ATELIER NIEUWS SEPTEMBER 2015

ATELIER NIEUWS

Blad van en voor De zondagsschilders SEPTEMBER 2015

Redactie: Hennie Hooijer Frans Kramer Johanna de Wilde, eindredacteur

Telefoon ateliers 1e etage 020 - 612 89 28 3e etage 020 - 612 89 20

Lay out/pre-press: Zelies - Liesbet van der Zel 06 - 54 66 83 91 Drukwerk: Mediagigant Anderen: Hermine Groenendaal Henie Hooijer Nel Huurman Peter Janzen Bep Steur Foto’s: Thea de Haan Hennie Hooijer Nel Huurman Afbeelding omslag: Henny Bax Deadline december nummer: 15 oktober 2015

ATELIERNIEUWS is nu ook in PDF-bestand te downloaden van de vernieuwde WEBSITE www.dezondagsschilders.nl 2

Bestuur Peter Janzen, voorzitter 06 23 12 44 66 Rob van Bakel, penningmeester 06 30 74 61 43 (rek.nr: NL 86 INGB 0004418083) Peter van Rossum, secretaris 020 - 68 31 174 Christa Kuilman, bestuurslid cursussen 0299 - 65 76 40 Vacature, bestuurslid evenementen Jadranka Štrbac, bestuurslid communicatie 06 19 38 30 73 Ledenadministratie Rek.nr.: NL 25 INGB 0006065271 t.n.v.: Amsterdamse Vereniging De Zondagsschilders 1441 EA Purmerend Secretariaat Telefoon: 020 624 39 33 email: [email protected] Redactieadres Johanna de Wilde Redactie Ateliernieuws Geldersekade 101 1011 EM Amsterdam [email protected]

DE ZONDAGSSCHILDERS CENTRUM VOOR BEELDENDE KUNST

Geldersekade 101 1011 EM Amsterdam Tel. 020 - 6243933 [email protected] www.dezondagsschilders.nl Van de redactie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 uit het bestuur Geklapt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Mijn Schildergeschiedenis, Henny Bax . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 De Boot schilderweek op De Amsterdam (van 1 - 7 juni 2015) . . . . 12 Schilderwerkweek Schoorl (van 3 - 10 juli 2015) . . . . . . . . . . . . . . . 14 Maarten Krabbé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Gezien. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Werkman, Groninger museum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 Miró, Tuinen Rijksmuseum Amsterdam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

80e jaargang nr. 3 september 2015

Colofon

INHOUD

Aan dit nummer werkten mee:

Allerhande. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Schaken en schilderen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Expositie Grafische Groep in Abcoude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Pintar Rapido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Open Dag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Mededelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 (Nieuwe) cursussen/activiteiten in het najaar. . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 master class, het eigenzinnige stilleven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 portrettekenen van een bekende amsterdammer . . . . . . . . . . . 30 abstraheren kun je leren, vervolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 op weg naar portrettekenen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 schetsboek op je tablet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 vrije expressie - experimenteren met materiaal van achtergrond naar voorgrond . . . . . . . 30 vrije werkplaats modeltekenen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 kunst & koffie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 barbara, een leven in beeld, theatermonoloog. . . . . . . . . . . . . . . 31 inloopattelier op zondag beeldhouwen, schilderen en grafiek. . 31 Agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 3

Van de

redactie Omdat het bestuur deze keer lang van stof is – er worden belangrijke zaken uit de school geklapt, die ons allen aangaan – houd ik het kort. Tenslotte wijst het nummer zich vanzelf met de verhalen over de zomerwerkweken en de foto’s daarbij en de schildergeschiedenis van Henny Bax! Wat anders dan anders is, is het stuk over Maarten Krabbé, onze voormalige docent, wiens nalatenschap aan ons lag te verstoffen in het archief op het kantoor. Dat verstoffen is bepaald jammer, want het is levendige en stimulerende lectuur, ik heb er van genoten en ik hoop dat u dat ook doet als u het artikel leest. Niet versagen, al is het lang! Wilt u meer weten over alle geplande cursussen en activiteiten, wendt u zich dan vooral tot de website (www.dezondagsschilders.nl), we konden de informatie erover hier slechts zeer kort houden. Johanna de Wilde

uit het

bestuur Geklapt Dinsdag 19 mei voerden twee leden van het bestuur – de voorzitter en de secretaris – een gesprek met de directeur van Atelier Westerdok, Sanne Verdult. Het doel van dit gesprek was om de problemen waar beide clubs voor staan te inventariseren en na te denken over gezamenlijk beleid. Voor wat het eerste betreft, de problemen, blijkt het huurbeleid van de gemeente een heikel punt. En inzake gezamenlijk beleid, daar moet SAKA (Stichting Amateurkunst Amsterdam) een coördinerende rol bij gaan spelen, vinden wij. Uit het contact dat vervolgens met Hester Tammes, voorzitter van SAKA, werd gelegd, kwam een bespreking voort op dinsdagavond 2 juni. Daarbij waren verschillende amateur-verenigingen aanwezig. Naast de Zondagsschilders, in de persoon van ondergetekende en Peter van Rossum, waren er het Amsterdams Operakoor (AOK), het Amsterdams Centrum Amateurtoneel (AcA) dat de belangen behartigt van de aangesloten groepen en het Amsterdamse amateurtheaterveld in het algemeen, de Amsterdamse Accordeon Vereniging Musica (AAV Musica) en de Bond van Amsterdamse Amateur Muziekverenigingen (BAAM). De BAAM is een vereniging en tevens koepelorganisatie voor de 17 aangesloten muziekverenigingen. 4

De conclusie van deze vergadering is dat de problematiek der verenigingen veelal overeen komt en vooral bestaat uit vergrijzing en veranderde samenstelling van de Amsterdamse bevolking (waardoor het ledental terugloopt). Daarnaast de stijgende huurkosten van de panden, waarin wordt gerepeteerd/gewerkt, en de aangekondigde veranderingen van de waarderingssubsidie van gemeentewege. De vergrijzing van de verenigingen zou aanleiding kunnen zijn voor een onderzoek naar mogelijkheden om aan te sluiten bij initiatieven die zich op ouderen en hun deelname aan ‘kunst’ richten. Wellicht zou zo de terugval van het ledenaantal kunnen worden tegengegaan. Met andere woorden: i.p.v. je te richten op verjonging, kan je ook een andere koers varen, aansluitend bij de gedachten (o.a.) dat kunstbeoefening goed is voor de gezondheid en eenzaamheid tegengaat. Deze koers biedt wellicht ook financiële mogelijkheden in de vorm van subsidie, anders dan de waarderingssubsidie. Deze oriëntatie op ouderen impliceert overigens niet dat elk streven naar verjonging moet worden opgegeven. Als de veranderde samenstelling van de samenleving betekent dat mensen zich niet thuis voelen bij je vereniging, kan je proberen met de keuze van je docenten, regisseurs, dirigenten etc. of met je (les)aanbod op die verandering in te spelen en je vereniging ook aantrekkelijk te maken voor ‘anderen’. De stijgende huurkosten zijn zeker een onderwerp om bij de gemeente (als die de verhuurder is) aan te kaarten. Als organisatie kan je bovendien zelf onderzoeken of er mogelijkheden zijn om met meer verenigingen of groepen de ruimte te huren en te gebruiken. Koren, orkesten en theatergroepen bijvoorbeeld zouden in een ruimte op verschillende dagen en tijden kunnen repeteren en de huur delen. In overleg met de gemeente of corporaties zou bijvoorbeeld gezocht kunnen worden naar een paar plekken in de stad waar dergelijke ‘clusters’ van groepen terecht kunnen. Om het belang van amateurkunst voor de stad te onderstrepen is het zaak uit te zoeken wat het amateurkunstenveld de stad oplevert en wat het de stad kost, hoeveel mensen baat hebben bij de toegekende waarderingssubsidie. SAKA zal proberen hier antwoorden op te vinden met behulp van o.a. het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) en het AFK (Amsterdams Fonds voor de Kunsten). Mede gevoed door bovenstaande informatie zal SAKA , al dan niet samen met vertegenwoordigers van de diverse verenigingen, gesprekken aanvragen met de gemeenteraadsleden met kunst en cultuur in hun portefeuille en andere ‘belangrijke’ personen (van o.a. DMO, AFK en de Kunstraad). Ook zal SAKA een opzet schrijven voor een brief aan de wethouder cultuur, Kajsa Ollongren. Deze brief zal voor verzending voor commentaar aan de aanwezigen worden voorgelegd. De Uitmarkt kan een goed moment zijn om je als amateurkunstenveld te presenteren.

