele besluitvorming geschikte juridische documenten (statuten en overeenkomsten) en over de hieruit voortvloeiende beslispunten terug te gaan naar de raad en daarbij het volgende in acht te nemen: a) in een afzonderlijke overeenkomst dienen alle aandeelhouders in OMTC zich ten opzichte van elkaar te binden aan de bestuurlijke uitgangspunten en aan de hoofdlijnen van het te voeren beleid, zoals dat is verwoord in de Letter of Understanding en in het Ondernemingsplan b) het groeipad voor multimodaliteit als vestigingscriterium moet in het Ondernemingsplan zodanig worden vormgegeven dat op het bedrijventerrein te vestigen of gevestigde bedrijven alle mogelijkheden tot multimodale aan- en afvoer daadwerkelijk (moeten) gaan benutten, zodra op onafhankelijke en transparante wijze is vastgesteld, dat het gebruik van de multimodale voorzieningen voor die bedrijven bedrijfseconomisch verantwoord is c) de inbreng van gronden door VOC en de betaling daarvan moet zodanig vorm krijgen dat aan het grondbezit verbonden risico’s niet worden overgeheveld naar OMTC of haar (andere) aandeelhouders

Alle eventueel vermelde bedragen zijn in guldens, tenzij anders aangegeven

002rvs.doc


Vervolgvel

1

d) OPP dient zich tot het uiterste in te spannen een sluitend financieringsarrangement tot stand te doen brengen, dat voldoet aan de overeengekomen randvoorwaarden e) in de samenwerkingsovereenkomsten met respectievelijk OPP en VOC moet een strikt marktconforme en transparante wijze van prijsvorming voor de door hen te leveren diensten worden overeengekomen f) de samenwerking met VOC ten aanzien van de Opstalontwikkeling op het bedrijventerein moet zodanig vorm krijgen, dat er geen nadelige effecten optreden op de opbrengst en het uitgiftetempo van de gronden door OMTC, noch op de ontwikkeling van de multimodaliteitsdoelstelling; Eventueel resterende risico’s cq feitelijk optredende nadelige effecten dienen voor rekening te komen van de Valburg Ontwikkelings Combinatie i.o. g) in de juridische documenten dient te worden vastgelegd dat de aandeelhouders uit de publieke partnergroep geen enkele schadevergoeding verschuldigd zijn of zullen zijn, indien de resultaten die partijen beogen te bereiken met hun samenwerking in OMTC wegens toepasselijke wet- of regelgeving niet haalbaar blijken 3) aan de NV Ontwikkelingsbedrijf MTC(OMTC) een werkkapitaal te verschaffen ten behoeve van de in de voortgangsrapportage genoemde activiteiten onder de volgende voorwaarden: a) OMTC dient maximaal vreemd kapitaal aan te trekken b) de andere partijen die beogen in OMTC met de overheden te gaan samenwerken ( Ontwikkelings- en Participatiebedrijf Publieke Sector BV(OPP) en Valburg Ontwikkelings Combinatie i.o.(VOC)) dienen eveneens –ieder naar rato van hun deelname in de vennootschappen- in het werkkapitaal bij te dragen c) de bijdrage in het werkkapitaal wordt verstrekt in de vorm van een voorschot op het te zijner tijd eventueel bij te storten aandeel in het eigen vermogen d) de bijdrage in het werkkapitaal wordt –inclusief de tot nu toe gedane stortingen- gemaximeerd tot het thans geprognosticeerde bedrag van de deelname in het risicodragend kapitaal van de NV en CV, zijnde ∈ 1.098.073 (ƒ 2.400.000) e) het aandeel van Nijmegen in het benodigde werkkapitaal ter grootte van € 387.075( ƒ 853.000) in de vorm van een voorschot(conform de punten 3c en 3d) aan OMTC beschikbaar te stellen en hiervoor vreemd vermogen aan te trekken; de risico’s hiervan worden afgedekt door de Algemene BedrijfsReserve van het Grondbedrijf


002rvs.doc


Vervolgvel

2

4) de vertegenwoordiger van de aandeelhouder te machtigen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in te stemmen: a) met een besluit van aandeelhouders tot het verstrekken van werkkapitaal, onder de in onderdeel 3 van dit besluit geformuleerde condities b) om op grond van artikel 20, lid 1, sub e, van de statuten van de NV Ontwikkelingsbedrijf MTC goedkeuring te verlenen aan aankopen van onroerend goed, waarvoor de onderhandelingen in 2001 zijn aangevangen.

1

Inleiding

Bij besluiten van Provinciale Staten van Gelderland en de raden van het Regionaal Openbaar Lichaam Knooppunt Arnhem-Nijmegen en van de gemeenten Arnhem, Elst, Nijmegen en Valburg hebben genoemde partijen in maart-juni 2000 besloten tot oprichting van de NV Ontwikkelingsbedrijf MTC Valburg(OMTC) samen met Ontwikkelings- en Participatiebedrijf Publieke Sector(OPP), dochter van de BNG. Uw raad heeft op 22 maart 2000 ingestemd met participatie in de NV Ontwikkelingsbedrijf MTC Valburg. De gezamenlijke overheden namen in OMTC voor 51% en OPP voor 10% van het aandelenkapitaal deel. De Nijmeegse participatie betrof een bedrag van € 701.998(ƒ 1.547.000), 1/6 van het publieke aandeel van 51%. De overige 39% werd gereserveerd voor nog aan te zoeken private partners. Aldus zouden publieke en private partners in OMTC met elkaar gaan samenwerken teneinde het MTC te realiseren. Daarna is verder gewerkt aan de opbouw van deze publiek-private samenwerking. Met private partijen, verenigd in de Valburg Ontwikkelings Combinatie i.o.(VOC), is een Onderhandelaarsakkoord getekend over de hoofdlijnen, waarop VOC, OPP, overheden en OMTC in een PPS zullen samenwerken. Het overleg met de private partners leidt tot aanpassingen in de oorspronkelijk voorgenomen vennootschapsstructuur, in een andere financiering van het project en tot afspraken over ieders aandeel in de realisering van het MTC. 1.1 Doelstelling en beoogd effect

