CDA Fractie
P/a Heggewikke 20 6922 GH Duiven tel. 0316 – 280 203 www.duiven.cda.nl
Duiven
Algemene Beschouwingen Gemeente Duiven – CDA fractie Gemeentebegroting 2014 – 2017 “Zonder titel…….” Voorzitter, de Programmabegroting van vorig jaar had als titel “Perspectief vanuit visie”. Het CDA heeft toen gesteld dat er veel ad hoc was beredeneerd en dat de samenhang ontbrak. Alhoewel de Jaarrekening nog moet worden opgemaakt zien we dit zogenaamde ‘perspectief’ ook nu weer terug. Veel ad hoc, gemis aan samenhang en geschuif naar de toekomst. Het lijkt wel het recent vastgestelde Bestemmingsplan Buitengebied: conserverend en behoudend van aard met weinig ambities zodat je jeook geen buil kunt vallen! Althans niet in 2014. Maar voor de jaren daarna niet meer daneen ‘verlieswaarschuwing’ zonder daar nu al op vooruit te willen lopen. Wellicht is dat ook de reden dat de nu voorliggende programmabegroting geen titel meer draagt. Natuurlijk moeten we beseffen dat de komende jaren - met name als gevolg van de grote decentralisatieoperaties - veel op ons afkomt zonder dat we weten wat het financieel perspectief is. En hoe we de uitvoering ter hand moeten nemen. Dit worden ingewikkelde, complexe zaken die zowel in samenhang als in samenwerking met andere gemeenten opgepakt moeten gaan worden. En dan niet alleen beperkt tot de Liemerse gemeente maar wellicht zelfs in een groter verband. Zaak is wel dat we als gemeenteraad de kaders moeten blijven stellen. Daarmee kan de zogenaamde participatiesamenleving tot stand komen. Dit vraagt ook om een andere type organisatie waar - en dat moeten we zeggen - flink in wordt geïnvesteerd. Functies veranderen en worden breder ingezet ook al komt er een vacaturestop. Hiermee doet waarschijnlijk dan de participatieambtenaar zijn/haar intrede. Nu de laatste begroting van de bestuursperiode 2010-2014 voorligt overheerst het gevoel van onvoorspelbaarheid en wordt een groot incasseringsvermogen van ons gevraagd. We realiseren ons dat het een kwestie is van manoeuvreren in eenmistvan onbepaaldheid en onzekerheid.Wij zitten dus midden in een tijdsgewricht van ingrijpende veranderingen. Er tekent zich meer en meer een beeld af dat niet alleen duidt op ‘minder vette jaren’, maar dat het wel eens cruciale overgangsjaren zouden blijken te zijn. Jaren die vragen om andere maatschappelijke verhoudingen en vernieuwende, duurzame en sociaaleconomische oplossingen. Dat 1
CDA Fractie
P/a Heggewikke 20 6922 GH Duiven tel. 0316 – 280 203 www.duiven.cda.nl
Duiven
geldt niet alleen voor de landelijke overheid maar uiteraard ook voor onze gemeente. Echter daar bespeuren we weinig van in deze begroting: er heerst nog steeds – de tendens is gelukkig afnemend – een sfeer van het old boys network uit de dynamische tijd van de groeikerntaak. Ofschoon er wel steeds meer scheurtjes aan het licht komen…. In de komende jaren, dat wil zeggen ná 2014,dient stevig dwz meer dan 8 miljoen bezuinigd te worden. Daarnaast maakt de CDA-fractie zich ook zorgen over de intrinsieke financiële zwakte die er weliswaar steeds was maar die nu als gevolg van de crisis de kop op steekt. Tot voor kort (en we spreken dan over nog maar enkele maanden geleden) werd er nogal meewarig gekeken naar bijvoorbeeld de financiële molensteen om de hals van de gemeente Zevenaar en kon men horen dat van een dergelijke molensteen in Duiven geen sprake was. Inmiddels is dat beeld verdampt en op basis van deze begroting houden we in de CDA-fractie meer en meer ons hart vast rond de resultaatverwachtingen van het grondbedrijf. Daar blijkt in het voorbije jaar zo’n 12 miljoen te zijn verdampt. We komen hier later op terug