5

De aanwezigen zeggen toe elkaar te zullen voeden met gedachten en ideeën die kunnen bijdragen aan een betere positionering van het amateurkunstenveld. Er wordt nog geen datum voor een volgende bijeenkomst vastgelegd. Wel wordt voorgesteld volgende gesprekken bij steeds een andere vereniging of organisatie te laten plaatsvinden. Subsidie Over de subsidie van het AFK bestaat dus algehele onzekerheid. Op dinsdag 23 juni begaf het voltallige bestuur zich naar Gebouw De Zwijger om te vernemen wat het Amsterdamse Fonds voor de Kunst met ons voor heeft. En dat is niet mis. Laura van Noord meldt dat de subsidie voor 2016 ongeveer 11.000,- euro zal bedragen, een halvering van het bedrag voor 2015. En in de nieuwe beleidsperiode 2017-2020 zal het bedrag dalen naar rond 2650,- euro. Dit alles op grond van de gemeentelijke nota ‘Contouren Kunstplan 2017-2020.’ Hierin is een duidelijke splitsing aangebracht tussen: 1. Amsterdamse Basis Infrastructuur (A-Bis) t.b.v. professionele kunstenaars en 2. een nieuw te stichten fonds, waaronder amateurkunst komt te vallen. Uiteraard tekenden wij protest aan, maar het AFK geeft aan dat de uitzonderingspositie van De Zondagsschilders t.o.v. andere instellingen niet meer te rechtvaardigen en te verdedigen is. Het AFK projectsubsidies verstrekt wel projectsubsidies, maar die zijn, behalve voor eenmalige projecten, vooral bedoeld om pilots te financieren zoals bijvoorbeeld het opzetten van cursussen voor kinderen etc.. Zulke subsidies kunnen echter geen basis zijn voor de garantie van structurele financiële zekerheid op lange termijn. Laura van Noord kondigt aan dat binnen 3 weken een enquête, mogelijk ook online, wordt gepresenteerd t.b.v. de betreffende instellingen. Ondergetekende meldt dat De Zondagsschilders als gesprekspartner bij toekomstig overleg aanwezig willen zijn. Als Peter van Rossum vraagt of er mogelijke subsidiestromen zijn m.b.t. educatie, verwijst het AFK naar het MOCCA (Stichting Match Onderwijs en Cultuur Amsterdam). Deze stichting adviseert scholen en culturele instellingen bij de opzet en uitvoering van cultuuronderwijs. Er is geen nieuwe afspraak gepland. Na dit zeer onplezierige bericht heeft het bestuur contact opgenomen met de Amsterdamse Kunstraad, het onafhankelijke adviesorgaan van de gemeente dat in feite door het AFK op een zijspoor is gezet. Wat het overleg met deze organisatie zal opleveren is nu nog niet bekend. Het bestuur zal zich vanzelfsprekend buigen over de vraag: wat te doen? Samenwerking met andere amateurverenigingen is een van de mogelijkheden. Met één club hebben wij in ieder geval al een mooi contact: het Max Euwe Centrum.

Openingstijden: Dinsdag t/m vrijdag van 8:00 tot 18:00 Zaterdag van 8:00 tot 16:00

Peter Janzen, Voorzitter

GOUDSBLOEMSTRAAT 76, 1015 JR AMSTERDAM, TELEFOON: 020 - 622 07 71 6

7

De bus rijdt langs bloeiende bermen: klaprozen, margrieten, korenbloemen, distels; langs woonblokken in wit, rood en oker, en over het terrein van de bloemenveiling van Aalsmeer. Een paar haltes voorbij dit grootste overdekte handelscentrum in de wereld staat Henny Bax mij op te wachten. Vlakbij de Westeinder Plassen staat het huis waar zijn kinderen zijn opgegroeid en weer uitgevlogen. Zijn vrouw, die ziekelijk is, zit in de tuin, een rustige groen omzoomde plek met kleurige borders. Het is er stil. Henny (officieel Hendrik) wil wel vertellen over zijn schildergeschiedenis, maar ook over zijn verknochtheid aan Aalsmeer en over zijn werk. Op de veilingklok Zijn hele leven heeft Henny op de veiling gewerkt. Hij kocht bloemen in voor een exporteur. Deze leverde aan diverse vooral buitenlandse firma’s, zoals Carrefour in België en Frankrijk. Hij “zat op de klok”: als de wijzer van de grote veilingklok stopte, dan was dat de prijs van de bloemen. Nu gaat dat digitaal. Hij moest altijd vroeg zijn bed uit, om 4 uur, en werkte lange dagen, vaak 12 tot 14 uur. Nu is hij met pensioen, en doet veel vrijwilligerswerk, en niet alleen voor de Zondagsschilders. Hij is regelmatig te vinden op de Historische Tuin, een soort museum over de tuinbouw in Aalsmeer. Vanaf eind 17e eeuw waren in dit gebied al bloemenkwekerijen. De laatste jaren zijn er veel verdwenen. Een paar seringenkwekers zijn nog overgebleven. Seringen zijn een typisch product van deze streek, die met zijn kalkrijke veengrond er heel geschikt voor is. Henny en Aalsmeer zijn met elkaar vergroeid. Zijn moeders familie woont er in elk geval al vanaf 1490. Vaders voorouders kwamen oorspronkelijk uit het Land van Altena, en een oma kwam uit Zeeland, die kwamen hier werken toen de Haarlemmermeer werd drooggetrokken. ‘t Wordt altijd weer echt Al twaalf en een half jaar is Henny lid van de Zondagsschilders. Hij liep op de Gelderse kade, waar hij zijn ouwe buurjongen Ad van de Pol op de stoep zag staan. “Wat moet jij hier?” Het was een Open Dag en Ad zei: “Kom effe kijken”, en loodste hem naar binnen. Henny had er wel zin in om weer te gaan schilderen en kon al snel 8

