Communicatie & sensibilisering. Probleemanalyse & doelgroepafbakening

Communicatie & sensibilisering Probleemanalyse & doelgroepafbakening

Overzicht • Uitgangspunt: een planmatige aanpak • STAP 1: Probleemanalyse – Taak 1: het probleem identificeren • Doelvraag: “WAT is het probleem?”

– Taak 2: het probleem analyseren • Doelvraag: “WAAROM is dit een probleem?”

• STAP 2: Doelstellingen formuleren – Taak 1: doelstellingen nivelleren • Doelvraag: “WAT willen we bereiken…?”

– Taak 2: doelstellingen calibreren • Doelvraag: “… bij WIE (BINNEN DE DOELGROEP)?”

Uitgangspunt Een planmatige aanpak

Effectieve gedragsbeïnvloeding • Planmatige aanpak: – STAP 1: Probleemanalyse – STAP 2: Doelstellingen formuleren – STAP 3: Methoden & technieken selecteren – STAP 4: Ontwikkeling materialen – STAP 5: Implementatie – STAP 6: Evaluatie

Bijeenbrengen van relevante stakeholders

Verbindingsgroep

Programma Ontwikkelaars

Programma Gebruikers

Voorbeeld: ‘On the Road’: • Programma ontwikkelaars: – Vlaamse overheid (verkeersveiligheid) • Financieren

– Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) • Ontwerp: open oproep -> ‘uitbesteden’

– Vlaamse AutomobilistenBond (VAB) • Ontwerp: voorstel

• Programma gebruikers: – Programma adopteerders: • Rijscholen • Verzekeringsmaatschappijen (Ethias, …) • Media (Studio Brussel)

– Programma implementeerders: • Rijinstructeurs & leraren • Web-ontwikkelaars -> OTR-webpagina • Adverteerders-> radio spot

– Programma evaluatoren : • Instituut voor Mobiliteit (IMOB) & Universiteit van Maastricht (UM)

– Eindgebruikers: • Jonge onervaren bestuurders

STAP 1 Probleemanalyse

TAAK 1: probleem IDENTIFICATIE • Doelvraag: “WAT is het probleem?” • Wie (doelgroep) doet wat (gedrag) en wanneer (context)? – Epidemiologische analyse (ongevallendata) » Voldoende afbakening is nodig om tot een werkbare probleemstelling te komen!

Even ter illustratie…

Het aantal ongevallen moet dalen bij 20-24 jarigen (doelgroep: leeftijd)

Het aantal ongevallen moet dalen bij 20-24 jarige mannen (doelgroep: geslacht)

Het aantal ongevallen moet dalen bij 20-24 jarige mannen die een personenwagen besturen (gedrag)

Het aantal ongevallen moet dalen bij 18-24 jarige mannen die te veel alcohol geconsumeerd hebben (gedrag) en een personenwagen besturen (gedrag) tijdens de weekendnachten (context)

Het aantal ongevallen moet dalen bij 18-24 jarige mannen (doelgroep) die te veel alcohol geconsumeerd hebben en een personenwagen besturen (gedrag) in het gezelschap van passagiers (context) tijdens de weekendnachten (context)

Het aantal ongevallen moet dalen bij 18-24 jarige mannen (doelgroep) die te veel alcohol geconsumeerd hebben en een personenwagen besturen (gedrag) in het gezelschap van leeftijdsgenoten als passagiers (context) tijdens de weekendnachten (context)

Probleemstelling “18-24 jarige mannen die te veel alcohol geconsumeerd hebben tijdens de weekendnachten en die in de aanwezigheid zijn van leeftijdsgenoten als passagiers beslissen om een personenwagen te besturen.”

http://www.youtube.com/watch?v=JdCTxTM_GtU

‘Afbakening’ een concreet praktijkvoorbeeld THINK! campagne (U.K.)

TOMORROW’S ROADS: SAFER FOR EVERYONE £130 million per year

EDUCATION

More stringent & multifaceted driving test Road safety officer campaigns New road safety brand for broader communication

ENGINEERING

VEHICLE + ENVIRONMENT ACCIDENT PREVENTION SEVERITY REDUCTION

Between £14 and 19 million per year

ENFORCEMENT

Further legislation & penalties Greater police road presence More road safety cameras

DEPARTMENT FOR TRANSPORT

MARKETING TEAM (between 12 and 15 people)

Child Road Safety Team

Adult Road Safety Team

POLICY TEAM

DOELGROEP GEDRAG (LEEFTIJD)

