April e jaargang uitgave 1

April 2015

Vereniging Onderofficieren Cavalerie

Pagina 2

April 2015

39e jaargang uitgave 1

Bestuur Voorzitter (4 RH), Lid Wapenraad Cavalerie Aooi J (Jaap) van Schaik Tel: 0525-657075

2e Voorzitter (3 RH) R (Richard) van Laar

Penningmeester (4 RH) Aooi bd J. (Jan) Pol tel: 0320-219334

Secretaris/Ledenadministratie (1 RH)

Lid (3 RH) Aooi J.H.M. (Hans) Vos Tel: 06-30173812

Lid (2RH)

Lid (4RH)

Webmaster (4 RH) Owi A. (Ton) Leppers

Owi P van den Baard (Pascal) Lid (3RH) Wmr bd JA (Jeroen) van Arkel Evenementen Aooi bd (3 RH) GCW (Gerard) Enkelaar, tel: 033-4805827

Ere-Leden:

[email protected]

Aooi J van Nieuwkasteel (Jack)

Redactie Rubriek VOOC (3 RH) Aooi (bd) W. (Willem) de Boo Tel: 06 55278936

Lid van verdienste:

Aooi bd B.W. Buitink

Aooi J. Broere †

Aooi bd R.A. Kolkert

Aooi A.C. de Gram

Aooi bd D.G. Reitsema Aooi bd L. Visscher Aooi bd J.J. Breukelman Aooi bd H. Knul

2

Aooi D Moerman (Dennis)

COLOFON Inhoud: Oplage: 450 Verschijnt 1x per 3 maanden Koninklijke Bibliotheek ISSN 1384-9107 Bankrekening IBAN-NL: NL51 INGB 0000047020 Tnv Vereniging Onder Officieren Cavalerie te Lelystad Betalingen vanuit het buitenland BIC: INGBNL2A Correspondentie adres: Historische Collectie Cavalerie VOOC Aooi D Moerman MPC 52 A Antwoordnummer 866 3800 VB Amersfoort Email Secretaris [email protected]

Website: www.VOOC.NL Mailbox redactie: [email protected] 3

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 12. 14. 15. 16 . 17 18. 19. 20. 22. 25. 26. 27. 28. 30. 32. 33. 35. 36. 37. 38.

Bestuur Inhoudsopgave Personeel In memoriam Herdenken Cavalerie evenementen agenda Van uw voorzitter Editorial (van de redactie) Even voorstellen Algemene Ledenvergadering 2015 Uit met de VOOC Veteranendag 2015 42 BVE handhaaft traditie St Jorisrally 2015 Diner onderofficieren RHPO Zilveren kijker 2015 St Joris Borrel KE munitie voor kanonnen Nieuw leven voor NL Leo 2 Voor u gelezen Regiment Huzaren Prins Alexander Regiment Huzaren van Sytzama Regiment Huzaren Prins Oranje Uw Regimentsadjudant Enquête Correspondenten Aanmelding nieuw lid Steun uw museum Tank Museum Latrun

personeel Nieuwe leden Geen nieuwe aanmeldingen Afzeggingen Mevr Rijlaarsdam in het Veld te Hoogland Jaap den Haan, te Amersfoort Adreswijzigingen: Visscher, L.. Van: Kabof 36 3828 JH Hoogland Naar: Garietstraat 115 3813 BH Amersfoort. Borneman, G.H.L. van: Schippersslagen 44 4823 LB Breda Naar: Robert Kochstraat 76 7316 HG Apeldoorn. Jan Koolsta: van: Lemmer naar : Loper 15, 8162KD Epe

Overleden Aooi (Bd) RHvB Jan Broere 19 december 2014 Aooi (Bd) RHPA M. (Menno) .J.Lukkes 19 januari Geleen Res ritmeester (Bd) Jhr.Clifford Cocq van Breugel,W.F. 23 januari 2015 Aooi bd Scholten C , Hardenberg 9 januari 2015

Bevorderd

Geen opgaven ontvangen Collega´s die aandacht behoeven Ritm bd Obdeijn, Jim

te Zoetermeer

Aooi bd Numan, Ton

te Dronten

Aooi bd Goossen, Piet

te Winterswijk

Aooi bd Bozuwa, Nico

te Amersfoort

Dhr van der Velden Bert te Almere ( H.L. van der Velden, Deltastraat 58, 1353 BS, Almere ) Aooi bd R.A.Kolkert (woonachtig in een tehuis te Woudenberg. postadres via zoon. p/a Laan van Duurzaamheid 25 3824 DZ Amersfoort.

4

In memoriam

17 mei 1929

Jan Broere

19 december 2014

Aooi der Cavalerie b.d. Drager van de Eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau met de zwaarden, in zilver. Drager van het Ereteken voor Orde en Vrede, met jaargesp 1949. ‘Afhangen en naar boven gaan….’. Deze tekst, die de oud-militairen onder ons zullen herkennen, staat bovenaan de tekst op de rouwkaart. Die ‘opdracht’ zal Jan zeer zeker als instructeur vele malen gebezigd hebben, voor het inrukken van de klas of het eskadron. En ten laatste heeft hij kennelijk zichzelf die opdracht gegeven, om kenbaar te maken dat het einde daar was. Jan was bij de Cavalerie een gekend en erkend militair. Een collega die als jongeman en vrijwilliger zijn ‘tour of duty’ in Nederlands-Indië had vervuld en daarna bij de Cavalerie in Nederland diverse functies in meerdere disciplines met veel inzet heeft vervuld. Het beoefenen van sport nam daarbij een belangrijke plaats in en dat bleef zo tot op hoge leeftijd. Vele reserve-officieren hebben hem gekend als Schoolinstructeur van de School Reserve-officieren Cavalerie (SROC). Het was ook geen toeval, maar meer een vanzelfsprekendheid, dat hij destijds bij zijn Regiment Huzaren van Boreel, regimentsadjudant en standaarddrager is geworden. Vanaf 1996 was Jan vrijwilliger in het Museum Nederlandse Cavalerie, alwaar hij vele jaren zijn bijdrage heeft geleverd, met name in de receptie/winkel. Abe de boer was daar steevast zijn vaste collega en ‘maatje’. Jarenlang was Jan ook bestuurslid van de Vereniging Onderofficieren Cavalerie (VOOC), een vereniging die hij een warm hart toedroeg en hij tot het laatste moment lid van was. Daarnaast was Jan ook jarenlang de drijvende kracht bij de zogenoemde ‘Seniorenborrel’. Een maandelijks terugkerende saamhorigheidsbijeenkomst in de Waterloozaal voor de ‘senioren’ van de Cavalerie, waar overigens ook niet-cavaleristen welkom waren. Op enig moment merkte de omgeving van Jan dat zijn geheugen wat minder werd. Na ‘enig’ aandringen zag hij in dat hij de leiding over de Seniorenborrel moest overgeven, maar zolang als dat nog ging, hij zijn taak in de receptie/winkel wilde blijven uitvoeren en dat ook bleef doen. Totdat het noodlot bij Jan door een beroerte toesloeg. Jan werd opgenomen in het Meander Zh en vervolgens voor revalidatie in het verzorgingstehuis Birkhoven, alwaar hij op 19 december overleed. De Cavalerie , VOOC en het museum verliezen een markante Cavalerist en gewaardeerd collega. Moge hij rusten in vrede. De uitvaartdienst vond plaats op zaterdag 27 december in Uitvaartcentrum Monuta, Ringweg Dorrestein, te Amersfoort, waarna de begrafenis plaats vond op de begraafplaats Maranatha, Dodeweg, te Leusden. Vele belangstellenden, waaronder de regimentscommandant en regimentsadjudant, oud commandanten, (oud)collega’s uit zijn diensttijd en het Cavaleriemuseum, betuigden Jan de laatste eer. 5

Herdenken Naast het overlijden van Jan Broere zijn er nog twee cavaleristen overleden, beiden bekenden binnen de VOOC waarvoor ze zich in het verleden verdienstelijk hebben gemaakt. Zij willen we hier daarom ook nog even apart noemen

Overleden op 19 januari 2015 te Geleen in de leeftijd van 64 jaar, M. (Menno) .J.Lukkes AOOI (Bd) RHPA.

In de vorige rubriek hebben we nog verslag gedaan van zijn honderdste verjaardag. Nu moeten we helaas mededelen dat overleden is op 23 januari 2015 te Doorn in de leeftijd van 100 jaar . de Jhr.Clifford Cocq van Breugel,W.F. oud Reserve Ritmeester RHvB en buitengewoon lid VOOC. Mogen zij beiden rusten in vrede

HERDENKING GEVALLENEN CAVALERIE In vrijdag 1 mei 2015 zal de herdenking van de gevallenen der Cavalerie plaatsvinden bij het monument op de Bernhardkazerne tussen Gebouw A en B. Tijdens deze plechtigheid zal de Wapenoudste der Cavalerie tezamen met de Regimentscommandanten een krans leggen. Gedacht tijdschema: • 14.00 uur • 14.35 uur • 14.45 uur • 14.50 uur • 15.15 uur • 16.30 uur

-

ontvangst in Geb O. opstelling ingenomen. intreden Standaardgroep. aankomst Wapenoudste en Regimentscommandanten. einde plechtigheid, aanvang gelegenheid tot samenzijn in Geb O. einde gelegenheid tot samenzijn.