beginnen op donderdagavond, de enige dag dat hij vroeg thuis was. Dat was bij Jan Frenken, waar hij tot nu toe is gebleven. Bij Jan schildert hij vooral stillevens, en een enkele keer model. Een tijdje gaf Jan om en om les samen met Suzan Rooijers, die deed wel andere dingen. “Jan doet meestal hetzelfde, maar de laatste tijd is er iets aan ‘t veranderen, hij probeert ons nieuwe dingen te leren. We maken nu klein abstracter werk, maar dat is niet echt mijn ding, ik pik het niet op, het wordt altijd weer echt. Ik schilder liefst zo realistisch mogelijk. Tekenen gaat me makkelijk af. Schilderen doe ik vooral thuis, met olieverf: stillevens, landschappen, bloemen. Ik ben niet weg van acryl, dat droogt mij te snel. Waar ik vooral mee worstel is het mengen van kleuren”. Soms geeft hij een schilderij weg, aan iemand uit zijn familie bijvoorbeeld. Maar hij verkoopt ook wel, pas nog aan de zoon van zijn docent. Tot eind augustus doet Henny mee met een expositie in Galerie “Het Oude Raadhuis” in Aalsmeer: “Amazing Amateurs”. Zelf aan de slag... Henny komt niet uit een kunstzinnige familie, zijn 8 broers en zussen zijn niet zo geïnteresseerd geweest in wat hij maakte. Toen hij als jongen van een jaar of 8, 9 artikelen las over Vincent van Gogh in de Margriet is zijn interesse voor de schilderkunst gewekt. Op zijn 15e liep hij langs een hobbywinkel en zag daar een schilderskist staan, met alles erin. Fl. 24.95 kostte die, en Henny ging er jarenlang voor sparen. “Dat kistje heb ik nog!” Thuis begon hij te schilderen, het stelde nog niks voor, een heidelandschapje... Hij schilderde op board, en alle olie trok erin, gesso kende hij nog niet. Een hele tijd deed hij niets meer. Toen de kinderen klein waren ging hij nog één seizoen naar De Werkschuit in Aalsmeer. Thuis rommelde hij verder, maar pas toen de kinderen groot waren zei hij: “Nu ga ik zelf weer”. In 1999 kwam hij via een advertentie in Het Parool bij Liesbeth van Keulen, die een portretschool heeft in de Utrechtsedwarsstraat, en nu in het tijdschrift Palet schrijft. Hij ging ook mee met schilderweken in de Morvan en Bretagne. Hij heeft veel van Liesbeth geleerd, vooral over verhoudingen. Toen zij stopte met lesgeven ging hij een winter naar Vincent van Os, een aardige homo, waar steeds mannelijke modellen kwamen. “Dat was te moeilijk, ik begon nog maar net, en heb er niet veel geleerd”. Sociale hobbyclub Hierna kwam hij Ad van de Pol tegen en werd De Zondagsschilders zijn nieuwe hobbyclub. Hij komt er niet alleen voor ‘t schilderen, maar ook voor het sociale gebeuren. Hij heeft er veel mensen leren kennen. Hij is contactpersoon voor zijn 9

Van der Linde: voor kunstenaars van elk formaat. Vele kunstschilders genieten dagelijks bij van der Linde. Zij vinden daar wat ze zoeken of worden verrast door wat ze nog niet zochten.

Onder professionals en amateurs is van der Linde’s assortiment en kleurenrijkdom inmiddels legendarisch. In de winkel van meer dan 300 m2, het inlijstatelier en de showroom in Weesp vindt u vrijwel alle materialen voor de beeldende kunst. Op vertoon van uw pas ontvangen de Zondagsschilders 20% korting op alle materialen. (aanbiedingen uitgezonderd). Bovendien heeft van der Linde dankzij een scherp inkoopbeleid regelmatig interessante aanbiedingen. En vanaf z125,– wordt uw aankoop gratis bezorgd in Amsterdam. Door deskundig advies aan amateur en professional heeft van der Linde door de jaren een vaste klantenkring opgebouwd. Ook nu staan gekwalificeerde medewerkers zes dagen per week voor u klaar met advies en ondersteuning.

van der linde Materialen voor de beeldend kunstenaar Rozengracht 36-38, 1016 NC Amsterdam | T 020-62 42 791 [email protected] | www.vanderlindewebshop.com

10

groep, helpt bij de opbouw van tentoonstellingen, bij Open Dagen en bij de Nieuwmarkt tekendagen. Sinds 3 jaar is hij coördinator voor de buiten schilderdagen, waar hij vaak zelf aan meedoet. In Enkhuizen bijvoorbeeld of de Koemarkt in Purmerend. Naar Den Bosch gaat hij ook altijd, daar woont zijn dochter. Tijdens de laatste schilderdag in Den Bosch sprak hij de directeur van het Brabants Museum. Deze vertelde hem dat er volgend jaar, tijdens de viering van het Jeroen Bosch jaar een paar topstukken uit Het Prado in Madrid naar Den Bosch komen, stukken die anders nooit uitgeleend worden. Bewondering Nog altijd is Henny geïnteresseerd in het werk van Vincent Van Gogh. “Ik weet niet wat het is, maar het pakt me, zijn tekeningen zijn mooi”. Hij heeft wel eens geprobeerd in zijn trant te schilderen. Henny is de trotse eigenaar van het boek in verschillende delen met alle brieven van Van Gogh. Daar leest hij af en toe met plezier in. Ook heeft hij een standaardwerk met het complete oeuvre van Van Gogh. Daarin staat een biografie en afbeeldingen van al zijn tekeningen, schilderijen en schetsen. Uitgegeven in opdracht van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen. Prachtige boeken. Een andere schilder, die hij bewondert, is Henk Helmantel. Een eigengereid, apart mannetje, volgens Henny, die helemaal op zichzelf werkte, ook in de jaren dat realisme niet “mocht”. Hij zag zijn expositie in het Brabants Museum. Andere musea waar hij graag kwam, zijn onder andere: Musée d’Orsay in Parijs, Picasso museum en Museum Miró (“heel apart”) in Barcelona, en het Prado in Madrid, met Goya en El Greco. We gaan naar zolder waar Henny’s atelier is, om een paar foto’s te maken van zijn werk. Een flinke werkplek waar behalve de honderden schilderijen en tekeningen van hemzelf ook kunstboeken en de serie Van Gogh-boeken staan. Ik vind het bijzonder om zoveel passie te merken bij deze nuchtere, bescheiden Aalsmeerder bloemenkoper. Hennie Hooijer 11

De Boot schilderweek op De Amsterdam (van 1 – 7 juni 2015)

Hierbij laat ik graag een foto impressie zien van onze heerlijke schilderweek met De Amsterdam. We maakten een klassieke IJssel vaartocht. Legden aan in Rhenen, Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem (waar we 2 nachten bleven liggen) en als laatste in Kampen, waarna we terug voeren naar onze thuishaven. Marjan stond ons schilders bij met raad en daad, gaf leerzame tips en hield werkbesprekingen. Ook gaf ze de groep tijdens het varen opdrachten. Zo werkten we o.a. naar een prachtig Afrikaans gedicht. Daarbij maakten we drie werkstukken binnen drie kaders op één groot vel papier. Drie technieken moesten we hanteren: krijt, houtskool en een fineliner of een pen/inkt. Terwijl we bezig waren werd bijpassende muziek gedraaid. Er ging veel rust vanuit, het was heel stil in de salon, toen iedereen zeer geconcentreerd aan het werk was. Het resultaat was prachtig. Eigenlijk waren alle werken mooi en had elk een bijzondere uitstraling, waarin het onderwerp zeker was te herkennen.

