Autoretail Groei in een lagere versnelling
Economisch Bureau Sector & Commodity Research
sectorupdate 2 september 2011
• • •
Focus op volume leidt dealers te veel af van noodzakelijke verbetering rendement Verkoopprognose 2011 naar boven bijgesteld tot 550.000 Benzineservicestations onderweg naar lagere brandstofvolumes
Groei nieuwverkopen in een lagere versnelling Autoverkopen (%groei jaar op jaar)
50% 40% 30% 20% 10% 0% 2010 2010 juli 2011 2011 juli % maandelijkse ontw ikkeling autoverkopen
Bron: RDC datacentrum
Na 8 maanden in 2011 zijn de nieuwverkopen 19% hoger dan over dezelfde periode in 2010. Belangrijkste aanjager daarvoor was het aantrekken van de zakelijke markt. Het aantal nieuwe leaseregistraties steeg in het eerste halfjaar van 2011 met 36,2%. Echter juni 2011 bracht met een nulgroei na 18 maanden een einde aan de onstuimige groei van de nieuwverkopen. Dit cijfers kwam niet onverwacht omdat juni 2010 een ongekend hoog groeicijfer kende van bijna 43%. Dat een jaar later de verkopen dan stabiliseren is op zich niet verontrustend. Echter de hele tweede helft van 2010 werd gekenmerkt door hoge groeicijfers, wat een indicator zou kunnen zijn voor de rest van 2011. Inmiddels zijn de verkoopcijfers van juli en augustus bekend en naar nu blijkt is er van stabilisering nog geen sprake. Voor de tweede helft van 2011 verwachten wij dat de autoverkopen zich positief blijven ontwikkelen, echter wel op een aanzienlijk lager groeipad. ABN AMRO verwacht circa 5% hogere nieuwverkopen in de tweede helft van 2011. Daarmee zal het aantal nieuwverkochte auto’s in 2011 uitkomen op circa 550.000. Groeipotentie zit er nog in de zakelijke markt, deze heeft qua nieuwe registraties met een inhaalvraag te maken. Aan onze verwachting ligt een gelijkblijvend macro-economisch beeld ten grondslag met een economische groei van 1,8% in 2011 en een zich niet verder verdiepende Europese en Amerikaanse schuldencrisis.
Lager rendement bij hogere verkopen: een slecht signaal Dealerrendement
2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 2005 per jaar Bron : Bovag
2007
2009 1e kwartaal
2011
In het eerste kwartaal van 2011 bedroeg het gemiddelde dealerrendement 1,7%. Dit was in het eerste kwartaal van 2010 nog 2,1%. Ofwel het rendement van het gemiddelde dealerbedrijf daalde met 19%. Een dergelijke mutatie komt vaker voor in de branche, maar als dit gebeurt bij 25% hogere nieuwverkopen in hetzelfde kwartaal, dan verdient dit nadere analyse. Bij dealerbedrijven ligt de nadruk in de bedrijfsvoering wel heel sterk op het halen van volumes en niet bij het verbeteren van rendement. Uit de rendementsdata over 2010 bleek reeds dat het aandeel van de gestegen nieuwverkopen in het rendement betrekkelijk klein was. Het verbeterde resultaat werd vooral via aftersales, snoeien in de indirecte kosten en occasionverkopen gerealiseerd. De spectaculair gestegen nieuwverkopen hebben de samenstelling van het rendement in 2010 enigszins gemaskeerd. De sterke focus op volume wordt mede ingegeven door de importeurs, die hoge verkoopdoelen stellen en met bonussen dealers stimuleren tot het afnemen van grote aantallen nog onverkochte auto’s. Dit knaagt niet alleen aan de marges van nieuw verkochte auto’s, maar heeft ook invloed op de inkoop en verkoop van occasions. Omdat ook de omzet en marges in de werkplaats onder druk staan en er op het gebied van kosten al veel gedaan is, zal rendementsverbetering een moeizaam proces worden, maar wel noodzakelijk.
2
Autoretail - Groei in een lagere versnelling - 2 september 2011
Occasionmarkt vertoont tekenen van herstel
Ontwikkeling occasionverkopen
De markt voor occasions is na enkele jaren van dalende prijzen en verkopen, in rustiger vaarwater gekomen. In 2010 zijn de occasionverkopen aan
30%
particulieren (B2C) 2010 met 0,33% minimaal gestegen ten opzichte van 2009. De daadwerkelijke verbetering tekende zich af in de tweede helft van 2010, toen de verkopen B2C met 4% stegen. De eerste helft van 2011 heeft deze verbetering zich doorgezet met een stijging van 4,8%. De autohandel B2B is in de eerste helft van 2011 12% gegroeid en lijkt daarmee de crisis achter zich te hebben gelaten.
