AVANS Hogeschool, Breda

AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Elektrotechniek; hbo-bachelor Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 7 oktober 2008

© Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2008

2/65

© NQA - Visitatie AVANS Hogeschool Breda; hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt/du)

Inhoud Inhoud

3

Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord 1.2 Inleiding 1.3 Werkwijze 1.4 Oordeelsvorming 1.5 Oordelen per facet en onderwerp

5 7 7 8 9 11

Deel B: Facetten Onderwerp 1 Onderwerp 2 Onderwerp 3 Onderwerp 4 Onderwerp 5 Onderwerp 6

13 15 18 30 33 37 40

Deel C: Bijlagen Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Bijlage 5:

Doelstelling van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten

Onafhankelijkheidsverklaring panelleden Deskundigheden panelleden Bezoekprogramma Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties


45 46 51 55 56 62

3/65

4/65


Deel A: Onderwerpen


5/65

6/65


1.1

Voorwoord

Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Elektrotechniek van AVANS Hogeschool in Breda heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek had plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het is begonnen in juli 2008, toen het informatiedossier bij NQA is aangeleverd. Het informatiedossier bestond uit een positiedocument, een startdocument en bijlagen. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding op 7 oktober 2008 bezocht. Het panel bestond uit: de heer ing. H.H. (Herman) Tuininga, dagvoorzitter en domeinpanellid; de heer dr. ir. C. (Chris) Verhoeven, domeinpanellid de heer P. (Paul) de Vries, studentpanellid; de heer drs. L. (Leen) Koekebakker, NQA-auditor. Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen, met lesgeven, beoordeling en toetsing minstens op het niveau van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: • Deel A: een hoofdrapport, het onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. • Deel B: een facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntschaal onvoldoende, voldoende, goed en excellent, conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6. Als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit facetrapport vormt de basis van het onderwerprapport. • Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2

Inleiding

Avans Hogeschool is op 1 januari 2004 ontstaan door een fusie van Hogeschool Brabant en Hogeschool ’s-Hertogenbosch. Verspreid over 40 bachelor- en masteropleidingen studeren bij Avans Hogeschool ongeveer 19.000 studenten. Er werken circa 1.800 medewerkers. De school heeft vestigingen in Breda, ’s Hertogenbosch en Tilburg.


7/65

Avans Hogeschool profileert zich als een topinstituut dat toekomstige beroepsbeoefenaren opleidt tot excellente professionals, die zichzelf en hun beroep voortdurend blijven ontwikkelen. Daarnaast wil Avans voor specifieke bedrijven en organisaties een vanzelfsprekende partner zijn in het ontwikkelen en delen van kennis. Avans Hogeschool heeft de opleidingen organisatorisch ondergebracht in 19 academies. Eén daarvan is de Academie voor Technologie en Management (ATM) met opleidingen in Tilburg en Breda. In Tilburg biedt de academie de opleidingen Technische Bedrijfskunde en Gezondheidszorgtechnologie aan, in Breda de opleidingen Werktuigbouwkunde, Mechatronica en Elektrotechniek. In september 2008 zijn daar de opleidingen Technische Informatica en Integrale Veiligheid bijgekomen. De hogeschool voert de opleiding Elektrotechniek in drie varianten uit: voltijd, deeltijd en duaal. De voltijdse variant bestaat al sinds 1947. Toen was elektrotechniek één van de opleidingen van HTS St. Virgilius. De duale variant is in 1998 uit de startblokken gekomen, de deeltijdse variant in 2005. Deze laatste variant had tijdens het bezoek dus nog geen volledige cyclus van vier jaar doorlopen. Op de bezoekdatum studeerden bij de opleiding 372 studenten, waarvan 253 in voltijd, 86 in deeltijd en 33 duaal. Er werkten 20 docenten, die samen 12,61 fte bezetten. Van de twintig docenten hebben twaalf een (grote) vaste aanstelling (11,6 fte), acht werken in deeltijd (1,01 fte). Er zijn vier labondersteunende medewerkers. Hun formatieomvang is 3,69 fte. De opleiding Elektrotechniek is in 2002 gevisiteerd. Een door de HBO-raad ingestelde commissie bezocht in dat jaar alle hogescholen met een opleiding Elektrotechniek en schreef naar aanleiding van die bezoeken het rapport Inspanning onder hoogspanning. 1.3

Werkwijze

De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst hebben twee NQA-auditoren het informatiedossier gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Daarna bereidden de panelleden zich in de periode augustus 2008 – oktober 2008 inhoudelijk voor op het bezoek. Zij bestudeerden het informatiedossier, formuleerden vraagpunten en hun voorlopige oordelen op basis van argumenten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQAauditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een speciaal voor dit doel georganiseerde vergadering is het bezoek door het panel voorbereid.

8/65


De opleiding heeft in het startdocument kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel Het bezoek was op dinsdag 7 oktober 2008. NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er waren tijdens het bezoek gesprekken met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de dagvoorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. Voorafgaand aan het bezoek was er op 14 april 2008 een generieke instellingsaudit. De audit richtte zich op de onderwerpen programma, voorzieningen en interne kwaliteitszorg voor zover die op concernniveau gestalte krijgen. Over de instellingsaudit is een rapportage opgesteld, die in dit rapport is verwerkt. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in oktober 2008 een concept van het facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is ook in oktober 2008 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november 2008. Dit rapport is uiteindelijk in november 2008 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4

Oordeelsvorming

In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een


9/65

vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: • weging van de oordelen op facetniveau; • benchmarking; • generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; • bepaalde accenten respectievelijk ‘best practices’. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie of een beoordeling voor de deeltijdse en de duale varianten afwijkt van de voltijdse variant, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijd en de duale opleidingen dezelfde argumenten en oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien deze opleidingsvarianten inhoudelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen.

10/65


1.5

Oordelen per facet en onderwerp

Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Opleiding Elektrotechniek Breda Onderwerp/Facet Voltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen goed 1.2 Niveau bachelor goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed Totaaloordeel positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed 2.4 Studielast goed 2.5 Instroom goed 2.6 Duur voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed 2.8 Beoordeling en toetsing goed Totaaloordeel positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen HBO goed 3.2 Kwantiteit personeel goed 3.3 Kwaliteit personeel goed Totaaloordeel positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen goed 4.2 Studiebegeleiding voldoende Totaaloordeel positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten goed 5.2 Maatregelen tot verbetering voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed Totaaloordeel positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau voldoende 6.2 Onderwijsrendement goed Totaaloordeel positief

Deeltijd

Duaal

goed goed goed positief


voldoende goed goed goed goed voldaan goed goed positief

voldoende goed goed goed goed voldaan goed goed positief



goed voldoende positief

goed voldoende positief

goed voldoende

goed voldoende

goed positief

goed positief

voldoende goed positief

voldoende goed positief


11/65

Doelstelling van de opleiding Aan de drie facetten van het onderwerp doelstelling opleiding is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp doelstelling opleiding is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Programma Het facet 2.1 (eisen HBO) is voldoende beoordeeld. Facet 2.6 (duur) kreeg het oordeel voldaan en de facetten 2.2 (relatie doelstellingen en inhoud programma), 2.3 (samenhang), 2.4 (studielast), 2.5 (instroom), 2.7 (afstemming tussen vormgeving en inhoud) en 2.8 (beoordeling en toetsing) kregen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp programma is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Inzet van personeel Aan de drie facetten van het onderwerp inzet van personeel is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp inzet van personeel is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Voorzieningen Facet 4.1 (materiële voorzieningen) is goed beoordeeld, facet 4.2 (studiebegeleiding) kreeg het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp voorzieningen is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Interne kwaliteitszorg Aan het facet 5.1 (evaluatie resultaten) is het oordeel goed toegekend. Facet 5.2 (maatregelen tot verbetering) is voldoende beoordeeld en facet 5.3 (betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld) goed. Het oordeel op het onderwerp interne kwaliteitszorg is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Resultaten Aan facet 6.1 (gerealiseerd niveau) is het oordeel voldoende toegekend. Facet 6.2 (onderwijsrendement) is goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp resultaten is voor de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool daarom positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool in Breda positief is.

12/65


Deel B: Facetten


13/65

14/65


Onderwerp 1

Facet 1.1

Doelstelling van de opleiding

Domeinspecifieke eisen

Vt: goed Dt: goed Du: goed

Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • De Academie voor Technologie en Management van Avans Hogeschool biedt de opleiding Elektrotechniek in Breda in drie varianten aan: voltijd, deeltijd en duaal. Er is één studieprogramma. • Bepalend voor de inhoud van het studieprogramma zijn drie documenten: (1) Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek (2002), Profiel van de Bachelor of Engineering (2006) en (3) Opleidingskader ATM - Bachelor of Engineering (2007). • De Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek zijn in 2002 vastgesteld door het Clusteroverleg Opleidingen Elektrotechniek. De kwalificaties bestaan uit 15 beroepscompetenties en 10 algemene competenties. De beroepscompetenties zijn gebaseerd op de driedeling in de arbeidsmarkt (maken, sturen en vertalen) en de levenscyclus van een product (initiatie, ontwerpen, productie en beheer). De 10 algemene competenties zijn afgeleid van de 10 generieke kernkwalificaties voor de HBO-bacheloropleidingen. Het document Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek (2002) is door experts gevalideerd en opgenomen in het register van de HBO-raad. • Het Profiel van de Bachelor of Engineering is in opdracht van het Cluster Engineering opgesteld door een speciaal voor dit doel ingestelde werkgroep. In het cluster zijn de opleidingen verenigd die afgestudeerden kwalificeren als bachelor of engineering. • Het Profiel van de Bachelor of Engineering (2006) heeft de instemming van de raad van advies van het Cluster Engineering. De leden van deze raad zijn vertegenwoordigers van het georganiseerde bedrijfsleven. Daarnaast is het profiel besproken in een door de FME georganiseerde ledenbijeenkomst. Centraal in het profiel staan vier generieke competenties: inzicht krijgen, ontwerpen, plannen en uitvoeren. Deze competenties gelden voor alle opleidingen die recht geven op het voeren van de titel bachelor of engineering. De competenties zijn contextloos geformuleerd, daarom moeten ze per opleiding worden geconcretiseerd en toegelicht. • De Academie voor Technologie en Management van Avans Hogeschool heeft dat voor de opleiding Elektrotechniek gedaan in het Opleidingskader ATM. • Voor de opleiding Elektrotechniek bevat de uitwerking in het Opleidingskader kenmerkende beroepscontexten, branches, rollen, taken, beroepsproducten en groeiperspectieven van de elektrotechnische ingenieur. De omschrijvingen zijn gebaseerd op de Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek van 2002 en


15/65

•

•

•

afgestemd op regionale eisen. In 2006 en 2007 is het Opleidingskader ATM besproken in de werkveldadviesraad van de Academie voor Technologie en Management (WAR). Uit verslagen van de WAR, die tijdens het bezoek ter inzage lagen, blijkt dat de raad met het opleidingskader heeft ingestemd. De WAR bestaat uit 11 personen. De leden zijn functionarissen in het beroepenveld waarvoor de opleidingen van ATM de studenten opleiden. Het panel concludeert dat de opleidingskwalificaties van de opleiding Elektrotechniek aansluiten bij de eisen die door de beroepspraktijk worden gesteld aan een opleiding in het domein engineering. Deze opleidingskwalificaties zijn gevalideerd door de WAR. Het oordeel is goed. Het Opleidingskader ATM is door de opleiding Elektrotechniek per periode uitgewerkt in een matrix. Een periodematrix bevat richtinggevende uitspraken over doel, inhoud, vormgeving en toetsing van het onderwijs in de betreffende periode. Het panel heeft in het Startdossier geen internationaal referentiekader, specifiek gericht op het domein engineering, aangetroffen. Bij navraag tijdens het bezoek bleek dat zo’n kader niet bestaat. Er zijn geen internationale standaarden. Wel beschikt de opleiding Elektrotechniek over programmavergelijkingen met twee opleidingen Electrical en Electronical Engineering in Bath en Bristol in Groot-Brittannië. Uit deze vergelijkingen blijkt dat doelen en programma van de opleiding Elektrotechniek in Breda en de Engelse opleidingen veel overeenkomsten vertonen. Verschillen zijn er nauwelijks.

Facet 1.2

Niveau bachelor


Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • De opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool in Breda leidt de studenten op tot elektrotechnisch ingenieur. • Het inhoudelijk kader van de opleiding bestaat uit drie documenten: (1) Landelijke Kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek (2002), Profiel van de Bachelor of Engineering (2006) en (3) Opleidingskader ATM: Bachelor of Engineering (2007). • Afgestudeerde elektrotechnische ingenieurs zijn volgens deze documenten breed opgeleid en functioneren op hbo-bachelorniveau. • De opleiding Elektrotechniek verantwoordt zich voor het hbo-niveau en het niveau bachelor in het Startdossier en in het ATM-Opleidingskader. De opleiding gebruikt de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bacheloropleidingen voor de verantwoording van het hbo-niveau. De vijf Dublin descriptoren gebruikt zij voor de verantwoording van het niveau bachelor. • In het ATM-Opleidingskader heeft de opleiding de Dublin descriptoren, de beoogde doelen van het onderwijs, de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bachelor

16/65


•

opleidingen en de in 2002 landelijk overeengekomen kwalificaties in een schema aan elkaar gekoppeld. Hieruit valt op te maken dat bijvoorbeeld de descriptor communicatie overeenkomt met de hbo-kernkwalificaties sociaalcommunicatieve bekwaamheid en basiskwalificering voor managementfuncties. De Dublin descriptor communicatie en de twee hbo-kernkwalificaties worden afgedekt door negen landelijke competenties (programma van eisen opstellen, keuze maken, projectplan opstellen, ontwerpen, samenstellen, productierijp maken, optimaliseren, opleveren, in bedrijf stellen) en vijf periodedoelen (het bouwen van een Goldbergmachine, het analyseren van een bedrijf, het analyseren van een bedrijf gericht op de aspecten bedrijfskunde, duurzaamheid en communicatie). Het panel concludeert dat de opleiding in het Opleidingskader ATM afdoende aantoont dat de beoogde eindkwalificaties aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel over dit facet is goed.