12

De Kloot verguld In de loop van de week begon Ben Nisters aan een klus, waarvan hij eerder aan de schipper en zijn vrouw, Hertzen en Neeltje, beloofd had die te zullen doen. Namelijk de “Kloot” vergulden. Een boekje met echt bladgoud en andere attributen had hij daarvoor meegebracht. Dat vonden we zo’n mooi initiatief, dat de groep aanbood om de kosten te delen en de vergulde “Kloot” te schenken aan Hertzen en Neeltje. Tenslotte varen de Zondagsschilders al zeker 25 jaar met Hat-Tours en dit was nu eens een goed moment. Tien jaar geleden kochten Hetzen en Neeltje het schip De Amsterdam. Inmiddels is het schip door hen afbetaald. Dus werd de kloot van rood (niet afbetaald) nu verguld (afbetaald). De Amsterdam is eigendom van Hertzen en Neeltje, en iedereen kan dat nu zien! Frieslandroute Tijdens de laatste extra gezellige avond aan boord hielden we o.a. nog even een kleine evaluatie, waarbij een ieder zich vrijelijk uitsprak over de week. Alle groepsleden hadden de week weer heerlijk gevonden en het erg naar de zin gehad. Op onze vraag een voorstel te doen voor een vaarroute volgend jaar werden verschillende ideeën geopperd. Hertzen en Neeltje dachten met ons mee en stelden een Friesland route voor met bijzondere schilderplekjes.

13

Dat voorstel sprak de groep zeer aan en tenslotte werd met de meeste stemmen voor de Friesland route gestemd. Rest mij nog een ieder erop attent te maken zich aan te melden voor de boot schilderweek in 2016, zodra we deze in het najaar aankondigen in Ateliernieuws.  Let dus op!! Houd de aankondigingen over de werkweken in Ateliernieuws in het najaar goed in de gaten en meld u dan z.s.m. aan. Nel Huurman

Schilderwerkweek Schoorl Dat is: genieten van prachtige landschappen, het strand, de zee en het heerlijke zomerweer. Net als vorig jaar verbleven we tijdens de schilderwerkweek in Schoorl in hotel Rhebosch, De Stolp. Dit is een uitstekende plek.In de duinen valt er mooi te fietsen en te wandelen. Enkele deelnemers hadden fietsen meegenomen, anderen huurden deze ter plekke en anders was er wel de mogelijkheid om met de autorijders mee te rijden om op mooie schilderplekken te komen. Vrijdagavond zijn we nog naar het strand van Schoorl gefietst, waar we zagen hoe de avondzon zich in de zee weerspiegelde. Nora Hooijer was opnieuw onze docent. Zij doet dat heel betrokken en stimulerend. Thema dit jaar was: opbouw in vlakverdeling en de techniek van schilderen met aquarel en acryl. Elke ochtend begon zij met het speciale aandachtspunt voor die dag en gaf daar dan een toelichting bij. In de loop van de dag kwam ze regelmatig bij ons langs om verdere aanwijzingen te geven en aan het eind van de middag werd ons werk, onder het genot van een hapje en drankje, door haar besproken. Nora, veel dank voor je inspirerende begeleiding deze week!

Schilderwerkweek Schoorl (van 3 – 10 juli 2015)

Een portret als bedankje ‘t Is onze laatste schilderdag in Schoorl. De werkbespreking is geweest, en om 16 uur komt Martha binnen, de baas van ons onderkomen. Dit keer vertelt ze niet wat er op het menu staat, maar laat zij zich naar een plek leiden waar ze een dik uur mag stilzitten. 14

15

Van donker naar licht De opdracht van zaterdag was: Kies via een kader een uitsnede van het landschap rondom het bezoekerscentrum. Kijk goed naar de verhouding licht /schaduw en schets deze in verschillende toonwaarden van zwart naar grijs. Dit als voorbereiding op het schilderen van het duinlandschap met acryl op zondag. Het speciale van werken met het dekkende acryl is dat je met donkere vlakken begint en steeds lichter gaat werken. Dit in tegenstelling tot het transparante aquarelleren. Hierbij is de opbouw van licht naar donker. Het was die dag warm en zonnig. Gerland en ik hadden een mooie schaduwrijke plek gevonden bij een picknicktafel met een prachtig uitzicht. ‘s Avonds liet Nora foto’s op een scherm zien van o.a. de expositie in Oostende ter nagedachtenis aan Jan Hoet met als onderwerp de zee. Een andere avond zagen we videobeelden over portrettekenen, maar ook kregen we een keer uitleg over tablet schilderen. Wat deden we ’s avonds nog meer? We bekeken en bespraken met elkaar de verschillende kunstboeken die meegebracht waren, er werden spelletjes gedaan, er werd geluisterd naar favoriete cd’s en gelezen, op de speelzolder werd gepingpongd, enz. Kortom, het was een echte zondagsschilders week, waarbij iedereen fijn met elkaar omging en de sfeer echt goed was. Atmosferisch en lijn perspectief In verband met het goede strandweer op maandag stond schilderen in Harger aan zee op het programma en daarbij het atmosferisch perspectief. Tijdens het fietsen

16

kwamen we langs het duingebied dat een tijd geleden afgebrand was. De nog zwarte kale bomen met hun vreemde vormen, gaven een heel macaber beeld. Het werken met lijnperspectief kwam op dinsdag aan bod. Elk jaar steek ik daar iets meer van op, met als gevolg dat een mooi gebouw in het centrum van Schoorl redelijk op papier kwam. Voor woensdag was de weersvoorspelling niet zo goed. Dat werd dus een dag voor een binnenopdracht: portrettekenen. Twee aan twee schilderden we met acrylverf op een klein doek een portret van elkaar. Om de beurt 20 minuten poseren, 20 minuten schilderen. Al die portretjes naast elkaar vormden een mooi resultaat van de dag.

Tenslotte is er altijd weer de laatste dag, waarop het thema was een repoussoir te schilderen. Dit is een compositie, waarbij op de voorgrond iets donker geschilderd wordt, zodat daardoor diepte ontstaat. Martha Tot slot maakte de groep nog iets bijzonders voor Martha, de beheerster van de accommodatie. Met de hele groep samen maakten we een portret van haar. Ieder kon 5 minuten aan het schilderij werken, waarbij Nora de spits afbeet en de laatste streken pleegde. Het eindresultaat was verrassend. Ze was blij met het werk en voor ons was het een spannend experiment. De laatste avond werd héél gezellig en was een goede afsluiting van een door Thea fantastisch georganiseerde week. Bep Steur

17

Maarten Krabbé 40 jaar Hoopman - 70 jaar vakkennis

DE KUNST VAN MATERIALEN

Marnixstraat 47 Amsterdam / + 31 (0) 20 624 6045 hoopmanamsterdam.nl / [email protected] 18