20% 10% 0% -10% -20% jan-08
jan-09
B2B Bron : VWE
jan-10
jan-11
B2C
C2C
Index showroomvraagprijs
83 81 79 77 75 73 71 69 67 65 jul-10
jan-11
<= 4 jr
jul-11
5 jr-<= 8 jr
9 jr =>
Bron: Autodata, bewerking ABN AMRO
Handelswaarde en showroomvraagprijs
100
index (jan 2008 = 100)
95 90
De gemiddelde showroomvraagprijzen (B2C) van occasions lagen in juli 2011 nog 1,5% lager dan een jaar eerder. De medio 2007 ingezette prijsdaling heeft na 4 jaar geleid tot gemiddeld 15% lagere occasionvraagprijzen. De verkopen van de hele jonge occasions hebben last gehad van de door de overheid ingevoerde stimuleringsregelingen voor de aankoop van milieuvriendelijke auto’s. Consumenten verkiezen in veel gevallen een kleinere nieuwe auto boven een grotere jonge occasion. In de groep occasions 5 tot 8 jaar bevinden zich over het algemeen veel middenklasse lease-auto’s. Door het instorten van de zakelijke markt, het verlengen van leasecontracten tijdens de crisis en de groeiende export van vooral dit type occasions, is momenteel het aanbod van dit segment niet overdadig. De prijsdalingen in dit segment zijn het kleinst geweest, en stabiliseren nu al enige tijd. Echter door het sterke herstel op de zakelijke markt zal het aanbod van dit type occasions de komende tijd stijgen. Bij occasions ouder dan 9 jaar lijken de prijsdalingen nog niet ten einde. In juli lagen de prijzen 3,2% lager dan een jaar eerder. De grafiek met de handelswaarde en de showroomvraagprijs laat zien dat de handelswaarden (B2B) veel sneller reageerden op de veranderende marktomstandigheden vanaf 2008. Aanpassing van de prijzen en afwaardering van de voorraden heeft in het B2C kanaal veel langer nodig gehad. In de grafiek van de occasionprijzen naar leeftijd is in december 2010 een dipje te zien bij alle leeftijdscategorieën, als teken dat de voorraden aan het einde van 2010 zijn afgewaardeerd, wat zich vertaalt in lagere showroomvraagprijzen. Dat de vraagprijzen in juli 2011 voor de twee jongste segmenten zich boven dit niveau bevinden, is een positief teken.
85
Internationale occasionhandel groeimarkt van belang
80 75 2008
2009
2010
2011
Handelsw aarde (XRAY) Vraagprijs (AOX)
Bron: Autodata, XRay auto, bewerking ABN AMRO
Daar waar de verkoop van nieuwe auto’s nog voornamelijk via het klassieke verkoopkanaal plaatsvindt, heeft de occasionhandel het laatste decennium grote stappen gemaakt richting online verkoop en daarmee de mogelijkheden benut tot internationalisering. Online occasionportals spelen een centrale rol in de verkoop en prijsvorming van occasions. De markt is transparanter geworden. Aan de ene kant heeft dit er toe geleid dat consumenten in toenemende mate occasions onderling aan elkaar verkopen. Jaarlijks wisselen inmiddels meer dan 800.000 auto’s van eigenaar geheel buiten de branche om. Maar aan de andere kant heeft het de branche grote voordelen gebracht. De export en import van occasions geeft de branche de mogelijkheid een efficiëntere bedrijfsvoering te realiseren op de Europese markt. Door gebruik te maken van online veilingen, krijgen autobedrijven een veel bredere afzetmarkt voor occasions die zij willen afstoten. Met tijdwinst, betere prijsvorming en een dynamischer voorraadbeheer als voordelen. De export van occasions heeft zich in 2010 goed hersteld van het crisisjaar 2009. Het succes van de occasionexport zit hem in de mogelijkheid om het resterende
3
Autoretail - Groei in een lagere versnelling - 2 september 2011
Occasion import en export
250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 2002 2004 Export
2006
2008 2010 import
Bron : CBS