Facet 1.3

Oriëntatie HBO bachelor


Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • De opleiding Elektrotechniek heeft eindkwalificaties van de opleiding, beroepsperspectieven, periodedoelen, studieprogramma, de onderwijspraktijk en de toetsing beschreven in het Opleidingskader ATM en in het Groot Curriculum Overzicht. • Volgens het Opleidingskader ATM leidt de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool haar studenten op tot startbekwame beroepsbeoefenaren in de elektrotechniek. Startbekwaam houdt volgens de opleiding in dat de afgestudeerden in staat zijn te functioneren als elektrotechnisch ingenieur. De toepassing van elektriciteit als energiedrager en/of informatiedrager is het gemeenschappelijke kenmerk van de activiteiten die voortvloeien uit deze functie. • Afgestudeerden van de hogere beroepsopleiding Elektrotechniek kunnen in de industrie, bij toeleverende bedrijven, bij de overheid of als zelfstandig gevestigd ondernemer hun werk verrichten. Mogelijke functies zijn accountmanager, adviseur, consultant, service maintenance engineer, calculator, acquisiteur, beheerder, inkoper, leidinggevende, manager, service engineer, test engineer, verificator/inspecteur en ondernemer. • De opleiding gebruikt de omschrijvingen in het ATM-Opleidingskader als uitgangspunt voor inhoud en vormgeving van het studieprogramma. Deze omschrijvingen zijn gebaseerd op de in 2002 landelijk overeengekomen competenties en de competenties in het Profiel van de Bachelor of Engineering (2006).


17/65

•

•

Een van de aanwezige leden van de werkveldadviesraad vertelde het panel tijdens het bezoek dat de raad instemt met het inhoudelijk kader zoals door de opleiding in het Opleidingskader ATM is vastgelegd. De raad vindt de gekozen formuleringen passend voor de beroepspraktijk van de elektrotechnisch ingenieur. Bovendien weerspiegelen de omschrijvingen het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. Het panel concludeert dat het ATM-Opleidingskader in samenspraak met het beroepenveld tot stand is gekomen en goed aansluit bij de beschreven functies. Ook stelt het panel vast dat de werkzaamheden van een beginnend beroepsbeoefenaar een hogere beroepsopleiding vereisen. Het oordeel is goed.

Onderwerp 2

Facet 2.1

Programma

Eisen HBO

Vt: voldoende Dt: voldoende Du: voldoende

Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • De opleiding Elektrotechniek van Hogeschool Avans wordt in Breda in drie varianten uitgevoerd: voltijd, deeltijd en duaal. In elke variant zijn het verwerven en toepassen van beroepsgerichte kennis steeds terugkerende elementen in de beroepsontwikkeling van de studenten. Kennisverwerving gebeurt vooral door de bestudering van beroepsgerichte literatuur. De toepassing ervan in opdrachten, bij het oplossen van beroepsproblemen en het maken van beroepsproducten. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding bij alle onderwijseenheden Nederlands- en/of Engelstalige literatuur voorschrijft. Daarnaast worden de studenten aangemoedigd om ook zelf literatuur te vinden en te selecteren. Voorts worden de studenten gestimuleerd om de ontwikkelingen in de beroepspraktijk bij te houden. • De studenten komen door de voorgeschreven literatuur onder meer in aanraking met de onderwerpen elektrische netwerken, ontwerpen en programmeren, elektronische vermogencontrole, computernetwerken, telecommunicatie, regeltechniek, rapporteren, communiceren en bedrijfskunde. De voorgeschreven literatuur is volgens het panel toereikend. De studenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat zij de literatuur niet of gedeeltelijk bestuderen. Zij beperken zich tot de syllabi en de dictaten die de docenten

18/65


•

•

•

•

•

•

•

hen verstrekken, het internet en de kennis opgedaan tijdens de colleges. De voorgeschreven boeken gebruiken zij vooral als naslagwerk. Het panel heeft voorts vastgesteld dat de studenten weinig of geen gebruik maken van artikelen in vakbladen en lichtwetenschappelijke tijdschriften. Doen ze dat wel, dan zijn de artikelen afkomstig uit de syllabi die ze van de docenten hebben gekregen. Zij zoeken de artikelen niet zelf op. Een direct gevolg hiervan kan zijn dat de studenten na hun studie de weg naar gangbare bronnen niet weten te vinden, omdat ze hierin onvoldoende zijn getraind. Een belangrijk gemis voor afgestudeerde elektrotechnische engineers, die werken in een snel veranderende omgeving en in hun werk bovendien te maken krijgen met continue veranderende beroepsregels. Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek aan de hand van de door de opleiding ter inzage gelegde studiehandleidingen geconstateerd dat de docenten in hun onderwijs beroepsgericht studiemateriaal gebruiken. Een groot deel daarvan is afkomstig uit de beroepspraktijk. Alle docenten koppelen aan een studieonderdeel een beroepsauthentieke opdracht. De basis van deze opdrachten is een beroepsprobleem van de elektrotechnisch ingenieur. De studenten lossen deze problemen meestal in groepen op. De uitkomst van een beroepsauthentieke opdracht is over het algemeen een beroepsproduct. Voorbeelden van beroepsproducten die door de studenten worden gemaakt, zijn trillingssensoren, inductieve en capacatieve sensoren, een Goldbergmachine, een windtunnel, een ontwerp noodverlichtingplan en een ontwerp voor een productiebedrijf voor een nietcomplex samengesteld product. Het panel vindt deze beroepsproducten, die tijdens het bezoek ter inzage lagen, relevant voor de beroepspraktijk. De Goldbergmachine verdient volgens het panel een aparte vermelding. De machine staat in het eerste studiejaar op het programma. Om deze machine te kunnen maken is naast technisch vernuft ook teamwerk en multidisciplinair overleg nodig. Het is voor de studenten de eerste kennismaking met systems engineering. Tijdens het ontwerpen productieproces leren de studenten dat een systeem niet zomaar een samenvoeging van deelsystemen kan zijn. De interfaces dienen goed gedefinieerd te worden, zodat de delen ook als een systeem kunnen functioneren. De ouders van de studenten worden na afloop van de periode uitgenodigd in de hogeschool om de gemaakte machines te komen bekijken en mede te beoordelen. De docenten vragen van de studenten om bij alle producten die zij maken een schriftelijke verantwoording te schrijven. Het panel heeft een aantal van deze schrijfproducten gezien en vond die moeilijk leesbaar en daardoor onbegrijpelijk en niet te volgen, zeker voor niet-ingewijden. De producten bevatten bijvoorbeeld conclusies zonder uitleg en schema’s en technische termen zonder toelichting. Het panel heeft de opleiding geadviseerd meer tijd en aandacht aan de schrijfvaardigheid van de studenten te besteden, bijvoorbeeld door een training publiekgericht schrijven. Groei in competentieontwikkeling stimuleert de opleiding doordat zij de problemen in de loop van de jaren complexer maakt en bij de opdrachten minder specificaties verstrekt. Bovendien moeten de studenten het geleerde toepassen in andere contexten waardoor een beroep wordt gedaan op hun transfervaardigheden. Het panel constateert dat door deze aanpak de leersituaties gelijkenis vertonen met beroepssituaties. De studenten overleggen met elkaar, leggen resultaten vast, maken


19/65

•

•

•

•

•

•

beroepsproducten en presenteren en verdedigen die, steeds in een andere context. De studenten lieten zich tijdens het bezoek positief uit over deze wijze van werken in de opleiding. Evaluaties van de opleiding bevestigen deze uitspraken van de studenten. De opleiding schakelt in elke fase van de studie gastdocenten in, soms voor één bijeenkomst soms voor een hele cursus. De eerstejaarscursus Opwekking, distributie en verbruik van elektrische energie bijvoorbeeld wordt geheel door een gastdocent van Essent verzorgd. De studenten oordelen positief over de inzet van gastdocenten, zo bleek tijdens het bezoek. De gastdocenten belichten volgens de studenten de beroepswerkelijkheid van de elektrotechnisch ingenieur vanuit een specifieke invalshoek en vertellen over de praktijk. Daarnaast komen de studenten door de gastsprekers in contact met actuele ontwikkelingen in het beroepenveld. Actuele ontwikkelingen komen ook de opleiding binnen door de partnerships die de opleiding sluit met bedrijven in de regio. Voorbeelden van bedrijven zijn Hoppenbrouwers Elektrotechniek, Control Techniques, Essent en Vitelec. In de partnerships maakt de opleiding afspraken over de samenwerking op het gebied van onderwijsontwikkeling en -uitvoering, professionalisering en marketing. Een van de onderwijskundige uitgangspunten voor de opleiding is dat binnenschools leren alleen niet voldoende is. De studenten moeten een deel van de beoogde competenties ook oefenen in het elektrotechnische werkveld zelf. Dat gebeurt in de voltijdse variant door stages in het tweede en derde jaar en tijdens de afstudeerfase in het vierde jaar. De tweedejaars stage is bestemd voor havo-gediplomeerden. Mboafgestudeerden zijn vrijgesteld van deze stage. De studielast is zes studiepunten. De derdejaars stage is voor alle studenten. De doelen van de stages zijn oriëntatie op de beroepspraktijk en de beroepsmogelijkheden, het opdoen van werkervaring in een professionele organisatie en toepassing in de werksituatie van wat op school is geleerd, het planmatig uitwerken van opdrachten en reflectie op eigen gedrag. Aan het eind van de stage schrijven de studenten een producten een procesverslag. Voorbeelden van producten die de studenten tijdens de derdejaars stage maken, zijn een database ontwerp rioolsysteem voor de gemeente Breda, optimalisatie sproeisysteem, een elektrostatische windenergie converter en een beschrijving over de werking van een regelkast. Deze producten lagen tijdens het bezoek ter inzage. De sociaalcommunicatieve vaardigheden presenteren, vergaderen, onderhandelen, conflicthantering, leiding geven en samenwerken, de generieke competenties en relevante technische vaardigheden als meten en het ontwerpen met een pakket worden door de voltijdstudenten binnenschools geleerd en zowel binnenschools als buitenschools geoefend en toegepast. De deeltijdstudenten verwerven de technische vaardigheden binnenschools via het studieprogramma. De generieke competenties en de sociaal communicatieve competenties verwerven zij in het bedrijf waar zij werken. Om dit mogelijk te maken dienen alle deeltijdstudenten te beschikken over een passende werkplek en functie. De deeltijdstudenten doorlopen een verkorte leerroute, omdat zij vrijgesteld zijn van de stage. Zij moeten de opleiding een door de werkgever ondertekende functiebeschrijving kunnen overhandigen en een portfolio bijhouden waarin zij de opleiding inzicht verschaffen in hun ontwikkeling.

20/65


•

•

•

•

•

•

•

De duale studenten hebben een formeel dienstverband bij een werkgever. Zij werken drie dagen per week en gaan 2 dagen per week naar de hogeschool. Het duale programma begint in het derde studiejaar. Het programma van de eerste twee studiejaren is het voltijdse programma. Een van de kenmerken van de duale leerroute is de nauwe aansluiting van de leerprocessen van de studenten bij hun werkervaringen in het beroepenveld. Het instrument dat het leerproces van de studenten stuurt, is het portfolio dat elke duale student bijhoudt. Het panel heeft een aantal portfolio’s van duale studenten gezien en geconstateerd dat op grond van het portfolio met de duale studenten afspraken worden gemaakt over de werkzaamheden die zij buitenschools uitvoeren, de competenties die zij op hun werkplek ontwikkelen, de producten die ze maken en de modulen die zij binnenschools volgen. De duale studenten sluiten jaarlijks met het bedrijf waar zij werken een leer-werkovereenkomst. Alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) sluiten hun studie af met een afstudeerproject, dat in een bedrijf, in binnen- of buitenland, moet worden uitgevoerd. Met dit project bewijzen de studenten dat ze in staat zijn zelfstandig extern geworven praktijkproblemen op te lossen. Alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) ontwikkelen basale onderzoeksvaardigheden in de modulen statistiek en onderzoeksmethodologie. In aansluiting op deze modulen voeren de studenten in het eerste en tweede jaar enkele onderzoeksopdrachten uit. Hierdoor leren ze informatie verzamelen, analyseren en verwerken en conclusies en aanbevelingen formuleren. Bovendien leren zij om beslissingen met onderzoeksgegevens te legitimeren. Alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) sluiten – zoals al verwoord – hun studie af met een afstudeerproject. Toegepast onderzoek is een bestanddeel van deze projecten. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat de studenten tijdens hun studie slechts zijdelings in aanraking komen met de internationale aspecten van hun toekomstige beroep. Voorbeelden van internationaliseringactiviteiten zijn het gebruik van Engelstalige literatuur, een moduul Engelse grammatica en spreekvaardigheid in het Engels, samenwerking met buitenlandse instellingen met het oog op dubbeldiplomering, stage in het buitenland en de mogelijkheid om in St. Nazaire (Frankrijk) een lessenreeks logica te volgen. In de Keuzegids 2006-2007 zeggen de studenten dat de opleiding hen voldoende mogelijkheden biedt voor studie in het buitenland. Tijdens het bezoek bevestigden de studenten deze uitspraken in de Keuzegids, zij voegden er echter aan toe dat de opleiding hen daarin niet stimuleert. De opleiding Elektrotechniek evalueert met studenten en afgestudeerden de aansluiting van het studieprogramma op de beroepspraktijk. Uit de evaluatieverslagen die het panel heeft ingezien blijkt dat het overgrote deel van de studenten en de afgestudeerden positief oordeelt over de beroepsgerichtheid van het studieprogramma. Dit oordeel is tijdens het bezoek door studenten en afgestudeerden bevestigd. In verband met de kanttekeningen bij de literatuur, bij het onvoldoende gebruik van artikelen in vakbladen en lichte wetenschappelijke tijdschriften en het aspect internationalisering heeft het panel aan dit facet het oordeel voldoende toegekend.


21/65

Facet 2.2

Relatie doelstellingen en inhoud programma


Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • Avans voert de opleiding Elektrotechniek in drie varianten uit: voltijd, deeltijd en duaal. Er is één studieprogramma. Dit programma bestaat uit de major Elektrotechniek en de minoren Industriële automatisering, Energietechniek (opwekking en distributie van elektrische energie) en Embedded Systems Development. De studielast van de major is 180 studiepunten (EC), de studielast van de afzonderlijke minoren is 30 studiepunten. • Alle studenten volgen verplicht de major Elektrotechniek en twee minoren, één domeinspecifieke minor, afkomstig uit de drie hierboven genoemde en een andere, bijvoorbeeld Avansbrede minor. De tweede minor mag ook een domeinspecifieke minor zijn. • De opleiding Elektrotechniek is opgedeeld in zestien perioden van tien weken. Vier daarvan zijn gereserveerd voor de minoren, de overige twaalf voor de major. • De inhoud van de major is aan de hand van vooraf opgestelde thema’s, beroepscontexten en beroepsproducten verdeeld over deze perioden. • Het onderwijs, de organisatie en de toetsing is per periode vastgelegd op een zogeheten periodematrix. Een periodematrix geeft de beroepstaak weer die de studenten in die periode binnen een bepaalde beroepscontext en in een bepaalde rol moeten uitvoeren. Voorts staat in de periodematrix hoe de studenten aan de taak moeten werken, wat de te realiseren beroepsproducten zijn, welke kennis, vaardigheden en houdingaspecten zij moeten verwerven en wat en hoe wordt getoetst. Tot slot is vermeld welke generieke hbo-kernkwalificaties en Dublin descriptoren de studenten gedurende de betreffende periode ontwikkelen. • Een overzicht van de thema’s en inhouden van de major Elektrotechniek is opgenomen in het Opleidingskader ATM. In het Groot Curriculum Overzicht is het programma van de opleiding uitgewerkt. In deze uitwerking is precies aangegeven hoe de competenties over de perioden verdeeld zijn, wat de leerdoelen zijn en hoe de toetsing is geregeld. • Het deeltijdprogramma is afgeleid van het voltijdprogramma. Het is gebaseerd op het verkorte mbo-traject voor de voltijdstudenten. Het programma is inhoudelijk gericht op de industriële automatisering. Keuzemogelijkheden zijn er niet. Tijdens het bezoek bleek dat de deeltijdstudenten dit betreuren. In verband hiermee heeft de opleiding besloten om de deeltijdstudenten vanaf het studiejaar 2009-2010 twee minoren aan te bieden: industriële automatisering en embedded systems development.