In het archief van de Zondagsschilders bevindt zich een schat. Geen goudschat – het bestuur zou heden ten dage in zijn handjes knijpen als dat het geval zou zijn – maar een schat op papier: de lessen die Maarten Krabbé zijn leerlingen in de kunst meegaf toen hij nog volop aanwezig en bezig was. Ze zijn bewaard gebleven in de Zondagsschilderskrant, later ‘de Brief’ geheten, en geschreven in de jaren 1965 -1968. Maarten Krabbé was, zoals de meesten van u zullen weten, zelf beeldend kunstenaar en beoefenaar van vele vormen daarin. Hij was o.a. schilder, tekenaar en graficus, maar ook leraar. Zo was hij vele jaren docent bij onze vereniging en sommigen van u zullen zich hem uit die tijd met waardering herinneren. Hij ontwikkelde een lesmethode voor kinderen, die volgens zijn website (www.MaartenKrabbé.nl*) nog gebruikt wordt op scholen. Hij stierf in 2005 op 97-jarige leeftijd. In dit jubeljaar van de Zondagsschilders is het tijd om de lessen van deze kunstenaar/docent hernieuwd onder onze aandacht te brengen. Die lessen vormen namelijk buitengewoon boeiende en informatieve lectuur, zeker voor iemand die, zoals ondergetekende, zeer weinig weet van kunstgeschiedenis noch van technieken, gehanteerd in de beeldende kunst. Allerlei onderwerpen behandelde hij en op sommige kwam hij regelmatig terug. Dat zijn een beetje zijn stokpaardjes. Hieronder volgen een aantal van de thema’s en onderwerpen die hij behandelde. Zo begint hij met ‘Dieren’. Hoe teken je dieren? Hoe doet een kind dat? Dat tekent naar wat hem is opgevallen en naar wat bij zijn aard past. Een agressief kind zal geen lammetje tekenen of onschuldig vogeltje, het zal een gevaarlijk beest kiezen, dat het kent en en dan de agressieve kenmerken benadrukken, zoals klauwen of een vervaarlijke bek. Krabbé vindt dat beter dan een kind een vogel voorzetten en hem die dan precies laten natekenen. Een kind tekent daarmee zoals in de primitieve kunst gebeurt: naar de betekenis die het dier heeft in het leven van die mens. Toch is ook ‘nabootsing’ prima, vindt hij, ‘zolang het beginsel van de deformering maar niet ontbreekt’. Volmaakte nabootsing is doods, begrijp ik hieruit. Maar dieren kun je ook tekenen als pure en schone vorm, dus min of meer abstract. Hoe al die manieren doorwerken door de eeuwen en stijlen van de kunst heen en hoe ze samen19

hangen met de betekenis die dieren in een bepaalde cultuur hebben, volgt dan in een interessant betoog. Science Fiction en Techniek ‘De grote verdienste van de science fiction is voor mij dat zij cultuur en natuur relativeert, dat zij laat zien dat men, met dezelfde ingrediënten, heel andere werelden scheppen kan…. Zij opent het zicht op de onberekenbare scheppende kracht van een eeuwig veranderend heelal.’ Dit citaat vormt het slot van het nummer dat aan science fiction gewijd is. Hierin beschrijft hij o.a de ideeën van o.a. Jorge Luis Borges en Ortega y Gasset, die erop neerkomen, dat onze cultuur ‘nu wel deze cultuur is, maar evengoed heel anders had kunnen zijn.’ En dat veel mensen deze gedachte helemaal niet prettig vinden, maar juist beangstigend en dat ze liever uitgaan van ‘de vervolmaking van al het bestaande’ als doel van deze wereld. Techniek is voor veel mensen een grote vreugde, schrijft Krabbé. Hij noemt Fernand Leger exemplarisch voor de kunstenaar die erdoor geïnspireerd werd en citeert hem: “Ik zal nooit vergeten hoe ik eens hielp bij het inrichten van de Salon d’Automne. Vlak naast onze zalen was men bezig de Salon d’Aviation op te bouwen. Ik hoorde door de muren heen het kloppen van de hamers en het gezang van de arbeiders. Ik ging er kijken. Nooit werd ik geconfronteerd met een brutaler contrast. In de zaal die ik verlaten had, hingen duistere grauwe vlakken aanmatigend in gouden lijsten te pronken. Ginds evenwel trof ik mooie harde voorwerpen, gemaakt van metaal, duurzaam en nuttig, geschilderd in passende, zuivere kleuren. Het geheel werd beheerst door een geweldige geometrie in de vormen.” Voor Leger als communist vormden de machines de mogelijkheid voor welstand voor allen. Maar Krabbé vindt dat de mensen die Leger later schildert bij zijn machines, zelf iets machinaals hebben. ‘Wie met machines omgaat, gaat er zelf op lijken’, meent hij. En hij denkt dat ‘de vermechaniseerde mens bevreesd is voor de natuur, voor haar geluiden, voor haar wonderen, waarvoor zijn gevoelsleven niet meer openstaat.’ Gevoelsleven En dat gevoelsleven is voor Krabbé belangrijk, zo blijkt uit alle stukken. Het gevoelsleven bepaalt de kijk van mensen op dingen, op de natuur. Het bepaalt zijn innerlijke kijk en die heb je nodig om kunst te kunnen maken. (Dit is overigens geen citaat, maar een samenvatting van wat ik van zijn ‘leer’ begrepen heb.) Zo is een portret geen goed portret alleen omdat het naar het uiterlijk lijkt. Het wordt pas goed als het iets van het innerlijk vangt, zoals gezien door het innerlijk oog van de schilder. Daarvoor hoef je niet steeds te kijken naar je model, want dat maakt dat je je dreigt te verliezen in details, die er uiteindelijk niet toe doen. 20

Schilder uit je hoofd, raadt hij aan, dat stimuleert de fantasie en maakt dat je schildert waar het jou om gaat. En kijk dan alleen af en toe ‘om wat van de realiteit te lenen’, het model, dat tegenover je zit. Toch geeft hij duidelijke instructies voor hoe je een portret opzet. Dan gaat het over de basisverhoudingen van een kop en hoe je die te pakken krijgt. En over gezichtsuitdrukkingen en hun betekenis, hoe je die herkent en kunt weergeven. Hij geeft oefeningen op voor het schilderen van ogen, monden, oren, de details van een gezicht. Want al die dingen zijn wel belangrijk om te weten en te kunnen hanteren, daarmee kun je namelijk kiezen hoe je ze gebruikt en worden je mogelijkheden groter om echt uit te drukken wat jij wilt. Toevalspatronen Het onderwerp toevalslijnen of – patronen is een van de terugkerende items waar Krabbé over schrijft. En hij doet dat niet alleen onderhoudend, door bijvoorbeeld iets te vertellen over de geschiedenis en betekenis ervan in psychologie (de Rohrschachtest) en oude culturen ( hoe medicijnmannen de ingewanden van dieren bestuderen om aan de hand daarvan tot een antwoord op levensproblemen te komen), maar ook door praktische tips te geven voor hoe je ze kunt maken. Het belang daarvan is, dat je door de censuur van je bewustzijn heen tot een andere, diepere laag van jezelf kunt komen, die van de dromen, het onderbewustzijn. Uit die laag komen vele beroemde kunstwerken voort, bijvoorbeeld de vele monsters die Picasso geschilderd heeft. Tot de praktische tips behoren o.a. de volgende: • Beschilder een doek met verschillende kleuren olieverf, niet al te dik; leg daar een krant op, bestrijk deze met peut. Trek hem vervolgens los en dip in de natte verfmassa kleine propjes papier. • Werp oostindische inkt op papier, blaas die natte inkt uit en spoel dit papier af, voor de inkt geheel droog is. • Laat oostindische inktdruppels vallen op tamelijk dikke, nog niet droge plakkaatverf. Er ontstaan dan plantmotieven. • Neem vrij dun papier en leg het op een ruwe ondergrond, bijvoorbeeld hout, leer, touwtjes, en ga dan over het papier heen met zacht grafiet. • Verkreukel een tekenpapier, strijk het in met waterverf of nootbruin of ecoline. Plet het weer vlak: in de kreukels zijn prachtige patronen. 21