bij het Grondbeleid. Dat betekent ook dat de financiële risico’s rond het Vitaal Centrum sterk zijn toegenomen enin wat mindere mate ook voorhet nog steeds kwakkelende project Welleveld,dat overigens al in 2005 door het toenmalig Collegewerd aangekocht met de stemmen van VVD, GL en CDA tegen. Voorzitter, het college wijst in de inleiding trots op het feit dat er in september contracten zijn getekend voor de 2e fase van het Vitaal Centrum en dat met een raadsbrede instemming. Gelet op wat we nu lezen in deze begroting, vragen we ons twee maanden na dato af of de situatie fundamenteel gewijzigd is. Vooral het door het college daarbij gebruiktewoord – onomkeerbaar – stelt ons niet echt gerust. Wat is de reactie van het College daarop? Bestaat er wel een worst case scenario voor het geval dat? Lopen we geen onaanvaardbaar risico van niet-gerealiseerde winstnemingen op het bedrijventerrein waarop de kurk van het Vitaal Centrum drijft? Toch maar verder in de trieste werkelijkheid: Het financieel perspectief is uiterst somber. Een paar dagen geleden, op 5 november jl, ontvingen wij als Raad een kennisgeving met als onderwerp Opschorten van projecten op lijst investeringen.Het signaal dat er van uit gaat maar ook de inhoud liegen er niet om. 2
CDA Fractie
P/a Heggewikke 20 6922 GH Duiven tel. 0316 – 280 203 www.duiven.cda.nl
Duiven
De grootste post hierop zijn de aanpassingen van de Van Dorth tot Medlerstraat, samengeteldeen investering van ruim 3,1 mln euromet een structurelejaarlast van een kleine drie ton. Dit roept echter wel vragen op. Het is nog maar enkele maanden geleden dat we als Raad deze zaak hier besproken hebben en er mee hebben ingestemd. Verandert de wereld echt zo snel dat er toen niet eens bekend was (of vermoed kon worden) dat er dergelijke desastreuze bezuinigingen aan zaten te komen die een dergelijk uitstel noodzakelijk maakten? In ieder geval getuigt het van weinig realiteitszin om aan de raad toestemming te vragen voor dergelijke bestedingen en die enkele maanden later al weer uit te stellen. Blijft bovendien de vraag: Waarom is dit niet in de Programmabegroting zelf als meegenomen m.a.w. had dit niet eerder gekund ? Natuurlijk: Wat het CDA betreft mogen investeringen die niet noodzakelijk zijn worden geschrapt dan wel in tijd worden weggezet en dat hoeft niet beperkt te blijven tot het nu voorliggende lijstje. We willen daar een goed en volledig overzicht van te ontvangen en vragen het college voor 1-3-2014 dit overzicht aan de Raad te verstrekken. Wat hetuitstelvoorstel zelf betreft kunnen we maar gedeeltelijk instemmen. Een deel van de Dorth tot Medlerstraat en dan met name de omgeving bij woonzorgcentrum Thuvine dient in 2014 welte worden aangepakt en verkeersveilig te worden ingericht met goede oversteekplaatsen. En hoe denkt het College om te gaan met de bewoners waarbij wel verwachtingen zijn gewekt. In de heroverweging van grote investeringen kan wat het CDA betreft ook deonduidelijke ICT-projectkosten die in 2015 oplopen tot 147.000 euro worden opgenomen. In de inleiding van de voorliggende Programmabegroting klopt het college zich zelf nog al fors op de borst wat betreft de bemoeienis rond de A15. Misschien is het college niet opgevallen maar dat het onze eigen DuivenseCDA-fractie in een meer dan voorbeeldige samenwerking met de PvdA fractie, in Den Haag heeft geïntervenieerd bij de respectievelijke Tweede Kamerfracties. Met als gevolg dat zelfs VVD-ers naar het tracé kwamen kijken. Ere wie ere toekomt…? Nu we het er toch over hebben: hoe denkt het college om te willen gaan met de projectkosten van de A15? Het is toch niet zo dat we als getroffen gemeente ook nog moeten meebetalen aan de projectkosten? Wellicht kan er duidelijkheid komen over hoe de projectleiding (vanuit Rijkswaterstaat) het geheel in procedure wil brengen. 3
