ANTWOORDEN Oefenvragen STIJLHERKENNING tot 1800
1
14_oefvr_antw_Stijlhherk_tot1800
score
1p 1p
1
Afb.1 Stijl: Romaans Soort product: BEST: bladzijde uit een bijbel met miniatuur. GOED: miniatuur [Christus in majesteit, bladzijde uit de bijbel van Stavelot, 1093-97.] Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – niet ruimtelijk/geen licht-schaduwwerking/niet plastisch [wel waar, maar teveel een detail, 0,5p: ‘verkorting (in bovenbenen) klopt niet’ of: ‘geen overlapping’] – geen/vlakke achtergrond – figuur is stijf, houterig – lichaamsverhoudingen en lichaamshoudingen niet realsitisch – religieus onderwerp.
1p 1p 2p
2
Afb.2 Stijl: Gotiek [schip van de kathedraal van Amiens, ca. 1220-36.] Soort product: BEST: schip van een kathedraal. GOED: kerk. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – omhoog strevend karakter/verticalisme – bundelpijlers – gebruik spitsbogen [in de arcade en in de ramen en in het gewelf van het schip] – spits kruisribgewelf – toepassing driepas/klaver drieblad en vierpas/klaver vierblad in ramen.
1p 1p 2p
3
Afb.3 Stijl: Romaans [kathedraal te Worms, begin 13e eeuw.] Soort product: BEST: exterieur van een kerk. GOED: kerk. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – lisenen – tweeling/drielingvenster – dwerggalerijen – rondboogfries – westwerk is symmetrisch met oostwerk – niet fout, maar wel érg algemeen: gebruik van rondboog. [bij deze foto zeer discutabel, 0p: ‘zware/massieve vormen/muren’, of: ‘ziet er zwaar/massief uit’]
1p
4
Afb.4 Stijl: ‘barokke’ Barok. [‘barok’: 0,5p] [Pietro da Cortona, De gloriërende Heilige Drieëenheid (koepel), 1647-51; De hemelvaart van Maria (apsis), 1655-60. Fresco’s, S. Maria in Vallicella, Rome.] Soort product: BEST: illusionistische plafondschildering/-fresco. GOED: plafondschildering/fresco. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – vol beweging [in de voorstelling (het lijkt wel of het waait, of dat de man beweegt) en in de compositie (veel schuine lijnen, grote contrasten in lichtdonker, textuur en vorm] – [op sommige plekken diep uitgehakt:] groot licht-donkercontrast – zeer goede stofuitdrukking – textuurcontrast glad-ruw [haar, kraag] – contrast tussen smalle sokkel en breed borstbeeld.
2p
1p 2p
2
1p
5
Afb.5 Stijl: ‘barokke’ Barok (‘barok’: 0,5p) [Bernini, Francesco I d’Este, 1651. Marmer, incl. sokkel 100 cm.] Soort product: BEST: portret/borstbeeld. FOUT: beeld. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – vol beweging [in de voorstelling (het lijkt wel of het waait, of dat de man beweegt) en in de compositie (veel schuine lijnen, grote contrasten in lichtdonker, textuur en vorm] – [op sommige plekken diep uitgehakt:] groot licht-donkercontrast – zeer goede stofuitdrukking – textuurcontrast glad-ruw[haar, kraag] – contrast tussen smalle sokkel en breed.
