Kort Nieuws. Juni Index. Kort Nieuws

Kort Nieuws Juni 2010 Index Kort Nieuws voorwoord bestuur FGL Decentralisatie van rijkstaken niet vanzelf goedkoper en beter Gezocht: testers van en meedenkers over Regelhulp.nl Onderzoek wijst uit: Wmo-raad staat op de kaart Veel onduidelijkheid over begrip 'kwetsbare groep' ‘Vijf miljard bezuinigen op AWBZ niet haalbaar’ Eerste Kamer tegen landelijk patiëntendossier Zijn gehandicapten wel dankbaar genoeg? Geen landelijk parkeerrecht gehandicapten Indicaties Wmo’ zijn volstrekte willekeur Europese Commissie miskent waarde huishoudelijke zorg Informatie over rechten in de AWBZ Eurocommissaris Kroes wil toegankelijk internet Gehandicaptenorganisaties boos op Neelie Kroes vanwege haar ICT-plannen Winnaars Innovatieprijs 2010 bekend Zorgvrager anno 2020 is geen klant, maar opdrachtgever Uw bericht in Kort Nieuws uitgave september 2010 Colofon

1 2 3 3 4 5 6 6 6 7 7 8 8 9 10 11 12

Kort Nieuws Beste lezers van Kort Nieuws namens het bestuur van de Federatie van Gehandicaptenorganisaties in Limburg zijn wij blij dat wij u kunnen melden dat wij weer begonnen zijn met de uitgave van onze Kort Nieuws. Zoals u wellicht heeft meegekregen hebben wij ook last gehad van het feit dat het niet meer mogelijk is om stukken verkregen uit nieuwsberichten van Kranten direct te plaatsen. De afgelopen maanden hebben wij dan ook als bestuur eerst de spreekwoordelijke kat uit de boom gekeken hoe deze ontwikkeling zou lopen en wat de gevolgen zouden zijn voor onze Kort Nieuws. Wij zijn ons als bestuur bewust van het feit dat dit gevolgen heeft voor de nieuwsbrief, maar wij merken ook dat de nieuwsbrief nog steeds erg in trek is en een gemis is voor onze organisatie. Wij vragen u dan ook allemaal heeft u nieuws uit uw platform of organisatie mail ons zodat wij de nieuwsbrief kunnen vullen met informatie die voor u van belang is. In september 2010 komt de volgende KN weer uit dus u hebt alle tijd om ons te stukken aan te leveren want zonder u hulp is KN niet mogelijk. Wij wensen u veel leesplezier met de nieuwe opzet van Kort Nieuws. Namens het hele bestuur van de FGL en de redactie van KN, Renate Brentjes Voorzitter FGL Namens het bestuur van de FGL, Renate Brentjes Voorzitter FGL

1

Decentralisatie van rijkstaken niet vanzelf goedkoper en beter (Door Ad Poppelaars directeur van de CG Raad) De Rijksoverheid stoot steeds meer taken af naar gemeenten en zorgverzekeraars. Zijn problemen op landelijk of provinciaal niveau niet goed oplosbaar, dan worden ze vaker doorgeschoven. Maar de vraag of decentralisatie werkelijk die problemen oplost, wordt nauwelijks gesteld. We kunnen leren van een eerdere decentralisatie- en vernieuwingsoperatie namelijk de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Die Wmo beloofde gehandicapten, bejaarden, daklozen en hun families een beter zorgbeleid en meer invloed op de beleidsmakers. De praktijk leert dat die belofte niet wordt waargemaakt. Wie het laatste evaluatieonderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau over de Wmo leest, constateert dat de verwachte ‘kwaliteitsslagen’ nog lang niet overal zijn gemaakt. Ook de hoop dat de lokale democratie bij zou sturen, is ijdel gebleken. Bij de laatste gemeenteraadverkiezingen is niet één falende wethouder afgerekend op zijn Wmo-beleid. Verder is er geen enkele garantie dat een noodlijdende gemeente niet op het Wmo-budget bezuinigt om een gat elders in de begroting te dekken. Er wordt ook gedecentraliseerd om kosten te besparen. Maar er is mij geen evaluatieonderzoek bekend waaruit blijkt dat dit lukt. Wel staat vast dat de Wmo tot hogere uitvoeringskosten heeft geleid. Met de komst van de Wmo stegen die kosten volgens onze schatting met zeker 27 miljoen plus een eenmalige investering van 75 miljoen voor training en deskundigheidsbevordering. Overigens is decentralisatie voor gemeenten soms profijtelijk. Het aanbestedingbeleid in de thuiszorg en het leerlingenvervoer is daar een voorbeeld van. Daar wilden flink wat gemeenten voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Het afknijpen van leveranciers leidde tot kwaliteitsproblemen met schrijnende situaties voor cliënten als gevolg. Decentralisatie heeft bij de Wmo ook geleid tot rechtsongelijkheid en ongewenste inkomenseffecten. Een burger in de ene plaats hoeft geen eigen bijdrage te betalen voor een scootmobiel of een traplift en een burger in de andere betaalt daarvoor 176 euro per vier weken. Dit wordt onder het tapijt geveegd onder het mom van gemeentelijke onafhankelijkheid. Ondanks alle pr-offensieven van de gemeenten is de Wmo geen reclame voor decentralisatie. We weten simpelweg niet of de in Nederland in gang gezette decentralisaties effectief werken. Het is riskant om af te gaan op wat de lokale overheden daar zelf over zeggen. Zij hebben er te veel budgettair en politiek belang bij. Maar toch gaat de politiek onverminderd door met decentraliseren. Zie Rouvoet, lees de plannen van de politieke partijen. En daarbij staat nogal wat op het spel. Het gaat om projecten met een groot maatschappelijk belang. Zo staan gemeenten nu al te trappelen om de uitvoering van de Wajong (‘jeugd-WAO’) over te nemen. En daarnaast roepen zorgverzekeraars en gemeenten om het hardst dat zij de uitvoering van de AWBZ-zorg veel beter en goedkoper kunnen verzorgen dan de huidige partijen, zonder dat te kunnen bewijzen. Het gaat er niet om of er al of niet wordt gedecentraliseerd, maar of de toegewezen taken goed worden uitgevoerd. Het zou van politieke wijsheid getuigen wanneer onze bestuurders even pas op de plaats maken met decentraliseren. Laten we eerst goed onderzoeken onder welke condities decentralisatie goed werkt. Grotere gemeenten die de omvangrijke taken ook aankunnen, monitoring door cliënten, de mogelijkheid tot inkopen op kwaliteit, goede opleidingseisen voor uitvoerende ambtenaren en een toezichthoudende Decentralisatie Autoriteit zijn van belang. En als de succesfactoren bekend zijn, laten we dan bij een volgende decentralisatieoperatie beginnen met een goede proeftuin en ruime testperiode. De decentralisatiedrift van de verschillende politieke partijen zou een inzet in de verkiezingscampagnes waard zijn. Laat de Kieswijzer het als beoordelingspunt opnemen, zodat de onderzoekende kiezers dit mee kunnen nemen in hun stemkeuze. De landelijke politiek heeft een dergelijk signaal dringend nodig. Bron CG-raad.nl

