ATELIER NIEUWS JUNI 2015

ATELIER NIEUWS

Blad van en voor De zondagsschilders JUNI 2015

Redactie: Hennie Hooijer Frans Kramer Johanna de Wilde, eindredacteur

Telefoon ateliers 1e etage 020 - 612 89 28 3e etage 020 - 612 89 20

Lay out/pre-press: Zelies - Liesbet van der Zel 06 - 54 66 83 91 Drukwerk: Mediagigant Anderen: Hendrik Bax Willemijn Burghgraef Hermine Groenendaal Peter Janzen Fieteke Leenes Susanne van Oosten Foto’s: Marian van Bakel Thea de Haan Hennie Hooijer Nel Huurman Afbeelding omslag: Thea de Haan Deadline september nummer: 15 juli 2015

Bestuur Peter Janzen, voorzitter 06 23 12 44 66 Rob van Bakel, penningmeester 06 30 74 61 43 (rek.nr: NL 86 INGB 0004418083) Peter van Rossum, secretaris 020 - 68 31 174 Christa Kuilman, bestuurslid cursussen 0299 - 65 76 40 Vacature, bestuurslid evenementen Jadranka Štrbac, bestuurslid communicatie 06 19 38 30 73 Ledenadministratie Rek.nr.: NL 25 INGB 0006065271 t.n.v.: Amsterdamse Vereniging De Zondagsschilders 1441 EA Purmerend Secretariaat Telefoon: 020 624 39 33 email: [email protected] Redactieadres Johanna de Wilde Redactie Ateliernieuws Geldersekade 101 1011 EM Amsterdam [email protected]

DE ZONDAGSSCHILDERS CENTRUM VOOR BEELDENDE KUNST

Geldersekade 101 1011 EM Amsterdam Tel. 020 - 6243933 [email protected] www.dezondagsschilders.nl Van de redactie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Uit het bestuur geklapt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Mijn schilder- en beeldhouwgeschiedenis, Thea de Haan. . . . . . . . . 7 Algemene Ledenvergadering maart 2015. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 In Memoriam, Toon de Haas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Ontwikkelen door les te geven, Interview met Wietske Hellinga . . . 13

80e jaargang nr. 2 juni 2015

Colofon

INHOUD

Aan dit nummer werkten mee:

Het jubileumfeest 80 jaar Zondagsschilders. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Jubileum tentoonstelling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 “Abstraheren kun je leren”.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Ingezonden brief, geheimzinnige foto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Nieuwmarkt-jubileumfeest 26 april 2015. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Gezien Rembrandt in zwart-wit in het stadsmuseum Harderwijk. . . . . . 29 Teken- en schilderdagen 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

ATELIERNIEUWS is nu ook in PDF-bestand te downloaden van de vernieuwde WEBSITE www.dezondagsschilders.nl 2

Korte cursussen en activiteiten zomer 2015. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3

Van de

uit het

redactie

bestuur Geklapt

In dit nummer vooral veel aandacht voor alle belangrijke evenementen die we de afgelopen tijd gehad hebben. Daar was de Algemene Ledenvergadering in maart er bijvoorbeeld een van, maar veel meer zal ieder van ons bijstaan hoe we het jubileum gevierd hebben met feest en tentoonstelling én tot slot de manifestatie tijdens de Nieuwmarktweek. Foto’s horen bij deze verslagen, die als het goed is, de herinnering levend houden en misschien levendiger verbeelden dan de erover geschreven teksten. Naast al deze verheugende dingen ontbreken onze vaste rubrieken niet, te weten: de schilder- en beeldhouwgeschiedenis van – wie anders in dit geval – Thea de Haan, die een voortrekkersrol had in alle festiviteiten, en het interview met een van onze docenten. Deze keer betreft dat onze jongste docent, zowel in leeftijd als in aanstelling bij de Zondagsschilders, Wietske Hellinga, die de zaterdagmiddag groep voor ‘ruimtelijke vormen’ begeleidt. Ik wil wel vast verklappen, dat het interview met Thea de Haan, die velen van u kennen als de immer bezige bij voor de PR van de vereniging, een echt andere kant van haar laat zien. Namelijk die van wat kunst en het bezig zijn er mee voor haar betekent. Haar moeite en worstelen ermee, maar ook haar plezier erin! In de afgelopen tijd overleed Toon de Haas, voor velen een bekende en geliefde docent, aan wie men goede en dierbare herinneringen koestert. Hermine Groenendaal en Willemijn Burghgraaf schreven een ‘In Memoriam’ voor hem.

Elders in dit rijk geïllustreerde nummer treft u verslagen aan van de verschillende evenementen die door de vele, vele enthousiaste vrijwilligers ter gelegenheid van ons 80-jarig jubileum zijn georganiseerd. Het was een waarlijk feest. Ik bedank allen die hebben bijgedragen tot het springlevend houden van onze oude vereniging. Het bestuur boog zich ondertussen over meer saaie zaken, zoals het opstellen van nieuwe docentencontracten, de bezetting van de cursussen en de financiële positie. Het secretariaat moest keihard werken om de cursus- en lidmaatschapsgelden binnen te krijgen, terwijl het bestuur zich suf peinsde over de vraag hoe de toekomst van onze vereniging veilig kan worden gesteld. Zij voerde daartoe herhaalde besprekingen met vertegenwoordigers van het stadsdeel centrum en zocht steun bij andere clubs.

Correctie Rest mij nog een correctie op het vorige nummer. Daarin stond bij het artikel van Rob Raats een foto van het schilderij van een kind. Omdat er geen ondertiteling bij stond werd de indruk gewekt dat dit van zijn hand was. Dat was echter niet het geval: het was van een van zijn cursisten, namelijk Meta Boldingh. Het schilderij was te zien op de afgelopen tentoonstelling. Met excuses voor deze vergissing. Johanna de Wilde

Zo werd het in gesprekken met de Boomsspijker duidelijk dat het (weer) mogelijk wordt om in hun gebouw aan de Rechtboomssloot tentoonstellingen te organiseren. Ook bij de Flesseman kan volgens de manager door leden van De Zondagsschilders worden geëxposeerd. Nuttig was tevens de bespreking met SAKA (Stichting AmateurKunst Amsterdam), waarin het plan aan de orde kwam om in de Week van de AmateurKunst van 30 mei t/m 7 juni de krachten te bundelen – met name tegen de hoge huurprijzen die de gemeente niet alleen onze vereniging oplegt. En het SAKA kan ons in de toekomst ondersteunen bij het aantekenen van bezwaar tegen de afbouw van de subsidie door het Amsterdamse Fonds voor de Kunst. Een totaal andere organisatie is het Stadsdorp Nieuwmarkt. Ook daarmee heeft het bestuur contact gezocht – want het kernwoord vandaag de dag is ‘sociale cohesie’ en dat past wonderwel bij De Zondagsschilders. Voor velen is onze vereniging immers een thuis. De komende periode staan gesprekken met Westerdok en het Max Euwe Centrum gepland. Op zaterdag 27 juni organiseert het MEC hun jaarlijkse Pleinfestival, dat in het teken zal staan van het feit dat Max Euwe 80 jaar geleden wereldkampioen werd. Die zaterdag zal het officieuze Nederlands kampioenschap voor 80-plussers plaats vinden! De Zondagsschilders kunnen dat festijn vereeuwigen. Naast deze contacten heeft de werkgroep ons 80-jarig bestaan onder de aandacht van vele instellingen gebracht – en met succes. Dat alles in de hoop dat wij nieuwe leden enthousiasmeren voor onze prachtige club. Peter Janzen, Voorzitter

4

5

Palet COVER 376_1+4 24-03-15 09:40 Pagina 1

P A L E T

Wie kent Thea de Haan niet, één van de steunpilaren van De Zondagsschilders. Zij laat vaak van zich horen via de Nieuwsflits, zoals kort geleden met ons jubileum, of met het portret van een bekende Amsterdammer. Zij is een echte P.R.-vrouw, die niet moe wordt om onze vereniging voor het voetlicht te brengen, via radio, t.v. en kranten. Maar daarover zal het nu niet gaan. Thea is ook een fanatiek beeldhouwer en schilder. En we zijn benieuwd naar deze geschiedenis...