22/65


•

•

•

De duale studenten volgen in het eerste en tweede studiejaar het voltijdse programma. In het derde en vierde jaar is er geen standaard overzicht, maar worden er individuele studietrajecten afgesproken tussen de opleiding, de student en het bedrijf. De inhoud van de trajecten wordt vastgelegd in contracten en dienen goedgekeurd te worden door de voorzitter van de examencommissie. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat het programma de studenten (voltijd, deeltijd en duaal) de mogelijkheid biedt om de beoogde eindkwalificaties te verwerven. De leerdoelen en de eindkwalificaties zijn dekkend met elkaar. Het programma, de eindkwalificaties en de leerdoelen zijn beschreven in het Opleidingskader ATM en in het Groot Curriculum Overzicht. De curriculumcommissie bewaakt de inhoud van het programma en de afstemming van inhoud en leerdoelen op de beoogde eindkwalificaties. Een minpunt volgens het panel is de uitgebreidheid van de matrix die de opleiding voor elke periode maakt. De hoeveelheid aan informatie op de matrices zetten het onderhoud en de leesbaarheid ervan onder druk.

Facet 2.3

Samenhang in opleidingsprogramma


Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • De samenhang in het studieprogramma wordt door de opleiding Elektrotechniek vanuit vier perspectieven bewaakt. • Het eerste perspectief is het beroepsperspectief. Uitgangspunt voor de opleiding is dat de studenten zich geleidelijk ontwikkelen tot elektrotechnisch ingenieur, via de oriëntatie op opleiding en beroep in de propedeutische fase, het maken van relevante beroepsproducten in alle leerjaren en de oefening in de praktijk tijdens de stages in het tweede en derde leerjaar. Door deze aanpak worden de studenten gaande hun studie steeds competenter. In de afstudeerfase bewijzen ze dat ze kunnen functioneren als beginnend beroepsbeoefenaar. • Het tweede perspectief heeft betrekking op de logische opbouw van het programma. De opleiding heeft het studieprogramma zo opgezet dat de studenten via opdrachten in de integrale lijn en de verwerving van kennis en vaardigheden in de conceptuele en de vaardighedenlijn de beoogde competenties ontwikkelen (zie ook 2.7). In elke fase van de studie en daarbinnen in elke periode oefenen de studenten beroepstaken, lossen zij beroepsproblemen op en maken zij beroepsproducten. Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat dit gebeurt in steeds complexere contexten en op een steeds professioneler niveau van handelen. • Het derde perspectief is de afstemming tussen binnen- en buitenschools leren. Er zijn stages in het tweede en derde jaar van de opleiding. De derdejaars stage is voor alle studenten verplicht. Tijdens deze stage voeren de studenten opdrachten uit binnen een bedrijf. Deze opdrachten kunnen velerlei vormen aannemen. Om de studenten zo goed


23/65

•

• •

•

mogelijk op de stage voor te bereiden maken zij in het eerste en tweede jaar van de opleiding binnenschools kennis met zo veel mogelijk beroepstaken van de elektrotechnische engineers. De studenten zoeken zelf een stageplaats. Het vierde perspectief betreft de samenhang binnen de perioden. In het programma van de opleiding Elektrotechniek in Breda is elke periode – door de toepassing van het leerlijnenmodel - samenhangend opgebouwd (zie 2.7). De curriculumcommissie bewaakt de samenhang in het curriculum, één van de instrumenten daarvoor is de periodematrix. In de Studenttevredenheidsonderzoeken 2006, 2007 en 2008, de HBO-Monitor 2006, de Keuzegids 2006-2007 en de Evaluatie stage en afstuderen komt naar voren dat de studenten positief oordelen over samenhang in het programma en over de aansluiting van de stage bij het overig onderwijs. Het panel stelt vast dat de opleiding de studenten een samenhangend programma biedt. Het oordeel is goed.

Facet 2.4

Studielast


Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • De beleidsuitgangspunten voor de aspecten studeerbaarheid en studielast zijn vastgelegd in het Opleidingskader ATM. • Om een efficiënte leerroute van studenten te bevorderen, heeft de opleiding Elektrotechniek de studiejaren onderverdeeld in perioden van 10 weken. Dit is conform het jaarrooster van Avans Hogeschool. Elke periode heeft een vaste opbouw: 7 lesweken gevolgd door 3 weken voor zelfstudie en toetsing. Voor iedere periode wordt een lessentabel opgesteld waarin een overzicht staat van de modulen die in de betreffende periode aan de orde komen, evenals per module het aantal studiepunten, het aantal contacturen, de leerlijn waarbinnen de module valt en de toetsvormen. • Er zijn zestien perioden. De voltijdse studenten brengen twaalf perioden daarvan door in de hogeschool en vier buitenschools voor stage en afstuderen. Deeltijdstudenten zijn vrijgesteld van praktijkverplichtingen, mits zij beschikken over een voor de opleiding relevante werkplek. Duale studenten werken vanaf het derde jaar van hun studie drie dagen en gaan 2 dagen per week naar de hogeschool. Zij hebben een formeel dienstverband met een arbeidsorganisatie. • Het panel heeft vastgesteld dat de docenten voor elke periode en de daarin voorkomende onderwijseenheden handleidingen samenstellen. Hierin is voor de studenten informatie opgenomen over het onderwijs en de toetsing. Voor de stage en de afstudeerfase zijn aparte handleidingen beschikbaar.

24/65


•

• •

• •

•

•

•

De opleiding berekent per periode de studielast. In de meeste handleidingen beschrijven de docenten waar de studielast uit bestaat, zoals de te bestuderen studiestof, de te maken opdrachten, contacturen, projectoverleg, begeleiding en dergelijke. Achteraf onderzoekt de opleiding via evaluaties de gerealiseerde studielast. Zij onderneemt actie als daar aanleiding voor is. In het eerste studiejaar hebben de voltijdstudenten 13 contacturen per week. In de eerste periode van het tweede jaar is het aantal contacturen 11 voor havoafgestudeerden, 16 voor vwo-gediplomeerden en 21 voor mbo-gediplomeerden. In de tweede periode is het aantal contacturen voor alle studenten 18 uur, in de derde periode 17 en in de vierde periode zijn er 13 contacturen. In de minoren varieert het aantal contacturen tussen 13 tot 19 uur per week. De deeltijdstudenten gaan één middag en één avond per week naar de hogeschool. De studenten vertelden het panel dat aan het eind van elke onderwijsperiode de daarin geprogrammeerde onderwijseenheden worden afgerond en getoetst en iedere toets leidt tot een beoordeling op basis waarvan studiepunten worden toegekend. De beoordelingscriteria zijn vermeld in de handleidingen en in de toetsoverzichten. De toetsplanning wordt aan het begin van elke nieuwe periode bekend gemaakt. Roosters en studiemateriaal worden twee weken voor de start van een nieuwe periode verstrekt. De studenten vertelden het panel dat er wel eens problemen zijn met roosters en toetsen en de informatievoorziening, maar zij zeiden erbij dat deze problemen over het algemeen snel en adequaat opgelost worden. In de programma’s van de duale en de voltijdse leerroute heeft de opleiding drempels gelegd die een evenwichtige competentieontwikkeling van de studenten moeten bevorderen. De studenten moeten aan omschreven eisen in de Onderwijs- en examenregeling voldoen voordat zij kunnen overstappen van de propedeuse naar de hoofdfase en voordat zij toegelaten worden tot de stage en de afstudeerfase. De voltijd en de duale studenten, met wie het panel tijdens het bezoek heeft gesproken, vinden de opleiding goed te doen. Volgens de studenten is de studielast voldoende gespreid over de duur van de opleiding. De voltijdstudenten vertelden het panel dat zij gemiddeld 25 tot 30 uur per week aan hun studie besteden. De studielast van de duale studenten is veertig uur per week. Voor de deeltijdstudenten, zo bleek tijdens het bezoek, hangt de tijd die zij aan de studie besteden vooral samen met de aard van het werk dat zij doen, de omvang daarvan en hun privéomstandigheden. Er zijn geen struikelvakken.

Facet 2.5

Instroom


Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek.


25/65

Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: • In het studiejaar 2008-2009 stroomden 126 studenten de opleiding Elektrotechniek binnen, 84 studenten gingen naar de voltijdse, 33 naar de deeltijdse leerroute. Negen studenten stapten over van de voltijdse naar de duale leerroute. • Voor aspirant-studenten geldt dat een diploma van havo, vwo, mbo of een document dat hieraan gelijkwaardig is, toelating geeft tot de opleiding. Uitgangspunt in het aansluitingsbeleid van de opleiding is de beginnende voltijdstudent met een havodiploma en een technisch instroomprofiel (Natuur & Techniek en Natuur & Gezondheid). Deze studenten doorlopen het volledige vierjarige studieprogramma, inclusief een oriënterende stage in het tweede jaar. • Afgestudeerden met een WEB-diploma (mbo, niveau 4) in hetzelfde beroepsdomein komen in aanmerking voor vrijstellingen tot een omvang van 60 studiepunten. • Vwo-afgestudeerden worden toegelaten met ieder profiel, maar voor degenen met het profiel Economie & Maatschappij geldt als aanvullende eis dat zij natuurkunde 1 in het pakket moeten hebben en degenen met het profiel Cultuur & Maatschappij wiskunde A1 en 2 en natuurkunde 1. Indien in het profiel van de aspirant-student de vereiste wiskunde en/of natuurkunde ontbreekt, biedt ATM een voorbereidende cursus wiskunde of natuurkunde aan. Voor voltijdstudenten is deelname niet verplicht, voor deeltijdstudenten wel. • Deeltijdstudenten dienen vanaf het tweede studiejaar te beschikken over een voor de opleiding relevante werkplek en functie. • Studenten die studeren en werken willen combineren kunnen vanaf het derde studiejaar de duale leerroute volgen. • De opleiding Elektrotechniek onderhoudt samen met de andere opleidingen van de Academie voor Technologie en Management contacten met scholen voor voortgezet onderwijs en regionale opleidingscentra in de omgeving van de vestigingsplaats. Een uitingsvorm van deze samenwerking zijn afspraken met drie regionale opleidingscentra over een schakelprogramma voor geïnteresseerde mbo-leerlingen. Deze leerlingen kunnen in het laatste semester van hun opleiding een doorstroomprogramma volgen. Dit programma omvat een intensieve wis- en natuurkundecursus en biedt tevens een specifieke voorbereiding op het projectonderwijs van de opleiding Elektrotechniek. Zoals al gezegd: Mbo-afgestudeerden kunnen op basis van hun vooropleiding en het doorstroomprogramma aanspraak maken op een studieduurverkorting van één jaar (60 EC). • Alle aspirant studenten kunnen op grond van elders verworven competenties vrijstellingen aanvragen. De procedure die hiervoor is ontwikkeld, is vastgelegd in de nota Instroombeleid (2008). De examencommissie beslist over de aanvragen. • De studenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat zij het tempo en de werkdruk in de hogeschool hoger vinden dan in hun vooropleiding. Bovendien is de opleiding volgens hen theoretisch zwaarder. Deze verschillen worden door hen niet als een probleem ervaren. Ook lieten de studenten zich positief uit over de aansluiting qua vorm (zelfstandig werken en samenwerken). Zij ervaren geen al te grote verschillen in didactiek van hun vooropleiding en de hogeschool. In de Tevredenheidsonderzoeken 2006, 2007 en 2008 komt een zelfde beeld naar voren.

26/65


•

•

Voor de voorlichting aan aspirant-studenten organiseert de opleiding verschillende activiteiten, zoals open dagen en avonden, meeloopdagen, voorlichtingsbijeenkomsten op toeleverende scholen, proefstuderen, de Mbo-middag, de decanendag, de techniekweek en het profiel-event. Verder beschikt de opleiding over papieren en digitaal informatiemateriaal. Bij de opleiding Elektrotechniek studeren drie studenten met een Marokkaanse nationaliteit. Zij volgen het Nederlandse curriculum. Verder zijn er geen internationale studenten. Avans Hogeschool heeft de code of conduct getekend.

Facet 2.6

Duur

Vt: voldaan Dt: voldaan Du: voldaan

Criterium - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: • De opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool Breda heeft de studieduur uitgedrukt in studiebelastingsuren en de studielast in studiepunten. De studielast is 240 studiepunten (EC). Een studiepunt (EC) staat voor 28 studie-uren, zodat de totale studieduur uitkomt op 6720 uur. De opleiding voldoet hiermee aan de formele eisen betreffende de duur van het curriculum. • De opleiding bestaat uit een major en twee door de studenten te kiezen minors. De studielast van de major is 180 studiepunten en van elk van de twee minors is de studielast 30 studiepunten. • De totale studielast van 240 studiepunten is door de opleiding gelijkmatig verdeeld over vier studiejaren. De studiepunten zijn per studiejaar, onderwijsperiode en onderwijseenheid verantwoord in de Groot Curriculum Overzicht en in de studiehandleidingen voor de studenten. Het uit de studielast voortvloeiende tijdbeslag wordt regelmatig gewogen. • Door de geldende instroomeisen kunnen mbo-afgestudeerden die voldoen aan de toelaatbaarheidsvoorwaarden, vrijstelling krijgen van het eerste studiejaar. De studenten die hier gebruik van maken, volgen feitelijk een programma met een studielast van 180 studiepunten.

Facet 2.7

Afstemming tussen vormgeving en inhoud


Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept.