2

Gezocht: testers van en meedenkers over Regelhulp.nl

Sinds 2007 bestaat Regelhulp.nl als website van de overheid voor ouderen en mensen met een beperking of chronische ziekte die ondersteuning bij de overheid willen aanvragen. Het is niet altijd even makkelijk om te achterhalen waar u recht op heeft of waar u voor hulp moet aankloppen. Regelhulp wijst u de weg. Via Regelhulp kunt u met één formulier meerdere voorzieningen of een gesprek aanvragen, bij verschillende organisaties, zoals het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de gemeente. Regelhulp ontwikkeltraject In opdracht van het Ministerie van VWS wordt Regelhulp in de eerste helft van 2010 verder ontwikkeld, om de informatie en structuur op Regelhulp zo goed mogelijk aan te sluiten op uw wensen als cliënt. Tijdens het ontwikkeltraject toetst het projectteam regelmatig bij cliënten of de opbouw en de informatie op Regelhulp aansluit bij de behoeften van cliënten en of de vraagstellingen herkenbaar zijn. Testbijeenkomst in Den Haag op 18 mei Voor het testen van Regelhulp organiseert het projectteam twee bijeenkomsten van een halve dag. De eerste was op 21 april jl. en de tweede dag wordt gehouden op dinsdag 18 mei a.s. De bijeenkomst vindt plaats op het ministerie van VWS in Den Haag. Voor deelname aan een bijeenkomst ontvangen deelnemers een cadeaubon. Het ministerie kan voorzien in een uitrijkaart voor de parkeergarage. Vergoeden van eventuele openbaarvervoers- en lunchkosten is helaas niet mogelijk. Meedenken Wilt u wel graag meedenken over Regelhulp, maar u wilt of kunt niet meedoen aan de testbijeenkomsten, dan wil het projectteam uw kennis graag op een andere manier gebruiken. Het projectteam Regelhulp zoekt dan graag via e-mail contact met u om een aantal vragen of teksten voor te leggen. U kunt dan op uw gemak nadenken over het antwoord. Op deze manier kan het projectteam vragen die opkomen tijdens het ontwikkeltraject snel beantwoord krijgen wat het bouwtraject, maar zeker ook de toegankelijkheid van Regelhulp zal verbeteren. Aanmelden Cliënten die geïnteresseerd zijn om mee te doen aan een testbijeenkomst of om op een andere manier mee te denken, kunnen zich per e-mail opgeven door een berichtje te sturen naar [email protected]. Geef daarbij even aan of u deel wilt nemen aan een testbijeenkomst en op welke dagdelen (ochtend/middag) u beschikbaar bent, of dat u op een andere manier wilt meedenken. Bron: www.regelhulp.nl

Onderzoek wijst uit: Wmo-raad staat op de kaart De Wmo-raad staat op de kaart. Dat blijkt uit een zelfevaluatie van het functioneren van 122 Wmo-raden van het Verwey-Jonker Instituut. Onderzoeker Rob Lammerts ziet ook verbeterpunten: ‘Meer doelgroepen betrekken en een meer integrale visie op de Wmo.’ Volgens de Wmo moet iedere gemeente een Wmo-raad instellen die zijn voelsprieten in de samenleving heeft. Bij 122 tussen 2005 en 2008 opgezette Wmo-raden heeft onderzoeksinstituut Verwey-Jonker nu uitgezocht hoe die nu functioneren. De uitkomst is positief. Uit het onderzoek: ‘In