Magazine voor kunstenaars en kunstliefhebbers

3 7 6

• J A A R G A N G 7 1

Op een mistige morgen in maart zitten we in haar woonkamer. Overal om ons heen zie ik haar beelden en schilderijen. Buiten, aan het eind van de lange tuin staat haar beeldhouwatelier, een blokhut aan het water, heel idyllisch tegen het groen van de berm van zo’n verhoogde autoweg, zoals je die in Zuidoost vaak ziet. Een stil plekje met vooral natuurgeluiden. ‘t Is nog te koud nu, maar in de zomer staat Thea hier vaak te hakken.

• A P R I L / M E I 2 0 1 5

DE WONDERLIJKE WERELD VAN FRODE BOLHUIS VOL DIEREN, HUTTEN EN FRAGMENTEN HOLLANDSE MEESTER HENK HELMANTEL EEN KUNSTENAAR MET EEN REALISTISCHE WEERGAVE

NIEUW IN PARIJS ATTRACTIES VOOR DE CULTURELE BEZOEKER Neem een abonnement voor slechts € 27,50 per jaar. Alleen voor De Zondagsschilders Aanmelden bij de ledenadministratie 020-6243933 Kijk ook op de website www.paletmagazine.nl

6

JAARGANG 71

NR 376

APRIL/MEI 2015 ADVIESPRIJS

€ 6,95

BP

DE VERTE VOORBIJ DE GETEKENDE LANDSCHAPPEN VAN SANDRA KRUISBRINK

Fysiotherapie in steen Thea vertelt: “Toen de Zondagsschilders nog in de Oude Kerk exposeerden zag ik ze voor het eerst. Dat was in 1990 of ‘91. Ik heb altijd een druk leven gehad, maar in 1988 was ik depressief en ben gestopt met mijn werk als fysiotherapeut. In 1990 begon ik een 2e fase-opleiding Voorlichting aan de Hogeschool van Rotterdam, en daarna ging ik werken bij Maatwerk. Maar in die kerk heb ik me opgegeven voor een korte schildercursus. In oktober ‘91 werd Anton, mijn man, 50 jaar. Ik heb toen van papier maché een kop van hem gemaakt. Veel te zwaar natuurlijk, want dat was massief. Maar dít lag me beter. Daarom ben ik in 1992 bij Marjan Zwiep op beeldhouwles gegaan, dat was eerst op zaterdagmiddag, en later op zaterdagmorgen. Ik was gelijk verkocht. We hebben met allerlei materialen gewerkt, zoals was, giethars, klei, gips. Nu zijn we alleen nog in steen aan het hakken. Dat gaat me makkelijk af. Misschien heb ik het voordeel dat ik als fysiotherapeut het lichaam ken, en aanvoel hoe het in elkaar zit. 3-Dimensionaal werken vind ik gewoon veel gemakkelijker dan iets wat 3-dimensionaal is op een plat vlak zetten”. Experimenteren met pigmenten “Toen ik niet werkte ben ik eerst op een tekencursus geweest in een buurthuis, daar moest je dingen natekenen, een kleed over een bank bijvoorbeeld. Ik weet nog dat ik zei: hoe teken je nou plooien? Ik had totaal geen benul waar je dan naar moest kijken. Met kleuren 7

werken vind ik moeilijk. Toch wilde ik dat wel leren. Daarom ben ik na die korte cursus bij Maria Heideveld gaan schilderen. Tien jaar heb ik van haar les gehad. Zij kan fantastisch aquarelleren. Wij werkten bij haar ook met eitempera en pigmenten. Een mooi portret van een vrouw met hoed heb ik bij haar gemaakt, die kleuren zijn fantastisch. Ik heb in die tijd zelf een hele verzameling pigmenten aangelegd om mee te schilderen als ik gepensioneerd zou zijn. Dat gebeurde natuurlijk nooit, want het is erg omslachtig. Maar afgelopen winter ben ik toch begonnen om zo puur met die pigmenten te experimenteren. Eitempera is mat en het werkt wel prettig. Ik vind het mooier dan het vettige van olieverf. Wat ik ook leuk vond bij Maria was dat zij boeken over kunstenaars meenam en die in de pauze behandelde”. De strijd van een perfektionist! “Als je naar een voorbeeld werkt dan wil je het zo precies mogelijk weergeven. De vorm moet goed zijn en alles moet op de goeie plek zitten, precies zoals het is. Ik heb de neiging om dan pietepeuterig te werken, maar ik wilde vrijer worden. Daarom ben ik overgestapt naar de groep van Toon de Haas, die werkte heel vrij, en ik dacht: misschien leer ik dat ook. Later werd Toon door Joop Rooijers opgevolgd, die nu alleen portret en model doet. Maar echt vrij werk ik nog steeds niet. Na al die jaren blijf ik moeite houden om zomaar losse kleurvlakjes neer te zetten, en te kijken wat ervan komt. Ik heb toch de neiging om het “goed” te willen doen. Mijn werk wordt vaak stijf omdat ik ga pietepeuteren. Een enkele keer ben ik wel tevreden, zoals met deze knappe bruine vrouw, alles zit precies op z’n plek, en het licht in haar gezicht is mooi. Vaak, als ik mijn werk zie denk ik: dat lijkt nog nergens naar. Nou ja, ik ben ook wel zo reëel om te denken: wat wil je nou, je bent geen professional. Over mijn beeldjes ben ik vaker tevreden dan over mijn schilderwerk. Tekenen gaat me ook makkelijk af, maar toch vind ik schilderen leuker. Omdat ik wat perfektionistisch ben, ben ik heel kritisch naar mezelf, maar ook naar anderen. Eigenlijk zou ik wat minder moeten verlangen van anderen en van mezelf. Maar zo zit ik nu eenmaal in elkaar.” Voorbeelden genoeg... “Rembrandt vind ik de beste schilder en tekenaar, zijn etsen zijn zo fantastisch, zo subtiel, hij kan met één lijntje een houding weergeven. Van Gogh moet je uit de verte zien, dan zit er fantastische diepte in die schilderijen, van dichtbij zijn ze rommelig. Als je leest hoe hij gezwoegd heeft en alles uitgeprobeerd.... 8

Bij “Portret op zondag” heb ik Axel Rüger, de directeur van het Van Gogh Museum geschilderd in de stijl van Van Gogh, met die korte streken. Dat vind ik dan wel knap om dat in anderhalf uur te kunnen maken. Eigenlijk is het makkelijker om de kleuren op het doek te mengen dan op het palet, en het wordt levendiger. Tekeningen van Ingres, die zijn zo fijn, zo subtiel, prachtig.En dan komen de Duitse Expressionisten, zo zou ik ook graag willen schilderen. Vooral Nolde, hij heeft ook dat losse, waardoor het spannend wordt, dat spreekt me erg aan. En zijn kleuren zijn zo intens, met grote vlakken en sterke contrasten, en toch klopt het. Er zit een enorme emotie achter. Bij Marjan hebben we iets van Kandinski nageschilderd, dat werd heel goed, ik ben er trots op. Het hangt nu ergens in Amerika.” Plicht en plezier. “Het is fijn als het goed lukt waar ik mee bezig ben. Als ik toch een oplossing heb gevonden voor een moeilijkheid die ik tegenkwam. Als ik een beeld of schilderij zie groeien, dan wil ik er wel de hele dag mee bezig zijn. Met een werkweek in een ontspannen sfeer lekker bezig zijn en leuke dingen maken. Of zoals nu met het jubileum, dat is een gigantisch werk geweest, maar ik geniet van alle dingen die goed gaan of iets opleveren. Dan stoort het me wel eens als mensen geen idee hebben wat voor werk er wordt verzet door de diverse vrijwilligers. Het zou fijn zijn als meer leden zich verantwoordelijk zouden voelen voor het reilen en zeilen van onze vereniging. Voor mij is het ook belangrijk als mensen waardering hebben voor wat ik doe. Ik kom niet uit een artistiek gezin. Lezen was al verloren tijd, dan deed je niets. Netheid was wel belangrijk, je moest er goed uitzien. We werden sociaal opgevoed 9

en als ik op school iets mocht voordoen, zoals een liedje zingen of een dansje doen, dan waren ze daar thuis wel trots op. En toen ik naar de Mulo ging kreeg ik van Sinterklaas mijn eerste tekenboek, dat was een groot cadeau. Ik heb het nog steeds.” We bekijken de tekeningen die zij toen maakte. “Ik leer graag en wil alles uitproberen, alles ontwikkelen. Ik vind zoveel dingen leuk. Maar mijn tijd is beperkt, en ik heb ook behoefte aan rust. Ik moet keuzes maken. Dat werken met pigmenten kan ik er niet meer bijdoen, dat wordt teveel. Ik beperk me nu tot beelden en schilderijen. Vroeger was mijn doel: heel goed kunnen schilderen. Nu wil ik lekker bezig zijn, en af en toe mooie dingen maken waar ik zelf tevreden over ben”. “Door het schilderen ben ik naar musea gegaan, ik kijk nu heel anders, waardeer veel meer dingen, waardoor ik meer geniet. Mijn leven is een stuk mooier geworden door de Zondagsschilders”.