CDA Fractie
P/a Heggewikke 20 6922 GH Duiven tel. 0316 – 280 203 www.duiven.cda.nl
Duiven
Voorzitter, we willen toch van enkele programma’s onderdelen benoemen waar wij als CDAspecifieke aandacht vragen zonder daarbij de samenhang te verliezen: Programma 1 Bestuur Met de hierin vermelde, niet te honoreren wensen stemt het CDA in. Wel vragen we uitdrukkelijk aandacht voor de taken die nu nog bij de Stadsregio Arnhem Nijmegen liggenterwijl de Stadsregio als gevolg van de wet Wgr-plus gaat veranderen. We hebben al eerder aangegeven dat hier een belangrijke rol voor de Provincie is weggelegd en bij de lagere overheden in onze regio. We zullen - in samenwerking met de andere Liemerse gemeenten - dit nauwlettend volgen. Programma 3 Openbare ruimte Op het beleidsterrein van Openbare Ruimte maakt het CDA zich zorgen over de Oostsingel en met name de oversteek met de Broekstraat. In spitstijden kan de Oostsingel de verkeersstromen al niet echt meer aan. Belangrijke oorzaakis de door de ons langzamerhand overbekende verkeerslichtinstallatie ter hoogte van de Broekstraat. Met de komst van de A15 en de daarbij behorende op- en afritten ter hoogte van de Oostsingel zal de verkeersdruk alleen maar groter worden.Met dat in het achterhoofd is het wenselijk om de Oostsingel te herstructureren en de oversteekplaats ter hoogte van de Broekstraat daarop aan te passen. Het is dan ook meer dan wenselijk dat het College met de Provincie aan de slag gaat om er een maximaal veilige oversteek te realiseren, zonder dat verkeersstromen worden gehinderd (het CDA overweegt motie) Programma 4 Economische zaken Het slijten van bedrijfskavels in deze tijden van de economische crisis is niet gemakkelijk. Verder dan promotie en marketing om de gronden nadrukkelijk op de markt te zetten komt het College echter niet. Over alternatieve benutting van kavels wordt zelfs niet gesproken! Wat het CDA betreft mag de subsidieregeling vastgoed en buitenopslag Centerpoort-Nieuwgraaf worden gecontinueerd, mits de vraag hierbij leidend is. Het aandeel van de gemeente Duiven in de Liemerse Economische Agenda blijft onduidelijk: wat is het visie van Duiven op deze agenda en samenwerking? Of laten we ons (weer) leiden door de anderen? 4
CDA Fractie
P/a Heggewikke 20 6922 GH Duiven tel. 0316 – 280 203 www.duiven.cda.nl
Duiven
Los van de inzet van het college voor het Vitaal centrum (we spraken boven al over de grote financiële risico’s) zou de aandacht ook wat meer naar de lokale economie moeten gaan. Op dit moment trekken zich donkere wolken samen boven dehele Nederlandse winkelsector. Behalve de effecten van online winkelen vreest men vooral in de grote stedenhet massaalafvloeien van koopkracht naar de zogenaamde weidewinkels, buiten de stadskernen. Nieuwgraaf kan daar weliswaar een graantje van meepikken met de komst van o.a. Saturn/Hornbach maar hoe ziet de toekomst van de lokale bedrijvigheid in Duiven er dan uit? De enkele verwijzing in de begroting dat het een bijzondere opgave is om bezoekers aan Graafstaete en Nieuwgraaf te verleiden om ook de dorpen en het buitengebied te bezoeken is veelzeggend. Een vorm van uitwerking ontbreekt geheel. Wat zijn de gevolgen voor de groeifunctie van ons centrum?Hoe denkt het college daar op te anticiperen? Programma 5 Onderwijs en Jeugd Wat wil gemeente Duiven minimaal bereikenmet de decentralisaties Jeugdzorg en Passend Onderwijs, en welke rol heeft de regio daarbij? Los van de financiering is het toch