3

de adviesraden wordt hard gewerkt en er worden concrete resultaten geboekt. We kunnen vaststellen dat het cliëntenperspectief rond het Wmo-beleid in Nederland op de kaart staat.’ Inspraak De afgelopen twee jaar zijn gemeenten vooral bezig geweest met hun Wmo-beleidsplan. En over het algemeen waren de Wmo-raden daar intensief bij betrokken. Rob Lammerts, onderzoeker bij Verwey-Jonker: ‘De mate van inspraak varieert van alleen maar raadplegend tot actieve beleidsvorming. Dit hangt ook af van de traditie die de gemeente heeft.’ Er is ook kritiek op gemeenten: die zit hem vooral in tijdig advies vragen, zodat er voldoende ruimte is om een gedegen advies voor te bereiden. En gemeenten moeten transparanter zijn. Lammerts: ‘Het moet voor de Wmo-raden geen zoekspelletje worden naar wat er nu precies met hun advies is gedaan.’ Achterblijvers De meeste Wmo-raden zijn tot stand gekomen als fusie van bestaande en goedwerkende raden, vaak senioren- en gehandicaptenraden. Deze groepen hebben, samen met mantelzorgers, chronisch zieken en vrijwilligers, voldoende vertegenwoordiging. Maar er blijven ook groepen achter: ggz-cliënten, allochtonen, jongvolwassenen, dak- en thuislozen en verslaafden. Acht van de tien raden mist nog belangrijke doelgroepen. Een hoopvol gegeven is wel dat het gros werkt aan verbeterinitiatieven. Lammerts: ‘Het is de gemeenten er veel aan gelegen dat iedereen is vertegenwoordigd, al blijft het vanwege de onzichtbaarheid en ongrijpbaarheid van sommige groepen een moeizaam proces.’ Visie Van de Wmo-raden adviseert 89 procent over alle prestatievelden; 86 procent zegt ook ongevraagd advies te geven. Dat is goed, vindt Lammerts: ‘Het is van het hoogste belang dat ze hun eigen agenda voeren. Een gemeente die op gelijke voet staat met de Wmo-raad, dat is het ideaal.’ Een verbeterpunt is volgens hem wel dat de raden meer eigen visie moeten ontwikkelen en inzicht moeten krijgen in de Wmo. ‘Het gaat niet alleen maar om losse onderwerpen als huishoudelijke zorg of een aanpassing voor mensen met een beperking. Het gaat om de kwaliteit van zorg. Bij de inrichting van een winkelcentrum vindt iemand in een rolstoel bijvoorbeeld bondgenoten in jonge moeders met kinderwagens en senioren met rollators. Dát is de Wmo-gedachte.’

Veel onduidelijkheid over begrip 'kwetsbare groep' Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning, is het de taak van gemeenten om kwetsbare groepen te ondersteunen. Het begrip ‘kwetsbaar’ is echter een abstract begrip waar iedere beleidsmaker een eigen invulling aan geeft, zo blijkt uit onderzoek van MOVISIE. Met de komst van de Wmo hebben gemeenten en welzijnsorganisaties weer meer oog gekregen voor kwetsbare groepen. Dit blijkt zowel uit de Wmo-evaluatie van het Sociaal en Cultureel Planbureau als uit het Wmo-trendrapport 2010 van MOVISIE. De Wmo daagt gemeenten uit kwetsbare groepen breed op te vatten. En om beleid dat gericht is op verschillende doelgroepen te verbinden en meer samenhangend te maken. De toegenomen aandacht op het lokale niveau heeft bij MOVISIE de vraag opgeroepen wat nu eigenlijk onder kwetsbare groepen wordt verstaan. Onderzoekers hebben literatuuronderzoek gedaan en aan dertien gemeenten gevraagd wat zij kwetsbare groepen vinden. De resultaten van beide onderzoeken worden later dit jaar gepubliceerd. Handicap Het onderzoek onder gemeenten laat zien dat zij geen eenduidige omschrijving van kwetsbare groepen hanteren. De ene gemeente verstaat er vooral de doelgroepen van de prestatievelden 7, 8 en 9 onder. In een andere gemeenten denken ze bij de term vooral aan mensen met een handicap of aan mensen die langdurig in de bijstand zitten. Vaak is het een abstract begrip waar iedere lezer, beleidsmaker of politicus een eigen invulling aan geeft. Verrassend is wel dat dit niet leidt tot Babylonische spraakverwarring. Er is dus binnen gemeenten wel een onuitgesproken consensus en een praktisch gebruik van het begrip.