TEAM HEAD

Campaign manager

Campaign manager

Campaign manager

Campaign manager

SPEEDING

DRINK DRIVING

SEATBELTS

FATIGUE

DRINK DRIVE

U.K. DEPARTMENT OF TRANSPORT

SEATBELTS

2000 ROAD SAFETY STRATEGY: ‘Tomorrow’s roads: safer for everyone’

SPEEDING

URBAN STRATEGY

RURAL STRATEGY

‘It’s 30 for a reason’

‘Don’t risk it’

RADIO ADVERTS

TV ADVERTS

‘Always there: live with it’

CONTEXT POSTERS

Anticipated regret

Vulnerability

Taak 2: probleem ANALYSE • Doelvraag: “WAAROM is dit een probleem?” – Welke zijn mogelijk verklarende factoren? • Psychologische analyse (gedragsdeterminanten) – PRECEDE-PROCEED MODEL (Green & Kreuter, 2005)

PRECEDE-PROCEED MODEL

INTERVENTIE PROGRAMMA

VERKEERS VEILIGHEID

(Green & Kreuter, 2005)

LEVENS KWALITEIT



GEDRAG Risicopopulatie Verkeers veiligheid OMGEVING (sociaal + fysiek)


Levens kwaliteit


Voorbestemmende factoren


Versterkende factoren


In-staat-stellende factoren


Levens kwaliteit

Voorbestemmende factoren:

“leer-gerelateerde factoren in de individuen van de doelpopulatie die de motivatie om te veranderen faciliteren of beperken” 

•

bewustzijn

•

kennis

•

meningen

•

attitude

Versterkende factoren:

“factoren die de voortzetting van het gedrag aanmoedigen of ontmoedigen” 

•sociale

steun

•invloed

van vrienden

•beloning •straf

In-staat-stellende factoren:

“factoren die het gewenste gedrag kunnen mogelijk maken of verhinderen” 

•

vaardigheden

•

financiële mogelijkheden

•fysieke

barrières

2 ‘gedragsverklarende’ uitdiepingen … Risicogedrag heeft verschillende (oorzakelijke) onderliggende mechanismen








Levens kwaliteit

James Reason (1990)

Human error model (Reason, 1990) Gevaarlijk handelen

Onbewust Niet-intentioneel

Bewust Intentioneel

‘slips’

‘lapses’

‘mistakes’

‘mistakes’

‘violations’

Gebrekkige aandacht

Falend geheugen

Foutieve toepassing regels

Misleidende ervaring

Uitzondering Sabotage

Vertekende Risico-acceptatie

2 ‘gedragsverklarende’ uitdiepingen … Hoe moeten we het verband zien tussen ‘voorbestemmende’, ‘versterkende’ & ‘in-staat-stellende’ factoren enerzijds en gedrag anderzijds?








Levens kwaliteit

Theorie van Gepland Gedrag (Fishbein & Ajzen, 1975) Implementatie intentie

Ter illustratie • Attitude: – verwachte consequenties van gedrag • (gordeldracht) – http://www.youtube.com/watch?v=Xx6v9CNcQ04

• Sociale druk: – mening van anderen m.b.t. gedrag • (snelheid) – http://www.youtube.com/watch?v=TvC6RryUn0Y

• Inschatting uitvoerbaarheid: – Inschatting over mogelijkheden & problemen bij gedrag • (meerijden met bestuurder onder invloed alcohol) – http://www.youtube.com/watch?v=8AjkgD_EAEg

STAP 2 Doelstellingen formuleren

Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN • Doelvraag: “WAT willen we bereiken…?” – In de lijn van de logica van het PRECEDE-PROCEED MODEL: » NIVEAU 1: Levenskwaliteit » NIVEAU 2: Verkeersveiligheid » NIVEAU 3: Veilig gedrag » NIVEAU 4: Gedragsdeterminanten: • Gewenste ‘voorbestemming’ • Gewenste ‘versterking’ • Gewenste ‘in-staat-stelling’

Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN

SAFETY OUTCOMES INTERVENTIE PROGRAMMA Verkeers veiligheid

NIVEAU 1: VERKEERSVEILIGHEID )

Levens kwaliteit

‘SAFETY OUTCOMES’

43

Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN SAFETY PROMOTING GOALS

SAFETY OUTCOMES INTERVENTIE PROGRAMMA

GEDRAG risicopopulatie Verkeers veiligheid OMGEVING (sociaal + fysiek)

NIVEAU 2: GEDRAG RISICOPOPULATIE + OMGEVINGSACTOREN

Levens kwaliteit

‘SAFETY PROMOTING GOALS’

9 gedragsdoelstellingen

1.

Gebruik veiligheidsgordel

2.

Gebruik kinderzitjes

3.

Gebruik valhelm

4.

Gebruik beschermende motorkledij.

5.

Respecteren snelheidslimieten.

6.

Afzien van rijden onder invloed van alcohol.

7.