Belastingplannen uit de Autobrief Bijtelling: De bijtellingniveaus van 14, 20 en 25% blijven bestaan. De klassengrenzen voor CO2 uitstoot worden voor de eerste maal op 1 juli 2012 en daarna jaarlijks op 1 januari aangescherpt. Er zal vanaf 2015 geen onderscheid meer zijn tussen benzine en diesel uitstootniveaus. Deze niveaus zullen gelijk zijn aan de grenswaarden bij de BPM. Belangrijke winst voor de consument is dat bij de uitgifte van een nieuwe lease-auto er een bijtellingniveau wordt vastgesteld en dat deze bijtelling gedurende de gemiddelde looptijd van het contract gelijk zal blijven. Ook worden auto’s met een uitstoot tot 50 gr CO2 per km tot en met 2015 bijtellingvrij. Daarna zal de 0% bijtelling verdwijnen. MRB: Tot 1 januari 2014 blijft het huidige beleid ongewijzigd. Van 2014 tot 2016 volgt een behoorlijke inkrimping van de vrijstelling. Slechts auto’s met een uitstoot van minder dan 50 gr CO2 per km, ongeacht het type brandstof, komen in aanmerking voor twee jaar extra vrijstelling. Feitelijk houdt dit in dat voor alle momenteel op de markt zijnde hybride volumeauto’s weer MRB moet worden betaald per 1 januari 2014. Vanaf 1 januari 2016 zullen alle auto’s weer “wegenbelasting” gaan betalen. BPM : Het voorgestelde beleid t.a.v. BPM zal er toe leiden dat het aantal nieuw te verkopen auto’s met BPM-vrijstelling in 2015 rond de 12% zal liggen. In de periode tot en met 2015 worden de klassengrenzen op een vergelijkbare wijze aangescherpt als bij de bijtellingsregeling voor leaseauto’s
BPM bedrag terug te vorderen bij de Belastingdienst als een occasion wordt geëxporteerd naar een land binnen de EU, Noorwegen of IJsland. De regeling geldt voor occasions die na 16 oktober 2006 op kenteken zijn gezet. Met deze mogelijkheid tot terugvordering wordt een steeds grotere groep occasions rendabel om te exporteren. De groep occasions die na oktober op 2006 op kenteken is gezet, zal met de tijd de komende jaren sterk groeien. Volgens data van de VWE betrof in 2010 slechts een achtste (25.000) van de geëxporteerde auto’s een auto waar BPM teruggaaf voor mogelijk was. De VWE verwacht dat dit aantal in 2015 kan stijgen tot 350.000. De goede kwaliteit van het Nederlandse occasionpark is een extra argument voor de goede export kansen. Hiermee moge duidelijk zijn dat de export van occasions een enorme potentie heeft, aangezien in 2010 het aantal geëxporteerde occasions in de buurt van de 200.000 lag.
De import van occasions is de afgelopen tien jaar meer dan verdubbeld; 2010 kende een stijging van zelfs 25%. De verwachting was dat de grens van 100.000 geïmporteerde occasions in 2011 moeiteloos zou worden genomen. De belastingdienst heeft echter met verscherpte regels en strengere controle op de rem getrapt. Tot en met juli is de import van autobedrijven in 2011 met 15% gedaald. Import blijft slechts lucratief als na BPM afdracht en verrekening van een fiscale korting, een occasion daadwerkelijk goedkoper is dan een “Nederlandse” occasion. Betrof de import in het verleden vooral jonge middenklassers, dan wel duurdere modellen van Duitse merken, in 2010 is hierin een omslag waarneembaar naar jonge kleine energiezuinige occasions die in aanmerking komen voor fiscale stimulering.
Belastingplannen: evenwichtige keus tussen branche en overheidsfinanciën Op 1 juni presenteerde staatssecretaris van Financiën Weekers in zijn “Autobrief” de nieuwe belastingplannen. Nu de eerste stof is opgetrokken overheersen de positieve geluiden. De geleidelijke aanpassing en invoering van nieuw beleid zal voor de branche geen grote nadelige gevolgen hebben. De branche en ook de consumenten krijgen tijd zich voor te bereiden op wat komen gaat. Voor leaserijders met een bestaand contract lijken de plannen zelfs gunstiger te worden. Dit valt op te maken uit een recent interview met de Staatssecretaris. Ook vanuit milieuoverwegingen is het goed nieuws dat van de alom gevreesde afschaffing van de bevoordeling van milieuvriendelijke auto’s geen sprake is. De normering om in aanmerking te komen voor fiscale stimulering zal wel behoorlijk worden aangescherpt. Hierbij wordt geanticipeerd op de voortgang in de techniek. Voor zowel de Motorrijtuigenbelasting (MRB), de BPM als de fiscale bijtelling is gekozen voor de weg der geleidelijkheid.