27/65

De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • De opleiding beschikt over een onderwijsvisie, die zij deelt met de andere opleidingen van de Academie voor Technologie en Management. Het opleiden van studenten tot startbekwame beroepsbeoefenaren via een actueel, beroepsgericht en competentiegericht studieprogramma, dat bestaat uit een major, een domeinspecifieke minor en en keuzeminor is daarin de leidende gedachte. • Het visitatiepanel heeft vastgesteld dat de visie herkenbaar in de onderwijspraktijk van de opleiding Elektrotechniek in Breda aanwezig is. Het studieprogramma bestaat uit de major Elektrotechniek, een domeinspecifieke minor en een keuzeminor. Het onderwijs is competentiegericht opgezet. • De opleiding Elektrotechniek heeft de onderwijsvisie uitgewerkt in een didactisch concept van drie leerlijnen. Een integrale lijn, waarin de studenten samenwerken aan kleinschalige beroepsgerichte opdrachten en projecten. Een conceptuele lijn voor de verwerving van specifieke kennis en een vaardighedenlijn voor de verwerving van vaardigheden. De conceptuele en de vaardigheidslijnen zijn gesplitst in twee sublijnen: een gekoppelde lijn en een niet-gekoppelde lijn. De term gekoppeld duidt op een koppeling van de te leren kennis en vaardigheden met de opdrachten in de integrale lijn. Niet gekoppeld betekent op zichzelf staand, maar passend in de opleiding. • In elke leerlijn lokt de opleiding het leren van de studenten uit door hen opdrachten voor te zetten. In de opdrachten van de integrale lijn staan authentieke beroepsproblemen centraal. Door deze opdrachten ontwikkelen de studenten de door de opleiding vastgestelde competenties. Bovendien krijgen zij een beeld van wat straks in de beroepspraktijk van hen wordt verwacht in termen van probleemoplossend vermogen, van samenwerking met andere disciplines en van de context waarin zij hun werk doen. Groei in competentieontwikkeling stimuleert de opleiding door de opdrachten gaandeweg complexer te maken. De opdrachten in de integrale lijn worden ondersteund door opdrachten in de conceptuele en de vaardighedenlijn. In de gekoppelde leerlijnen verwerven de studenten kennis en vaardigheden die toepasbaar zijn in de projecten en opdrachten in de integrale lijn. De integrale lijn wordt gaandeweg de opleiding steeds groter. Deze lijn mondt in het derde jaar uit in de stage en in het vierde jaar in de afstudeerfase. • Dominante werkvormen in de conceptuele en de vaardighedenlijn zijn hoor- en werkcolleges, workshops en trainingen. In de integrale lijn staan begeleiding en coaching voorop. • De studenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat er van de beroepsgerichte opdrachten en projecten in de integrale lijn een stimulerende werking uitgaat. Zij stellen het beroep dat de opleiding doet op de eigen verantwoordelijkheid, op zelfstandig informatie zoeken en op samen beroepsproducten maken op prijs. Zij vertelden verder dat de docentsturing tijdens de studie afneemt en verschuift naar zelfstandig studeren. De uitkomsten van de Studenttevredenheidsonderzoeken 2006, 2007 en 2008 wijzen in dezelfde richting.

28/65


Facet 2.8

Beoordeling en toetsing


Criterium - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: • Avans Hogeschool heeft het toetsbeleid vastgelegd in het Avans document Toetsen in een competentiegerichte leeromgeving (2003). Het beleid is door ATM uitgewerkt in de notitie Toetsbeleid en in het Opleidingskader ATM. • In het toetsbeleid is beschreven wat de doelen zijn van de toetsing in de opleiding, wat de kwaliteitscriteria zijn waaraan de toetsen moeten voldoen en de procedures voor de organisatie van de toetsing. • De toetsing in de opleiding Elektrotechniek dient vier doelen: (1) kwalificatie: voldoet de student aan de vastgestelde doelen? (2) motivatie: het geven van prikkels om studiegedrag positief te beïnvloeden (3) feedback: terugkoppeling op het leerproces en (4) evaluatie: het beoordelen van de kwaliteit van het geboden onderwijs. Uitgangspunten zijn dat de toetsen zoveel mogelijk in een beroepsmatige context worden geplaatst en elke onderwijseenheid aan het eind van de onderwijsperiode wordt afgesloten met één of meer toetsen en iedere toets leidt tot een beoordeling waaraan studiepunten worden toegekend. • De opleiding heeft in het startdossier een overzicht opgenomen van de toetsen die de studenten moeten maken. Er zijn drie soorten toetsen: (1) kennistoetsen, (2) vaardigheidstoetsen en (3) integrale toetsen. • In het Opleidingskader ATM en in het Groot Curriculum Overzicht heeft de opleiding vastgelegd hoe het studieprogramma is opgebouwd. Het programma is per periode beschreven in een periodematrix. Voor de toetsing is de periodematrix uitgewerkt in toetsoverzichten. Voor iedere onderwijseenheid is een toetsoverzicht beschikbaar. Op deze toetsoverzichten is praktische informatie gegeven over onder meer werkvormen, toetsdoelen, toetsvorm (inclusief inhoud, criteria, toetsmoment en puntenverdeling) en toetsduur. Bij een periodematrix horen vaak meer toetsoverzichten. • Het visitatiepanel heeft tijdens het bezoek een aantal ter inzage gelegde toetsen bestudeerd. Deze toetsen waren door de studenten gemaakt en door de docenten nagekeken en beoordeeld. Ook de beoordelingscriteria waren aanwezig. Het panel heeft vastgesteld dat de toetsen van voldoende niveau zijn en aansluiten bij het onderwijs. Het panel heeft voorts vastgesteld dat de toetsen een oplopende moeilijkheidsgraad hebben en door de docenten adequaat zijn beoordeeld. • De stageactiviteiten van de derdejaarsstudenten worden beoordeeld in voortgangsgesprekken met de stagebegeleiders van de opleiding en het bedrijf. Aan het eind van de stage schrijven de studenten een procesverslag en een productverslag. Voor de gesprekken en de verslagen zijn door de opleiding criteria geformuleerd, die zijn vastgelegd in de Handleiding Stage.


29/65

•

•

•

•

In het laatste jaar van de studie voeren de studenten een afstudeeropdracht uit. Aan het eind van de afstudeerfase presenteren en verdedigen de studenten hun afstudeerwerken. Bij de presentatie is een externe deskundige aanwezig. De beoordelingscriteria zijn vastgelegd in de Handleiding Afstuderen. Betrokken bij de kwaliteitsbewaking van de toetsen zijn de docenten, het fasecoördinatieteam, de curriculumcommissie en de examencommissie. De docenten maken de toetsen en stemmen deze af op de eisen in het toetsoverzicht. Het fasecoördinatieteam bewaakt de afstemming van de toetsen op andere toetsen in een bepaalde periode. Het faseteam bekijkt steekproefsgewijs de toetsen. In ieder geval bekijkt het team de toetsen waarover problemen zijn geweest. De curriculumcommissie is verantwoordelijk voor het toetsbeleid en evalueert het beleid. De examencommissie bewaakt de uitvoering van de toetsing en gaat na of de toetsing verloopt zoals in de Onderwijs- en Examenregeling van ATM is beschreven. In de Studenttevredenheidsonderzoeken 2006, 2007 en 2008 en in de Keuzegids 20062007 zeggen de studenten dat zij tevreden zijn over het toetsbeleid en de toetsvormen. De beoordeling vinden de studenten duidelijk, eerlijk en objectief. Het panel stelt vast dat de opleiding adequaat toetst of de studenten de doelen van het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel is goed.

Onderwerp 3

Facet 3.1

Inzet van personeel

Eisen HBO


Criterium - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: • Avans Hogeschool wil dat de opleidingen die zij aanbiedt, worden uitgevoerd door docenten die beschikken over didactische vaardigheden voor het onderwijs, relevante kennis van het werkveld, praktische ervaring en een afgeronde wetenschappelijke of hogere beroepsopleiding. De docenten moeten daarnaast affiniteit tonen met de onderwijsvisie, waartoe Avans Hogeschool heeft besloten en zij moeten bereid zijn zich hierin te bekwamen. • De Academie voor Technologie en Management die onderdak biedt aan de bachelor opleiding Elektrotechniek volgt dit beleid van de hogeschool. • Uit de door de academie aan het panel ter beschikking gestelde curricula vitae van de betrokken docenten blijkt dat het team van de opleiding Elektrotechniek aan de hogeschoolcriteria voldoet. Er is in de opleiding veel vakinhoudelijke expertise aanwezig, het docententeam kan bogen op ervaring in en met het werkveld en alle docenten zijn in het bezit van een wetenschappelijke of hogere beroepsopleiding.

30/65


•

•

•

Uit de curricula vitae blijkt verder dat driekwart van de docenten stagiairs en afstudeerders begeleidt. Hoewel deze contacten primair in het teken staan van de competentieontwikkeling van de student, leveren ze de betrokken docenten ook informatie op over de beroepspraktijk. Naast contacten met stagebiedende organisaties zijn er contacten met gastdocenten, experts van bedrijven die betrokken zijn bij de vormgeving van de minoren, de werkveldadviesraad, het Clusteroverleg Engineering, het Cluster van Elektrotechnische Opleidingen en de lectoraten van de hogeschool. In het studiejaar 2008-2009 wordt het lectoraat Mechatronica operationeel met een verwachte participatie van vier docenten van de academie. Ook voor deze contacten geldt dat ze bruikbare informatie opleveren voor het onderwijs, hoewel niet alle docenten bij elk contact zijn betrokken. De studenten (voltijd, deeltijd en duaal) met wie het panel tijdens het bezoek heeft gesproken, lieten zich overwegend positief uit over de beroepsgerichtheid van de docenten. Het panel zag deze uitspraken bevestigd in de tevredenheidsonderzoeken die jaarlijks onder de studenten worden gehouden, de HBO-Monitor en de Keuzegids 20062007.

Facet 3.2

Kwantiteit personeel


Criterium - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: • Tijdens de visitatieperiode studeerden bij de opleiding Elektrotechniek 372 studenten, waarvan 253 in voltijd, 86 in deeltijd en 33 duaal. • Er werkten 20 docenten, die samen 12,61 fte bezetten. Van de twintig docenten hebben twaalf een (grote) vaste aanstelling (11,6 fte), acht werken in deeltijd (1,01 fte). De deeltijd docenten werken in de beroepspraktijk en worden op basis van hun kennis en ervaring ingeschakeld in het onderwijs. Er zijn vier labondersteunende medewerkers. Hun formatieomvang is 3,69 fte. De docent-student ratio was 1:24. • Het ziekteverzuim is laag. In 2006 was het verzuimpercentage 2,0%, in 2007 3,1%. In Avans was het verzuimpercentage in 2006 4,4% en in 2007 4,8%. • Uit de Studenttevredenheidsonderzoeken 2006, 2007 en 2008, de HBO-Monitor 2006 en de Keuzegids 2006-2007 blijkt dat de studenten positief oordelen over de manier waarop ze door de docenten worden bejegend. Ze zijn tevreden over de beschikbaarheid en de bereikbaarheid van hun docenten. Zij kunnen altijd een beroep op hen doen en vragen worden tijdig en adequaat beantwoord. • De docenten vertelden het panel tijdens het bezoek dat de werkdruk in de opleiding hoog is, maar dat ze genoeg tijd hebben voor hun werk. Zij willen de veranderingen die recent zijn gerealiseerd goed borgen en rust creëren in het curriculum.


31/65

•

Het panel constateert dat de opleiding voldoende personeel inzet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te realiseren. Het oordeel is goed.

Facet 3.3

Kwaliteit personeel


Criterium - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: • Het doel van de Academie voor Technologie en Management is dat in de opleiding Elektrotechniek een team docenten en labondersteunend personeel actief is dat beschikt over de juiste inhoudelijke, didactische en organisatorische competenties om goed onderwijs te verzorgen, dat studentvriendelijk is en een inspirerende leeromgeving mogelijk maakt. Het panel heeft geconstateerd dat de academie in deze opzet slaagt. • Tijdens het bezoek uitten de studenten hun tevredenheid over de kwaliteit van de docenten en het labondersteunend personeel, niet alleen op vakinhoudelijk maar ook op organisatorisch en didactisch terrein. Het personeel is volgens de studenten bovendien voldoende op de hoogte van de gang van zaken en de ontwikkelingen in de beroepspraktijk. • Het positieve oordeel van de studenten over het personeel komt ook naar voren in de periode-evaluaties van de academie, in de Studenttevredenheidsonderzoeken 2006, 2007, 2008, de HBO-Monitor 2006 en de Keuzegids 2006-2007. • Alle docenten komen in aanmerking voor scholing en deskundigheidsbevordering. Hiervoor reserveert de academie jaarlijks 10% van de beschikbare capaciteit. Totaal komt dit neer op 165 uur per docent, 107 uur hiervan is volgens het ATM Scholingsplan 2008-2009 bestemd voor opdraagbaar bijblijven, in te vullen met collectieve scholingsactiviteiten en 59 uur voor niet opdraagbaar bijblijven, in te vullen door de docent. In het kader van de eerste categorie heeft de academie in de achterliggende jaren scholingsbijeenkomsten georganiseerd in competentiegericht onderwijs, het begeleiden en uitvoeren van toegepast onderzoek, vakkennis en verticale samenhang in het curriculum. • De docenten voeren met hun leidinggevende éénmaal per jaar een functioneringsgesprek. Tijdens dit gesprek komen het functioneren, de ontwikkelingsdoelstellingen, loopbaanwensen, werkdruk en inzetwensen van de betrokken docent aan de orde. Daarnaast wordt in het functioneringsgesprek stil gestaan bij de uitkomsten van de kwaliteitsonderzoeken. Wanneer een docent beneden de norm scoort (3,0 op een vijfpuntschaal) wordt gezocht naar oorzaken en oplossingen. Mogelijkheden zijn scholing, coaching, of beëindiging van het (tijdelijk) dienstverband. Leidend in het functioneringsgesprek is het persoonlijk ontwikkelingsplan van de docent. Na enige tijd volgt een beoordelingsgesprek.

32/65


•

•

•

De academie stimuleert docentstages. Het doel is stages van 100 tot 150 uur per docent. Hiervoor heeft Avans extra financiële middelen beschikbaar gesteld. Tijdens het bezoek bleek dat tot nu toe twee docenten van de opleiding Elektrotechniek een stage hebben gevolgd. Nieuw onderwijspersoneel dient didactisch geschoold te zijn, hoger onderwijs te hebben genoten en goed op de hoogte te zijn van ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Indien nieuwe docenten geen didactische aantekening hebben, dienen zij een didactische cursus te volgen. Hiervoor worden zij gefaciliteerd. Van de twaalf docenten met een vast dienstverband die het onderwijs in de opleiding Elektrotechniek verzorgen, hebben er acht een universitaire en vier een hogere beroepsopleiding gevolgd.

Onderwerp 4

Facet 4.1

Voorzieningen

Materiële voorzieningen


Criterium - De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • Avans Hogeschool heeft gebouwen in Breda, ’s-Hertogenbosch en Tilburg. Om tegemoet te komen aan de onderwijsvisie van de hogeschool is de huisvesting in de afgelopen jaren ingrijpend vernieuwd. Er zijn nu zes locaties met een oppervlakte van 112.000 m². • In Breda zijn de opleidingen ondergebracht in twee gebouwen, aan de Hogeschoolboulevard en aan de Lovensdijkstraat. • De opleiding Elektrotechniek en de andere opleidingen van ATM zijn gehuisvest in de locatie Lovensdijkstraat. Het gebouw wordt in de komende jaren gerenoveerd. • Het panel heeft tijdens een rondleiding door het gebouw vastgesteld dat de huisvesting en de materiële voorzieningen die de opleiding de studenten en medewerkers biedt, toereikend zijn om het studieprogramma te realiseren. • Er zijn in het gebouw: o voorzieningen ten behoeve van het onderwijs, zoals onderwijsruimtes van gangbaar formaat en kwaliteit, theorieruimten die zijn voorzien van conventionele en/of digitale projectieapparatuur, projectkamers en PC-lokalen; o voorzieningen die het leren van studenten ondersteunen, zoals ICT-voorzieningen, en audiovisuele middelen; o voorzieningen voor communicatie en informatie, zoals het informatieblad PUNT, internet, intranet, Blackboard en Osiris; o practicumruimten.


