CSG COMENIUS Mariënburg
RESEARCH & DESIGN klas 1 havo/atheneum 2013-2014, periodeboek 1A:
‘Verwondering: het begin van wetenschap’
keuzeonderzoeken
locatie Mariënburg, Leeuwarden
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
1
CSG COMENIUS Mariënburg
Keuzeonderzoek: 1. Kalk in botten 2. Vogelpoep (buiten) 3. Klopt die enquête wel? (buiten) 4. WiFi en tuinkers
Intro Je kunt nu kiezen uit een van deze vier onderzoeken. Lees alle onderzoeken aandachtig door en geef via de mail je keuze door. Vergeet niet de namen van je groepsleden erbij te zetten. Het onderzoek voer je uit in drietallen, deze worden al gevormd tijdens de les. Je eindproduct is altijd een overzichtelijke poster. Hier laat je duidelijk zien wat je hebt gedaan aan je andere klasgenoten. Je doelgroep is daarmee dus bekend. Het belangrijkste is natuurlijk dat je de uitkomsten zo toont dat je het snel kunt interpreteren. De conclusie en de discussie mogen hier natuurlijk niet ontbreken. Je klasgenoten beoordelen je poster ook, net zoals jij ook die van de andere groepjes mag beoordelen. Vergeet vooral niet de aanvullende informatie te lezen op de laatste bladzijde. Hiermee breng je je onderzoek naar een hoger plan!
Succes, meneer Dekkers
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
2
CSG COMENIUS Mariënburg
1. Kalk in botten en Cola ?! Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat vrouwen van rond de vijftig aantoonbaar minder kalk in hun botten hebben als ze jarenlang veel cola hadden gedronken. Zij dronken minstens vijf glazen per week. Bij mannen is dat effect niet gebleken. Volgens hetzelfde onderzoek is er ook zo’n verband, maar dan minder sterk, met cola light en met koffie. 1. Wat wil je onderzoeken? Klopt het bovenstaande onderzoek? 2. Wat ga je doen? Onderzoek de sterkte van een aantal kippenbotjes, die allemaal een week in verschillende vloeistoffen hebben gelegen. 3. Hoe ga je het doen? (in groepjes van drie) -
Zet zes botjes in verschillende vloeistoffen (cola, koffie, cola light, azijn, .........., melk). Bedenk wat de invloed is van de verschillende vloeistoffen. Bedenk een manier om de sterkte van de botjes na een week te meten.
Volgende week: -
Geef een oordeel over het oorspronkelijke onderzoek (na klassikale bespreking).
4. Wat heb je nodig? -
Zes kippenbotjes / Vloeistoffen / Pen en papier.
5. Wat heb je gevonden? Vul dit zelf in. 6. Wat is je conclusie? Wat is je oordeel over het oorspronkelijke onderzoek? Vervolg: Totalen berekenen. Verslag afmaken: inleiding, onderzoeksvraag, hypothese, experiment (methode), materiaal, resultaten, conclusie. Nieuw onderdeel is de discussie (met je oordeel).
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
3
CSG COMENIUS Mariënburg
2. Bah, vogelpoep! - Klopt dat onderzoek wel? (buiten) Intro Hiermee kun jij je verdiepen in verantwoord en betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek. Bijna iedere dag zie je wel de resultaten van een onderzoek in de krant of op TV. “Zoveel procent van de Nederlanders vindt …”. Vaak is zo'n onderzoek uitgevoerd door het NIPO of Maurice de Hond. Zulk onderzoek komt vaak heel betrouwbaar ov er. Op National Geographic is een filmpje te zien over een onderzoek waaruit bleek dat vogels meer op witte auto’s poepen. Zou dat kloppen? Is dat gek of juist niet? Check: http://youtu.be/wNK3PsS7cfo en ook: http://youtu.be/ZbW1AJqz3Co 1. Wat wil je onderzoeken? Poepen vogels vaker op witte auto's dan op auto's met een andere kleur? 2. Wat ga je doen? Verzamel op straat gegevens om te kijken of je dezelfde resultaten vindt als in het bovengenoemde onderzoek. 3. Hoe ga je het doen? (in tweetallen) -
In drietallen ga je naar buiten. Van zoveel mogelijk auto's turf 1 je per kleur auto of er wel of geen vogelpoep op zit. Maak hiervan een tabel. Verzamel de gegevens van de gehele klas.