Gaarne nodig ik U en Uw gezinsleden uit om hierbij aanwezig te zijn. Ik verzoek Cn, de in hun eenheid aanwezige cavaleristen, hiervan op de hoogte en in de gelegenheid te stellen om aan deze uitnodiging gevolg te geven. Tenue militairen: DT met model decoraties De Wapenoudste der Cavalerie G.W. van Keulen Brigade-generaal der Cavalerie 6

Cavalerie Evenementen Kalender 2015 Datum

Activiteit

Bijzonderheden

27 april

Buitengewone vlaggenparade ter ere koningsdag Bernhardkazerne.

1 mei 4 mei

Herdenking gevallenen Cavalerie Bernhardkazerne Herdenking Overschie RHPA

Verzamelen 09.00 Cavaleriemuseum aanvang ceremonie 09.30 Aansluitend heildronk Waterloo zaal 14.00 ontvangst 14.35 aanvang ceremonie. 16.30 officieel einde. Bijzonderheden zie website RHPA

5 mei

Nationale bevrijdingsdag

9-10 mei

Herdenking Ypenburg RHvB

Bijzonderheden zie website RHvB

12 mei

Herdenking Voorthuizen1ste Reg RHvS Reünie RHPA

09.45 verzamelen 10.00-12.00 ceremonie

Rally met klassiek auto’s VOC/VOOC VOOC uitje

Bijzonderheden zie blz in deze rubriek

?? juni

Herdenking Slag bij Quatre bras Waterloo 200 jaar

Bijzonderheden volgen

16-19 juni

Bijzonderheden volgen

27 juni

Herdenking Slag bij Quatre bras Waterloo 200 jaar Nationale Veteranendag

7-11 september

Zilveren kijker

Zie ook blz 19

7-16 september

Voorbereiding CEE Prinsjesdag det dzv 103 BVE

Det dzv 103 BVE bereden beëdiging CEE 13/9 strandoefening 14/9

15 september

Prinsjesdag

3 Oktober

Vriendendag MNC (Cavaleriemuseum) Saamhorigheid bijeenkomst

20 mei 2015 23 Mei (zaterdag) 11 juni

14 oktober 19 nov en 20nov 21 of 28 nov

Diner de Corps OON Diner de Corps OFF Optreden reünieorkest

Zie blz in deze rubriek

Zie blz 14 van deze rubriek

Zie ook blz 15 van deze rubriek

Hele dag Bernhardkazerne Alle regimenten Off/Ooffn Waterloo zaal aanvang 15.00 Gen maj Kootkaz Garderen De Flint Amersfoort datum volgt

En natuurlijk niet te vergeten de maandelijkse seniorenborrel op de 2e woensdag van de maand. Bernhardkazerne gebouw P Waterloo zaal aanvang: 15.30 , komt U ook?

7

Van uw voorzitter Beste vrienden van de VOOC.

Voor u ligt de eerste rubriek van 2015 er is weer veel energie ingestoken door onze redacteur. We moeten ons realiseren dat het meeste werk om deze rubriek tot stand te laten komen allemaal in vrijwilligers handen is. Ik wil niemand te kort doen maar toch wil ik Willem speciaal danken voor de inspanning die hij elke keer weer levert. We kunnen terugkijken op een goede Algemene Leden Vergadering (ALV). Traditioneel zijn we begonnen met het leggen van een krans bij “ons Cavalerie-monument”. Bij aanvang van de vergadering zijn de namen van de leden die ons zijn ontvallen in het afgelopen jaar opgelezen. Hierbij moest ik denken aan de saamhorigheid die bestaat tussen ons onderofficieren cavalerie. Dit is toch iets speciaals, en juist dit is wat het bestaansrecht van onze vereniging rechtvaardigt. Het samenzijn, een luisterend oor zijn en de aandacht en steun geven als daar behoefte aan is. De zin uit de cavaleriemars “wij blijven trouw tot in den dood” is hierbij meer dan ik kan uitleggen van toepassing. De ALV was redelijk goed bezocht. In een gemoedelijke sfeer is de gehele vergaderagenda doorgelopen. Na de korte pauze heeft de Wachtmeester der eerste klasse Menno Knobbe een uitleg gegeven over het onbemande vliegtuig de Raven. Hij heeft in een enthousiast betoog uitgelegd hoe het werkt en waarvoor het met camera’s uitgeruste vliegtuigje wordt gebruikt binnen de Koninklijke Landmacht. Ook zijn er twee nieuwe leden zijn aangetreden binnen het bestuur. Te weten de Adjudant Richard van Laar en Wmr(bd) Jeroen van Arkel. Beide nieuwe bestuursleden zullen zich in de rubriek aan u voorstellen. Wanneer we mensen welkom heten betekent dat automatisch ook dat er afscheid moet worden genomen. De Aooi (bd) Gerard Enkelaar heeft zijn stokje als vice voorzitter neergelegd. Vele jaren heeft hij met verve invulling gegeven aan het zijn van bestuurslid van het VOOC. Vele kennen hem van de “aanjager” van de “VOOC-uitjes”. Dit heeft hij jarenlang voortreffelijk gedaan. Gelukkig wil hij voorlopig deze taak nog steeds voor het VOOC uitvoeren. We hebben Gerard voor zijn bewezen diensten bedankt met een plaquette van het VOOC en voor zijn vrouw heeft hij een bos bloemen mogen ontvangen. (daar kun je mee thuiskomen). De ALV werd afgesloten met een gezellige borrel waarbij Erna de verzorging weer top had geregeld. Vooruitkijken naar het komende VOOC jaar hoop ik u te treffen bij de activiteiten die georganiseerd gaan worden. Denk daarbij aan borrels, vlaggenparade, uitjes, bezoek Bergen-Hohne etc. Met huzaren groet, Aooi J. (Jaap) van Schaïk

8

Editorial (van de redactie) Geachte lezers,

De nieuwe eerste rubriek van 2015, terugkijkend op 2014 is uw redacteur niet ontevreden, het afgelopen jaar heeft hem tot nadenken gestemd. Wat willen we,wat kan beter en wat zou u als lezer graag zien. Vandaar ook de enquête die reeds een aantal van u ingevuld heeft. De enquête is nogmaals in deze rubriek opgenomen is voor diegenen die hem nog niet ingevuld hebben. Het streven is dat we naast mededelingenblad informatief willen zijn. Naast wat er in het verleden geschiedt is willen we u graag informeren wat er vandaag in de hedendaagse Cavalerie omgaat. Zoals u weet verschijnt onze rubriek wel regelmatig maar ook weer niet. Er is eigenlijk geen vaste verschijningsdatum maar eerder streefdatum. Dit heeft te maken met een aantal zaken die zich helaas niet laten reguleren. Alleen onze website is voorzien van de meest recente informatie. En daar verschijnt de rubriek ook als eerste. Daarom hoop ik dat u overweegt van onze website gebruik te maken. Het is in ieder geval om op een snelle manier de nieuwe rubriek te lezen. In deze rubriek een gevulde agenda voor 2015 waarvan helaas niet alle details al bekend zijn. In ieder geval kunt u toch alvast rekening houden met een aantal komende activiteiten. Op onze website en facebook pagina zullen de wijzigingen als eerste verschijnen. Verder willen we u bijtijds informeren over activiteiten wat deels opgelost kan worden via de website. Voor dit alles zijn we van elkaar afhankelijk van elkaar. Daarom is uw mening belangrijk voor ons, er was terechte kritiek op de vorige rubriek over het lettertype. Dat is bij deze aangepast zodat de rubriek leesbaar blijft voor iedereen. Wat de inhoud betreft zijn we afhankelijk wat u inzendt of wat er aan nieuws te melden valt. Blijf daarom wel uw inzendingen sturen en uw foto’s . Met name gebeurtenissen uit het verleden schrijf het op zodat het behouden blijft. Vooral in dit herdenkingjaar, was het vorig jaar het 200 jarig bestaan van de krijgsmacht ,dan staat dit jaar in het teken van de viering dat het 70 jaar geleden is dat de tweede wereldoorlog eindigde. Daar de meeste festiviteiten in meiplaats vinden wil ik eraan herinneren dat men zeker niet 15 augustus 1945 mag vergeten de dag dat Japan capituleerde en dat er ook in het verre oosten een einde aan de oorlog kwam. Dat einde was in het naoorlogse Nederlands Indië wel anders. Vandaar dat op blz 26 uw aandacht gevraagd wordt voor een boek dat over deze periode gaat. Verder staat natuurlijk de nationale dodenherdenking en de veteranendag op het programma. Maar gelukkig zijn er ook andere zaken die in deze rubriek aan bod komen. Verder afsluiting een stukje over een buitenlands museum. Ik hoop hiermee een begin te maken voor de komende rubrieken . Als u soortgelijke musea tegen komt schrijf een stukje zodat men een idee heeft om te gaan bekijken of als men in de buurt is. Ik hoop dat u aan deze rubriek weer plezier zult beleven als ik aan het maken. M.v.g. Willem de Boo