6
Afb.6 Stijl: ‘barokke’ Barok (‘barok’: 0,5p) [Francesco Borromini, S. Carlo alle Quattro Fontane, Rome.] Soort product: BEST: exterieur van kerk. GOED: kerk. FOUT: gebouw. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – golvende gevel/plastische gevel/holle-bolle vormen in gevel/convex-concaaf – asymmetrie in de gevel – niet streng gebruik/’spelen’ met klassieke bouwelementen en versieringsmotieven – rijk versierd – hoeken (ook in toren) ‘afgeschuind’. [wel waar, maar niet te zien, dus 0p: ‘grondvorm van plattegrond is ovaal’]
7
Afb.7 Stijl: Romaans [Abdij van Moissac, De Openbaring, ca 1115-20.] Soort product: BEST: timpaan boven ingang kerk. GOED: timpaan. FOUT: beeld. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – lichaamsverhoudingen en lichaamshoudingen niet realstisch – rondboog/rondboog timpaan – geen ruimtelijk effect in het reliëf – religieus onderwerp [goed gerekend, alhoewel ook geldig voor Gotiek enz.]/Christus met om hem heen twee engelen en de symbolen van de vier apostelen. [Onder hem: de 24 oudsten die Johannes beschrijft.] [fout, want in dit geval niet waar, dus 0p: ‘weinig versierd’]
8
Afb.8 Stijl: Grieks (zwartfigurig) [Attisch aardewerk, amfora van Exekias met Ajax en Achilles, ca. 535 v.C.] Soort product: BEST: amfora. GOED: vaas. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – zwartfigurig [figuren worden zwart geschilderd, binnencontouren weggekrast] – niet ruimtelijk: vlak/niet plastisch/geen licht-schaduwwerking/geen overlapping/vlakke achtergrond – voorstelling: Griekse mythologie.
9
Afb.9 Stijl: Gotiek (hooggotisch) Soort product: BEST: (tekening van) opbouw/opstand van de binnengevel van het schip van een gotische kerk. GOED: kerk. FOUT: gebouw. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – toepassing van spitsbogen
1p 2p
1p 1p 2p
1p 1p 2p
1p 1p 2p
1p 1p 2p
– – – –
[begin van] bundelpijlers [doorlopend in gewelfribben] smal travee [dus hooggotisch] driedelige wandopbouw [in plaats van vierdelig = vroeg gotisch] relatief grote ramen [in verhouding tot muuroppervlak] dan in vroege Gotiek/Romaanse tijd – spitsboog ramen – rond, bloemvormig raam – verticalisme. [wel waar, maar niet te zien, dus 0p: ‘rechthoekig travee’, of: ‘kruisribgewelf’] 1p 1p 2p
1p 1p 2p
1p 1p 2p
10 Afb.10 Stijl: Grieks (Klassieke periode) [Myron, Discuswerper, origineel ca. 450 v.C. Origineel is brons, dit is een marmeren kopie.] Soort product: BEST: standbeeld van een atleet. GOED: standbeeld. FOUT: beeldhouwwerk. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – aandacht voor anatomie/perfecte anatomie/geïdealiseerde proporties – ‘beweging in rust’ – klassieke naakt/geïdealiseerd naakt – [onderwerp:] atleet. 11 Afb.11 Stijl: Renaissance (Italiaanse vroegrenaissance) [Michelozzo, Palazzo Medici-Ricardi, Florence, 1444-1459.] Soort product: BEST: exterieur palazzo. GOED: palazzo. FOUT: gebouw. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – vlakke, gesloten gevel – tamelijk strenge toepassing klassieke bouwelementen en versieringsmotieven [‘rustica’-bouw, timpaan, pilaartjes, rondboog] – ver overstekend dak – overheersend horizontaal [kenmerk van Italiaanse palazzi] – niet fout, maar wel èrg algemeen: gebruik van rondboog. [wel waar, maar niet te zien, dus 0p: ‘open naar binnen toe: binnenplaats/tuin met patio’] [te algemeen en te vaag, 0p: ‘weinig versiering’] 12 Afb.12 Stijl: Romaans [Het bouwen van schepen, Tapisserie de Bayeux, detail, borduursel van wol en zijde. Ca. 1080.] Soort product: BEST: detail van een tapijt. GOED: tapijt. FOUT: schildering. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – niet ruimtelijk/geen licht-schaduwwerking/niet plastisch – geen/vlakke achtergrond [wel waar, maar teveel een detail, 0,5p: ‘verkortingen kloppen niet’, of: ‘nauwelijks overlapping’] – figuren star, stijf, houterig/niet realistisch/niet natuurgetrouwe (ver)houdingen – meerdere momenten uit een verhaal (gelijktijdig) in één voorstelling afgebeeld – lichaamsverhoudingen en lichaamshoudingen niet realistisch. [wel waar, maar niet te zien, dus 0p: ‘vlak, decoratief kleurgebruik’]