Fair Trade koffie Ook koffie kunnen drinken is ons aller belang. Op de ledenvergadering van maart 2014 werd door Hanna van Dijk voorgesteld te kiezen voor Fair Trade koffie. Daar ontstond ter plekke een discussie over die uitmondde in de afspraak dat het bestuur zou onderzoeken of dit haalbaar was. Een besluit van het bestuur ligt er nu. Dit luidt: geen Fair Trade, het is te duur; we houden het bij Kanis en van Gunnik, de koffie die we al jaren drinken. Maar de ledenvergadering heeft het laatste woord, zegt voorzitter Peter Janzen. “Kunt u er mee instemmen?” Er zijn geen tegenstemmen, dus ja, men stemt in! Ook Hanna legt zich welgemoed bij het besluit neer, want, laat ze weten: “Het is de mening van de meerderheid.”

Een rustige en harmonieuze vergadering was het, die zo vlot verliep, dat er een ruime pauze gehouden kon worden voor het feestelijke gedeelte begon, waarin de jubilarissen van de vereniging werden toegesproken en bloemen werden toebedeeld. Een paar punten daaruit wil ik hieronder vermelden, die voor ons allen belangrijk zijn of sommige groepen in het bijzonder raken.

Ziekte en zwarigheden N.a.v. het jaarverslag heeft Christa Kuilman enige mededelingen. Marjan Zwiep is al enige tijd ziek en wordt momenteel vervangen door Anita Nuñez en Anneke Dammers. Het is de vraag of Marjan terugkomt, dit moet worden afgewacht. Jan Frenken is tijdelijk afwezig in verband met familieproblemen. Hij heeft gemeld per 1 april zijn lessen te hervatten. Bas Kuilman, die de financiële administratie voor de vereniging deed, is al enige tijd door ziekte niet in staat dit te doen. Te zijner tijd moet bekeken worden of hij in staat is terug te keren of dat er een opvolger gezocht moet worden of een ander programma voor de financiële administratie. Voor de tabletcursus van Ida van Veen zijn nog niet genoeg aanmeldingen. Ook verschillende groepen staan op de rand van niet meer voldoende deelnemers. Nieuwe leden en deelnemers gezocht dus! Marie Koning vraagt of je met de introductiekaart alleen iemand mag meenemen naar je eigen groep. Ja, meent Christa, er zijn op het secretariaat andere kaarten beschikbaar als mensen naar een andere groep willen.

Financiële situatie Voor ons allen belangrijk is natuurlijk de financiële situatie van de vereniging. Daarover deed penningmeester Rob van Bakel het volgende uit de doeken. De vooruitzichten waren vorig jaar somber, het bestuur verwachtte een tekort van €15.000. Gelukkig is het niet zover gekomen. De lesgelden brachten meer op dan verwacht en ook deed het bestuur aan enige kostenbeheersing. Het tekort komt nu uit op ongeveer €200. In de begroting voor dit jaar staat nu een zeer kleine winst geboekt van €100, maar die zal er alleen komen als iedereen zijn contributie en lesgelden betaalt. Op het moment van de vergadering was dat zeker nog niet zo. Wat het cursusgeld betreft voor 2016 stelt het bestuur voor dat dit met 2,5% verhoogd wordt, bovenop de inflatiecorrectie. Zijn er dan nog tekorten, dan worden deze uit het bestaande kapitaal betaald. De subsidie van de AFK

Jubileum en allerhande Thea de Haan vertelt uitvoerig over de plannen voor het feest en de tentoonstelling van dit jubileumjaar. Aangezien deze elders in dit nummer uitvoerig aan de orde komen – feest en tentoonstelling zijn inmiddels voorbij – sla ik hier de plannen over. Volgen nog de verschillende opmerkingen/vragen die in de rondvraag gesteld werden. Joke Stoel heeft geen vraag, maar een aardige mededeling. Hedy d ‘Ancona heeft een programma gelanceerd, dat beoogt ouderen met kunst in aanraking te brengen. Men kan er over lezen op www.langleven.nl. Thea de Haan meldt dat er contact is geweest met omroep Max en Hanneke Groenteman. Hanneke is ooit model geweest bij ‘portret op zondag’ en Thea heeft haar de vraag voorgelegd of haar programma (bekende mensen, die geportretteerd worden door kunstenaars) niet een keer kan worden opgenomen bij de Zondagsschilders.

Hennie Hooijer

Algemene Ledenvergadering maart 2015

10

(Amsterdams Fonds voor de Kunsten) gaat tot 2019 in stapjes omlaag, zo is bekend. Het is niet duidelijk met hoeveel procent of met welk bedrag. De huur van ons pand daarentegen wordt tot 2019 jaarlijks met 2,5% verhoogd. In 2019 moet dan een nieuwe huur worden vastgesteld. Deze zal dan vrijwel zeker geheel marktconform worden, terwijl we nu op twee derde (2/3) van die prijs zitten. Dit voorstel van het bestuur voor verhoging van de cursugelden wordt met algemene stemmen aangenomen.

11

Hanna van Dijk vraagt naar de ‘vriendenkring’ van de Zondagsschilders. Wie doet daar wat aan? Zelf vond ze het aanbod zo minimaal, dat ze nooit ‘vriend’ zou willen worden. Christa zegt dat inderdaad nog nooit iemand zich ervoor gemeld heeft. Marie Koning klaagt over het feit dat de flyers, die op de ateliers zouden moeten staan, altijd op zijn. Hanna van Dijk meent dat het idee door Rob Raats in het laatste AN, een veiling van onze kunstwerken, opgepakt zou moeten worden. Ria Dozy zou een museumgroep willen van de Zondagsschilders, omdat het leuker is om samen te kijken. In het verleden organiseerde Marian van Bakel zoiets. Zij deed dat, legt ze uit, door op het prikbord aan te geven dat ze dan en dan zou gaan en ‘wie er mee wilde, was welkom’. Jadranka stelt voor op 26 april een beperkt aantal introductiebonnen uit te delen, maar dit wordt afgewezen door Christa. “Hier zien jullie nu een bestuursvergadering in het klein,” aldus Peter Janzen, die daarna de vergadering sluit.

In Memoriam Toon de Haas

Johanna de Wilde

23 juli 1929 - 29 maart 2015.