9

Even voorstellen nieuwe 2e voorzitter bestuur VOOC Even voorstellen…… Adjudant onderofficier instructeur (Aooi) Richard van Laar. Ik ben geboren te Apeldoorn op 16 oktober 1964. Mijn militaire loopbaan is begonnen in januari 1984 op de kaderschool van het toenmalige OCC in Amersfoort. Na mijn opleiding heb ik mijn eerste functie vervuld als tankcommandant bij het C-Eskadron van 41 tankbataljon te Bergen Hohne in Duitsland. Vanaf 1985 t/m 1990 ben ik als kort verband vrijwilliger (KVV) instructeur werkzaam geweest bij Schooleskadron Leopard 2 (SELE-2) te Amersfoort. In 1990 ben ik begonnen aan de opleiding aan de Koninklijke Militaire School (KMS). Vervolgens heb ik bij het wapen der Cavalerie te Amersfoort de vaktechnische opleiding doorlopen. Na het voltooien van de KMS werd ik voor de periode van 1992 t/m 1994 geplaatst bij 59 tankbataljon in `t Harde. Na mijn startfunctie ben ik van 1994 t/m 1996 werkzaam geweest als instructeur op de School Reserve Officieren en Kader der Cavalerie (SROKC) in Amersfoort. In 1996 werd ik geplaatst in Soesterberg als OPC bij het A-eskadron 101 tankbataljon. In 1999 ben ik de functie van wmr1 gevechtsinlichtingen (GI) bij de bataljonstaf van 101 tankbataljon gaan vervullen. In 2002 ben ik eskadronsopperwachtmeester van het staf eskadron van 101 tankbataljon geworden. Na deze periode werd ik in 2005 geplaatst als cursusleider VTO tank in Amersfoort. In 2008 werd ik geplaatst als adjudant operatiën bij de sectie 3 van 11 tankbataljon te Oirschot. Vervolgens in 2010 ook als adjudant operatiën bij de sectie G-3 van de 43e Mechbrig te Havelte . In 2013 ging ik de functie van compagnies adjudant van de staf staf compagnie van 43 Mechbrig vervullen. Vanaf januari 2014 ben ik geplaatst als stafadjudant op de KMS en vervul ik de functie van pelotonscommandant. Uitzendingen: (IFOR/SFOR/TFU/PTG). Mijn vrije tijd wordt zoveel mogelijk besteed aan het coachen en trainen van de hockey jeugd en golfen. Ik ben getrouwd met Karin van Laar. We hebben twee kinderen, 1 dochter Daphne (2000) en een zoon, Marnix (2006).

Met vriendelijke groet Richard van Laar

10

Even voorstellen nieuw algemeen lid bestuur VOOC Hallo allemaal, Mijn naam is Jeroen Alexander van Arkel. Ik ben van de lichting 90-6. En onder het dienstvak Intendance geplaatst. Wel op de Bernhard Kazerne gekleed overigens. Na de opleiding tot Sergeant Distributie bij de 3e Kader Compagnie op de Kolonel Palm Kazerne, was ik al na twee dagen Klasse Oudste af, en liet mijn Luitenant al doorschemeren dat ik naar de Cavalerie ging. Dat was echt iets voor mij. :) Na dat ik Sergeant was geworden op vrijdag, heb ik de maandag ochtend daarop volgend, op de Du Moulin Kazerne bij B-Eskadron 101Tank Bataljon, mijn Groene Baret en gele Sergeant strepen in de vuilnis bak van Ritmeester Gevers in bijzijn van het overige Kader ritueel verbrand. Alsmede dat ik mijn Pioschop en veldpet moest inleveren. Dat waren immers infanterie artikelen. Eenmaal Wachtmeester, een rang die ik nog steeds geweldig mooi vind klinken, ben ik voorgesteld aan mijn (staf)peloton waar ik tot april 1992 leiding aan heb mogen geven. Na mijn diensttijd eigenlijk nooit meer iets met defensie of Cavalerie gedaan. Maar eenmaal een blauw hart en cavalerist, dan blijf je dat. Tijdens mijn Diensttijd heb ik o.a. de eerste gecombineerde oefeningen gedraaid met de Cavalerie en Infanterie in Groningen en in Frankrijk en uiteraard Duitsland. Aan het einde van mijn diensttijd heb ik de Leo 1V organiek opgemaakt en ingeleverd, voor de Leo 2’s die uit Duitsland kwamen van het 43ste dacht ik. Ik zou de dag prijzen als ik weer eens een dag of langer in het groen, of camo, mee mag doen overigens :) In 2006 kreeg ik, en velen met mij, een klap omdat RHPA, het hofregiment, werd opgelegd, en draag sinds die tijd met trots mijn Coin. En een aantal jaar geleden werd ik uitgenodigd voor de zwartste dag van de Cavalerie in september bij de oplegging van de overige tank eenheden/regimenten. Schande maar het is niet anders. Daar kwam ik een aantal kennissen van me tegen waaronder Jaap Heyse en de vader van mijn helaas te vroeg overleden vriend Pieter, Jhr. Clifford Cocq van Breugel. Die hebben mij voor een aantal bijeenkomsten gevraagd als mede Doornnaar en Cavalerist. Ik ben toen lid geworden van de VVV RHHB en lid van Vrienden van het Museum Cavalerie. Daarnaast was ik al sluimerend lid van de VOOC. Ik vind dat het tijd wordt om iets terug te doen, en me in mijn voorliefde de Cavalerie meer te manifesteren. Als Alexandriaan groet ik u: BOREEL! MVG Jeroen Alexander van Arkel 11

Algemene Ledenvergadering VOOC 2015 Op 26 februari jl vond de algemene ledenvergadering plaats. Traditiegetrouw begon deze met een korte ceremonie en kranslegging ter ere van de gevallenen der Cavalerie .

Na deze korte ceremonie waarbij de aanwezigen tot besluit langs het monument liepen alvorens naar de Waterloo zaal te gaan voor de vergadering. In de Waterloozaal voegden zich nog enkelen bij het gezelschap dat die dag daarmee op een totaal van 52 personen kwam . Waarlijk geen slechte opkomst! De voorzitter opende de vergadering en vroeg vervolgens de aandacht voor de leden die ons zijn ontvallen gevolgd door een minuut stilte. In een prettige gemoedelijke sfeer werd vervolgens de gehele vergaderagenda doorgelopen. Waarbij in het bijzonder het zorgvuldige werk van de penningmeester Jan Pol naar voren kwam.

12

Tijdens de vergadering werd er door de voorzitter afscheid genomen van de Aooi (bd) Gerard Enkelaar als vice voorzitter van de VOOC. Vele jaren heeft Gerard aan deze functie als bestuurslid van het VOOC met enthousiasme invulling gegeven . Verder kennen we hem natuurlijk als de drijvende kracht achter de “VOOC-uitjes”. Dit heeft hij jarenlang voortreffelijk gedaan en gelukkig wil hij deze taak voor de VOOC nog voorlopig blijven uitvoeren.

Na de pauze werd door de wachtmeester der eerste klasse Menno Knobbe van 107 Aerial Systems Battery van het JISTARC uitleg gegeven over het onbemande vliegtuig, de Raven. In een duidelijk en enthousiast betoog werd door hem uitgelegd hoe het systeem werkt. Verder vertelde hij waarvoor het met camera’s uitgeruste vliegtuigje wordt gebruikt binnen de Koninklijke Landmacht.

13

UIT met de VOOC op 11 juni 2015 Ook in 2015 organiseert de VOOC een reisje voor de leden, dit keer gaan we naar Ridderkerk. Daar verteld chocolatier Frits van Noppen ons onder genot van koffie en chocola alles over chocola. Waar komt het vandaan, hoe wordt het gemaakt en verwerkt. Waarbij we samen, lachen, knoeien en uiteraard ook proeven van deze lekkernij.

Na de lunch, gaan we naar museum molen De Nieuwe Palmboom een werkend museum, waar we uitleg krijgen over het proces van graankorrel tot jenever borrel en de historie van de Schiedamse molens. Te voet ( kort stukje ) naar het Nationaal Jenevermuseum alwaar we tijdens een proeverij kennis kunnen maken met verschillende soorten jenevers, dit te samen met een borrelgarnituur zal dit zeker smaken.

Na deze leuke activiteiten gaan we weer in de bus om ergens in de provincie te genieten van een diner. Na het diner terug naar Amersfoort. Voor deze reis die start om 09.00 uur vanaf de Bernhard kazerne, Historische Verzameling Nederlandse Cavalerie, speciaal voor ons open voor een eventuele sanitaire stop echter vooraf geen koffie. U kunt zich aanmelden door: voor 1 juni 2015, € 20,00 per persoon te storten op bankrekening: NL51INGB 0000047020, onder vermelding VOOC reis, 11 juni ‘15. Uw storting is het bewijs van aanmelding/deelname. Op die dag is er een alarmnummer van het VOOC voor het doorgeven van…??!!.: 0620086031.

14

Veteranendag 2015

JIJ KOMT TOCH OOK?

Volgens de media hebben ongeveer 90.000 mensen op zaterdag 28 juni 2014 de Veteranendag in Den Haag bezocht. Ook dit jaar, op zaterdag 27 juni 2015 wordt de elfde editie gehouden . Vanaf 09.00 is dan het Malieveld geopend voor veteranen en hun familieleden. Ook andere belangstellenden uit het hele land zijn welkom . Tijdens de veteranendag 2014 was de Cavalerie volop vertegenwoordigd. Naast de aanwezigheid van zowel de Regimentscommandant en -adjudant van Regiment Huzaren van Boreel, waren er twee detachementen van dit regiment aanwezig en werd de parate eenheid vertegenwoordigd door 43BVE . Deze eenheid was voor de gelegenheid gekleed in CT/Atilla. Daarnaast waren er ook verschillende individuele cavaleristen naar het Malieveld gekomen en namen hun plaats in tijdens het defilé. Ook dit jaar zal er weer een Cavalerie presentie zijn waarbij alle cavaleristen verzamelen onder één noemer CAVALERIE. Deze groep bestaat uit : 1. 2. 3. 4.

