Begeleidingsplan

Begeleidingsplan 2012-2015

Onderwijssecretariaat van de Steden en de Gemeenten vanGemeenten de Vlaamse Gemeenschap vzwGemeenschap Onderwijssecretariaat van Steden en van de Vlaamse

Ravensteingalerij 3 bus 7 1000 Brussel 02 506 41 50 fax 02 502 12 64 e-mail: [email protected] Ravensteingalerij 3 bus 7, B-1000 Brussel | T 02 506 41 50 | F 02 502 12 64 | [email protected] | www.ovsg.be

2

Inhoudsopgave Woord vooraf

3

Deel 1 Pedagogische begeleidingsdienst: algemeen

4

1 2 3 4 5

Visie op begeleiding Plaats van de pedagogische begeleiding in OVSG Intern kwaliteitszorgsysteem Ondersteunende diensten OVSG ten aanzien van de pedagogische begeleiding Werkingscode

Deel 2 Werking pedagogische begeleidingsdienst 1 2 3 4

5 6

Uitgangspunten Organisatie van de pedagogische begeleiding Gezamenlijke prioriteit: Armoede en kansarmoede Niveaugebonden werking Doelstellingen van het begeleidingswerk (decretale opdrachten) Aanpak van het begeleidingswerk Evaluatie Niveau-overstijgende werking van pedagogische begeleidingsdienst Netoverstijgende werking SNPB Andere netoverstijgende projecten

4 9 15 17 18 19 19 19 22 27 27 46 47 49 54 54 54

Bijlagen Bijlage 1: Missie Bijlage 2: Gemeenschappelijke basisdoelen Bijlage 3: Werkingscode Bijlage 4: Organigram

Begeleidingsplan 2012-2015 31052012

55 56 58 64

3

Woord vooraf Op 1 september 2009 ging het nieuwe kwaliteitsdecreet van start. In dit decreet worden de opdrachten voor de pedagogische begeleiding duidelijk omschreven en wordt ook het luik nascholing opgenomen. In het kader van dit decreet en op basis van de vorige werking gaat OVSG op de ingeslagen weg verder. OVSG blijft als autonome koepel kiezen voor het samengaan van het werkgeverschap en de aansturing door de koepelorganisatie van de belangenverdediging en dienstverlening, de pedagogische begeleiding en de nascholing. Vertrekkend van de lokale autonomie en van de vrijheid van pedagogisch project heeft OVSG ervoor gekozen om met zijn begeleidingsdienst een eigen en open pedagogisch en didactisch instrumentarium te ontwikkelen. De nascholing bekwaamt de schoolteams en directies in hun professionaliteit en legt voortdurend de link naar dit instrumentarium. Schoolbesturen en directies worden organisatorisch en juridisch ondersteund en geadviseerd met als betrachting een maximum van beleidsvoerend vermogen te ontwikkelen. Dit vormt trouwens een niet te onderschatten preventieve kwaliteitszorg die zo zijn gevolgen kan hebben bij de doorlichting van de scholen. Nog steeds kiest OVSG voor deze werkwijze en bieden wij via deze componenten een brede ondersteuning aan onze scholen en schoolbesturen. In dit meerjarenplan van de pedagogische begeleidingsdienst worden de visie, de organisatie, het niveaugebonden en niveauoverstijgende aanbod en de vraaggestuurde werking voorgesteld. Dit meerjarenplan zal jaarlijks vertaald worden in een concreet actieplan afhankelijk van de middelen en de mogelijkheden die OVSG krijgt van de Vlaamse overheid. De pedagogisch adviseurs en de medewerkers van OVSG treden de scholen en schoolbesturen tegemoet vanuit een deontologie en werkwijze die is opgenomen in een afzonderlijke werkingscode. Tijdens het schooljaar 2010-2011 werd een bevraging gehouden onder de scholen, academies en centra van OVSG. De resultaten van deze bevraging en vooral de werkpunten worden in dit begeleidingsplan verwerkt. Dit gebeurt zowel niveaugebonden als niveauoverstijgend. Op deze manier wensen wij een bijdrage te leveren aan een kwaliteitsvol stedelijk en gemeentelijk onderwijs.

Patriek Delbaere

Bob Loisen

Algemeen directeur

Directeur pedagogisch beleid


4

1

Pedagogische begeleidingsdienst: algemeen 1. Visie op begeleiding 1

De decretale opdrachten die de basisrichtlijnen voor de pedagogische begeleiding bevatten, dienen als referentiekader voor de ontwikkeling van de eigen visie van OVSG. OVSG ziet begeleiding als pedagogische dienstverlening gesteund op een vertrouwensrelatie met de 2 onderwijsverstrekkers, met name de instellingen , de schoolbesturen en inrichtende machten. De pedagogische begeleidingsdienst van OVSG vertrekt vanuit de lokale situatie. De schoolspecifieke situatie is en blijft het referentiekader. Het pedagogisch project is richtinggevend, zowel voor het schoolteam als voor de ondersteunende begeleidingsdienst. De pedagogische begeleidingsdienst erkent de autonomie van de schoolbesturen en inrichtende machten en instellingen ten volle en ondersteunt hen bij het ontwikkelen van het schoolbeleid. De pedagogische begeleidingsdienst treedt niet bevoogdend op, maar stelt zich tot doel de schoolbesturen, de inrichtende machten en het personeel te ondersteunen zodat ze de pedagogische vrijheid die ze hebben op een verantwoorde manier kunnen invullen. Een strikt onderscheid wordt gemaakt tussen de controlerende rol van de inspectie en het ondersteunende karakter van de pedagogische begeleiding. De doelstellingen en opdrachten van de pedagogische begeleiding van OVSG situeren zich 3 binnen de missie van OVSG, die goedgekeurd is door de Raad van Bestuur van 15 juni 4 2005. Ze sluiten ook aan bij de gemeenschappelijke basisdoelen die we terugvinden in de pedagogische projecten van steden en gemeenten. Deze visie is verder uitgebouwd op drie kernideeën: -

kwalitatief hoogstaand onderwijs en leerlingenbegeleiding; democratisch onderwijs in de lokale gemeenschap; effectieve en efficiënte externe professionele ondersteuning.

De pedagogische begeleiding van OVSG streeft met haar partners naar kwalitatief hoogstaand onderwijs en leerlingenbegeleiding dat openstaat voor alle leerlingen en cursisten met respect voor diversiteit. In dit kader werkt de pedagogische begeleiding op maat van de school, de academie en het centrum. Ze doet dit via een aanbod waarbij begeleiding en nascholing en complementariteit nastreven. Maar ook via vraaggestuurde pedagogische begeleiding wil OVSG doelgerichte, concrete en effectieve ondersteuning verwezenlijken.

1

Wordt in de tekst soms ook PBD genoemd. Als de term instellingen gebruikt wordt, bedoelen we scholen, academies en centra. 3 Zie bijlage 1 4 Zie bijlage 2 2


5

OVSG gaat hierbij uit van een emancipatorisch model waarbij de eigenheid van de instelling gegarandeerd wordt, maar waarbij eveneens de verantwoordelijkheid van de instelling aangesproken en gestimuleerd.om de eigen onderwijskwaliteit te bewaken en te optimaliseren. De pedagogische begeleiding werkt in hoofdzaak ontwikkelingsgericht. Hierbij willen we bij onze instellingen het kwaliteitsvol werken versterken door beroep te doen op de aanwezige competenties van leraren, CLB-medewerkers en directies. De pedagogische begeleiding van OVSG streeft samen met haar partners naar democratische scholen, centra en academies als sociaal en cultureel bindweefsel in de lokale gemeenschap. Vanuit de overtuiging dat het organiseren van onderwijs een kerntaak van de gemeente is, werkt de pedagogische begeleidingsdienst van OVSG instellingsnabij. Ze doet dit op een participatieve wijze en vanuit een vertrouwensrelatie. De pedagogische begeleiding hanteert tijdens haar werkzaamheden ondersteuningsinitiatieven die relaties leggen met de lokale gemeenschap. Zo wordt onder meer ingezet op de relatie onderwijscultuur, de relatie onderwijs-mobiliteit en de relatie onderwijs-welzijn. “Pedagogische begeleiding is de effectieve en efficiënte externe professionele ondersteuning van de 5 6 scholen en de centra in hun zorg voor kwaliteitsonderwijs.” Effectief betekent de juiste opdrachten uitvoeren (m.b.t. het doel “zorg voor kwaliteitsonderwijs”): -

-

begeleiden bij het optimaal leren functioneren van de school/het centrum als lerende organisatie en het ontwikkelen van haar eigen mogelijkheden en capaciteiten; begeleiden van leraren, CLB-medewerkers bij het realiseren van kwalitatief onderwijs en leerlingenbegeleiding op het niveau van de school/het centrum en van de klas en de individuele leerling; begeleiden van personeelsleden bij hun professionele ontwikkeling; de school/het centrum coachen bij het vervullen van de door haar bepaalde taken; begeleiden bij het opzetten, implementeren en evalueren van onderwijsinnovaties.

Efficiënt betekent de juiste opdrachten goed uitvoeren (m.b.t. het doel “zorg voor kwaliteitsonderwijs”): -

uitgaan van gezamenlijke doelgerichtheid binnen het begeleidingsteam (samenhang en visie); zorg dragen voor de professionaliteit van de pedagogisch begeleider én van het team (onderlinge collegialiteit houdt in het leren van elkaar); goed organiseren en plannen van het begeleidingswerk; een functionele samenwerkingsrelatie uitbouwen tussen de pedagogische begeleiding en de scholen/de centra, gebaseerd op volgende criteria: -

in tijd beperkt, met wederzijds engagement, op vraag van de school/het centrum.

Gelijkgerichtheid binnen de verschillende niveaus

5

Waar „scholen‟ staat, dient telkens gelezen „individuele school, samenwerkingsverband van scholen, scholengroep, scholengemeenschap, academie‟. 6 Waar „centra‟ staat, dient telkens gelezen „centra voor volwassenenonderwijs, centra voor DBSO, Centra voor Leerlingenbegeleiding‟.


6

De pedagogische begeleidingsdienst van OVSG voorziet begeleiding aan vijf niveaus: het basisonderwijs, het secundair onderwijs, het deeltijds kunstonderwijs, het volwassenenonderwijs en de centra voor leerlingenbegeleiding en het POC. Elk niveau heeft haar eigenheid en specificiteit. Niettemin trachten we als begeleiding onze strategie op mekaar af te stemmen en als een gelijkvormige begeleidingsdienst op het veld te werken. Tijdens het schooljaar 2010-2011 heeft OVSG, in het kader van IKZ, een bevraging gehouden over haar pedagogische begeleiding bij de scholen, academies en centra die door de PBD van OVSG begeleid en ondersteund worden. De bevraging bevatte een schriftelijk luik onder de vorm van stellingen en een mondeling luik onder de vorm van gesprekstafels. Uit deze bevraging worden een aantal werkpunten gehaald waaraan we zowel niveauoverstijgend als niveaugebonden expliciet aandacht zullen besteden. Het gaat hierbij om: -

ondersteuning en begeleiding van beginnende leraren; integratie GOK begeleiding in de reguliere begeleiding; onderzoek concretisering ankerfiguren voor scholen en academies (vooral SO en DKO); analyse en opvolging zelfevaluatie instellingen; ondersteuning na vorming, nascholing voor een succesvolle implementatie; ondersteuning via netwerken; vraaggestuurde ondersteuning bij het doorlichtingsproces; ondersteuning van directies en zeker beginnende directies; begeleidingsstrategie afstemmen op aantal begeleiders en prioriteiten stellen; communicatie optimaliseren; autonomieversterkende vaardigheden van scholen, academies en centra versterken.

Deze aandachtspunten zullen in de respectievelijke niveaugebonden delen geconcretiseerd worden. Samenhang en complementariteit tussen begeleiding en nascholing In hun opdrachten werken de pedagogische begeleiding en de nascholing vanuit een aanbod en op vraag. Er wordt evenwel steeds bewaakt in welke mate instellingen naar aanleiding van hun nascholingen ook verdere pedagogische begeleiding willen. Bij de opmaak van het nascholingsaanbod wordt rekening gehouden met steeds terugkomende vragen van instellingen en met vernieuwingen die aan bod kunnen komen. Verder behoort de implementatie van de nieuwe en herwerkte leerplannen ook tot de scoop van nascholing en begeleiding. Vanuit de betrokkenheid van de begeleiding bij de ontwikkeling van nieuwe leerplannen is het ook aangewezen om een aantal hospiteerbeurten bij de nascholers uit te voeren. Hierbij is overleg en wederzijdse ondersteuning van groot belang om de schoolinterventies te stroomlijnen en op mekaar af te stemmen en kan de pedagogische begeleiding de directies ondersteunen op hun vragen rond leerplanimplementatie en hoe ze de verticale samenhang binnen hun team kunnen realiseren. Binnen het nascholingsaanbod van de niveauoverstijgende kadercursus voor nieuwe directeurs is het de taak van de pedagogische begeleiding om het practicum ( realisatie van een beleidsplan) op te volgen en bij te sturen via netwerken van directies. Bij de opmaak van een begeleidingsplan naar aanleiding van werkpunten die tijdens een doorlichting aangehaald werden wordt met de instelling besproken welke ondersteuning er geboden kan worden en welke nascholing in het plan verwerkt kan worden.


7

Op maat van de school kan hierbij ook geopteerd worden voor een trajectmatige aanpak (intake, modules nascholing en nazorg) waar zowel nascholings- als begeleidingsinterventies mekaar opvolgen. Op die manier ontstaat er een wisselwerking tussen het geleerde via de nascholing en de ondersteuning die de pedagogische begeleiding hierbij kan bieden. Professionalisering begeleiders Vanuit een visie op professionalisering beoogt OVSG competenties bij haar pedagogische medewerkers (verder) te ontwikkelen om: -

kennis en inzichten te verhogen; vaardigheden bij te brengen en te verbeteren; attitudes te ontwikkelen en te ondersteunen.

met de bedoeling ze zelfstandig te kunnen inzetten in concrete werksituaties. Professionalisering van begeleiders wordt vanuit verschillende invalshoeken aangewend: -

Professionalisering via collegiale ondersteuning en intervisie

Deze vorm van professionalisering wordt binnen de niveaus opgenomen. Pedagogisch begeleiders die de nodige thematische specifieke deskundigheid beschikken geven aan hun collega‟s vorming, maar ondersteunen ze ook via collegiale ondersteuning door samen interventies voor te bereiden en hen te ondersteunen bij het opmaken van inhoudelijke ondersteuningsactiviteiten. In intervisiegroepen worden cases voorgesteld waarop de groep kan reflecteren om de case kritisch te bekijken en oplossingen aan te reiken. -

Coaching nieuwe medewerkers

Elke nieuwe medewerker krijgt een coach (peter/meter principe). Zij volgen de nieuwe medewerker en ondersteunen hem bij alle mogelijke taken die op hem afkomen. Het gaat dan zowel om het leren kennen van de interne regels en afspraken binnen OVSG als om het begeleiden van scholen, academies en centra. De nieuwe medewerkers krijgen ook een vorming agogische vaardigheden waarin het begeleidingsproces wordt vertaald naar een doelgericht ondersteuningswerk. -

Individuele vorming

De medewerkers kunnen ook specifieke individuele vorming volgen, volgens de behoeften en noden die ze zelf hebben. Deze vorming heeft te maken met de taken die de medewerker opneemt en met de inhoudelijke professionalisering die hij op dat moment nodig heeft. Elke medewerker bezit een portfolio waarin alle vormingen gevolgd worden opgenomen worden. De inhouden van de vorming worden nadien gedeeld met andere collega‟s. -

Gezamenlijke vorming

Per niveau, maar ook niveauoverstijgend worden vormingen voorzien voor medewerkers gevolgd. Deze vormingen maken dikwijls deel uit van een seminarie waaraan de medewerkers deelnemen.


8

-

Werkgroepen, werkoverleg, …

Hier worden concrete begeleidingsmaterialen aangemaakt en besproken. Deze manier van werken geven medewerkers de mogelijkheid zich specifiek te scholen door intensief mee te werken aan uitwerking van bundels, materialen en uitwerking van begeleidingsscenario‟s. Theoretische achtergronden worden hierbij gekoppeld aan concrete materialen voor leraren.


9

2. Plaats van de pedagogische begeleiding in OVSG Op dit moment organiseren 263 gemeenten (of 80%) in het Vlaanderen en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onderwijs. De rol van een lokaal bestuur bestaat erin om dienstverlening voor de burgers uit te bouwen en onderwijs is daar een essentieel element van. Zo investeren zij in 7 kinderen, jongeren en volwassenen en investeren zij ook in de toekomst . OVSG als koepelorganisatie van het gemeentelijk en stedelijk onderwijs ondersteunt deze investering ten volle. Zowel in ondersteuning van de besturen als in ondersteuning van scholen, academies en centra. De gemeenten en OVSG als ondersteuner creëren daarbij de voorwaarden voor wat volgens Jacques Delors de vier pijlers van onderwijs zijn: leren zijn, leren weten, leren doen en leren samen leven. De pedagogische begeleidingsdienst van OVSG maakt deel uit van een integrale werking die lokaal ingekleurd wordt. Immers, naast de school is onderwijs veel meer dan een onderwijs- of opvoedingsinstelling. Het is de plaats waar ouders, leerlingen, cursisten, grootouders, leraren, buren, handelaars uit de buurt elkaar kunnen ontmoeten. De school is in vele plaatsen een ankerpunt in het sociale weefsel van de buurt, gemeente of stad. Ze vormt mee een cruciale schakel in de samenlevingsopbouw. De PBD van OVSG vormt samen met de koepelwerking een onmisbaar deel in dit geheel. De taken van de pedagogische begeleiding zijn wel omlijnd en begrensd. Zo staan zij in de eerste plaats in voor een kwaliteitsvolle ondersteuning van de scholen, academies en centra. Het Decreet „Kwaliteit van het onderwijs‟ biedt hiervoor het kader. Maar daarnaast werken zij ook mee aan de ontplooiing van een brede school en ijveren ze mee, via allerhande projecten die ze ondersteunen aan dat sociale weefsel. Kerntaak: de decretale opdrachten Artikel 15 van het decreet „Kwaliteit van het onderwijs‟ voorziet 7 decretale opdrachten die voor de pedagogische begeleiding de leidraad vormen voor haar werkzaamheden. Deze opdrachten worden in dit begeleidingsplan geconcretiseerd en over een periode van drie schooljaren met doelstellingen uitgebouwd. De uitwerking van deze decretale opdrachten gebeurt op verschillende niveaus: -

Een vertaling naar de niveaus basisonderwijs, secundair onderwijs, deeltijds kunstonderwijs, volwassenenonderwijs en CLB; Een vertaling naar niveauoverstijgende initiatieven die vanuit de PBD genomen worden; Een vertaling naar specifieke projecten waarbij de PBD betrokken is.