Vanaf 1990, op de vrijdag, begeleidde Toon ons in onze artistieke ontwikkeling. Gedurende zo’n veertien jaar heeft hij dit begeleiden bij de zondagsschilders gedaan. We hadden tijdens de portretsessie één stand. ‘Niet meten, maar kijken’, was zijn credo. Het was niet van belang wat je schilderde, maar hoe je schilderde en of je je gevoel er in kon leggen, was het volgende wat hij opmerkte. Dat was niet onaardig, het was een flink compliment van hem. De aanpak van Toon werkte bijzonder stimulerend. We hadden een leuke groep met onder andere Lee, Suze, Bethania en nog vele anderen. Eenmaal per jaar, aan het einde van het seizoen, werden we allemaal uitgenodigd op zijn atelier. Dan liet hij zijn nieuwe werken zien en daarnaast zorgden wij voor de drank en de hapjes. Dat was altijd heel gezellig, want Toon was een prettige prater. Zelfs als hij iemand portretteerde, bleef Toon gewoon doorpraten, want zijn model moest alert blijven. Toon maakte vooral portretten, landschappen en bloemstillevens en vele malen schilderde hij zijn atelierruimte, met alledaagse dingen erin zoals potten, flessen, Japanse pop, masker en waaier, zelfs een chocolade haas zag je vele malen in zijn werk terug. Toon gaf ook schilderles op de Kunstakademie in Trier. Daar vertelde hij, dat je om te kunnen schilderen de 4 H’s nodig had; hoofd, hart en handen en..... als men dan naar de 4e vroeg, dat was natuurlijk Toon de Haas. Toon was van boerenafkomst en moest de landbouwschool doen. Hij heeft zich van autodidact ontwikkeld tot professioneel kunstenaar. Toon werkte impressionistisch, schilderen was voor hem een avontuur. Hij heeft vele prijzen ontvangen, zoals onder andere de Therese Schwartze-prijs. In 2010, in een televisie-interview, zei Toon, het mooiste schilderij moet ik nog maken. In zijn overlijdensadvertentie stond: “ik begrijp de dingen die bestaan door ze te gaan schilderen.” Willemijn Burghgraef en Hermine Groenendaal 12

Ontwikkelen door les te geven Net als voor het interview met Rob Raats bezocht ik docent Wietske Hellinga tijdens de les in het atelier op de Geldersekade. Zij is vermoedelijk de jongste docent bij de Zondagsschilders en bepaald enthousiast. Ik was er met Johanna de Wilde, die een van haar cursisten is. Wietske begeleidt de boetseergroep. Eigenlijk gaat het hier om ‘Ruimtelijke vormen met flexibele materialen’, maar de cursisten zijn vooral bezig met klei. De groep bestaat uit ongeveer 15 personen, bijna allen vrouwen, die op zaterdagmiddag aan de slag gaan in het atelier op de derde etage. Wietske nam de begeleiding van deze groep in september 2014 over van Anneke de Witte. Toen deze in januari definitief niet terugkwam – Anneke was tot dat tijdstip met voorlopig verlof – bleef Wietske en werd haar aanstelling definitief. Anneke bleek gelukkig wel bereid het geboetseerde werk te blijven bakken. Zij heeft namelijk een eigen atelier met oven. Zelf heeft Wietske, die in Alkmaar woont, geen eigen atelier. Termen op een rij Om enige duidelijkheid te krijgen over de verschillende vormen van ruimtelijk werken hebben we een paar termen op een rijtje gezet. Beeldhouwen is feitelijk een overkoepelende term. Daarbij gaat het in essentie om het werken met ruimtelijke vormen in tegenstelling tot werken op een plat vlak. Ook het werken met staal, waarbij onderdelen aan elkaar gelast worden, hoort bij beeldhouwen. ’s Ochtends wordt er op de 3e etage dus gehouwen en gehakt en ‘s middags coacht Wietske de boetseerders. Net als bij de grafiekgroep kost het klaarzetten, opruimen en schoonmaken veel tijd. De werken in klei moeten vochtig blijven, er moet een natte doek om heen gewikkeld en daaromheen weer plastic gebonden, zodat men de volgende keer weer verder kan gaan. Opleiding en eigen werk Wietske is opgeleid aan de Academie voor Beeldende Vorming in Amsterdam. Dit is een pedagogische kunstopleiding. Zij studeerde in 2012 af als docent beeldende vorming. Op de vraag of zij ook zelf kunstenares is, geeft zij aan dat ze wel degelijk ambities heeft om eigen werk te maken. Niet voor niets toog ze nog tijdens haar studie enkele maanden 13

Van der Linde: voor kunstenaars van elk formaat. Vele kunstschilders genieten dagelijks bij van der Linde. Zij vinden daar wat ze zoeken of worden verrast door wat ze nog niet zochten.

Onder professionals en amateurs is van der Linde’s assortiment en kleurenrijkdom inmiddels legendarisch. In de winkel van meer dan 300 m2, het inlijstatelier en de showroom in Weesp vindt u vrijwel alle materialen voor de beeldende kunst. Op vertoon van uw pas ontvangen de Zondagsschilders 20% korting op alle materialen. (aanbiedingen uitgezonderd). Bovendien heeft van der Linde dankzij een scherp inkoopbeleid regelmatig interessante aanbiedingen. En vanaf z125,– wordt uw aankoop gratis bezorgd in Amsterdam. Door deskundig advies aan amateur en professional heeft van der Linde door de jaren een vaste klantenkring opgebouwd. Ook nu staan gekwalificeerde medewerkers zes dagen per week voor u klaar met advies en ondersteuning.

van der linde Materialen voor de beeldend kunstenaar Rozengracht 36-38, 1016 NC Amsterdam | T 020-62 42 791 [email protected] | www.vanderlindewebshop.com

14

naar de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent, vertelt ze. Ze ging er beeldhouwen in een heel groot atelier. Na haar afstuderen deed ze hetzelfde, maar dan in Antwerpen. Ze zocht verdere verdieping. Op mijn vraag waarom ze naar België ging, hier in Nederland zijn toch ook goede academies, antwoordt ze direct: “Daar worden de klassieke ambachten nog echt gegeven. Dat wilde ik, in Nederland ligt het accent vooral op het conceptuele denken in de kunsten.” Zij ontwikkelt zich, legt ze uit, door het lesgeven ook als kunstenares. Het gaat om kritisch kijken. En ze streeft een brede ontwikkeling na in de kunsten, maar ook in de technieken. Daarom neemt ze ook deel aan de groep beeldhouwen op de zaterdagochtend. En nog niet zolang geleden was ze ook te vinden bij de grafiekgroep van Hermine, om zich verder te bekwamen in druktechnieken. Ik heb een mooie houtsnede van haar daar gezien. Lesgeven Wietske werkt drie dagen in de week in het reguliere onderwijs, aan het Regius College in Schagen (HAVO/VWO). Tot en met het derde leerjaar is het vak Beeldende Vorming hier een verplicht vak. In haar studietijd liep ze stage op verschillende scholen. Daar was altijd een docent bij de lessen aanwezig, maar eenmaal in het onderwijs werd ze feitelijk in het diepe gegooid. Er zou eigenlijk meer begeleiding moeten zijn voor jonge docenten, vindt ze. Zij heeft het geluk dat er in Schagen een goede sectie Beeldende Vorming is, die zelfs beoordelingen geeft. Naast de lessen op school geeft zij, behalve bij de Zondagsschilders, nog andere cursussen bij het kunstcentrum Artiance in Alkmaar. Dit zijn korte cursussen in portret boetseren. Die portretten worden in brons gegoten. Daartoe werkt ze samen met een bronsgieterij in Alkmaar. Het lesgeven is boeiend en zeer afwisselend werk, vindt ze. Ze moet bijvoorbeeld ook kunstgeschiedenis geven. En ze heeft al duidelijk gemaakt dat zij zich zelf ook ontwikkelt door les te geven. Daarnaast vindt ze het heel leuk om les te geven aan verschillende leeftijdsgroepen, al is het verschil tussen lesgeven aan kinderen of aan ouderen ook weer niet zo groot als je misschien zou denken. Het verschil met het onderwijs op school zit hem vooral in de structuur en de planning van het onderwijs. Bij volwassenen kan zij meer coach of begeleider zijn. Wietske kwam in contact met de Zondagsschilders door Anneke de Witte, die sinds een paar jaar beeldhouwen geeft in Alkmaar bij Artiance. 15