4

Toestand Het literatuuronderzoek levert het inzicht op dat kwetsbaarheid geen eigenschap is, maar een toestand. Dat het dynamisch is en relatief. Wat bedoelen we daarmee? Alle mensen kunnen op een bepaald moment in een kwetsbare situatie komen; een situatie waarin het moeilijk is om rond te komen, om sociale contacten te onderhouden, om maatschappelijk actief te zijn. Deze situatie kan langer of korter duren. Niet iedereen reageert hetzelfde op zo’n periode van kwetsbaarheid. Sommige mensen gaan bij de pakken neerzitten, anderen zetten alles op alles om er zo snel mogelijk uit te komen. Beperkingen Door het relatieve en dynamische karakter van kwetsbaarheid is het lastig bepaalde bevolkingsgroepen kwetsbaar te noemen. Er zijn wel factoren die de kans op kwetsbaarheid vergroten. De belangrijkste is dat bij kwetsbaarheid altijd sprake is van een opeenstapeling van problemen of beperkingen. Daarnaast speelt ook een (langdurige) beperkte toegang tot hulpbronnen mee. Het gaat dan vooral om beperkte financiële middelen, maar zeker ook om het onvoldoende gebruik maken van beschikbare voorzieningen. Een bekend voorbeeld is de onderbenutting van gemeentelijke regelingen die mensen met een zeer laag inkomen financieel tegemoet komen. Verkokerd Omdat omschrijvingen van kwetsbare groepen vaak ontbreken, is er ook beperkt zicht op de aard en omvang van kwetsbare groepen in de onderzochte gemeenten. Afhankelijk van de gemeentelijke afdeling wordt naar een deel van de problematiek gekeken: compensatie van inkomensverlies en toeleiding naar betaald werk bij Sociale Zaken, opvang van dak- en thuislozen bij Maatschappelijke Opvang en maatjesprojecten bij Maatschappelijke Dienstverlening. Deze verkokering compliceert de hulp- en dienstverlening aan kwetsbare groepen. Zij hebben immers te maken met problemen of tekorten op meerdere leefgebieden. Als daar in de gemeentelijke uitvoeringspraktijk onvoldoende rekening mee wordt gehouden, is de kans groot dat hulp- en dienstverlening niet tot structurele verbetering leidt. Als bijdrage aan de ondersteuning aan kwetsbare groepen heeft MOVISIE succesvolle projecten, trainingen en publicaties gebundeld die zich richten op de ondersteuning van kwetsbare groepen. Het gaat om het aanbod verschillende organisaties. Het aanbod is geordend aan de hand van vijf thema’s: activeren tot participatie, voorzieningen op maat, versterking sociaal netwerk, versterking eigen kracht en doorbreken sociaal isolement. Meer informatie is te vinden op www.movisie.nl/kwetsbaregroepen.

‘Vijf miljard bezuinigen op AWBZ niet haalbaar’ De zorgverzekeraars betwijfelen of het haalbaar is de komende jaren ongeveer vijf miljard euro te besparen op de uitgaven aan ouderenzorg, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg. Directeur Pieter Hasekamp van Zorgverzekeraars Nederland: “Ik denk dat besparingen van ongeveer vijf miljard niet haalbaar zijn omdat er geen gemakkelijke keuzes te maken zijn. Het is moeilijk om op de korte termijn opbrengsten in te boeken. Je kunt wel andere financieringsmodellen introduceren die op langere termijn besparingen opleveren, zoals het scheiden van zorg, wonen en service. En je kunt daarbij ook meer ruimte geven aan zelfmanagement door cliënten en patiënten”. Hij neemt hiermee een voorschot op de discussie over de besparingen op de gezondheidszorg. Het demissionaire kabinet heeft twee heroverwegingscommissies opdracht gegeven om circa elf miljard euro te besparen waarvan vijf miljard op de langdurige zorg (AWBZ). Hasekamp: “Ik vraag me af of het noodzakelijk is om twintig procent te bezuinigen op de langdurige zorg en in de curatieve zorg”. Hij ziet niets in oplossingen die volksverzekering AWBZ terugbrengen tot een soort voorziening. “Wij vinden dat de AWBZ voor het grootste deel in het verzekerde domein thuishoort. In de curatieve zorg is het relatief gemakkelijker meer doelmatigheid te behalen. Je kunt meer focussen op zinnige zorg en op de verhouding prijs/kwaliteit.”

5

Eerste Kamer tegen landelijk patiëntendossier Een meerderheid van de Eerste Kamer is tegen een landelijke koppeling van het patiëntendossier. Dat concludeert De Pers uit een rondgang langs leden van de Eerste Kamer. Ook het CDA is tegen het voorstel van de eigen minister van Volksgezondheid Ab Klink. "Als de wetgever iets wil wat al die dokters niet willen, dan kun je er maar beter niet aan beginnen", zegt CDA-senator Hans Franken in de krant. De Landelijke Huisartsenvereniging wijst er op dat het zelden voorkomt dat een dokter in Groningen patiëntgegevens uit Zeeland nodig heeft. De vraag is volgens de vereniging dan ook wat het nut is om daarvoor zo'n ingewikkeld systeem op te tuigen. ChristenUnie-senator Roel Kuiper meent dat het ministerie te ambitieus van start ging met grootschalige, landelijke invoering. Inmiddels is volgens hem ontdekt dat het veel beter is om het systeem regionaal op te zetten, met landelijke richtlijnen.

Zijn gehandicapten wel dankbaar genoeg? De website www.dankbaarmoetjezijn.nl is gelanceerd. Deze site helpt gehandicapten om hun dankbaarheid aan mantelzorgers te tonen. Dat is ook hard nodig. Mensen moeten een steeds groter beroep doen op de vrijwillige hulp van familie, vrienden, buren of andere mensen uit hun omgeving. Zowel gemeenten als de rijksoverheid willen bezuinigen op zorg. Vrijwilligers moeten taken van betaalde krachten overnemen. Om dit alles goed te laten verlopen is dankbaarheid cruciaal. Dankbaarheid tonen geeft mensen een goed gevoel. Zeker als je afhankelijk bent van anderen is het belangrijk om je waardering voor anderen te laten zien. Een dankbaar persoon is niemand tot last. Dankbaarheid tonen is niet altijd even makkelijk. Dit nieuwe initiatief laat zien dat men het wel kan leren. Op de site staan praktische tips, adviezen en digitale hulpmiddelen zoals een online dankbaarheidstest en leuke e-cards. Bekijk de site op: www.dankbaarmoetjezijn.nl Bron: www.dankbaarmoetjezijn.nl