Fanfarekorps Reünie orkest Cavalerie 2 detachementen verkenners in Ceremonieel tenue het welbekende Attila dzv C 42 BVE Detachement verkenners in gvt met uitrusting en wapen dzv c 43 BVE Vereniging Huzaren van Boreel Veteranen Cavalerie

Veteranen van tankregimenten worden aangemoedigd mee te lopen met Cohort 4 Contact persoon Lkol bd Jack Johan

15

42 BVE HANDHAAFT TRADITIE

foto’s internet

Meegenomen uit de Noord-Duitse laagvlakte de ‘Kohl und Pinkelfahrt’.

Voor diegenen die het niet kennen, dit is een oude traditie vooral in het gebied van het Teufelsmoor (Bremen) gedaan wordt. Leuk om te zien ,grote groepen die, verpakt in warme kleding en uitgerust met karren of sleden, met een goed humeur in de winter door het land lopen. Dit zijn groepen van alle soorten van clubs, vrienden, collega's, enz.. Lange wandelingen door het winterlandschap, die is gericht op de calorie-inname in vloeibare vorm (meestal brandewijn en bier), die zorgen voor het gewenste hongergevoel. Onderweg worden allerlei, grappige spelletjes zoals bollen, klootschieten laarzenwerpen etc etc. Gedaan. Dit gaat niet echt over het winnen, maar vormt vaak aanleiding voor de volgende "slok". Als, na enkele uren van een gezellige herberg bereikt wordt, kan de zwerver niet wachten. Dan volgt: de heerlijke boerenkool, geserveerd met gekookte aardappelen, Kasselerbraten en natuurlijk de Pinkel worst - een specialiteit van varkensvlees en havermout. Deze traditie werd dit jaar voor de tweede keer door 42 BVE georganiseerd. op donderdag 8 januari werd deze Nederlandse editie gehouden in de omgeving van Eindhoven. Als start en eindpunt fungeerde het PMT te Oirschot De deelnemers moesten met bolderkar een parcours over het oefenterrein volgen en opdrachten uitvoeren. Maar net als in Duitsland wachtte ook hier aan het einde van de tocht de Kohl und Pinkel…. Behalve een tocht met aan het eind eten en drinken was het natuurlijk ook weer het weerzien met vrienden en collega’s. .

16

St Joris rally 2015 Een gemengd en gezellig deelnemersveld, uitdagende kaartlees opdrachten, mooie auto’s over landelijke binnenwegen, een spectaculaire lunchlocatie, zomaar enige ingrediënten van de 3e Sint Joris Rally, die op zaterdag 23 mei 2015 verreden gaat worden. Aan de edities in 2013 en 2014 werd vooral deel genomen door leden van de Vereniging Officieren Cavalerie en de Vereniging Onderofficieren Cavalerie. Inmiddels hebben diverse verzoeken de Organisatie bereikt, om ook deelnemers uit andere (militaire) netwerken toe te staan aan de rally deel te nemen. En waarom niet, tenslotte is saamhorigheid ongeacht rang of stand een van de doelstellingen van de organisatie. De globale opzet van het programma ~als volgt: • Rond 09.00 uur verzamelen van de deelnemers, aansluitend de start van de rally. • Tussen 12.00 uur en 13.00 uur lunch op Landgoed Bronbeek te Arnhem.  Rond 16.00 uur finish van de rally, borrel met prijsuitreiking. De start- en finish locatie is (zoals vanouds) het Landgoed Maarsbergen en de lengte van de complete rally is ca. 150 kilometer. Er is een beginnerklasse en een klasse voor iets meer gevorderde kaartlezers. Maar in beide klassen doet de uitzetten zijn best, om u een paar ‘instinkers’ te bezorgen om u actief aan het werk te houden De Organisatie stelt het erg op prijs als u met een bijzondere auto komt. De rally is namelijk bedoeld voor klassieke auto’s, of auto’s die het misschien in zich hebben wellicht ooit een klassieker te worden. Met het laatste deel van deze omschrijving wordt u uitgenodigd om in te schrijven: uw bijdrage aan de gezelligheid is net iets belangrijker dan de auto, waarin u deelneemt! doordat een aantal sponsors hun medewerking alweer hebben toegezegd, kan de Organisatie het inschrijfgeld laag houden, namelijk €50 p.p. Hiervoor ontvangt u de koffie! thee met iets lekkers bij de start, de lunch halverwege en een bijdrage aan de borrel na afloop. Bovendien ontvangt u de rallyboeken en een paar rallyschilden voor op de auto. Schrijft u zich vooral in! Dat kan via de website www.stjorisrally.nl. Deze website is vanaf 1 februari 2015 ‘in de lucht’ en na uw inschrijving ontvangt u ruim van te voren nadere informatie over de invulling van de dag en de rally. Verdere informatie nodig? Neem contact op met Geit-Jan Polman. E-mail: [email protected] of GSM 06-19981358.

17

Diner regiment Huzaren Prins van Oranje

foto’s Dennis Boom

Regimentsdiner 200 jaar RHPO Het regimentsdiner onderofficieren RHPO is op 19 maart gevierd in ’t Harde. Dit jaar was de happening extra bijzonder omdat deze ter gelegenheid van het 200 jarig bestaan van het regiment was. Locatie was de mooie ambiance van de officiersmess op de knobbel van de legerplaats Oldebroek. Door het gemêleerd gezelschap het weer een groot reünie gehalte, met grote opkomst ondanks dat door oefeningen en missies er helaas veel afmeldingen waren. Het geheel werd prima verzorgd door de manager en zijn vaste medewerkers die een prima Indische maaltijd hadden bereidt. Na de geslaagde maaltijd, met de nodige versnaperingen, het lachen en vele verhalen ging iedereen later op de avond weer naar zijn thuisbasis. De gehele avond is weer van foto's voorzien door Dennis Boom die binnen de Cavalerie een prominente plek heeft verdiend met zijn werk. De volgende happening van RHPO zal plaatsvinden op 11 april op de Bernhardkazerne: de viering van het 200jarig bestaan van RHPO. Deze viering is bedoeld voor het gehele regiment en medewerkers niet zijnde cavaleristen die hebben gediend bij de bataljons van RHPO. Aooi Willem Timmerman, Regimentsadjudant RHPO

18

Zilveren Kijker 2015

De Zilveren Kijker een jaarlijks terugkerende wedstrijd voor verkenningseenheden van de Landmacht, wordt gehouden te Bergen Hohne in Duitsland. Dit gebeurt tijdens de schietserie begin september. Gewoontegetrouw bestaat de wedstrijd uit diverse verkenningsvaardigheden die getoetst werden. Dit zijn onder meer: het afleggen van een waarnemingsparcours, een Combat Life Saver-casus, en een rijvaardigheidsparcours met de Fennek, Klein Kaliber Wapens schieten, bereden schieten, materieelherkenning. Ten slotte moeten de verkenners nog een zwaar fysiek parcours volgen en onderweg een scala aan opdrachten uitvoeren. Een echte uitdaging voor de deelnemers. Vorig jaar was er vanuit de VOOC een bezoek aan de schietserie en de wedstrijd georganiseerd. Ook dit jaar willen we dit weer organiseren en er wederom twee dagen voor uitrekken Deze dagen moeten ruimschoots de tijd geven om te kijken bij de schietserie en wedstrijd en ’s avonds de BBQ . In onze volgende rubriek meer hierover maar noteer het alvast in uw agenda.

19

St Joris Borrel …..geknipt en geschoren Op woensdag 8 april werd voor de vierde maal in de Waterloozaal van het museum de St Jorisborrel gehouden. Deze bijeenkomst wordt tweemaal per jaar gehouden. Het is een initiatief van de Vereniging officieren en vereniging onderofficieren Cavalerie samen. De bijeenkomst is open voor alle huzaren, officieren en onderofficieren, actief dienend of post actief en wordt gehouden in de Waterloozaal van het Cavaleriemuseum. Ook deze maal werd er onder het genot van hapjes en drankjes onderling en in groepjes nodige ervaringen en wetenswaardigheden uitgewisseld. Maar dit keer had de bijeenkomst nog een speciaal tintje, het afscheid van kapper Henk…..

Voor velen een begrip voor anderen onbekend Kapper Henk was een persoonlijkheid waar iedereen toch wel eens van gehoord had. Jarenlang heeft hij het personeel van de Bernhardkazerne geknipt ongeacht burger of militair, officier, onderofficier of huzaren dat maakte voor Henk geen verschil. Vanwege zijn gezondheid moest Henk besluiten ermee te stoppen en nam nu afscheid. Hij knipte iedereen, maar of het soms afgemaakt werd… dit en andere anekdotes, alles werd nog eens gememoreerd door de verschillende sprekers. Ten slotte bood de voorzitter VOOC nog een bos bloemen aan.

20

Dit alles gebeurde onder de goede zorgen van Erna en Jaap die zoals gewoonlijk voor de hapjes en de drankje zorgen. Dat dit niet onopgemerkt is gebleven bleek wel . Op een gegeven ogenblik nam de voorzitter van de VOOC het woord. Hierin bedankte hij Jaap en Erna en benadrukte hoe hun werk op prijs gesteld werd waarbij Erna vanwege haar inspanningen nog even extra in de bloemen werd gezet.

Over de opkomst was niet te klagen, ondanks dat er mensen door de dienst verhinderd waren en verder nog de nodige andere dingen speelden waren een vijftigtal mensen komen opdagen. Alles bij elkaar weer een gezellige bijeenkomst waar men na afloop nog met elkaar naar de eetzaal ging of gewoon naar huis.