Ambitie We hoorden al dat Wietske ambitie heeft om verder te groeien als kunstenares. In het verleden nam ze wel deel aan exposities in Nederland en België. Ze had veel groot werk uit haar studietijd. Die staan grotendeels nog opgeslagen in Antwerpen, want in Alkmaar heeft ze er geen plaats voor. Op een dag stapte ze gewoon een galerie binnen en vroeg of die interesse had in haar werk. Ze had foto’s bij zich en zo kwam het dat haar werk in Galerie Amsterdam House of Arts en Crafts aan de Oudeschans tentoongesteld werd. Werk van haar was ook te zien in het filmhuis 16CC op het Kadijksplein. Dit had te maken met een kunstroute tijdens een festival. “Verkocht heb ik niets, ik wist niet eens wat voor prijs ik voor mijn werk moest vragen. Ik geef het nog liever weg,” zegt ze, “als mensen het mooi vinden.” Maar in de toekomst zou ze wel werken in opdracht willen maken en dat dan wel tegen een bepaalde prijs. Visie Tekenen vindt Wietske zeer belangrijk. “Daar leer je goed van kijken”, zegt ze. Ze merkt op dat veel beeldhouwers ruimtelijk tekenen. Ze bekijken het object van meer kanten, zoals kubisten dat doen in de schilderkunst. Zelf trekt ze veel lijnen om de juiste vormen te krijgen. Zo maakt ze voor een groot werk altijd een metalen geraamte. Daarvoor moet je ook goed kunnen lassen. Die grote werken worden in gips gegoten. “Tijdens mijn docentenopleiding heb ik me ook al gefocust op beeldhouwen,” zegt ze. Haar opleiding was vooral figuratief, maar ze heeft eigenlijk een voorkeur voor abstractie. Belangrijk voor haar is in de eerste plaats “het goed blijven kijken”, maar ook het plezier in kijken. Ten tweede heeft zij een passie voor het ambachtelijke, de technieken. En dit alles wil zij graag doorgeven. Kunstenaars als inspiratiebron Eén naam van een kunstenaar uit Den Helder noemt Wietske, als ik haar daarnaar vraag. Die bewondert ze zeer. Dat is Van der Wint, een lokale kunstenaar. Hij maakt levensgrote beelden in het landschap, bijvoorbeeld het Nollenproject in Den Helder. En dan de Amerikaan Frank Stella, die vindt ze een geweldige kunstenaar. Denk aan zijn grote werk van verroeste platen voor het Stedelijk Museum in Amsterdam. “De grootte van het werk verandert het straatbeeld,” zegt ze. “Je gaat dan anders kijken naar vormen, licht- en schaduwwerking. Je wordt ongeveer verplicht ernaar te kijken, het beeld communiceert met publiek en omgeving. Dat is waarom ik van grote werken houd.” Tip voor de Zondagsschilders Als gewoonlijk vraag ik of ze tips heeft voor de Zondagsschilders om meer leden te werven. Wietske raadt aan om samenwerking met scholen en academies te zoeken. Wie kent De Zondagsschilders nou, zegt ze. Het zit hem in de PR, die moet wat steviger. Meer flyeren in de directe omgeving, bijvoorbeeld. Frans Kramer en Johanna de Wilde 16

Het jubileumfeest 80 jaar Zondagsschilders Enige opmerkingen Dit is geen verslag. Ik heb hier alleen een aantal losse opmerkingen die wellicht van pas komen bij de fotoreportage. Nog voor de opening heeft Debby Marchena met gitaar plaatsgenomen op een krukje op de eerste etage. Bij binnenkomst werden we aldus verwelkomd met de zachte gitaarklanken van Debby. De opening werd verricht door de voorzitter, Peter Janzen. De organisatoren van het jubileumfeest werden bedankt en in het bijzonder natuurlijk Thea de Haan, die de boel getrokken heeft. Een quote van de voorzitter: “80 Jaar en toch zo vief, dat moeten wel Zondagsschilders zijn.” En nog één: “Na 80 jaar nog vol in bloei, de lente is begonnen.” Er waren verschillende optredens van leden. Zo vertelde Fieteke Leenes een anekdote. Ooit stond zij in de jaren 60 als jong meisje model bij de kunstschilder Wacker. Er zich niet van bewust dat zij zich voor de schilder geheel moest uitkleden, deed zij alleen haar bovenstukje uit. Later zag ze het schilderij. Ze was naakt. Popmuziek uit de jaren 60 en 70 werd verzorgd door de band van Jaap Siemons, een trio. Jaap is van vele markten thuis, behalve beeldend kunstenaar en docent korte cursussen portrettekenen heeft hij ooit pedagogiek gestudeerd en is hij muzikant. Marie Koning las een schitterend gedicht voor van Judith Herzberg. Het is haar lijfgedicht. Het heette “Wat zij wilde schilderen” en het staat in de gelijknamige bundel. Toepasselijker kon het eigenlijk niet. Twee fantastische versregels uit dit gedicht: “zij schildert wat zij niet omhelzen kan” en “het onomlijnde blijft onomlijnbaar lokken” En dan was er het geweldige optreden van Irene en Mieke, die traditionele Amsterdamse liedjes vertolkten. Irene met haar prachtige Amsterdamse volksstem en Mieke op de accordeon. De voorzitter was in zijn openingsspeech vergeten de sponsors te noemen. Wie waren die sponsors? Bakker Cees Holtkamp van de bekende banketbakkerij aan de Vijzelgracht. Cees is door de Zondagsschilders vereeuwigd in Portret op Zondag. 17

Slager Frans Louman uit de Goudsbloemstraat. Hij leverde 12 kilo worst voor zijn kleurrijke portret.De knabbels tijdens het feest waren van Jacob Hooy op de Kloverniersburgwal. De Chinese toko Dun Yong en Soesja Hu boden spontaan saté en bier aan, omdat de Zondagsschilders een waardevolle bijdrage aan de buurt leveren.En tenslotte de eigenaar van café “De twee Engelen”, Dirk Henze, die de wijn voor de helft van de prijs leverde. Frans Kramer

ik draai een kleine revolutie af ik draai een kleine mooie revolutie af ik ben niet langer van land ik ben weer water ik draag schuimende koppen op mijn hoofd ik draag schietende schimmen op mijn hoofd op mijn rug rust een zeemeermin op mijn rug rust de wind de wind en de zeemeermin zingen de schuimende koppen ruisen de schietende schimmen vallen

Jubileum tentoonstelling 22-26 april 2015

Net als vorig jaar werd de jaarlijkse tentoonstelling van onze vereniging in het eigen gebouw gehouden. Goedkoper en minstens zo leuk als in de Mozes en Aäronkerk, volgens velen. Er waren dus de hele week geen lessen, dinsdag vond de inrichting plaats, op woensdag de opening. De inrichting werd vakkundig verzorgd door Joop Rooijers met enige leden als assistent. Het is een niet gering karwei de werken zo te hangen en te plaatsen dat ze tot hun recht komen en elkaar liefst ook nog versterken of op zijn minst geen afbreuk doen aan elkaar. De werken zijn tenslotte heel verschillend van aard, inhoud, kleur en vorm. Joop had er dan ook ‘s nachts van wakker gelegen, vertelde Nel bij de opening, en zich afgevraagd: moet dit anders of toch maar zo? Uiteindelijk is het de inrichters toch weer heel goed gelukt, besloot ze. Wat wonderlijk en een beetje jammer was in dit jubileumjaar: er waren veel minder werken dan in het verleden, om precies te zijn 107 in plaats van de 200 en nog wat vorig jaar. Nel Huurman vroeg dan ook enigszins kleintjes bij de opening: “Vinden jullie het hier misschien niet zo belangrijk of leuk als in de Mozes en Aäron?” Maar daarop riepen de aanwezigen: “Nee hoor, helemaal niet, het is hier juist fijn!” Nel realiseerde zich, dat mensen veel informatie achter elkaar hadden gekregen, eerst over het feest en toen de loterij en daarna nog de tentoonstelling. “Dat was misschien te verwarrend,” zei ze, “en komt het daardoor dat mensen dingen hebben gemist.” Dit zou zo maar kunnen, denk ik, als ik later op de middag hoor van bijvoorbeeld Hans van Onna, dat hij het werk dat voor de tentoonstelling bestemd was, in zijn eigen vak had gezet in plaats van in het centrale en daarvoor aangewezen vak op de 3e etage. (Zijn werk is overigens diezelfde middag alsnog opgehangen, er was plaats genoeg!)

ik draai een kleine mooie ritselende revolutie af en ik val en ik ruis en ik zing Dit is een deel uit ‘ de getekende naam ‘ van de verzamelde gedichten van Lucebert.