Geen landelijk parkeerrecht gehandicapten De bedoeling was om houders van een gehandicaptenparkeerkaart in het hele land vrij te stellen van parkeerbelasting. Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer had daar in juni 2009 toe besloten, maar de Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel verworpen. De Senaatsfracties van CDA, VVD, D66, ChristenUnie en SGP vinden dat het wetsvoorstel de taken van gemeenten te veel inperkt. Nu bepalen gemeenten zelf of gehandicapten al dan niet parkeerbelasting moeten betalen. Tweede Kamerlid Marjo van Dijken (PvdA) had het wetsvoorstel ingediend om eenheid te krijgen in de lokale parkeerregels. Autonomie van gemeenten Maar de Eerste Kamer twijfelde aan de noodzaak van de wet en hield vast aan de autonomie van gemeenten. Van Dijken had bovendien onvoldoende geïnventariseerd welke parkeervoorzieningen gemeenten al hebben. Sophie van Bijsterveld (CDA): ‘Onduidelijk is in hoeveel gemeenten waar parkeerbelasting wordt geheven, voldoende en goede gehandicaptenparkeerplaatsen zijn.’ Volgens haar is daardoor niet te beoordelen of het wetsvoorstel gerechtvaardigd is. De wet zou maximaal vijf jaar van kracht zijn. Intussen moest worden gezocht naar alternatieven om parkeren voor gehandicapten te vereenvoudigen. In een aantal gemeenten is het al mogelijk om elektronisch parkeerbelasting te betalen met bijvoorbeeld de mobiele telefoon. Naar verwachting kan dat binnen een paar jaar in heel Nederland.

6

'Indicaties Wmo’ zijn volstrekte willekeur' De dure, strenge aanbestedingsrondes moeten voorgoed van tafel, vindt Hans Martin Don. Hij roept ook op kritischer te kijken naar de rol van het Centrum Indicatiestelling Zorg en hamert op het belang van Wmo-raden. Zeeuws model ‘In Eindhoven hebben we bij de toewijzing van huishoudelijke hulp het Zeeuwse model gebruikt,' zegt Don. 'Dat model, waarbij de uurprijs vastligt en alle aanbieders mogen meedoen, is een eerlijk model. Zolang je de uurprijs maar laat uitrekenen door onafhankelijke accountants. Je weet de kwaliteitseisen en daar rolt vanzelf een prijs uit: eenvoudig en eerlijk’, aldus Don. Bureaucratie Om de Wmo goed te laten functioneren moet ook de rol van het CIZ teruggedrongen worden, vindt Don. ‘Daar voorkom je een hoop bureaucratie mee. Kijk wat die indicaties kosten; goud geld. Terwijl het volstrekte willekeur is, want in gemeente A maakt het CIZ andere keuzes dan in gemeente B. Bovendien worden de beleidsregels steeds aangescherpt, puur om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen.’ Wmo-raad Don ziet een belangrijke rol weggelegd voor de Wmo-raad. Maar wie er in zo’n raad moet plaatsnemen kan wat hem betreft per gemeente verschillen. ‘Het kan goed werken als er mensen die zelf kwetsbaar zijn in zo’n raad zitten. ook mogelijk is een raad die volledig bestaat uit zorgprofessionals. Zolang die veel overleggen met bijvoorbeeld belangenorganisaties, kan zo’n raad veel voor elkaar krijgen. Het is wat arrogant om te zeggen dat er maar één weg naar Rome leidt.’

Europese Commissie miskent waarde huishoudelijke zorg Gemeenten zijn verplicht huishoudelijke verzorging openbaar aan te besteden, vindt de Europese Commissie. ‘Ze snappen niets van de aard van de huishoudelijke zorg,’ volgens de SP. ‘Het is aan de gemeenten om te bepalen of ze zorg willen loskoppelen van schoonmaak,’ zegt hoogleraar Elies Steyger. Aanbesteden kost de gemeenten veel geld en tijd, dus ‘weg ermee,’ betoogde wethouder Ralf Krewinkel van Kerkrade vorige week op de site. Mag niet, volgens de directeurgeneraal Interne Markten van de Europese Commissie. Schoonmaken is een commercieel product waarop de strenge aanbestedingsregels van toepassing zijn. Renske Leijten van de SP: ‘Ze snappen duidelijk niets van de aard van de huishoudelijke zorg. Het wetsvoorstel gaat gewoon door.’ Verplicht ‘Door de gemeenten in te kopen hulp bij het huishouden valt onder de aanbestedingsregels.’ Dat schrijft de directeurgeneraal Interne Markten in een brief aan het ministerie van VWS. De Tweede Kamer had naar aanleiding van een wetsvoorstel van de SP om de aanbestedingen af te schaffen, gevraagd om een EU-reactie. De vraag is of gemeenten verplicht zijn om onder de Wmo de hulp bij het huishouden aan te aanbesteden. Verschillende gemeenten zoeken een manier om de aanbestedingsregels te omzeilen. In Raalte en andere Overijsselse gemeenten begon eind vorig jaar het openbare verzet tegen de Europese aanbestedingen. In februari erkenden de Tweede Kamer en de regering dat de uitgebreide Europese aanbesteding van thuiszorg niet verplicht is. Niet dus, zegt de Europese Commissie nu.