In bijgevoegde nota, getiteld “Voortgangsrapportage m.b.t. de vormgeving van de publiek-private samenwerking voor het MTC-Valburg”, wordt verslag gedaan van de huidige stand van zaken met betrekking tot de vormgeving van de publiek-private samenwerking voor het MTCValburg en wordt aangegeven in welke richting thans verder wordt gewerkt.


002rvs.doc


Vervolgvel

3

Samen met de voortgangsrapportage wordt het Onderhandelaarsakkoord dat tussen publieke partijen, de private partijen(VOC) en het Ontwikkelingsbedrijf en Participatiebedrijf Publieke sector(OPP) is gesloten, ter kennisname aan U voorgelegd. Gevraagd wordt vooruitlopend op definitieve besluitvorming kennis te nemen van de voorgestelde koers met betrekking tot de juridische structuur van de publiek-private samenwerking(paragraaf 2 voortgangsrapportage), het Onderhandelaarsakkoord(bijlage 3 en paragraaf 4 en 5 van de voortgangsrapportage) en de nieuwe financierings-opzet(paragraaf 3 van de voortgangsrapportage). De extra tijd die noodgedwongen door de ontstane vertraging in het bestemmingsplantraject(opstellen nieuwe MER) ontstaat zal worden benut om het Onderhandelaarsakkoord in overleg met betrokken partijen verder uit te onderhandelen en de voorgestelde juridische structuur te concretiseren in juridische documenten, statuten en overeenkomsten. Het totaal pakket wordt eind 2002/begin 2003 voor definitieve besluitvorming aan raden en staten voorgelegd. Verwacht wordt(onder voorbehoud) dat er rond dit tijdstip ook meer duidelijkheid is over het bestemmingsplan. Intussen moet er door OMTC wel verder gewerkt kunnen worden: opstellen nieuwe MER/afronden bestemmingsplan, uitwerken juridische structuur, uitonderhandelen en omzetten Onderhandelaarsakkoord in juridische documenten en afronden transacties grondverwerving op basis van reeds gemaakte afspraken. Om deze periode tot aan vaststelling van het bestemmingsplan financiëel te overbruggen wordt gevraagd om als één van de aandeelhouders extra werkkapitaal ter beschikking te stellen, als voorschot op het definitief te verstrekken aandelenkapitaal. 2

Argumenten

In de bijgevoegde voortgangsrapportage wordt het hoe en waarom uitvoerig besproken. De voortgangsrapportage is een gezamenlijke notitie van de colleges van Gedeputeerde Staten van Gelderland, van het Bestuur van het KAN en van Burgemeester en Wethouders van de gemeenten Arnhem, Nijmegen en Overbetuwe. Waar in de voortgangsrapportage over “wij” wordt gesproken, bedoelen “wij” deze colleges gezamenlijk. De rapportage is als volgt opgebouwd: Ø In § 1 De Vertreksituatie, wordt samengevat welke besluiten tot nu toe zijn genomen over de juridische structuur van OMTC en de participaties daarin. Ook wordt aangegeven hoe de betrokken overheden met elkaar samenwerken op basis van de Letter of Understanding.


002rvs.doc


Vervolgvel

4

Ø

Ø

Ø

Ø

In § 2 De vormgeving van de publiek-private samenwerking, wordt ingegaan op de hoofdlijnen waarlangs wij de komende maanden de publiek-private samenwerking concreet in juridische documenten willen uitwerken op basis van het met private partners bereikte onderhandelaarsakkoord In § 3 De financiële en bedrijfsmatige aspecten, wordt ingegaan op het ondernemingsplan en de nagestreefde financieringswijze voor het OMTC In § 4 Aandachtspunten bij verdere uitwerking, komen aan de orde heroverwegingspunten uit de Letter of Understanding en de uitwerkingsaspecten uit het Onderhandelaarsakkoord en het ondernemingsplan In § 5 De besluitvorming, wordt een eindafweging gegeven en ingegaan op de gevraagde besluitvorming

Bij dit voorstel horen een aantal bijlagen: 1. De Letter of Understanding d.d. 2 juli 2001 2. Uitgangspunten en instrumentarium van de overheden m.b.t. het MTC 3. Het Onderhandelaarsakkoord tussen OMTC, overheden, OPP en VOC d.d. 24 oktober 2001 4. Een advies d.d. 23 augustus 2001 van Stibbe en de Brauw Blackstone Westbroek inzake het aanbestedingsregime 5. Financiële participatie publieke partners in het OMTC en haar werkmaatschappijen. 6. Tussenrapportage financiële en juridische second opinion PPS OMTC 3

Draagvlak

In het Bestuursplatform MTC participeren de 5 deelnemende overheden(Provincie Gelderland, gemeente Arnhem, gemeente Nijmegen, gemeente Overbetuwe en het KAN) en het Ontwikkelings- en Participatiebedrijf Publieke sector(OPP = ontwikkelingsdochter van de Bank der Nederlandse Gemeenten. In het Bestuursplatform wordt de inbreng van de publieke aandeelhouders gecoördineerd en op elkaar afgestemd. Voor de gemeente Nijmegen participeert de wethouder voor Economische en Regionale Zaken en Onderwijs in het platform. Het Bestuursplatform MTC heeft op 3 december 2001 besloten het Onderhandelaarsakkoord ter kennisname aan Raden en Staten voor te leggen, aangezien een aantal punten nog verder moeten worden uitonderhandeld en worden geconcretiseerd(paragraaf 4 van de voortgangsrapportage, kopje uitwerkingspunten onderhandelaarsakkoord).


