Basisopleiding mobiliteitscoördinatoren Sensibilisering & gedragsverandering. 7 hefbomen en 1 praktische werkkader

Basisopleiding mobiliteitscoördinatoren Sensibilisering & gedragsverandering. 7 hefbomen en 1 praktische werkkader

Delphine Eeckhout, mobiliteitsadviesbureau Traject Ewoud Monbaliu, participatie-expert Levuur 19 mei 2014

Agenda ►Kennismaking ►Gedragsverandering ►Sensibilisering en mobiliteitsgedrag veranderen ►Het 7E-model: werkkader voor gedragsveranderend communiceren

Sensibilisering - page 2

Kennismaking ►Jouw verwachting ► Wanneer ben je tevreden over deze workshop?

►Algemeen ► Wie ben je? Wat is jouw functie? ► Voor welk bedrijf werk je?

►Deel kort iets over je ervaring met sensibiliseringscampagnes ► In welke mate organiseert jouw bedrijf sensibiliseringscampagnes? ► Rond welke thema’s? ► Wat gebeurt er reeds rond mobiliteit?




Wat is gedragsverandering? ►Niets is meer natuurlijk dan veranderen ►Een kleine oefening: roep luidop het FOUTE antwoord ►3 x 4 = … ► De hoofdstad van België is … ► De kleur van Open VLD is …


Wat maakt veranderen moeilijk?


Wat maakt veranderen moeilijk?


Vast gedrag = ►Niet het gevolg van redeneringen of inzichten ►‘Automatisch’ kiezen, zonder veel nadenken ►Eerst doen, dan denken


Klassieke modellen • Informatie en kennis

"Men kan niet tweemaal in dezelfde rivier stappen, want het is steeds weer vers water dat u tegemoet stroomt." De overtuigingstheorie

Het rationele keuzemodel 1 seconde, En alles is weer anders We nemen onze beslissing op basis van een afweging van individuele kosten/baten van verschillende potentiële acties Sensibilisering - page 13

• Attitude • Gedrag

© Ken Wilber

individueel

Ken Wilber GEDRAG

"Men kan niet tweemaal in dezelfde rivier stappen, want het is steeds weer vers water dat u tegemoet stroomt."

WERELDBEELD

STRUCTUREN

1 seconde, En alles is weer anders collectief www.levuur.be Sensibilisering - page 14

Veranderen, hoe begin je eraan I SLIDE 14

extern

intern

ATTITUDE



Mobiliteitsgedrag veranderen ►Stadia in gedragsverandering ► Veranderingen in mobiliteitsgedrag = een stapsgewijs proces ► Belangrijke (vaak vergeten) doelgroep  “instandhoudingsfase”

►Sensibiliseringsacties kunnen bepaalde drempels wegnemen ► Waardoor men makkelijker van ene niveau naar andere kan springen Sensibilisering - page 16

Sensibilisering ►Een stap verder dan louter informeren ► Mensen overtuigen en aanmoedigen om gedrag en houding aan te passen en gewoontes te doorbreken


Sensibilisering ►Een stap verder dan louter informeren ► Faciliteren Fietsschool Antwerpen

Bv. PTP Cycle (IEE)


Mobiliteitsgedrag veranderen ►Sensibiliseren ten aanzien van mobiliteit/verplaatsingsgedrag ► Stimuleren duurzame en veilige verplaatsingen ► Stimuleren multimodaliteit

►Sensibiliseringscampagne ► bestaat vaak uit een informatiecampagne ► aangevuld met ondersteunende en/of faciliterende acties


Gedragsverandering meten ►MaxSem: meten in welk stadium men zit ► Welk van de volgende uitspraken beschrijft het best uw houding ten aanzien van uw woon-werkmobiliteit? Ik gebruik momenteel meestal de auto en zie geen reden om dit te verminderen. Ik gebruik momenteel meestal de auto. Ik zou mijn huidig autogebruik misschien willen verminderen, maar momenteel lijkt dit onmogelijk voor mij. Ik gebruik momenteel meestal de auto. Ik denk er aan om sommige autoverplaatsingen te vervangen door alternatieven, maar ik weet niet goed hoe en/of wanneer ik dit kan doen. Ik gebruik momenteel meestal de auto, maar ik ben van plan mijn huidig niveau van autogebruik te verminderen. Ik weet al welke verplaatsingen ik wil vervangen en met welke alternatieven ik dat zal doen, maar tot nu toe heb ik dat nog niet in de praktijk gebracht. Aangezien ik geen auto heb, is het verminderen van mijn autogebruik niet van toepassing voor mij. Ik gebruik meestal alternatieve vervoermiddelen (fiets, openbaar vervoer, carpooling, …) omdat ik mij bewust ben van de nadelen van autogebruik. Ik zal mijn huidige autogebruik in stand houden of nog verminderen in de toekomst.