Miskent ‘Huishoudelijke verzorging is zorg en geen economische activiteit,’ zegt Renske Leijten (SP) in een reactie op de brief. ‘De Europese Commissie adviseert om de huishoudelijke zorg te zien als com7

mercieel en miskent daarmee de waarde van de huishoudelijke zorg. Ze snappen duidelijk niets van de aard van de huishoudelijke zorg. Gelukkig betreft het een advies en geen oordeel.’ Het wetsvoorstel gaat dan ook gewoon door, denkt Leijten. ‘Linksom of rechtsom moet worden voorkomen dat huishoudelijke zorg verwordt tot schoonmaakdienst.’ Loskoppelen Volgens Elies Steyger, hoogleraar rechtsgeleerdheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is de vraag of huishoudelijk werk valt onder de zogeheten 2B-diensten, die niet Europees aanbesteed hoeven te worden. Volgens haar staan gemeenten voor een belangrijke beslissing: Koppel je de huishoudelijke taken los van de verzorging of niet? 'Het is nu aan de gemeenten om te bepalen hoe zij de diensten op basis van de Wmo gaan aankleden. Als je de verzorging loskoppelt van het schoonmaakwerk, moet je dat schoonmaakwerk aanbesteden. Voor de verzorging geldt dat niet.' Ondoenlijk Ook brancheorganisatie ActiZ vindt dat huishoudelijke hulp zorg is en geen schoonmaakwerk. 'Recent is ook door Sociale Zaken aangegeven dat Wmo activiteiten zoals huishoudelijke hulp als zorg moeten worden bestempeld,' aldus woordvoerder Jaap Knoppert. 'Verder zijn wij van mening dat het ondoenlijk is om huishoudelijke hulp op te delen in een component schoonmaak en een component zorg. Wij blijven pleiten voor een verlicht aanbestedingsregime aan de hand van objectieve, transparante criteria.' Procedure Gemeenten die de interpretatie van de Europese Commissie willen aanvechten bij het Hof van Justitie hebben een lange weg te gaan, volgens hoogleraar Steyger. 'Er moet dan eerst een procedure lopen op nationaal niveau, waarna de zaak mogelijk bij het Hof wordt neergelegd.' Mogelijk hoeft het zo ver niet te komen. De meest recente signalen zijn dat Europa de regels toch wil versoepelen. Bron: Zorg & Welzijn

Informatie over rechten in de AWBZ Het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) geeft speciaal voor mensen die wonen in een AWBZinstelling (bijvoorbeeld een woonvorm of een verzorgingstehuis) een informatieve brochure uit: ‘Daar hebt u recht op in een AWBZ-instelling’. De uitgave heeft haar weg gevonden onder de doelgroep. Vanaf 2009 zijn 160.000 exemplaren van de brochure verspreid. De AWBZ-instellingen zelf hebben meegewerkt aan de verspreiding. Mogelijk zijn er in sommige AWBZ instellingen nog exemplaren te verkrijgen. De inhoud van de brochure is in ieder geval nog beschikbaar via de website van het CVZ. U kunt de informatie downloaden door te kiezen voor ‘het CVZ’ – publicaties – publieksbrochures via de website van het CVZ. www.cvz.nl Bron www.cvz.nl

Eurocommissaris Kroes wil toegankelijk internet Eind mei werd in Amsterdam een gezaghebbend internationaal congres gehouden over informatietechnologie, het WCIT-congres. EU-commissaris Neelie Kroes deed daar tijdens de slotsessie uitspraken die zeer hoopgevend zijn voor mensen met beperkingen. Zij zegde toe dat in 2020 iedereen - zonder uitzondering – online moet zijn. Kroes werd uitgedaagd uitspraken te doen over de toegankelijkheid van de digitale snelweg door drie organisaties van mensen met beperkingen: Viziris (belangenorganisatie van mensen met een visuele beperking), de CG-Raad het Platform Verstandelijk Gehandicapten. Achterstanden wegwerken Het WCIT-congres stelt de zogeheten Digital Agenda voor de toekomst vast. Dit document is samen met de ‘Declaration of Amsterdam’ bepalend voor het (internationale) ICT beleid van de toekomst. De drie belangenorganisaties bekeken de documenten. Er stond veel in te lezen over wat 8

men wil doen aan de achterstanden van ouderen en digibeten. Maar nauwelijks werd gerept over hoe de 15 procent burgers met functiebeperkingen mee kunnen doen aan de digitale samenleving. Duidelijke beloftes De belangenorganisaties boden mevrouw Kroes een aanvullende toegankelijkheidsparagraaf aan. CG-Raad-voorzitter De Paauw en de vertegenwoordiger van Viziris slaagden erin om zonder accreditatie met mevrouw Kroes in gesprek te gaan en tijdens de internationale persconferentie vragen aan haar te stellen. Zij beantwoordde de vragen driemaal met 'yes'. Ja, gehandicapten moeten volwaardig mee kunnen doen. Ja, ik ga me daarvoor inzetten in mijn beleid. Ja, ik ga hierover in gesprek met Europese gehandicaptenorganisaties.

Europees beleid De belangrijkste punten uit de aangeboden toegankelijkheidsparagraaf zijn ook verwerkt in de slotverklaring van het congres. Een nog ambitieuzer voorstel van de belangenorganisaties haalde het niet. Dit voorstel omvatte het streven voor eind 2010 een inclusief Europees ICT beleid te ontwikkelen. De Europese gehandicaptenorganisaties zullen de komende zittingsperiode van de Europese Unie aanwenden om dit alsnog te verwezenlijken.