002rvs.doc


Vervolgvel

5

Tevens hebben partijen besloten om de Raden en Staten op hoofdlijnen over de vormgeving van de publiek-private samenwerking te informeren door middel van de bijgevoegde voortgangsrapportage. 4

Aanpak/uitvoering

Zoals hiervoor aangegeven onder 1.1 Doelstelling en effect, wordt aan uw Raad gevraagd om kennis te nemen van de voorgestelde koers met betrekking tot de juridische structuur van de publiek-private samenwerking(paragraaf 2 voortgangsrapportage), van het onderhandelaarsakkoord(bijlage 3 en paragraaf 4 van de voortgangsrapportage) en de nieuwe financieringsopzet (paragraaf 3 van de voortgangsrapportage). Uw raad wordt gevraagd het college op te dragen om het onderhandelaarsakkoord in overleg met betrokken partijen verder uit te onderhandelen en de voorgestelde juridische structuur te concretiseren in juridische documenten, statuten en overeenkomsten. Het totaal pakket wordt eind 2002/begin 2003 voor definitieve besluitvorming aan uw Raad voorgelegd. Vooruitlopend hierop wordt wel gevraagd om extra werkkapitaal ter beschikking te stellen als voorschot op het definitief te storten aandelenkapitaal, zodat het Ontwikkelingsbedrijf zijn werkzaamheden kan voortzetten. De bijdrage in het werkkapitaal wordt –inclusief de tot nu toe gedane stortingen- gemaximeerd tot het in het Onderhandelaarsakkoord voorziene bedrag van de deelname in het risicodragend kapitaal van de NV en CV, zijnde € 1.089.073 (ƒ 2.400.000, afgerond). Voor Nijmegen betekent dit een extra storting als voorschot in het benodigde werkkapitaal van € 387.075 (ƒ 853.000, afgerond). Reeds gestort is € 701.998(ƒ 1.547.000) voor deelname in het BCV(bedrijventerreinen) en het BSC(binnenvaartterminal). In de Letter of Understanding is overeengekomen dat er een herverkaveling van aandelen tussen de publieke partijen van 1/6 naar 1/5 moet plaatsvinden ten gevolge van de fusie tussen de gemeenten Valburg en Elst(LoU artikel 2.15). Effectuering hiervan leidt tot een bijstorting van € 136.134(ƒ 300.000 afgerond). De kapitaalstorting voor het RSC(Railservicecentrum) is in 2000 niet in de besluitvorming, noch bij de storting van het eigen vermogen betrokken en is nu wel in de cijfers verwerkt. De storting ten behoeve van het RSC omvat een bedrag van € 128.420(ƒ 283.000).


002rvs.doc


Vervolgvel

6

Totaal omvat de effectuering van bovengenoemde afspraken een bedrag van € 264.554(ƒ 583.000). De extra gevraagde storting van € 387.075 (ƒ 853.000) kan hiermee voor een groot deel worden verantwoord. 4.1 Communicatie

Vrijwel identieke besluiten worden genomen door de raden van de gemeenten Arnhem en Overbetuwe, de KAN-raad en de Gelderse Staten. De communicatieaanpak vindt in onderling overleg plaats. 5

Kosten, baten en dekking

De gemeentelijke storting van € 387.075(ƒ 853.000) kan met vreemd vermogen gefinancierd worden; registratie vindt plaats op de balans van het grondbedrijf. De risico’s kunnen worden afgedekt door de algemene bedrijfsreserve van het grondbedrijf. Het maximale financiële risico bedraagt € 1.089.073(ƒ 2.400.000). 6

Standpunt commissie

De commissie ERZO heeft het voorstel op 8 en 16 januari j.l. besproken. Het standpunt van de commissie is als volgt: Niet akkoord: Groen Links, VSP, Stadspartij Leefbaar Nijmegen en SP Voorbehoud: VVD, PvdA, D’66 en CDA. 7

Reactie College

Bijlagen:

Voortgangsrapportage met bijlage 1, 2, 3, 5 en 6 (Vervolg)voorstel aan KAN-RAAD d.d. 22 januari 2002 Ter inzage: bijlage 4 bij voortgangsrapportage


002rvs.doc

Raadsbesluit

Let op ! zie ook het aangenomen amendement ‘MTC Valburg’ (ingevoegd na dit raadsbesluit)