Belendende taken Naast de decretale opdrachten wordt de pedagogische begeleidingsdienst ook ingeschakeld in een diversiteit van vragen en opdrachten. Deze vragen kunnen verschillende vormen aannemen. Enkele voorbeelden, niet limitatief zijn o.a.: -

commissies en werkgroepen VLOR waar voor de PBD een vertegenwoordiging voorzien is; 7

“De identiteit van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs” (OVSG december 2011)


10

-

werkgroep en stuurgroepen departement en kabinet waar voor de PBD een vertegenwoordiging voorzien is; stuurgroepen OPBWO; peilproeven; schoolfeedbacksysteem; overleg inspectie-PBD; studiedagen; panels; mandaten in organisaties uit andere sectoren; expertisenetwerken en overleg met lerarenopleidingen; vertegenwoordigingen in en deelname aan specifieke onderwijsprojecten; vertegenwoordigingen in en deelname aan lokale onderwijsprojecten; deelname aan internationale onderwijscongressen.

Deze activiteiten worden door mensen van de PBD opgenomen, maar dienen vooral ook een meerwaarde te betekenen voor het begeleidingswerk. Overlegstructuren De pedagogische begeleiding van OVSG werkt vanuit een aansturend directiecomité waarvan de directeur pedagogisch beleid lid is en een directieraad waarvan de coördinatoren van de verschillende niveaus en de directeur pedagogisch beleid lid zijn. De overlegstructuren binnen de PBD worden zowel niveauoverstijgend als niveaugebonden georganiseerd. We maken eveneens een onderscheid tussen interne en externe overlegstructuren. Intern niveauoverstijgend overleg Naam overleg Participanten

-

Inhoud

Frequentie

Pedagogisch overleg Directeur pedagogisch beleid Niveaucoördinatoren Ad hoc medewerkers pedagogisch beleid

-

Opvolging begeleidingsplan - Opmaak plan en verslagen - Bespreking niveauoverstijgende dossiers 8 x per schooljaar


-

-

Stuurgroep nascholing Directeur pedagogisch beleid Vormingscoördinatoren Ad hoc niveaucoördinatoren Bespreking niveauoverstijgend aanbod Vorming directeuren Vorming evaluatoren Afstemming met begeleidingsaanbod

6 x per schooljaar

Dienstoverleg pedagogisch beleid - Directeur pedagogisch beleid - Medewerkers pedagogisch beleid - Werkoverleg - Verdeling pedagogische dossiers - Inhoudelijke bespreking dossiers maandelijks

11

Intern niveaugebonden overleg Binnen de verschillende niveaus wordt, met betrekking tot afstemming, organisatie en inhoudelijke elementen regelmatig overleg gehouden. Basisonderwijs

Naam overleg

Participanten

Inhoud-doelstellingen

Frequentie

Niveauraad

Niveaucoördinator

Afstemming diensten binnen niveau

Tweewekelijks

diensthoofden

Adviseursvergadering en werkvergadering

Pedagogisch adviseurs en diensthoofd adviseurs

Interne en inhoudelijke organisatie en afstemming van de werking in en tussen de verschillende regio‟s

Tweewekelijks

GOK- en Zorgbeleid

Pedagogisch adviseurs en pedagogisch medewerkers

Afstemming GOK- en zorgbeleid in de reguliere begeleiding

Maandelijks

Celwerking

Pedagogisch adviseurs en pedagogisch medewerkers

Opvolging en expertise ontwikkeling van verschillende leergebieden en pedagogischdidactische thema‟s

Trimesterieel

Overleg pedagogisch medewerkers

Pedagogisch medewerkers en diensthoofd pedagogisch medewerkers

Organisatorische en inhoudelijke afstemming begeleidingswerk en complementariteit nascholing

Maandelijks

Overleg ontwikkelingsdienst

Pedagogisch adviseurs en medewerkers ontwikkelingsdienst

Inhoudelijke en organisatorische afstemming ontwikkelingsdienst

Maandelijks


12

Rand en Taal

Pedagogisch medewerkers Rand en Taal (SNPB)

Interne afstemming op de reguliere begeleiding en op de niveauoverstijgende werking

Maandelijks

Tweedelijnsondersteuning kleuterparticipatie (2KP)

Pedagogisch medewerkers 2KP (SNPB)

Interne afstemming op de reguliere begeleiding en op de niveauoverstijgende werking

Maandelijks

Secundair onderwijs

Naam overleg

Participanten

Inhoud - doelstellingen

Frequentie

Niveaucoördinatie

Niveaucoördinator en diensthoofden

Interne sturing van de dienst

2 maal per maand

Niveauraad SO

Alle medewerkers

Informatie verstrekken , interne en externe sprekers, visieontwikkeling, klankbord voor medewerkers, bespreking begeleidingsinterventies, bespreking beleidsdossiers…

Wekelijks

Leerplancoördinatie

Alle leerplanmakers

Vragen en visieontwikkeling m.b.t. leerplanontwikkeling

Wisselend

Teamoverleg ASS

Medewerkers ASS

Bespreking werking

Tweemaandelijks

Beleidsvoerend vermogen

Enkele medewerkers SO

Ontwikkeling van visie en instrumenten, organiseren van vormingen voor directies

Maandelijks

ICT


Leerlijnen voor integratie ICT, ondersteuning van scholen bij het opstellen van ICT-beleidsplannen, organiseren van vorming

Wisselend


13

en netwerkdagen Kwaliteitsvolle vakgroepwerking


Instrument voor vakgroepwerking ontwikkelen en bijsturen, input voor presentaties op studiedagen

Maandelijks, enkel eerste trimester

TACTA


Informatie verstrekken aan TA en TACTA over technische en praktische vakken, organiseren van vorming en bedrijfsbezoeken…

Wisselend

Talenbeleid


Doelen taalbeleid en leren leren koppelen en uitwerken voor de leerplannen…

Maandelijks

Werkplekleren (stage)


Documenten ontwikkelen met als doel scholen ondersteunen bij de organisatie van stage en werkplekleren

Maandelijks

Competentiegericht onderwijs


Opvolging prioritair nascholingsproject

Wisselend

Geïntegreerde proef


Up-to-date houden van het draaiboek GIP, documenten ontwikkelen

Wisselend

Hervorming SO


Ontwikkelingen rond de hervorming SO

Wisselend

Voorbereiding doorlichting

Nog op te richten

Vakbegeleiding

Nog op te richten

Kwaliteitszorg

Nog op te richten

Kansarmoede

Nog op te richten

Deeltijds kunstonderwijs


14

Naam Overleg Participanten

Inhoud

Frequentie

Niveauraad

Team Podiumkunsten

Team Beeldende Kunst

-

Niveaucoördinator

-

-

-

Medewerkers pedagogische begeleiding

Pedagogische adviseurs Muziek en Woordkunst

Pedagogische adviseurs Beeldende Kunst

-

Pedagogische medewerkers Dans en ICT

-

Pedagogische medewerkers Beeldende Kunst en ICT

-

Secretariaat

-

Werkoverleg

-

Bespreking domeinoverschrijdende dossiers, beleidsdossiers,…

Tweewekelijks

Bespreking inhoudelijke dossiers, specifiek voor podiumkunsten

Bespreking inhoudelijke dossiers, specifiek voor beeldende kunsten

Tweewekelijks

Tweewekelijks

Volwassenenonderwijs

Naam Overleg

Participanten

Inhoud


Niveauraad(wordt niet als dusdanig benoemd)

-

Niveaucoördinator

-

Pedagogisch adviseur

-

Secretariaat

-

Afstemmen van de werkzaamheden in het kader van begeleiding en vertegenwoordiging

-

Afstemmen voor de netoverschrijdende samenwerking en vertegenwoordiging

-

Opvolgen van de lopende dossiers

15

Frequentie

Wekelijks (op maandag)

CLB/POC Naam overleg Participanten

Inhoud

Frequentie

Klein POC-overleg met pedagogisch adviseurs CLB

Groot POC-overleg met pedagogisch adviseurs CLB

-

Pedagogisch adviseurs OVSG en POV

-

Pedagogisch adviseurs OVSG en POV

-

1 Pedagogisch medewerker POC

-

Alle pedagogisch medewerkers POC

-

Ad hoc andere pedagogisch medewerkers POC

-

Afstemming POC en pedagogische begeleiding CLB

-

Concretisering afstemming POC en pedagogische begeleiding CLB

-

Opvolging van de lopende dossiers

-

Voorbereiding directeurenoverleg

-

Voorbereiding van Groot POC-overleg

-

Uitwerken begeleidingen

-

Opvolging operationele doelstellingen en acties van het begeleidingsplan

-

Inhoudelijke bespreking dossiers

16 x per schooljaar

10 x per schooljaar

3. Intern kwaliteitszorgsysteem Door permanente zorg voor kwaliteit wil OVSG de kwaliteit van de hele organisatie optimaliseren. Dit betekent dat het IKZ systeem uitgewerkt wordt en van toepassing is voor alle interne diensten van OVSG: de dienst koepelbeleid, de dienst pedagogisch beleid, de pedagogische begeleiding, de nascholing, de juridisch-administratieve diensten en de dienst schoolbesturen, de logistieke dienst, IKZ en HRM, de communicatiedienst, de financiële dienst, de personeelsdienst en de ICT dienst. Concreet streven we o.m. naar: - de verbetering van de professionele dienstverlening; - de verdere ontwikkeling van de interne organisatie;


16

- evenwaardige aandacht aan de producten en aan de processen die leiden tot die producten; - maximale betrokkenheid van alle medewerkers; - een kritisch opbouwende houding bij alle medewerkers; - het creëren van openheid voor vernieuwing. Het kwaliteitszorgsysteem is in volle ontwikkeling. Het systeem focust op de hele organisatie OVSG waarvan de pedagogische begeleidingsdienst een onderdeel is. Aandacht voor kwaliteit binnen een organisatie is een permanent gegeven. Dit wordt uitgezet in een schematische voorstelling van doelen die binnen de organisatie en meer specifiek binnen de verschillende diensten en niveaus wordt opgevolgd. We zitten momenteel in de fase waarin een aantal doelen reeds gerealiseerd zijn, een aantal doelen waarvan de concrete uitwerking nog volop aan de gang is en doelen die moeten opgestart worden. Er wordt ook een tijdspad aangegeven. De uitwerking van de doelen met betrekking tot de pedagogische begeleidingsdienst zitten in een ontwikkelings- en uitwerkingsfase.

Een overzicht van de doelen die betrekking hebben op de pedagogische begeleiding: -

-

-

-

het begeleidingsplan; het vormingsaanbod en het meerjarenplan zijn op elkaar afgestemd: deze oefening is volop bezig en wordt afgerond in het kader van dit begeleidingsplan; de pedagogische begeleiding evalueert permanent zijn eigen werking: een rapport van de resultaten van de bevraging en de gesprekstafels bij de klanten werd opgemaakt. In het kader van dit begeleidingsplan bepalen we welke elementen van de pedagogische begeleiding behouden of bijgestuurd worden: dit doel is uitgewerkt en de elementen worden vervat in dit begeleidingsplan. Daarbij wordt ook het registratiesysteem (agenda pedagogische begeleiding via outlook) geëvalueerd en geoptimaliseerd; OVSG heeft een visie op en een beleid voor professionalisering van de medewerkers ontwikkeld: dit doel is ook van toepassing op de pedagogische begeleiders en is operationeel; de PBD van OVSG ondersteunt zijn instellingen en de CLB‟s bij het bevorderen van hun onderwijskwaliteit van de leerlingenbegeleiding en bij de ontwikkeling als lerende organisatie: dit doel wordt telkens in het begeleidingsplan uitgewerkt op basis van de decretale opdrachten; de PBD van OVSG bewerkstelligt dat instellingen proactief begeleiding aanvragen: hiervoor stimuleert de PBD de instellingen om tijdig vragen te formuleren, verbetert hierover zijn communicatie en reikt onderwijsinnovaties aan; in structurele netoverstijgende samenwerking herkent de PBD van OVSG zijn eigenheid: deze doelstelling wordt geconcretiseerd door vanuit de eigenheid constructief mee te werken aan diverse netoverstijgende projecten.

Tijdens de volgende periode (2012-2015) werken we verder aan de interne zelfevaluatie van de pedagogische begeleiding. Daarvoor wordt momenteel nagegaan welk instrument hiervoor het meest geschikt en bruikbaar is. Voor OVSG is het alleszins wenselijk dat het zelfevaluatiesysteem uitgaat van integrale kwaliteitszorg om via een continu opvolgingsproces de werking van de pedagogische begeleiding permanent te verbeteren. Daarvoor is reflectie en ruime betrokkenheid van alle belanghebbenden nodig. Het


17

instrument moet ons in staat stellen kwaliteit te realiseren, waarde te creëren voor onze klanten, onze missie en visie optimaal te realiseren en interne processen te kunnen borgen en optimaliseren.

4. Ondersteunende diensten OVSG ten aanzien van de PBD Om de medewerkers van de pedagogische begeleidingsdienst hun kerntaken goed te laten uitvoeren, beschikt de organisatie OVSG over een aantal ondersteunende functies en diensten. In de begeleidingsdienst zelf werken de leidinggevenden aan de ondersteuning en sturing van hun begeleiders. Dit begint al bij de selectie van het personeel waarin leidinggevenden een belangrijke taak vervullen. Daarnaast wordt individuele ondersteuning geboden door coaching al dan niet op de werkvloer en functionerings- en evaluatiegesprekken. De leidinggevenden organiseren ook regelmatig intern overleg in deelgroepen zodat de begeleidingstaken samen kunnen besproken en voorbereid worden (zie ook pagina 7 en volgende). Ook in het organiseren van de dienstverlening van de pedagogische begeleidingsdienst, nemen leidinggevenden samen met hun secretariaten een belangrijke rol op. Aangezien de pedagogische begeleidingsdienst ingebed is in het geheel van OVSG kan de begeleidingsdienst rekenen op een aantal ondersteunende diensten, zoals: -

-

-

de personeelsdienst ondersteunt o.a. bij werving, onthaal en personeelsadministratie; de HRM-dienst die o.a. participeert aan de selectiegesprekken en de professionalisering van eigen medewerkers organiseert en opvolgt; de communicatiedienst ondersteunt de interne en externe communicatie (eventueel perscommunicatie) van de pedagogische begeleidingsdienst. Daarvoor worden verschillende kanalen ingezet: website, extranet en intranet, publicaties, berichten en standpunten, tijdschrift of nieuwsbrieven, …; de documentatiedienst zorgt ervoor dat achtergrondinformatie en naslagwerken vlot geraadpleegd kunnen worden door de pedagogische begeleiding; de dienst Onderwijsbeleid, die deel uitmaakt van de PBD in elk niveau, biedt ondersteuning bij de behandeling van beleidsdossiers die het niveau aanbelangen; de financiële dienst volgt de werkingsmiddelen op van reguliere begeleiding en netgebonden en netoverstijgende projecten; de ICT-dienst ondersteunt medewerkers door hard- en software ter beschikking te stellen en een helpdeskfunctie te voorzien en werkt zo nodig specifieke programma‟s voor de begeleidingsdienst uit; de logistieke dienst zorgt o.a. voor de logistieke ondersteuning van het intern overleg en voor het verwerken (kopiëren, bundelen, verzenden) van alle begeleidingsmaterialen; de secretariaten zorgen voor een inhoudelijke en logistieke ondersteuning van de verschillende niveaus.

In het organigram in bijlage 4 werden de begeleidingsdiensten geel gekleurd en de ondersteunende diensten en functies blauw. In het groene vak komt de complementariteit begeleiding-nascholing tot uiting.


18

5. Werkingscode Op basis van het decreet betreffende de kwaliteit van het onderwijs heeft OVSG een werkingscode uitgewerkt die in de bijlage bij dit begeleidingsplan is gevoegd (bijlage 3). Deze werkingscode wordt via het extranet van OVSG bekendgemaakt aan de leden (schoolbesturen, inrichtende machten en scholen).


19

2 Werking van de pedagogische begeleidingsdienst 1. Uitgangspunten Het begeleidingsplan van de pedagogische begeleidingsdienst van OVSG loopt over een periode van drie schooljaren: 2012-2013, 2013-2014 en 2014-2015. De omkadering van het begeleidingskorps wordt echter jaarlijks vastgelegd. Dit betekent dat beschikbare middelen en verschuivingen in de omkadering ook een invloed kunnen hebben op de werking. Het begeleidingsplan voor de volgende drie schooljaren bevat de grote lijnen. Elk schooljaar zal dit intern verder geconcretiseerd worden. Het jaarlijks begeleidingsaanbod dat uitgewerkt wordt in functie van het driejaarlijks plan en de lokale interventies zijn het resultaat van een realistische inschatting van de beschikbare middelen en mogelijkheden van de pedagogische begeleidingsdienst. Hoe we het begeleidingsplan per schooljaar concreet uitwerken, zal te lezen zijn in een jaarlijks begeleidingsverslag. Uit dit begeleidingsverslag zal ook blijken of en hoe we tussentijds bijsturen in de driejarenplanning. De pedagogische begeleiding van de verschillende onderwijsniveaus informeert de instellingen, schoolbesturen en inrichtende machten elk schooljaar over het aanbod van de pedagogische begeleiding. Aan de hand van actiefiches wordt duidelijk gemaakt wat van de pedagogische begeleiding van OVSG verwacht kan worden. Deze actiefiches worden uitgewerkt in overeenstemming met de strategische en operationele doelstellingen die in dit begeleidingsplan opgenomen zijn. Het jaarlijkse begeleidingsverslag wordt uitgewerkt vanuit dit begeleidingsplan en de werkzaamheden worden er concreet beschreven vanuit de actiefiches. Tijdens het schooljaar 2010-2011 heeft OVSG een bevraging uitgevoerd bij de scholen, academies en centra. Deze bevraging bevatte twee luiken: een schriftelijke bevraging en gesprekstafels. Bij de schriftelijke bevraging werden onder de vorm van stellingen de verschillende decretale opdrachten zoals vermeld in het kwaliteitsdecreet bevraagd. De gesprekstafels werden gedifferentieerd opgevat. Dit wil zeggen dat verschillende groepen per niveau in een gesprek aan bod kwamen. Het ging dan over directies, technische adviseurs en coördinerend technische adviseurs, leraren, zorgcoördinatoren, leerplanmakers, GOK leerkrachten. De resultaten van deze bevragingen werden later (schooljaar 2011-2012) afgetoetst tijdens de verschillende overlegplatforms met de directies. Uit al de bekomen gegevens werden een aantal werkpunten geselecteerd (zie pagina 4). Voor de niveauoverstijgende thema‟s gebeurde dit op het pedagogisch overleg, voor de niveaugebonden werkpunten op de diverse niveauraden in de organisatie. De werkpunten worden verder uitgewerkt in dit begeleidingsplan.