18

19

40 jaar Hoopman - 70 jaar vakkennis

DE KUNST VAN MATERIALEN

Marnixstraat 47 Amsterdam / + 31 (0) 20 624 6045 hoopmanamsterdam.nl / [email protected] 20

Niet om de roem of het geld Voorzitter Peter Janzen sprak zeer kort : “Anders denken jullie, daar heb je die man weer met hetzelfde verhaal”, maar wel zeer luid – hij is niet voor niets leraar geweest in luidruchtige klassen: “Nel, Ben en Joop, mét jullie bedank ik alle medewerkers die dit hebben verzorgd!” om vervolgens het woord te geven aan Roeland Rengelink, wethouder van deelraad Centrum, die de offciële opening verrichtte. Deze leek enigszins verlegen met zijn opdracht. “Er zijn mensen die vannacht wakker hebben gelegen over de vraag of alles wel goed hangt en vervolgens aan mij vragen om iets te zeggen wat recht doet aan de inspanningen van al die mensen die hier ‘hangen’. Wat moet je dan zeggen?” Kennelijk weet hij dat toch, hij vervolgt tenminste: “Ik kom er keer op keer achter dat wat mensen in deze stad voor elkaar brengen zo heel veel meer is dan de dingen die in het stadhuis of op de markt gebeuren. Heel veel van alles wat waardevol is voor de stad wordt tot stand gebracht door mensen die er samen hun schouders onder zetten en die dat doen niet om de roem of het geld, maar gewoon omdat ze het zelf waardevol vinden. Dat uit zich in het bijzonder als het gaat over kunst, over schoonheid, over die heel bijzondere vorm van waarde creëren, die esthetisch is, en ook te maken heeft met het genoegen om samen bezig te zijn. Het is bijzonder om je te realiseren dat dit al zo lang gebeurt, 80 jaar doen jullie dat al. In die tijd is de stad zeker veranderd, met de bewoners daarin. Maar hierin ligt dus een constante, al is die niet onveranderlijk. Want ook amateurkunst ontwikkelt zich, er wordt met andere technieken gewerkt, er zijn andere ideeën over kunst enzovoort. Maar constant is wel dat mensen die in zichzelf iets voelen van wat rijp is, daaraan uiting willen geven. Moet ik nu nog een handeling verrichten?” Peter Janzen souffleert: “En hiermee ...” “open ik de tentoonstelling”, besluit Roeland opgelucht. Beeldhouwwerk Tijd voor de feestelijke borrel en het nader beschouwen van alle werken die hangen en staan in de beide ateliers en op de overloop beneden. Opvallend is dat er zo weinig beeldhouwwerk is. Misschien vallen sommige stukken daardoor echter meer op, zoals de zeilen – of zijn het vleugels? – van Mar de Jong, die omhoog reiken in sierlijke bogen. Ze zijn met elkaar verbonden door harde bouten, die lichtelijk afbreuk doen aan het fraaie en volmaakte van het beeld. Je zou ze eruit willen trekken, maar misschien blijven de delen dan niet overeind. Er is een mooie kop van IJtha Bijlstra, van een prachtig blauwachtige harde steen. Een deel liet ze ongepolijst, ruw, het ‘gezicht’ bewerkte ze 21

intensief zonder er duidelijke trekken in aan te brengen en juist door het contrast tussen die twee ontstond de kop. Van boetseerwerk was iets meer te zien. De beelden kwamen pas uit de oven, de meeste waren ongeglazuurd. Komisch was een mal klein hondje van ik weet niet meer wie, maar er waren meer honden – een thema op de lessen? Toch niet, puur toeval! Er was de bijna regenboogkleurige teckel van Cerine v.d. Bergh en de kop van hond Lobke, bijna de mascotte van de boetseergroep, aangezien die er iedere zaterdagmiddag bij is.

Groepswerken Als vrijwel alle afgelopen jaren was het werk van de groep van Marjan van Berkel een van de opvallendste en boeiendste. Het was gemaakt naar aanleiding van een gedicht van Lucebert (zie elders in dit nummer) en het besloeg een complete wand. De delen sloten perfect bij elkaar aan en heel mooi was hoe er gespeeld werd met licht en donker, hoe daarmee een soort ritmiek ontstond. Aardig is dat er – ook zoals altijd – een toelichting bij stond hoe men samen het werk geschilderd had. Duidelijk is, dat zulks een goede voorbereiding eist van de docent en helder inzicht in hoe een en ander verwerkelijkt kan worden. En daarnaast natuurlijk grote bereidheid om samen te werken, ieders deel af te stemmen op dat van anderen.

Een compleet ander soort groepswerk was dat van de groep van Joop Rooijers, die Danse Macabre van Saint Saëns als thema had. Het bestond uit losse paneeltjes, waarop de leden ieder hun idee van de dansende dood hadden geschilderd. Het geheel maakte een fleurige indruk, door de bloemrijke randen en de over het algemeen vrolijke kleuren, met veel rood en geel. De dood was hier tamelijk lichtvoetig aanwezig! Twee andere groepswerken hingen op de eerste etage, de vingerafdrukken van de groep van Ina van Veen en de kannen van de groep van Jan Frenken. Beide maakten minder indruk op me, de een door het enigszins rommelige effect van al die verschillende kleuren in een uiteindelijk niet spannende voorstelling, de ander doordat het geheel toch tamelijk saai oogde. Onder de indruk De jaren door ben ik onder de indruk van het grafische werk. Misschien komt het door het technische en ambachtelijke aspect, iets waar ik totaal geen verstand van heb. Of door het lichte, het mooie lijnwerk, en abstraherende in veel van die werken. Misschien moet je om een ets te maken of houtsnede de dingen ‘versimpelen’ tot hun meest pure vorm, waardoor ze deste sterker verbeeld worden. Hoe dat ook zij, dit werk treft mij vaak door de directheid ervan. Heel grappig en mooi in dit opzicht was bijvoorbeeld het kleine werkje van Mook: de man die zijn hond uitlaat. Het had iets aandoenlijks, als een plaatje uit een oud – en gewaardeerd – kinderboek. De grafische groep had een mooie mobiel gemaakt ter ere van het jubileum, die op de 1e etage in het trapgat hing. Daarnaast hingen prachtige zelf ontworpen biljetten van €80. Geen groepswerk, maar toch een collectief vormt het werk van de miniatuurschilders. Hun werk besloeg de achterwand op de eerste etage en vormde daar een blikvanger. Het viel op niet alleen door het kleurige en fleurige ervan – er waren inderdaad veel bloemen te zien – , maar vooral door de precisie en gedetailleerdheid waarmee men geschilderd had op het zo miniscule doek. Eén werk viel me op doordat het integenstelling tot de andere de winter als onderwerp had. Het was een winters landschap, zoals ik dat ken uit het Amsterdamse bos, met de koude en verlatenheid voelbaar tussen de kale bomen. Verschillende malen moest ik er naar kijken om te constateren dat de kou er hoe langer hoe meer uit sprak. Wat je moet ontdekken Het bovenstaande is maar een greep uit de vele schilderijen en beelden die op de tentoonstelling te zien waren. Onder het kijken maakte ik geen aantekeningen zoals andere keren. “Wat dan toch beklijft, maakt indruk,” dacht ik en ik wilde weten welke schilderijen en beelden dat dan zouden zijn. Nu, naast het al genoemde blijk ik mij nog enkele individuele werken te herinneren. Zo het werk van Wies

22

23

Bos, een abstractum dat eruit sprong door kleur en vormgeving. Het is geschilderd met voornamelijk restjes verf, zo werd me verteld, op een enkele tint (rose) na. Juist het rose dat het contrast vormde, maakte het schilderij interessant. En dan was er het werk van Henny Bax, dat een geheel ander karakter had dan zijn ‘normale’ inbreng. Meestal schilderde hij bloemen – hij werkte niet voor niets op de veiling van Aalsmeer – maar deze keer was het het IJsselmeer, op een zonnige zomerdag. “Geschilderd,” vertelde hij, “op de schilderdag in Enkhuizen vorig jaar.” Het had een lossere toets dan zijn andere werk, het zonnige en zomerse, de lichtspiegeling in het water op zo’n dag kwam er heel mooi in uit. Ook Marie Koning liet iets zien, zoals ik het niet van haar kende: een tijger (ze ‘hing’ bij de Artisgroep), in olieverf. De tijger had niet het gevaarlijke van een – gekooid – roofdier, maar meer iets van een enigszins onhandige huiskat, al met al een komisch schilderij. En tenslotte was er het schilderij vanWim Tielemans, dat Bep Steur zeer bewonderde. “Zo zou ik ook willen schilderen”, zei ze. Wim, die op dat moment kwam aanlopen, vroeg: “Hebben jullie de truc wel gezien, die in het schilderij zit?” Nee, dat hadden we niet. Hij legde uit: “Zie je die tomaat, die lijkt voor de andere te liggen, maar die andere ligt eigenlijk ook voor. En zie je die vaas met stelen in het water? De tomaat ligt er voor en erachter. Dat kan helemaal niet eigenlijk. Maar dat probeer ik altijd in mijn schilderijen, te morrelen aan het perspectief, iets te doen wat niet klopt en dat moet je dan ontdekken..” U hebt vast andere schilderijen en beelden die u bijstaan, ofwel van het zien alleen ofwel van het verhaal, dat u erbij hoorde. Wilt u daarover iets vertellen, laat het weten, schrijf het ons, discussie daarover kan onze blik alleen maar verruimen en verdiepen! Johanna de Wilde