De Raad van de Gemeente Nijmegen, bijeen in zijn openbare vergadering van

30 januari 2002; Gelezen het voorstel van

het College van B&W d.d. 18 december 2001; Gelet op

; Besluit

1) kennis te nemen van de voortgangsrapportage i nclusief bijlagen (d.d. december 2001) met betrekking tot de vormgeving van de publiek-private samenwerking voor het MTC-Valburg 2) kennis te nemen van het Onderhandelaarsakkoord d.d. 24 oktober 2001 en voorts het college op te dragen dit akkoord uit te onderhandelen met betrokken partijen en om te zetten in voor formele besluitvorming geschikte juridische documenten (statuten en overeenkomsten) en over de hieruit voortkomende beslispunten terug te gaan naar de Raad en daarbij het volgende in acht te nemen: a) in een afzonderlijke overeenkomst dienen alle aandeelhouders in OMTC zich ten opzichte van elkaar te binden aan de bestuurlijke uitgangspunten en aan de hoofdlijnen van het te voeren beleid, zoals dat is verwoord in de Letter of Understanding en in het Ondernemingsplan b) het groeipad voor multimodaliteit als vestigingscriterium moet in het Ondernemingsplan zodanig worden vormgegeven dat op het bedrijventerrein te vestigen of gevestigde bedrijven alle mogelijkheden tot multimodale aan- en afvoer daadwerkelijk (moeten) gaan benutten, zodra op onafhankelijke en transparante wijze is vastgesteld, dat het gebruik van de multimodale voorzieningen voor die bedrijven bedrijfseconomisch verantwoord is c) de inbreng van gronden door VOC en de betaling daarvan moet zodanig vorm krijgen dat aan het grondbezit verbonden risico’s niet worden overgeheveld naar OMTC of haar (andere) aandeelhouders d) OPP dient zich tot het uiterste in te spannen een sluitend financieringsarrangement tot stand te doen brengen, dat voldoet aan de overeengekomen randvoorwaarden


002rbs.doc

Raadsbesluit

Vervolgvel

1

e) in de samenwerkingsovereenkomsten met respectievelijk OPP en VOC moet een strikt marktconforme en transparante wijze van prijsvorming voor de door hen te leveren diensten worden overeengekomen f) de samenwerking met VOC ten aanzien van de Opstalontwikkeling op het bedrijventerein moet zodanig vorm krijgen, dat er geen nadelige effecten optreden op de opbrengst en het uitgiftetempo van de gronden door OMTC, noch op de ontwikkeling van de multimodaliteitsdoelstelling; Eventueel resterende risico’s cq feitelijk optredende nadelige effecten dienen voor rekening te komen van de Valburg Ontwikkelings Combinatie i.o. g) in de juridische documenten dient te worden vastgelegd dat de aandeelhouders uit de publieke partnergroep geen enkele schadevergoeding verschuldigd zijn of zullen zijn, indien de resultaten die partijen beogen te bereiken met hun samenwerking in OMTC wegens toepasselijke wet- of regelgeving niet haalbaar blijken 3) aan de NV Ontwikkelingsbedrijf MTC(OMTC) een werkkapitaal te verschaffen ten behoeve van de in de voortgangsrapportage genoemde activiteiten onder de volgende voorwaarden: a) OMTC dient maximaal vreemd kapitaal aan te trekken b) de andere partijen die beogen in OMTC met de overheden te gaan samenwerken (Ontwikkelings- en Participatiebedrijf Publieke Sector BV(OPP) en Valburg Ontwikkelings Combinatie i.o.(VOC)) dienen eveneens –ieder naar rato van hun deelname in de vennootschappen- in het werkkapitaal bij te dragen c) de bijdrage in het werkkapitaal wordt verstrekt in de vorm van een voorschot op het te zijner tijd eventueel bij te storten aandeel in het eigen vermogen d) de bijdrage in het werkkapitaal wordt –inclusief de tot nu toe gedane stortingen- gemaximeerd tot het thans geprognosticeerde bedrag van de deelname in het risicodragend kapitaal van de NV en CV, zijnde ∈ 1.098.073 (ƒ 2.400.000) e) het aandeel van Nijmegen in het benodigde werkkapitaal ter grootte van € 387.075( ƒ 853.000) in de vorm van een voorschot(conform de punten 3c en 3d) aan OMTC beschikbaar te stellen en hiervoor vreemd vermogen aan te trekken; de risico’s hiervan worden afgedekt door de Algemene Bedrijfs Reserve van het Grondbedrijf


002rbs.doc

Raadsbesluit

Vervolgvel

2

4) de vertegenwoordiger van de aandeelhouder te machtigen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in te stemmen: a) met het besluit van aandeelhouders tot het verstrekken van werkkapitaal onder de in onderdeel 3 van dit besluit geformuleerde condities b) om op grond van artikel 20, lid 1, sub e, van de statuten van de NV Ontwikkelingsbedrijf MTC, goedkeuring te verlenen aan aankopen van onroerend goed, waarvoor de onderhandelingen in 2001 zijn aangevangen

De Voorzitter

De Secretaris


002rbs.doc

Uitreksel uit de concept-raadsbesluitenlijst van de vergadering van 30 januari 2002. 8.

2/2002

Voortgangsrapportage m.b.t. vormgeving van de PPS voor het MTC Valburg.