2. Organisatie van de pedagogische begeleiding De pedagogische begeleidingsdienst van OVSG beschikt voor het schooljaar 2012-1013 over een totaal van 29,5 VTE pedagogisch adviseurs en 24 VTE gedetacheerden (huidige toestand 20112012) met bijzonder verlof wegens opdracht. Over alle niveaus heen worden 807 instellingen begeleid.


20

Concreet betekent dit :

Basisonderwijs

Te begeleiden instellingen van het gemeentelijk en stedelijk onderwijs

Te begeleiden instellingen als contractant

561

15

Waarvan 31 BuBaO

Waarvan 4

Aantal adviseurs

Aantal gedetacheerden (op basis 20112012)

(voltijdse equivalenten (VTE)

(voltijdse equivalenten (VTE)

16,75

11,6

BuBaO Secundair onderwijs

59

4

5

3,5

Waarvan 16 BuSO

Waarvan 3 BuSO

Waarvan 0,5 BuSO

Waarvan 0,5 BuSO

Deeltijds kunstonderwijs

148

2

5

3,5

Volwassenenonderwijs

15

1

0,4

Centra voor leerlingenbegeleiding

3

0,5

Niveauoverstijgend TOTALEN

786

21

1,25

5

29,5

24

Omkadering permanente ondersteuningscel Officieel Gesubsidieerd Onderwijs (OVSG en POV) Te begeleiden Centra voor leerlingenbegeleiding van het gemeentelijk, stedelijk en provinciaal onderwijs Personeelsomkadering

5

3.85 omkaderingsgewichten verdeeld over 6 personen. 


1 persoon: 100%

21



1 persoon: 50%



2 personen: 30%



1 persoon: 10%

Naast de adviseurs en gedetacheerden ook 3,1 contractuelen ingezet in het kader van pedagogische begeleiding en ondersteuning van het pedagogisch beleid. De kerntaak van de pedagogische begeleiding is het begeleiden en ondersteunen van scholen, academies en centra. Hun taak wordt opgedeeld in een vijftal componenten. -

Het begeleiden van scholen, academies en centra De doelstellingen van de begeleiding en ondersteuning worden opgenomen in strategische en operationele doelstellingen, vertrekkend vanuit de decretale opdrachten. Deze ondersteuning gebeurt zowel instellingsgebonden als instellingsoverstijgend of in regionale en thematische werkgroepen en netwerken.

-

Voorbereidingswerk en nazorg Om interventies op een degelijke manier voor te bereiden hanteren we verschillende vormen. Dit gaat van een individuele voorbereiding van interventies over thematische voorbereiding in werkgroepen tot algemeen voorbereidend werk zoals het samenstellen van het driejaarlijks begeleidingsplan. Nazorg is te vinden in de evaluaties die we uitvoeren, die na begeleiding in de instelling gebeurt, maar ook tijdens de werkvergaderingen van de begeleiders aan bod komt. Globaler is de afgelopen evaluatie bij de instellingen via de bevraging.

-

Intern overleg Om de begeleiding op een professionele manier aan te pakken wordt regelmatig overlegd. Dit overleg wordt aangewend om begeleidingsmaterialen en ondersteunende materialen uit te werken en om de begeleidingsstrategie regelmatig te evalueren en zo nodig bij te sturen.

-

Professionalisering De leden van de pedagogische begeleiding kunnen vorming en nascholing volgen, maar ook collegiale ondersteuning is een onderdeel van de professionalisering.

-

Belangenbehartiging Zoals reeds aangegeven wordt de pedagogische begeleiding ook ingeschakeld in het vertegenwoordigen van de PBD inzake belangenbehartiging, bv. op de VLOR, maar ook in werkgroepen en stuurgroepen op het departement en kabinet.

De mensen van de pedagogische begeleiding houden ieder een outlookagenda bij waarin ze hun werkzaamheden noteren. Ze doen dit via selectie in verschillende categorieën, zodat het duidelijk wordt hoeveel van hun tijd ze gespendeerd hebben aan de verschillende taken. Deze registratie wordt opgenomen in de jaarlijkse verslaggeving en wordt tijdens individuele functioneringsgesprekken met medewerkers besproken en eventueel bijgestuurd.


22

3 Gezamenlijke prioriteit: Armoede en kansarmoede Hoe een pedagogische begeleidingsdienst een rol kan opnemen in de armoedebestrijding: armoede als gemeenschappelijk thema in het begeleidingsplan 2012-2015 1 Inleiding Tijdens het schooljaar 2010-2011 volgde een stafmedewerker van de dienst Pedagogisch Beleid de permanente vorming „Armoede en Participatie‟ aan de Universiteit Gent. Tijdens deze vorming werd nagegaan hoe armoede en armoedebestrijding gedefinieerd en gepercipieerd wordt. Binnen de dienst Pedagogische Beleid werd gereflecteerd over armoede en armoedebestrijding in de context van onderwijs en hoe de pedagogisch begeleidingsdienst van OVSG een bijdrage kan leveren in de armoedebestrijding. De dienst formuleerde aan de niveaus het voorstel om armoede op te nemen als gemeenschappelijk thema. OVSG grijpt het nieuw begeleidingsplan 2012-2015 aan om armoede op te nemen als prioritair en gemeenschappelijk thema van de PBD.

2

De plaats van armoede(bestrijding) in het Vlaams regeringsbeleid en binnen het beleidsdomein onderwijs

Sinds 2003 verplicht het decreet betreffende Armoedebestrijding de Vlaamse regering binnen de 12 maanden na haar aantreden een Vlaamse Actieplan Armoedebestrijding (VAPA) op te stellen dat over een periode van 5 jaar loopt. Ook de Vlaamse regering die sinds 2009 aan zet is, heeft een VAPA 8 2010-2014 uitgewerkt. Aan de leden van de Vlaamse regering werd gevraagd om de in het plan opgenomen doelstellingen en acties te concretiseren aan de hand van actiefiches. Deze oefening is eind 2010 afgerond en in het voorjaar van 2011 werden ze weergegeven in het eerste 9 voortgangsrapport . Aan de hand van een breed gedragen indicatorenset wordt ook voortdurend de vinger aan de pols gehouden. Deze set zal voortdurend aangeven hoe het beleid zich ontwikkelt en waar bijsturing noodzakelijk is. Bijkomend zal nieuwe regelgeving vooraf onderworpen worden aan een armoedetoets teneinde armoede in de toekomst te vermijden. 10

Nochtans toont de Vlaamse armoedemonitor aan dat extra inspanningen voor armoedebestrijding noodzakelijk zijn. Daarom besliste de Vlaamse Regering tot versnelling en verdieping van het VAPA en tot de opmaak van een actieplan kinderarmoede. Om tot die versnelling en verdieping te komen keurde de Vlaamse Regering een prioriteitenlijst goed zodat het armoedebeleid een grotere zichtbaarheid krijgt op het terrein. Rond elke prioriteit zal ze een VPAO (verticaal armoedeoverleg) organiseren om de maximale betrokkenheid van mensen in armoede te garanderen. Tegelijk keurde de Vlaamse Regering de opmaak goed van een specifiek actieprogramma ter bestrijding van kinderarmoede met een focus op kinderen van 0 tot 3 jaar. Binnen het Vlaamse Actieplan Armoedebestrijding doet ook het beleidsdomein onderwijs zijn inbreng. Voor wat betreft het beleidsdomein onderwijs en vorming zijn ook in de beleidsnota 2009-2014 binnen de strategische doelstelling „Kansen geven aan elk talent‟ een operationele doelstelling opgenomen m.b.t. „de armoede bestrijden en de sociale inclusie bevorderen‟. Binnen het beleid van de Vlaamse regering en binnen het beleidsdomein onderwijs staat armoede en armoedebestrijding duidelijk op de politieke agenda. Onderwijs wordt samen met het beleidsdomein 8

http://www4.vlaanderen.be/wvg/armoede/vlaamsactieplan/Documents/VAPA2010-2014.pdf http://www4.vlaanderen.be/wvg/armoede/vlaamsactieplan/Documents/Voortgangsrapport-VAPA_20102014.pdf 10 http://www4.vlaanderen.be/sites/svr/Publicaties/Publicaties/monitoren/2011-03-23-armoedemonitor.pdf 9


23

werk(gelegenheid) beschouwd als een essentiële hefboom in de armoedebestrijding. Binnen onderwijs wil men de sociale ongelijkheid wegwerken d.m.v. ingrepen op het vlak van ongelijke toegang (vooral niet-leerplicht onderwijs), studieoriëntering, effectiviteit van het onderwijs (schoolse 11 achterstand) en uitstroom . Maar de inspanningen die geleverd worden hebben te vaak een 12 remediërend karakter . Het algemeen beleid dat uitgaat van een maatschappelijk ongevalmodel en schuldmodel schiet tekort t.a.v. mensen in armoede. Daarom moeten extra acties voorkomen dat deze groepen niet te ver afdrijven, afwijken of achterblijven. Daarenboven worden de VAPA‟s opgesteld nadat de verschillende beleidsdomeinen, waaronder onderwijs, hun beleidsnota‟s opgesteld hebben. In wezen zijn deze VAPA‟s dus een papieren formele oefening en getuigen ze niet echt van een gestructureerde en geïntegreerde aanpak van de armoede in Vlaanderen.

3 De armoedecijfers Dat het ontbreekt aan een gestructureerde en consistente aanpak van de armoede blijkt ook uit de armoedecijfers van de laatste decennia. Op verschillende terreinen wordt de armoede in België en Vlaanderen gemonitord: Oases (Centrum voor Ongelijkheid, Armoede, Sociale uitsluiting en de 13 14 Stad) , de armoedebarometer van de Decenniumdoelen 2017 , de Vlaamse Armoedemonitor van de 15 Vlaamse Regering , etc. Uit de verzamelde gegevens blijkt dat ondanks de invoering van het Armoedecreet in 1999 de armoedecijfers niet dalen. Integendeel, op bepaalde domeinen is een stijging waar te nemen. In de laatste 10 jaar is het aandeel kinderen geboren in kansarme gezinnen in 16 Vlaanderen bijna verdubbeld van 4,7% in 2000 naar 8,3% in 2009 . 17

Vorig jaar nog publiceerde Klasse een aantal onthutsende cijfers:  In ons land leeft bijna een kind op de vijf in een gezin met een inkomen lager dan de armoedegrens. Dat betekent voor een gezin met twee volwassenen en twee kinderen een netto-inkomen van minder dan 1 844 euro per maand.  Steeds meer alleenstaande ouders (een op de drie) komen in de risicozone terecht.  De kans dat een leerling uit een bescheiden milieu zich dankzij zijn opleiding opwerkt tot een hogere sociale klasse is bijzonder klein.  In Vlaanderen zitten vier keer meer kansarme leerlingen in het beroepsonderwijs dan kinderen van welstellende ouders. In het algemeen secundair onderwijs zitten twee keer meer tieners uit de hogere sociale klasse dan hun leeftijdsgenoten uit de lagere sociale klasse.  Van alle Oeso-landen (32) eindigt Vlaanderen op de zestiende plaats voor „gelijke kansen voor elk kind‟. Landen als Korea (3), Tsjechië (11) en Griekenland (12) scoren beter.

4 (Kans)armoede en participatie in het onderwijs 4.1 Het gelijke onderwijskansenbeleid (GOK) Ons onderwijs behoort tot het beste van de wereld. Dat bleek ook nog in de recente PISA-resultaten 18 (2009) . De inspanningen van de democratiseringsbeweging uit de jaren 1960 hebben geloond. Meer mensen dan vroeger kunnen genieten van onderwijs. Ondanks deze positieve vaststelling is er nog 11

Vranken Jan, Seppe De Blust, Danielle Dierckx en An Van Haarlem (red.). 2010. Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2010. Acco, Leuven / Den Haag. 12 Vranken Jan, Seppe De Blust, Danielle Dierckx en An Van Haarlem (red.). 2010. Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2010. Acco, Leuven / Den Haag. 13 http://www.ua.ac.be/main.aspx?c=*OASES 14 http://www.decenniumdoelen.be/armoedebarometer/ 15 http://www4.vlaanderen.be/sites/svr/Publicaties/Publicaties/monitoren/2011-03-23-armoedemonitor.pdf 16 Vranken Jan, Seppe De Blust, Danielle Dierckx en An Van Haarlem (red.). 2010. Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2010. Acco, Leuven / Den Haag. 17 http://www.klasse.be/ouders/14791/kansarmoede-aanpakken-op-school/ 18 De Meyer Inge en Nele Warlop. 2010. Leesvaardigheid van 15-jarigen. De eerste resultaten van PISA 2009. Universiteit Gent, vakgroep onderwijskunde en Department Onderwijs en Vorming, Afdeling Strategische Beleidsondersteuning.


24

steeds een probleem van kansenongelijkheid in ons Vlaams onderwijs. De steile groei van het onderwijs heeft niet iedereen in gelijke mate meegenomen. Vlaanderen combineert een hoge kwaliteit met een grote ongelijkheid in onderwijskansen en onderwijsresultaten. De impact van de socioeconomische achtergrond van leerlingen op hun leesprestaties in Vlaanderen is sinds 2000 niet 19 veranderd/verkleind . Die impact is steeds groter bij leerlingen met een lagere sociale status dan bij leerlingen uit een gezin met een hoge SES. Kinderen uit beter gesitueerde sociaal-economische gezinnen krijgen globaal meer kansen om de onderwijsladder te beklimmen dan zij uit lagere sociaaleconomische middens. Daarmee bepaalt de sociale herkomst vaak het onderwijsniveau dat iemand bereikt. Vooral Vlamingen van allochtone herkomst en kansarme autochtone kinderen en jongeren worden hierdoor getroffen. Dit probleem betekent voor onze samenleving niet alleen een uitdaging, maar houdt ook een wezenlijk gevaar in: een dualisering van de maatschappij met alle gevolgen eraan verbonden. Sinds 2002 worden onder andere met de geïntegreerde aanpak van het gelijke onderwijskansenbeleid (GOK) inspanningen geleverd om de onderwijsachterstand van kansarme autochtonen en allochtone leerlingen weg te werken en de integratie te bevorderen. Deze kinderen lopen een verhoogd risico op leer- en ontwikkelingsachterstanden. Bij GOK wordt uitgegaan van evenwaardige ontplooiingskansen voor kansarme kinderen waarbij de diversiteit van iedere leerling centraal staat. Elke school die aanvullende lestijden GOK ontvangt, werkt een schoolspecifiek gelijk onderwijskansenbeleid uit. Zij kunnen daarvoor een beroep doen op de GOK-begeleiders binnen de pedagogische begeleidingsdiensten.

4.2 GOK in het stedelijk en gemeentelijk onderwijs Bij OVSG ligt de specifieke ondersteuning voor scholen om bij te dragen aan gelijke kansen in hoofdzaak bij de groep van GOK-begeleiders. Ook de groep van adviseurs in het basisonderwijs heeft in hun regionale begeleiding aandacht voor (kans)armoede en de weerslag op het leren van kinderen en jongeren. De dienst secundair onderwijs neemt GOK mee als rode draad doorheen al de leerplannen. Daarnaast biedt OVSG ondersteuning aan scholen voor wat betreft het inschrijvingsrecht via de LOP-begeleider. Deze begeleider geeft ook vorming en infosessies over de armoedeproblematiek en de relatie met onderwijs. We kunnen gerust stellen dat de aandacht voor het thema (kans)armoede binnen de organisatie versnipperd is. Het ontbreekt aan een niveauoverstijgend gestructureerd beleid en aanbod. Nochtans worden heel wat steden en gemeenten geconfronteerd met specifieke uitdagingen inzake gelijke kansen. De specifieke kenmerken in de gebieden met kansenongelijkheid zijn complex, divers en beïnvloeden in sterke mate de werking in de scholen op verschillende niveaus. Ze zijn herkenbaar in de grote steden, in een aantal centrumsteden maar ook in regio‟s met aanzienlijke kansarmoede. Op basis van de gelijkekansenindicatoren zien we bijvoorbeeld dat er kleinere gemeenten zijn die ook met deze problematiek geconfronteerd worden. Zo zijn er in Limburg de vroegere mijngemeenten, in Antwerpen de Rupelstreek en in West-Vlaanderen de Westhoekregio. OVSG als onderwijssecretariaat van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs ziet het dus als een plicht om in de toekomst binnen zijn werking meer structureel aandacht te besteden aan de problematiek van (kans)armoede, participatie en armoedebestrijding.