4. Wat heb je nodig? -
Pen Papier Klembordje
Met dank aan Bastian Brandsma (R&D)
1 http://nl.wikipedia.org/wiki/Turven Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
4
CSG COMENIUS Mariënburg
5. Wat heb je gevonden? De waarnemingen die je hebt gedaan verwerk je in een tabel en deel je met de anderen in de klas. Je berekent voor de totale hoeveelheid auto’s per kleur het percentage met en zonder poep.
6. Wat is je conclusie? Zijn de gevonden resultaten dezelfde als in het bovengenoemde onderzoek? Bedenk een verklaring voor de gevonden resultaten? Hoe zou jij je onderzoek kunnen verbeteren?
Vervolg: Totalen en percentages berekenen. Je presenteert dit aan je klasgenoten op een overzichtelijke en super professionele poster. In de volgende les spreek je met de klas over onder anderen verklaringen en verbeteringen van dit onderzoek.
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
5
CSG COMENIUS Mariënburg
3. Klopt die enquête wel? (buiten) Intro: Ook hiermee kun jij je verdiepen in verantwoord en betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek. Bijna elke dag zie je wel uitslagen van een enquête op TV. Maar komen de uitkomsten van die enquêtes overeen met de mening van mensen bij jou uit de buurt? 1. Wat wil je onderzoeken? Kloppen de uitkomsten van die enquêtes op TV en in de krant? 2. Wat ga je doen? Herhaal met z’n allen een (recent) onderzoek, kies samen een onderzoek of enquête uit: http://www.tns-nipo.com/tns-nipo/nieuws/ of https://www.noties.nl/peil.nl/ 3. Hoe ga je het doen? (in drietallen) -
-
Zoek informatie over een eerder gebruikte enquête op internet (vraag je docent of dit type enquête geschikt is om uit te voeren). Noteer de gegevens en de gestelde vragen. Herhaal het onderzoek door aan een bepaald aantal personen dezelfde vragen te stellen. Dit doe je op een plek waarvan jij denkt dat het zinvol is.
Figuur 1: R&D leerlingen in actie!
4. Wat heb je nodig? -
Pen Papier Vragenlijst Klembordje
5. Wat heb je gevonden? De waarnemingen die je hebt gedaan, verwerk je in een overzichtelijke tabel. Deze gegevens deel je volgende week weer met de anderen in de klas. Je berekent daarna de totalen.
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
6
CSG COMENIUS Mariënburg
6. Wat is je conclusie? Heb je hetzelfde gevonden als de uitkomsten van de enquête op internet? Kun je eventuele verschillen verklaren? 7. Discussie Hoe zou jij je onderzoek kunnen verbeteren? Vervolg: Totalen berekenen, overzichtelijk presenteren voor de klas. Je zorgt daarbij natuurlijk voor een netter overzichtelijke weergave in een professionele poster. De andere groepjes beoordelen je hier ook op.