Reactie op bovenstaand stuk van Chronisch zieken- en Gehandicapten Raad Nederland Viziris, netwerkorganisatie van mensen met een visuele beperking LFB, Belangenvereniging voor Mensen met een Verstandelijke Beperking Lees u hieronder……..

Gehandicaptenorganisaties boos op Neelie Kroes vanwege haar ICT-plannen EU commissaris Neelie Kroes ontvouwt komende week op een congres in Amsterdam haar IT-plannen. Daarin staat centraal dat iedere Europeaan aan de digitale samenleving moet kunnen meedoen. Mensen met een handicap komen in haar plannen echter nauwelijks voor. De gehandicaptenorganisaties zijn hierover zeer ontstemd en bieden haar komende week dinsdag de ontbrekende paragraaf voor haar plannen aan. Op 19 mei publiceerde vice-president van de EU, commissaris Neelie Kroes de Europese Digitale Agenda voor de toekomst. Van 25 tot 27 mei organiseert Nederland, in samenwerking met de EU het prestigieuze IT congres WCIT 2010 in Amsterdam. Tijdens dit congres worden de plannen verder uitgewerkt en zal de EU “Declaration of Amsterdam” worden aangenomen. In al deze plannen is het inclusieve denken - ‘elnclusion’ genoemd - over de digitale samenleving gericht op ouderen en digitale analfabeten. Gemis In de documenten staan echter nauwelijks plannen om het internet, kaartautomaten met touchscreens en digitale televisie bruikbaar te maken voor mensen die slecht zien of horen, een slechte handfunctie hebben of verstandelijk beperkt zijn. Een groot gemis. Want 15% van de Europese bevolking heeft een kleinere of grotere beperking. Standaardisering en vanaf de start van het ontwikkelproces van producten de bruikbaarheid voor deze doelgroepen meenemen, neemt de onbruikbaarheid voor meer dan 80% van hen weg. Gebrek aan voortgang Een eigen EU onderzoek uit 2007 “Measuring e-Accessibility” toont een gebrek aan voortgang op dit terrein aan. Europa en de commerciële bedrijven leveren de Europese consumenten geen toenemende toegankelijkheid. Gebrek aan voortgang op dit gebied leidt tot stijgende kosten voor de ondersteuning van mensen met een beperking en minder arbeidsproductiviteit. De gezamenlijke gehandicaptenorganisaties hebben een verzoek ingediend om mevrouw Kroes voor de aanvang van het congres op dinsdag 25 mei een aanvullende “EInclusion For All” paragraaf

9

voor de “Declaration of Amsterdam” te mogen aanbieden. Hierin vragen zij om voor eind 2010 een Europese e-Accessibility richtlijn te ontwikkelen. Bron CG-Raad.nl

Winnaars Innovatieprijs 2010 bekend De ‘kantelsluiting voor schuifdeuren’, het ‘gebruiksvriendelijke suikerzakje’ en de zit- en opstahulp ‘Swing-up’ zijn de winnaars van de Innovatieprijs 2010 geworden. Met deze onderscheidingen worden grensverleggende ideeën, ontwerpen en mooi vormgegeven consumentenproducten beloond die bijdragen aan zelfredzaamheid en participatie van mensen met een functiebeperking. Jacco Holthuis, Ambassadeur Onbeperkt Nederland, verrichtte de prijsuitreiking op 3 juni tijdens de beurs Support in Jaarbeurs Utrecht.

De Innovatieprijs 2010 werd in drie categorieën uitgereikt, respectievelijk de Ideeënprijs, de Studentenprijs en de Productprijs. De winnaars ontvingen een geldbedrag van 5000 euro waarmee zij hun innovatie verder kunnen doorontwikkelen. De Innovatieprijs is een initiatief van Vilans, kenniscentrum langdurende zorg, en Firevaned, branchevereniging hulpmiddelen. De beurs Support is hét tweejaarlijkse evenement voor consumenten met een functiebeperking en zorgprofessionals en vondt plaats tot en met zaterdag 5 juni.

Kantelsluiting voor schuifdeuren De Kantelsluiting werd bedacht door H. Schledorn uit Hengelo. Het is een alternatief voor de handgreep op schuifdeuren en is door de meeste mensen met een beperking gemakkelijk te bedienen. Bij een hulpvraag of noodgeval kunnen hulpverleners de schuifdeur ook snel openen vanaf de buitenzijde. De Kantelsluiting maakt gebruik van de zwaartekracht; zodra bij sluiting het evenwicht over het kantelpunt heen is, kantelt de sluiting vanzelf verder. Dit maakt de Kantelsluiting gebruiksvriendelijk.

Gebruiksvriendelijk suikerzakje Winnaar in de categorie studentenprijs is L. Muis uit Hardenberg van de opleiding Windesheim Zwolle. Een suikerzakje is een veel voorkomend consumentenproduct, maar lang niet voor iedereen even makkelijk te openen. Het nieuw ontworpen suikerzakje bestaat uit gerecycled papier en heeft een uitlopende hals, waardoor het open scheuren en het schenken makkelijker wordt. De jury sprak lovende woorden over dit product. ‘Het zakje draagt bij aan zelfredzaamheid, voorkomt vraag naar zorg, is veilig, gebruiksvriendelijk, vernieuwend, niet stigmatiserend en geschikt voor iedereen’. 10

Zit- en opstahulp Swing-up De hoogste eer bij de productprijs ging naar MMID full servicedesignteam (mevrouw A.E. Cabout). In- en uit een auto stappen is voor veel ouderen en mensen met een beperking erg moeilijk. Daarom is de Swing-up ontwikkeld; een comfortabele zit- en opstahulp. Onder de eigen autostoel wordt een onzichtbaar cassettesysteem geplaatst waarin alle mechanische oplossingen al zijn verwerkt. Een aangepaste stoel is hierdoor niet meer nodig. De Swing-up is in diverse typen autostoelen in te bouwen en vergroot de mobiliteit en zelfstandigheid van mensen.