4.3 Naar een geïntegreerd (kans)armoedebeleid voor het stedelijk en gemeentelijk onderwijs Vanaf 2012-2013 zal de omkadering voor GOK opgenomen worden in de reguliere werkingsmiddelen van de scholen. De middelen worden ontkleurd. De pedagogisch begeleidingsdienst van OVSG wil deze kans grijpen om te werken aan een geïntegreerd armoedebeleid op micro-, meso- en macroniveau. Op die manier kan bereikt worden dat alle diensten en alle niveaus aandacht hebben 19

http://www.pisa.ugent.be/nl/resultaten/vlaanderen/pisa2009vl/sociale-ongelijkheid


25

voor de armoedeproblematiek en voor (aspecten van) armoedebestrijding binnen onderwijs. Bij de uitwerking van dit armoedebeleid moet er voldoende aandacht zijn voor de volgende inzichten: 

 



Armoede is een maatschappelijk probleem. Onderwijs en het gelijke onderwijskansenbeleid zijn een positieve stap om met de hierboven geschetste realiteit om te gaan. Maar er is meer nodig. De problematiek van armoede in onderwijs moet in een ruimer kader bekeken worden (o.a. flankerend onderwijsbeleid). Om een effectief armoedebeleid te voeren is het noodzakelijk om dat te doen samen met mensen in armoede door middel van participatie waarbij in eerste instantie gereflecteerd wordt over wat onder participatie verstaan wordt. Een armoedebeleid vraagt als multidimensioneel begrip een gedifferentieerde aanpak. De armoede in de grote steden in niet dezelfde als die van het platteland. Bijgevolg vergt de armoede in grote stedelijke scholen een andere benadering en aanpak dan andere (bijvoorbeeld meer landelijke) regio‟s met gelijkaardige problemen. Tot slot moet het beleid van de organisatie en het aansluitend aanbod getoetst worden aan de criteria van een structureel beleid (bereikbaarheid, beschikbaarheid, betaalbaarheid, bruikbaarheid en begrijpbaarheid).

4.4 Armoede als gemeenschappelijke prioriteit in het begeleidingsplan 2012-2015 In het begeleidingsplan voor de periode 2012-2015 wenst OVSG, net als in het begeleidingsplan 2009-2012, een gemeenschappelijk thema te selecteren dat actueel is en tegemoet komt aan de behoeften van onze scholen, academies en centra. Gedurende 3 schooljaren zal de PBD van OVSG focussen op armoede en participatie. Immers, de (kans)armoede in veel van de scholen van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs is zo duidelijk aanwezig dat we als pedagogische begeleidingsdienst onze instellingen in de omgang met (kans)armoede in het bijzonder moeten ondersteunen. De gemeenschappelijke prioriteit zal in de verschillende niveaus (basisonderwijs, secundair onderwijs, deeltijds kunstonderwijs, volwassenenonderwijs en de CLB sector) binnen de eigen context doorheen begeleidingsstrategieën en interventies een constante bekommernis zijn. We willen bewust kiezen voor deze prioriteit omdat een schoolbeleid op het vlak van (kans)armoede echt kan bijdragen tot de leer- en ontwikkelingskansen van de leerlingen en de cursisten. Deze prioriteit kadert in de kwaliteitszorg die de instellingen uitbouwen. Het beheersen van de (kans)armoede is immers essentieel om tot leren te komen. Armoede zal benaderd worden vanuit een ruimer perspectief en links bewaken met andere thema‟s: flankerend onderwijsbeleid, talennota, etc. Immers, de specifieke problematiek van gebieden met een verhoogde concentratie (kans)armoede brengt onvermijdelijk onderwijskundige en schoolorganisatorische gevolgen met zich mee. Een school met aandacht voor armoede, is niet enkel een „kostenvriendelijke school‟. Er moet ook aandacht zijn voor onder andere een GOK-beleid dat verbreedt en verdiept, het criterium „thuistaal niet Nederlands‟, anderstalige nieuwkomers, spijbelen, kleuterparticipatie, ouderparticipatie, brede school, aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt en sociaal vangnet. In de benadering zal participatief werken gezien worden als sociaal beleidsprincipe. Vanuit 20 de 10 gemeenschappelijke basisdoelen van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs is het ook een kleine stap om in de benadering van armoede de mensenrechten als basisreferentiekader te nemen.

20

Wat het schoolbestuur voor ogen heeft met zijn onderwijs, wordt uitgeschreven in een „pedagogisch project‟. Vanuit de eigenheid van het gemeentelijk onderwijs zijn in de lokaal tot stand gekomen pedagogische projecten een aantal gemeenschappelijke basisdoelen te herkennen die door alle besturen onderschreven worden. De gemeenschappelijke basisdoelen zijn openheid, verscheidenheid, democratisch, socialisatie, emancipatie, totale persoon, gelijke kansen, medemens, Europees en mensenrechten. Een uitgebreide toelichting bij de betekenis van de doelen is terug te vinden op www.ovsg.be.


26

Vermits dit thema een gezamenlijk thema van de hele pedagogische begeleidingsdienst is, worden hiermee alle niveaus bereikt. Concreet betekent dit dat de doelgroep bestaat uit:  scholen en leraren uit het basisonderwijs (gewoon en buitengewoon);  scholen en leraren uit het secundair onderwijs (gewoon en buitengewoon);  academies beeldende kunst, muziek, woordkunst en dans en hun leraren;  centra voor volwassenenonderwijs en hun leraren;  centra voor leerlingenbegeleiding.

4.5 Strategische en operationele doelstellingen 2012-2015 Strategische doelstelling De pedagogische begeleidingsdienst van OVSG heeft een geïntegreerd en gestructureerd (niveauoverstijgend) ondersteunings- en vormingsbeleid over (kans)armoede voor haar klanten. ste

Schooljaar 2012-2013 1

trimester: operationele doelstelling 1

Een niveauoverstijgende werkgroep formuleert op basis van een SWOT-analyse doelstellingen voor de pedagogische begeleiding voor de komende schooljaren. Actie 1: Een werkgroep met vertegenwoordigers uit de verschillende niveaus van OVSG wordt opgestart. Actie 2: De werkgroep formuleert een visie op (kans)armoede en de impact ervan op het leren van kinderen en jongeren. Actie 3: De werkgroep inventariseert het bestaande ondersteunings- en vormingsaanbod (kans)armoede. Actie 4: De werkgroep inventariseert beschikbare instrumenten, bronnen, publicaties, contacten met organisaties, etc. Actie 5: De werkgroep maakt een SWOT-analyse van de werking. Actie 6: De werkgroep identificeert blinde vlekken, noden, prioriteiten. Actie 7: De werkgroep formuleert doelstellingen voor de pedagogische begeleiding. de



De niveaus vertalen de geformuleerde doelstellingen in een niveauspecifiek actieplan dat geïntegreerd wordt in de werking en het aanbod van het niveau en voeren dit uit. de

Schooljaar 2012-2013 3 doelstelling 3

trimester, schooljaar 2013-2014 en schooljaar 2014-2015: operationele

De niveauoverstijgende werkgroep en de niveaus monitoren de implementatie van de actieplannen en sturen eventueel bij. de



De niveauoverstijgende werkgroep evalueert samen met de niveaus de bereikte resultaten op basis van de vooropgestelde doelstellingen. De niveauoverstijgende werkgroep onderzoekt de verankering van de bereikte resultaten.

5 Slotbeschouwing Ondanks de komst van het armoededecreet en de opname van het thema armoede en armoedebestrijding in diverse beleidsplannen neemt de armoede toe. Structurele maatregelen op


27

verschillende niveaus en in verschillende domeinen en sectoren moeten genomen worden om deze stijging een halt toe te roepen en idealiter armoede weg te werken. Daarvoor is ook een samenwerking tussen de verschillende domeinen noodzakelijk. OVSG wil met de boven beschreven doelstellingen een rol kunnen spelen in de aanpak van (kans)armoede bij kinderen. We willen stappen zetten zodat veel meer scholen doordrongen worden van de problematiek en van de weerslag van armoede op het leren van kinderen en jongeren. Na de bewustmaking kunnen zij op hun beurt op school aandacht schenken aan armoede en een gestructureerd armoedebeleid uitwerken dat verder gaat dan het betaalbaar maken van de school. OVSG heeft als koepelorganisatie ook een signaalfunctie naar de overheid. Verder kan OVSG ook vormingen opstarten voor schoolbesturen om hen meer bewust te maken van de impact van (kans)armoede op het leren van kinderen en jongeren en bijgevolg hun toekomst als volwassenen.

4 Niveaugebonden werking Het begeleidingswerk van de PBD van OVSG in het gemeentelijk en stedelijk onderwijs en bij de contractueel aangesloten instellingen richt zich op vijf niveaus: het basisonderwijs, het secundair onderwijs, het deeltijds kunstonderwijs, het volwassenenonderwijs en de centra voor leerlingenbegeleiding. In het begeleidingsplan beschrijven we de werking voor de niveaus op uniforme wijze. De decretale opdrachten worden vertaald in strategische en operationele doelstellingen. In de jaarlijkse verslaggeving worden de acties en evaluaties met betrekking tot de operationele doelstellingen opgenomen. Doelstellingen van het begeleidingswerk Zoals eerder aangegeven gaan we uit van de decretale opdrachten uit het kwaliteitsdecreet. Die vertalen we in strategische en operationele doelstellingen per onderwijsniveau. Voor het niveau van het volwassenenonderwijs wordt eveneens, in het kader van het decreet op het volwassenenonderwijs, een vijfjarig begeleidingsplan geschreven in samenwerking met de andere koepels/netten. Een strikte scheiding tussen beide begeleidingsplannen is niet te maken. De permanente ondersteuningscel voor de centra voor leerlingenbegeleiding van het officieel gesubsidieerd onderwijs OVSG + POV) staan, samen met de pedagogisch adviseur van OVSG in voor de concretisering van de strategische en operationele doelstellingen die in dit begeleidingsplan uitgewerkt zijn.

1. Overzicht van de strategische en operationele doelstellingen per decretale opdracht voor de verschillende niveaus Decretale opdracht 1 De onderwijsinstellingen ondersteunen bij de realisatie van hun eigen pedagogisch project

Voor basisonderwijs


28

Strategische doelstelling  Op elkaar afstemmen van de eigen werking en het pedagogisch project van ieder schoolbestuur en zijn scholen. Operationele doelstelling  Ondersteunen van schoolbesturen en scholen bij het actualiseren, optimaliseren en concretiseren van hun pedagogisch project.  Ondersteunen van schoolbesturen en scholen bij het uitschrijven van de eigen missie en onderwijsvisie.  Ondersteunen van schoolbesturen en scholen bij het concretiseren van het pedagogisch project in een schoolconcept.  Bij interventies de concrete werking linken aan het pedagogisch project

Voor secundair onderwijs Strategische doelstelling  Afstemmen van de werking op het pedagogisch project van ieder schoolbestuur en zijn scholen. Operationele doelstelling  Ondersteunen van schoolbesturen en scholen bij het actualiseren, optimaliseren en concretiseren van hun pedagogisch project.

Voor deeltijds kunstonderwijs Strategische doelstelling  De pedagogische begeleidingsdienst (verder PBD) respecteert de autonomie en het artistiekpedagogisch project (verder APP) van iedere academie en stemt zijn acties daarop af. Operationele doelstellingen  De PBD ondersteunt academies die een APP wensen te ontwikkelen en/of willen aanpassen, actualiseren en concretiseren.  Op vraag van de inrichtende macht en de academie zal de PBD interveniëren en schoolgerichte ondersteuning bieden.

Voor volwassenenonderwijs Strategische doelstelling  Afstemmen van de werking op het agogisch project van de centra. Operationele doelstellingen  Samenkomsten van het bureau NiVO.DIRECT (directeurenplatform – voorheen DPVO) met het oog het volwassenenonderwijs op te volgen en er zorg voor te dragen dat ook de missie van het volwassenenonderwijs en het agogisch project van de CVO‟s kunnen worden ondersteund.  Ondersteuning van de realisatie van de missie en het agogisch project in het centrum voor volwassenenonderwijs in relatie tot de actualiteit.


29

Voor centra voor leerlingenbegeleiding Strategische doelen  Vanuit de missie van het POC een bijdrage leveren aan de verdere professionalisering van de CLB‟s en de CLB-medewerkers en het realiseren van een kwaliteitsvolle leerlingenbegeleiding.  Netwerking tussen de CLB‟s van het officieel gesubsidieerd onderwijs stimuleren en faciliteren.  Innovatief werken.  Vanuit een grote betrokkenheid, maatschappelijk relevant, in openheid en met respect voor diversiteit werken. Operationele doelstelling  De directeurs van de centra voor leerlingenbegeleiding ondersteunen bij het realiseren van hun missie en begeleidingsproject.

Decretale opdracht 2 De onderwijsinstellingen ondersteunen bij het bevorderen van hun onderwijskwaliteit en bij hun ontwikkeling tot professionele lerende organisatie door: 2.1. netwerkvorming te bevorderen en netwerken te ondersteunen 2.2. leidinggevenden te ondersteunen en te vormen 2.3. de beroepsbekwaamheid van de personeelsleden te ondersteunen binnen een instelling en instellingsoverstijgend met bijzondere aandacht voor beginnende personeelsleden en personeelsleden met bijzondere opdrachten 2.4. het beleidsvoerend vermogen van de instellingen te versterken 2.5. de kwaliteitszorg van instellingen te ondersteunen.

Voor basisonderwijs Strategische doelstelling 2.1  Bevorderen van netwerkvorming voor verschillende doelgroepen en ondersteunen bij de inhoudelijke werking. Operationele doelstelling  Netwerken uitbouwen voor nieuwe en ervaren directies, ICT-, zorgcoördinatoren en andere specifieke doelgroepen.  Netwerken vraaggestuurd ondersteunen Strategische doelstelling 2.2  Ondersteunen van leidinggevenden van scholen en coördinatoren van scholengemeenschappen voor het basisonderwijs. Operationele doelstellingen  Directeurenplatforms ondersteunen;  Informatiemomenten voor directies over actuele onderwijsthema‟s organiseren.  Al dan niet op vraag van het schoolbestuur: nieuwe directies ondersteunen bij het opstellen en uitvoeren van een beleidsplan gedurende de proefperiode.


30

    

Op vraag van het schoolbestuur: ervaren directies ondersteunen aan de hand van een concreet begeleidingsplan. Nieuwe directies ondersteunen bij het vormgeven van hun beleid. Ontmoetingsdagen organiseren voor directies en leden van beheerscomités om de werking van scholengemeenschappen te versterken. Ingaan op vragen van scholengemeenschappen om de werking van de scholengemeenschap te ondersteunen of te versterken. Samenwerken met de nascholing voor de organisatie van een vormingsaanbod voor directies en coördinatoren van scholengemeenschappen.

Strategische doelstelling 2.3  De beroepsbekwaamheid bevorderen van personeelsleden en in het bijzonder van beginnende personeelsleden en personeelsleden met bijzondere opdrachten. Operationele doelstellingen  In samenwerking met de nascholing, vorming aanbieden om de professionaliteit van personeelsleden te bevorderen, zowel voor leergebiedgerichte, leergebiedoverstijgende als algemeen pedagogisch-didactische aspecten van hun opdracht.  Informatie en vorming aanbieden voor teamleden die belast zijn met bijzondere pedagogische opdrachten.  Ondersteuning uitwerken voor beginnende leraren.  Ondersteuning uitwerken voor personeelsleden met specifieke noden. Strategische doelstelling 2.4  Het ontwikkelingsproces van scholen ondersteunen. Bij elk begeleidingstraject wordt impliciet de ontwikkeling van het beleidsvoerend vermogen van de school mee opgenomen. Operationele doelstellingen  Scholen ondersteunen bij de analyse van hun werking en initiatieven nemen om het beleidsvoerend vermogen te vergroten.  Scholen ondersteunen bij de ontwikkeling van het schoolwerkplan, het nascholingsplan en het planmatig werken in functie van kwaliteitszorg.Het project Beleidsvoerend Vermogen Brussel ondersteunen.  Scholen ondersteunen bij het maken van gerichte keuzes tussen de verschillende ondersteuningsinitiatieven door externe partners. Strategische doelstelling 2.5  Scholen ondersteunen bij het realiseren van een kwaliteitsvol schoolbeleid. Operationele doelstellingen  Scholen ondersteunen bij het systematisch werken aan kwaliteitszorg;  In samenwerking met de nascholing, vorming organiseren aan leidinggevenden gericht op een beleid inzake kwaliteitszorg;  Analyse-instrumenten ontwikkelen voor het realiseren van kwaliteitszorg;  Scholen begeleiden bij het hanteren van analyse-instrumenten.


31

Voor secundair onderwijs Strategische doelstelling 2.1  Bevorderen van netwerkvorming voor verschillende doelgroepen en ondersteunen bij de inhoudelijke werking. Operationele doelstellingen  Netwerken uitbouwen voor ICT-coördinatoren, nieuwe en ervaren directies, technisch adviseurs – technisch adviseurs-coördinatoren (TACTA), graadscoördinatoren en (beginnende) leerkrachten. Strategische doelstelling 2.2  Leidinggevenden van scholen en coördinerend directeuren van scholengemeenschappen ondersteunen. Operationele doelstellingen  Directeuren- en TACTA-platformen ondersteunen en informatiemomenten voor directies/TACTA over actuele onderwijsthema‟s organiseren;  Op vraag van het schoolbestuur: nieuwe directies/TACTA individueel ondersteunen bij het opstellen en uitvoeren van een beleidsplan gedurende de proefperiode;  Op vraag van het schoolbestuur: ervaren directies/TACTA ondersteunen aan de hand van een concreet begeleidingsplan;  Ingaan op vragen van scholengemeenschappen om de werking van de scholengemeenschap te ondersteunen of te versterken;  Samenwerken met de nascholing voor de organisatie van een vormingsaanbod voor directies/TACTA en coördinerend directeuren van scholengemeenschappen. Strategische doelstelling 2.3  De beroepsbekwaamheid van personeelsleden bevorderen, en in het bijzonder die van beginnende personeelsleden en personeelsleden met bijzondere opdrachten. Operationele doelstellingen  In samenwerking met de nascholing, vorming aanbieden om de professionaliteit van personeelsleden te bevorderen, zowel voor vakgerichte als voor algemeen pedagogischdidactische aspecten van hun opdracht;  Informatie en vorming aanbieden voor teamleden die belast zijn met bijzondere pedagogische opdrachten (ankers, coördinatoren, kernteams, GOK-leerkrachten,… );  Handelingsgericht werken in de scholen initiëren en ondersteunen;  Op vraag van de scholengemeenschap of de school, samen met de school en de mentor een onthaalbeleid voor nieuwe leerkrachten ontwikkelen;  Startende en ervaren mentoren ondersteunen in hun opdracht, respectievelijk door vorming en door intervisie/begeleiding;  Gestructureerd overleg en specifieke vorming organiseren voor Technisch Adviseurs, Technisch Adviseurs-Coördinatoren;  Instapvormingen voor kandidaat-directies en kandidaat-TACTA organiseren.