33/65

•

•

•

•

•

• •

•

•

Er zijn practicumruimten voor energietechniek en aandrijftechniek met daarin een door PLC aangestuurde motorstuurregeling. Verder zijn er ruimten voor digitale en analoge techniek, een PLC-laboratorium en een mechatronicalaboratorium inclusief portaalrobots met verschillende elektronische componenten als pneumatische en stappenmotoren. Het panel heeft vastgesteld dat de practicumruimten goed zijn uitgerust. De studenten hebben voldoende mogelijkheden om in realistische opstellingen praktijkproeven uit te voeren. De studenten kunnen naast de voorzieningen in het eigen gebouw ook gebruik maken van Xplora. Xplora is de nieuwe leer- en werkomgeving van Avans Hogeschool. Het concept Xplora is uitgedacht in verband met de invoering van de onderwijsvisie van de hogeschool. In deze visie staan leren leren en competentiegericht onderwijs centraal. In Breda is Xplora ondergebracht in het gebouw aan de Hogeschoolboulevard, in een drie etages tellend transparant en druppelvormig deel ervan. Xplora ligt op loopafstand van de Lovensdijkstraat. De officiële opening was in oktober 2007. In Xplora vinden de studenten onder meer de mediatheek, een televisiestudio, een internetcafé en een ontspannings- en ontmoetingsruimte. Verder zijn er individuele en groepswerkplekken, stilteruimtes en vergaderplaatsen. In Breda biedt Xplora plaats aan 1200 studenten. De openingstijden zijn ruim, Xplora is dagelijks in bedrijf, van maandag tot en met zaterdag. De studenten hebben veel belangstelling voor Xplora, de mediatheek en de werkplekken worden veelvuldig gebruikt, zo bleek tijdens het bezoek. De mediatheek is uitgerust met een ruime hoeveelheid informatiedragers, zoals boeken, tijdschriften, scripties, digitale bestanden en audio visuele materialen. Bovendien beschikt de mediatheek over internetverbindingen met diverse universiteitsbibliotheken en literatuur-, kranten- en tijdschriftenbestanden in binnen- en buitenland. Tijdens het bezoek vertelde een medewerker van de mediatheek dat studenten en medewerkers in toenemende mate gebruik maken van deze digitale informatie. Selectie, aanschaf, ontsluiting en beschikbaarstelling van informatiebronnen gebeurt in nauw overleg met de academies en de opleidingen. Docenten nemen een actieve plaats in binnen Xplora. Zij kunnen ter plekke groepen studenten begeleiden. Informatieadviseurs adviseren bij het zoeken naar informatie voor studieopdrachten en multimediamedewerkers helpen bij het voorbereiden van presentaties en mogelijke andere producties. Avans biedt de studenten pc-werkplekken aan in een verhouding van 1 pc op 8,6 studenten (landelijk 1:9,6). Het softwareaanbod bestaat uit de algemene kantoor- en internetapplicaties en circa 600 onderwijsgerelateerde applicaties. De hogeschool beschikt over een eigen intranet, voor afstandsleren over het Blackboardsysteem en voor de registratie van studieresultaten over Osiris. Uit gegevens van de Studenttevredenheidsonderzoeken van 2006, 2007 en 2008 en de Keuzegids 2006-2007 blijkt dat de studenten overwegend tevreden zijn met de huisvesting, de kwaliteit van de gebouwen, de ICT- en de overige voorzieningen.

34/65


Facet 4.2

Studiebegeleiding


Criteria - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op de studievoortgang. - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • Het beleid over de studieloopbaanbegeleiding in de opleiding Elektrotechniek en de andere opleidingen van ATM is vastgelegd in de notitie Studieloopbaanontwikkeling (2006). Het beleid is uitgewerkt in het Opleidingskader ATM (2008). • De studieloopbaanbegeleiding die de opleiding biedt, is bedoeld om de studenten inzicht te geven in hun eigen leer- en ontwikkelingsproces. De opleiding doet dat door de studenten te vragen actief en systematisch te reflecteren op hun studiekeuze en studiegedrag, het registreren en bespoedigen van de studievoortgang en het stimuleren van motivatie en betrokkenheid bij de opleiding. • Alle studenten (voltijd, deeltijd en duaal) zijn tijdens hun studie gekoppeld aan een studieloopbaanbegeleider. In het eerste studiejaar zijn de begeleiders ook de tutor van de studenten en ondersteunen zij de studenten bij de uitvoering van opdrachten in de integrale leerlijn. • De studieloopbaanbegeleiders organiseren in het begin van de propedeuse enkele groepsbijeenkomsten, daarna is er in elke periode een individueel gesprek. De groepsbijeenkomsten en de gesprekken helpen de studenten te achterhalen wat aard en inhoud zijn van het werk waarvoor zij worden opgeleid en of elektrotechniek voor hen wel de juiste opleiding is. In het tweede studiejaar zijn er twee gesprekken, die vooral in het teken staan van de invulling van stage, minoren en afstudeerfase. Indien van toepassing wordt ook gesproken over studieachterstanden van de student en hoe die weg te werken. • De opleiding wil dat de studenten een portfolio en een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) bijhouden. In het portfolio bewaren de studenten bewijzen van competentieontwikkeling. In het POP formuleren zij persoonlijke leerdoelen. Het panel heeft tijdens het bezoek enkele portfolio’s gezien. Deze waren van duale studenten. Van deeltijd- en voltijdstudenten waren geen portfolio’s ter inzage gelegd. • De opleiding volgt de ontwikkeling en de voortgang van de studenten niet alleen via de studieloopbaangesprekken. Zij volgt de voortgang ook via Osiris. In dit systeem zijn beoordelingen van de studenten opgeslagen. • De studenten oordeelden tijdens het bezoek negatief over de studieloopbaanbegeleiding en over het portfolio. De studieloopbaanbegeleiding voldoet volgens de studenten niet aan de verwachtingen die de opleiding wekt. Bovendien, aldus de studenten, hangt de kwaliteit van de begeleiding af van de deskundigheid, taakopvatting en betrokkenheid van de individuele docent. Het portfolio heeft volgens de studenten geen of weinig toegevoegde waarde. Het helpt hen niet de studie beter te structureren en te plannen. In


35/65

•

•

•

• •

•

•

•

•

36/65

de studenttevredenheidsonderzoeken van 2006 en 2007 komt hetzelfde beeld naar voren. Het management van de opleiding en de docenten vertelden het panel desgevraagd dat zij op de hoogte zijn van deze opvattingen van de studenten. Zij proberen door scholing en intercollegiale toetsing eenduidigheid in de begeleiding te brengen. Voorts is in het voorjaar van 2008 een medewerker aangesteld die als opdracht heeft om de begeleiding te evalueren en waar nodig te herzien. Behalve in hun studieloopbaan worden de studenten ook begeleid in hun competentieontwikkeling. Tijdens iedere onderwijsperiode kunnen de studenten voor hulp bij het uitvoeren van de leertaken en de projectopdrachten een beroep doen op de docenten. De docenten coachen de studenten en geven feedback op gemaakt werk. In peer-to-peersessies vragen zij de studenten de individuele taakvervulling te evalueren. De studenten met wie het panel heeft gesproken, vertelden dat zij de aandacht van de opleiding voor hun professionele ontwikkeling waarderen. Ook waarderen zij de inhoudelijke ondersteuning die zij daarbij van de docenten ontvangen. Zij vertelden dat zij met vragen en problemen altijd bij hun docenten terecht kunnen. Tijdens de stage en de afstudeerfase worden de studenten begeleid door een docent van de opleiding en een medewerker van de stagebiedende instelling. Volgens de Avans tevredenheidsonderzoeken zijn de studenten tevreden over de begeleiding tijdens de afstudeerfase, maar niet over de begeleiding tijdens de stage. Tijdens het bezoek bevestigden de studenten de uitkomst van het Avans onderzoek. De stagebegeleiding verloopt niet altijd zoals gewenst en afgesproken. Bovendien schort het volgens de studenten ook aan de voorbereiding van de stage. In verband hiermee heeft de opleiding besloten om de stagehandleiding te herzien en een stagevoorbereidingsmodule in te voeren. De informatie die de studenten nodig hebben om hun studie probleemloos te doorlopen, is opgeslagen in diverse documenten, zoals studiehandleidingen, studiegidsen en readers. De studenten kunnen deze documenten via Blackboard ophalen en kopiëren. Ook mededelingen, inschrijfformulieren voor toetsen en herkansingen, uitslagen van toetsen, beoordelingen en roosterwijzigingen worden via Blackboard verspreid. Uit de Studenttevredenheidsonderzoeken 2006 en 2007 blijkt dat de studenten in die jaren erg ontevreden waren over de informatievoorziening. In verband hiermee heeft de Academie voor Technologie en Management een aantal verbeteringen doorgevoerd, waarvan de eerste effecten zichtbaar zijn, getuige het feit dat de studenten in het Studenttevredenheidsonderzoek 2008 aanzienlijk positiever oordelen over de informatievoorziening. In 2007 zijn alle in Avans gebruikte studievoortgangsystemen vervangen door Osiris. In het Startdossier schrijft de opleiding dat invoering hiervan met veel aanloopproblemen gepaard is gegaan. Het panel heeft aan dit facet het oordeel voldoende toegekend in verband met de kanttekeningen bij de studieloopbaanbegeleiding en stagebegeleiding.


Onderwerp 5

Facet 5.1

Interne kwaliteitszorg

Evaluatie resultaten


Criterium - De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • Avans Hogeschool heeft het kwaliteitsbeleid vastgelegd in drie documenten: Kwaliteit is van iedereen (2004), Avans Integrale Kwaliteitszorg Raamwerk (2004) en Uitgangspunten kwaliteitssysteem academies en diensten 2007-2010. Het beleid strekt zich uit over de bestuurlijke processen, het onderwijs en de voorzieningen. • De hogeschool heeft op basis van het kwaliteitsbeleid een kwaliteitssysteem opgezet. • Uitgangspunt voor Avans bij de vormgeving van het kwaliteitssysteem zijn het INKmanagementmodel en de Balanced Score Card (BSC). De BSC wordt vooral gebruikt als rapportagemodel. • Het kwaliteitssysteem is één van de onderdelen van de planning- en controlcyclus van de hogeschool. In verband daarmee verwacht Avans van de academies dat deze beschikken over een eigen kwaliteitsbeleidsplan, een kwaliteitshandboek en een eigen kwaliteitssysteem. Richtlijnen en uitgangspunten voor de vormgeving van een kwaliteitssysteem staan in de notitie Avans Integrale Kwaliteitszorg Raamwerk. Ondersteuning bij de vormgeving van het kwaliteitssysteem krijgen de academies van de afdeling Beleidsevaluatie en Control van de hogeschool. De regie van de kwaliteitszorg is in handen van de Stuurgroep Integrale Kwaliteitszorg. De voortgang in de academies wordt gevolgd door kwartaalrapportages. • De Academie voor Technologie en Management beschikt conform de richtlijnen van Avans over een eigen Kwaliteitsbeleidsplan en een Kwaliteitshandboek. Deze documenten lagen tijdens het bezoek ter inzage. • Het Kwaliteitsbeleidsplan 2007-2010 bevat een overzicht van de processen in de academie, de inrichting van het kwaliteitssysteem en daaraan gekoppeld een beschrijving van de doelstellingen. De processen zijn geordend naar de Balanced Score Card en gekoppeld aan de facetten van het NVAO-kader. De procedures en activiteiten die per proces in het kader van het kwaliteitsbeleid worden uitgevoerd, staan in het ATM Kwaliteitshandboek 2008-2011. Voor alle processen zijn doelen en prestatie-indicatoren vastgesteld. • Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat de Academie voor Techniek en Management beschikt over een adequaat ingericht systeem van interne kwaliteitszorg. Zij voert op gezette tijden evaluaties uit over het studieprogramma en de organisatie, zoals evaluaties onder studenten over de kwaliteit van het onderwijs, de begeleiding en de faciliteiten. Daarnaast zijn er specifieke metingen, zoals de stage- en afstudeerevaluaties, het alumnionderzoek en metingen die Avans Hogeschool uitvoert,


37/65

•

•

•

zoals het onderzoek betreffende werkgeversaantrekkelijkheid en accreditatiemetingen, zoals audits en systematische controles op de aanwezigheid van documenten. De tevredenheidsonderzoeken onder medewerkers worden elke twee jaar uitgevoerd, de studenttevredenheidsonderzoeken ieder jaar. De academie richt zich niet alleen op uitkomsten van eigen en hogeschoolbrede metingen, maar doet ook mee aan de HBO-Monitor. Daarnaast maakt zij gebruikt van de Keuzegids HO. In het Kwaliteitsbeleidsplan en in het Kwaliteitshandboek beschrijft de academie per evaluatie wanneer deze wordt uitgevoerd, wat de doelen zijn en de te meten indicatoren, wie de doelgroep is, wie verantwoordelijk is voor de uitvoering en hoe de verbetercycli zijn ingericht. Voor de eigen evaluaties gebruikt de academie gesloten vragen, voor de beantwoording vijfpuntsschalen. Algemene streefnorm is een gemiddelde score van 3,0 of hoger. Een gemiddelde score lager dan 3,0 of een opvallende trendbreuk, bijvoorbeeld een terugval van 4,2 naar 3,2 is aanleiding voor nadere analyse en aandacht. Het visitatiepanel heeft tijdens het bezoek de ter inzage gelegde documenten en instrumenten bestudeerd en vastgesteld dat de Academie voor Technologie en Management het geformuleerde kwaliteitsbeleid uitvoert. De metingen leveren volgens het panel voldoende representatieve en betrouwbare gegevens op, waardoor gericht verbeterbeleid mogelijk is. Het oordeel is goed.