Schadeherstel een krimpende markt De schadeherstelmarkt heeft het moeilijk. Er is sprake van een krimpende markt in zowel het aantal schadegevallen als het gemiddelde bedrag per schade daalde in 2010. Door het grote aantal aanbieders is er sprake van overcapaciteit en sterke concurrentie. De prijzen, en daarmee het rendement, staan onder druk. De branche heeft te maken met een nog altijd groeiende gestuurde schadestroom. De bedrijven die tot een groep of samenwerkingsverband behoren en zich een positie hebben verworven binnen de gestuurde schadestroom, lijken het in eerst instantie makkelijker te hebben. Echter verzekeraars en leasemaatschappijen staan dusdanig
4
Autoretail - Groei in een lagere versnelling - 2 september 2011
Ontwikkeling schadeherstelmarkt
Aantal schades Gemiddeld schadebedrag
2007
2008
2009
2010
651.389
702.494
708.391
705.499
1.256
1.316
1.302
1.267
Bron: Focwa, ABZ, Solera Nederland
Tankstations onderweg naar lagere brandstofvolumes
Omzet tankstations (% groei jaar op jaar)
20 15 10 5 0 -5 -10 -15 2005
2007
Waarde
2009 Prijs
2011 Volume
Bron: CBS
Afzet benzine en diesel (% jaar op jaar)
10% 5% 0% -5% -10% 2005 Benzine Bron: CBS
2007
2009 Diesel
sterk in onderhandelingen dat er nauwelijks nog rek zit in uurlonen en onderdelenprijzen. De loonkosten en de tariefsontwikkeling vertonen, met name in de schade gestuurde stroom, scheefgroei. Krimpende marges is een structureel probleem in de branche. Het behouden van de positie binnen de gestuurde schadestroom is een punt van zorg en continue aandacht. Het realiseren van een zo laag mogelijk gemiddeld schadebedrag per schadegeval is in veel gevallen leidend. Om te blijven voldoen aan keurmerken moeten bedrijven blijven investeren in nieuwe kennis en techniek. Met bovenstaande ontwikkelingen mag het duidelijk zijn dat zelfstandige schadebedrijven nauwelijks het hoofd boven water kunnen houden. Een groot deel van het aanbod gaat aan hun neus voorbij en door de scherpe prijsstelling in de markt is het concurreren met bij groepen of formules aangesloten schadeherstelbedrijven nagenoeg onmogelijk. De bedrijfsvoering via investeringen laten mee ontwikkelen naar de eisen van deze tijd, lijkt niet weggelegd voor de zelfstandigen.
2011
Tankstations halen het grootste deel van hun omzet uit de verkoop van brandstoffen. Bij de bemande tankstations, circa 75% van het totaal, komt daarnaast een steeds substantiëler deel uit de pompshop. De jaarvolumes van tankstations dalen al bijna 4 jaar. In 2010 daalde het totale volume met 6%. Toch kende 2010 een positieve omzetontwikkeling van 4,4%. Dit werd gerealiseerd door 11% hogere prijzen. De verkoopvolumes van diesel en benzine stijgen weer sinds de tweede helft van 2010. Belangrijkste reden daarvoor is de economische groei. De afzetstijging van benzine en diesel zette zich door in 2011, vooral door het herstel in het wegtransport. Met de verder opgelopen brandstofprijzen maakt dit dat halverwege 2011 de gemiddelde omzet circa 10% is gestegen ten opzichte van dezelfde periode in 2010. De hogere brandstofprijzen hebben weliswaar gezorgd voor hogere omzetten, maar ook voor lagere marges. De hogere inkoopprijzen zijn door de sterke concurrentie niet volledig doorberekend aan de consument. Ook de omzet uit de pompshop staat onder druk door toenemende concurrentie van andere “gemaksvoeding”kanalen, die steeds ruimere openingstijden krijgen. Het laten aansluiten van het assortiment op de wensen van de klant is essentieel om de concurrentie het hoofd te bieden. De volumes van en marges uit tabak, verreweg de grootste omzetpost in de shop, staan onder druk. De fabrikanten, die de consumentprijs bepalen, hebben de eerste helft van 2011 een ware tabaksoorlog ontketend. Als reactie hierop zijn tankstations begonnen met het verkopen van een eigen sigarettenmerk waarop een hogere marge zit. De explosieve groei van de verkoop van energiezuinige auto’s zal, bij een weliswaar momenteel nog licht groeiend wagenpark, leiden tot structureel lagere afzetvolumes van brandstoffen. Verder draagt het licht afnemend autogebruik, dat wil zeggen de afname van het aantal gereden kilometers per auto per jaar, bij aan de lagere afzet van brandstofvolumes bij tankstations. Als op termijn de bevolking gaat krimpen en daarmee het wagenpark, dan zal ook dit een negatieve invloed hebben op de afzet van brandstofvolumes. Indirect zullen al deze factoren ook leiden tot lagere verkopen in de pompshops.
5
Autoretail - Groei in een lagere versnelling - 2 september 2011
Economisch Bureau | Sector & Commodity Research Theo de Kort tel: +31 20 628 0489
[email protected]
Commercieel Contact | Sector Advisory Michel Koster tel: +31 6 8364 7827
[email protected]
Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie, die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Teksten zijn afgesloten op 1 september 2011.
© ABN AMRO, september 2011 Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Het gebruik van tekstdelen en/of cijfers is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO.