AMENDEMENT: ‘MTC Valburg’ (1ste indiener: P. Smals PvdA) De gemeenteraad van Nijmegen bijeen op 30 januari 2002 besluit: Gehoord de discussie omtrent het Raadsvoorstel: "Voortgangsrapportage m.b.t. de vormgeving van de publiek-private samenwerking voor het MTC-Valburg". 1. Beslispunt 3 te laten vervallen en te vervangen door een nieuw beslispunt dat als volgt luidt: 3. - Aan het OMTC een werkkapitaal te verschaffen van EUR 40.000 om gedurende de periode van heronderhandeling de essentiële werkzaamheden van het OMTC te waarborgen. • Het werkkapitaal te verstrekken in de vorm van een voorschot op het ter zijner tijd eventueel bij te storten aandeel in het eigen vermogen. • Grond aan te kopen in het gebied van het beoogde MTC volgens de reeds gesloten voorcontracten tot een maximum van EUR 2.847.075 en deze aankopen ten laste brengen van het Algemene bedrijfsReserve van het Grondbedrijf. • De bereidheid uitspreken om ook de overige benodigde grondaankopen conform de reeds gesloten voorcontracten te verrichten ten laste van het aandeel van de overige bestuurlijke partners maar voor risico van de gemeente Nijmegen. 2. Beslispunt 4 onderdeel b) te laten vervallen. Toelichting: Met het amendement beoogt de gemeenteraad van Nijmegen een aantal zaken: • Het afgeven van een krachtig signaal dat het MTC gewenst is en dat daarvoor de werkzaamheden onverkort door moeten gaan. • Dat het noodzakelijk is om op een aantal punten via heronderhandeling duidelijkheid te krijgen over een aantal onzekerheden rond de realiseringskansen van het MTC. Tot deze heronderhandeling wordt opgeroepen middels een motie die aan dit raadsvoorstel is verbonden. • Dat het, om die heronderhandelingen in open verhoudingen te kunnen voeren het gewenst is de financiële verbinden tussen private en publieke partijen niet te vergroten middels ook door private partijen gefinancierde grondaankopen alvorens de heronderhandeling heeft geleid tot een door alle partijen getekende overeenkomst. • Dat de gemeente Nijmegen, gezien het belang dat wordt gehecht aan de realisering van het MTC bereid is het risico van de grondaankopen voor haar rekening te nemen. Tevens roept de gemeenteraad van Nijmegen de overige bestuurlijke partners op haar besluitvorming op dezelfde wijze vorm te geven. Voor: PvdA (8), CDA (7), VVD (5), D66 (1) Amendement aanvaard.

II 2075-2102

Uitreksel uit de concept-raadsbesluitenlijst van de vergadering van 30 januari 2002.

MOTIE: ’Heronderhandelen MTC’ (1ste indiener: P.P. Leferink op Reinink VVD) De Raad der Gemeente Nijmegen in vergadering bijeen op 30 januari 2002, Overwegende, dat uit het raadsvoorstel "Voortgangsrapportage met betrekking tot de vormgeving van de publiek private samenwerking voor het MTC-Valburg" en de onderliggende stukken blijkt dat er sprake is van een aantal risico's die de realisering van het MTC nog onzeker maken; dat een aantal van die onzekerheden middels nader overleg en onderhandeling bestuurlijk beïnvloedbaar zijn; dat het hierbij met name gaat om het onderhandelaarsakkoord tussen de publieke en private partijen, de financiering van de hoofdstructuur op het MTC-terrein en de bereidheid van de Rijksoverheid om via de MITgelden een bijdrage te leveren aan de realisering van het MTC; dat het gewenst is dat er op redelijk korte termijn door de betrokken bestuurlijke partijen een beslissing wordt genomen over de realisering van het MTC en dat daarvoor duidelijkheid moet zijn over de realiseringskansen; Draagt het College van B en W op om: Samen met de overige bestuurlijke partners die in de overwegingen van deze motie genoemde risico's op het terrein van het onderhandelingsakkoord en de hoofdinfrastructuur na heronderhandeling, respectievelijk nader overleg, van een eind-oordeel te voorzien en dit eind-oordeel te voorzien van een rapportage inzake de MIT-gelden, medio 2002 in een raadsvoorstel aan de Gemeenteraad van Nijmegen voor te leggen. Voor: PvdA (8), CDA (7), VVD (5), D66 (1) Motie aanvaard.

MOTIE: ‘Uit de fuik van het MTC’ (1ste indiener: P. Lucassen SP) De gemeenteraad van Nijmegen in vergadering bijeen op 30 januari 2002, overwegende dat: Er dusdanige onzekerheden en bezwaren zijn ten aanzien van de plannen en de financiering van het MTC. Besluit om via de kortst mogelijke weg een eind te maken aan de betrokkenheid van de gemeente Nijmegen bij de MTC-plannen. Voor: GL (9), SP (6), SLN (1), VSP (1) Motie verworpen.

Uitreksel uit de concept-raadsbesluitenlijst van de vergadering van 30 januari 2002. Raadsbesluit d.d. 30 januari 2002 Hoofdelijke stemming: Voor P. Depla R. Ester I. Goedegebure M. Hulsentop B. Janssen C. Kuhuwaël J. Lamers P.P. Leferink op Reinink B. Mühren R. Preijers R. Raghoe G. van Rumund P. Smals T. Speller J. Tettero R. Ulijn T. van Vroenhoven H. van Xanten P. Boelens R. Bos H. Bruls (21) Tegen A. Duit W. van Eck T. Hirdes H. van Hooft sr. H. van Hooft jr. M. Hulskorte S. de Jong P. Lucassen J. van der Meer J. van Rens L. Scholten M. Simons-Welschen A. Thie E. Vermeulen S. de Windt B. van Zijll de Jong-Lodenstein R. Anzion (17) Het voorstel is aangenomen met inachtneming van het aanvaarde amendement.