21

Kinetische energie munitie voor kanonnen. door ing. L. Bogers, medewerker Museum Nederlandse Cavalerie. Waarschijnlijk is de Kinetische energie (K.E.) munitie, zoals die door onder meer door de Leopard 2 gebruikt wordt, de munitie die de meeste uitwerking op andere zwaar gepantserde doelen zoals tanks, heeft. Waarop berust de werking van K.E. munitie? Een K.E. projectiel kan door zijn kinetische energie door dikke pantseringen heen dringen. Aan de binnenzijde van het pantser ontstaat een kegel van stukken van de pantserplaat en van het K.E. projectiel. Deze scherven kunnen door hun hitte brand veroorzaken, en door hun massa en snelheid vernieling binnen in het doel veroorzaken. K.E. munitie trekt zich betrekkelijk weinig aan van holle pantsering of reactieve bepantsering. Bijzonder harde pantsers, zoals keramische bepantsering zou een betrekkelijk goede bescherming bieden. Naar verluid is in de Leopard 2 ook bepantsering met keramische elementen toegepast. Wat is nu kinetische energie, dat is de energie die een voorwerp heeft vanwege zijn massa en zijn beweging en wordt berekend als Ekin = ½ m v2 . Voor de rekenaars onder u vertaald. Ekin = Kinetische energie

[Joule]

m = massa projectiel

[kg]

v = snelheid projectiel

[m/s]

Omdat de snelheid in het kwadraat in de formule staat (twee maal zo snel geeft viermaal de kinetische energie!) is het van belang de snelheid van het projectiel zo hoog mogelijk te maken. Hoe verder het doel van de tank af is, hoe lager de snelheid van het projectiel. Dus de werking neemt snel af met het vergroten van de afstand tussen de Leopard 2 en zijn doel. Ook moet de massa (gewicht) van het projectiel maximaal zijn. Om toch een voldoende hoog gewicht te kunnen krijgen ( de Ekin kan niet alleen van de snelheid komen) moet het projectiel gemaakt zijn van een materiaal dat een hoge soortelijke massa heeft. Verder moet het projectiel lang gemaakt worden, want om een zwaar projectiel te maken, dat dun is, moet de lengte maximaal zijn. Proefondervindelijk is aangetoond dat als projectielen langer zijn dan ongeveer 5 tot 7 maal hun diameter, ze niet meer gestabiliseerd kunnen worden door rotatie die door de trekken en velden in de loop wordt verkregen. Dat wil zeggen dat het projectiel vinnen moet hebben om gestabiliseerd te zijn en uit een gladde loop Boven: doorsnede patroon. verschoten moeten worden. Verder dient het projectiel betrekkelijk dun te zijn. Een dunne spijker dringt makkelijker het hout in dan een dikke spijker. Een voordeel hierbij is dat slanke projectielen tevens minder luchtweerstand hebben. Door toepassing van verbeterde productieprocessen kunnen nu langere en dunnere wolfram kernen gemaakt worden. De gloeiprocessen en het smeden zijn zodanig verbeterd dat lange en dunne K.E. projectielen gemaakt kunnen worden die voldoende hard- en taaiheid bezitten. Door toepassing van een verlengde loop, zoals bij het kanon L55 van de Leopard 2A6 kan een nog hogere aanvangssnelheid verkregen worden. Doordat de loop 1,35 m verlengd is, is de snelheid van het K.E. projectiel toegenomen van 1670 m/s naar 1750 m/s. Het gewicht van het projectiel is 8,35 kg. Met een snelheidsstijging van 4,8 % stijgt de kinetische energie met 9,8 %, niet gering. Door een “betrekkelijk” simpele ingreep is dus een forse toename van de werking van het K.E. projectiel verkregen. Op de volgende bladzijde linksboven een afbeelding van de ontwikkeling van moderne K.E. projectielen . 22

Verder kan de snelheid opgevoerd worden door meer kruit te verbranden. Het zal duidelijk zijn dat hieraan grenzen zijn. Je kunt een patroon niet te zwaar maken in verband met hanteerbaarheid. Bij Leopard 2 is hiervoor een oplossing gevonden door de huls van de patroon gedeeltelijk van verbrandbaar materiaal te maken. Het verbranden hiervan tijdens het schot draagt bij aan de energie die het projectiel krijgt. Bijkomend voordeel is dat zich geen lege hulzen verzamelen tijdens het schieten. Die nemen plaats in en zijn zwaar. Wat na het schot overblijft is een hulsbodem van staal. We hebben dus de noodzaak om een lang, dun projectiel te hebben, dat een hoog gewicht heeft, van zwaar, hard en taai materiaal is vervaardigd en dat door vinnen gestabiliseerd is. Deze stabilisatie door vinnen maakt dat het projectiel door middel van een manchet passend voor de loop gemaakt moet worden. Deze manchet heeft een gelijke kalibermaat als de vinnen en wordt van licht materiaal vervaardigd. Zijn gewicht is als het ware dood gewicht, het doet niet mee aan het uiteindelijke gewicht van het K.E. projectiel. Het voordeel van de manchet is dat de bij de verbranding van het kruit ontstane gassen tegen een groot oppervlak, namelijk dat van de manchet, kunnen werken. Een grote druk op een groot oppervlak geeft een grote kracht. Hierdoor kan het projectiel de gewenste hoge snelheid krijgen. Zodra het projectiel de loop verlaten heeft, valt de manchet weg en vliegt alleen het projectiel richting doel. Het projectiel heeft nu de gewenste kleine kalibermaat. De afbeelding links toont hoe de manchet losgaat na het verlaten van de loop. Het is daarom nooit verstandig vóór een schietende tank te staan. Als u niet geraakt wordt door het projectiel dan toch ook niet door de stukken van de manchet! Overigens wordt door een aangepaste vorm aan de vinnen te geven, de dracht van het projectiel drastisch verkort. Dat is erg handig voor oefeningen op korte schietbanen. Zie Fig. 4 voor een plaatje van het oefenprojectiel. Het oefenprojectiel heeft een dracht die ongeveer 1/3 is van de dracht van het normale projectiel. Een bijkomend voordeel van een gladde loop is nog, dat holle ladinggranaten (MZ) nu ook geen draaiing hebben als zij verschoten worden. De werking van een holle ladinggranaat vermindert door draaiing om zijn lengteas. Waar worden de K.E. projectielen van gemaakt? We hebben vastgesteld dat het projectiel gemaakt moet worden van hard, taai en zwaar metaal. Hard en taai om de energie van het verbrande kruit aan het doel over te brengen en hierbij niet te bezwijken. De hardheid moet voldoende zijn om door pantserplaat heen te dringen, de taaiheid is nodig om hierbij niet te breken. Voor oefenprojectielen kan veredeld staal gebruikt worden. Voor oorlogsmunitie is wolfram het aangewezen metaal. Het is bijzonder zwaar, zijn soortelijke massa is 19300 kg / m3. Vergelijk dit met lood: 11330 kg / m3.

23

Er zijn proeven genomen met projectielen van verarmd uranium (DU = depleted uranium.) Hiervan is het soortelijk gewicht 18950 kg / m3. DU is een afvalproduct van kernenergie. Een voordeel van DU is dat kleine DU deeltjes bij het doorboren van een pantserplaat spontaan vlam vatten als ze aan de lucht blootgesteld worden. Het brandstichtend vermogen is dus groot. Een bijzonder groot nadeel van DU is zijn grote giftigheid. Niet zozeer door de straling, maar het metaal uranium is giftig als zijnde een zwaar metaal. Kleine deeltjes uranium kunnen ingeademd worden en in de longen terecht komen. De straling die zelfs DU altijd nog in geringe mate kan afgeven komt dan direct in een kwetsbaar deel van het lichaam terecht. De huid zou deze straling nog wel kunnen tegenhouden maar longblaasjes kunnen dat niet. In Europa worden voor zo ver bekend geen met DU uitgeruste tankgranaten gebruikt. Bovendien is wolfram beter smeedbaar dan DU. DU is betrekkelijk zacht, wolfram is echt steenhard en breekt pas bij een belasting die ongeveer 4 maal hoger is dan de breukbelasting van staal. Toch is wolfram nog niet zo hard als wolframcarbide (Widia), dat voor de kernen van de anti – tank granaten voor de Centurion en Leopard 1 tank werd toegepast. Dat lood niet echt geschikt is voor ons soort K.E. projectielen zal duidelijk zijn. Hoe werkt nu een K.E. projectiel? Als een K.E. projectiel zijn doel treft en er niet op afschampt kan het door het doel heen dringen. Het afschampen kan bevorderd worden door de bepantsering van het doel onder een hoek aan te brengen, zodanig dat K.E. projectielen die bijna horizontaal aankomen kunnen afglijden. Het afschampen kan verminderd worden door de punt van het wolframdeel van het K.E. projectiel van een kap te voorzien. Deze kap kan ervoor zorg dragen dat de luchtweerstand van het projectiel vermindert. Om afbreken bij het indringen in het doel tegen te gaan moet de wolframkern een botte punt hebben. De kap kan wel gepunt zijn. Bij het treffen op het doel kan deze kap samengedrukt worden en als een soort kussen zorgen dat de stompe punt niet wegglijdt bij het treffen. Bij het raken van de pantserplaat door de wolframkern treedt er een druk op die zo hoog is dat de treksterkte van de pantserplaat wordt overschreden. Als de wolframkern eenmaal in de pantserplaat gedrongen is slijt hij af. Hoe verder de indringing voortschrijdt, hoe meer slijtage. De wolframkern moet dus zo lang zijn dat hij niet geheel opgesleten is na het doorboren maar dat er nog voldoende over is om achter de pantserplaat nog werking te hebben: hitte en splinterwerking. Onderstaande afbeelding laat zien hoe een model (van koper) door zijn hoge snelheid in een aluminium plaat dringt. De doorboring is nog niet volledig. Zichtbaar is dat het gat wijder is als de dikte van het model. Blijkbaar wordt de plaat plastisch vervormd en vloeit het koper ook uit onder de geweldig hoge druk. Overigens is het vermogen van het kanon van Leopard 2A6 werkelijk indrukwekkend. De doorlooptijd van het K.E. projectiel door de loop is ongeveer 0,01 seconde. De aanvangssnelheid van het projectiel is 1750 m/s, zijn gewicht circa 8 kg . Het vermogen is dan ongeveer 1,7 GigaJoule / seconde. Dit komt overeen met bijna 2 Gigawatt.! Dit geeft een indruk van de uitwerking van een K.E. projectiel. Het is door dit vermogen en het daaruit voortvloeiende doordringend vermogen en het nauwkeurige schieten dat de Leopard met K.E. munitie een formidabel wapen is. Zo formidabel dat het ook in de pas uitgebrachte Leopard 2 A7 gebruikt wordt. 24