Facet 5.2

Maatregelen tot verbetering


Criterium - De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • Een van de uitgangspunten in het ATM Kwaliteitsbeleidsplan en het ATM Kwaliteitshandboek is dat evaluaties van onderwijs en organisatie altijd moeten leiden tot aantoonbare verbetermaatregelen. De basis voor de verbetermaatregelen zijn gegevens die afkomstig zijn uit de onderzoeken die de opleiding zelf uitvoert, onderzoeken van Avans en/of onderzoeken door externe instanties. • In het Kwaliteitshandboek is bepaald dat de fasecoördinatieteams de uitkomsten van deze onderzoeken verzamelen, de gegevens analyseren en de conclusies per periode samenvatten in een perioderapportage. Indien nodig formuleren de faseteams ook verbetermaatregelen. Deze maatregelen moeten bijdragen aan de realisatie van de gestelde streefdoelen. • Het panel heeft tijdens het bezoek geconstateerd dat management en medewerkers een kritische houding hebben en bereid zijn tot verbetering van onderwijs en organisatie. In documenten en in gesprekken met betrokkenen van de opleiding heeft het panel voorbeelden gezien en gehoord van verbetermaatregelen die naar aanleiding van evaluaties zijn geformuleerd en uitgevoerd, zoals de verbetering van de feedback op

38/65


•

•

•

•

gemaakt werk, de informatievoorziening aan de studenten, vernieuwing studieloopbaanbegeleiding en bijstelling van het onderwijsmateriaal. Een belangrijk aandachtpunt voor de opleiding is volgens het panel de borging van het verbeterbeleid. De benodigde systematiek van informatie verzamelen, vastleggen van informatie, de koppeling van verbeteringen aan evaluatie-uitkomsten en streefdoelen, prioriteitenstelling en planning van verbeteractiviteiten is bekend binnen de opleiding. De opleiding beschrijft deze ook en de studenten bevestigden ze. De studenten hebben het gevoel dat met hun oordelen rekening wordt gehouden. Het panel heeft zoals al vermeld ook voorbeelden gezien van verbeteringen. De borging verdient echter verdere uitwerking en betere, vooral gestructureerdere vastlegging. Tegen deze achtergrond heeft het panel aan dit facet het oordeel voldoende toegekend. De opleiding Elektrotechniek is in 2002 gevisiteerd. Een door de HBO-raad ingestelde commissie bezocht alle hogescholen met een opleiding Elektrotechniek, sprak met betrokkenen, beoordeelde de kwaliteit en legde het oordeel vast in het rapport Inspanning onder hoogspanning. In het informatiedossier schetst de opleiding een overzicht van de aanbevelingen van de visitatiecommissie. De aanbevelingen hadden betrekking op het personeelsbeleid van de opleiding, de instelling van een beroepenveldcommissie, contacten met het beroepenveld, de kwaliteitsbewaking van de toetsing, de invoering van een kwaliteitssysteem, de verheldering en uitwerking van de organisatie- en managementstructuur en de beschrijving van het curriculum. Bij elke aanbeveling beschrijft de opleiding de ontwikkelen verbeteracties die zij heeft ondernomen. Bijvoorbeeld. De visitatiecommissie adviseerde de opleiding in 2002 om een integraal personeelsbeleid op te zetten met meer aandacht voor functioneringsgesprekken, persoonlijke ontwikkeling en professionalisering van medewerkers. In aansluiting op dit advies heeft de opleiding een nieuw (integraal) personeelsbeleid ingevoerd, inclusief een scholingsbeleid. Twee medewerkers hebben in de achterliggende jaren een bedrijfsstage gevolgd, een aantal anderen zal dat de komende jaren doen. Met alle medewerkers worden jaarlijks functioneringsgesprekken gevoerd en (behoudens uitzonderingen) beschikt iedereen over een persoonlijk ontwikkelingsplan.

Facet 5.3

Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld


Criterium - Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • Het panel heeft tijdens het bezoek vastgesteld dat studenten, medewerkers, alumni en het beroepenveld bij de interne kwaliteitszorg zijn betrokken. In het Kwaliteitshandboek


39/65

•

•

• •

•

•

beschrijft de opleiding welke meetinstrumenten zij gebruikt bij elk van de onderscheiden doelgroepen en wat de frequentie van de metingen is. De medewerkers van de opleiding zijn direct betrokken bij de kwaliteitszorg door middel van teamvergaderingen, vergaderingen van de medezeggenschapsraad (van Avans en van de academie), interne audits van de hogeschool, de examencommissie en functioneringsgesprekken met de directie. In 2007 heeft Avans voor het eerst een medewerkerstevredenheidsonderzoek uitgevoerd. De opleiding betrekt de studenten bij haar interne kwaliteitszorg door middel van (1) diverse steeds terugkerende evaluaties over het onderwijs, de organisatie en de voorzieningen en (2) het Avans tevredenheidsonderzoek. Daarnaast kunnen de studenten invloed uitoefenen door deelname aan vergaderingen van de opleidingscommissie, de academieraad, het studentenplatform, de klankbordgroepen en de Avans medezeggenschapsraad. Uitslagen van evaluaties kunnen de studenten inzien via Blackboard. Het panel merkt op dat de respons op het tevredenheidsonderzoek van Avans Hogeschool onder studenten laag is. Het beroepenveld is betrokken bij de interne kwaliteitszorg via de WAR en door de aanwezigheid als externe deskundige bij de presentatie van de afstudeerwerken. De werkveldadviesraad heeft 11 leden die afkomstig zijn uit werkterreinen waarop afgestudeerden van de Academie voor Technologie en Management actief zijn. De WAR functioneert voor de hele academie. Er is geen commissie per opleiding. Het panel oordeelt positief over de samenstelling van de WAR. Alle relevante werkvelden zijn erin vertegenwoordigd. Bovendien is in de WAR naast praktische denkkracht ook strategische denkkracht aanwezig. De WAR komt drie maal per jaar bijeen. Tijdens het bezoek lagen verslagen van vergaderingen ter inzage. De afgestudeerden worden betrokken bij de interne kwaliteitszorg via de tweejaarlijkse alumni-enquêtes, de in 2007 opgerichte alumnivereniging en de Avansbrede website voor alumni die in juni 2008 is geopend. Oud-studenten worden door de opleiding ook gevraagd om als gastspreker op te treden. Het panel stelt vast dat de opleiding zich inspant relevante doelgroepen actief te betrekken bij de interne kwaliteitszorg. Het oordeel is goed.

Onderwerp 6

Facet 6.1

Resultaten

Gerealiseerd niveau


Criterium - De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen.

40/65


De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • Avans Hogeschool leidt studenten van de opleiding Elektrotechniek op tot beginnend elektrotechnisch ingenieur. • De eindkwalificaties die de studenten tijdens hun studie moeten verwerven, heeft de opleiding vastgelegd in het ATM-Opleidingskader en in het Groot Curriculum Overzicht. • Om na te gaan of de eindkwalificaties ook door de studenten worden behaald, zet de opleiding een aantal instrumenten in. Voorbeelden hiervan zijn de toetsing en de beoordeling van door de studenten geleverde prestaties, de afstudeerwerken, de presentatie en de beoordeling van de afstudeerwerken waarbij externe deskundigen betrokken zijn en de onderwijsevaluaties. De contacten met de WAR, de Avans studenttevredenheidsonderzoeken, de uitkomsten van de Keuzegids en de HBO-Monitor zorgen voor de noodzakelijke inbreng van buiten. • De resultaten van de HBO-Monitor hebben betrekking op de voltijdse en de duale variant en niet op de deeltijdse variant. Deze variant bestaat pas sinds 2005 en had tijdens het bezoek nog geen volledige cyclus doorlopen. • De opleiding heeft in 2008 voor het eerst de Alumni Enquête Elektrotechniek uitgevoerd. Ook de resultaten van deze enquête hebben alleen betrekking op afgestudeerden van de voltijdse en de duale variant. • Uit de HBO-Monitor 2006 blijkt dat voor de meeste afgestudeerden van de opleiding Elektrotechniek de hogere beroepsopleiding de eindopleiding was. Zij gingen na hun studie aan het werk. Zij waren welkom op de arbeidsmarkt en functioneren goed in de beroepspraktijk. Gemiddeld 67% van de afgestudeerden zegt dat de opleiding hen goed heeft voorbereid op hun werkzaamheden. Geen enkele ondervraagde is van mening dat de opleiding te gemakkelijk was. Eenzelfde beeld komt naar voren in de alumni-enquête die de opleiding in 2008 voor het eerst heeft uitgevoerd en in de komende jaren wordt herhaald. Wel vroegen de afgestudeerden in de alumni-enquête om meer aandacht in het curriculum voor het ontwerpen van computer- en besturingssystemen en voor opwekking, distributie en verbruik van elektrische energie. • Een kanttekening bij het alumnionderzoek en de HBO-Monitor is de lage respons. • Tijdens het bezoek bleek dat de afstudeerbegeleiders positief oordelen over de bijdrage die de vierdejaars studenten in de afstudeerfase aan de kennisontwikkeling van de organisatie hebben geleverd. De studenten hebben volgens de afstudeerbegeleiders een professionele houding en zijn voldoende toegerust voor het werk dat zij na hun studie moeten gaan doen. • Tijdens het bezoek heeft het panel geconstateerd dat de verworven kwalificaties niet alleen goed aansluiten bij de eisen die daar door de beroepspraktijk aan worden gesteld. Ze worden door de afgestudeerden van de opleiding Elektrotechniek ook gewaardeerd. De alumni met wie het panel heeft gesproken vertelden dat ze trots zijn op hun opleiding. Onoverkomelijke lacunes hebben zij niet geconstateerd. • Het panel heeft 10 afstudeerwerken die de opleiding enkele weken voor het bezoek ter inzage heeft gegeven, bestudeerd. Deze werken zijn geschreven door studenten die de opleidingen gediplomeerd hebben verlaten. Alle afstudeerwerken behandelen een concreet probleem en monden uit in een beroepsproduct. Voorbeelden van producten die de afgestudeerden maakten, zijn een ontwerp van een Sinamics testopstelling, een


41/65

•

•

•

•

levensduurverwachting van een Solar Road Stand, een onderzoek naar de energievoorziening in een appartementencomplex, de berekening, bepaling en implementatie van de kortsluitvastheid van een schakelpanel en een system performance besturingstool van een vergadersysteem. Het panel oordeelt gematigd positief over de kwaliteit van de afstudeerwerken. Positief is dat de afstudeerwerken het panel de indruk geven dat de afgestudeerden redelijk inzicht hebben in de gang van zaken in de beroepspraktijk. Daarnaast laten de afgestudeerden zien dat ze in staat zijn om een onderzoek voor te bereiden, een praktijkprobleem te analyseren, aanbevelingen te doen voor de oplossing ervan en relevante beroepsproducten te maken. Er zijn echter ook kanttekeningen. Het panel heeft geconstateerd dat in de meeste werken de vraagstelling beperkt is uitgewerkt, de vraagstelling niet is ingebed in een bredere context en de probleemanalyse slechts gedeeltelijk door theorie is onderbouwd. Voorts is het panel van mening dat de studenten door de opleiding gestimuleerd moeten worden meer literatuur te gebruiken. Tot slot merkt het panel op dat de meeste afstudeerwerken moeilijk leesbaar zijn, in ieder geval voor niet-ingewijden. De cijfers die de docenten aan de afstudeerwerken hebben toegekend vindt het panel in een aantal gevallen te hoog. De indruk bestaat dat bij de beoordeling vooral is gekeken naar de praktijkcomponent. Het panel heeft echter geen afstudeerwerken aangetroffen die ten onrechte met een voldoende zijn beoordeeld. Het panel concludeert dat de afgestudeerden van de opleiding aan het eind van hun studie de competenties hebben gerealiseerd, die de opleiding beoogt. Zij kunnen zich melden op de arbeidsmarkt. Door de kanttekeningen bij de afstudeerwerken komt het panel bij dit facet tot het oordeel voldoende.

Facet 6.2

Onderwijsrendement


Criteria - Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. - Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. De oordelen worden als volgt beargumenteerd: • De opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool in Breda heeft in het Startdossier rendementsgegevens verzameld en geanalyseerd. Richtsnoer bij de analyse waren de door de opleiding vastgestelde streefcijfers over propedeuserendement, examenrendement en gemiddelde verblijfsduur. • De streefcijfers luiden als volgt. Minstens 50% van alle studenten behaalt na vier jaar het diploma, na vijf jaar is dat 70%. De gemiddelde verblijfsduur van studiestakers zonder diploma is maximaal 16 maanden (1,3 jaar). De gemiddelde verblijfsduur van

42/65


•

•

•

gediplomeerden is 54 maanden (4,5 jaar). Het propedeuserendement na 1 jaar is 60% en na twee jaar 75%. De opleiding sluit met deze streefcijfers aan bij de streefnormen van de Academie voor Technologie en Management. Het panel vindt de cijfers duidelijk, maar niet ambitieus. In de streefcijfers is bijvoorbeeld geen rekening gehouden met de kortere studieduur van mbo-gediplomeerden. Uit de rendementsoverzichten van de opleiding Elektrotechniek in het Startdossier blijkt dat: o de opleiding de streefwaarde voor het propedeuserendement bij de voltijdse variant behaalt. Het percentage geslaagden na 1 jaar varieert tussen 54 en 83%, na twee jaar varieert het percentage tussen 70 en 93%. Van de deeltijdse variant zijn van twee cohorten propedeusestudenten percentages beschikbaar. Het eerste cohort haalt het streefcijfer propedeuserendement na 1 jaar niet, het tweede cohort wel. o in de door de opleiding ter beschikking gestelde gegevens een onderscheid is gemaakt tussen voltijd en duaal. o de studieduur van afgestudeerden van de voltijdse en duale leerroute ligt tussen 34 en 49 maanden. Zoals al eerder verwoord zijn er geen streefcijfers vastgesteld voor de studenten met een middelbare beroepsopleiding als vooropleiding. Voor deze studenten ligt de studieduur tussen 34 en 37 maanden. o de gemiddelde studieduur van afgestudeerden van de deeltijdse leerroute (nog) niet bekend is. o de gemiddelde verblijfsduur van gediplomeerden niet toeneemt. Dit geldt ook voor studiestakers zonder diploma. De studieduur van studiestakers schommelt tussen 3 en 19 maanden. Met de aangeleverde kengetallen en streefcijfers geeft de opleiding Elektrotechniek van Avans Hogeschool in Breda er volgens het panel blijk van dat zij voldoende zicht heeft op relevante instroom-, doorstroom- en uitstroomgegevens. Het panel stelt vast dat het onderwijsrendement van de opleiding Elektrotechniek vrijwel geheel voldoet aan de gestelde streefcijfers. Het oordeel is goed.