VOORSTEL aan KAN-RAAD 2001.156 (Vervolgvoorstel)

Onderwerp : Datum :

Voortgangsrapportage MTC Valburg 22 januari 2002

1. Inleiding Met het voorstel KAN Raad 2001.156, d.d. 20 december bent u geïnformeerd over de stand van zaken m.b.t. de vormgeving van de PPS MTC Valburg. In het voorstel zijn ook de onderwerpen toegelicht die nog verder met private partijen moeten worden uitonderhandeld. De resultaten hiervan, verwerkt in overeenkomsten en contracten, zullen naar verwachting najaar 2002 aan de KAN raad, Provinciale Staten en de gemeenteraden van Arnhem, Nijmegen en Overbetuwe ter besluitvorming worden voorgelegd. In het Raadsvoorstel is tevens gevraagd om werkkapitaal beschikbaar te stellen tot maximaal € 387.075, zijnde de toegelichte aanvullende participatie in het beoogde aandelenkapitaal van de publieke aandeelhouders. De Commissie ABZ heeft op 9 januari j.l. geadviseerd positief te besluiten over dit KAN raadsvoorstel 2001.156, maar heeft daarbij wel verzocht aanvullende informatie te verstrekken over de risico’s voor de overheden. Deze zijn in dit vervolgvoorstel nader toegelicht in paragraaf 2. Daarnaast is bij de behandeling van het raadsvoorstel de grote belangstelling van bedrijven voor vestiging in het MTC mondeling toegelicht. In dit vervolgvoorstel geven wij u daarover aanvullende informatie in paragraaf 3. 2. Risico analyse Hierbij dient het volgende onderscheid te worden gemaakt: A. Risico’s als gevolg van overheidsbeslissingen B. Gesuggereerde risico’s n.a.v. het rapport van AKRO Consult C. Bedrijfsmatige risico’s Ad A Risico’s als gevolg van overheidsbeslissingen In paragraaf 4 zijn onder de toelichting “Heroverwegingspunten Letter of Understanding” een aantal risicoaspecten toegelicht. Risico’s die ontstaan indien de aanleg van het MTC zou moeten worden heroverwogen op grond van de in de Letter of Understanding opgenomen heroverwegingspunten naar aanleiding van overheidsbesluiten. Het moge duidelijk zijn dat, indien van de aanleg van het MTC op grond hiervan zou worden afgezien, de betrokken partijen het reeds gestorte aandelenkapitaal en het aanvullende werkkapitaal kwijt zijn en hierover ook geen rendement kan worden uitgekeerd. Gegeven het belang van het project voor de

2

economische ontwikkeling van het KAN achten wij dit op grond van de in het voorstel opgenomen toelichting een aanvaardbaar risico. Ad B Gesuggereerde risico’s n.a.v. het rapport van AKRO Consult Naar aanleiding van het rapport van AKRO Consult is in de media ten dele onjuiste en daarmee verwarrende berichtgeving over risico’s voor de overheden verschenen. Hierover kan het volgende worden toelicht: Risico overheden Publieke en private partijen lopen beide als aandeelhouder dezelfde risico’s (naar rato van hun aandeel in het eigen vermogen). Het maximale risico van de aandeelhouders blijft beperkt tot de inbreng van dit risicodragend vermogen, er worden geen aanvullende garanties van de aandeelhouders gevraagd en de externe financiering van OMTC dient op de in het raadsvoorstel aangegeven condities te zijn gebaseerd. Onder ad C wordt nog verder op de bedrijfsmatige risico’s ingegaan. In het uiterste geval (wanneer OMTC niet meer aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen) kunnen aandeelhouders OMTC besluiten: • OMTC failliet te laten gaan. Dan zullen curatoren pogen om het MTC in delen te verkopen. Van beleidsdoelstellingen als multimodaliteit en duurzaamheid blijft dan niets over. • OMTC aanvullend te voorzien van risicodragend vermogen: daarmee kunnen dan betere tijden worden afgewacht. • OMTC de ruimte te geven om andere bedrijfsontwikkelingen met hogere opbrengstpotenties toe te laten. • Het MTC gebied uit te breiden en daarmee de terugverdiencapaciteit te vergroten. AKRO Consult geeft aan dat het voor de hand ligt dat de overheden minder snel dan de private partijen een half afgemaakt MTC zullen laten liggen (imago van de regio) en daarom wellicht eerder geneigd zullen zijn om een extra financiële bijdrage te leveren, maar in principe lopen privaat en publiek dezelfde risico’s. Overigens bevestigen de private partijen in hun schrijven d.d. 15 januari 2002, dat op de lijst van ingekomen stukken voor de KAN raad van 24 januari is opgenomen, dat het risico beperkt is tot de kapitaaldeelname en geen sprake is van een hoger risico voor de publieke partijen, maar juist een vermindering van risico’s. Opstalontwikkeling en Europese aanbesteding Hierover is het AKRO-rapport onjuist door de media geïnterpreteerd. AKRO geeft aan dat vrijwel de meeste onderdelen op het MTC publiek zijn en daarom aanbestedingsplichtig, met uitzondering van de bedrijfshuisvesting (de 63% opstalontwikkeling). In het realiseren van de bedrijfshuisvesting vervult het OMTC geen rol. De wijze van realisering vormt derhalve geen enkel risico voor de overheden. Ook private partijen wijzen er in het schrijven d.d. 15 januari 2002 op dat, (ten overvloede) in het onderhandelaarsakkoord is opgenomen dat, indien de toepasselijke wet- en regelgeving daartoe leidt, werken, diensten e.d. openbaar worden aanbesteed. Overigens vormt de 63% opstalontwikkeling wel een onderhandelingspunt voor het vervolg.