 Precontemplatieve  fase





Contemplatieve fase Voorbereiding/ Actie





Instandhoudingsfase

Gedragsverandering meten ►MaxSumo: evaluatietoolkit voor mobiliteitsmanagement ► Hoe effectief is mobiliteitsmanagement?  Wat is mobiliteitsmanagement?

“Mobiliteitsmanagement is een concept ter bevordering van duurzaam vervoer en het beheersen van de vraag naar autogebruik door het veranderen van de gewoontes en het gedrag van reizigers. De kern van het mobiliteitsmanagement wordt gevormd door ‘zachte’ beleidsmaatregelen als informatie en communicatie, de organisatie van diensten en de coördinatie van activiteiten van de verschillende partners.” (definitie Epomm) ‘Zachte’ maatregelen versterken vaak de effectiviteit van ‘harde’ maatregelen als infrastructuur (van fietspad tot tramlijn). Mobiliteitsmanagement vraagt – in tegenstelling tot ‘harde’ maatregelen – vaak geen grote investeringen en kent een gunstiger verhouding tussen kosten-baten. --“Mobiliteitsmanagement is het organiseren van slim reizen”. (Nl. definitie)


Gedragsverandering meten ►MaxSumo: evaluatietoolkit voor mobiliteitsmanagement Hoe effectief is mobiliteitsmanagement (MM)? ► Vaak geen geen duidelijk antwoord mogelijk, omdat:  MM-projecten vaak niet geëvalueerd worden  Als ze al geëvalueerd worden, gebeurt dat niet op een eenduidige en coherente manier die vergelijken toelaat

► Vandaar: nood aan een gezamenlijke, universeel erkende evaluatietool, die toelaat  Projecten met elkaar te vergelijken op vlak van efficiëntie  Kennisverhogend, leren uit vorige / andere projecten  Effect van mobiliteitsmanagement kunnen aantonen


Gedragsverandering meten ►MaxSumo: evaluatietoolkit voor mobiliteitsmanagement achtergrond

Voorbeeld: Test Traveller / job ticket project externe en persoons-gerelateerde modal split bij begin: 5% OV, 95% auto factoren

geleverde diensten geboden mobiliteits- effecten optie

projectactiviteiten

10 posters, intranet info, 4 meetings, 7000 folders

bekendheid

48% (480 werknemers)

belangstelling

28% (280 werknemers) deelname aan infomeetings

tevredenheid met diensten

80% tevreden met informatie en testconcept

acceptatie

6% (54 werknemers) tekenden een contract

experimenteel gedrag

tijdens testmaand: 85% OV, 15% auto

tevredenheid met mobiliteitsoptie

90% van testpersonen tevreden met OV

permanent individueel gedrag

na 12 maanden: 40% OV, 60% auto (bij deelnemers)

systeemimpact

autoverkeer: 110 000km, CO2: 20 ton

► Men kan in 2 richtingen werken: ►Vertrekken van niveau A “wat gaat men doen?”  Dan verder werken tot niveau I waarbij men dan tot een uiteindelijk resultaat komt ►Vertrekken van niveau I “welk resultaat wil men bekomen?”  Dan verder naar beneden om te bepalen wat men moet doen om dat resultaat te behalen



Mobiliteitsgedrag veranderen

► http://www.youtube.com/watch?v=zRu0MtNXggc Sensibilisering - page 25



Het 7E-model: werkkader voor gedragsveranderend communiceren



7 communicatiehefbomen ►Enlighten ► Acties gericht op informeren en verhelderen

►Enthuse ► Acties gericht op enthousiasmeren, emotioneel betrekken

►Encourage ► Acties gericht op aanmoedigen, duwtje in de rug

►Exemplifie ► Acties gericht op voorbeeldgedrag

►Enable ► Acties gericht op faciliteren, mogelijk/toegankelijk maken

►Engage ► Acties gericht op ambassadeurs (“Ik spring als jij springt”)

►Experience ► Acties gericht op positieve beleving Sensibilisering - page 29


Stap 1: Envision ►Envision: wat is het gewenste gedrag dat je doelgroep stelt?