Zorgvrager anno 2020 is geen klant, maar opdrachtgever Nederland vergrijst. Daardoor stijgt de behoefte aan zorg en krimpt de beroepsbevolking. Dat is geen reden voor somberheid. In 2020 organiseren veel ouderen en chronisch zieken hun hulp zelf. Technische hulpmiddelen en passende bouwvormen bieden ze daarvoor de mogelijkheden. Zo krijgen zorgverleners de ruimte om te helpen waar dat nodig is. Om die situatie te bereiken, moeten nu de juiste stappen worden gezet. Wetenschappers trekken deze conclusie na de diepgaande verkenning ‘Toekomst Zorg Thuis', waarvan Jan Terlouw op 12 mei het eindrapport presenteerde. Zelfstandig bestaan Er is maatschappelijke onrust over de vraag of het in de toekomst mogelijk is chronisch zieken en ouderen te helpen om een zelfstandig bestaan te leiden. Dit was voor de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) en de Stichting Onderzoek en Ontwikkeling Maatschappelijke gezondheidszorg (STOOM) aanleiding om het project Toekomst Zorg Thuis 2020 te starten. Wetenschappers in de zorg en andere direct betrokkenen concluderen in het eindrapport dat de overheid en de sector nu moeten kiezen voor een drastisch andere koers. Daarbij zijn de belangrijkste bouwstenen: • • • • •

Een stevige rol voor thuiszorg om samen met huisartspraktijken en ziekenhuiszorg mensen gezond te houden. De zorg heeft als hoofddoel dat chronisch zieken zelfredzaam blijven. Dat gebeurt door preventie, psychosociale zorg en ondersteuning van de mantelzorg; Investeren in techniek die zorg thuis ondersteunt. Beroepskrachten en patiënten leren optimaal gebruik te maken van hulpmiddelen, zoals waarschuwingssystemen, bewegingmelders en consult op afstand; ‘Zorgvouchers’ waarmee mensen zelf zorg thuis inkopen. Ze krijgen een sterke regierol en worden meer opdrachtgever dan klant; Kansen benutten die vanuit het eigen initiatief van ‘nieuwe ouderen’ ontstaan. Ze adviseren en helpen elkaar via (digitale) netwerken en in moderne woonvormen; Werken in de zorg wordt aantrekkelijker. Werknemers kunnen flexibeler werken en krijgen de verantwoordelijkheid om samen met de zorgvrager het juiste antwoord op de zorgvraag te vinden.

Trends en ontwikkelingen Voor de toekomstverkenning hebben wetenschappers essays geschreven over trends en ontwikkelingen zoals vergrijzing, chronische ziekten, arbeidsmarkt, wonen en technologie. Daarnaast namen ze deel aan discussies met deskundigen uit diverse sectoren van de samenleving. Een stuurgroep onder leiding van Jan Terlouw heeft de bijdragen geïntegreerd tot een visie voor de zorg thuis in 2020. De essays en andere achtergrondstukken staan op www.tzt2020.nl.]

Bron: NPCF

11

Uw bericht in Kort Nieuws uitgave september 2010 Kort Nieuws is een uitgave waarin actuele onderwerpen gebundeld worden met de bedoeling dat iedereen die het aangaat of interesseert kennis kan nemen van relevant nieuws. Die informatie halen we uit verschillende bronnen. Kort Nieuws is er ook om mensen te informeren over wat er in andere gemeenten of regio’s gebeurt. Te denken valt aan activiteiten die nog te gebeuren staan, zoals een actie of bijeenkomst, maar ook successen die geboekt zijn of ervaringen waar anderen hun voordeel mee kunnen doen. De bron voor die informatie bent u of uw platform of vereniging. Daarom ons verzoek aan u om kopij aan te leveren voor Kort Nieuws vóór de 28e van de maand.

Redactie Kort Nieuws

Colofon Kort Nieuws is de nieuwsbrief van de FGL (Federatie van Gehandicaptenorganisaties in Limburg) Kort Nieuws, wordt gratis per post en/of per e-mail verstuurd naar: - lokale gehandicaptenplatforms en categoriale lidorganisaties van de FGL - vrijwilligers - gemeenten - belangstellenden Oplage 1500 exemplaren Frequentie Kort Nieuws verschijnt in principe maandelijks, met uitzondering van de maanden juli en augustus Redactie Werkgroep Pr en Communicatie en Bestuur FGL Samenstelling en opmaak Werkgroep Pr en Communicatie Kopij Kopij liefst per e-mail aanleveren bij de redactie van KN E-mail: [email protected] Adreswijzigingen of onjuistheden in de adressering graag doorgeven aan het secretariaat van de FGL. Telefoon: (046) 420 81 51 E-mail: [email protected] T.a.v. Mathea Mestrom

12