3

Afwenteling van de kosten van twijfelgevallen van Europese aanbesteding Hierover maakt AKRO twee opmerkingen: • Ten eerste vindt AKRO dat als OMTC beslist over al dan niet aanbesteding, er duidelijke regels over al dan niet aanbesteden moeten worden geformuleerd. • Ten tweede adviseert AKRO om ook de afwenteling van risico’s ten aanzien van de aanbesteding in het vervolgtraject goed te regelen. Deze aanbevelingen van AKRO zullen nadrukkelijk worden betrokken in de vervolguitwerking. Moment van grondafname van de VOC De conclusie van AKRO dat het in het belang van een gezonde grondexploitatie beter ware om bijvoorbeeld de betaling van ingebrachte grond van de VOC te koppelen aan het moment van verkoop van kavels, in plaats van de in het Onderhandelaarsakkoord opgenomen datum van 1 juni 2002, wordt onderschreven door OMTC en het Bestuursplatform. In de vervolgonderhandelingen zal het tempo in grondoverdracht worden meegenomen. In het Onderhandelingsakkoord was hiervoor 1 juni opgenomen, ervan uitgaande dat op dat moment het bestemmingsplan door de gemeenteraden zou zijn goedgekeurd,de externe financiering rond zou zijn en besluitvorming over de PPS was afgerond. Het is overigens een constructie die vaak in combinatie met het bouwclaimmodel wordt toegepast, bijvoorbeeld bij de oprichting van Grondexploitatiemaatschappijen voor het realiseren van Vinexlocaties. Daarbij moet worden erkend dat de VOC zich weliswaar door de grondaankopen een positie heeft verworven om in de MTC ontwikkeling te kunnen participeren. Anderzijds zouden veel grondeigenaren in het gebied lange tijd in grote onzekerheid hebben verkeerd in het langdurige proces van realisatie. Al in de periode 1995/1996 is door eigenaren aangedrongen op aankopen, waarop de overheden niet wilden ingaan. Indien de VOC niet had aangekocht in de periode tot het vestigen van het voorkeursrecht hadden overheden een veel groter werkkapitaal beschikbaar moeten stellen, dan nu aan de orde is. Naar aanleiding van het rapport van AKRO Consult over het Onderhandelaarsakkoord was in paragraaf 4 van het Raadsvoorstel en het Raadsbesluit al aangegeven dat er redenen zijn om met private partijen verder te onderhandelen. Niet aan de orde is dat het Onderhandelaarsakkoord zou leiden tot risico’s voor de overheden, oplopend tot honderden miljoenen, zoals in de media, elkaars berichtgeving overnemend, is gesuggereerd. Ad C.Bedrijfsmatige risico’s Voor een toelichting op de bedrijfsmatige risico’s moet onderscheid worden gemaakt in: • De periode van planvoorbereiding PPS • De realisatieperiode De periode van planvoorbereiding PPS In de periode 2002 uitlopend in 2004 worden de kosten voor het OMTC veroorzaakt door planvoorbereiding, apparaatskosten, uitwerken PPS, afwikkelen verwervingen ( incl. verplaatsingskosten e.d.) in verband met de WVG en het in samenhang met de Betuweroute ondergronds leggen van een 150 KV leiding ter

4

plaatse van het toekomstig RSC. In de door de Raad van Commissarissen in december 2001 goedgekeurde begrotingen zijn voor 2002 en 2003 kosten opgenomen van respectievelijk € 8 miljoen en € 6,9 miljoen. Dekking voor 2002 vindt plaats door het door de overheden te verstrekken werkkapitaal (€1.17 milj.), storting van OPP (€ 0,88 milj.) een bijdrage van de VOC (€ 2.41) en het met hypotheek bezwaren van huidige en nog te verwerven onroerende zaken. Ervan uitgaande dat november/december 2002 positieve besluitvorming over de PPS zal plaatsvinden, wordt dan het aandelenkapitaal door alle aandeelhouders volgestort, hetgeen voldoende is voor de dekking van de begroting 2003. Daarbij is rekening gehouden met vaststelling en goedkeuring van het bestemmingsplan rond de jaarwisseling 2003. De kosten worden in deze periode derhalve geheel gedekt door het ingebrachte risicodragend vermogen van de aandeelhouders en het op basis van marktwaarde door hypotheek bezwaren van onroerend goed. Derhalve gelden voor deze periode geen hogere risico'’s dan de inbreng van de aandeelhouders. Na de vaststelling en goedkeuring van het bestemmingsplan zal pas vreemd vermogen aangetrokken kunnen worden door middel van bankleningen. Op dat moment is de zekerheid over het realiseren van het MTC immers gegarandeerd. Onderkend moet worden dat, indien de bestemmingsplanprocedure veel meer tijd vergt dan voorzien, in 2004 een tijdelijk liquiditeitsprobleem voor het OMTC kan ontstaan, omdat het aantrekken van vreemd vermogen nog niet mogelijk is. De realisatieperiode Na goedkeuring van het bestemmingsplan kan vreemd vermogen worden aangetrokken ter dekking van de kosten. Uiteraard zullen tegen het bestemmingsplan en art. 19 aanvragen bezwaren worden ingediend en moeten worden afgewikkeld. Het tempo zal mede worden beïnvloed door het al dan niet door de Raad van State goedkeuren van de concrete beleidsbeslissingen in het RSP. Pas na het doorlopen van de vereiste planologische procedures zijn de daadwerkelijk grote voor-investeringen aan de orde, in combinatie met het verstrekken van subsidies. Risico’s door onzekerheden over het al dan niet daadwerkelijk realiseren van het MTC zijn dan niet meer aan de orde. Risico’s kunnen dan worden veroorzaakt doordat de gehanteerde uitgangspunten uit de in voorbereiding zijnde grondexploitatie niet haalbaar blijken te zijn. Hierover kan het volgende worden toegelicht Kostenrisico’s: Van alle planonderdelen zijn redelijk nauwkeurige kostenramingen bekend, terwijl voorts een post onvoorzien is opgenomen. De kans dat de kosten substantieel hoger zullen uitkomen dan nu voorzien, is klein. Het betreft geen unieke bouwwerken in civieltechnisch oogpunt. Het risico van kostenoverschrijding is gering. Opbrengstrisico’s: Het is essentieel dat de geraamde subsidies (MIT en financiering van de hoofdontsluiting op de A15) ook daadwerkelijk worden ontvangen. Volledige zekerheid over het verkrijgen hiervan is voorwaarde voordat besloten wordt tot het investeren in de infrastructuur van het MTC (dit is opgenomen in de voorstellen naar de aandeelhouders). Tijdens de realisatiefase is dit risico derhalve nihil, omdat vooraf zekerheid bestaat. Voor de opbrengsten uit concessies van terminals is uitgegaan van marktconforme huuropbrengsten. Investeringen in de inrichting van de terminals