Hij eindigt deze tips met de opmerking, dat “men bij de beschouwing der toevalspatronen altijd weer zal merken dat de verbeeldingskracht sterk geprikkeld wordt. De menselijke geest is nu eenmaal gedoemd tot ordenen, maar ordent niet alleen op basis van de persoonlijke psychische structuur, doch ook op grond van het Bovenpersoonlijke.” Het grote waagstuk Over veel meer gaat het in al zijn artikelen, over stromingen, schilders uit heden en verleden, over perspectief, beweging, figuren schilderen, proportionaliteit enzovoort, teveel om op te noemen kortom. Daarom eindig ik met een langdurig citaat uit een van zijn artikelen, dat duidelijk maakt waar het hem zo heel vaak om te doen is. Dit hoofdstuk heet: “Het grote waagstuk.” “Op de meeste scholen is het grootste ideaal voor de leerkracht dat de kinderen een uiterlijk samenhangende tekening zullen maken. Aangezien dit ideaal ook vele zondagsschilders beheerst, tot hun nadeel, wil ik er iets over schrijven. Een onderwijzer zei mij onlangs: ‘In de winter bloeien geen rozen en er zijn geen zwaluwen. Dat moeten de kinderen al tekenend beseffen. Wat zou u zeggen, wanneer een kind midden in de sneeuw een veelkleurige boom zette, vol in bladeren?’ Ik heb daarop geantwoord dat men zoiets zou kunnen opvatten als de vertolking van het verlangen naar ontkiemen waarvan alles, wat nog onder de sneeuw droomt. Ik had er aan toe kunnen voegen, dat het bevroren water op de ramen in de winter plantmotieven vertoont en dat men deze toevallige overeenkomst ook zou kunnen opvatten als een droom van wat komen gaat. Natuurlijk is het goed dat het kind op school een reëel beeld krijgt van de uiterlijke samenhang der dingen: het beweegt zich in de uiterlijke wereld en moet zich daar kunnen oriënteren. Maar deze oriëntering heeft niets met tekenen als zelfexpressie te maken. Tekenen dient te zijn de uiting van de innerlijke samenhang. Wat ik daarmee bedoel, wil ik verduidelijken. Ik heb in Spanje de vechtstieren in hun stallen bewonderd. In het zij-aanzicht werd ik het best de kracht en het type van het dier gewaar, maar in het voor-aanzicht kwam ik eerst onder de indruk van het vervaarlijke wapen van de horens. Dat waren de hoogtepunten uit mijn waarneming. Wanneer ik nu een stier zo waar en volledig mogelijk wil tekenen, dan combineer ik dat zij-aanzicht met het voor-aanzicht. (Zo tekenden de Egyptenaren bijvoorbeeld hun stieren). Nu heeft elke waarneming zijn hoogtepunten. Naar de natuur werkend kan ik ze niet handhaven. Het model is dus in bepaalde opzichten hinderlijk. Daarom bewerkt elke schilder zijn natuurstudie uit het hoofd. Picasso zegt: “Als ik langs de Seine wandel en ik zie daar die schilders bezig, direct naar de natuur, dan is het altijd slecht.” Degas ging met de rug naar het landschap staan; 22

23

Gauguin wilde een scherm tussen het model en de schilder. Delacroix klaagt dat, als hij een model heeft besteld, hij altijd hoopt dat het niet zal komen. Cezanne bewerkte de natuur met een theorie, Van Gogh met een idee. Bovendien neem ik niet alleen met mijn ogen waar. Ik ruik, voel, hoor en tast. Ook reukindrukken of gehoorsindrukken moeten worden verwerkt, wat alleen kan als men het uiterlijk beeld wijzigt. Het model echter dwingt af dat men het volgt en onderdrukt het innerlijk beeld. Maar het is mijn verplichting als schilder het innerlijk beeld te geven, als bijdrage in de intuïtieve doordringing van de werkelijkheid. Nu zal men zeggen, dat kinderen deze verplichting niet hebben. Dat is misschien wel zo, maar men mag ze toch niet afsnijden van de mogelijkheid een beeld te scheppen dat correspondeert met hun innerlijke waarheid. Dwingt men ze tot een objectief juiste samenhang, dan wordt de marge voor hun zelfuiting te klein. Men kan zich evenwel indenken, dat voor vele leerkrachten, de hele week bezig met het beschrijven van objectieve samenhangen in tijd (geschiedenis) en ruimte (aardrijkskunde), of bezig met de beschrijving van gewoonten van dieren of de classificatie van planten, de stap naar de vrije verinnerlijkte weergave der indrukken moeilijk is. Zij moeten leren inzien dat deze vrijheid niets meer of minder beduidt dan het scheppen van een beeld dat waarachtiger is dan de werkelijkheid, omdat het samenvat, verklaart en verinnerlijkt. Wanneer een kind de koning groot, maar de onderdanen klein tekent, dan vertolkt dit beeld de realiteit waarachtiger dan wanneer de objectieve verhoudingen worden gehandhaafd. Wie eist dat een tekening van de winter objectief juist wordt gemaakt, die eist eveneens, als hij consequent is, dat koning en onderdanen of bruid en bruidegom even groot worden gemaakt. Dat deze eis wreed is, valt niet te ontkennen, want men belet het kind te vertellen wat het voelde. Dezelfde gedachten zijn van belang voor elkeen die schildert. De volwassene, die met het boek in de hand, de objectieve juistheid toetst, remt zichzelf op fatale manier. Het is goed de uiterlijke werkelijkheid te bestuderen omdat zij het is die ons de sterkste indrukken geeft en altijd voor verrassingen stelt. Doch, eenmaal bestudeerd, dient men het model te vergeten, moet men het model te boven komen. “Kunst geeft niet het zichtbare weer, maar maakt zichtbaar,” zegt Klee. Tot slot Wie meer wil weten over onze vroegere docent, bekijke de website. Daarop zijn ook nog een aantal van zijn werken te zien. Smaakt bovenstaand citaat naar meer, dan is het wellicht mogelijk in latere nummers van het Ateliernieuws meer te ‘citeren’. Wie weet valt er uit al zijn artikelen ook een boek samen te stellen waaruit wij Zondagsschilders kunnen leren? Het is maar een idee in dit jubeljaar…. Johanna de Wilde 24



Gezien

Werkman In Groningen is een zeer interessante tentoonstelling in het Groninger Museum over het leven en werk van Hendrik Nicolaas Werkman (1882 – 1945). Werkman was lid van de Groninger kunstenaarsvereniging De Ploeg. De Ploeg was eigenlijk de enige echte Nederlandse expressionistengroep beïnvloed door de ontmoeting van Jan Wiegers, één van de oprichters, met de Duitse expressionist Ernst Ludwig Kirchner in 1921 in Zwitserland. Ik heb al jaren veel belangstelling voor het werk van deze groep en met enige regelmaat bezoek ik Groningen. De monografieën van Jan Wiegers en Jan Altink die in mijn boekenkast staan sla ik graag open en nu heb ik het fraaie boek van Werkman, de catalogus, aan mijn verzameling kunstboeken kunnen toevoegen. Als schilder was Werkman feitelijk autodidact. Hij schilderde expressionistisch. Maar Werkman is vooral bekend door zijn ‘druksels’. In zijn grafiek was Werkman veel meer een constructivist met zijn prachtige abstracte composities. In de oorlog keert hij met de zeer bijzondere illustraties van de Chassidische legenden terug naar het figuratieve. Werkman was van oorsprong drukker en typograaf. Hij had een drukkerij en gaf bladen uit. In eerste instantie was dat succesvol, maar Werkman was geen echte zakenman. Als creatief mens is hij gaan experimenteren met allerlei druktechnieken. Hij gebruikte daarvoor een oud ambachtelijk handpersje. Hij ontwikkelde allerlei manieren van stempelen en sjabloneren, waarbij fantastische typografische composities ontstonden. Ieder ‘druksel’ is gewoon een individueel kunstwerk. Het was dus ook voor de hand liggend dat Werkman het drukwerk, zoals affiches en blaadjes zoals ‘The next call’ verzorgde voor De Ploeg. Het werk van De Ploeg en de ‘druksels’ van Werkman raakten pas in de jaren vijftig van de vorige eeuw in de belangstelling van de kunstwereld. Dit kwam mede door de invloed van Willem Sandberg van het Stedelijk Museum in Amsterdam. Eind jaren vijftig schreef Ad Petersen als kunsthistorisch student een doctoraalscriptie over De Ploeg. Pas in 1982 werd dit uitgegeven. De tentoonstelling geeft een compleet beeld van het leven en werk van Werkman en het is zeer de moeite waard een dagje naar Groningen te gaan. Ik kan het in ieder geval de leden van de grafiekgroep aanraden, voor hen is het eigenlijk een ‘must’. Te bezichtigen tot en met 1 november. 25