32

Strategische doelstelling 2.4  Het ontwikkelingsproces van scholen ondersteunen. Bij elke begeleidingstraject wordt impliciet de ontwikkeling van het beleidsvoerend vermogen van de school mee opgenomen. Operationele doelstellingen  Scholen ondersteunen bij het ontwikkelen van hun beleidsvoerend vermogen: - het bepalen van hun beginsituatie en de analyse ervan; - het ontwikkelen van een visie; - het formuleren van doelen en acties; - het reflecteren, evalueren en bijsturen.  In samenwerking met de nascholing, gerichte vorming organiseren;  Scholen ondersteunen bij het planmatig werken: bv. opstellen van verschillende beleidsplannen, nascholingsplan… Strategische doelstelling 2.5  Scholen ondersteunen bij het realiseren van een kwaliteitsvol schoolbeleid. Operationele doelstellingen  Ondersteunen bij het systematisch en planmatig werken aan kwaliteitszorg;  Ondersteunen van de kwaliteitszorg in een school via interventies bij verschillende doelgroepen zoals: leidinggevenden, (vak)werkgroepen, leerkrachten, beleidskader, zorgteam, ….  In samenwerking met de nascholing, vorming organiseren aan leidinggevenden gericht op een beleid inzake kwaliteitszorg.

Voor deeltijds kunstonderwijs Strategische doelstelling 2.1  De PBD bevordert en ondersteunt netwerkvorming en neemt daartoe initiatieven voor verschillende doelgroepen. Operationele doelstellingen  De PBD organiseert en ondersteunt netwerken en bevordert de betrokkenheid van en de interactie tussen verschillende partners (directies, administratief en pedagogisch personeel) met het oog op professionalisering door o.a. informatie- en visie-uitwisseling, intervisie en vorming.  de PBD organiseert ontmoetingsmogelijkheden (ook via online-communities) voor specifieke doelgroepen. Strategische doelstelling 2.2 De PBD ondersteunt en vormt leidinggevenden van de instellingen DKO en zet daartoe verschillende acties op. Operationele doelstellingen:  De PBD nodigt op regelmatige basis de directies uit voor overleg- en informatiemomenten .  De PBD organiseert een directeurenplatform voor een delegatie van de directies.  De PBD ondersteunt op vraag van het schoolbestuur nieuwe directies gedurende hun proefperiode.


33

   

De PBD ondersteunt op vraag van het schoolbestuur ervaren directies. De PBD werkt in samenwerking met AVSG een vormingsaanbod uit voor kandidaat-directies, nieuwe directies en ervaren directies. De PBD voorziet intervisiemomenten. De PBD biedt het handboek DKO (met regelmatige aanpassingen) en een jaarlijks bijgewerkte cijferbrochure aan.

Strategische doelstelling 2.3  De PBD bevordert de beroepsbekwaamheid van de personeelsleden van de academies met bijzondere aandacht voor beginnende personeelsleden en personeelsleden met een taakdifferentiatie door vormingsinitiatieven en gerichte begeleidingsinitiatieven. Operationele doelstellingen:  De PBD ontwikkelt in samenwerking met AVSG een vormingsaanbod (al dan niet vraaggestuurd) om de professionaliteit van personeelsleden en schoolteams te bevorderen.  De PBD biedt vorming aan voor leerkrachten die belast zijn met bijzondere pedagogische taken (taakdifferentiaties).  De PBD ondersteunt beginnende leerkrachten, ICT-coördinatoren, pedagogische coördinatoren, mentoren, beleidsmedewerkers… door vorming/begeleiding/intervisie.  De PBD organiseert studierichting- of vakspecifieke ontmoetingsmomenten.  De PBD begeleidt op vraag van het schoolbestuur individuele leerkrachten of schoolteams.  De PBD ondersteunt in samenwerking met AVSG het administratief personeel van de academies.  De PBD voorziet in begeleidingstrajecten die aansluiten op de vorming en omgekeerd.

Strategische doelstelling 2.4  De PBD ondersteunt het ontwikkelingsproces van de academies. Dit impliceert ook de ontwikkeling van het beleidsvoerend vermogen. De PDB voorziet daartoe de nodige acties, zowel academiegericht als academie-overstijgend. Operationele doelstellingen:  De PDB ondersteunt de academies bij de analyse van hun werking en neemt initiatieven om het beleidsvoerend vermogen te verhogen.  De PBD ondersteunt academies bij het uittekenen van een visie en bij het uitbouwen van overlegstructuren.  De PBD ondersteunt academies in het ontwikkelen/actualiseren van een schoolwerkplan (SWP)  De PBD ondersteunt de academies vanuit hun ontwikkelingsperspectief bij de ontwikkeling van een nascholingsplan.  De PBD ondersteunt de academies bij het voeren van een doeltreffende interne en externe communicatie. Strategische doelstelling 2.5  De PBD bevordert de kwaliteit van de academies door ondersteuning aan te bieden bij het uittekenen van haar kwaliteitszorg.


34

Operationele doelstellingen:  De PBD biedt een algemeen kader aan voor kwaliteitszorg.  De PBD biedt instrumenten voor interne schoolanalyse aan en begeleidt de academie zowel bij het proces als bij de interpretatie van de gegevens (DKO-scanner…).  De PBD begeleidt de academies bij het bepalen, uittekenen en implementeren van hun beleidsprioriteiten.

Voor volwassenenonderwijs Strategische doelstelling 2.1  Netwerkvorming bevorderen en netwerken in het volwassenenonderwijs ondersteunen. Operationele doelstellingen  Bij de ondersteuning van gemeenschappelijke thema‟s centrumoverstijgend werken waarbij netwerkvorming de rode draad vormt.  De vier centra voor volwassenenonderwijs met een aanbod Hoger Beroepsonderwijs regelmatig samenbrengen om de ontwikkelingen in het HBO-landschap bekend te maken, om ideeën en strategieën uit te werken en om (proef)projecten uit te werken.  Netwerkvorming bevorderen via de organisatie van het directeurenplatform volwassenenonderwijs = NiVO.DIRECT.  Een jaarlijks georganiseerde driedaagse voor directeurs en adjunct-directeurs Volwassenenonderwijs. Strategische doelstelling 2.2  Leidinggevenden van CVO‟s ondersteunen en vormen. Operationele doelstellingen  Een jaarlijks weerkerende driedaagse organiseren met een vormingsthema waarbij ook de nodige klemtoon wordt gelegd op het netwerken tussen leidinggevenden.  Vergaderingen organiseren voor het directeurenplatform volwassenenonderwijs NiVO.DIRECT met thema‟s zoals de onderwijsactualiteit, de verdere implementatie van het onderwijsaanbod aan de hand van de nieuwe opleidingsprofielen en leerplannen.  De verdere implementatie van het decreet Hoger Beroepsonderwijs met de daarbijhorende werkzaamheden rond beroepskwalificaties en onderwijskwalificaties.  Pedagogisch-didactische ondersteuning voor het directeurenplatform volwassenenonderwijs NiVO.DIRECT.  De leidinggevende verder ondersteuning bieden op het vlak van kwaliteitszorg in het volwassenenonderwijs. Strategische doelstelling 2.3  De beroepsbekwaamheid van de personeelsleden in de centra voor volwassenenonderwijs ondersteunen binnen een centrum en centrumoverstijgend met bijzondere aandacht voor beginnende personeelsleden en personeelsleden met bijzondere opdrachten. Operationele doelstellingen  Op vraag van en in samenspraak met de directie van het CVO ondersteuning voorzien voor de begeleiding van beginnende personeelsleden in hun opdracht.


35







Begeleidingsprojecten voor de ondersteuning van het administratief personeel van een CVO op basis van de resultaten verderzetten bij de bestaande projecten of nieuwe projecten opzetten. Centrumgerichte ondersteuningsinitiatieven rond evaluatie van cursisten in het volwassenenonderwijs uitwerken met het oog op: o Een evaluatiebeleid binnen het CVO uitbouwen; o Evaluatievormen binnen het studiegebied verbeteren; o Evaluatie per opleiding opzetten in het kader van de eigenheid van de opleiding. Ondersteuningsinitiatieven met een gemeeenschappelijkheid binnen een CVO en/of centrumoverstijgend opzetten.

Strategische doelstelling 2.4.  Het beleidsvoerend vermogen van centra versterken. Operationele doelstellingen  De centra ondersteunen om hun beleidskracht te ontwikkelen zodat ze hun zelfstandigheid behouden binnen het consortium.  De centra ondersteunen in de verdere uitbouw van de programmatie. De CVO‟s worden begeleid bij uitwerken van specifieke programmatiedossiers. Naast juridische ondersteuning kunnen de CVO‟s hun dossiers aftoetsen aan de goedkeuringscriteria. De knowhow van de begeleidingsdienst volwassenenonderwijs met betrekking tot de aard van de opleiding, de situering in het onderwijslandschap, de goedkeuringscriteria en de relaties met de externe partners wordt aangewend in de ondersteuning. Strategische doelstelling 2.5  De kwaliteitszorg van centra ondersteunen. Operationele doelstellingen  Zorg voor kwaliteitsvol volwassenenonderwijs agenderen op de driedaagse samenkomsten voor directie.  Expertise over kwaliteitszorg in de centra en in de begeleidingsdienst verder samenbrengen, ontwikkelen en uitdragen naar alle centra met het oog op de realisatie van een kwaliteitszorgsysteem in de CVO‟s.  Evaluatieprocedure en instrumenten actualiseren.

Voor centra voor leerlingenbegeleiding Strategische doelstellingen 2.1  Samenwerking met de netwerkpartners op niveau van de school, het CLB en de pedagogische begeleidingsdienst.  Samenwerking met pedagogische begeleidingsdienst, departement onderwijs, VLOR.  Lerende netwerking en benchmarking bevorderen en ondersteunen.  Het bevorderen van netwerking voor prioritaire doelgroepen. Operationele doelstellingen  Aansturing van het POC door de mandaathouders CLB samen met de pedagogisch adviseurs OVSG en POV.  CLB‟s ondersteunen bij hun draaischijffunctie tussen school, CLB en externen.


36

  

Samenwerking met de 6 sectoren Integrale Jeugdhulp (IJH). Samenwerking met welzijn en gezondheid. Informeren, uitwisselen, afstemmen, gelijkgerichtheid en ontwikkeling realiseren binnen de internettensamenwerkingscel en zo nodig met de onderwijskoepels.

Strategische doelstellingen 2.2  De leidinggevenden (mandaathouders en coördinatoren) van de CLB‟s ondersteunen.  De nieuwe leidinggevenden vormen en ondersteunen in hun opdracht als CLBmandaathouder. Operationele doelstellingen  Op vraag van het inrichtend bestuur van het de CLB‟s in samenspraak met het inrichtend bestuur en de CLB‟s een remediërend begeleidings- en actieplan uitwerken en opvolgen.  Competentieontwikkeling van de leidinggevenden.  Uitwerken van een begeleidingsaanbod voor nieuwe mandaathouders in samenspraak met de mandaathouder, de pedagogische begeleiding CLB en de pedagogische begeleiding scholen.  Nieuwe mandaathouders coachen en ondersteunen. Strategische doelstellingen 2.3  De competentiedeskundigheid van alle CLB-medewerkers verhogen.  De beroepsbekwaamheid van CLB-medewerkers ondersteunen met bijzondere aandacht voor beginnende personeelsleden en personeelsleden met bijzondere opdrachten. Operationele doelstellingen  Het opstellen van het ondersteuningsaanbod door het POC in overleg met de mandaathouders.  Beginnende CLB-medewerkers vlot en kwaliteitsvol inwerken in de kernopdrachten van een centrum.  Beginnende CLB-medewerkers vlot en kwaliteitsvol ondersteunen in de hen toegekende bijzondere opdrachten binnen het de CLB‟s.  Kwaliteitsvolle, doelgerichte en transparante leerlingenbegeleiding in samenwerking met alle actoren uitdiepen.  De implementatie van methodieken ondersteunen.  Schoolondersteunend werken en coachingsvaardigheden van CLB-medewerkers versterken. Strategische doelstelling 2.4  Het beleidsvoerend vermogen van de centra versterken. Operationele doelstellingen  Opzetten van een operationeel plan in het centrum rond organisatieontwikkeling (visies, functies). Strategische doelstellingen 2.5  De kwaliteitszorg van de centra ondersteunen.  Ondersteuning van de centra bij het planmatig doorlopen van de kwaliteitscyclus.  Ondersteunen, implementeren en sensibiliseren van de centra in hun werking rond kwaliteitszorg.


37

Operationele doelstellingen  Introduceren en implementeren van zelfevaluatie-instrumenten vb: de HGW-scan.  Informatiseringsproject (LARS) implementeren.  De centra ondersteunen in het opmaken van beleid van informatieveiligheid.  Faciliteren en c.ördineren van collegiale ondersteuning in functie van kwaliteitsbeleid in de centra;  Faciliteren van de implementatie van de methodiek Handelingsgericht werken/Handelingsgerichte Diagnostiek.  Op permanente basis nieuwe ontwikkelingen opvolgen, mee uitwerken en vervolgens de impact op de CLB‟s duiden.

Decretale opdracht 3 Op verzoek van het schoolbestuur de school ondersteunen en begeleiden bij de uitwerking van de aangegeven actiepunten na een doorlichting.

Voor basisonderwijs Strategische doelstelling  Scholen ondersteunen bij de opvolging na schooldoorlichting. Operationele doelstellingen  Informatie verstrekken n.a.v. een schooldoorlichting.  Op vraag van het schoolbestuur: participeren aan het verifiëringsgesprek.  Scholen (op verzoek van het schoolbestuur) ondersteunen en begeleiden bij de opvolging van de aanbevelingen en eventuele tekorten uit het doorlichtingsverslag d.m.v. een planmatige werking. Hierbij expliciete aandacht besteden aan scholen aan scholen met een verplichte begeleiding n.a.v. een advies 3.

Voor secundair onderwijs Strategische doelstelling  Scholen ondersteunen in hun beleidsvoerend vermogen.  Scholen ondersteunen bij de opvolging na schooldoorlichting.

Operationele doelstellingen  Informatie verstrekken n.a.v. een schooldoorlichting.  Scholen ondersteunen en begeleiden bij de opvolging van de aanbevelingen en eventuele tekorten uit het doorlichtingsverslag d.m.v. een planmatige werking.  Scholen de werkwijze van de doorlichting (CIPO-kader, Kwaliteitswijzer) leren integreren in hun beleidsvoerend vermogen.


38

Voor deeltijds kunstonderwijs Strategische doelstellingen De PBD ondersteunt de academies om een passende opvolging te geven aan het doorlichtingsverslag. Operationele doelstellingen: Op vraag van het schoolbestuur wordt, na een intakegesprek, een begeleidings- en actieplan uitgewerkt en opgevolgd. De PBD kan academies ondersteunen bij het zich voorbereiden op een doorlichting.

Voor volwassenenonderwijs Strategische doelstelling  De centra ondersteunen bij de opvolging na de doorlichting. Operationele doelstellingen  Informatie verstrekken over de bedoeling en de werkwijze van de doorlichting, waarbij de betrokkenheid van alle personeelsleden centraal staat;  Knelpunten toetsen aan de eigen situatie van het centrum;  Het doorlichtingsrapport analyseren; Een remediërend begeleidings- en actieplan voor aandachtspunten of tekorten uitwerken en opvolgen.

Voor centra voor leerlingenbegeleiding Strategische doelstelling  Centra voor leerlingenbegeleiding ondersteunen in de integratie van de actiepunten binnen de decretale opdracht van een centrum. Operationele doelstelling Op vraag van het inrichtend bestuur van de CLB‟s en in samenspraak met het inrichtend bestuur en de CLB‟s een remediërend begeleidings- en actieplan uitwerken en opvolgen

Decretale opdracht 4 Onderwijsinnovaties aanreiken, stimuleren en ondersteunen.

Voor basisonderwijs Strategische doelstellingen  Informeren over onderwijsinnovaties, duiden, stimuleren en ondersteunen ervan.  Ontwikkelen van materialen, instrumenten, strategieën, methodieken, … ter ondersteuning van het begeleidingswerk. Operationele doelstellingen  Leergebiedinhoudelijke, leergebiedoverschrijdende en pedagogisch-didactische vernieuwingen aanreiken.  De implementatie van vernieuwingen bevorderen.


39

    

Op eigen initiatief of n.a.v. wijzigingen in ontwikkelingsdoelen en eindtermen nieuwe leer- en ontwikkelingsplannen ontwikkelen. Scholen ondersteunen bij het voeren van een gericht beleid i.v.m. specifieke onderwijskundige thema‟s, o.m. geïnitieerd door de overheid. Scholen en schoolbesturen ondersteunen bij de implementatie van nieuwe onderwijsregelgeving. Toetsen ontwikkelen voor het einde van de basisschool. Diverse materialen, instrumenten, strategieën, methodieken,… ontwikkelen ter ondersteuning van het begeleidingswerk.