wel essentieel te formuleren wat je als gemeente wil. Met een groots verschuiven van taken en verantwoordelijkheden is het in het belang van de gemeente om te investeren in preventie, maar waar vinden we dat terug in de begroting? Iets dergelijks geldt ook voor het Project Kans voor Jongeren. Oftewel wat is nu de meerwaarde om dit op deze wijze in de begroting op te nemen? De Brede School blijkt het ondergeschoven van dit college. Te makkelijk wordt de brede school op één hoop geschoven met de nu ontwikkelde integrale kindcentra waarbij veelal de instellingen zelf de initiatiefnemers waren. Volgens het College is oa een meerwaarde van een brede school de sociale samenhang in de wijk, maar op geen enkele wijze wordt daaraan inhoud en laat staan gevolg gegeven. Voorzitter het CDA begrijpt heel goed wat de bedoeling van het gehele beleid GTS, echter het kan niet zo zijn dan organisaties en verenigingen ongewenst de dupe zijn van de gewenste helderheid die ons College met het beleid wil vorm geven. Verenigingen vervullen een belangrijke bijdrage aan de zo noodzakelijke cohesie van een leefbare gemeenschap. Tegelijkertijd kan het ook niet de bedoeling zijn dat verenigingen allemaal over één kam worden geschoren. Van vermogende verenigingen mogen andere inspanningen worden verwacht dan verenigingen die 5
CDA Fractie
P/a Heggewikke 20 6922 GH Duiven tel. 0316 – 280 203 www.duiven.cda.nl
Duiven
met moeite te eindjes bij elkaar kunnen houden. Heldere en transparante communicatie is een dwingende voorwaarde. Het CDA overweegt een motie. Programma 6 Vrijetijdsbesteding Volgens de begroting werkt Stichting Bibliotheek De Liemers momenteel een aantal toekomstscenario’s uit zodat nog niet duidelijk is wat die scenario’s voor gevolg hebben voor de Duivense huisvestingsplannen. De plannen om de Bibliotheek onder ander te huisvesten in het nieuwe Culturele Centrum OG wekken de indruk dat deze dus mede noodzakelijk is voor een gezonde exploitatie van het OG. Hoe zit dat College? Hoe verhoudt zich de extra bijdrage voor het langer openhouden van De Spelleward zich tot de nieuwe GTS? En hoe kunnen gebruikers met een meer kostendekkend tarief bijdragen om de meerkosten mede te financieren? Want waar dient die €40.000 voor te worden gebruikt? Programma 7 Sociale Voorziening en Maatschappelijke Dienstverlening Het is het CDA volstrekt onduidelijk waarom het College onder het subprogramma Zorg twee subsidieverzoeken van Mikado Welzijn heeft opgenomen, en tegelijkertijd stelt dat beide aanvragen te vroeg komen. Allereerst wekt deze aanpak de vraag wie nu de regie voert over een gemeentebegroting, en dus wie daadwerkelijk bepaalt wat wel en niet in de begroting wordt opgenomen. Het los noemen van twee projectsubsidies zet de lezer op het verkeerde been, maar kan ook wel eens onnodig negatief uitpakken voor Mikado Welzijn. Het zou het College sieren als hier wat netter en toekomstgerichter mee om was gegaan. Want hoezo te vroeg en waarvoor te vroeg? Voorzitter, er komen per 2015 zeer grote veranderingen op ons. Hoe dat er precies uit gaat zien weet niemand. Wat we wel weten is dat er een steeds groter beroep wordt gedaan op burgerparticipatie en vrijwillige inzet. Het zijn juist deze terreinen waarvan we weten dat het niet vanzelf gaat en waar nu Mikado Welzijn op anticipeert. We zouden als gemeente juist samen met onze welzijnspartner Mikado Welzijn alvast vorm moeten geven aan kleinschalige vormen van opbouwen en/of versterken van informele netwerken op buurt/wijk of dorpsniveau. In de regio pakken andere welzijnsorganisaties deze rol wel cq ook op. 6
CDA Fractie