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
7
CSG COMENIUS Mariënburg
4. Ontkiemende zaadjes en straling? Intro: Ook hiermee kun jij je verdiepen in verantwoord en betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek. Bijna elke dag zie je wel uitslagen van onderzoeken op TV en in kranten. Maar komen de uitkomsten overeen met jouw metingen als je over doet? Hebben de onderzoekers wel goed opgelet, zijn ze niets vergeten? Of kun jij het als R&D-er beter? 1. Wat wil je onderzoeken? De televisiezenders gaven vorig wereldwijd aandacht aan een ogenschijnlijk simpel onderzoekje van een paar Deens meisjes uit de brugklas. Ze hadden ontdekt dat WiFi-straling heel slecht was voor ontkiemende tuinkerszaadjes. Je hoort vaker in het nieuwe over de schadelijke invloeden van straling. Zendmasten van mobiele telefoons in weilanden verstoren het gedrag van de koeien, of ze geven minder melk volgens sommigen. Mobieltje op je nachtkastje en je slaapt slechter. Beschadigingen aan je hersenen als je meer dan zoveel uur per dan mobiel belt… Wie ent ze niet deze onderzoeken. Maar… door wie zijn die onderzoeken uitgevoerd? Wie heeft er een belang bij, of juist niet? Jij gaat kijken naar het onderzoek van de Deense schoolmeisjes: http://youtu.be/OXW1qJSGXOA Klopt hun onderzoeksopstelling, krijg jij ook dit schokkende resultaat? 2. Wat ga je doen? Bedenkt een verantwoorde proefopstelling voor het ontkiemen van tuinkerszaad. Denk na over alle mogelijke invloeden die meespelen. Bedenk ook hoe je gaat meten… Na een week kijk je naar de eerste resultaten... 3. Hoe ga je het doen? (in groepjes van drie) -
Maak een opstelling met tuinkerszaad Bedenk wanneer en hoe je gaat tellen/meten Bedenk een manier om de invloed van de straling te kunnen meten.
Volgende week: -
Geef een oordeel over het oorspronkelijke onderzoek (na klassikale bespreking).
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
8
CSG COMENIUS Mariënburg
4. Wat heb je nodig? -
Tuinkerszaad Water WiFi-zenders
5. Wat heb je gevonden? Vul dit zelf in.
6. Wat is je conclusie? Wat heb je gevonden? Wat vertellen die uitkomsten je precies? Discussie Vergelijk je eigen data ook met dat van de Deense meisjes. Wat is je oordeel over het oorspronkelijke onderzoek? Welke dingen zou je volgende anders doen? Vervolg: Totalen berekenen. Verslag afmaken: inleiding, onderzoeksvraag, hypothese, experiment (methode), materiaal, resultaten, conclusie. Nieuw onderdeel is de discussie (met je oordeel). Je eindproduct is een overzichtelijke poster. Hier laat je alle stappen van je onderzoek even kort zien. Het belangrijkste is natuurlijk de uitkomsten en de conclusie, met de discussie. Je klasgenoten beoordelen je poster ook.
Tot slot: http://www.nieuws.nl/algemeen/20130527/Wifi-straling-doodt-tuinkers “Verschillende wetenschappers uit Engeland, Nederland en Zweden hebben toegezegd het experiment te gaan herhalen vanwege zijn duidelijke opzet”. Wat kun je hier over terug vinden?
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
9
CSG COMENIUS Mariënburg
AANVULLENDE INFORMATIE: Discussie: Vergeet niet de Discussie toe te voegen na je conclusie. Dit is een nieuw onderdeel, waarin je je eigen oordeel over de proef beschrijft. Hierbij geef je aan wat de verkregen resultaten nu echt zeggen. Wat ze dus waard zijn. Of bepaalde dingen achteraf anders hadden gemoeten in de opzet van de proef. Je kunt ook kritisch kijken naar de conclusie. Geeft die aan zinnig antwoord op de onderzoeksvraag, of geeft de conclusie eigenlijk antwoord op een hele andere vraag?
Extra bij het vergelijken of herhalen van eerdere onderzoeken: -
Totalen en percentages berekenen van het eigen gecontroleerde onderzoek. Totalen van de hele klas gebruiken. Zoek de verschillen in de uitkomsten. Beide onderzoeken zijn misschien onder 1000 mensen gedaan en bespreek verklaringen voor de verschillen. Hoe betrouwbaar was het eerste onderzoek? Hoe kun jij de opzet zo maken dat het onderzoek betrouwbaar uitgevoerd kan worden? Hoe zorg je ervoor dat open vragen niet op verschillende manieren worden geïnterpreteerd? Wat is de waarde die aan een percentage gehangen mag worden? Beantwoorden van de onderzoeksvraag; Wanneer zou je je eigen opgestelde hypothese aannemen of juist verwerpen? De resultaten van elk groepje vergelijken
Research & Design – Project: ´Verwondering: het begin van wetenschap´
10