Voor secundair onderwijs Strategische doelstellingen  Informeren over onderwijsinnovaties, duiden, stimuleren en ondersteunen ervan.  Ontwikkelen van materialen, instrumenten, strategieën, methodieken, … ter ondersteuning van het begeleidingswerk. Operationele doelstellingen  Vakinhoudelijke en pedagogisch-didactische vernieuwingen aanreiken.  De implementatie van vernieuwingen bevorderen.  Leer- en ontwikkelingsplannen ontwikkelen n.a.v. wijzigingen in ontwikkelingsdoelen en eindtermen en ontwikkelingen in de beroepssectoren.  Scholen ondersteunen bij het voeren van een gericht beleid i.v.m. specifieke onderwijskundige thema‟s, o.m. geïnitieerd door de overheid.  Scholen en schoolbesturen ondersteunen bij de implementatie van nieuwe onderwijsregelgeving.  Diverse materialen, instrumenten, strategieën, methodieken, leerplannen, leerlijnen … ontwikkelen ter ondersteuning van het begeleidingswerk.  Scholen ondersteunen die participeren aan innovatieve projecten (bv. CLIL), o.m. geïnitieerd door de overheid.  De nascholing ondersteunen bij het initiëren, uitwerken en opvolgen van innovatieve projecten.

Voor deeltijds kunstonderwijs 

     

Strategische doelstellingen De PBD onderzoekt, stimuleert en ondersteunt de academies bij innovaties/evoluties op organisatorisch, vakinhoudelijk en pedagogisch-didactisch vlak. Operationele doelstellingen: De PBD volgt de inhoudelijke vernieuwingen van het deeltijds kunstonderwijs op de voet en communiceert er over. De PBD ontwikkelt nieuwe leerplannen en implementeert die in de academies. De PBD begeleidt academies bij de ontwikkeling en opvolging van tijdelijke projecten. De PBD ondersteunt academies en de schoolbesturen bij programmatieaanvragen. De PBD ondersteunt academies en de schoolbesturen bij fusies, overhevelingen van structuuronderdelen en bij intergemeentelijke samenwerkingsvormen. De PBD ondersteunt de (kunst)academies bij domeinoverschrijdende projecten.


40

    

De PBD ondersteunt academies en schoolbesturen bij de implementatie van nieuwe regelgeving. De PBD inventariseert en onderzoekt relevante methodieken. Ze structureert de informatie en verspreidt deze naar de academies. De PBD onderhoudt internationale contacten en stimuleert de uitwisseling van leerplannen, didactiek en goede praktijkvoorbeelden. De PBD ondersteunt academies die een internationale samenwerking willen opstarten. De PBD onderzoekt de mogelijkheden van innoverende media en reikt toepassingen aan.

Voor volwassenenonderwijs Strategische doelstelling  Informeren over onderwijsinnovaties, stimuleren en ondersteunen ervan. Operationele doelstellingen  Onderwijsinnovaties zoals aangepaste evaluatievormen in het competentiegericht (volwassenen-)onderwijs -stimuleren en ondersteunen.  Nieuwe opleidingen aan de hand van het vernieuwd onderwijsaanbod (opleidingsprofielen) in de centra aanbevelen, implementeren en verder opvolgen.  Centrumoverstijgend een begeleidingsproject leren@combi organiseren dat de nodige ondersteuning geeft rond gecombineerd onderwijs in samenwerking met andere partners.  De functionerings- en evaluatiecyclus als een innovatie in het onderwijs, zowel juridischorganisatorisch als inhoudelijk, opvolgen en begeleiden.  Het competentiegericht talenonderwijs op basis van het Europees referentiekader ondersteunen in de centra op basis van de eigen intake.  Het belang van internationalisering onderkennen en de centra in die zin stimuleren.  De centra over de werking van Europese projecten informeren en ondersteuning bieden bij de uitwerking, de aanvraag en de opvolging ervan.

Voor centra voor leerlingenbegeleiding Strategische doelstellingen  De centra informeren over onderwijsinnovaties, het duiden, stimuleren en ondersteunen. Operationele doelstellingen  Op permanente basis nieuwe ontwikkelingen opvolgen, mee uitwerken en vervolgens aan de centra voor leerlingenbegeleiding aanreiken;  Op vraag van de CLB‟s de aangereikte onderwijsinnovaties implementeren op centrumniveau;  CLB‟s ondersteunen bij het voeren van een gericht beleid in functie van CLB-gerelateerde thema‟s onder meer geïnitieerd door de overheid;  CLB‟s begeleiden en ondersteunen bij de implementatie van tijdelijke projecten;  CLB‟s begeleiden en ondersteunen bij de implementatie van nieuwe regelgeving.


41

Decretale opdracht 5 Aanbodgerichte nascholingsactiviteiten aanreiken en aansturen met inbegrip van de nascholing van directies.

Voor basisonderwijs Strategische doelstellingen  In samenwerking met de nascholing vorming voor schoolteams, individuele teamleden en leidinggevenden van scholen en scholengemeenschappen ontwikkelen en aanbieden;  Scholen ondersteunen bij het voeren van een professionaliseringsbeleid. Operationele doelstellingen  Scholen ondersteunen bij het realiseren van een professionaliseringsbeleid.  Kadercursussen aansturen voor toekomstige, beginnende, ervaren en coördinerende directeurs, in samenwerking met de nascholing.  Samenwerken met de nascholing inzake het realiseren van een nascholingsaanbod voor schoolteams en individuele teamleden.  De implementatie van nascholing in de klas- en schoolpraktijk ondersteunen.

Voor secundair onderwijs Strategische doelstellingen  In samenwerking met de nascholing vorming voor school- en kernteams, individuele teamleden en leidinggevenden van scholen en scholengemeenschappen ontwikkelen en aanbieden;  Ondersteunen van scholen bij het voeren van een professionaliseringsbeleid, met inbegrip van het nascholingsbeleid. Operationele doelstellingen  Scholen ondersteunen bij het uittekenen van een visie op hun professionaliseringsbeleid.  Scholen ondersteunen bij het opstellen van het nascholingsplan en het implementeren van het nascholingsbeleid.  Aansturen van kadercursussen voor toekomstige, beginnende, ervaren en coördinerende directeurs, in samenwerking met de nascholing.  Samenwerken met de nascholing inzake het realiseren van een nascholingsaanbod voor school- en kernteams en individuele teamleden.  De implementatie van nascholing in de klas- en schoolpraktijk ondersteunen.

Voor deeltijds kunstonderwijs Strategische doelstellingen  In samenwerking met AVSG voorziet de PBD in vakgerichte en vakoverstijgende vorming voor de personeelsleden en leidinggevenden van de academies. Operationele doelstellingen:  De PBD ondersteunt academies bij het opstellen van hun nascholingsplan.  De PBD biedt in samenwerking met AVSG/NVSG een gericht nascholingsaanbod aan voor leerkrachten, schoolteams en directies.


42

 

De PBD reikt directies, schoolteams en leraren strategieën aan om de inhoud van vormingen te introduceren en te implementeren in de klas- en schoolpraktijk. De PBD staat in samenwerking met AVSG in voor de organisatie van deze activiteiten en betrekt daarbij eventueel externe deskundigen.

Voor volwassenenonderwijs Strategische doelstelling  Competentiedeskundigheid verhogen van de directies en de medewerkers van de centra voor volwassenenonderwijs.

Operationele doelstellingen  Nascholing geven op de driedaagse nascholing voor leidinggevenden. Het thema wordt vraagen aanbodgericht gestuurd;  Inventarisatie van de nascholingsnoden;  Jaarlijks nascholingsactiviteiten aanbieden voor doelgroepen binnen het personeel;  Centrumgebonden en/of centrumoverstijgend acties uitbouwen die de mogelijk bieden om een strategisch en realistisch nascholingsplan binnen een centrum voor volwassenenonderwijs uit te werken.

Voor centra voor leerlingenbegeleiding Strategische doelstelling  De competentiedeskundigheid van de CLB-medewerkers en directies verhogen. Operationele doelstelling  Het opstellen van het ondersteuningsaanbod door POC in overleg met de mandaathouders en afgestemd op de vormingsplannen van de CLB‟s.  Het organiseren van vorming/intervisie/leertraject door POC voor CLB‟s.  Opzetten van samenwerking met POC-GO! in functie van deskundigheidsbevordering CLB.  Opzetten van samenwerking met de pedagogische begeleidingsdienst basisonderwijs OVSG in functie van deskundigheidsbevordering CLB.

Decretale opdracht 6 Met verscheidene onderwijsactoren op verschillende niveaus overleggen over de onderwijskwaliteit.

Voor basisonderwijs Strategische doelstellingen  Overleggen en contacten onderhouden met verschillende onderwijsactoren.  Duiden en/of afstemmen van visies over onderwijskundige aangelegenheden met verschillende onderwijsactoren. Operationele doelstellingen


43

     

Samenwerken met de pedagogische begeleidingsdienst van Gent en met het stedelijk onderwijs Antwerpen inzake taakverdeling, begeleidingsinhouden en –strategieën. Samenwerken met andere ondersteuningsinitiatieven in het BHG inzake taakverdeling, begeleidingsinhouden en –strategieën. Werken aan een gelijkgerichte aanpak van de begeleiding door de verschillende begeleidingsgroepen binnen het basisonderwijs bij OVSG (reguliere begeleiding en net overstijgende projecten toegekend aan OVSG op voorwaarde van goedkeuring) Standpunten voorbereiden m.b.t. onderwijskundige beleidsinitiatieven. Participeren aan formeel of informeel overleg met de Vlaamse Onderwijsraad, de onderwijsinspectie, en de respectievelijke overheden van België, Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk gewest. Contacten onderhouden met organisaties die onderwijsinitiatieven nemen.

Voor secundair onderwijs Strategische doelstellingen  Overleggen en contacten onderhouden met verschillende onderwijsactoren.  Duiden en/of afstemmen van visies over onderwijskundige aangelegenheden met verschillende onderwijsactoren. Operationele doelstellingen  Samenwerken met de pedagogische begeleidingsdienst van Gent en met het stedelijk onderwijs Antwerpen inzake taakverdeling, begeleidingsinhouden en –strategieën.  Samenwerken met de begeleidingsdiensten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.  Werken aan een gelijkgerichte aanpak van de begeleiding binnen het secundair onderwijs bij OVSG.  Standpunten voorbereiden over onderwijskundige beleidsinitiatieven.  Participeren aan formeel of informeel overleg met de Vlaamse Onderwijsraad, de onderwijsinspectie, en de respectieve overheden van België, Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk gewest.  Contacten onderhouden met organisaties die onderwijsinitiatieven nemen o.m. met de socioeconomische organisaties, RTC‟s, …

Voor deeltijds kunstonderwijs Strategische doelstellingen  De PBD overlegt en onderhoudt contacten met verschillende (onderwijs)actoren en verwerft zo informatie die nuttig is zowel voor de eigen werking als om de kwaliteit van het onderwijs te bevorderen. Operationele doelstellingen:  De PBD onderhoudt contacten met de lerarenopleidingen van de (kunst)hogescholen  De PBD onderhoudt contacten met de andere onderwijskoepels  De PBD onderhoudt contacten met culturele partners en met organisaties voor amateurkunsten  De PBD onderzoekt mogelijkheden om het DKO te verankeren in de lokale context.  De PBD werkt samen met de stedelijke pedagogische begeleidingsdiensten.  De PBD bewaakt de gelijkgerichtheid qua ondersteuning tussen de verschillende onderwijsniveaus binnen OVSG.  De PBD bereidt standpunten voor m.b.t. beleidsinitiatieven met pedagogische inslag.  De PBD participeert aan formeel of informeel overleg zoals:


44

o o o

Diverse raden en werkgroepen van de Vlor Overleg inspectie-begeleiding Overleg met de overheid

Voor volwassenenonderwijs Strategische doelstelling  Met de verschillende onderwijsactoren overleggen en contacten onderhouden. Operationele doelstellingen  De pedagogische begeleidingsdienst volwassenenonderwijs van OVSG is lid van diverse werkgroepen en aanwezig op meerdere fora. De expertise en de ervaringen die wordt opgedaan in verschillende overlegfora wordt gebruikt bij de ondersteuningsactiviteiten.  De ontwikkeling van de nieuwe opleidingsprofielen (door de stuurgroep VO) op basis van erkende beroepscompetenties van de sectoren, gebeurt door middel van ontwikkelcommissie met betrokken leerkrachten en sectorvertegenwoordigers. De pedagogische begeleidingsdienst ondersteunt deze werking in het belang van degelijk aanbod in de centra. o Ondersteuning van cursistenbegeleiding; o Ondersteuning bieden aan centra met een NT2-aanbod; o De implementatie van het decreet op de lerarenopleiding opvolgen.

Voor centra voor leerlingenbegeleiding Strategische doelstellingen  Het overleggen en contacten onderhouden met verschillende onderwijsactoren en centrumnetten.  Het duiden en/of afstemmen van visies over onderwijskundige aangelegenheden met verschillende onderwijsactoren en centrumnetten.  Het overleggen en contacten onderhouden met verschillende welzijnspartners. Operationele doelstelling  Samenwerking met de Internettensamenwerkingscel CLB (ISC).  Samenwerking met de stedelijke pedagogische begeleidingsdienst Gent.  Samenwerking met algemene coördinator zorg Stedelijk Onderwijs Antwerpen.  Participeren aan formeel en/of informeel overleg met de Vlaamse Onderwijsraad, de CLBinspectie, kabinet en administratie ministerie van Onderwijs, Jeugd en Gelijke Kansen, kabinet en administratie Welzijn Volksgezondheid en Gezin.  Contacten onderhouden met organisaties die wetenschappelijk onderzoek doen.  Contacten onderhouden met organisaties die externe hulpverlening inrichten.

Decretale opdracht 7 Participeren aan de aansturing op opvolging van ondersteuningsinitiatieven georganiseerd of gesubsidieerd door de Vlaamse regering die als doelstelling het ondersteunen van instellingen, leerkrachten of begeleiders hebben.


45

Voor basisonderwijs Strategische doelstellingen  Participeren aan ondersteuningsinitiatieven georganiseerd door de overheid;  Aansturen van gesubsidieerde initiatieven die gericht zijn op de ondersteuning van scholen en leerkrachten;  Participeren aan ondersteuningsinitiatieven voor begeleiders. Operationele doelstellingen  In de samenwerking binnen het Samenwerkingsverband Netgebonden Pedagogische Begeleiding (SNPB), aansturen van: o de specifieke begeleiding voor rand- en taalgrensgemeenten, o tweedelijnsondersteuning voor kleuteronderwijzers van scholen gelegen in LOPgebieden met minimum 25% GOK-leerlingen o ICT-project  samenwerking binnen de net overstijgende projecten realiseren op voorwaarde van goedkeuring o Beleidsvoerend Vermogen Brussel; o PRODIA. o Scholengemeenschappen basisonderwijs o pIE.O

Voor secundair onderwijs Strategische doelstellingen  Participeren aan ondersteuningsinitiatieven georganiseerd door de overheid.  Aansturen van gesubsidieerde initiatieven die gericht zijn op de ondersteuning van scholen en leerkrachten.  Participeren aan ondersteuningsinitiatieven voor begeleiders. Operationele doelstellingen  In de samenwerking binnen SNPB, aansturen van: o Verkeers- en mobiliteitseducatie. o @tractief. o ICT-integratie.  Samenwerking binnen de netoverstijgende projecten realiseren.



Scholen ondersteunen bij de opvolging van de initiatieven waaraan ze participeerden.

Voor deeltijds kunstonderwijs Strategische doelstellingen  De PBD participeert in ondersteuningsinitiatieven georganiseerd door de overheid.  De PBD stuurt gesubsidieerde initiatieven aan die gericht zijn op de ondersteuning van academies en hun personeelsleden. Operationele doelstellingen:  De PBD participeert aan initiatieven van het kabinet, het departement onderwijs en Canon cultuurcel.  Leden van de PBD zijn lid van het bureau en de Raad Levenslang Leren (RLLL) van de VLOR, van de commissie DKO, van het overlegplatform HKO-KSO-DKO en van adhoc werkgroepen van de Algemene Raad.


46

Voor volwassenenonderwijs Strategische doelstelling  Ondersteunen van de CVO‟s bij de implementatie van CVO-gerelateerde projecten. Operationele doelstelling  Ondersteunen bij de implementatie van de projecten: kennis- en expertisecentrum; curriculumontwikkeling: leerplannen en opleidingsprofielen; gecombineerd leren en Toll- net.

Voor centra voor leerlingenbegeleiding Strategische doelstelling  Ondersteuning van de centra bij de implementatie van CLB-gerelateerde projecten. Operationele doelstelling  Gelijklopende, gestandaardiseerde en objectieve diagnostiek, indicatiestelling en toewijzing in CLB en onderwijs (protocollering diagnostiek PRODIA).  Uitbouwen en aanbieden van een webapplicatie voor onderwijsloopbaanbegeleiding (Onderwijskiezer).  Opvolgen, mee uitwerken, ontwikkelen en evalueren van CLB-gerelateerde projecten die door de overheid gesubsidieerd worden.

2. Aanpak pedagogische begeleiding In dit deel verduidelijken we op welke wijze aan de vooropgestelde doelstellingen gewerkt zal worden. Het gaat hier dan vooral over hoe we het begeleidingsproces aanpakken. Dit begeleidingsplan behandelt een periode van drie schooljaren. Elk jaar zullen de scholen en centra een overzicht krijgen van wat ze van de pedagogische begeleidingsdienst van OVSG kunnen en mogen verwachten. Dit aanbod wordt in een actieplan opgenomen. Op die manier kan de pedagogische begeleidingsdienst dan ook op een doelgerichte en efficiënte manier nagaan in welke mate het driejarenplan gevolgd wordt en waar er eventueel bijgestuurd moet worden. De pedagogische begeleidingsdienst begeleidt en ondersteunt de scholen en centra op verschillende manieren. Uiteraard is dit afhankelijk van de doelstellingen, de inhouden, de gekozen werkvorm en het doelpubliek. Hier volgt een overzicht van de verschillende manieren van aanpak. In het jaarlijkse begeleidingsverslag zullen we dit relateren aan de doelstelling, inhoud en doelpubliek.