5

zullen gefaseerd plaatsvinden. Voor fase 1 van zowel haven- als de railterminal is een intentieovereenkomst aangegaan. Dit risico is derhalve klein. Voor fase 2 van de haven is voldoende interesse uit de markt. Mocht overigens blijken dat de behoefte aan terminalruimte toch achterblijft ten opzichte van de prognoses, dan kan overwogen worden om een deel van het terminalterrein door middel van een planwijziging om te zetten in bedrijventerrein, dat een hogere opbrengst heeft dan terminalterrein. Voor wat betreft de opbrengsten van bedrijfsterreinen: Deze financieren mede de zware infrastructuur. Er is uitgegaan van relatief conservatieve opbrengstprijzen van de bedrijfskavels. De kans van lagere opbrengsten is klein en daarmee ook dit risico. Daarnaast is in de in voorbereiding zijnde grondexploitatie uitgegaan van een gemiddelde uitgifte van 10 hectare per jaar over 20 jaar, hetgeen risico’s in conjunctuurschommelingen beperkt. Overigens is vanuit bedrijven al een grote belangstelling om zich op het MTC te vestigen, hetgeen in de volgende paragraaf verder is toegelicht Financieringsrisico's De uitgangspunten in de PPS ten aanzien van dit punt, maakt dat er vooraf een non-recourse financieringsarrangement dient te zijn. Gegeven de bovenstaande toelichting is voor de publieke aandeelhouders in het MTC sprake van een in de tijd en in omvang zeer beperkt risicoprofiel, zowel in de fase van planvoorbereiding als realisatie. Het huidige exploitatiemodel leidt tot een rendement van de aandeelhouders van 12,5% van het aandelenkapitaal per jaar (totaal € 84 miljoen), hetgeen nog zeer veel speling biedt om door het accepteren van een lager rendement eventuele tegenvallers op te vangen. 3. Belangstelling voor vestiging op het bedrijventerrein MTC Onder een groot aantal bedrijven die zich in het verleden hebben aangemeld voor het MTC, is in 2001 een marktverkenning gedaan. Hiervan hebben bedrijven met een gezamenlijke ruimtevraag van circa 130 ha in deze verkenning interesse getoond bij een grondprijs van f. 250, - per m2 (p.p. 2001). Daarbij is ook gesproken over de ‘multimodaliteitseis’, die door deze bedrijven juist wordt gezien als een belangrijke toegevoegde waarde. Van de wel al in het verleden aangemelde, maar nog niet bezochte bedrijven is de ruimtevraag vooralsnog voor 50% in de prognose opgenomen, zijnde ruim 20 hectare. Daarnaast wordt op nationale schaal gestreefd naar de realisatie van een European Consolidarity Center. Door de initiatiefnemers (twee ministeries en bedrijfsleven) wordt voor de vestiging van dit centrum met name gekeken naar het MTC, omdat door de ligging op de hoofdassen aan een groot deel van de criteria kan worden voldaan. Daarmee is het ECC een reële kandidaat. Voor dit centrum geldt een ruimtebehoefte van 90 hectare. Om dit volume niet te zwaar te laten wegen in de verwachtingen is dit volume voor 50% in de potentiële vraag meegenomen. Daarnaast is door de GOM de behoefte aan natte bedrijfskavels geïnventariseerd Deze behoefte is ook voor 50% in de verwachtingen meegenomen, zijnde ruim 60 hectare. Daarmee is nu reeds totaal 250 hectare vraag bij het bedrijfsleven voor vestiging in het MTC getraceerd, terwijl er, inclusief de reservelocatie, slechts 200 hectare beschikbaar zal komen. Zoals eerder toegelicht is de grondexploitatie nog gebaseerd op een uitgiftetempo van gemiddeld 10 hectare per jaar.

6

4. Conclusie Op grond van bovenstaande toelichting concluderen wij dat voor nu en in de toekomst voldoende zekerheid is, dat de risico’s voor de aandeelhouders beperkt blijven tot de beoogde deelname in het aandelenkapitaal. Het risico is zeker beperkt in vergelijking met de risico’s van elders door overheden te ontwikkelen grote bedrijventerreinen, binnenstedelijke locaties en woningbouwlocaties. Wel kan zich een liquiditeitsprobleem voor het OMTC manifesteren in 2004, indien in de planologische en MER procedure vertraging optreedt. Het College van Bestuur KAN de secretaris,

de voorzitter,

ir P.J.H. Buskens

mr G.J. Jansen

Behandeld in commissie Economische en Regionale Zaken en Onderwijs 16 januari 2002

Recommend Documents