Miró Sinds 1965 zwerf ik al door allerlei musea in binnen- en buitenland. Ik verlang soms naar de tijd dat er op zaal alleen een gapende suppoost op een stoeltje aanwezig was. Onder leiding van de Pijbessen is het bezoek aan het museum een ‘booming business’ geworden. Het is gewoon niet leuk meer voor een ware kunstliefhebber om in het Rijksmuseum rond te lopen, struikelend over alle bezoekers, die overal met hun ‘appjes’ kiekjes staan te maken. Er is een alternatief en het is nog gratis ook. Sinds de opening van het Rijksmuseum is er ieder jaar een beeldententoonstelling in de fraaie tuinen van het museum. Na Henri Moore, en Alexander Calder is het dit jaar de beurt aan Joan Miró. De Spaanse surrealist was namelijk behalve schilder ook beeldhouwer. De thema’s van zijn beelden zijn dezelfde als die in zijn schilderijen. Zijn speelse symbolen en vreemde tekens in zijn schilderijen gaan vaak terug op het menselijk figuur. ‘Vrouw en vogel’ is een belangrijk onderwerp. Hij gebruikte alledaagse voorwerpen, zoals een uitgehold stuk zeep en een ei, maakte daar een compositie mee en zette dat om in een groot beeld dat uiteindelijk in brons gegoten werd. Mijn favorieten in de tuin zijn de kleurige sculpturen, zoals ’Vluchtend jong meisje’ of dat rare beeld met een hakblok en een hark. Hoe bedenk je het! Miro had grote invloed op de schilders van de Cobragroep. Als ik ’s ochtends wakker word staar ik me uitrekkend naar een affiche van de laatste tentoonstelling van Miró in 1983 in Galerie Maeght in Parijs ter gelegenheid van zijn 90e verjaardag. In datzelfde jaar is hij ook gestorven. Mijn lijstenverkoper bood mij dit lithografische drukwerk voor een schappelijke prijs aan. Onderwerp: ‘Vrouw en vogel’. Ik raad u aan de tuin van het Rijksmuseum deze zomer te bezoeken en ga heerlijk zitten op zo’n stoeltje, zoals je die ook in het Jardin du Luxembourg in Parijs vindt. Frans Kramer 26

Allerhande Schaken en schilderen Zaterdagmiddag 27 juni: het Max Euweplein staan vol met tafel en schaakborden en langs de randen een zestal Zondagsschilders. Het is een mooie dag. De zon schijnt en de organisatie van het Max Euwe Centrum is niet karig met consumptiebonnen – in te wisselen bij een belendend etablissement. De Zondagsschilders hebben een kraam ingericht. Helaas hebben de (heren) schakers daar weinig belangstelling voor. Maar wel komen zij af en toe kijken bij de schilders en tekenaars. En voor deze deelnemers is er een beloning: een fles wijn. Op een nog te bepalen datum zal het werk van de Zondagsschilders in de bibliotheek van het centrum geëxposeerd worden. Komt dat zien! Peter Janzen

Expositie Grafische Groep in Abcoude De Grafische Groep vertrekt massaal uit Amsterdam en gaat haar horizon verbreden. Het Paviljoen van het Viscentrum te Abcoude is de eindbestemming. Nooit eerder vertoond! Komt dat zien! Dit mag je beslist niet missen! Tijdens de Nationale Open Monumentendagen op 12 en 13 september 2015 laat de groep daar hun werk zien. Sommige mensen exposeren zowel 2- als 3-dimensionaal werk. Het Fort van Abcoude 27

Palet COVER 378_1+4 20-07-15 17:31 Pagina 1

bevindt zich op hetzelfde terrein en kan ook bezichtigd worden. De bus stopt voor de deur en de bar is open, neem je hengel mee en kom kijken! Dit wordt de beste middag ooit. Hermine Groenendaal

P A L E T

Pintar Rapido

Magazine voor kunstenaars en kunstliefhebbers

3 7 8

Op zaterdag en zondag 5 en 6 september a.s. vindt voor de tweede keer het schilderfestijn Pintar Rapido plaats. U allen wordt van harte uitgenodigd hieraan deel te nemen! Wilt u een indruk hebben van hoe dat er vorig jaar uitzag, gaat u dan naar de website van Pintar Rapido (www.pintarrapido.nl). U kunt dan een filmpje zien van het gebeuren, waarop ook enige deelnemers vertellen waarom ze enthousiast mee deden. Nadere informatie over het festijn volgt in de Nieuwsbrief en op flyers. Houdt u een en ander in de gaten en geef u zonder aarzeling op! Nel Huurman

• J A A R G A N G 7 1

• A U G U S T U S / S E P T E M B E R

MARTIN FENNE SCHILDERT MET SATIJNBAND

2 0 1 5

ZERO IS POSITIEF

Open Dag Deze wordt dit jaar gehouden op zondag 4 oktober 2015 van 12.00 uur tot 16.00 uur op beide ateliers. Voor deze datum is gekozen omdat in dit weekend ook de atelierroute van de Nieuwmarktbuurt is georganiseerd. Zo hopen wij mee te profiteren van de vele bezoekers van deze activiteit. Later volgt meer informatie over de activiteiten op die dag.

JAARGANG 71

NR 378

KEES VAN ROEMBURG HOU JE TAAI, IK GA ALLEEN NOG MAAR SCHILDEREN

HOLLAND OP Z’N MOOIST POLDERS, MOLENS EN KOEIEN

AUGUSTUS/SEPTEMBER 2015 ADVIESPRIJS

€ 6,95

BP

Neem een abonnement voor slechts € 27,50 per jaar. Alleen voor De Zondagsschilders Aanmelden bij de ledenadministratie 020-6243933 Kijk ook op de website www.paletmagazine.nl

28

Mededelingen Start lessen na de zomerstop De zomerstop eindigt op zondag 30 augustus. Op maandag 31 augustus beginnen de lessen weer. Secretariaat Na de zomerstop is het secretariaat zoals gebruikelijk op maandag, woensdag en vrijdag van 10.00 tot 14.00 uur bereikbaar; telefonisch: 020 6243933 of per e-mail [email protected] Poetsen geblazen op woensdag 26 augustus Nogmaals een oproep voor de schoonmaakdag. Vergeet die datum niet! Tegen tien uur staat de koffie klaar en tussen de middag wordt er voor een lekkere lunch gezorgd. 29

(Nieuwe) cursussen/activiteiten in het najaar Voor alle cursussen en activiteiten geldt dat verdere informatie te vinden is op de website van de Zondagsschilders en op de flyers in de ateliers. Ook het secretariaat kan men bellen voor nadere informatie. Master class ‘HET EIGENZINNIGE STILLEVEN’ door Marjan van Berkel Wanneer:

29 en 30 augustus van 10.00 – 16.00 uur

Kosten:

Wanneer:

zie agenda pag. 32, aanvang: 13:00 uur, atelier open: 12:30 uur.