Pedagogische begeleiding aan de scholen, academies en centra: -

Aanbodgerichte begeleiding onder de vorm van:  Informatievergaderingen;  Vormingen;  Samenbrengen van specifieke deelgroepen, zoals zorgcoördinatoren in het basisonderwijs, vakwerkgroepen in het secundair onderwijs, directies beeld of muziek in het deeltijds kunstonderwijs, directies uit het volwassenenonderwijs, intervisiegroepen CLB …  Ontmoetingsdagen directies;  Ondersteuning van beleidsondersteuners, coördinatoren en specifieke doelgroepen, zoals de GOK-leerkrachten, ICT-coördinatoren, bijzondere


47

leermeesters lichamelijke opvoeding, mentoren, nieuwe leraren, coördinatoren CLB …  Ondersteuning van de leerkrachten die in bijzondere projecten werkzaam zijn, zoals taalvaardigheid in Rand-en-Taal-gemeenten, tweedelijnsondersteuning kleuteronderwijs; proeftuinen, ASS … -

Vraaggestuurde begeleiding onder de volgende vormen:  Schoolspecifieke begeleiding die van korte duur is;  Schoolspecifieke begeleiding van lange duur, zoals een begeleidingstraject na een doorlichting met een gunstig advies beperkt in de tijd of een ongunstig advies;  Schooloverstijgende begeleiding, zoals binnen een scholengemeenschap, voor specifieke doelgroepen, rond bepaalde thema‟s, …  CLB-specifieke begeleiding zoals ondersteunen kernteams CLB …

-

Netwerkvorming De pedagogische begeleiding stimuleert netwerkvorming en treedt faciliterend op om instellingen hierin te ondersteunen. De instellingen kunnen de netwerkvorming verder continueren en daarbij ondersteuning van de pedagogische begeleiding vragen.

-

Interne vergaderingen en werkgroepen Om het begeleidingswerk degelijk voor te bereiden en te omkaderen, zijn verschillende interne werkgroepen actief. Een schematisch overzicht werd op pagina 7 en volgende gegeven.  De niveauraden/niveaucoördinatie: per niveau komen de leidinggevenden geregeld samen om de strategieën van het niveaugebonden begeleidingswerk te bespreken;  Adviseursvergaderingen: de pedagogisch adviseurs komen bijeen om het begeleidingswerk voor te bereiden en te evalueren;  Overleg POC en pedagogische adviseurs CLB (OVSG en POV);  Gezamenlijke bijeenkomsten: niveaugebonden en/of niveauoverstijgende centrale bijeenkomsten met inhoudelijke thema‟s;  Werkgroepen en cellen: pedagogisch-didactische thema‟s komen hier aan bod;  Specifieke werkgroepen: zoals GOK, zorg, leerplancommissies, enz …  Niveauoverstijgende werkgroepen zoals de werkgroepen taal en taalbeleid, muzische vorming DKO en leerplichtonderwijs, gezondheidsbevordering, enz …

-

Communicatiemiddelen De pedagogische begeleiding investeert in verschillende communicatiekanalen om de werking te verduidelijken: website, extranet, nieuwsbrieven, e-mail…

3. Evaluatie Gedurende de volgende drie schooljaren werkt OVSG een systeem van evaluatie uit dat het begeleidingswerk zal beoordelen. Dit past mee in het interne kwaliteitszorgsysteem dat stapsgewijze ontwikkeld wordt. Om een goed onderbouwd evaluatiesysteem te realiseren komen in de uitwerking verschillende elementen aan bod: -

het ontwikkelen van een visie op evaluatie die ons moet toelaten deze op een coherente en doelgerichte wijze als belangrijke pijler in de organisatie te hanteren; een instrumentarium van evaluatie ontwikkelen waarin kwantitatieve en kwalitatieve aspecten geïntegreerd worden;


48

-

nagaan hoe we effecten van het begeleidingswerk kunnen meten; bevraging van de klanten met betrekking tot het begeleidingswerk en afstemmen van de werking op de resultaten van deze bevraging.

Uiteraard vertrekken we niet van nul. Momenteel wordt het begeleidingswerk al op sommige aspecten geëvalueerd. Het gaat dan om: -

-

-

Evaluatie na ondersteuning 

Tijdens begeleidingsopdrachten en vormingmodules wordt door de participanten inhouden en werkvormen geëvalueerd.



Bij vorming gebeurt de evaluatie zowel na een eerste sessie als na een reeks van sessies.



Bij begeleiding gebeurt de evaluatie van het begeleidingsproces na dat het begeleidingstraject volledig doorlopen werd.



De evaluaties gebeuren zowel mondeling als schriftelijk.



Er wordt een evolutie van de bevindingen bijgehouden en zodat indien nodig de begeleiding of vorming bijgestuurd kan worden.

Evaluatie materialen en instrumenten 

OVSG biedt tijdens haar ondersteuning heel wat materialen en instrumenten aan. Dit gaat van leerplannen tot didactische katernen en begeleidingsmateriaal voor vorming en ondersteuning.



We bevragen de participanten dan ook omtrent het gebruik van deze materialen en instrumenten, maar vragen ook naar inhoudelijke reflectie opdat we in volgende aanmaak rekening kunnen houden met bepaalde suggesties en opmerkingen.

Evaluatie van het begeleidingswerk Het begeleidingswerk wordt tijdens de adviseursvergaderingen, de niveauraden en niveaucoördinatie mondeling geëvalueerd. Het begeleidingswerk van CLB‟s wordt tijdens het POC-overleg geëvalueerd aan de hand van de evaluatieformulieren, ingevuld door de CLB‟s.

Voor de ontwikkeling stellen we een timing van drie schooljaren voorop, waarin we voorbereiden, uitwerken, eventueel proefprojecten opzetten, bijsturen om dan tot een goed onderbouwd systeem te komen. Bij elk jaarverslag gaan we dieper in op de stand van zaken en op de eventuele bijsturingen die moeten gebeuren.


49

5 Niveauoverstijgende werking van de pedagogische begeleidingsdienst 1. Dienst pedagogisch beleid De dienst pedagogisch beleid staat in om de niveauoverstijgende werking binnen OVSG te coördineren en inhoudelijk en organisatorisch te ondersteunen. Maar ook voor belangrijke, strategische niveaugebonden dossiers zal de dienst pedagogisch beleid ondersteuning op inhoudelijk vlak bieden. Deze dienst werkt op verschillende domeinen en heeft daarvoor medewerkers die ofwel binnen de pedagogische begeleiding als gedetacheerde zijn aangesteld, ofwel als contractuele medewerker aan OVSG verbonden zijn ofwel binnen bepaalde projecten actief zijn.

2. Pedagogisch beleid Uitwerken van niveauoverstijgende thema‟s, ontwikkelen van visies, voorbereiden van standpunten met pedagogische consequenties, dispatching van vertegenwoordigingen op de VLOR, departement en kabinet, overlegvergaderingen met niveaucoördinatoren en pedagogische medewerkers uit de verschillende niveaus zijn activiteiten die in deze dienst aan bod komen. Voor de volgende drie schooljaren is het nog te vroeg om bepaalde thema‟s naar voor te brengen. Niettemin kunnen we nu reeds, op basis van wat deze dienst tot nu toe uitgewerkt heeft en wat nu reeds in de beleidsopties van de volgende jaren vervat ligt een prognose maken waaraan deze dienst de komende drie jaren zal werken. De opvolging en vertegenwoordigingen in VLOR, departement en kabinet wordt verder gezet. Het gaat hierbij om een coördinatie van deze vertegenwoordigingen en om het inhoudelijk samenbrengen van syntheses die door de verschillende vertegenwoordigers gemaakt worden. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de niveaucoördinatoren en pedagogische medewerkers. Maar ook mensen uit de dienst zelf volgen een aantal commissies, werkgroepen en raden op. Voor de volgende jaren voorzien we niet enkel de vaste vergaderingen, maar geven we een prognose overzicht van mogelijke thema‟s die niet exhaustief zijn. Het gaat om: -

Vertegenwoordiging aan de algemene raad van de VLOR; Vertegenwoordiging aan de commissie diversiteit en gelijke kansen van de VLOR; Vertegenwoordiging aan de gezondheidscommissie van de VLOR; Vertegenwoordiging aan de werkgroep „Beroepskwalificatiedossiers‟ VLOR; Stuurgroep Praktijkgericht onderzoek” VLOR; Werkgroep kinderopvang VLOR; Commissie Internationalisering VLOR; Loopbaandebat kabinet; Diverse stuurgroepen in het kader van OPBWO onderzoeken Departement; OCVEFO Departement; Opvolging project PIEO kabinet; Talensensibilisering Departement; Vertegenwoordiging in het overleg Inspectie – Pedagogische begeleidingsdiensten; Ambtelijke werkgroep leerlingenvervoer Departement; Coördinatie expertisenetwerken binnen OVSG.


50

De inhoudelijke voorbereiding van al deze vertegenwoordigingen worden voorbereid in de dienst zelf om in de beleidsraad van OVSG. In het kader van 25 jaar OVSG in 2015 zal ook de dienst pedagogisch beleid ingeschakeld worden om het luik pedagogische begeleiding en het belang van het gemeentelijk en stedelijk onderwijs in functie van kwaliteitsvol onderwijs in het ganse concept mee vorm te geven.

3. Kadercursus voor nieuwe directeurs van alle niveaus In het kader van het vormingsfonds voor directies organiseert OVSG een opleiding van twee jaar: de kadercursus voor nieuwe directies van alle niveaus. Deze erkende niveauoverstijgende opleiding brengt startende directeurs een brede waaier aan kennis en vaardigheden bij. Onze medewerkers van de verschillende onderwijsniveaus slaan de handen in mekaar om een kwalitatief en gevarieerd vormingsprogramma aan te bieden. De cursus wordt grotendeels niveauoverstijgend gebracht. Een beperkt aantal modules behandelt niveaugebonden thema‟s. Elk opleidingsjaar bevat vijf volledige cursusdagen en een driedaags residentieel seminarie. In het eerste cursusjaar maakt elke deelnemer een werkstuk. De opdracht van het practicum staat in het teken van beleidsplanontwikkeling en het ondersteunen van het beleidsvoerend vermogen van de school. Via een portfolio en door middel van individuele coaching werkt elke deelnemer een zelfgekozen onderwerp uit en stuurt hij dit geregeld bij. Op het einde van het cursusjaar stelt hij het resultaat voor. Bij een positieve evaluatie van het practicum ontvangt de directeur een getuigschrift van verworven competenties na het tweede cursusjaar. Directies die de kadercursus gevolgd hebben, kunnen zich verder professionaliseren via het niveauoverstijgende aanbod voor ervaren directies. 5.3.1 Strategische en operationele doelstellingen 2012-2015 Strategische doelstellingen van de tweejarige opleiding Het tweejarig traject heeft als doel volgende vaardigheden te versterken: -

algemeen management met inbegrip van beleidsplanning; personeelsbeleid met inbegrip van functiebeschrijvingen, evaluatie en teamwerk; projectmanagement; organisatieontwikkeling met procesmanagement en veranderingsbeheer; communicatie met inbegrip van interne en externe netwerken; informatiemanagement en financieel management; kwaliteitszorg; organisatie van lokaal sociaal overleg en participatiestructuren.

Operationele doelstellingen van de tweejarige opleiding De kadercursus loopt over een periode van twee schooljaren. De strategische doelstellingen worden tijdens die twee schooljaren geoperationaliseerd in volgende doelstellingen: -

inzicht verwerven in de interne werking van OVSG, in de werking van de pedagogische begeleiding en de nascholing;


51

-

inzicht verwerven in de werking van het departement onderwijs: de administratie, de inspectie, de schoolbeheerteams en de werkstations; inzichten verwerven in het juridisch kader rond de evaluatiecyclus; vaardigheden verwerven voor het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken; in relatie met het schoolbestuur kennis en inzichten verwerven over de kerntaken, het strategisch beleid, infrastructuur, veiligheid, preventie en welzijn; inzichten en vaardigheden verwerven met betrekking tot omgaan met formele klachten; basisinzichten verwerven in de financiële structuur van de gemeente en de financiële administratie van het gemeentelijk onderwijs; inzichten en vaardigheden verwerven in projectmanagement als objectief voor het hele schoolteam en de schoolorganisatie; op een praktijkgerichte manier inzichten en vaardigheden verwerven met betrekking tot een thematisch klasbezoek; vaardigheden ontwikkelen om een kwaliteitsvol beleid te kunnen voeren; vaardigheden ontwikkelen om een interne schoolanalyse uit te voeren als hulpmiddel voor interne kwaliteitszorg; inzichten en vaardigheden verwerven met betrekking tot het voeren van een ICT-beleid en het gebruik van ICT in het onderwijs; inzichten, vaardigheden en kennis verwerven met betrekking tot communicatie en communicatiestrategieën; inzichten en vaardigheden verwerven in het hanteren van gesprekstechnieken; inzicht en kennis verwerven met betrekking tot armoede in onderwijs; kennis en inzichten verwerven in de strategieën en inhouden van het schoolwerkplan (BaO) en het artistiek pedagogisch project (DKO).

Strategische en operationele doelstellingen van het derde optioneel jaar Directies die de tweejarige opleiding achter de rug hebben, kunnen opteren voor een derde optioneel jaar. In dit bijkomende opleidingsjaar stelt de deelnemer zijn vormingspakket naar eigen keuze samen. Ervaren directies kunnen kiezen uit één- of meerdaagse niet-residentiële cursussen of een twee- of driedaags residentieel seminarie. Tijdens deze opleidingen diepen we de vaardigheden (zie strategische doelstellingen kadercursus) verder uit. De operationele doelstellingen van dit optioneel jaar zijn: -

zicht krijgen op de eigen competenties en het eigen leiderschap; vaardig worden in het omgaan met weerstand en wantrouwen; inzichten verwerven in mythes rond management; kennis maken met communicatietechnieken voor constructieve coaching; inoefenen van communicatievaardigheden tijdens het communiceren over een crisis; verhogen van de persoonlijke effectiviteit op het vlak van leiderschapsvaardigheden en de ontwikkeling van de weerhouden competenties; inzicht krijgen in het aspect „coachen en motiveren van mensen; inoefenen van de eigen coachende vaardigheden; zicht krijgen op het eigen werkstroommanagement; bewust en constructief communicatiestijlen kunnen hanteren in het schoolteam; zicht krijgen op de actuele onderwijsthema‟s.


52

4. Opleiding voor het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken OVSG organiseert voor directies en evaluatoren uit alle onderwijsniveaus een ruim aanbod aan opleidingen voor het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken. Voor zowel een uitgebreide basisopleiding als tal van één- en meerdaagse verdiepingssessies kunnen evaluatoren uit alle niveaus bij ons terecht. Voor de organisatie en de uitwerking van deze cursussen slaan medewerkers van de verschillende onderwijsniveaus de handen in mekaar. Alle opleidingen worden niveauoverstijgend aangeboden. 5.4.1 Strategische en operationele doelstellingen 2012-2015 Strategische doelstellingen van de basisopleiding voor het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken Deze praktijkgerichte vaardigheidstraining richt zich tot elke leidinggevende of evaluator uit ieder onderwijsniveau die nog geen basisopleiding volgde. De vijfdelige cursus heeft het optimaliseren en stimuleren van diverse facetten van het personeelsbeleid tot doel. Het gaat hierbij om het ontwikkelingen van de volgende vaardigheden: -

inzichten verwerven in het juridische kader van de evaluatiecyclus; vaardig worden in de toepassing van het juridische kader in de schoolpraktijk; vaardig worden in het efficiënt voeren van gesprekken; vaardig worden in het coachen en objectief evalueren van personeelsleden; kunnen omgaan met weerstand in de school; vaardig worden in het individualiseren van functiebeschrijvingen; vaardig worden in het stimuleren van teamwerk; vaardig worden in het doorvoeren van veranderingen in de school.

Operationele doelstellingen van de basisopleiding voor het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken De strategische doelstellingen worden tijdens het vijfdelige traject geoperationaliseerd in de volgende doelstellingen: -

inzichten verwerven in de algemene afspraken die rond functiebeschrijvingen kunnen vastgelegd worden op het niveau van het schoolbestuur of de scholengemeenschap; zicht krijgen op de volledige procedure van implementatie en de inhoud van de algemene functiebeschrijving; inzichten verwerven in verband met de wettelijke bepalingen inzake functionerings- en evaluatiegesprekken; zicht krijgen in de doelstellingen van functionerings- en evaluatiegesprekken; kennis en vaardigheden verwerven met betrekking tot het schrijven van een verslag van een functioneringsgesprek en de opbouw van een evaluatiedossier; kennis en vaardigheden verwerven inzake omgaan met feedback en actief luisteren inzichten krijgen met betrekking tot correct waarnemen en interpreteren; inzichten krijgen in de kernbegrippen van evaluatie; inzichten verwerven in de rol van de eerste en tweede evaluator; kennis en vaardigheden ontwikkelen met betrekking tot de voorbereiding, de opbouw en het verloop van een functionerings- en evaluatiegesprek;


53

Strategische en operationele doelstellingen van de verdiepingscursussen Na de basisopleiding kunnen evaluatoren zich verdiepen in de materie over het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken. In deze bijkomende cursussen worden de strategische doelen (zie strategische doelen basisopleiding) geoperationaliseerd in de volgende doelstellingen: -

gespreksvaardigheden optimaliseren door extra oefenmomenten, video-opnames en rollenspelen; inzichten verwerven met betrekking tot situationeel en inspirerend leidinggeven; leren plannen en organiseren van de evaluatiecyclus; inzicht krijgen in de basisprincipes van timemanagement en deze kunnen toepassen op de evaluatiecyclus; vaardig worden in het voeren van slechtnieuws- en andere moeilijke gesprekken; vaardig worden in het motiverend coachen.

5. Andere te verwachten thema’s De dienst zal ook andere thema‟s met pedagogische consequenties opvolgen en samen met de betrokken niveaus instaan voor standpuntbepaling. Om standpunten te kunnen innemen worden de inhouden voorgelegd aan directeurenplatforms en schoolbesturen. Voor de komende drie schooljaren zullen volgende dossiers zeker aan bod komen: -

De hervorming van het secundair onderwijs; Een nieuw decreet deeltijds kunstonderwijs /Pilootproject DKO; Van dringende maatregelen naar leerzorg; De uitrol van de Vlaamse kwalificatiestructuur; Het loopbaandebat; Decreet leerlingenbegeleiding; Beroepskwalificatiedossiers.