3
1p 1p 2p
1p 1p 2p
4
13 Afb.13 Stijl: Vlaamse Primitieven [Mérodetriptiek, met als middendeel de Anunciatie, Robert Campin, ca 1425. Olieverf op hout, 64,5 x 64,5 cm.] Soort product: BEST: Triptiek/altaarstuk. FOUT: schilderij. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – De (religieuze) gebeurtenis is in de eigen tijd geplaatst (meubilair, kleding van Vlaanderen 15e eeuw). – De mensen staan echt in de omgeving, in een vertrek: er is sprake van een integratie van figuren met de achtergrond (architectuur is dus niet langer slechts een platte ‘aanduiding’ in de achtergrond, zoals eerder in de Middeleeuwen) – De ruimtelijke regels (verhoudingen/verkleining, standpunt en lijnperspectief) zijn toegepast, maar kloppen niet helemaal! – Doet erg realistisch aan (dit is al een Renaissance-kenmerk), vooral in detail gezien; kijk je naar het geheel, dan valt op dat de ruimteuit-beelding nog niet helemaal klopt. – Heel gedetailleerd geschilderd. – Zeer goede stofuitdrukking. – Beginnende aandacht voor anatomie (al Renaissancekenmerk). – Goed gelijkende portretten, of: mensen met individuele (dus geen algemene) gelaatstrekken (al Renaissance-kenmerk). – Op de achtergrond een landschapje: een uitzichtje uit een raam [helaas is het kleurperspectief niet te zien]. – Lijst om het paneel in de vorm van een deurkozijn (het onderste deel van de lijst is vlak, als een drempel), waarbij het schilderij dan de werkelijkheid is die je ziet door het kozijn. – De belichting is alsof het door het kozijn naar binnen valt, dus het licht valt van de beschouwer af. – De schilder heeft goed naar de echte wereld gekeken en schildert/tekent de werkelijkheid na. Dit is al een kenmerk van de Renaissance. [fout, want niet te zien, 0p: “De maker is niet meer anonym, zoals in de vroegere Middeleeuwen”] [fout, want niet te zien, 0p: “De drager is houtpaneel, geschilderd met olieverf in dunne transparante lagen]. 14 Afb.14 Stijl: Classicistische barok [Stadhuis van Amsterdam, J. v. Campen, 1648-1662] Soort product: BEST: stadhuis. FOUT: paleis, gebouw. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – strenge toepassing klassieke bouwelementen: pilasters, timpaan – vlakke gevel, symmetrie (risalieten) en strak ritme van ramen en pilasters
1p 1p 2p
1p 1p 2p
1p
1p 2p
15 Afb.15 Stijl: Romeins/Klassieke Oudheid [Tempel van Portunus, op het Forum Boarium, Rome, 2e eeuw v.C.] Soort product: BEST: tempel, FOUT: gebouw. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] Onderscheid van Griekse tempel: – tempel op verhoging – halfzuilen (niet dragend) ingebed in muur van cella – alleen trap aan voorzijde.
5
16 Afb.16 Stijl: Byzantijns [Keizer Justinianus en zijn gevolg, 547 n.C., mozaïek in de absis van de San Vitale te Ravenna.] Soort product: BEST: mozaïek. FOUT: schildering. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – de keizer heeft een aureool: Byzantijnse keizers werden als goddelijk gezien – de voeten staan op elkaar, zie ook de rest van de overlapping: de ruimtewerking is niet langer realistisch – gouden achtergrond – lange neuzen, grote, starende ogen 17 Afb.17 Stijl: Renaissance (Italiaanse hoogrenaissance) [Michelangelo, David, 1501-1504, marmer. Hoogte 548 cm. Dit beeld stond eeuwenlang, als symbool van het succesvolle verzet van een kleine staat tegen een machtige tegenstander, voor het stadhuis van Florence.] Soort product: BEST: standbeeld. FOUT: beeldhouwwerk. Stijlkenmerken: Twee van de volgende: [per juist aspect 1p] – klassiek naakt, ideale verhoudingen en ideale anatomie – nadrukkelijke toepassing van anatomie – contrapost – uitstraling van rust, zowel in de houding als in de gezichtsuitdrukking.