P/a Heggewikke 20 6922 GH Duiven tel. 0316 – 280 203 www.duiven.cda.nl
Duiven
Welzijn Nieuwe Stijl krijgt voor de komende twee jaar een implementatiebudget van €25.000 per jaar, dat is best veel geld voor een vage wens van het College om te komen tot een Welzijnsbestek. Waar is dat budget exact voor nodig, en welke rol heeft ons kenniscentrum Mikado Welzijn daarbinnen? Het CDA wil graag helder en uitputtend inzicht hebben in de meerwaarde van deze tweejaarlijkse bijdrage. Hoe verhoudt dat zich met het genoemde project Buurtcoach? Het CDA overweegt een motie. Het CDA is verheugd met het oppakken van het realiseren van een wijkplan, conform onze motie, voor Duiven-Noord waarmee meer regie vanuit de wijk mogelijk wordt, wat nodig is voor een leefbare wijk. Tegelijkertijd stemt het opstellen van dorpsvisies het CDA tot enige voorzichtigheid. Want wat zijn de dorpsvisies van Groessen en Loo straks waard, als er geen budget voor uitvoeringsplannen wordt gehangen? Is het hebben van een dorps- of wijkvisie dan straks geen dode mus? Het CDA overweegt een motie. Programma 9 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Voorzitter, wat betreft de lage leegstand op de Duivense industrieterreinen onder de huidige economische omstandigheden wil de CDA-fractie het gemeentebestuur en met name de betreffende ambtenaren complimenteren. Chapeau!!! Wel maken we ons ernstig zorgen over het Grondbedrijf en het grondbeleid. In de meerjarenbegroting 2013-2016 ( van vorig jaar dus) werd onder Grondbeleid voor het jaar 2014 nog een winst gepland van 13,4 mln. In de huidige begroting van 20142017 staat voor hetzelfde jaar 2014 nog slechts een winst gepland van 1,52 mln. Kortom een daling van zo’n 12 mln. Als gevolg hiervan worden de restituties doorgeschoven naar volgende jaren en zijn er tot 2017 geen aanvullingen meer van de algemene reserves. En daar ligt de belangrijkste oorzaak voor de forse bezuinigingen vanaf 2015 voor de jaren 2015- 2017 meerals 8 miljoen. Voorzitter, de CDA-fractie dringt daarom zeer aanom de nota grondbeleid zo spoedig mogelijk te actualiseren wat betreft de gemeentelijke grondposities en inclusief de zogenaamde strategische gronden. Deze laatste beslaan zo’n 58 !!! hectare, die een basis van 4 euro per m2 een waarde vertegenwoordigen van ruim 2,3 miljoen. Is daar geen invulling aan te geven bijvoorbeeldin de vorm van royaal wonen in het buitengebied met natuurontwikkeling? 7
CDA Fractie
P/a Heggewikke 20 6922 GH Duiven tel. 0316 – 280 203 www.duiven.cda.nl
Duiven
Tot slot voorzitter: Het voortbestaan van de gemeente Duiven als zelfstandige gemeente is voor het college geen doel op zich, zo lezen we. Uitgangspunt zou het leveren van kwaliteit voor de inwoners moeten zijn. En dan: Voor het college is kleinschaligheid echter wel een voorwaarde om de uitdagingen van nu en in de toekomst aan te kunnen. Met name over deze laatste zin verbaast het CDA zich. Voor wie en wat kleinschaligheid? We zien juist eentegenovergestelde beweging om ons heen en daar doen we zelfs als gemeente aan mee: RID, RSD…. Er leven duidelijk ideeën om de 4D’s juist in grote verbanden te gaan uitvoeren. En als we naar Rijnwaarden kijken zien we juist dat men daar weg wil uit kleinschaligheid! En zo zijn er meer voorbeelden die juist in de andere richting wijzen. Zelfs in deze begroting lezen we niet alleen over bezuinigen maar ook van samenwerking en schaalvergroting. Werpen de verkiezingen hier niet hun schaduwen op vooruit? Uitgesproken door Johannes Goossen, fractievoorzitter in de eerst termijn. Duiven, 11 november 2013
Met vriendelijke groet namens de CDA-raadsfractie, Johannes Goossen, fractievoorzitter gsm 06 – 222 444 52
8