43/65

44/65


Deel C: Bijlagen


45/65

Bijlage 1:

46/65

Onafhankelijkheidsverklaring panelleden



47/65

48/65



49/65

50/65


Bijlage 2:

Deskundigheden panelleden

X

X

Vakdeskundigheid: Vertrouwd met meest recente ontwikkelingen

X

X

Vakdeskundigheid: Vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op niveau/oriëntatie te beoordelen opleiding

X

Onderwijsdeskundigheid

X

X X

Studentgebonden deskundigheid Visitatiedeskundigheid

Panellid NQA: De heer Drs. L. Koekebakker

Panellid De heer dr.ir. C.J.M. Verhoeven

Relevante werkvelddeskundigheid

Panellid student: De heer P.J. de Vries

Panellid De heer ing. H.H. Tuininga

Deskundigheid cf. Protocol VBI’s; oktober 2007

X

X

X

X

Nadere informatie over de achtergronden van de panelleden:

Panellid de heer ing. H.H. Tuininga De heer Tuininga is ingezet als panellid vanwege zijn vakdeskundigheid, zijn werkvelddeskundigheid en zijn internationale deskundigheid. De heer Tuininga is vertrouwd met de meest recente ontwikkelingen in de vakgebieden commerciële engineering en (technische) informatica. Ook beschikt hij over relevante werkvelddeskundigheid in de vakgebieden commerciële engineering, communicatiesystemen, elektrotechniek, engineering, design and innovation en technische bedrijfskunde. Internationale deskundigheid heeft de heer Tuininga in de vakgebieden communicatiesystemen, elektrotechniek, engineering, design and innovation en informatica. Voor deze visitatie is de heer Tuininga individueel geïnstrueerd over het proces van visitatie en accreditatie in het hoger onderwijs en over de werkwijze van NQA. Opleiding: 1983 – 1987 1990 1991 1990 – 2006

HTS Elektrotechniek Zwolle Nima A Nima B Diverse cursussen: Adviserend verkopen, Leergang ICT, etcetera.


51/65

Werkervaring: 1987 – 1989 1989 – 1991 1991 – 1995 1995 – 1996 1996 - 1998 1998 - 2001 2001 – heden

Rood Testhouse Heerde – Development Engineer Nedap Groenlo – Ontwikkelaar Nedap Groenlo – Verkoop& Marketing Nedap Groenlo – Manager Verkeer & Vervoer Salland Engineering bv. Zwolle – Sales manager Salland Engineering Electronics BV - Directeur Salland Electronics Zwolle – Directeur Groot Aandeelhouder

Huidige nevenfuncties: - Voorzitter Development Club onderdeel van FHI Amersfoort - Bestuurslid branche Industriële Elektronica onderdeel van FHI Amersfoort - Bestuurslid en mede initiator DEVlab Eindhoven - Toetsingscommissie E-W-IPO Windesheim Zwolle - Commissielid STW \ Progress Utrecht – (ook beoordelingscommissie SBIR) - Beoordelingscommissie SBIR TNO in samenwerking met STW

Panellid de heer dr. ir. C.J.M. Verhoeven De heer Verhoeven is ingezet als panellid vanwege zijn vakdeskundigheid, zijn auditdeskundigheid en zijn onderwijsdeskundigheid. Hij is gepromoveerd in de analoge elektronica en is momenteel als universitair hoofddocent werkzaam aan de faculteiten Elektrotechniek en Lucht- en Ruimtevaarttechniek van de Technische Universiteit Delft. De heer Verhoeven beschikt over auditdeskundigheid op het gebied van elektrotechniek doordat hij onder andere dagvoorzitter was bij de visitatie Elektrotechniek voor het HBO in 2002 en 2003. Hij is vertrouwd met de meest recente ontwikkelingen in zijn vakgebied en met lesgeven, beoordeling en toetsing op het niveau van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt de heer Verhoeven over onderwijsdeskundigheid door het volgen van vele cursussen op onderwijsgebied en het inhoudelijk sturen van een curriculumherziening. Ook was hij jarenlang lid van de opleidingscommissie van de TU Delft en uiteindelijk voorzitter. Bovendien beschikt de heer Verhoeven door zijn ervaring in samenwerking met Chinese universiteiten over internationale deskundigheid in zijn vakgebied. Voor deze visitatie is de heer Verhoeven aanvullend individueel geïnstrueerd. Opleiding: 1978 – 1985 1985 – 1990 1997 – 1998 1990 – 2004 Werkervaring: 1990 – 1999 1999 – 2006 Vanaf 2007 2003 – heden 2002 – 2003

52/65

Universiteit Elektrotechniek, TU Delft Promotie Micro elektronica, TU Delft SiOO, Verandermanagement Jaarlijkse trainingen onderwijsbevoegdheid binnen de TU-Delft

Universitair docent TU Delft Elektrotechniek Universitair Hoofddocent TU Delft Elektrotechniek Parttime UHD TU-Delft Elektrotechniek, Parttime UHD Lucht en Ruimtevaart Opzetten samenwerking met Chinese universiteiten, inrichting gemeenschappelijk curriculum met de Universiteit van Fudan in Shanghai. Visitatiecommissie Elektrotechniek HBO


Panellid student de heer P.J. de Vries De heer De Vries is in dit panel ingezet als studentpanellid. Hij studeert Elektrotechniek aan de Hogeschool van Utrecht en is lid van de Facultaire medezeggenschap raad Faculteit natuur en techniek. De heer De Vries is qua leeftijd representatief voor de primaire doelgroep van de opleiding. Hij beschikt over studentgebonden deskundigheid met betrekking tot studielast, onderwijsaanpak, voorzieningen en kwaliteitszorg bij opleidingen elektrotechniek. Voor deze visitatie is de heer De Vries individueel geïnstrueerd over het proces van visitatie en accreditatie in het hoger onderwijs en over de werkwijze van NQA. Opleiding: 1997-2002 KWC Culemborg Havo NT-profiel 2002 – heden Elektrotechniek Hogeschool Utrecht. Stage bij kenniscentrum voor productontwikkeling, samen met ICT en werktuigbouw projecten voor het bedrijfsleven gedaan. 2006: Minor Conflicthantering en Mediation 2007: Minor Elektrotechniek, met filosofie, begeleiden van mensen, ethiek, interface technieken en VHDL project. 2008: Minor Filosofie en Ethiek in de praktijk Werkervaring en nevenactiviteiten: 2002 tot 2004: Bestuurslid Studievereniging VET, algemeen lid, coördinator excursies en filmavonden en regelen ruimte en facilitering. 2004-2005: Bestuurslid USF Studentenbelangen, Intern voorzitter, coördinerende en plannende taken, verantwoordelijk voor beleid en draaiende houden organisatie. (fulltime) 2005-heden: Lid DB facultaire medezeggenschap raad van de FNT (HU), houd zich hierbinnen bezig met verenigingen, promotie, medezeggenschap organisatie en praktische zaken. 2005-2007: Bestuurslid OSHU, secretaris en assessor FNT, houd zich bezig met communicatie met verenigingen, Hu beleid m.b.t. verenigingen en FNT zaken. 2006-heden: Zeiler bij stichting Aeolus, zeilen met mensen die normaal niet op vakantie kunnen. (humanitas, autisten e.d.), Kampleider en zeilcoördinator. 2006-heden: Trainer voor de USF en voor de LSVb (tegenwoordig: TOM), geeft trainingen in medezeggenschap, creatief denken, doelen bereiken en organiseren. 2007-heden: OC ambassadeur van de Hogeschool Utrecht voor de OC’s van de FNT, vertegenwoordigt de belangen van de 8 OC’s bij het college van bestuur. 2007-heden: Coach van studentenvakbond Akku te Nijmegen. 2007-heden: Lid centrale medezeggenschap raad van de Hogeschool Utrecht, portefeuille medezeggenschap, huisvesting, toekomst visie, kleine kwaliteit. 2008-heden: lid visitatiepanel, bij Hobeon en NQA ervaring met meerdere visitaties elektrotechniek. 2008-heden: Beleidsraad LSVb, adviserend orgaan aan ALV en bestuur m.b.t. visie en beleid.

Panellid NQA de heer drs. L. Koekebakker De heer Koekebakker is ingezet als NQA auditor, voornamelijk vanwege zijn onderwijsdeskundigheid, verkregen door zijn opleiding en op grond van zijn ervaring als docent en onderwijskundige bij het hoger beroepsonderwijs. Op basis van zijn opleiding en zijn werkervaring, waaronder zijn veelvuldige inzet bij visitatietrajecten, heeft de heer Koekebakker visitatiedeskundigheid bij uitstek. De heer Koekebakker heeft bovendien deelgenomen aan de NQA-auditortraining Hoger Onderwijs.


53/65

Opleiding: 1961 1966 1977 1984 1990

Mulo Volledig bevoegd onderwijzer MO-A pedagogiek MO-B pedagogiek Doctoraal onderwijskunde

Werkervaring: 1967 – 1970 1970 – 1974 1974 – 1981 1981 – 1991 1991 – 2001 2001 – heden 2005 – heden

Onderwijzer lager onderwijs in Amsterdam Leraar lager beroepsonderwijs in Amsterdam Leraar middelbaar beroepsonderwijs in Amsterdam Leerplanontwikkelaar, Instituut voor leerplanontwikkeling (SLO) in Enschede Docent en Onderwijskundige bij diverse (economie-)opleidingen Saxion Hogescholen Auditor bij HBO-raad en NQA Onderwijskundige, Saxion Hogescholen, bij diverse opleidingen

54/65


Bijlage 3:

Bezoekprogramma 7 oktober 2008

Tijdstip 08.30 – 11.00

Programmaonderdeel Ontvangst Materiaalbestudering

Deelnemers Visitatiepanel

11.00 – 11.45

Eerste gesprek met opleidingsmanagement

De heer Harrie de Werd, Directeur De heer René Schenk, Adjunct-directeur De heer Han van Osch, Projectmanager

11.45 – 12.45

Gesprek met studenten

Martijn Vermeer (1e jaar) Wesley Kerstens (1e jaar) Boy van Kakerken (2e jaar) Emile Knottnerus (2e jaar) Geert van Pelt (3e jaar, duaal) e Lennert van der Werf (4 jaar) e Jeroen Baggen (4 jaar) Jurgen Martens (deeltijd, 2e jaar) Gerard Kanters (deeltijd, 4e jaar)

12.45 – 13.30

Lunchpauze Intern paneloverleg Materiaalbestudering

13.30 – 14.30

Gesprek met docenten

De heer Frank Arnouts De heer Frie Boon De heer Gerard van Harten De heer Rens Leenders De heer Toine Nagtzaam De heer Derk Pruisken De heer Gerbrandt Schor De heer Raoul Smeets

14.30 – 15.15

Gesprek met werkveld en afgestudeerden

Werkveld: De heer Ad van Genderen De heer Jurgen Mutsaers De heer Henk Meeuwissen De heer Robert de Leeuw De heer van Huisstede Alumni: De heer Carel Cappon (afg. 2005) De heer Kees Kouwenberg (afg. 2007) De heer Tom de Brouwer (afg. 2008)

15.15 – 17.00

Rondleiding Etra gesprekken Materiaalbestudering Intern paneloverleg

Visitatiepanel

17.00 – 17.30

Tweede gesprek met opleidingsmanagement

Opleidingsmanagement

17.30 – 18.00

Afsluitend paneloverleg Vertrek

Visitatiepanel


55/65

Bijlage 4:

Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal

A Notulen Academieraad Bijdrage DMCS aan accreditatie, 2005 Accreditatiekader (NVAO) bestaande opleidingen hoger onderwijs Advies voorlichtingsevenementen 2006-2007 Adviesrapport Inrichting Interne Organisatie Korte Termijn, 2006 Handleiding Afstuderen 2008-2009 Alumni Avans Hogeschool ATM alumni Elektrotechniek enquête, 2008 Notitie Alumni Elektrotechniek, 2008 ATM alumni Elektrotechniek enquête, 2008 ATM Internationalisering 2008-2009 ATM Kwaliteitsbeleidsplan 2008-2010 ATM Kwaliteitshandboek 2008-2011 ATM Kwaliteitsplanning 2008-2011 ATM Overzicht buitenlandse contacten, 2008 ATM Personeelsbeleidsplan 2008-2011 ATM Scholingsplan 2008-2009 ATM Enquête werkgevers Elektrotechniek, 2008 Avans Hogescholen Instellingsaudit, 2008 Avans Hogeschool verbindt mensen, creëert kennis, Visie op leren en onderwijs, 2007 Avans Portal B Profiel van de Bachelor of Engineering, 2006 Beleidskader Bacheloropleidingen, 2005 Beleidskader Bacheloropleidingen, 2005 Beleidskader kwaliteitszorg Avans Hogeschool 2007-2010 "Kwaliteit is van iedereen", 2007 Beleidsnota HRM, 2004 Richtlijnen beloning, 2006 Benchmark ICT 2006 Landelijke Samenvatting Beroeps- en opleidingsprofiel Bachelor of Engineering, 2006 Handleiding beroepsoriënterende stage 2008-2009 Inventarisatie beroepsprofielen ten behoeve van de nieuwe leerroute Mechatronica, 2005 De besturing van de nieuwe organisatie van Avans Hogeschool, 2004 Bijdrage DMCS aan accreditatie, 2005 ATM Overzicht buitenlandse contacten, 2008 Buitenschools leerprogramma deeltijd – 2e en 3e leerjaar, 2007 Businessplan 2008-2010 ATM

56/65


C Notulen Cluster Engineering, 2003-2007 Collectieprofiel, 2008 Competent HTNO, 2003 Groot Curriculum Overzicht, 2008 Notulen Curriculumcommissie Notulen Curriculumcommissie 1 juli 2008 Notulen Curriculumcommissie Breda en Tilburg van 16 juni 2008 CV’s personeel ATM, 2008 D Deeltijd Deeltijd Programma Elektrotechniek, 2008 Notulen diverse commissies Informatie Duale Leerroute DVO DIF-ATM 2007 DVO DIF-ATM 2008 DVO LIC-ATM 2008 E Project Euregionale Proeftuin Embedded System Development Evaluatie externe deskundigen E, 2008 Evenementenkalender 2007-2008 F Functieboek G Groot Curriculum Overzicht, 2008 H Handleiding Afstuderen 2008-2009 Handleiding beroepsoriënterende stage 2008-2009 Handleiding Stage 2008-2009 HBO-kwalificatieplan, 2006 HBO-Monitor 2006 Beleidsnota HRM, 2004 Kaderstelling huisvesting, 2004 Huisvestingsplan Avans Hogeschool 2006-2008 I Benchmark ICT 2006 Landelijke Samenvatting Informatiebrochure Informatie Duale Leerroute ATM Internationalisering 2008-2009