Nieuw leven voor Nederlandse Leopards

(bron internet , foto KMW)

De Leopard 2A7 werd voor het eerst aan het publiek getoond tijdens een internationale vakbeurs voor de defensie- en veiligheidsindustrie op de foto hierboven waar het voertuig Nederlandse kentekens draagt. De eerste twintig in december 2014 geleverde tanks voor de Bunderswehr zouden voormalige Nederlandse Leopards 2 zijn geüpgrade naar een volledige A7 status. Enkele belangrijke kenmerken van deze tank zijn: Passieve 360° bescherming voor de tankbemanning tegen dreigingen zoals geïmproviseerde explosieven (IED's), mijnen of draagbare raketwerpers (RPG's) Een interface om apparaten zoals mijnenploegen, mijnenrollers of een bulldozerblad aan te brengen voor het verwijderen vanmijnen, IED's of puin. Een hoog presterend air-conditioning systeem en een APU (auxiliary power unit) om een 24-uurs strijd vol te kunnen houden en een externe intercom Gecombineerde nachtzichtapparatuur voor de tankbestuurder warmtebeeldapparatuur /restlichtversterker) voor voor- en achterzicht. En verbeterde opto-elektronica voor lange afstandsverkenning. De mogelijkheid om nieuwe programmeerbare Rheinmetall DM 12 120 mm Hoog Explosieve (HE) tankmunitie af te vuren. Hiermee kan de tankbemanning doelen aanvallen die zich in gebouwen bevinden of gedekt staan opgesteld. Een vergrote mobiliteit door een nieuw ontwikkelde eindaandrijving, nieuwe rupsbanden, verbeterde torsiestaven en een verbeterd remsysteem In december 2014 leverde KMW de eerste 20 Leopard 2 A7 af die bestemd zijn voor het 203 Panzerbatallion van de Bundeswehr. Deze eenheid is gestationeerd in Augustdorf met 44 Leopards2A6. Een op afstand bestuurbaar wapenstation (FLW 200) voorzien van een .50 mitrailleur werd door de Bundeswehr om financiële redenen niet aangekocht.

25

Voor u gelezen. Wat ging er om in de Nederlandse militairen die na de Tweede Wereldoorlog naar Nederlands-Indië gingen? Wat maakten zij mee en welke impact had dat op hen? Keer op keer wordt in de media een beeld van hen geschetst wat hen geen recht doet. Niet gehinderd door enige kennis van zaken, wordt daarbij totaal voorbij gegaan aan wat er werkelijk speelde. Niet voor niets zwegen deze oud-militairen nadien liever. Er leek toch niemand te zijn die er iets van begreep. Juist nu de laatste Indië veteranen nog onder ons zijn, is het belangrijk dat dit beeld wordt rechtgezet. Door op een gedegen manier te beschrijven wat deze militairen voor, tijdens en na Indië meemaakten, zet Indië veteraan en cavalerist Gerard van der Lee (1927) niet alleen het ware verhaal neer, maar ook een blijvend monument voor de circa 150.000 militairen die ver van huis hun vaderland naar eer en geweten dienden. Het ging Van der Lee om de jonge mannen die net als hijzelf, na jaren van oorlog en bezetting in Nederland gedeeltelijk vrijwillig, grotendeels verplicht, de door onze democratische regering opgelegde taak drie à vier jaar lang hebben vervuld. Zij offerden, met de opleiding en demobilisatie erbij, gemiddeld zo’n vier jaren van hun studie- of carrièremogelijkheden op. Reken je de oorlogsjaren waarin men moest onderduiken, deelnam in het verzet of als dwangarbeider in Duitsland moest werken mee, dan kostte dit dus zo’n zeven jaar van hun jonge leven." 'Onze Jan in Indië' is een toegankelijk boek dat zowel jong en oud zal aanspreken en een plekje verdient op de Nederlandse schoolbanken. Omdat het een geschiedenis is waarvan we in Nederland te weinig weet hebben. De door Van der Lee bijzonder fraai getekende illustraties die in het boek rijkelijk voorkomen, maken het zeker voor jongere lezers bovendien nog eens extra gemakkelijk om zich een beeld te vormen. Tekeningen met een knipoog. Tekeningen die de soms behoorlijk indringende passages even op een gepaste en prettige manier verluchtigen. Verder doet het boek je als lezer namelijk ook beseffen dat we als samenleving wel eens wat meer begrip zouden mogen hebben voor militairen die terugkomen uit een oorlogsgebied. Vanuit die optiek is 'Onze Jan in Indië' geen geschiedenis, maar een bron van informatie voor degenen die in hun naaste omgeving iets willen betekenen voor een veteraan. Veel van de in dit boek opgetekende ervaringen zijn immers geheel identiek aan de militairen die vandaag de dag terugkeren of eerder zijn teruggekeerd uit een oorlogsgebied. Met een minimale aanpassing van de tekst zou het boek dus ook 'Onze Jan in Afghanistan' kunnen heten. Een reden te meer om dit boek van harte aan te bevelen voor de kosten van€ 10,00 inclusief verzendkosten hoeft men het zeker niet te laten. Het boek is te bestellen door € 10,00 is inclusief verzendkosten over te maken op IBAN: NL08ABNA0575455632 ter attentie van White Elephant Publishing in Arnhem (de uitgever), onder vermelding van ‘Boek Indië’. 26

REGIMENT HUZAREN Prins ALEXANDER

Reünievereniging vm. 3e Regiment Huzaren Prins Alexander Beschermheer: Luitenant-kolonel b.d. der Cavalerie J.H.Stegman

Dames en heren, Het bestuur heeft het genoegen U hierbij uit te nodigen voor onze jaarlijkse reünie die zal worden gehouden op woensdag 20 mei 2015 op de Bernhardkazerne te Amersfoort. Vanaf 09.30 wordt U ontvangen met koffie in gebouw Q ( facilitaire eetzaal) en aansluitend welkom geheten door de voorzitter. Het programma wordt momenteel nader uitgewerkt en iedereen zal per brief worden geïnformeerd over de details, waarna men zich kan opgegeven. Het vertrek naar Amersfoort is gepland om ongeveer 16.00 uur om aansluitend daar de jaarlijkse korte jaarvergadering te houden en na het aperitief rond 18.30 uur van de rijstmaaltijd te gaan genieten. Het einde van de dag zal tussen 19.30 en 20.00 uur zijn. Ook is er de mogelijkheid voor hen die, om wat voor reden dan ook, niet willen deelnemen aan het uitstapje maar wel aan de jaarvergadering willen deelnemen en de rijstmaaltijd te gebruiken. Eventuele nadere informatie kunt U krijgen op telefoonnummer: 06-2008 6031(Gerard) of 06-2220 7412 (Ton). Agenda voor de jaarvergadering: 1. Opening door voorzitter. 2. Notulen jaarvergadering 15 mei 2014. 3. Mededelingen secretaris. 4. Mededelingen penningmeester. 5. Verslag kascontrole-commissie. 6. Wat ter tafel komt. 7. Rondvraag en sluiting. Het bestuur hoopt U en Uw eventuele partner op 20 mei 2015 in Amersfoort te mogen begroeten. Met rode huzarengroeten. A.P.Mulder Secretaris