Wat wil je veranderen? ►Specifiek: kies je focus en mik op gedrag ► Niet: “iedereen bewust maken van …” (dit is geen gedrag) ► Wel: “iedereen doet ditdatzusenzo”

►Meetbaar: welke gegevens heb je en kun je verzamelen? ►Haalbaar: naar doelstellingen, budget en mensen


Voor wie? ►Specifiek: kies je focus, segmenteer ► Niet: “het is voor iedereen” (dit is niet haalbaar) ► Wel: de voornaamste groep die je kan afbakenen op basis van criteria

►Stakeholders: ► Wie moet het ook weten om te ondersteunen? ► Wie moet op de hoogte zijn om zich betrokken te voelen? ► Voor wie is het niet van belang?


Stap 2: Ladder je doelgroep ►Waar staan ze nu? ►Analyseer: welke barrières weerhouden hen, en welke sleutels stimuleren hen om 1 stapje hoger te zetten


Stap 3: 7E-brainstorm ►Brainstorm: via welke hefbomen krijg je ze hogerop? Verlaag de drempel & verhoog de prikkel! ► Enlighten  Acties gericht op informeren en verhelderen

► Enthuse  Acties gericht op enthousiasmeren, emotioneel betrekken

► Encourage  Acties gericht op aanmoedigen, duwtje in de rug

► Exemplifie  Acties gericht op voorbeeldgedrag

► Enable  Acties gericht op faciliteren, mogelijk/toegankelijk maken

► Engage  Acties gericht op ambassadeurs (“Ik spring als jij springt”)

► Experience  Acties gericht op positieve beleving Sensibilisering - page 35

Enlighten ► Jouw profiel: de overreder ► Je bent een kei in het verduidelijken, in het geven van heldere informatie en duiding. ► Heldere taal combineer je met infotainment, humor, visualisaties, leuke vergelijkingen… ► Door de boodschap te herkaderen creëert je stopkracht en intellectuele verwondering.

► Opdracht ► Bedenk minstens 3 originele manieren om je doelgroep te informeren, waardoor ze denken: “aha, goed om weten”, “interessant, dat wist ik nog niet” Sensibilisering - page 36

Geloofwaardigheid

mobiliteitsprofiel

bereikbaarheidsprofiel

actieplan

uitvoering en opvolging Sensibilisering - page 37

Sensibiliseer indirect en onverwacht

Cfr. Handboek ‘Mobiliteitsplan voor evenementen’ (2012) Sensibilisering - page 38

Enthuse ► Jouw profiel: de inspirator ► Jouw enthousiasme werkt aanstekelijk, bijvoorbeeld door iets persoonlijk te maken, een aantrekkelijk toekomstbeeld te schetsen, iets te dramatiseren of een verhaal te vertellen waarbij mensen zich makkelijk kunnen inleven, verwachtingen te creëren…

►Opdracht ► Bedenk minstens drie acties waardoor je doelgroep enthousiast / vrolijk / emotioneel betrokken raakt bij het idee dat een andere mobiliteitsoplossing haalbaar en beter is


Positieve boodschap


Humor


Exemplifie ► Jouw profiel: het goede voorbeeld ► Je geeft mensen inzicht in hoe ze de ‘anders mobielgedrag’ kunnen toepassen door zelf het goede voorbeeld te tonen, of door goed voorbeeldgedrag zichtbaar te maken. ► Je bent consequent en meent wat je zegt (“walk the talk”). Je blaast niet warm en koud tegelijk.

►Opdracht ► Bedenk minstens drie goede praktijkvoorbeelden waardoor je doelgroep concreet inzicht krijgt in wat hij of zij ook kan doen om het anders mobielgedrag toe te passen.