57/65

Inrichting van het Leercentrum, 2005 Inspanning onder hoogspanning; Eindrapport van de visitatiecommissie Elektrotechniek 2003 Zelfevaluatierapport Instellingsaccreditatie, 2008 Avans Hogescholen Instellingsaudit, 2008 Instroombeleid, 2008 Plan van Aanpak Stuurgroep Integrale Kwaliteitszorg, 2006 Inventarisatie beroepsprofielen ten behoeve van de nieuwe leerroute Mechatronica, 2005 J Jaarverslagen K Kaderbrief 2008 Notitie kaders onderwijsontwikkeling, 2006 Kaderstelling huisvesting, 2004 Verslagen Klankbordgroepen HBO-kwalificatieplan, 2006 Landelijke kwalificaties hbo-opleiding elektrotechniek ATM Kwaliteitsbeleidsplan 2008-2010 ATM Kwaliteitshandboek 2008-2011 ATM Kwaliteitsplanning 2008-2011 Beleidskader kwaliteitszorg Avans Hogeschool 2007-2010 "Kwaliteit is van iedereen", 2007 Plan van Aanpak Stuurgroep Integrale Kwaliteitszorg, 2006 Landelijke kwalificaties hbo-opleiding elektrotechniek L Langetermijnactieplan ATM 2007-2010 Inrichting van het Leercentrum, 2005 Informatie Duale Leerroute Literatuur Elektrotechniek studiejaar 2007/2008 Lijst gecommitteerden E, 2008 M Mechatronica in Midden Brabant, Plan realisatie lectoraat MBO/HBO, 2008 Inventarisatie beroepsprofielen ten behoeve van de nieuwe leerroute Mechatronica, 2005 Wederkerig investeren in de praktijk; Realisatieplan ter uitvoering van het meerjarenbeleid 2007-2010 Meerjarenbeleidsplan 2003-2006 Wederkerig investeren, Avans Hogeschool Meerjarenbeleidsplan 2007-2010 N Notitie Alumni Elektrotechniek, 2008 Notitie kaders onderwijsontwikkeling, 2006 Notitie Partnerships ATM, 2008

58/65


Notulen Academieraad Notulen Cluster Engineering, 2003-2007 Notulen Curriculumcommissie Notulen Curriculumcommissie 1 juli 2008 Notulen Curriculumcommissie Breda en Tilburg van 16 juni 2008 Notulen diverse commissies Notulen Opleidingscommissie Notulen Opleidingscommissies 12 juni 2008 Notulen Werkveldadviesraad O OER 2007-2008 OER 2008-2009 Onderwijsconcept ATM Notitie kaders onderwijsontwikkeling, 2006 Onderwijsvisie, 2003 Uitgangspunten ATM voor Toegepast Onderzoek Notulen Opleidingscommissie Notulen Opleidingscommissies 12 juni 2008 De opleidingen van ATM in: periodematrices en toetsoverzichten Opleidingskader ATM, 2008 Overzicht ontwikkelen verbeteracties sinds de vorige visitatie Elektrotechniek van 2002 Overzicht ontwikkelen verbeteracties sinds de vorige visitatie Elektrotechniek van 2002 P Notitie Partnerships ATM, 2008 Periodematrices ATM 0708 De opleidingen van ATM in: periodematrices en toetsoverzichten Perioderapportages Planning perioderapportages, 2007 ATM Personeelsbeleidsplan 2008-2011 Plan van Aanpak Stuurgroep Integrale Kwaliteitszorg, 2006 Planning perioderapportages, 2007 Avans Portal Toelichting portfolio Product- en Dienst Catalogus, 2005 Producten- en Dienstencatalogus DIF 2006 Profiel van de Bachelor of Engineering, 2006 Programmavergelijking opleiding Elektrotechniek - BEng in Electrical & Electronical Engineering, 2008 Project Euregionale Proeftuin Embedded System Development Projectplan PR & Werving ATM, 2007 Projectplan PR & Werving ATM, 2007 Protocol Avans gesprekken cyclus, 2006


59/65

R Richtlijnen beloning, 2006 Ruimte voor Techniek, 2008 S Handleiding beroepsoriënterende stage 2008-2009 Handleiding Stage 2008-2009 Startdossier opleiding Elektrotechniek Starterslift Avans Hogeschool Studentenstatuut 2006-2007 Verslagen Studentenplatform Studenttevredenheidsonderzoek, 2006 Studenttevredenheidsonderzoek, 2007 Studenttevredenheidsonderzoek, 2008 Studieloopbaanontwikkeling, 2006 T Technasium Te doen of niet te doen? Advies over de studeerbaarheid van onderwijsprogramma's in het hoger onderwijs, 1992 Uitgangspunten ATM voor Toegepast Onderzoek Toelichting portfolio Toetsbeleid, 2007 Toetsoverzichten, 2008 De opleidingen van ATM in: periodematrices en toetsoverzichten U Uitgangspunten ATM voor Toegepast Onderzoek V Verbeteracties n.a.v. STO E 2008 Overzicht ontwikkelen verbeteracties sinds de vorige visitatie Elektrotechniek van 2002, 2008 Verslag Werkveldadviesraad ATM, 3 oktober 2006 Verslag Werkveldadviesraad ATM, 28 februari 2007 Verslagen Klankbordgroepen Verslagen Studentenplatform Overzicht ontwikkelen verbeteracties sinds de vorige visitatie Elektrotechniek van 2002, 2008 Advies voorlichtingsevenementen 2006-2007 Voorop in vernieuwing, Gezamenlijk Strategisch Plan 2007-2010 Academies Bèta/Techniek Avans Hogeschool, 2007 VQTSII Leonardo da Vinci Application Form Multilateral Projects Transfer of Innovation, 2008 VQTSII List of Participants, 1st International Project Meeting-Vienna, 17-18 January, 2008

60/65


W Wat gaan we doen? door Dick de Bie en Jos de Kleijn, 2001 Wederkerig investeren in de praktijk; Realisatieplan ter uitvoering van het meerjarenbeleid 2007-2010 Wederkerig investeren, Avans Hogeschool Meerjarenbeleidsplan 2007-2010 ATM werkgevers Elektrotechniek enquête, 2008 Notulen Werkveldadviesraad Verslag Werkveldadviesraad ATM, 3 oktober 2006 Verslag Werkveldadviesraad ATM, 28 februari 2007 Projectplan PR & Werving ATM, 2007 X Xplora gebruikersonderzoek Z Zelfevaluatierapport Instellingsaccreditatie, 2008


61/65

Bijlage 5:

Domeinspecifiek referentiekader en opleidingscompetenties

Opleidingscompetenties Overgenomen uit: Landelijke kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek, opgesteld door Werkgroep kwalificaties van het Clusteroverleg Opleidingen Elektrotechniek (COE), 2002 (zie 1.1). Kenmerk:

1

2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

De beginnend hbo-ingenieur elektrotechniek demonstreert dat hij/zij in staat is programma van eisen op basis van de wensen van de opdrachtgever/klant een programma van opstellen eisen (t.a.v. specificaties, certificering, prijs en levertijd) op te stellen voor een E-product/systeem/dienst dat/die voldoet aan de wensen van de opdrachtgever en realiseerbaar is keuze maken beargumenteerd een keuze te maken uit een aantal bestaande of zelf bedachte concepten, oplossingen en/of verschillende implementaties projectplan opstellen op basis van een programma van eisen een projectplan op te stellen ontwerpen samen met anderen het in het programma van eisen aangegeven product/systeem/dienst op gestructureerde wijze te ontwerpen samenstellen het/de in het projectplan aangegeven product/systeem/dienst uit te werken tot een geheel dat samengesteld kan worden uit beschikbare deelproducten/ontwerp waarbij gebruik gemaakt wordt van beschikbare deelproducten/kennis productierijp maken het ontworpen product/systeem/dienst geschikt te maken voor fabricage voortgang bewaken op basis van een projectplan de voortgang te bewaken en zonodig bij te sturen optimaliseren het productieproces te optimaliseren door op basis van een analyse verbeteringen aan te brengen of zonodig innovatie te starten opleveren aan te tonen aan de opdrachtgever/klant dat geleverde product/systeem/dienst voldoet aan de specificaties in bedrijf stellen een gecompliceerd systeem in bedrijf te stellen service verlenen service te verlenen en onderhoud te doen verbeteringen op basis van een analyse van een technisch systeem verbeteringen voor te stellen voorstellen relatie onderhouden met opdrachtgever/klant een duurzame relatie te onderhouden die voor zijn organisatie profijtelijk is partners kiezen leveranciers en klanten te beoordelen en kiezen markttrends kwalitatief en kwantitatief onderzoek te doen naar mogelijkheden en onderkennen trends in de markt

62/65


Algemene competenties Overgenomen uit: Landelijke kwalificaties HBO Opleiding Elektrotechniek, opgesteld door Werkgroep kwalificaties van het Clusteroverleg Opleidingen Elektrotechniek (COE), 2002 (zie 1.1). Kenmerk:

22 verantwoording

De beginnend hbo-ingenieur elektrotechniek demonstreert dat hij/zij in staat is vanuit een basishouding gericht op leven lang leren zelfstandig een leerdoel (ten aanzien van persoonlijke ontwikkeling en het verwerven van beroepscompetenties) en een leerstrategie te bepalen, uit te voeren en resultaat terug te koppelen naar het leerdoel door reflectie op eigen gedrag, door het geven en ontvangen van terugkoppeling te formuleren wat zijn sterke/zwakke punten zijn, welke competenties hij heeft, welke rollen hij kan en wil spelen en in welke richting hij zich kan en wil ontwikkelen bij beroepsmatige en ethische dilemma’s (bijvoorbeeld verhoging van de duurzaamheid versus de extra kosten) een afweging te maken op basis van gedegen maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden en een besluit te nemen zich snel aan te passen aan veranderende werkomgevingen en op basis van doorzettingsvermogen prestatiegericht te werken op basis van een goed omschreven probleem met bekende kaders te komen tot een aantal originele innovatieve concepten en/of oplossingen op basis van zijn E-deskundigheid de communicatie met opdrachtgever/klant, ontwikkelaars, commerciële medewerkers en andere betrokkenen te onderhouden. verantwoording af te leggen aan alle betrokkenen

afleggen 23 multidisciplinair samenwerken 24 adviseren

in een multidisciplinaire groep vanuit zijn specifieke E achtergrond een bijdrage te leveren aan de totstandkoming van het gewenste resultaat de opdrachtgever/klant te adviseren

25 leiding geven

tot het uitvoeren van eenvoudige leidinggevende en managementtaken

16 leren leren

17 reflecteren

18 maatschappelijk verantwoordelijk handelen

19 aanpassen 20 innoveren 21 communicatie onderhouden


63/65

Domeinspecifiek referentiekader Het competentieprofiel van de bachelor of engineering Overgenomen uit: Profiel van de Bachelor of Engineering, opgesteld door de Werkgroep Bachelor of Engineering Competenties, in opdracht van het Cluster Engineering, 2006 (zie 1.1). Het profiel van de bachelor of engineering is gebaseerd op de vier fasen van bewust handelen, en bestaat uit de volgende vier generieke competenties: 1. inzicht krijgen in de opdracht of probleemsituatie; 2. ontwerpen van het product, de dienst of de sturing; 3. plannen van de uitvoering; 4. uitvoeren van het plan van aanpak. Dit profiel wordt ingezet in alle mogelijke contexten van de Bachelor of Engineering, en levert steeds andere kenmerkende opbrengsten op. Bij de hierna volgende beschrijving van deze vier generieke competenties worden steeds de handelingen en bijbehorende opbrengsten aangegeven. Afhankelijk van de context, opdracht en rol hebben de handelingen verschillende namen (vakjargon), maar voor elke competentie hebben zij wel hetzelfde karakter. 1. INZICHT KRIJGEN in opdracht of probleemstelling Dit is de eerste fase waarin de beroepsbeoefenaar (nog in opleiding of praktiserend) te maken krijgt met zijn opdracht. Hij krijgt deze opdracht in een bepaalde bedrijfssituatie (context), en de opdrachtgever beoogt een bepaalde doelstelling te realiseren. De beroepsbeoefenaar gaat zich in de opdracht verdiepen.Hij oriënteert zich in zijn omgeving (‘stakeholderanalyse’). Hij analyseert de situatie op zo veel mogelijk aspecten. Zo nodig maakt hij zich daarvoor nieuwe kennis en vaardigheden eigen. Vaak zal hij constateren dat de gestelde opdracht uiteenvalt in meerdere deelopdrachten of deelproblemen, die van verschillende ernst of prioriteit zijn. Op basis van selectiecriteria (aangereikt of door hem opgesteld) maakt hij een onderbouwde keuze in deze deelopdrachten of deelproblemen om daar verder aan te werken. De opbrengst van deze competentie is inzicht in de opdracht c.q. probleemstelling, het veld waarin zich die afspeelt en een geherformuleerde opdracht. Er is een diagnose gesteld, een analyse of evaluatie gemaakt of een voorlopig pakket van eisen opgesteld. 2. ONTWERPEN van product, dienst of sturing In deze tweede fase werkt de beroepsbeoefenaar de geherformuleerde opdracht uit. Met gebruik van zijn kennis over relevante theorieën en vaardigheden stelt hij meerdere ontwerpen of modellen op. Zo nodig maakt hij zich daarvoor nieuwe kennis en vaardigheden eigen. Hij is zich bewust van de voor- en nadelen van de diverse voorstellen. Het gaat hier in eerste instantie om technisch- inhoudelijke voorstellen zonder veel detail. We spreken van mogelijke oplossingsrichtingen. Let wel: het gaat in deze fase dus uitdrukkelijk niet om een tot in details uitgewerkt technisch ontwerp, dat komt eventueel in een latere fase.

64/65


Aan de hand van aangereikte of door hem opgestelde criteria adviseert hij zijn opdrachtgever. De opbrengst van deze competentie is een concept, voorlopig ontwerp, oplossingsrichting of een definitief pakket van eisen. 3. PLANNEN van de uitvoering Na het vaststellen van de oplossingsrichting kan de beroepsbeoefenaar overgaan tot het in detail uitwerken daarvan. Daarbij is het vaststellen van de haalbaarheid van het grootste belang. Zo nodig maakt hij zich daarvoor nieuwe kennis en vaardigheden eigen. Het zal blijken dat voor de details nog uit vele alternatieve oplossingen gekozen moet worden. De technisch-inhoudelijke uitwerkingen vertaalt hij in benodigde middelen in termen van tijd, geld en organisatie. Hij zal maatregelen treffen om de uitvoering voor te bereiden. De gestelde kwaliteitsnormen worden daarbij niet uit het oog verloren. Voortdurend zal hij keuzes moeten maken. Dit doet hij samen met zijn opdrachtgever. Daarvoor zal hij steeds selectiecriteria opstellen om zijn keuzes inzichtelijk te maken. De opbrengst van deze competentie is een plan van aanpak, een blauwdruk, oplossing, implementatieplan, interventie, draagvlak, contract, projectteam enzovoorts. 4. UITVOEREN van het plan van aanpak Tenslotte voert de beroepsbeoefenaar het plan van aanpak uit, en realiseert daarmee het product, de dienst of de sturing. Afhankelijk van zijn rol realiseert hij deze zelf, managet hij het voortbrengingsproces of levert hij een bijdrage aan een of beide. Zo nodig maakt hij zich daarvoor nieuwe kennis en vaardigheden eigen. Hij maakt alsnog de uitgestelde keuzes, en biedt het hoofd aan onverwachte problemen of situaties. Bij dat laatste valt hij terug op de vier generieke competenties in een meer specifieke context. De opbrengst of het resultaat van deze competentie is het product, de dienst of de sturing c.q. interventie.


65/65

AVANS Hogeschool, Breda

Recommend Documents