27

Secretariaat: Azuriet 16, 3831 VW Leusden. Website: www.rhpa.nl

REGIMENT HUZAREN van SYTZAMA Met gepast eerbetoon heeft de Regimentscommandant van het Regiment Huzaren van Sytzama, de Kolonel C.G. Koek, op zaterdag 13 december een plaquette onthuld bij het graf van de in 1839, nu 175 jaar geleden overleden luitenant Generaal Johannes Galenus van Sytzama. In 1814 was hij de oprichter van het Regiment dragonders dat zich een jaar later op zo’n voortreffelijke manier heeft geweerd in de Slag bij Waterloo. Op het kerkhof te Driezum waren aanwezig, naast voornoemde Regimentscommandant, bestuur en leden van de Stichting Regiment Huzaren van Sytzama, Bestuur en leden veteranenplatform, Vriendenkring Wij Huzaren; vertegenwoordigers van de Reunieverenigingen 11 Tankbataljon en 43 Tankbataljon, de Regenten van de Sytzamastichting, en leden van de Hervormde gemeente te Driezum en overige belangstellenden. De gedachte aan het plaatsen ontstond na het zien van de vaandelgroet aan de koning op 9 januari 2014, plein 1813 te Den Haag. Bij deze herdenking werd de oprichting van de Koninklijke Landmacht 200 jaar geleden herdacht. Dus ook het moment dat de Baron van achter zijn bureau te Leeuwarden de proclamatie opstelde en verspreidde met daarin “Gij dappere Friezen – “ In plaats van aanwezig te zijn in Den Haag, voerde mijn reisplan naar Driezum met de gedachte om aldaar een bloemengroet te brengen aan onze Baron en zo aan deze herdenking een eigen draai te geven. De techniek staat voor niets maar Google kon mij niet verder assisteren in de vindplaats van de Baron. Dan maar via de bekende tam/tam en zo bij de koster van de Hervormde Gemeente aangeklopt. Deze gaf mij tekst en uitleg waarbij een tombe omheind door een ijzeren hekwerk de uitkomst zou moeten geven van de zoektocht naar het graf van de Baron. Dit was voor mij niet erg bevredigend daar er geen enkele aanwijzing was te vinden dat deze tombe ook de laatste rustplaats zou zijn van de Baron en tegenwoordig iemand geloven op z’n blauwe ogen? .... Mijn bloemengroet heb ik achtergelaten op het graf van een naamgenoot van Sytzama met de prachtige rang van Ritmeester. De zoektocht werd voortgezet en middels de bekende zoekmachine kwam ik uit bij de gemeente Dantumadeel en wel bij het archief. Door een bezoek aan deze functionaris kreeg ik inzicht in aanwezig fotomateriaal en documenten van de viering 150 jr Regiment Huzaren van Sytzama. Op diverse foto’s is duidelijk te zien dat door de RC Lkol Heshusius een krans wordt gelegd op de tombe. De reden van het aanhouden van een dergelijk archief is dat de nalatenschap van de Van Sytzama’s nog steeds actief door Regenten van de Van Sytzama stichting wordt beheerd. Zij vormen in het dagelijks leven het college van B&W. Dit alles vroeg om een vervolg en middels mijn voorzitter van de Stichting Regiment Huzaren van Sytzama werd een traject opgestart en gevoelens van aanhankelijkheid uitgesproken om de locatie van het graf beter aan te geven. Na een korte mail en briefwisseling kreeg het geheel vorm en werd na een korte overdenking 13 december bepaald, te weten de 175 jarige sterfdag van de baron. 28

En zo is het gekomen dat een onregelmatige colonne van 1x bus op 13 december 2014 uit Oirschot vertrok met aan boord een jeugdig elan van dames en heren, met voldoende gespreksstof om de afstand naar Driezum zo aangenaam mogelijk te overbruggen. Zich keurig aan de RTT te hebben gehouden arriveerde het gezelschap in Driezum alwaar de oranjekoek en koffie met smaak werd ingenomen. Tevens kon worden kennisgemaakt met de aanwezige notabelen en een kleine expositie van verzameld “Sytzama”materiaal worden bekeken. Als ceremoniemeester was het mijn taak om de genodigden te begeleiden en na een welkomswoord verplaatste het gezelschap naar de kerk. In deze kerk zijn nog vele tastbare ornamenten en zaken aanwezig die herinneren aan de Familie van Sytzama. Zo is daar een Heerenbank met Wapenschilden van de familie en hangen er twee twaalf-armige kandelaren centraal in de kerk. De voorzitter van de Stichting en tevens mijn klankbord, de Luitenant kolonel bd E.A Puik , voerde hier het woord, excuseerde de afwezigheid van de Baron en Baroness van Sytzama en vertelde daarna over de eerste periode van het regiment, noemde de voor ons ook zeer bekwame majoor Lechleitner, zijn optreden als opleider en commandant van de eenheid in Waterloo. Vervolgde in zeven mijls laarzen de geschiedenis met de uitgevoerde missies en eindigde, met de oplegging van de Standaard en daarmee het einde van een actieve aanwezigheid van de tank. Het gezelschap verplaatste zich na afloop naar buiten naar de graftombe van de Baron van Sytzama. Na een korte toespraak van de RC, de Kolonel C.G. Koek werd door de trompetter van dienst vol overgave de taptoe der bereden wapens gespeeld, waarna 1 minuut stilte in acht werd genomen. Na het signaal reveille werd door de Regimentscommandant de plaquette onthuld door een aangebracht lint te verwijderen waarna de bekende zakdoek die de plaqette bedekte kon worden verwijderd. Een ieder kon daarna de plaqette bewonderen. Door de onthulling van de plaquette wordt nu recht gedaan aan de herkenbaarheid van het familiegraf van de Baron en wordt het voor geïnteresseerde bezoekers een stuk eenvoudiger om het graf te vinden. Daarmee vond een waardig slot plaats van de plechtigheid en kon vervolgens in de Ald Skoalle wederom gebruik worden gemaakt van de Friese gastvrijheid. Een goed gesprek, netwerken ,maar ook de inwendige mens werd niet vergeten. Aan al het goede komt een einde en zo moest afscheid worden genomen van Driezum maar vond in Dokkum nog een gezellig diner plaats. Met na afloop in de bus voor het vertrek voor de dames nog een Beerenburg bonbon en voor de heren een Beerenburg borrel. Zo werd de thuisreis aanvaard en zal menig ooglid hebben geknipperd?. Het was mij een waar genoegen een bijdrage te hebben kunnen leveren aan deze dag. Wg J.A. de Jong Luitenant kolonel bd RHvS

29

“Door het juiste te doen vreest gij niemand”

200 jaar regiment Huzaren Prins van Oranje

foto’s Dennis Boom

Nadat de Cavalerie in zijn geheel en de andere Cavalerieregimenten in 2014 al hun 200-jarig bestaan mochten vieren, was het op 11 april 2015 de beurt aan het RHPO. Deze viering vond plaats op de Bernhardkazerne te Amersfoort en bestond uit twee delen. Als eerste werd aangevangen met een Regimentsappel bij het Cavaleriemonument. Wat dit appel bijzonder maakte, was dat het door de goede opkomst tijdens deze dag mogelijk was twee even grote detachementen van zowel 42 als 59 Tankbataljon te laten aantreden. Alles bij elkaar ruim 200 personen. Ondanks dat het RHPO niet beschikt over een staand bataljon is het de organisatie toch gelukt een Standaardwacht te formeren. En na het intreden van de Standaard meldde de paradecommandant luitenant-kolonel Krakau de Jong het Regiment aan bij de Regimentscommandant, luitenant-kolonel de Haan. In zijn toespraak ging luitenant-kolonel de Haan in op de geschiedenis van het RHPO en de diverse conflicten en missies waarbij het Regiment betrokken gedurende zijn 200-jarig bestaan bij betrokken is geweest. Vervolgens werd er een dodenappel gehouden en legde de Regimentscommandant samen met brigade-generaal Tak een krans bij het monument ter nagedachtenis aan alle gevallenen van het RHPO. Vervolgens gaf luitenant-kolonel de Haan invulling aan één van de voornaamste verantwoordelijkheden die C-LAS bij de Korpsen en Regimenten heeft neer gelegd. Te weten, het leveren van nuldelijns zorg aan veteranen. Tijdens dit ceremonieel gebeurde dat middels het uitreiken van het draaginsigne gewonde aan korporaal der eerste klasse b.d. Karels. Hij mocht deze onderscheiding ontvangen wegens een trauma dat hij tijdens zijn missie heeft opgelopen. Tenslotte had de Regimentscommandant nog een verrassing voor eenieder. Ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan heeft hij namelijk een herinneringsmunt laten vervaardigen welke op verzoek gratis verstrekt wordt aan eenieder die ooit onder de Standaard van RHPO gediend heeft. De eerste munten werden tijdens het appel verstrekt aan de oudst aanwezige oud-commandanten en adjudanten. De overige aanwezigen konden deze later op de dag zelf ophalen. Na het Regimentsappel was het tijd voor het onofficiële deel van het programma. Speciaal voor deze dag had het Cavaleriemuseum zijn deuren geopend. En tussen de locatie van het appel en de kantine waren diverse tanks en wielvoertuigen opgesteld welke door de jaren heen in de bewapening bij de RHPO eenheden zijn geweest. Helaas werkte het weer deze dag niet echt mee, en heeft het veel geregend. Hierdoor hebben deze voertuigen helaas niet de aandacht gehad die zij verdienen. Met name onder de oudgedienden van 59 Tankbataljon was er veel aandacht voor de fotoboeken en de film met daarop de beelden van de uitreiking van de Standaard door HKH Koningin Juliana. 30

Diverse van de aanwezige reünisten zijn hier indertijd nog zelf ooggetuigen van geweest.Uiteraard mag bij een dergelijke reünie ook de traditionele Indische maaltijd niet ontbreken. En zodoende werden niet alleen aan de bar maar ook inde eetzaal diverse heldhaftige krijgsverrichtingen op de NoordDuitse laagvlakte besproken tijdens het nuttigen van de nasi met saté.