54

6

Netoverstijgende werking

1 Samenwerkingsverband Netgebonden pedagogische Begeleiding (SNPB) OVSG maakt deel uit van de vzw SNPB (Samenwerkingsverband Netgebonden Pedagogische Begeleiding). In dit samenwerkingsverband worden onderwijsprojecten beheerd en worden afspraken gemaakt over de netten heen. De concrete uitwerking van deze projecten wordt telkens omschreven in een projectomschrijving. Jaarlijks wordt eveneens een verslag opgemaakt. Beide worden bezorgd aan de overheid. Daarom gaan we in dit begeleidingsplan niet dieper in op de inhoudelijke aspecten van deze projecten. Momenteel lopen in het samenwerkingsverband de volgende projecten: -

-

-

Tweedelijnsondersteuning kleuterparticipatie ter ondersteuning van de kleuterscholen in de gemeenten (in LOP-gebieden) met minstens 25% leerlingen die voldoen aan de gelijkekansenindicatoren; Tweedelijnsondersteuning taalvaardigheidsonderwijs in de basisscholen van de rand- en taalgrensgemeenten en van de gemeenten uit de brede rand rond Brussel; Nascholing van de coördinatoren en de trajectbegeleiders van de centra voor deeltijds beroepssecundair onderwijs en de centra voor deeltijdse vorming, de directeurs van de Syntraplaatsen en de leertrajectbegeleiders; Extra ondersteuning in het volwassenenonderwijs; Verkeers- en mobiliteitseducatie (project gesubsidieerd door Mobiliteit): wordt stopgezet vanaf 1 september 2012; ICT integratie in onderwijs; Dyslexiesoftware; Tollnet.

2 Andere netoverstijgende projecten Hiervan hebben we tot nu toe nog geen gegevens vanuit de overheid gekregen.


55

Bijlage 1 Missie van OVSG

Onderwijs en permanente ontplooiingskansen zijn een recht voor elke mens. De gemeente is door haar nabijheid het best geplaatst om dit grondwettelijk recht te waarborgen. Ze kent immers de lokale en specifieke noden en speelt daarop in met een eigen onderwijsbeleid. Daarom ondersteunt OVSG de steden en de gemeenten bij het organiseren van democratisch, kwaliteitsvol en zorgzaam onderwijs.

In dit kader biedt OVSG:   

dienstverlening aan lokale besturen en hun scholen; vorming en begeleiding aan stedelijke en gemeentelijke scholen, academies en centra voor leerlingenbegeleiding en volwassenenonderwijs; belangenbehartiging via vertegenwoordiging en overleg om de eigenheid van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs te vrijwaren.

OVSG streeft samen met haar partners naar:  

kwalitatief hoogstaand onderwijs dat openstaat voor alle leerlingen en cursisten met respect voor diversiteit; democratische scholen, centra en academies als sociaal en cultureel bindweefsel in de lokale gemeenschap.

Daarbij respecteert OVSG:   

de autonomie van de schoolbesturen en de eigenheid van de scholen; de verscheidenheid van de pedagogische en artistieke projecten.

OVSG heeft vertrouwen in de groei van mensen en teams. Om een goede service te kunnen verzekeren, krijgen OVSG-medewerkers kansen tot voortdurende professionalisering.


56

Bijlage 2 Gemeenschappelijke basisdoelen die als uitgangspunten terug te vinden zijn in de pedagogische, artistieke en agogische projecten van steden en gemeenten zijn: Openheid De school staat ten dienste van de gemeenschap en staat open voor alle leerplichtige jongeren, ongeacht hun filosofische of ideologische overtuiging, sociale of etnische afkomst, sekse of nationaliteit. Verscheidenheid De school vertrekt vanuit een positieve erkenning van de verscheidenheid en wil waarden en overtuigingen, die in de gemeenschap leven, onbevooroordeeld met elkaar confronteren. Zij ziet dit als een verrijking voor de gehele schoolbevolking. Democratisch De school is het product van de fundamenteel democratische overtuiging, dat verschillende opvattingen over mens en maatschappij in de gemeenschap naast elkaar kunnen bestaan. Socialisatie De school leert jongeren leven met anderen en voedt hen op met het doel hen als volwaardige leden te laten deelhebben aan een democratische en pluralistische samenleving. Emancipatie De school kiest voor emancipatorisch onderwijs door alle leerlingen gelijke ontwikkelingskansen te bieden overeenkomstig hun mogelijkheden. Zij wakkert zelfredzaamheid aan door leerlingen mondig en weerbaar te maken. Totale persoon De school erkent het belang van onderwijs en opvoeding. Zij streeft een harmonische persoonlijkheidsvorming na en hecht evenveel waarde aan kennisverwerving als aan attitudevorming. Gelijke kansen De school treedt compenserend op voor kansarme leerlingen door bewust te proberen de gevolgen van een ongelijke sociale positie om te buigen. Medemens De school voedt op tot respect voor de eigenheid van elke mens. Zij stelt dat de eigen vrijheid niet kan leiden tot de aantasting van de vrijheid van de medemens. Zij stelt dat een gezonde leefomgeving het onvervreemdbare goed is van elkeen.


57

Europees De school brengt de leerlingen de gedachte bij van het Europese burgerschap en vraagt aandacht voor het mondiale gebeuren en het multiculturele gemeenschapsleven. Mensenrechten De school draagt de beginselen uit die vervat zijn in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en van het Kind en neemt er de verdediging van op. Zij wijst vooroordelen, discriminatie en indoctrinatie van de hand.


58

Bijlage 3 Werkingscode

Werkingscode pedagogische begeleidingsdienst In uitvoering van artikel 15 van het decreet Kwaliteit van het onderwijs stelde OVSG de volgende werkingscode op. De code legt de procedure van de concrete werking vast. De begeleiding gebeurt op basis van een aanbod van de begeleidingsdienst en op vraag van de inrichtende machten. Bij elke tussenkomst respecteert de pedagogische begeleiding de eigenheid van de inrichtende macht 21. Regels voor de werking van de pedagogische begeleidingsdienst van het Onderwijssecretariaat van de steden en gemeenten van de Vlaamse gemeenschap reglementaire tekst

1

Toepassingsgebied

1.1

Deze regels zijn van toepassing op alle leden van de pedagogische begeleidingsdienst van de representatieve vereniging van inrichtende machten OVSG.

1.2

Deze regels zijn van toepassing op alle gesubsidieerde instellingen voor gewoon en buitengewoon basis- en secundair onderwijs, volwassenenonderwijs, deeltijds kunstonderwijs, de CLB-centra en hun inrichtende machten die: ofwel behoren tot de representatieve vereniging van inrichtende machten; of die er een overeenkomst mee hebben afgesloten.

1.3

Deze regels zijn van toepassing op alle gesubsidieerde personeelsleden van de gesubsidieerde instellingen en centra opgesomd in punt 1.2., uitgezonderd de leerkrachten godsdienst en niet-confessionele zedenleer.

2

Missie en fundamentele uitgangspunten Deze doelstellingen en opdrachten situeren zich binnen de missie van OVSG (goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 7 juni 2005) en sluiten aan bij de gemeenschappelijke basisdoelen die terug te vinden zijn in de pedagogische projecten van steden en gemeenten.

2.1

Missie van OVSG Onderwijs en permanente ontplooiingskansen zijn een recht voor elke mens. De gemeente is door haar nabijheid het best geplaatst om dit grondwettelijk recht te waarborgen. Ze kent immers de lokale en specifieke noden en speelt daarop in met een eigen onderwijsbeleid. Daarom ondersteunt OVSG de steden en de gemeenten bij het organiseren van democratisch, kwaliteitsvol en zorgzaam onderwijs. OVSG biedt: dienstverlening aan lokale besturen en hun scholen; vorming en begeleiding aan stedelijke en gemeentelijke scholen, academies en centra voor leerlingenbegeleiding en volwassenenonderwijs;

21

Met inrichtende machten bedoelen we in deze tekst: schoolbesturen (basisonderwijs), inrichtende machten (secundair onderwijs en deeltijds kunstonderwijs) en centrumbesturen (CVO‟s en CLB‟s).


59

-

belangenbehartiging via vertegenwoordiging en overleg om de eigenheid van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs te vrijwaren.

OVSG streeft samen met haar partners naar: kwalitatief hoogstaand onderwijs dat openstaat voor alle leerlingen en cursisten met respect voor diversiteit; democratische scholen, centra en academies als sociaal en cultureel bindweefsel in de lokale gemeenschap. OVSG respecteert: de autonomie van de schoolbesturen en de eigenheid van de scholen; de verscheidenheid van de pedagogische en artistieke projecten. OVSG heeft vertrouwen in de groei van mensen en teams. Om een goede service te kunnen verzekeren, krijgen OVSG-medewerkers kansen tot voortdurende professionalisering. 2.2

Gemeenschappelijke basisdoelen van OVSG Vanuit de eigenheid van het gemeentelijk onderwijs zijn in de lokaal tot stand gekomen pedagogische projecten een aantal gemeenschappelijke basisdoelen te herkennen die door alle besturen onderschreven werden. -

Openheid De school staat ten dienste van de gemeenschap en staat open voor alle leerplichtige jongeren, ongeacht hun filosofische of ideologische overtuiging, sociale of etnische afkomst, sekse of nationaliteit.

-

Verscheidenheid De school vertrekt vanuit een positieve erkenning van de verscheidenheid en wil waarden en overtuigingen, die in de gemeenschap leven, onbevooroordeeld met elkaar confronteren. Zij ziet dit als een verrijking voor de gehele schoolbevolking.

-

Democratisch De school is het product van de fundamenteel democratische overtuiging, dat verschillende opvattingen over mens en maatschappij in de gemeenschap naast elkaar kunnen bestaan.

-

Socialisatie De school leert jongeren leven met anderen en voedt hen op met het doel hen als volwaardige leden te laten deelhebben aan een democratische en pluralistische samenleving.

-

Emancipatie De school kiest voor emancipatorisch onderwijs door alle leerlingen gelijke ontwikkelingskansen te bieden overeenkomstig hun mogelijkheden. Zij wakkert zelfredzaamheid aan door leerlingen mondig en weerbaar te maken.

-

Totale persoon De school erkent het belang van onderwijs en opvoeding. Zij streeft een harmonische persoonlijkheidsvorming na en hecht evenveel waarde aan kennisverwerving als aan attitudevorming.

-

Gelijke kansen De school treedt compenserend op voor kansarme leerlingen door bewust te proberen de gevolgen van een ongelijke sociale positie om te buigen.

-

Medemens


60

De school voedt op tot respect voor de eigenheid van elke mens. Zij stelt dat de eigen vrijheid niet kan leiden tot de aantasting van de vrijheid van de medemens. Zij stelt dat een gezonde leefomgeving het onvervreemdbare goed is van elkeen.

2.3

-

Europees De school brengt de leerlingen de gedachte bij van het Europese burgerschap en vraagt aandacht voor het mondiale gebeuren en het multiculturele gemeenschapsleven.

-

Mensenrechten De school draagt de beginselen uit die vervat zijn in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en van het Kind, neemt er de verdediging van op. Zij wijst vooroordelen, discriminatie en indoctrinatie van de hand.

Doelstellingen en opdrachten van de pedagogische begeleidingsdienst De pedagogische begeleidingsdienst werkt op basis van haar begeleidingsplan aanbodgericht en vraaggestuurd. Ze geeft advies, verstrekt informatie en biedt ondersteuning inzake diverse pedagogisch-didactische en agogische materies. Het kan gaan om begeleiding die gericht is op de school of het centrum, om vakoverschrijdende begeleiding of om begeleiding die gericht is op een vak of klas. De bevordering van de onderwijskwaliteit van de instellingen, de kwaliteit van de leerlingenbegeleiding van de CLB‟s en de versterking van de beroepskwaliteit van de personeelsleden staan hierin centraal, met bijzondere aandacht voor beginnende leerkrachten en directies. De leden van de pedagogische begeleidingsdienst zijn niet bevoegd voor de evaluatie en/of beoordeling van individuele personeelsleden. Deze bevoegdheid berust integraal bij de evaluatoren aangeduid door de inrichtende macht. Een advies vanwege de pedagogische begeleiding kan nooit de evaluatie of beoordeling vervangen. Het jaarlijks begeleidingsprogramma dat uitgewerkt wordt in functie van het driejaarlijks begeleidingsplan en de lokale interventies zijn het resultaat van een realistische inschatting van de beschikbare middelen en mogelijkheden van de pedagogische begeleidingsdienst.

3

Aard van de dienstverlening De pedagogische begeleidingsdienst kan diverse school- of centrumoverstijgende initiatieven organiseren in een eigen aanbod. Deze initiatieven worden bekendgemaakt via de geschikte kanalen. Als personeelsleden hieraan deelnemen, gebeurt dit in uitvoering van de vigerende regelgeving en volgens de lokale modaliteiten. De pedagogische begeleidingsdienst richt zich naar alle personeelscategorieën in de instellingen en centra zoals vermeld onder 1.3. en hanteert hiervoor diverse werkvormen die zowel informatief, stimulerend, adviserend als innoverend kunnen zijn.

3.1

Aanbodgestuurd De pedagogische begeleidingsdienst kan op eigen initiatief elke actie ontplooien en interventies doen om de onderwijskwaliteit/de kwaliteit van de leerlingenbegeleiding van één of meer instellingen of centra te bevorderen en om de de beroepsbekwaamheid van de personeelsleden te versterken.


61

3.2

Vraaggestuurd De pedagogische begeleidingsdienst kan door de inrichtende macht en/of directie worden gevraagd omwille van een specifiek vastgesteld probleem of een gesignaleerd tekort op het pedagogisch vlak in de brede zin van het woord, of omwille van een aanvraag tot ondersteuning op basis van het aanbod.

4

Het begeleidingsproces

4.1

Uitgangspunten De pedagogische begeleiding is in principe vraaggestuurd. De vraag gaat uit van de inrichtende macht of de school/het centrum. De pedagogische begeleidingsdienst kan ook zelf een aanbod ontwikkelen.

4.2

Vraag vanuit de inrichtende macht of de directie Bij niveaugebonden vragen richt men zich tot de niveaucoördinator van het onderwijsniveau. Bij niveauoverstijgende vragen, richt men zich tot de directeur pedagogisch beleid. De contactgegevens staan op http://extranet.ovsg.be.

4.3

Aanbod van de pedagogische begeleidingsdienst Het aanbod van de pedagogische begeleidingsdienst wordt jaarlijks bekend gemaakt. Het aanbod is schooloverstijgend en is gericht op netwerking en beleidsvoerend vermogen.

4.4

Verloop van een begeleiding

4.4.1

Algemeen Als een inrichtende macht of een school/centrum een aanvraag doet, wordt daarop binnen de vijf werkdagen, schoolvakanties niet inbegrepen, gereageerd. De vraag wordt steeds in een gesprek uitgeklaard. De intensiteit, de duur en de methodiek worden beoordeeld door de pedagogische begeleidingsdienst. De vraag wordt eveneens beoordeeld in functie van de beschikbare middelen en de deskundigheden van de pedagogische begeleidingsdienst. Op basis van dit gesprek wordt beslist of de begeleiding langdurig of kortlopend van aard is.

4.4.2

Langdurige begeleiding In geval van een langdurige begeleiding wordt een intakegesprek gehouden. Indien de begeleiding een trajectbegeleiding wordt, wordt een contract opgemaakt. Op basis van het intakegesprek wordt een begeleidingsplan uitgewerkt, dat door de inrichtende macht wordt goedgekeurd. Een begeleiding is eindig en beperkt in de tijd. Indien bepaalde werkafspraken en/of de planning door de instelling niet worden gerespecteerd, kan de begeleidingsdienst beslissen zijn programma op te schorten. Deze beslissing wordt aan de inrichtende macht en de directie meegedeeld. De leden van de pedagogische begeleidingsdienst delen alle relevante bevindingen en adviezen i.v.m. de begeleidingsopdracht van de instelling mee aan de inrichtende macht en/of


62

directie. Dit gebeurt aan de hand van periodieke rapporten en een eindrapport, zoals vastgelegd in het begeleidingsplan. 4.4.3

Kortlopende begeleiding Kortlopende begeleidingen betreffen vragen met beperkte interventies. In dat geval zal de pedagogische begeleider met de directie afspreken hoe deze begeleiding kan worden opgevat. Er wordt geen begeleidingsplan opgesteld. Bij gerichte ondersteuning wordt feedback gegeven aan de aanvrager.

5

Samenwerking met andere onderwijsondersteunende diensten De pedagogische begeleiding werkt nauw samen met andere netgebonden initiatieven zoals de nascholing. Zo nodig doet de pedagogische begeleidingsdienst een beroep op externe deskundigen. De pedagogische begeleidingsdienst werkt ook samen met de andere pedagogische begeleidingsdiensten, zowel structureel als voor projecten.

6

Deontologie van de pedagogische begeleiding De medewerkers van OVSG werken vanuit een missie en vanuit gemeenschappelijke basisdoelen. Ze zullen deze missie en basisdoelen steeds als leidraad hanteren tijdens de uitvoering van hun opdrachten. De personeelsleden behartigen de belangen van de bij OVSG aangesloten leden van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs en van de contractanten bij OVSG. Zij handelen betrouwbaar en integer en vervullen hun taken persoonlijk en nauwgezet conform deze werkingscode en het arbeidsreglement van OVSG. Ze gaan correct om met de onderwijsparticipanten en met informatie die door de instellingen en schoolbesturen ter beschikking wordt gesteld. De personeelsleden mogen hun gezag niet aanwenden voor politieke en commerciële doeleinden. De leden van de pedagogische begeleidingsdienst kunnen bij de uitoefening van hun opdracht toegang krijgen tot vertrouwelijke informatie. Zij zijn, conform het decreet rechtspositie van het gesubsidieerd onderwijs, gebonden aan het ambtsgeheim zolang dit niet expliciet wordt opgeheven.


63

7

Klachtenprocedure Eventuele klachten worden schriftelijk gemeld aan de algemeen directeur van OVSG op de administratieve zetel, terug te vinden op www.ovsg.be. Elke schriftelijke klacht wordt binnen de 30 werkdagen beantwoord. Deze termijn wordt opgeschort tussen 11 juli en 15 augustus.


Begeleidingsplan

Recommend Documents