“Abstraheren kun je leren”. En daar waren ze dan: na vijf cursusavonden zo’n twintigtal abstracte werken! Speels, doorwrocht,spannend, gevarieerd, werk om lang naar te kijken. Het eindproduct van gemotiveerd werken onder de bezielende (en dat is geen cliché) begeleiding van Marjan van Berkel. Het begon vijf avonden eerder. Marjan vroeg ons om ultramarijn blauw, omber en witte verf mee te nemen. Een beperkte kleurkeuze om al onze aandacht te kunnen richten op het verhaal van abstractie. Marjan leidde ons de eerste les binnen met het maken van een houtskooltekening van een klein stukje hout, met knoesten, rafels en deze dan vele malen uitvergroot. De volgende stap was om uit deze houtskooltekening, (onze basis uit de realiteit) lijnen, vormen, vlekken te noteren op een volgend papier. Om vandaar uit weer inspiratie op te doen en vier kleine werken te maken op een vel papier. En dan het avontuur aan te gaan op een groter doek. Dat proces van spontaniteit, impulsiviteit en doorwerken (waar Marjan vaak de nadruk op legt) gebeurde in een sfeer van concentratie en lichtheid.Het leek wel of het atelier extra zuurstof en elektriciteit had. Dan waren daar ook de gesprekken bij de koffie over wat abstracte kunst nu inhoudt, de rol van het toeval, wanneer is een werk af, de golfbewegingen in de kunst, het construeren of het laten ontstaan. En het ging over welke abstracte kunst ons boeide, waardoor ik kennis maakte met mij onbekende schilders. Marjan nam boeken mee over Per Kirkeby en Sam Francis, ook heel stimulerend. Mijn ervaring is dat zij kernachtig juist dát zei wat nodig was om een stap verder te komen met het werk. Kortom, het zal geen verbazing wekken, dat de groep de laatste les vroeg om een vervolg van deze cursus. Ik ging in elk geval zingend en blij naar huis. En ik kijk uit naar het vervolg. Susanne van Oosten

Ingezonden brief: Geheimzinnige foto Wat is dat op die foto? Is hij gekanteld? In het Ateliernieuws van maart staat een foto op pagina 15. Het lijkt een soort bakje dat op z’n kant staat. Een schaaltje om chips in te serveren? Een nieuw ontwerp voor een potje zuivel? De kleurtjes wijzen op: ‘Nieuw! Nu nog lekkerder, romige kwark, barstensvol fruit!’ Opeens ontwaar ik onder het ‘bakje’ een donkere gevel met ramen. Oh, het is onze prachtige vlag, die wappert in de blauwe lucht… Fieteke Leenes

24

25

Nieuwmarkt-jubileumfeest 26 april 2015 Een grijze dag die begint met miezerige regen. Op de Geldersekade 101 is het een chaos: gesjouw met spullen, rommel overal, zoekende en vragende mensen. Thea de Haan die als een levende wegwijzer de laatste aanwijzingen geeft en Ben die nog een snoer aansluit. Kom je een paar uur later, dan is de regen gestopt en is er een geweldige sfeer ontstaan. Het bruist er van creativiteit. Overal zitten mensen enthousiast en ingespannen te tekenen, te schilderen, te beeldhouwen en contact te maken met voorbijgangers en belangstellenden. Deze fotoreportage geeft een kleine indruk van alle plaatsen en aktiviteiten. We beginnen bij onze bovenburen op de 4e etage, in een ruim kantoor met computers en exotische meubels. Hier poseert Sien in oranje outfit met veren en een wuivend handje op haar hoofd. En we zien ons Surinaamse model Mildred ook al rondlopen met oranje angisa (prachtig gevouwen hoofddoek). In het keukengedeelte zit een andere groep een stilleven te tekenen. Op onze 3e etage is de expositie, een buffet en een tafel voor de administratie. Langs het groepswerk met de vingerafdrukken kom je op de 1e etage. Hier bevindt zich het andere deel van de expositie. De hal is gereserveerd voor de grafische groep. Hier zit Debby materialen schoon te maken en kijkt Hermine naar de pers. In het trapgat hangt een mobile met zelfontworpen bankbiljetten van 80 jaar. Beneden in de hal zit Hanna met de lotenpot. Daar heeft ze alle dagen van de tentoon-stelling gezeten! In de etalage en langs de wanden hangen de te winnen kunstwerken. In het kantoor zit Veronique de halve middag aanmeldingsformulieren te printen. Helaas heeft zich deze week nog geen nieuw lid aangemeld, vertelt Christa later, maar er is wel veel publiek langsgekomen. Buiten in de gang naast ons pand staat een groep beeldhouwers te werken. 26

Via een poort uit 1617 en een oude wenteltrap komen we op de 1e etage van het gebouw. Ook hier laten verschillende groepen hun eigen ‘kunstje’ zien. Sonja, in 17e eeuws kostuum, is hier even gaan zitten om te poseren. Eerder al liepen ‘tijdgenoten’ van haar te flaneren door de buurt. Aan de andere kant van de Waag staat de Bogentent waar ook weer gewerkt wordt, en waar Gertie informatie geeft. Maria heeft haar pigmenten uitgestald op een tafel. Er zijn een paar beeldhouwers aan het werk,

Nieuwmarkt Richting Nieuwmarkt komen we nog langs een paar schildersezels met stoere mannen erachter. Tegen het terras van de Waag hangen 2 grote vellen papier waarop een stel kinderen met grote kwasten hun afdruk achterlaten, gestimuleerd door twee dames van onze club.

er staan jonge schilders van de groep van Onno, en er zijn enkele portrettisten. Twee bekende ‘ouwe hoeren’ gaan zitten om geschilderd te worden. De laatste die hier poseert is zangeres en politica Dorien Mijksenaar. Een groepje kinderen hangt tegen het podium aan om haar te schetsen. De beamer hier heeft moeite met de dvd die speciaal voor deze gelegenheid gemaakt is. Terug op onze eigen 3e etage zien we dat hij het daar wel doet.

Trekking loterij Rond 5 uur is hier de trekking van de loterij die met luide stem (waar we niet meer van schrikken) door de voorzitter wordt aangekondigd. Met veel humor en kwinkslagen zorgt hij voor cohesie en een vrolijke noot. De familie Van Bakel valt flink in de prijzen met hun loten. Thea en Hanna en andere harde werkers worden in het zonnetje gezet. En met een aangeklede borrel wordt deze feestelijke jubileumdag beëindigd.