Een bijzondere aanwezige deze dag was toch wel mevrouw Lichtenvoort-Cats, de weduwe van de eerste naoorlogse Regimentscommandant, die zich nog veel leuke anekdotes weet te herinneren uit de eerste jaren na de heroprichting van het RHPO. Zo’n beetje alle leeftijdscategorieën, even als alle rangen en standen waren deze dag in kameraadschappelijke sfeer vertegenwoordigd. Iets dat typerend is voor het RHPO zoals we dit in de afgelopen 30 jaar hebben kunnen zien. Alvorens de dag rond half zes door luitenant-kolonel de Haan werd afgesloten kreeg het jarige Regiment ook nog cadeaus. Namens de officieren mocht de Regimentscommandant uit handen van majoor Douze enkele gegraveerde schietbuisringen met daarin het regimentslogo gelast in ontvangstnemen. Meer van deze ringen zullen op een later tijdstip volgen. Namens de onderofficieren bood adjudant Timmerman een replica van een 120mm granaat voorzien van regimentslogo aan. Als laatste voordat de viering helemaal afgesloten werd, mocht majoor Dudart de RHPO legpenning in ontvangst nemen als dank voor zijn inzet bij het organiseren van deze dag. Rond zeven uur ’s avonds ging uiteindelijk de bar dicht en gingen de meeste gasten weer huiswaarts. Al met al kan het RHPO terugkijken op een geslaagde dag , en heeft het Regiment aangetoond, ondanks het niet meer beschikken over een staand bataljon, nog wel springlevend te zijn.

31

Uw Regimentsadjudant Aooi M.W.R. HELMS MPC 55A 3509AA UTRECHT Postbus 9004 +31 06 1926 7824

Regimenten standaard opgelegd

Standaard regiment Huzaren van Sytzama. Zette de tradities voort van het voormalige 1e Regiment Huzaren .

Standaard regiment Huzaren Prins van Oranje. Zette de tradities voort van het voormalige 2e Regiment Huzaren .

Standaard regiment Huzaren Prins Alexander. Zette de tradities voort van het voormalige 3e Regiment Huzaren en bewaart die van het 1e en 2e Regiment Huzaren-Motorrijder.

32

33

Historische Collectie Cavalerie Vereniging Onderofficieren Cavalerie MPC 52 A Antwoordnummer 866 3800 VB Amersfoort

34

Correspondenten van de VOOC zijn: Onderdeel

Naam en adres

JISTARC St St esk MPC 35C

vacant , lpl ‘t Harde Tel: *06-536-57888/052-5657888

103 JISTARC Verk. Esk.

Aooi Puts, lpl ‘t Harde

MPC 35C

Tel: *06-536-57235/052-5657235

104 JISTARC Verk. Esk.

Aooi v. Leeuwen, lpl ‘t Harde

MPC 35C

Tel: *06-536-57823/052-5657823

105 Field Humint Esk

Vacant

MPC 35C 106 Inlichtingen Esk

Aooi Horstman, lpl ‘t Harde

MPC 35C

Tel: *06-536-..57407.../052-5 657407

JISTARC DIVI Aooi Mesman lpl ‘bij Oldenbroek Def. Inlichtingen & Veligheidsinstituut Tel: *06-536-57075/052-5657075 MPC 35C 42 BVE

Aooi de Jongh lpl Oirschot

MPC 75A

Postbus 33, 5688 ZG Oirschot, Tel: *06-549-65989/040-2665989

43 BVE

Aooi H.P. Oesterholt lpl Havelte

MPC 33A

Postbus 10100, 8330 KA Steenwijk, Tel: *06-532-47703/0521-347703

KMS

Aooi H.F. (Henry) Bethlehem

MPC 77A

Postbus 976 6000 AZ WEERT Tel: *06-578-62633 /0495-462633

NLDA (KMA )

Owi M.R. (Michel) Bethlehem

MPC 71C

Postbus 90002, 4800 PA Breda Tel: MDTN *06 529 73395 [email protected]

T 0031 76 527 3395

OTCMan

Aooi van Loon Manoeuvreschool

MPC 52A

Postbus 3003, 3800 DA Amersfoort, Tel: *06-500-61281/033-4661281

35

Aanmelding nieuw lid

Naam en voorletters: ................................................................................................... Huisadres: .................................................................................................................... Postcode: ................................ Woonplaats: ............................................................... Registratienummer:/geboortedatum .......................... Telefoon: ............................... Peoplesoftnummer:………………………………………………………………………………………………... Email adres:………………………………………………………………………………………….………………... Regiment: RHS/RHPO/RHPA/RHB De contributie van Є 13,00 zal door mij jaarlijks worden overgemaakt of d.m.v. een automatische overschrijving op bankrekening NL INGB 0000047020 t.n.v. Vereniging Onderofficieren Cavalerie te Lelystad. Datum: ...................................

Handtekening: ....... ............................

U kunt dit formulier digitaal inzenden naar: D.G. [email protected]

VERHUISBERICHT Naam en voorletters:.......................................................................... Huisadres (oud): ................................................................................ Postcode: ................................ Woonplaats: ..................................... Huisadres (nieuw): ............................................................................. Postcode: ................................ Woonplaats: ..................................... Email adres:……………………………………………………………………………………. Telefoonnummer (nieuw).................................................................... Met ingang van: .................................................................................. Opsturen zonder postzegel naar: Historische Collectie Cavalerie Vereniging Onderofficieren Cavalerie MPC 52 A Antwoordnummer 866 3800 VB Amersfoort Opsturen per e mail mag ook naar: [email protected] 36

Historische Collectie Cavalerie Vrijwel alle cavaleristen kennen inmiddels de Historische Collectie Cavalerie. Een prachtige expositie die veel weergeeft van onze Cavalerie sedert 1573. Op 14 december 2002 werd door onze Wapenoudste, luitenant generaal R.P.F. Seijn een tweede expositiegebouw geopend. Dit gebouw C werd in 1939 in gebruik genomen als garage en reparatiewerkplaats voor het 2e Eskadron Pantserwagens, dat werd uitgerust met de (eerste Nederlandse) Landsverk pantserwagen. Veel vrijwilligers hebben bijna anderhalf jaar gewerkt aan dit gebouw om het om te toveren tot expositieruimte. Naast bijna 20 historische tanks en pantserwagens heeft een echte Landsverk een prominente plaats in deze expositie met een vloeroppervlakte van 1300 m2.

Landsverkgebouw met zijn voertuigen, een bezichtiging waard. Als Vriend van de Collectie geeft U de steun tot behoud van deze mogelijkheid. De jaarlijkse bijdrage daarvoor is minimaal € 15,00 Het hoofdgebouw fungeert als ontmoetingsplaats voor reünies, (oud-)cavaleristen en anderen uit de Cavalerie. Help mee dat te blijven behouden.

Veel niet-cavaleristen hebben bewondering voor de teamgeest waarmee deze collectie is gerealiseerd en hoe dit nu functioneert. Behalve dat vrijwilligers daarvoor belangrijk zijn, bestaat ook behoefte aan een achterban die financieel steunt en mede daardoor laat blijken dat de Historische Collectie Cavalerie wordt gezien als iets dat moet blijven bestaan en steeds verder moet worden verbeterd. Vrienden van de Historische Collectie Cavalerie Ondergetekende (naam) : .......................................................................... Adres : .......................................................................... Postcode en woonplaats : .......................................................................... Giro- / bankrekeningnummer * : ......................................................... Meldt zich aan als Vriend van de Historische Collectie Cavalerie. Hij / zij* zal met ingang van ............................................................................. ○ jaarlijks € 15,00 / € 25, - / € 50, - / € …, *doorhalen wat niet van toepassing is)overmaken op rekening NL54INGB0000185385 t.n.v. Stichting Historische Collectie Cavalerie . plaats en datum: Handtekening 37

Tank Museum Latrun Israel

Officieel genaamd Yad La-Shiryon (Armored Corps Memorial Site en Museum ) bij Latrun . Het hoofdgebouw is de voormalige politiepost veroverd in 1948 waarin nu de foto collectie en filmzaal van het museum gevestigd is. Behalve museum is dit Israël ‘s officiële gedenkplaats 's voor de gevallen militairen van hun gepantserde korps, evenals één van de meest diverse tank musea in de wereld. Dit museum kun je haast niet voorbij als je met de auto van Tel Aviv naar Jeruzalem rijdt en staat ook aangegeven. De hoeksteen voor Yad La-Shiryon werd gelegd op 14 december 1982 en is het initiatief van veteraan officieren van het Israëlische gepantserde korps in samenwerking met datzelfde gepantserde korps. De collectie bestaat uit zowel Israëlische voertuigen waaronder de Merkava.

Verder voertuigen gekocht van geallieerde landen en buitgemaakte, voor eigen doeleinden uniek gemodificeerde voertuigen. De outdoor display bevat een steeds groeiende verzameling van meer dan 100 tanks en andere gepantserde gevechtsvoertuigen. Als eyecatcher is er de Sherman tank die hoog gemonteerd bovenop een voormalige Britse watertoren staat. Verder een verzameling van mobiele bruggen gebouwd door de IDF die tanks kunnen dragen en ander uniek materieel . Centraal in het complex staat als monument een herdenkingsmuur met de namen van Armored Corps soldaten gedood in de verdediging van hun land. 38

Onze welbekende oude vertrouwde Centurion kom je veelvuldig tegen zowel binnen als buiten het museum . Er is zelfs een doormidden gezaagd exemplaar om het interieur te kunnen bekijken.

Hetzelfde is gedaan met een M48 waarbij het interieur ook volledig bepakt is inclusief bemanning. Je kunt ook tussen de twee helften door lopen,

Zoals in veel musea is het ook hier verboden de voertuigen te beklimmen met uitzondering als er een trap tegen het voertuig staat en dat is best bij veel voertuigen het geval. Net als bij de Merkava hieronder. Mocht er in uw gezelschap mensen zijn die niet van tanks houden er is genoeg terras en wandelmogelijkheid in de buurt.

39

KIJK OOK HIER EENS

40