Inschrijven:

vanaf de eerste van de voorgaande maand.

Aanmelden bij: Meta Boldingh: email: [email protected] of telefoon 06 43 00 69 24 Locatie: 3e etage, Geldersekade Kosten:

€ 5,60 per keer

Opmerkingen:

Om 16:30 sluiten we af met wat hapjes en een drankje tot 17 uur. Ook mensen die niet-deelnemers zijn dan van harte welkom. Op zondag 6 september is te gast Roulant Rengelink, portefeuillehouder ‘kunst’ van het stadsdeel Centrum.

‘ABSTRAHEREN KUN JE LEREN’, VERVOLG door Marjan van Berkel Omschrijving: Wanneer: Waar:

Kosten:

korte cursus: Theorie en Praktijk tegelijk. Vanuit het tekenen naar de waarneming leren overgaan naar abstract kijken en dat ook op papier en paneel zetten. 2 t/m 30 september, woensdagavond 19:30 -22:00 uur 3e etage, Geldersekade

€ 75,- voor leden, € 90,- voor niet-leden (excl. materiaal)

‘OP WEG NAAR PORTRETTEKENEN’ door Joost van der Krogt Omschrijving:

Waar:

Kosten:

Voor iedereen die het moeilijk vindt om een portret van een levend mens te tekenen, kan deze cursus een uitkomst zijn. Zie voor meer informatie over docent: www.joostvanderkrogt.nl Woensdagavond 4, 11, 18, 25 november en 2 december, 19:30-22:00 uur 3e etage, Geldersekade

Wanneer:

Wanneer:

7 oktober t/m 5 november

Opmerkingen: Deze cursus gaat alleen door bij voldoende (8 personen) deelnemers.

‘Vrije expressie - EXPERIMENTEREN MET MATERIAAL -VAN ACHTERGROND NAAR VOORGROND’ door Jan Frenken

Wanneer:

woensdagmiddag 2 september t/m 15 december ( 2x 8 lessen)

Nora Hooijer, Ida van Veen en Jacob Siemons, die echter geen lessen geven. donderdagavond, 19:30 – 22:00 uur

Opmerkingen: afwisselend met naakt of gekleed model. Waar: 3e etage, Geldersekade

Deelname alleen mogelijk als lid of d.m.v. een cursuspas, te verkrijgen bij het secretariaat.

Kosten:

KUNST & KOFFIE NAJAAR 2015 door Anneke Krijgsman Onderwerpen / data: Tijd:

Waar:

Kosten:

20 september: Alexander, Napoleon & Joséphine 25 oktober: Luminisme in Nederland en België, Gem.museum Den Haag   22 november Van Gogh en Munch 14:15 uur 3e etage, Geldersekade

gehele serie: € 45,- leden, € 50,- niet-leden of € 16,- / € 18,- per lezing

‘BARBARA, EEN LEVEN IN BEELD’ theatermonoloog over Barbara Hepworth Omschrijving:

Idee & concept: Tekst & Regie: Spel:

Toneelbeeld: Wanneer:

Aanmelden:

Een theatermonoloog over leven en werk van Barbara Hepworth (1903-1975): ‘one of the greatest’ van de twintigste-eeuwse Engelse beeldhouwkunst, gespeeld door Annemiek Lelijveld. Dit in verband met een tentoonstelling van haar werk in het Kröller Müller museum die in november geopend wordt. Pip Kelting en Annemiek Lelijveld: theatermakers en leerling beeldhouwers op dé Beeldhouwschool Amsterdam. Pip Kelting

Annemiek Lelijveld Jet Dijkstra

15 november 2015, alleen bij voldoende belangstelling bij het secretariaat.

Aanmelden en/of informatie over bovenstaande activiteiten: Secretariaat Zondagsschilders: telefoon: 020 6243933 of per e-mail: [email protected] Maandag, woensdag en vrijdag van 10.00-14.00 bereikbaar. Zie ook onze website www.dezondagsschilders.nl

€ 75,- voor leden, € 90,- voor niet-leden

‘SCHETSBOEK OP JE TABLET’ door Ida van Veen

30

Begeleiding:

€ 150,- inclusief lunch en drankje na afloop

PORTRETTEKENEN VAN EEN BEKENDE AMSTERDAMMER

Wanneer:

‘VRIJE WERKPLAATS MODELTEKENEN’

INLOOPATTELIER OP ZONDAG beeldhouwen, schilderen en grafiek Wanneer: Tijd:

Locatie: Kosten:

27 september - 18 oktober - 29 november – 20 december 11:00 uur 3e etage, Geldersekade

Grafiek: € 5,60 per keer Schilderen / Beeldhouwen: € 4,50 per keer

Contactpersonen: Debby Marchena: 020 - 622 38 70 Anne de Hiep: 020 - 683 88 53 31

AGENDA 2015 25 augustus

Beleidssessie bestuur

26 augustus

Schoonmaakdag

29 en 30 augustus

Master Class “Het eigenzinnige Stilleven” (meer info pag. 30)

31 augustus

Start cursussen (zie ook pag. 30/31 en www.dezondagschilders.nl)

5 t/m 6 september

Pintar Rapido (meer info pag. 29)

6 sept

Portret op Zondag (meer info pag. 30)

(13.00)

13 september

Bestuur / Contactpersonenoverleg

15 september

Bestuursvergadering

20 sept

(14.15)

Kunst & Koffie (meer info pag. 31)

27 sept

(11:00)

Inloopatelier Beeldhouwen – Schilderen - Grafiek (meer info pag. 31)

2 t/m 4 oktober

Open ateliers Nieuwmarkt (meer info pag. 29)

4 oktober

Open Dag + expositie Boomsspijker

11 okt

(13.00)

Portret op Zondag (meer info pag. 30)

18 okt

(11:00)

Inloopatelier Beeldhouwen – Schilderen - Grafiek (meer info pag. 31)

19 oktober

Bestuur-docentenoverleg

20 oktober

Bestuursvergadering

25 okt

(14.15)

Kunst & Koffie (meer info pag. 31)

1 nov

(13.00)

Portret op Zondag (meer info pag. 30)

2 november

Bestuur-coördinatorenoverleg

15 november

Theatermonoloog “Barbara, een leven in Beeld” (meer info pag. 31)

22 nov

(14.15)

24 november

Kunst & Koffie (meer info pag. 31) Bestuursvergadering

29 nov

(11:00)

Inloopatelier Beeldhouwen – Schilderen - Grafiek (meer info pag. 31)

6 dec

(13.00)

Portret op Zondag (meer info pag. 30)

13 december 20 dec 19 december

Medewerkersdag (11:00)

Inloopatelier Beeldhouwen – Schilderen - Grafiek (meer info pag. 31) Start winterstop tot 4-1-2016

Kijk voor meer informatie over cursussen en evenementen op onze website www.dezondagsschilders.nl

dagen actief! e ll a s, er d il ch ss g De Zonda