Belang ambassadeurs en intermediairen


Ecourage ► Jouw profiel: de verleider ► Je bent expert om mensen een duwtje in de rug te geven. Hiervoor hou je de juiste wortel voor de neus, incentives, kant-en-klare oplossingen… ► Je weet waarmee je mensen kan belonen (ook via bvb. erkennen). Je wijst op hoe ze kunnen winnen en verliezen.

►Opdracht ► Bedenk minstens drie incentives waardoor je doelgroep denkt: “als ik dat krijg, dan wil ik wel mijn mobiliteitsgedrag aanpassen.”


Benadruk het persoonlijk voordeel & toon direct resultaat


Enable ► Jouw profiel: de deuropener ► Als coach faciliteer je. Als handige harry / henriëtte bedenk je praktische oplossingen en reik je concrete sleutels of uitgewerkte alternatieven aan. ► Je traint, helpt de dingen mogelijk maken en drijft de capaciteit op.

►Opdracht ► Bedenk minstens drie praktische oplossingen die je je doelgroep kan aanreiken die hem/haar faciliteren (facile, makkelijk maken) bij het anders mobiel-gedrag


Belang van infrastructuur


Momentmarketing ►Gebruik situaties & momenten waarop mensen openstaan voor verandering P&R Melsele in 15 minuten naar de Groenplaats


Engage ► Jouw profiel: de trendsetter ► Je bent of kent een uitstekend ambassadeur. Via sociale motivatie (“I will if you will”) breidt je het draagvlak uit met walkables en talkables. ► Als trendsetter weet je moet doen en denken om slim te sporten, en wil anderen hierbij motiveren hetzelfde te doen/denken. Massclusivity is een strategie die je hierbij inzet. ► Opdracht  Bedenk minstens drie verrassende ambassadeursgezichten (zowel bekend als onbekend) waardoor je doelgroep zegt: “wauw, als die dat kan, dan kan ik dat ook”.


Vraag/creëer engagement


Speel in op het groepsgevoel ►Veranderen lukt beter in groep ►Competitie-element


Communicatie via “betrokken anderen”


Wederkerigheid

Oogstcampagne rond verkeersveiligheid Sensibilisering - page 53

Experience ► Jouw profiel: de imagineer ► Doorheen het ganse verhaal zorg je voor emotionele beleving. Hierbij gebruik je gamification, stimuleer je de zintuigen en het sociaal delen, zorg je voor uitdaging via bvb. een wedstrijd… ► Je bewijst dat het gewenste gedrag een positieve ervaring is. Dit doe je door gedragsrelevante en positieve feedback te geven.

►Opdracht ► Bedenk minstens drie ideeën waardoor je doelgroep na haar eerste ‘anders-mobiel-ervaring’ zegt: “wow, dat verhaal klopt helemaal. Dat wil ik nog eens meemaken”.


Denk “multimodaal”


En dan is er nog een 8ste E: Enforce ► Jouw profiel: de manipulator ► Straf, controleer, verbied, verplicht, beboet, ontzeg…


Stap 4: DOOR WIE ► Bepaal ► Taken: wat moet er gebeuren ► Functies: welke rollen moeten er opgenomen worden? ► Verantwoordelijkheden: wie staat voor welke resultaten / inspanningen garant? ► Bevoegdheden: wat mag je wel/niet doen (hoever reikt je mandaat?) ► Verwachtingen: hoe wordt beoordeeld?


Stap 5: HOE ► Concept: hoe vertel je de boodschap? ► Welke middelen zet je in? ► Welke heb je al? ► Welke maak je aan? ► Hoe verdeel je het budget?


Stap 6: WANNEER ► Maak een planning ► Zet alles op een tijdslijn ► Interne processen ► Extern: acties


Hartelijk dank voor uw aandacht!

http://www.ted.com/talks/jonas_eliasson_how_to_solve_traffic_jams.html

Delphine Eeckhout [email protected] 09 242 32 80 trajectmobility Sensibilisering - page 60

Ewoud Monbaliu [email protected] 0478 40 74 29 www.levuur.be

Basisopleiding mobiliteitscoördinatoren Sensibilisering & gedragsverandering. 7 hefbomen en 1 praktische werkkader

Recommend Documents