Afzien van rijden onder invloed van drugs.

8.

Afzien van rijden onder invloed van medicijnen.

9.

Afzien van rijden onder invloed van vermoeidheid.

45

SAFETY PROMOTING GOALS • In de lijn van het S.M.A.R.T. principe moeten we het doelgedrag (i.e., gebruik kinderzitjes) verder opdelen in meer specifieke handelingen of ‘acties’. • Anders gesteld, moeten we ons de volgende vraag stellen: – “Wat moet de doelgroep doen om een kinderzitje gepast en consistent te gebruiken?” 46

Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN PERFORMANCE OBJECTIVES

SAFETY PROMOTING GOALS

SAFETY OUTCOMES Actie 1 GEDRAG risicopopulatie

INTERVENTIE PROGRAMMA Actie 2

Verkeers veiligheid

Actie 1

Actie 2

OMGEVING (sociaal + fysiek)

NIVEAU 3: ACTIES

Levens kwaliteit

‘PERFORMANCE OBJECTIVES’ • Om kinderzitjes gepast & consistent te gebruiken: – – – –

PO1: kopen ouders een kinderzitje (2e indien 2 auto’s) PO2: houden ouders het kinderzitje steeds in de wagen PO3: passen ouders het kinderzitje aan aan de lengte van het kind PO4: vervangen ouders het kinderzitje ten gepaste tijde

48

Taak 1: doelstellingen NIVELLEREN PERFORMANCE OBJECTIVES

SAFETY PROMOTING GOALS


SAFETY OUTCOMES Actie 1


GEDRAG risicopopulatie

Versterkende factoren Actie 2


Actie 1

Verkeers veiligheid

Levens kwaliteit

OMGEVING (sociaal + fysiek)

Actie 2

CHANGE OBJECTIVES

NIVEAU 4: GEDRAGSDETERMINANTEN

‘CHANGE OBJECTIVES’ • PO: ouders houden het kinderzitje steeds in de wagen – Welke ‘voorbestemmende’ factoren zijn hier relevant? • risicoperceptie

– Welke ‘versterkende’ factoren zijn hier relevant? – Welke ‘in-staat-stellende’ factoren zijn hier relevant? • bekwaamheid (opvangen tegenstribbelend kindgedrag)

‘CHANGE OBJECTIVES’ • Wat moet er m.b.t. de betrokken ‘voorbestemmende’ factoren veranderen opdat de doelgroep de gewenste acties onderneemt? • Wat moet er m.b.t. de betrokken ‘versterkende’ factoren veranderen opdat de doelgroep de gewenste acties onderneemt? • Wat moet er m.b.t. de betrokken ‘in-staatstellende’ factoren veranderen opdat de doelgroep de gewenste acties onderneemt?

‘CHANGE OBJECTIVES’ GEDRAGSDETERMINANTEN Risicoperceptie

Bekwaamheid

Change objectives PO: Ouders houden kinderzitje steeds in de wagen

RP1: Ouders erkennen hun persoonlijk risico om betrokken te raken bij een ongeval. RP2: Ouders beschrijven de veiligheidsvoordelen van een kinderzitje.

SE1: Ouders sporen kinderen aan op gepaste wijze in het kinderzitje te blijven zitten.

Taak 2: doelstellingen CALIBREREN • Doelvraag: “WAT willen we bereiken bij WIE (BINNEN DE DOELGROEP)?” • Ter illustratie: “18-24 jarige mannen die te veel alcohol geconsumeerd hebben tijdens de weekendnachten en die in de aanwezigheid zijn van leeftijdsgenoten als passagiers beslissen om een personenwagen te besturen.” • Geldt dit probleem in dezelfde mate en op dezelfde wijze voor alle 18-24 jarige mannen die te veel alcohol geconsumeerd hebben tijdens de weekendnachten en die in de aanwezigheid zijn van leeftijdsgenoten als passagiers…?

… waarschijnlijk niet want niet want binnen je doelgroep bestaat variatie t.o.v. het risicogedrag…

Transtheoretical Model of Change (Prochaska & DiClemente, 1982)

… wat variatie creëert inzake de haalbaarheid van je doelstellingen…

Bewustzijn Kennis & begrip

Erkenning Attitude Normen

Doelstellingen NIVEAU 4

Ingeschatte zelf-effectiviteit Gedragsintenties

Implementatie intenties

Doelstellingen NIVEAU 3 & 2

Implementatieeffectiviteit

Doelstellingen NIVEAU 2 & 1

… en dus ook inzake de gepastheid van gedragsbeïnvloedende methoden & technieken.

56

Dank voor uw aandacht! Vragen?

Communicatie & sensibilisering. Probleemanalyse & doelgroepafbakening

Recommend Documents