Hennie Hooijer 27



Gezien

Rembrandt in zwart-wit Wie na de Late Rembrandt in het Rijksmuseum nog meer werk wil zien van onze grote nationale kunstenaar, kan nog tot 30 augustus terecht in het Stadsmuseum in Harderwijk. Hier is een tentoonstelling van meer dan honderd etsen uit een particuliere verzameling. Deze waren al eerder te zien in o.a. Hoorn en Weert. Er zitten verschillende zelfportretten bij, sommige heel klein, 4x5 cm, andere veel groter. Gemaakt op de manier zoals we nu selfies maken: met allerlei gezichtsuitdrukkingen. Verder veel bijbelse taferelen en landschappen. En zwervers, naakten, oude mannen en vrouwen; niet geïdealiseerd, zoals in die tijd gebruikelijk was, maar echte mensen. Door vergelijkingen met tijdgenoten, zie je nog beter de specifieke naaldvoering van Rembrandt in zijn laatste jaren. Een boeiende expositie, waarbij de verzamelaar, Jaap Mulders, op tablet, enthousiast vertelt over zijn favoriete afdrukken. Hennie Hooijer

Teken- en schilderdagen 2015 Hier volgt weer een bericht over de teken- en schilderdagen van de aanstaande periode. Deze dagen zijn bijzonder leuk om aan mee te doen. Je ontmoet er altijd aardige en interessante mensen, die ook met tekenen of schilderen bezig zijn. Vraag daarom uw mede- groepsleden of zij geen zin hebben om mee te doen! Met iemand samen gaan is prettiger dan alleen! En heb geen angst om buiten te schilderen! Als je bezig bent, zijn er altijd belangstellenden die komen kijken en met je willen praten. Hieronder volgen de dagen, die ik van harte aanbeveel. In het mooie ’s Hertogenbosch wordt de jaarlijkse teken- en schilderdag op zondag 7 juni gehouden. Deze dag begint om 10.00 uur en duurt tot 17.00 uur. U kunt zich vanaf 9.30 uur aanmelden bij de balie in de Visstraat. Dit is een klein eindje lopen vanaf het station. Om 17.00u kiest een jury het mooiste werk en volgt de prijsuitreiking. De prijs die men kan winnen is €100. De kosten voor deze dag zijn 11,00 euro. U krijgt hiervoor koffie of thee met een Bossche Bol en ook een lunch. Dit bedrag dient u over te maken op rek.nr.NL58 INGB 0006 4930 29 t.n.v.Stichting Bossche Amateur Schilderdag BAS, met duidelijke vermelding van naam en adres, eventuele vereniging waarvan u lid bent, maar 28

29

ook “BAS 2015”. De betaling/aanmelding moet uiterlijk 2 juni 2015 binnen zijn. Informatie is te verkrijgen bij: H.Hendrix tel: 06 - 54 29 57 01 W.van der Rijt tel: 073 - 613 72 25 Op zaterdag 13 juni is er de teken- en schilderdag Twisk. Aanmelden tussen 9.30u. en 10.00u. bij het Dorpshuis in Twisk. Deelname kost €12,50 per persoon. Dit bedrag is incl. koffie/thee en een lunchpakket. De afsluiting vindt plaats om 15.30 u. in het Dorpshuis. Aanmelden dient te gebeuren vóór 1 juni via: [email protected]. Voor meer informatie: www.nuttwisk.nl Op zaterdag 29 augustus is er de teken- en schilderdag in de mooie stad Enkhuizen. U kunt zich die dag aanmelden om 10.00 uur in het clublokaal van Paulus Potter, de schildersvereniging. Dit lokaal is gevestigd in het stationsgebouw. Als u met de trein komt, is het vijftig meter lopen. De schilderdag duurt tot 15.00 uur, waarna alle werkstukken besproken worden. Informatie over de dag kunt u krijgen bij Peter Dudink, email: [email protected]. Donderdag 10 september is er tenslotte de jaarlijkse teken- en schilderdag in Purmerend. Aanmelding moet bij Jose Ruijter, per tel. mob. 06 10572802 of per e-mail: [email protected]. De dag wordt georganiseerd door de stichting Kunst en Crea in Purmerend in samenwerking met Kunstcentrum Wherelant, ook uit Purmerend. In het weekend van 5 en 6 september vindt opnieuw het schilderfestijn Pintar Rapido plaats in Amsterdam. Deze dagen worden georganiseerd door de Engelsman Roger Becket. U kunt zich hier voor inschrijven via internet. Kijk op www.pintarrapido.com voor meer informatie. Via de Nieuwsbrief van De Zondagsschilders zult u te zijner tijd meer informatie ontvangen. Hendrik Bax

Korte cursussen en activiteiten zomer 2015 Zomercursus KUNST AAN ‘T IJ door Gerda van Bockxmeer

Wanneer: Kosten:

27 t/m 31 juli van 10.00 – 16.00 uur

€ 92,- voor leden / € 108,- niet-leden

Zomercursus PORTRET door Jacob Siemons Wanneer: Kosten:

21 + 24 juli/ 4 + 7 augustus/ 11 + 14 augustus van 19.30 – 22.00 uur € 90,- voor leden / € 100,- niet-leden

Master class ‘HET EIGENZINNIGE STILLEVEN’ door Marjan van Berkel Wanneer: Kosten:

30

29 en 30 augustus van 10.00 – 16.00 uur

Vrije werkplaats MODEL gaat door t/m juni! Nora, Ida en Jacob gaan door met de modelsessies t/m 25 juni.

De cursuspassen blijven ook tot die datum geldig. Zorg dus dat je van deze extra modelsessies op donderdagavond gebruik maakt als je pas nog niet vol is!

Zomeratelier BEELDHOUWEN, SCHILDEREN EN GRAFIEK Wanneer: Tijd:

Locatie: Kosten:

1e en 3e zaterdag van de maand. Op deze zaterdagen kan er vrij worden gewerkt zonder begeleiding. 11:00 uur 3e etage, Geldersekade

Grafiek: € 5,60 per keer Schilderen / Beeldhouwen: € 4,50 per keer

Contactpersonen: Debby Marchena: 06 - 14 86 43 48 Anne de Hiep: 020 - 683 88 53

Aanmelden en/of informatie over bovenstaande activiteiten: Secretariaat Zondagsschilders: telefoon: 020 6243933 of per e-mail: [email protected] Maandag, woensdag en vrijdag van 10.00-14.00 bereikbaar. In juni en augustus alleen op woensdag en in de maand juli is het secretariaat gesloten.

Wie komen er helpen op de schoonmaakdag? Tweemaal per jaar wordt er een extra schoonmaakdag georganiseerd, aan het begin van het jaar en aan het eind van de zomer. Om in september weer in een schoon en opgeruimd atelier aan de slag te kunnen gaan, hopen wij dat op woensdag 26 augustus een groot aantal leden de handen uit de mouwen willen steken. De corveelijst hangt samen met de klussenlijst op de ateliers, zodat je kunt zien wat er op zo’n dag allemaal gedaan wordt. Corveedienst voor de grote schoonmaak van de ateliers 26 augustus Wie

tenminste één afgevaardigde per groep

Wat

ongeveer 3 uur helpen schoonmaken

Wanneer

op woensdag 26 augustus voordat de lessen weer starten na de vakantie

Hoe laat

om 10:00 uur verzamelen op de 3e etage voor koffie/thee en taakverdeling

Lunch

Om ongeveer 12:30 uur is er een lekkere lunch

Namens de ateliercommissie bij voorbaat hartelijk dank.

€ 150,- inclusief lunch en drankje na afloop

31

AGENDA 2015 31 mei

Zomerstop t/m zondag 31 augustus

1 t/m 7 juni

Werkweek salonboot

6 en 20 juni

Zomeratelier Beeldhouwen – Schilderen - Grafiek (meer info pag. 31)

9 juni

Bestuursvergadering

3 t/m 10 juli

Werkweek Schoorl

4 juli en 18 juli

Zomeratelier Beeldhouwen – Schilderen - Grafiek (meer info pag. 31)

7 juli

Bestuursvergadering

1 aug en 15 aug

Zomeratelier Beeldhouwen – Schilderen - Grafiek (meer info pag. 31)

21 t/m 14 augustus

Zomercursus: Portret (6x kijk voor data en tijden op pag. 31)

27 t/m 31 juli

Zomercursus: Kunst aan ‘t IJ (meer info pag.31)

26 aug

Schoonmaakdag

29 aug

Beleidssessie bestuur

29 en 30 aug

Masterclass ‘Het eigenzinige stilleven’ (meer info pag.31)

31 aug

Start cursussen

5 t/m 6 sept

Pintar Rapido

6 sept

(13.00)

Portret op Zondag

13 sept

Bestuur / Contactpersonenoverleg

15 sept

Bestuursvergadering

20 sept

(14.15)

Kunst & Koffie

27 sept

(11:00)

Inloopatelier Beeldhouwen – Schilderen - Grafiek

2 t/m 4 okt 4 okt

Open ateliers Nieuwmarkt (13.00)

Portret op Zondag

Kijk voor meer informatie over cursussen en evenementen op onze website www.dezondagsschilders.nl

dagen actief! e ll a s, er d il ch ss De Zondag